JAARVERSLAG JAARREKENING. Actief samenwerken

2013

JAARVERSLAG JAARREKENING Actief samenwerken

Jaarstukken 2013

KleurrijkWonen Jaarstukken 2013

Jaarstukken 2013

Stichting KleurrijkWonen ’t Oosteind 1 Postbus 4 4190 CA Geldermalsen Telefoon : 0345 - 59 61 00 E-mail : [email protected] Internet : www.kleurrijkwonen.nl Datum van oprichting : 21 november 1913 Datum en nummer van het Koninklijk Besluit waarbij de instelling is toegelaten: 27 mei 1914 De stichting is regionaal toegelaten en heeft als werkgebied de gemeenten Leerdam, Lingewaal, Geldermalsen, Culemborg, Giessenlanden, Buren, Tiel, Neerijnen, Neder-Betuwe, West Maas en Waal, Druten, Zaltbommel, Maasdriel, Alblasserdam, Binnenmaas, Cromstrijen, Dordrecht, Gorinchem, Graafstroom, Hardinxveld- Giessendam, Hendrik-Ido-Ambacht, Korendijk, Liesveld, Nieuw-Lekkerland, Oud-Beijerland, Papendrecht, Sliedrecht, Strijen, Zederik en Zwijndrecht.

Nummer van inschrijving in het Handelsregister: 40156630 Laatstelijk gewijzigde statuten ministerieel goedgekeurd bij beschikking: 31 augustus 2009 Nummer van inschrijving in Nationaal Register Volkshuisvestingsinstellingen: 4393

2

Jaarstukken 2013

Inhoudsopgave

Jaarverslag 2013 ............................................................................................................................ 7 1. Woord vooraf ............................................................................................................................ 8 2. Samenvatting ............................................................................................................................ 9 3. Visie, ambitie en doelstellingen ............................................................................................. 11 4. Organisatie .............................................................................................................................. 13 5. Bericht van de Raad van Commissarissen ........................................................................... 20 6. Prestaties 2013 ........................................................................................................................ 26 6.1. Prestatieveld 1: Kwaliteit woningvoorraad 6.2. Prestatieveld 2 : Huisvesten van de doelgroep 6.3. Prestatieveld 3: Betrekken bewoners bij beleid en beheer 6.4. Prestatieveld 4 : Financiële continuïteit 6.5. Prestatieveld 5 : Leefbaarheid 6.6. Prestatieveld 6 : Wonen en zorg 7. Doel 1: Klanttevredenheid woning en woonomgeving minimaal een 7 .............................. 34 7.1. Strategieën 7.2. Resultaten 8. Doel 2: Slaagkans vergroten .................................................................................................. 38 8.1. Strategieën 8.2. Resultaten 9. Doel 3: Energielabel C bij 70% van onze woningen.............................................................. 43 9.1. Strategieën 9.2. Resultaten 10.Doel 4: A/A1-corporatie .......................................................................................................... 46 10.1. Strategieën 10.2. Resultaten 11.Samenwerking en overleg ...................................................................................................... 48 12.Verbindingen ........................................................................................................................... 51 12.1. Besloten vennootschappen 12.2. Verenigingen van Eigenaars 12.3. Beheer voor derden 13.Governance & risicomanagement ......................................................................................... 53 13.1. Corporate governance 13.2. Risicobeheersing 14.Financieel beleid ..................................................................................................................... 56 14.1. Financiële positie 14.2. WOZ-waarde 14.3. Oordeel Centraal Fonds Volkshuisvesting (CFV) 14.4. Operationeel resultaat winst- & verliesrekening

3

Jaarstukken 2013

14.5. Fiscaliteiten 14.6. Treasury, financiering en leningen 14.7. Rente- en kasstroomrisico 14.8. Kredietrisico 14.9. Liquiditeitsrisico 14.10. Beleggingen en derivaten 14.11. Eigen middelen 14.12. Risicomanagement 14.13. Meerjarenprognose 2014 - 2018

15.Kengetallen ............................................................................................................................. 60 Jaarrekening 2013 ........................................................................................................................ 61 16.Geconsolideerde balans per 31-12-2013 ............................................................................... 62 17.Geconsolideerde winst- en verliesrekening over 2013 ........................................................ 64 18.Geconsolideerd kasstroomoverzicht 2013............................................................................ 65 19.Grondslagen voor waardering ............................................................................................... 66 19.1. Grondslagen van balanswaardering en resultaatbepaling bij de geconsolideerde balans en winst- en verliesrekening. 19.2. Grondslagen voor waardering van activa en passiva. 19.3. Grondslagen resultaatbepaling 19.4. Grondslagen kasstroomoverzicht 20.Toelichting op de geconsolideerde Balans........................................................................... 76 21.Niet uit de balans blijkende verplichtingen ........................................................................... 84 22.Toelichting op de geconsolideerde Winst- en Verliesrekening ........................................... 85 23.Enkelvoudige balans per 31 december 2013 ........................................................................ 90 24.Enkelvoudige Winst- en Verliesrekening over 2013 ............................................................. 92 25.Grondslagen voor waardering ............................................................................................... 93 25.1. Grondslagen van balanswaardering en resultaatbepaling bij de enkelvoudige balans en winst- en verliesrekening. 26.Toelichting enkelvoudige balans ........................................................................................... 94 27.Toelichting enkelvoudige winst- en verliesrekening ............................................................ 95 28.Statutaire resultaatbestemming ............................................................................................. 96 29.Voorstel resultaatbestemming ............................................................................................... 97 30.Gebeurtenissen na balansdatum ........................................................................................... 98 31.Goedkeuring jaarverslag 2013 en jaarrekening 2013 ........................................................... 99 32.Controleverklaring van de onafhankelijke accountant....................................................... 100

4

Jaarstukken 2013

Bijlagen ....................................................................................................................................... 102 Bijlage 1. Prestaties KleurrijkWonen in haar vijf gemeenten .................................................. 103 Bijlage 2. Resultaten klanttevredenheidsonderzoek woning en woonomgeving 2013.......... 108 Bijlage 3. Samenwerking ........................................................................................................... 110 Bijlage 4. Samenstelling Raad van Commissarissen per 31 december 2013 ......................... 112 Bijlage 5. Specificatie KleurrijkWonenfonds ............................................................................ 113

5

Jaarstukken 2013

6

Jaarstukken 2013

Jaarverslag 2013

7

Jaarstukken 2013

1. Woord vooraf Voor KleurrijkWonen speelden in het jaar 2013 vier belangrijke ontwikkelingen: 1. De wet op de Verhuurderheffing. 2. De voorbereidingen voor een fusie met SVTwonen uit Tiel 3. Het afronden van het ondernemingsplan 2011-2013 en het voorbereiden van een nieuw ondernemingsplan, gerelateerd aan de voorgenomen fusie. 4. Het waarderen van ons vastgoed tegen marktwaarde in verband met het voldoen aan de herziene richtlijnen voor de jaarrekening (RJ 645). Hieronder een korte toelichting op deze ontwikkelingen: 1. Helaas is de wet op de Verhuurdersheffing een feit geworden. Eind 2013 is de wet door de Eerste Kamer aangenomen en ziet ook KleurrijkWonen zich gesteld voor een forse aanslag die in 2017 is opgelopen tot een jaarlijks bedrag van circa € 8.900.000 Gelukkig hebben we bijtijds de bakens verzet, waardoor we deze extra last kunnen dragen en ons werk en investeringen in de vijf gemeenten op een verantwoord niveau kunnen voortzetten. 2. Met SVTwonen zijn we in het jaar 2013 samenwerkingsbesprekingen gestart om te komen tot een juridische fusie. Een financieel en organisatorisch onderzoek naar de haalbaarheid van deze fusie zijn in gang gezet. Het is de bedoeling om de fusie te laten plaatsvinden in de tweede helft van 2014. 3. Het ondernemingsplan dat we in 2010 hebben opgesteld, bestrijkt de periode van 2011 tot en met 2013. Niet alle doelstellingen konden we behalen, omdat we niet alles in de hand hebben. De doelstelling betreffende duurzaamheid hadden we wel in de hand, en die hebben we met glans behaald! Evenals de doelstelling over financiële continuïteit. De doelstellingen betreffende tevredenheid over de woning en woonomgeving hebben we grotendeels behaald. Het doel “Slaagkans verbeteren” is door alle landelijke en economische ontwikkelingen niet behaald. Positief punt hierbij is wel dat we diverse nieuwe en succesvolle experimenten hebben uitgevoerd en geïmplementeerd die bijdragen aan het vergroten van de slaagkansen en het verbeteren van de doorstroming. In 2014 stellen we samen met SVTwonen een nieuw ondernemingsplan op. 4. Het waarderen van ons vastgoed tegen marktwaarde is in 2013 afgerond. Een ingrijpende en kostbare operatie. Om de waardering actueel te houden zullen we ieder jaar de waardering moeten herijken. Ook dit is een dure aangelegenheid. We vragen ons dan ook af of de toegevoegde waarde voldoende is om de hoge kosten te kunnen rechtvaardigen. De regelgeving m.b.t. de vaststelling van de actuele waarde in verhuurde staat is één van de vele voorbeelden van regelgeving die in de uitwerking haar doel ver voorbij is geschoten. Het principe is niet verkeerd, maar een praktische uitvoering wordt vrijwel onmogelijk gemaakt. Onze medewerkers hebben in het jaar 2013 goed werk geleverd. De denkkracht van de organisatie is zienderogen vooruit gegaan. Zo zijn er op tal van gebieden innovaties doorgevoerd. Dit niveau van werken willen we minimaal vasthouden en verder verbeteren. Samen met SVTwonen streven we naar een organisatie waarin dat mogelijk is. We staan gezamenlijk voor de uitdaging om ook in de toekomst een stabiele en financieel gezonde organisatie te zijn. De belangen van onze huurders staan hierbij voorop. Wij hebben er vertrouwen in dat we in samenwerking met de vele belanghouders, de RvC en met onze medewerkers onze maatschappelijk rol op een verantwoord niveau kunnen blijven vervullen!

Wij wensen u veel leesplezier! Raad van Bestuur KleurrijkWonen,

8

Jaarstukken 2013

2. Samenvatting Het jaar 2013 laat zich voor KleurrijkWonen kenmerken door: • het realiseren vaneen aantal grote onderhouds- en herstructureringsprojecten; • het ruimschoots behalen van onze verkoopdoelstelling; • het behalen van een hoge mate van tevredenheid onder klanten; • veel aandacht geven aan leefbaarheid; • het verduurzamen van onze woningen . Maar het is ook een jaar waarin de betaalachterstanden onder onze huurders zijn opgelopen en de kans op een woning in sommige gemeenten kleiner is geworden. Ook in 2013 staan de doelstellingen uit ons ondernemingsplan 2011-2013 centraal in onze manier van werken. Met behulp van deze doelstellingen verantwoorden we in dit jaarverslag wat we gedaan hebben en hoe we gepresteerd hebben. Actief samenwerking zoeken voor wijkplannen In 2013 is de klanttevredenheid over de woning en woonomgeving opnieuw gemeten. Ten opzichte van 2012 is de klanttevredenheid licht afgenomen. Onze huurders waarderen de woning met gemiddeld een 7,3 en de woonomgeving met gemiddeld een 7,4 in 2013. Dit is uiteraard een goed resultaat, maar we weten ook dat er wijken zijn waar we onze doelstelling niet halen. Onze inzet voor 2013 is er dan ook op gericht geweest om de klanttevredenheid juist in deze wijken verder te verbeteren. Hierbij maken we gebruik van Wijkplannen. Op basis van de uitkomsten en aandachtspunten van het klanttevredenheidsonderzoek hebben we acties geformuleerd om hieraan positief te kunnen bijdragen. Zeker als het gaat om de woonomgeving kunnen we dit niet alleen. Daarom zoeken we actief de samenwerking op met gemeenten en andere betrokken partijen. In 2013 hebben we onder andere extra aandacht gegeven aan de veiligheid in Terweijde (Culemborg) en de tevredenheid in onder andere Hoogblokland (Giessenlanden), Herwijnen, Spijk en Heukelum (Lingewaal) en Leerdam Oost en Centrum. Per gemeente acties voor slaagkansverbetering We willen de slaagkans van onze doelgroep met 2% verhogen. De slaagkans verschilt behoorlijk per gemeente in ons werkgebied. We zien zowel een stabilisatie, als een stijging en een daling van de slaagkans in onze vijf gemeenten. In Giessenlanden, Leerdam en Lingewaal is de kans op een woning relatief groot. In Culemborg en Geldermalsen is de kans op een woning een stuk kleiner. Het aantal (actief) woningzoekenden is op sommige plaatsen verdubbeld, wat een negatief effect heeft op de slaagkans. De economische crisis en de crisis op de woningmarkt zorgen er voor dat de belangstelling voor huurwoningen is toegenomen. Per gemeente formuleren we acties om gericht te sturen op de slaagkans. Zo zijn we in 2013 doorgegaan met ons doorstroomproject. De resultaten zijn veelbelovend. Daarnaast stimuleren we eigen woningbezit door de sociale koopregeling Koopgarant. Daarmee krijgen ook de lage middeninkomens een kans op een woning. Goede voorbeelden van hoe we de woningmarkt in beweging kunnen krijgen. Energiebesparende maatregelen zonder huurverhoging Doelstelling drie is dat 70% van onze woningen eind 2013 energielabel C heeft. We hebben veel geïnvesteerd om de energieprestaties van onze woningen te verbeteren. Het resultaat is dat eind 2013 maar liefst 77% van ons woningbezit energielabel C bezit. We investeren in energiebesparende maatregelen zonder daar een directe huurverhoging voor de klant tegenover te plaatsen. Daarnaast kijken we ook naar andere aspecten om de kosten van energieverbruik te verminderen voor onze huurders. We onderzoeken bijvoorbeeld de mogelijkheden voor alternatieve energie en proberen onze huurders bewust te maken van hun stookgedrag met het experiment ‘Kleurrijk Energie’ dat in 2010 van start ging en in 2013 is het onder andere voortgezet in de gemeente Leerdam. En tot slot hebben we in 2013 ook

9

Jaarstukken 2013

gewerkt aan bewustwording onder onze eigen medewerkers om een bijdrage te kunnen leveren aan energiebesparing en duurzaamheid. Een A/A1 status voor een gezonde financiele basis Een gezonde financiële positie is een voorwaarde voor onze continuïteit. Daarom hebben we als vierde doel gesteld dat we willen beschikken over een A/A1-status zoals deze door het CFV wordt afgegeven. In 2013 hebben we een positief continuïteitsoordeel ontvangen van het CFV. Al met al liggen we op koers! De gestelde doelen voor de periode 2011-2013 zijn voor een groot deel gerealiseerd, maar we zijn ons bewust van de onderdelen die nog verbetering vragen. Dit zal in 2014 een vervolg krijgen. De geformuleerde doelen zijn voor ons een hulpmiddel om onze ambitie te realiseren: ‘Wij willen de corporatie zijn die vanuit een gezonde financiële basis aan huishoudens met een inkomen tot € 39.000 een betere kans biedt om betaalbaar en naar tevredenheid te wonen in onze vijf gemeenten.’ Daar blijven we ook de komende periode onze aandacht en inzet op richten.

10

Jaarstukken 2013

3. Visie, ambitie en doelstellingen

KleurrijkWonen heeft een visie op haar maatschappelijke positie opgesteld. Die ambitie staat in ons ondernemingsplan 2011-2013 en is vertaald in een missie en beleidsdoelstellingen. Visie & ambitie KleurrijkWonen wil de corporatie zijn die vanuit een gezonde financiële basis aan huishoudens met een inkomen tot € 39.000 per jaar een betere kans biedt om betaalbaar en naar tevredenheid te wonen in haar vijf gemeenten. Missie & doelstellingen Het doel van ons ondernemingsplan 2011-2013 is het bewust richten van de organisatie en onze koers zodat we de resultaten ook daadwerkelijk realiseren. In dit plan maken we keuzes, bieden we structuur en duidelijkheid en daarmee houvast voor alle medewerkers en onze stakeholders. Het plan is actie- en resultaatgericht. De essentie van het strategische plan hebben we teruggebracht tot een kort en bondig overzicht dat is opgenomen op de volgende pagina van dit jaarverslag. Ons strategisch plan nemen we als uitgangspunt bij de opbouw van dit jaarverslag. Zo kunnen we op een heldere wijze verantwoording afleggen over onze inzet van 2013. Kernwaarden Voor het realiseren van onze visie, missie en doelstellingen zijn onze medewerkers het belangrijkste ‘middel’. In het ondernemingsplan zijn ook kernwaarden geformuleerd die weergeven waar we voor staan: 1. 2. 3. 4.

Kleurrijk Doelgericht Kansen biedend Betrouwbaar

Deze kernwaarden zijn verankerd in ons denken en handelen, zowel in de interne organisatie als naar buiten toe. Ook maken de kernwaarden integraal deel uit van de jaarplannen van alle afzonderlijke afdelingen. Het belangrijkste bewijs is zichtbaar in projecten die we in 2013 hebben uitgevoerd. ‘Kleurrijk’ betekent bereid zijn te leren en ruimte te geven aan anderen, je verplaatsen in de klant maar vooral ook verschillende mogelijkheden voor maatwerkoplossingen onderzoeken. Wij zien onze doelgroep bijvoorbeeld breder dan de oorspronkelijke doelgroep waar de staatssteun op gericht is. Aan verschillende klanten bieden we verschillende producten aan. ‘Doelgericht’ gaat vooral om de vraag: ‘draagt datgene wat we doen ook bij aan onze ondernemingsdoelstellingen?’ De opzet van ons jaarverslag is hiervan een goed voorbeeld. Ook in onze verantwoording willen we al onze stakeholders laten zien wat we in 2013 gedaan hebben om onze ambitie en doelstellingen te realiseren. De kernwaarde ‘kansen biedend’ gaat over het betrekken van bewoners en andere stakeholders bij ons beleid en beheer. Maar ook over het inventariseren van de huurdersvraag op specifieke thema’s. Hiervoor organiseren we klantenpanels, zodat huurders gestimuleerd worden en de mogelijkheid krijgen om hun input en ideeën te geven. Kansen Biedend betekent ook mensen prikkelen en aanzetten tot zelfredzaamheid. Zeggen wat je doet en doen wat je zegt, dat is ‘Betrouwbaar’.

11

Jaarstukken 2013

Jaarstukken 2013

4. Organisatie KleurrijkWonen is een actieve, eigentijdse woningcorporatie die lokaal aanwezig is in Culemborg, Geldermalsen, Giessenlanden, Lingewaal en Leerdam. Het werkgebied strekt zich uit over een deel van de Alblasserwaard/Vijfheerenlanden in Zuid-Holland en een deel van het Rivierenland in Gelderland. Op pagina 2 van dit boekwerk is aangegeven dat KleurrijkWonen een ‘stichting’ is, met een visie op haar maatschappelijke positie. Uit de visie en ambitie blijken ook de kernactiviteiten, welke zijn uitgewerkt in een aantal strategieën en maatregelen. In hoofdstuk 3 worden deze aspecten schematisch weergegeven.

Onze ruim 11.000 woningen en appartementen staan zowel in klein stedelijk gebied als op het platteland en zijn bestemd voor een breed scala aan doelgroepen. Juist dat maakt ons zo kleurrijk! Starters, alleenstaanden, gezinnen, senioren, mensen van allerlei afkomst, mensen met een handicap of mensen die extra zorg vragen: KleurrijkWonen zorgt voor een (t)huis.

13

Jaarstukken 2013

Het organisatieschema van Stichting KleurrijkWonen ziet er in 2013 als volgt uit:

Personeel en beleid Onderstaande indicatoren geven een beeld van de resultaten op het gebied van ons personeelsmanagement. Indicatoren HRM Totaal aantal fte ** Totaal aantal fte Bloeii BV Gemiddelde leeftijd Deeltijdfactor gemiddeld Aantal indiensttredingen Aantal uitdiensttredingen Ziekteverzuim

31-12-2012 143,23 14,31 44 0,9 1 9 5,9 %

31-12-2013 138,98 12,44 45 0,9 7 12 4,1 %

** In het totaal aantal medewerkers zijn ook de 24 medewerkers van de servicedienst opgenomen. In 2013 zijn er relatief veel personeelsmutaties geweest. In totaal hebben twaalf medewerkers KleurrijkWonen verlaten (9,48 fte). Van dit aantal hadden negen medewerkers een dienstverband voor onbepaalde tijd en drie een aanstelling voor bepaalde tijd. Er zijn zeven medewerkers in dienst getreden (totaal 6,22 fte). Hiervan hebben zes medewerkers een tijdelijke aanstelling. Alleen de aangestelde informatiemanager heeft een aanstelling voor onbepaalde tijd gekregen; dit was voorzien in de personeelsformatie in de begroting. Ziekteverzuim Ten opzichte van het jaar 2012 is het ziekteverzuim behoorlijk gedaald. Belangrijkste oorzaak is het feit dat het aantal langdurig ernstig zieke medewerkers is afgenomen. Het ging hier om niet arbeid gerelateerde zieke medewerkers. In een enkel geval is er herstel opgetreden. Daarnaast is een medewerker van de afdeling Bedrijfsvoering helaas overleden.

14

Jaarstukken 2013

Competentiemanagement / opleidingsbeleid KleurrijkWonen is een professionele organisatie. Daarbij horen goed opgeleide en getrainde medewerkers die zich zien als klantadviseur. In de jaren 2011 en 2012 zijn per functie de vereiste competenties geformuleerd en geïmplementeerd. In de beoordelingsgesprekken met medewerkers wordt hierop gestuurd: waar nodig worden medewerkers gefaciliteerd aanvullende opleidingen te volgen om aan de gestelde competenties te voldoen. Van het opleidingsbudget wordt dan ook veel gebruik gemaakt. Naast individuele opleidingen zijn er in 2013 ook verschillende groepstrainingen georganiseerd met als doel de medewerker inzicht te geven in zijn/haar eigen functioneren en hoe kan worden geanticipeerd op de vele ontwikkelingen in deze turbulente tijd. Traineebeleid In 2012 zijn twee trainees aangesteld voor een periode van anderhalf jaar. Een trainee is geplaatst op de afdeling Vastgoed (onderzoek vormen ketensamenwerking); de andere op de afdeling Wonen in combinatie met het team Communicatie (marktonderzoek Woongoud). Medio 2013 zijn de periodes afgerond. Eén trainee is vertrokken naar het bedrijfsleven; de ander heeft een contract voor 1,5 jaar gekregen bij de afdeling Vastgoed. In het voorjaar 2014 wordt onderzocht of er voldoende mogelijkheden zijn het traineebeleid, samen met de fusiepartner, te continueren. Inhuur externen Omdat de personeelsformatie op orde is, vindt sinds 2011 geen structurele inhuur van externe krachten meer plaats. Ten laste van het inhuurbudget worden de kosten van vakantiekrachten en stagevergoedingen betaald. In 2013 is het budget ook aangewend voor de incidentele ondersteuning van het opstellen van het Informatiebeleidsplan en het vormgeven van de toekomstige ICT organisatie voor KleurrijkWonen. Werving en selectie Werving bij vacatures wordt in eigen beheer uitgevoerd. Volgens afspraak worden vacatures eerst intern uitgezet. In het jaar 2013 zijn er geen uitgaven geweest in dit kader. Kwaliteit dienstverlening Wij vinden het belangrijk dat onze dienstverlening kwalitatief goed is en dat onze huurders deze als positief ervaren en waarderen. Ter beoordeling daarvan is er jaarlijks een meting door het KWH, het Kwaliteitscentrum Woningcorporaties Huursector. De methodiek van KWH is vooral gericht op klantbeleving. Door deze aspecten continue te meten, kunnen we snel en adequaat reageren en de dienstverlening aan onze klanten op een optimaal niveau houden. In onderstaande tabel de resultaten over 2013: Labelonderdeel Totaalscore Klantcontact - Bereikbaarheid - Communicatie en Informatie Verhuizen - Woning zoeken - Nieuwe woning - Huur opzeggen Onderhoud - Reparaties - Onderhoud

2013 7,5 6,9 7,4 7,3 7,7 8,5 8,2 7,8

Op totaalniveau scoren wij een 7,5 en dat is op zich een mooi resultaat. Maar op het onderdeel ‘Bereikbaarheid’ halen wij dit jaar de KWH-norm van een 7,0 net niet. Dit betekent

15

Jaarstukken 2013

voor ons dat de geldigheid van het KWH-label (voorlopig) niet wordt verlengd na 31 maart 2015. Wij moeten er in 2014 voor zorgen dat we ook op dit onderdeel weer op of boven de norm van een 7,0 uitkomen. En daar gaan wij natuurlijk voor. De resultaten van de bereikbaarheidsmeting bieden genoeg aanknopingspunten voor verbetermaatregelen. Inmiddels zijn deze ook in gang gezet. Ondernemingsraad In een korte terugblik over 2013 geeft de OR aan dat de voorgenomen fusie met SVT uit Tiel het meest besproken onderwerp is. In november heeft de OR hiervoor een eerste advies uitgebracht voor de strategische fase van het fusieproces. Door de voorgenomen fusie is in 2013 het aantal overlegmomenten met directie(s) en college OR SVT fors toegenomen. In november zijn via drie bijeenkomsten de fusiemeningen van het personeel gepeild. Het aantal OR-leden is afgenomen van zeven naar zes. Vanwege pensionering heeft Ineke Bergefurt de OR verlaten. In afwachting van verkiezingen en de fusie-uitkomst is de vacante plaats (nog) niet ingevuld. De Ondernemingsraad heeft op verzoek van de directie op de volgende aanvragen advies uitgebracht: • aanpassing personeelshandboek en cadeauregeling; • huisvesting Wonen; • functiewijzigingen Servicedienst; • nieuwe Arbodienst; • variabele beloning 2014. De OR heeft extra aandacht gevraagd voor de veiligheid van de locatie Culemborg en het ontwikkelen en toepassen van ontruimingsplannen. Ontwikkelingen Een van de eisen die het Burgerlijk Wetboek in artikel 2:391, lid1 stelt aan het jaarverslag is dat het verslag een ‘getrouw’ beeld moet geven van onder andere de ontwikkelingen gedurende het boekjaar. Dit betreft zowel financiële als niet-financiële ontwikkelingen. Hierna wordt op verschillende zaken ingegaan. a. Organisatieontwikkeling Binnen het onderwerp ‘organisatieontwikkeling’ is er sprake van twee sporen: a. Plan van aanpak Organisatie 2015 b. Beoogde fusie met SVT Tiel. Het onder a genoemde plan dateert van begin 2012 en bevat de toekomstvisie met betrekking tot de toekomstige organisatie van KleurrijkWonen. Het voorziet in een stappenplan (0 tot en met 6) met een looptijd van 2012 tot en met 2014. Inmiddels wordt dit plan op onderdelen doorkruist door de fusieplannen met SVT Tiel. Begin 2013 zijn de eerste verkennende gesprekken gehouden om de mogelijkheden in beeld te brengen. Dit heeft geresulteerd in de opstelling van een visiedocument en een fusiescan. Daarnaast heeft KPMG een financieel rapport opgesteld. Intern is er in samenwerking tussen beide organisaties een ‘meerwaardenotitie’ opgesteld, waarin wordt ingegaan op de voordelen van de fusie. Eind 2013 is ter afronding van het voorbereidend stadium BMC gevraagd een aanvulling op deze notitie te schrijven met speciale aandacht voor de organisatie-aspecten van de fusie. Uiteindelijk moeten de stukken leiden tot de formele besluitvorming. In 2013 zijn werkgroepen van start gegaan met de voorbereidende werkzaamheden. Aandacht is besteed aan de vergelijking van de arbeidsvoorwaarden, maar ook aan het

16

Jaarstukken 2013

zogenaamde ‘ritsen’ (hoe worden de werkzaamheden van beide organisaties in elkaar geschoven). Ook hebben de gezamenlijke MT’s regelmatig vergaderd. Op 10 oktober is er een ontmoetingsbijeenkomst georganiseerd waarin de medewerkers van beide organisatie informeel kennis met elkaar konden maken. De beoogde fusie wil niet zeggen dat het ‘Plan van aanpak Organisatie 2015’ terzijde is geschoven. Een aantal stappen van dit plan wordt op geplande wijze voorbereid en uitgevoerd. Zo wordt verder gewerkt aan stap 2 (invoering van Het Nieuwe Werken); stap 3 (afstemming Programma van Eisen beoordeling ICT systemen) en stap 4 ( de beoordeling van ICT systemen en leveranciers). De trajecten a en b lopen dus parallel naast elkaar, b. Algemene interne en externe financiële ontwikkelingen Het proces tot reducering en beheersing van de bedrijfskosten is in 2013 voortgezet en begint steeds meer resultaten op te leveren. • De formatie is verder afgeslankt van 143,23 fte per 1 januari 2013 tot 138,98 fte per 31 december 2013. De vermindering is ontstaan door natuurlijk verloop, waarbij vacatures niet meer worden ingevuld. • De afbouw van diverse personeelsregelingen –vanaf 2013 in de werkkostenregeling opgenomen- begint eveneens resultaat op te leveren. Verlaging van de kosten is vooral gerealiseerd in de reiskosten woon-werkverkeer. Maar ook de kosten voor zakelijke kilometers zijn gedaald door het gebruik van de kleine en zuinige bedrijfsauto’s. • De bijdrage aan het Rijk (Sanerings- en Verhuurdersheffing) was voorzien in de begroting op een bedrag van € 0,9 miljoen. In een begrotingswijziging bij de 3e kwartaalrapportage moest € 1,6 miljoen aanvullend geraamd worden. • Doordat de Eerste Kamer met de plannen heeft ingestemd (december 2013) is de Verhuurdersheffing voor de komende jaren definitief. In onze meerjarige scenario’s was hier overigens al rekening mee gehouden. Uit de berekeningen blijkt dat onze financiële positie de komende jaren op een verantwoord niveau gehandhaafd blijft. Daarbij blijft het noodzakelijk de bedrijfskosten verder te reduceren. c. Rol van het WSW Het Waarborgfonds Sociale Woningbouw is een onafhankelijk instituut dat optimale financiering voor corporaties mogelijk maakt. Het gevolg van de problemen in de sector (Vestia en andere saneringskwesties) is dat het WSW pas op de plaats heeft gemaakt met betrekking tot de borging van financiering. Normaliter had de borging voor 2014 (financieringsvolume) al in de eerste helft 2013 verstrekt moeten zijn. Tot op heden (januari 2014) is dit nog niet het geval. Het risicomanagement van het WSW wordt in 2014 verder aangescherpt. In september 2013 is een brochure uitgegeven waarin de nieuwe werkwijze wordt beschreven. Op basis van deze werkwijze is de verwachting dat KleurrijkWonen in categorie twee valt (geborgde schuld tussen € 250 miljoen en € 1 miljard) met een ‘laag’ risiconiveau. d. Rol van het CFV Het Centraal Fonds Volkshuisvesting (CFV) is namens de minister belast met het financiële toezicht op de corporaties. De rapportage strekt zich uit over de financiële positie van individuele corporaties, mede ter signalering van mogelijke toekomstige saneringen. Ook over de sector als geheel wordt gerapporteerd. In de toezichtbrief 2013 heeft het CFV aandacht gevraagd voor de kwaliteit van de verstrekte financiële informatie door KleurrijkWonen. Met name was er sprake van onvolkomenheden in het aantal gerealiseerde objecten. Inmiddels is de administratie geheel op orde en is hiervan melding gemaakt aan het CFV.

17

Jaarstukken 2013

e. Oordeelsbrief Ministerie Jaarlijks beoordeelt het ministerie van Binnenlandse Zaken de werkzaamheden van de corporatie op basis van het BBSH. In de oordeelsbrief (november 2013) over het verslagjaar 2012 geeft de Minister aan dat er geen opmerkingen zijn over eventuele onrechtmatigheden. Wel verwacht de minister dat de toewijzingen 2013 van woningen volledig voldoen aan de richtlijnen. In 2012 was er namelijk sprake van een beperkende verklaring van de accountant, omdat de administratie op bepaalde punten geen volledig beeld gaf. Intern zijn maatregelen genomen om hieraan volledig te voldoen. Naar onze mening is ook op dit punt de regelgeving doorgeslagen. De administratieve lastendruk wordt voor corporaties aanzienlijk verzwaard wat in tegenspraak is met de politieke eis tot kostenreductie. f. Maatschappelijk verantwoord ondernemen In de ambitie is aangegeven dat KleurrijkWonen zich bij het uitvoeren van de taken bewust is van haar maatschappelijke positie. Inmiddels strekt dit beleid zich uit over een breed kader van de taken: Inkoopbeleid Het aanbestedingsbeleid houdt rekening met duurzame materialen, voorzien van een daarbij behorend keurmerk. Energiebeleid Ook bij het energiebeleid speelt het maatschappelijk verantwoord ondernemen een grote rol. Bij de beschrijving van doel drie (Energielabel C voor 70% van onze woningen) wordt uitgebreid ingegaan op de activiteiten in dit kader, zoals uitgevoerde energiemaatregelen en alternatieve energie. Volstaan wordt met een verwijzing naar deze beschrijving. Bedrijfsauto’s Bij de aanschaf van bedrijfsauto’s gelden als belangrijkste normen de uitstoot van CO2 en het brandstofverbruik. Op basis hiervan is de laatste twee jaar een aantal kleine auto’s aangeschaft bestemd voor het maken van dienstreizen. Gunstig neveneffect is dat de bedrijfskosten hierdoor verder afnemen. Personeelsbeleid Ook het personeelsbeleid is afgestemd op het maatschappelijk verantwoord ondernemen. In dat kader is er een beleid om jaarlijks zo mogelijk twee trainees aan te stellen voor een periode van 1,5 jaar om zo ervaring op te doen binnen de corporatie. In 2014 wordt het beleid geëvalueerd om te kunnen bepalen of het beleid nog voldoet aan de eisen van deze tijd. KleurrijkWerken Binnen onze organisatie wordt gewerkt aan het zogenaamde ‘Nieuwe Werken’ (bij ons ‘KleurrijkWerken’ genoemd). Basisprincipe is dat er gewerkt kan worden in een omgeving waar je optimaal tot resultaten komt en dat er zoveel mogelijk digitaal gewerkt wordt. Het papiergebruik wordt hierbij zoveel mogelijk beperkt. Ook archivering van stukken vindt digitaal plaats. g. Marktontwikkelingen 2013 heeft in het teken gestaan van verschillende discussies over de woningmarkt, de betaalbaarheid van sociale huurwoningen, de strengere inkomenseisen voor sociale verhuur en de verhuurdersheffing. De koopmarkt heeft in 2013 een opmerkelijk herstel laten zien. Waarbij sinds het dieptepunt in het eerste kwartaal elk opvolgend kwartaal een groei in het aantal verkopen zichtbaar is. In het vierde kwartaal van 2013 zijn door NVM - makelaars 27.018 woningen verkocht (naar schatting 36.300 in de totale markt). Het is daarmee het beste kwartaal sinds medio 2008 de

18

Jaarstukken 2013

crisis uitbrak. Het aantal transacties op jaarbasis bij NVM - makelaars komt in 2013 uit op 87.404, een stijging van 2,2% t.o.v. 2012 (schatting totale markt: 117.000). De transactieprijs van de gemiddeld verkochte woning is in het vierde kwartaal 2013 opvallend sterk gestegen, met 1,5% ten opzichte van een kwartaal eerder. De prijzen liggen nog wel 1,1% lager dan vorig jaar, maar de prijsdaling gaat steeds minder snel. Gemiddeld wordt een woning voor 207.000 euro verkocht. De lage rente en vooral het toegenomen consumentenvertrouwen, waarschijnlijk mede als gevolg van de relatieve politieke rust, is de voornaamste oorzaak van de ‘opverende’ markt eind 2013. Minister Blok heeft in 2013 voor verhitte discussies gezorgd met zijn Woonakkoord en de Verhuurdersheffing. Corporaties moeten 1,7 miljard euro afdragen. De verwachting is dat dit bedrag een enorme aanslag heeft op het investeringsvermogen van corporaties. Maatregelen woonakkoord De maatregelen die al in februari van 2013 werden afgesproken, werden eind van het jaar goedgekeurd en kunnen nu eindelijk worden uitgevoerd: maximale huurverhogingen van 6,5%, huurvermindering in bepaalde gevallen van inkomstensdaling, verlaging van de BTW voor renovatie en verbouwing van 21% naar 6% voor de duur van een jaar en de onvermijdelijke invoering van de verhuurdersheffing. Wonen en zorg Met ingang van 1 januari 2013 voert de rijksoverheid stapsgewijs een beleid van extramuraliseren door. Dit betekent dat mensen met een (lichte) zorgvraag niet meer in aanmerking komen voor een verblijfsindicatie in een zorginstelling, maar zo lang mogelijk zelfstandig thuis moeten blijven wonen en daar zo nodig zorg ontvangen. Uit de Kamerbrief over de extramuralisatie van de lichte zorg blijkt dat het eind 2013 gaat om ongeveer 8.300 cliënten in de ouderenzorg, 600 in de VG-sector en 900 in de GGZ, totaal ongeveer 9.800 mensen die langer thuis blijven wonen. Voor KleurrijkWonen is het van belang te bepalen welke invloed het voornoemde heeft op haar huurders, woningzoekenden en woningen. Daarom zijn in 2013 diverse onderzoeken uitgevoerd om de opgaaf voor wonen en zorg binnen haar werkgebied te kwantificeren. Maar ook heeft KleurrijkWonen haar visie geformuleerd op wonen en zorg, zodat ook anderen weten wat zij van KleurrijkWonen mogen verwachten op dit gebied.

19

Jaarstukken 2013

5. Bericht van de Raad van Commissarissen Algemeen De Raad van Commissarissen heeft tot taak toezicht te houden op het bestuur en op de algemene gang van zaken in de woningcorporatie en de met haar verbonden ondernemingen en staat tevens het bestuur met raad ter zijde. Tevens geeft zij vorm en inhoud aan de werkgeversrol met betrekking tot de bestuurders. De Raad van Commissarissen houdt onder andere toezicht op: o o o o o o o o

de realisatie van de doelstellingen van de corporatie; de realisering van de volkshuisvestelijke opgaven; de strategie en de risico’s verbonden aan de activiteiten van de corporatie; de opzet en werking van de interne risicobeheersing- en controlesystemen; het kwaliteitsbeleid; de kwaliteit van de maatschappelijke verantwoording; het financieel verslaggevingsproces; de naleving van toepasselijke weten regelgeving;

Dit toezicht strekt zich tevens uit tot de met de corporatie verbonden ondernemingen en bevat onder andere het toezicht op het risicomanagement en de interne beheersing van verbindingen. De taken, verantwoordelijkheden en bevoegdheden van de Raad van Commissarissen zijn in artikel 10 van de statuten van KleurrijkWonen omschreven. Een en ander is verder uitgewerkt in het reglement voor de Raad van Commissarissen d.d. 17 december 2008. Zowel de statuten als het reglement zijn op de website geplaatst. In dit jaarverslag legt de Raad van Commissarissen, als onderdeel van een maatschappelijk ondernemende organisatie, publiekelijk verantwoording af over de wijze waarop zij invulling heeft gegeven aan de uitvoering van haar taken en bevoegdheden in het afgelopen jaar. Als toezichtkader voor het uitoefenen van haar taken hanteert de Raad van Commissarissen: • • • • • • • • • • • • • •

wet en regelgeving zoals het BBSH; de Governance- en Aedes code; de statuten van de stichting en de gelieerde rechtspersonen; de reglementen van de RvC en de RvB; het Treasurystatuut van de stichting en voor de verbindingen (geactualiseerd in 2012); het toetsingskader investeringen; het verbindingenstatuut zoals vastgesteld op 8 september 2011 en herzien op 12 december 2013; het ondernemingsplan zoals vastgesteld in januari 2011 met daarin de door haar goedgekeurde missie; het jaarplan; de begroting; de managementletter van de accountant; het oordeel van het CFV en het WSW; een concrete (kwalitatieve) norm voor financiële continuïteit; afspraken met externe belanghebbenden.

Dit toezichtkader is door de Raad van Commissarissen in 2013 gebruikt bij het nemen van beslissingen, het beoordelen van bestuursvoorstellen en de bewaking van de realisatie van de corporatiedoelstellingen.

20

Jaarstukken 2013

Het begin 2011 vastgestelde Ondernemingsplan kent een heldere ambitie en is uitgewerkt in 4 concrete meetbare doelen. De realisatie van de doelen wordt gevolgd middels een consequent op deze basis opgezette P&C cyclus. Ambitie 2011-2013 Wij willen een corporatie zijn die vanuit een gezonde financiële basis aan huishoudens met een inkomen tot € 39.000 een betere kans biedt om betaalbaar en naar tevredenheid te wonen in haar 5 gemeenten. De bovenstaande ambitie is meetbaar gemaakt in de volgende doelen: 1. 80% van de bewoners waardeert de woning en de woonomgeving met minimaal een 7; 2. We verhogen de slaagkans van de doelgroep met gemiddeld 2% in deze periode; 3. Ultimo 2013 heeft 70% van onze woningen minimaal energielabel C; 4. We voldoen aan de WSW/CFV normen voor een A/A1-corporatie en de WSW-normen voor financierbaarheid. Taak en werkwijze Om de toezichthoudende taak goed te kunnen vervullen heeft de Raad van Commissarissen zich regelmatig mondeling dan wel schriftelijk door het bestuur laten informeren inzake de (financiële) resultaten in relatie tot de beoogde doelen, relevante externe ontwikkelingen en de wensen en behoeften van belanghebbenden. De Raad van Commissarissen heeft in het afgelopen boekjaar het volgende ondernomen om zich op de hoogte te houden van wat er speelt in het speelveld van KleurrijkWonen: -

overleg met bestuur; overleg met externe accountant; overleg met huurdersorganisatie; overleg met Ondernemingsraad; overleg met stakeholders; volgen van diverse seminars; literatuur van Aedes en de VTW; het bijwonen van presentaties van verschillende managers en medewerkers binnen KleurrijkWonen; het kritisch volgen van berichten en commentaren in de lokale en regionale pers.

De Raad van Commissarissen is in het afgelopen jaar acht maal bijeen geweest, waarvan twee bijeenkomsten in het teken stonden van de voorgenomen fusie met SVTwonen uit Tiel. In december 2013 is afgesproken op welke wijze het eigen functioneren van de Raad van Commissarissen evenals dat van de individuele leden besproken zou worden. De feitelijke evaluatie heeft begin januari 2014 plaatsgevonden. Van dit evaluatie gesprek is een verslag opgesteld. Het gesprek heeft geen aanleiding gegeven tot belangrijke aanpassingen in het functioneren van de RvC maar heeft wel een aantal agendapunten opgeleverd ter verdere verdieping. Ook het functioneren van het bestuur is besproken. Hiertoe is er in december een formele beoordeling geweest. Deze beoordeling wordt uitgevoerd op basis van de afgesproken criteria voor het variabele salaris deel van de Raad van Bestuur. Daar het hier meetbare doelen betreft kan de beoordeling objectief worden vastgesteld. Door omstandigheden heeft er pas begin januari 2014 een functioneringsgesprek plaatsgevonden. Daarbij is geconcludeerd dat de Raad van Bestuur goed functioneert en anticipeert op de vele actuele ontwikkelingen. Eveneens is vastgesteld dat het voornemen om meerdere geledingen te betrekken bij de participatie en uitvoering van de doelstellingen van de corporatie is geslaagd. Er wordt gezocht om hier permanente structuren voor te ontwikkelen.

21

Jaarstukken 2013

Geen van de leden van de Raad van Commissarissen is frequent noch structureel afwezig geweest bij vergaderingen. De Raad van Commissarissen heeft in de maanden juni en december overleg gevoerd met de ondernemingsraad. Hierin is gesproken over de gang van zaken binnen de organisatie en de wijze van overleg tussen de OR en de Raad van Bestuur. Daarnaast is gesproken over de voorgenomen fusie, het plan Organisatie 2015, Arbo en veiligheid, scholing en opleidingsmogelijkheden. In december is er overleg geweest tussen de Raad van Commissarissen en de huurdersorganisatie. In dit overleg is stilgestaan bij de onderlinge samenwerking, de voorgenomen fusie, de vele landelijke ontwikkelingen en de effecten daarvan op de volkshuisvesting in de regio en op de organisatie van KleurrijkWonen. Door de Raad van Commissarisen is een toelichting gegeven met betrekking tot het bezoldigingsbeleid van de Raad van Bestuur. De Raad van Commissarissen heeft in het afgelopen boekjaar de volgende besluiten genomen dan wel haar goedkeuring gegeven aan besluiten van de Raad van Bestuur betreffende: - Jaarverslag en jaarrekening 2012 van de stichting en van de verbindingen; - Begroting 2014 van de stichting en van de verbindingen; - Voortgang en Ondernemingsplan 2011 t/m 2013; - Projecten; - De voorgenomen fusie met SVTwonen in de loop van 2014;* - Organisatieontwikkeling 2015; - Strategische organisatieontwikkeling; - Aan- en verkoop van woningen; - De beoordeling van de Raad van Bestuur; - Opdrachtbevestiging accountantscontrole; - Opdrachtverstrekking externe audits - Gevraagde volmacht WSW ΎdǁĞĞůĞĚĞŶǀĂŶĚĞZĂĂĚǀĂŶŽŵŵŝƐƐĂƌŝƐƐĞŶŚĞďďĞŶǌŝƚƚŝŶŐŐĞŶŽŵĞŶŝŶĞĞŶĐŽŵŵŝƐƐŝĞĚŝĞŚĞƚ ĨƵƐŝĞƚƌĂũĞĐƚďĞŐĞůĞŝĚƚ͘;ĞǌŽŐĞŶĂĂŵĚĞŬůĞŝŶĞĐŽŵŵŝƐƐŝĞ͘Ϳ In de besluitvorming heeft de Raad van Commissarissen bijzondere aandacht besteed aan de risico’s en de meerjarige financiële gevolgen voor de kasstromen en het vermogen. Zo wordt bijvoorbeeld ieder kwartaal inzicht gegeven in de consequenties van de projectbesluiten op de kasstromen en het vermogen, gerelateerd aan de begroting. Daarnaast wordt twee keer per jaar een doorrekening gemaakt van het maximale risico van de onverkochte woningen, waarbij ervan uit wordt gegaan dat vanaf dat moment alle projecten worden uitgevoerd, zonder dat er nog een woning wordt verkocht. Ook wordt er in de financiële doorrekening van de begroting gewerkt met een risicoanalyse. In de agenda van de bijeenkomsten met de Raad van Commissarissen wordt ruimte gereserveerd om actuele thema’s nader uit te diepen. Door de betrokken medewerk(st)er worden hieromtrent presentaties verzorgd. De volgende thema’s zijn in het verslagjaar aan de orde gesteld: informatiemanagement, risicomanagement en waardering tegen marktwaarde, inclusief het bijbehorende Taxatie Management Systeem. De koppeling van de gevraagde besluitvorming aan de ambitie en de vier ondernemingsdoelstellingen is aan de orde geweest bij de (her)beoordeling van het verbindingenstatuut, de projectvoorstellen, de aan- en verkoop van woningen en bij de beoordeling van de Raad van Bestuur. De kwartaalrapportages zijn zodanig opgebouwd dat de verantwoording aansluit op de bedrijfsdoelen. De opbouw van zowel het jaarverslag 2013 als de begroting 2014 sluit volledig aan bij de opbouw van het ondernemingsplan. Op deze wijze wordt het mogelijk gemaakt om de realisatie van de gestelde doelen te blijven volgen.

22

Jaarstukken 2013

De Raad van Bestuur en de Raad van Commissarissen hebben in 2011 meegewerkt aan een onderzoek van het CFV naar de kwaliteit van het toezicht op de verbindingen. In haar rapportage geeft het CFV aan dat er nog veel in ontwikkeling is op dit terrein. Zij geeft dan ook een viertal aanbevelingen voor verdere verbeteringen. Mede op basis hiervan heeft er in 2012 een heroverweging plaatsgevonden omtrent de noodzaak, de risico’s en de effectiviteit van de verschillende verbindingen van KleurrijkWonen. Dit heeft ertoe geleid dat er eind 2012 twee dochterondernemingen zijn opgeheven. In 2013 is besloten dat de dochter KleurrijkWonen Duurzaam BV in 2014 definitief wordt beëindigd. De overige verbindingen worden in stand gehouden. Tevens zijn er in de vergaderingen de volgende gespreksonderwerpen aan de orde geweest: - governance; - aanbestedingsresultaten; - rapportages accountant, externe procesaudit, CFV, WSW en de bevindingen uit de interne controle; - financieel beleid en continuïteit; - risicomanagement; - inzet vermogen en efficiency hiervan; - doelmatigheid van de organisatie; - rechtmatigheid; - treasury; - verkopen; - huisvesten primaire doelgroep; - doorstroming en de organisatie van verhuisketens; - betrekken bewoners bij beleid en beheer; - leefbaarheid; - kwaliteit woningbezit; - verkoop van bestaand woningbezit; - wonen en zorg; - voortgang projecten; - vaststelling Informatieplan; - HRM ontwikkelingen. Onafhankelijkheid De Raad van Commissarissen waakt ervoor dat de leden van de raad naar zijn oordeel in formele zin onafhankelijk zijn in het licht van de in de Governancecode Woningcorporaties bepaling III 2.2 aangeduide criteria. De Raad van Commissarissen concludeert dat alle leden in het verslagjaar aan deze criteria hebben voldaan en onafhankelijk hun taak hebben uitgeoefend. In 2010 heeft de Raad van Commissarissen een gedragscode voor haar eigen leden van de Raad van Commissarissen en een gedragscode voor de leden van het bestuur vastgesteld. In deze gedragscodes zijn de bepalingen over onafhankelijkheid en tegenstrijdige belangen vastgelegd. Tevens heeft de Raad een ‘Regeling Melding Onregelmatigheden’ vastgesteld. Ieder lid van de Raad van Commissarissen heeft de gedragscode onderschreven. In 2013 is er geen sprake geweest van (transacties met) tegenstrijdige belangen waarbij leden van de Raad van Commissarissen en of het bestuur betrokken waren. Tevens vervult geen van de leden van de Raad van Commissarissen of het bestuur een nevenfunctie die onverenigbaar is met het lidmaatschap van de Raad of het bestuur. Een overzicht van de nevenfuncties van de leden van de RvC en het bestuur is opgenomen in bijlage 4. In 2013 is binnen de organisatie van KleurrijkWonen geen gebruik gemaakt van de ‘Regeling Melding onregelmatigheden’.

23

Jaarstukken 2013

Deskundigheid en samenstelling De Raad van Commissarissen bestaat ultimo 2013 uit zes personen, waarvan één lid aftredend en niet opnieuw benoembaar. Gedurende de selectieprocedure van een lid op voordracht van de huurders organisatie, ultimo 2012, bleek dat er een tweetal kandidaten overbleven die door de selectiecommissie als zeer geschikt werden bevonden. Daar de huurdersorganisatie statutair twee RvC leden mag voordragen is het besluit genomen beide kandidaten te benoemen. De Raad van Commissarissen bestaat in 2014 weer uit vijf personen In bijlage 4 is nadere informatie opgenomen over de samenstelling van de Raad van Commissarissen, waaronder de nevenfuncties, het rooster van aftreden en de honoraria. De Raad van Commissarissen werkt met een profielschets, gerelateerd aan zijn omvang, samenstelling en activiteiten, voor de gewenste deskundigheid en achtergrond van de leden van de Raad van Commissarissen. De profielschets is in 2013 niet herijkt en staat op de website van KleurrijkWonen. Werkgeversrol De Raad van Commissarissen is verantwoordelijk voor een goed Bestuur, onder meer door benoeming, schorsing, ontslag en jaarlijkse evaluatie van het Bestuur. In 2013 is de samenstelling van het bestuur niet gewijzigd. De Raad van Commissarissen heeft eind 2008 het bezoldigingsbeleid en de arbeidsvoorwaarden van het bestuur vastgesteld. Een en ander is vastgelegd in de besluitvorming van de Raad van Commissarissen. De bezoldiging is conform de Sector brede Beloningscode Bestuurders Woningcorporaties. Contracten met het bestuur worden zijn aangegaan voor onbepaalde tijd. De Raad van Commissarissen heeft hiervoor gekozen, omdat beide bestuurders bij de fusie reeds een contract voor onbepaalde tijd hadden. Voor de huidige leden van het bestuur geldt een opzegtermijn van 4 (bij opzegging door werkgever) dan wel 2 (bij opzegging door werknemer) maanden. Er is bij één van de leden van de RvB een afvloeiingsregeling in de arbeidsovereenkomst opgenomen waarmee oude rechten werden gerespecteerd. Vanaf 2009 zijn geen nieuwe afspraken gemaakt over het vaste salaris, het salarisperspectief en de autokostenvergoeding. Naast het vaste salaris is sprake van een variabel salaris van maximaal 10% van het vaste salaris, afhankelijk van de beoordeling en de realisatie van de gemaakte prestatie-eisen. Aan het bestuur is een pensioen toegezegd op basis van de CAO regeling. De pensioenkosten worden conform de CAO gefinancierd. De overige arbeidsvoorwaarden zijn gebaseerd op de CAO Woondiensten en de bedrijfseigen regelingen. In 2013 zijn er geen wijzigingen in de arbeidsvoorwaarden van de Raad van Bestuur aangebracht. De Raad van Commissarissen heeft in de vergadering buiten aanwezigheid van het bestuur het functioneren van het bestuur als geheel en van de afzonderlijke leden besproken, gevoed door de zelfevaluatie van het bestuur. De Raad van Commissarissen heeft vervolgens in het jaarlijkse beoordelingsgesprek vastgesteld, dat de prestatie-eisen in 2013 allemaal zijn gerealiseerd. Op grond hiervan is aan het bestuur een variabele beloning van 9 % van het vaste salaris toegekend. Audit- en renumeratiecommissie De bij de fusie gemaakte afspraak om op voorhand geen auditcommissie in te stellen heeft sindsdien niet geleid tot een andere zienswijze. Reden daarvoor is dat we in gezamenlijkheid het “toezicht” gestalte willen geven. Mocht het toezicht dit noodzakelijk maken, dan wordt overgegaan tot het ad hoc instellen van een commissie. De voorzitter en de vicevoorzitter van de Raad van Commissarissen treden op als renumeratiecommissie. Zij doen voorstellen die de goedkeuring van de Raad behoeven en hebben geen eigenstandige beslissingsbevoegdheid.

24

Jaarstukken 2013

Geldermalsen, juni 2014 Raad van Commissarissen KleurrijkWonen A. Wind A.R.A. van Engelen A.B. Blase M.P. de Wit D.J. Hol

25

Jaarstukken 2013

6. Prestaties 2013 Het Besluit Beheer Sociale Huursector (BBSH) noemt zes prestatievelden waarover corporaties zich moeten verantwoorden. Deze onderdelen komen ook uitgebreid terug in dit jaarverslag. In dit hoofdstuk verantwoorden we de prestaties per veld over 2013. 6.1. Prestatieveld 1: Kwaliteit woningvoorraad • Klanttevredenheid De kwaliteit van de woning en de woonomgeving vormen een centrale doelstelling in ons ondernemingsplan 2011-2013. We hebben als doel dat 80% van de bewoners minimaal een zeven geeft voor zowel de tevredenheid over de woning als over de woonomgeving. In 2011 is hiervoor een nulmeting uitgevoerd. In 2012 heeft de eerste en in 2013 de tweede vervolgmeting plaatsgevonden. De resultaten worden nader toegelicht in hoofdstuk 7.2. Conclusie is dat eind 2013 79% van de bewoners een zeven of hoger geeft (2012: 83%, 2011: 81%). Daarmee wordt onze doelstelling voor de tevredenheid over de woning net niet gehaald. Het gemiddelde cijfer voor de tevredenheid over de woning ligt op een 7,3 (2012: 7,5, 2011: 7,4). Ook de doelstelling voor de tevredenheid over de woonomgeving is niet behaald. Op totaalniveau ligt het percentage op 77% (2012: 79% en 2011: 76%). Het gemiddelde cijfer voor de tevredenheid over de woonomgeving ligt op een 7,4 (2012: 7,4 en 2011: 7,2). In bijlage twee bij dit jaarverslag is een specificatie opgenomen van de scores per gemeente en wijken binnen die gemeente. Uiteindelijk gaat het niet alleen om een eindcijfer, maar om de ontwikkeling van dit cijfer en de motivaties van bewoners om meer of minder tevreden te zijn. Uit de uitsplitsing van cijfers blijkt dat er in iedere gemeente wijken zijn die een lagere score hebben dan de doelstelling voor 2011-2013. Voor die specifieke wijken zijn in 2012 wijkplannen geformuleerd die in 2013 verder zijn aangescherpt. In hoofdstuk 7.2 wordt dit uitgebreider toegelicht. • Prijsklassen i.r.t. betaalbaarheid Onze woningvoorraad bestaat per ultimo 2013 uit 10.764 woningen. Gespecificeerd naar prijsklasse is de opbouw als volgt: Prijsklasse Culemborg Goedkope huur (< 374,44) 413 Betaalbaar 1 ( € 374,44 - < € 574,35) 2.065 Betaalbaar 2 ( € 574,35 - < € 681,02) 734 Dure huur ( € 681,02) 92 Totaal 3.304 Koopgarant 412

% Geldermalsen 13% 424 63% 1.366 22% 318 3% 40 100% 2.148 44% 187

% Giessenlanden 20% 276 64% 766 15% 59 2% 3 100% 1.104 20% 44

% Leerdam 25% 560 69% 2.044 5% 372 0% 38 100% 3.014 5% 176

% Lingewaal 19% 141 68% 835 12% 174 1% 44 100% 1.194 19% 128

% 12% 70% 15% 4% 100% 14%

Totaal 1.814 7.076 1.657 217 10.764 947

% 17% 66% 15% 2% 100% 100%

Er zijn tot en met 2013 ook nog 700 woningen verkocht via ‘Koopgarant’ met een terugkoop verplichting en 247 woningen verkocht via “MGE” (Maatschappelijk gebonden eigendom) met een terugkoop recht. Formeel gezien zijn deze woningen niet ons eigendom. Bij terugkoop van deze woningen, worden zij weer verhuurd of opnieuw verkocht. • Aan- en verkoop De woningvoorraad is in omvang aan verandering onderhevig. Uiteraard worden er woningen verkocht, maar ook worden nieuwe woningen opgeleverd en verhuurd die aansluiten bij de woonwensen van onze doelgroep. Op deze manier optimaliseren we de kwaliteit van de woningvoorraad. Ook is het één van de middelen om te sturen op de slaagkans van onze doelgroep. In 2013 zijn de volgende mutaties per gemeente ontstaan door aan- en verkoop:

26

Jaarstukken 2013 Geldermalsen

Giessenlanden

Verkocht

Culemborg Aangekocht

Verkocht

Aangekocht

Verkocht

Aangekocht

Verkocht

Aangekocht

Verkocht

Aangekocht

Verkocht

Aangekocht

5 20 4 1 30 13

0 0 1 2 3 14

4 18 12 3 37 2

0 0 1 0 1 3

0 4 0 0 4 0

0 0 0 0 0 0

1 18 7 1 27 5

1 0 0 0 1 3

1 20 0 2 23 3

0 0 0 0 0 2

11 80 23 7 121 23

1 0 2 2 5 22

Prijsklasse

Goedkope huur (< 374,44) Betaalbaar 1 ( € 374,44 - < € 574,35) Betaalbaar 2 ( € 574,35 - < € 681,02) Dure huur ( € 681,02) Totaal verkoop bestaand bezit Koopgarant

Leerdam

Lingewaal

Totaal

Wijzigingen woningbezit door aan- en verkoop per prijscategorie Woningtype

Culemborg

Eengezinswoning Appartement met lift Appartement zonder lift grondgebonden seniorenwoning Totaal

Verkocht 28 1 1 0 30

Aangekocht 2 1 0 0 3

Geldermalsen

Giessenlanden


Verkocht 4 0 0 0 4

Aangekocht 0

1 0 0 1

Leerdam

Aangek ocht

0 0 0 0 0



Lingewaal Verkocht 23 0 0 0 23

Aangek ocht 0 0 0 0 0

Totaal Verkocht 118 2 1 0 121


Wijziging woningbezit door aan- en verkoop per woningtype

In 2013 zijn 144 woningen verkocht, waarvan 23 (16%) binnen de Koopgarant portefeuille. Ondanks de economische recessie is de verkoopdoelstelling van 100 woningen ruim gehaald. • Nieuwbouw Om de slaagkans van de verschillende doelgroepen te vergroten, realiseert KleurrijkWonen in haar werkgebied ook nieuwbouw. Er zijn 85 woningen en twee gezondheidscentra opgeleverd. Daarnaast zijn de volgende projecten in uitvoering; woonzorgcomplex Hoornaar (57 appartementen), Heukelum (28 appartementen). Van de volgende projecten zijn de woningen gesloopt en start de bouw in 2014; School/Talmastraat (134 woningen), De Kroon van Arkel fase 1 (44 woningen), Achter de Poort fase 2 te Culemborg (59 woningen), Schapenbloempjes te Culemborg (46 woningen) en Leijenburg fase 2 te Lingewaal (31 woningen). In 2013 zijn de volgende nieuwbouwprojecten opgeleverd: gemeente

complex

fasering

Omschrijving

Oplevering nieuwbouw 2013 Culemborg

Achter de Poort fase 1 Giessenlanden Raadhuisplein, Arkel

opgeleverd opgeleverd

Nieuwbouw van 57 huurwoningen en een koopwoning die eind 2013 zijn opgeleverd. Nieuwbouw 12 appartementen en gezondheidscentra. Opgeleverd juli 2013. Nieuwbouw gezondheidscentrum. Oplevering april 2013.

Lingewaal

Gezondheidscentrum opgeleverd Asperen

Leerdam

Raadsliedenbuurt Timpaanwoningen

opgeleverd

20 geschakelde koopwoningen; woningen opgeleverd begin 2013. 6 woningen verhuurd, 14 verkocht.

Leerdam

MFA K. Emmalaan 2e fase

opgeleverd

Nieuwbouw 26 woningen. Opgeleverd juni 2013. 8 koopgarant, 8 vrije sector koop en 10 sociale huur.

Onze doelstelling is om nieuwbouw te realiseren in gemeenten met de laagste slaagkans. In ons werkgebied blijken Culemborg en Geldermalsen de laagste slaagkans te hebben. In Geldermalsen verlopen de plannen rondom de Plantage moeizaam vanwege te hoge grondprijzen. Voor 2013 is door KW een voorstel op schrift aangereikt, dit heeft helaas nog niet tot een doorbraak geleid. Voor 2014 is het opnieuw afwachten of er een doorbraak zal plaatsvinden en of de gemeente bereid is sociale grondprijzen toe te passen. In Culemborg vond alleen nieuwbouw plaats in Achter de Poort. Deze woningen waren merendeels bestemd voor de herhuisvesting van de bewoners uit de gesloopte panden.

27

Jaarstukken 2013

• Onderhoud aan de woningen Het onderhoudsbeleid is gebaseerd op het principe “repareren als het kan, vervangen als het moet”. We handelen dus niet op basis van theoretische criteria als leeftijd, maar op basis van de feitelijke bruikbaarheid voor de huurder. Onze woningen voldoen aan de basiskwaliteit die huurders mogen verwachten. Hierbij zijn ‘schoon, heel en veilig’ de belangrijkste begrippen voor de minimale kwaliteit van onze woningen. Naast het dagelijks onderhoud (reparatie en mutatie) wordt ook planmatig onderhoud uitgevoerd. Planmatig onderhoud is afgeleid uit de onderhoudsbegroting en strategisch planmatig onderhoud vloeit voort uit beleidskeuzes via de Vastgoedsturing en gebiedsvisies. Voorbeelden van belangrijke strategische onderhoudsprojecten die in 2013 zijn opgestart en/of gedeeltelijk gerealiseerd zijn de Castor en Pollux flat in Leerdam, de laatste twee fases voor de wijk Nieuwstad in Culemborg, De Platte Daken woningen Zuid in Culemborg, de Martin Luther Kingflat en Gandhiflat in Culemborg en de Joost de Jongestraat in Leerdam. De uitgaven voor planmatig en dagelijks onderhoud waren in 2013 als volgt: Jaar 2013 Planmatig onderhoud Dagelijks onderhoud Totaal

Culemborg Geldermalsen Giessenlanden 1.953.929 1.187.200 985.246 1.131.156 691.586 463.442 3.085.085 1.878.786 1.448.688

Leerdam 3.324.945 1.255.361 4.580.306

Lingewaal 1.317.270 491.638 1.808.908

totaal 8.768.590 4.033.183 12.801.773

Verdeling uitgaven onderhoud per gemeente en soort (in €)

Het dagelijks onderhoud kende de volgende verdeling in mutatie- en reparatieonderhoud: Jaar 2013 Mutatieonderhoud Reparatieonderhoud Mutatie plus Totaal

Culemborg Geldermalsen Giessenlanden 274.651 152.326 107.164 740.422 405.880 246.204 116.083 133.380 110.074 1.131.156 691.586 463.442

Leerdam 215.937 828.301 211.123 1.255.361

Lingewaal 93.225 280.313 118.100 491.638

totaal 843.302 2.501.120 688.761 4.033.183

Mutatie- en reparatieonderhoud per gemeente (in €)

Daarnaast zijn uitgaven gedaan voor energiebesparende maatregelen. Meer informatie hierover is opgenomen in hoofdstuk 8 van dit jaarverslag. 6.2. Prestatieveld 2 : Huisvesten van de doelgroep

Onze strategie is dat we 100% van de vrijkomende huurwoningen met een huur lager dan € 681,02 toewijzen aan de doelgroep met een jaarinkomen tot € 39.000. In 2013 is 90,5% van de vrijkomende huurwoningen met een huur lager dan € 681,02 toegewezen aan de doelgroep met een inkomen lager dan € 34.229. Hiermee wordt voldaan aan de Europese toewijzingsregels. Bij mutatie is huurharmonisatie van toepassing, dan wordt de huurprijs opgetrokken. Rekening houdend met de lokale marktomstandigheden streven we naar gemiddeld 90% van de maximaal redelijke huurprijs op grond van het woningwaarderingssysteem. Ons huurbeleid, waarbij 75% van de huurwoningen bereikbaar moet zijn voor onze doelgroep en daarvan 50% goedkoop (beneden de aftoppingsgrens huurtoeslag), is ook in 2013 toegepast bij nieuwe verhuringen. Evenals in 2012 zien we ook in 2013 een flinke toename van verhuringen in de categorie € 574,35 - € 681,02 en verdere afname in het goedkope segment onder € 574,35 waarmee de gewenste verdeling dichterbij is gekomen. Het aanbod in de vrije sector is licht gestegen, maar blijft nog ver achter bij de doelstelling (25% van de woningen). De vraag naar vrije sector woningen blijft ondertussen, mede als

28

Jaarstukken 2013

gevolg van de crisis op de huizenmarkt, achter. Wonen zet extra in op het beter voor het voetlicht brengen van dit aanbod. In 2013 was er nauwelijks aanbod van eengezinswoningen in het goedkope segment in Geldermalsen. Ook in Culemborg en Lingewaal was dit aanbod beperkt. Het goedkope aanbod, betreft vooral appartementen. Voor 2014 zullen wij wat betreft het huurbeleid doorgaan op de ingeslagen weg. Daarbij vragen de gemeenten Culemborg en Geldermalsen extra aandacht omdat daar de slaagkans voor woningzoekenden laag is. Mutaties Vrijkomende huurwoningen zijn een voorwaarde om nieuwe verhuur te realiseren. De mutatiegraad is hiervoor de indicator. De mutatiegraad van ons totale woningbezit komt in 2013 uit op 6,2%. In 2012 was de mutatiegraad nog 6,9%. Als we kijken naar de mutatiegraad per gemeente ontstaat het volgende beeld: Gemeente Culemborg Geldermalsen Giessenlanden Leerdam Lingewaal

2013 6,9% 5,7% 5,6% 5,3% 7,6%

Mutatiegraad per gemeente

De mutaties omvatten alle huuropzeggingen, zowel door de huurder als door de verhuurder. Hieronder vallen ook mutaties door sloopvoornemens, tijdelijke verhuur en uitzettingen, vaak als gevolg van huurachterstanden. • Huurachterstand Na een afname in 2011 is de totale huurachterstand in 2012 en 2013 weer toegenomen. (2013 : € 848.287)

dŽƚĂůĞŚƵƵƌĂĐŚƚĞƌƐƚĂŶĚ <ůĞƵƌƌŝũŬtŽŶĞŶ Φ ϭ͘ϰϬϬ͘ϬϬϬ Φ ϭ͘ϮϬϬ͘ϬϬϬ Φ ϭ͘ϬϬϬ͘ϬϬϬ Φ ϴϬϬ͘ϬϬϬ Φ ϲϬϬ͘ϬϬϬ Φ ϰϬϬ͘ϬϬϬ Φ ϮϬϬ͘ϬϬϬ Φ Ϭ ϮϬϬϵ

ϮϬϭϬ

ϮϬϭϭ

ϮϬϭϮ

ϮϬϭϯ

Ontwikkeling huurachterstand over vijf jaar (in € )

Wij merken dat door de economische crisis de betalingsproblemen bij onze huurders toenemen. Steeds meer mensen komen in financiële problemen. Er is een forse toename

29

Jaarstukken 2013

van roodstanden, steeds meer jongeren raken in de schulden. Er is een stijging van schuldsaneringen en loonbeslagen. Veel huishoudens hebben ook een grote achterstand in premies ziektekosten en energierekening. De bekende risicogroepen voor schulden zijn sociale minima, eenoudergezinnen, gezinnen met opgroeiende kinderen, jongeren met een lage opleiding, ouderen alleen met een AOWuitkering en allochtonen. Voorop staat dat de huurder aan zijn betalingsverplichtingen moet voldoen. Parallel aan het formele proces van aanzeggingen, overleggen we met de huurder (of zijn familie) om tot een acceptabele oplossing te komen. Helaas lukt dat niet altijd. Als we kijken naar de huurachterstand per ultimo 2013 (momentopname) en de verdeling hiervan over de vijf gemeenten waar we bezit hebben, ontstaat het volgende beeld: 2013

Culemborg

Geldermalsen

Giessenlanden

Leerdam

Lingewaal

Huurachterstand

€ 239.127

€ 156.779

€ 89.012

€ 277.249

€ 86.121

% bruto jaarhuur

1,2%

1,3%

1,6%

1,6%

1,3%

€ 133.010

€ 83.794

€ 33.066

€ 113.357

€ 41.443

Bedrag bij deurwaarder

Huurachterstand naar gemeente.

• Woningtoewijzingen Bovengenoemd huurbeleid en de mutaties in 2013 geven het volgende resultaat voor de toewijzingen in onze totale woningportefeuille: Leeftijd

Inkomen

Eenpersoons huishoudens 65 65 >65 >65 Subtotaal

< € 21.025 >= € 21.025 < € 21.100 >= € 21.100

Tweepersoonshuishou dens 65 65 >65 >65 Subtotaal Drie- en meerpersoonshuishoud ens 65 65 >65 >65 Subtotaal Onbekend Totaal:

< € 28.550 >= € 28.550 < €28.725 >= € 28.725

< € 28.550 >= € 28.550 < €28.725 >= € 28.725

Huur

Totaal

< € 374,44

€ 374,44 < € 535,91

€ 374,44 < € 535,91

€ 681,02

37 24 1 0 62

100 64 19 7 190

55 47 18 3 123

1 12 0 0 13

< € 374,44

€ 374,44 < € 535,91

€ 374,44 < € 535,91

€ 681,02

9 1 0 1 11

40 8 15 7 70

39 21 10 7 77

0 19 1 2 22

< € 374,44

€ 374,44 < € 574,35

€ 574,35 < € 681,02

€ 681,02

4 2 0 0 6

23 6 0 0 29

58 14 0 0 72

0 13 0 0 13

85 35 0 0 120

79

289

272

48

688

193 147 38 10 388

88 49 26 17 180

Woningtoewijzingen 2013

30

Jaarstukken 2013

6.3. Prestatieveld 3: Betrekken bewoners bij beleid en beheer Bewonersparticipatie is belangrijk, niet alleen omdat dit wettelijk is geregeld via de ‘Wet op overleg huurders en verhuurder’ maar ook omdat we van mening zijn dat we alleen samen met onze bewoners tot maatwerk kunnen komen. Uiteraard binnen de gestelde kaders. Door periodiek overleg met huurdersbelangenverenigingen, bewonerscommissies en het huurdersplatform geven we inhoud aan die participatie. Verder speelt participatie een belangrijke rol bij grote projecten als het Strategisch Onderhoud of de sloop van woningen of als de kwaliteit van de woonomgeving (ernstig) onder druk staat. Ook in ons werkgebied is de landelijke trend merkbaar dat bewoners vooral actief betrokken willen worden als dergelijke ingrijpende situaties zich voordoen. De belangrijkste thema’s die in 2013 besproken zijn met het Huurdersplatform zijn: - jaarrekening en begroting; - huurverhoging 2013; - scheiden wonen en zorg; - herziening algemene huurvoorwaarden; - bijdrage Huurdersbelangenorganisaties aan de bezuinigingsdoelstelling KleurrijkWonen; - actualisering spelregels Woongaard; - opzet nieuwe regionale woonruimteverdeling.

van

Naast informatie uit de formele overleggen, willen we ook weten wat de woonwensen van onze huurders zijn en in welke mate zij tevreden zijn over de woning en de woonomgeving. Daarom zetten we enquêtes uit en organiseren we persoonlijke klantenpanels. Voor meer informatie hierover verwijzen we naar hoofdstuk 7 van dit jaarverslag. • Regionale Klachtencommissie Rivierenland Ondanks alle overlegvormen op gemeenschappelijk en individueel niveau, kunnen er klachten bij huurders ontstaan. Als deze niet of niet naar tevredenheid worden opgelost, kunnen zij de Regionale Klachtencommissie Rivierenland inschakelen. In 2013 zijn drie nieuwe klachten voorgelegd aan de Klachtencommissie met betrekking tot KleurrijkWonen en zijn vijf klachten afgehandeld uit 2012. Een klacht bleek reeds opgelost te zijn. Eind 2013 is er slechts één lopende klacht. Voor specifieke informatie over onze samenwerkingspartners en thema’s waarover we met elkaar spraken, verwijzen we naar bijlage 3 van dit jaarverslag. 6.4. Prestatieveld 4 : Financiële continuïteit Om ook in de toekomst onze huisvestingstaken verantwoord te kunnen uitvoeren, is financiële continuïteit noodzakelijk. Door allerlei kabinetsmaatregelen op het gebied van sanering en verhuurdersheffing is het belang hiervan alleen maar toegenomen. Ook in 2013 heeft het CFV een positief continuïteits- en solvabiliteitsoordeel afgegeven (over het jaar 2012). KleurrijkWonen heeft dus voldoende weerstandsvermogen. Ook in de begroting 2014 is een aantal toekomstige scenario’s uitgewerkt, waaruit blijkt dat de financiële continuïteit ook in de toekomst gewaarborgd is. 6.5. Prestatieveld 5 : Leefbaarheid Leefbaarheid heeft te maken met de directe woon- en leefomgeving van bewoners, dus ook met de kwaliteit van de woning en woonomgeving. Als deze goed zijn, wonen mensen er graag en met een veilig gevoel. KleurrijkWonen investeert als maatschappelijk ondernemer in de fysieke en sociale leefbaarheid. Fysieke leefbaarheid gaat om tastbare zaken die de leefomgeving bevorderen en aantrekkelijk maken, zoals bestrating, verlichting en inrichting van de gemeenschappelijke ruimte in de directe woonomgeving. Wij investeren uiteraard alleen in die zaken die ons

31

Jaarstukken 2013

eigendom betreffen, zoals achterpaden bij woningen en algemene ruimten bij appartementengebouwen. Overige zaken worden in samenwerking met de gemeente besproken en gerealiseerd. Sociale leefbaarheid heeft te maken met het sociale karakter van een wijk of buurt. Het gaat hierbij om het bevorderen van de sociale samenhang, betrokkenheid, eigen verantwoordelijkheid en zelfredzaamheid van bewoners. Onze uitgaven voor leefbaarheid in 2013 zijn als volgt: Onderdeel Sociale leefbaarheid Fysieke leefbaarheid Afboeking plankosten Onrendabele Totale uitgaven

Bedrag 2013 822.100 403.342 121.972 20.896.000 22.243.414

€ € € € €

Uitgaven leefbaarheid (in €)

In hoofdstuk 7 (paragraaf 2) bespreken we een aantal concrete leefbaarheidsprojecten. 6.6. Prestatieveld 6 : Wonen en zorg Woningcorporaties en zorgorganisaties vinden elkaar steeds vaker als samenwerkingspartners. De aangekondigde introductie van scheiden van wonen en zorg in 2013 versterkt deze tendens. KleurrijkWonen neemt ook haar verantwoordelijkheid als het gaat om de samenwerking met zorgen welzijnsorganisaties in ons werkgebied. Om duidelijk te zijn in wat partijen van ons mogen verwachten, stellen we een visie op wonen en zorg op. Deze is ook richtinggevend voor nieuwe projectaanvragen en –initiatieven. In 2013 hebben we tevens met collega-corporaties en andere samenwerkingspartners in ons werkgebied stilgestaan bij wat de veranderingen in de zorg betekenen. Het gaat dan om de financiële gevolgen in het algemeen en voor specifieke projecten, maar ook om de wijze waarop samenwerking geformaliseerd wordt. Verhuur aan 65-plussers Ouderen zijn een belangrijke doelgroep voor ons. De vergrijzing zorgt ervoor dat deze doelgroep steeds groter wordt. Van het totaal aantal verhuringen is 14% verhuurd aan 65plussers. Zowel relatief (2012: bijna 20%) gezien als in absolute zin een daling ten opzichte van 2012. Als we kijken naar de verhuurresultaten in 2013 aan 65-plussers in de verschillende gemeenten, ontstaat het volgende beeld: Gemeente Culemborg Geldermalsen Giessenlanden Leerdam Lingewaal Totaal

2008 43 30 niet 25 16 114

2009 26 27 17 28 13 111

2010 29 27 10 24 14 104

2011 37 37 6 45 4 129

2012 45 18 22 29 44 158

2013 35 17 9 21 9 91

Aantal verhuringen aan 65 jaar en ouder naar gemeente en ontwikkeling afgelopen vijf jaar

De verhuringen aan 65-plussers zijn in 2013 afgenomen ten opzichte van het jaar ervoor. Deze lijn was ook te verwachten, aangezien er in 2012 seniorencomplexen werden opgeleverd. 2013 laat weer een ‘normaal’ beeld zien, zoals het aantal verhuringen ook in de jaren voor 2012 was te zien.

32

Jaarstukken 2013

Toe- en doorgankelijkheid Medio 2013 is de inventarisatie van de woningen in Culemborg en Geldermalsen voltooid. Doel van de inventarisatie is de ’opplusmogelijkheden’ binnen de bestaande woningvoorraad van KleurrijkWonen in kaart brengen. Naast het realiseren van nieuwbouw is de aanpasbaarheid van de bestaande woningvoorraad zeker zo belangrijk. Hier wonen immers al senioren die bij voorkeur in hun huidige woning of woonomgeving willen blijven wonen. De toe- en doorgankelijkheid van woningen is in beeld gebracht aan de hand van het zogenoemde ‘Tiels Sterrensysteem’. Hierbij zijn normen opgesteld waaraan woningen moeten voldoen die geschikt zijn voor senioren of mensen met een fysieke beperking. Het gaat dan bijvoorbeeld om de breedte van deuren en de afmetingen van badkamer en keuken. Via deze normen kunnen woningen nul tot vier sterren krijgen voor de geschiktheid voor senioren en gehandicapten. Verder ondersteunt KleurrijkWonen initiatieven die gericht zijn op bewustwording van bewoners, met name 55-plussers. Een voorbeeld van een dergelijk project is Lekker Thuis Wonen waarbij bewoners in samenwerking met de gemeente Geldermalsen en Stichting Welzijn Geldermalsen gestimuleerd worden om hun woning kritisch onder de loep te (laten) nemen door een getrainde vrijwilliger. Dit geeft inzicht in kleine en grotere ingrepen maar ook in bewonersgedrag die voor extra gemak zorgen in de woning en de bewoner voorbereiden op de toekomst. De afdeling Vastgoed heeft in 2013 alternatieven onderzocht in het licht van transformatie van een deel van het woningbezit. In de komende jaren zal worden bekeken waar en hoeveel woningen hiervoor in aanmerking komen.

33

Jaarstukken 2013

7. Doel 1: Klanttevredenheid woning en woonomgeving minimaal een 7 80% van de bewoners waardeert de woning en de woonomgeving met minimaal een 7

7.1. Strategieën Om onze doelstelling over klanttevredenheid te kunnen realiseren, is een aantal strategieën geformuleerd in ons ondernemingsplan: - onderzoeksmethode klanttevredenheid ontwikkelen; - gerichte wijkinspanningen verrichten; - verbeterplannen maken met samenwerkingspartners; - gericht investeren in ‘dissatisfiers’; - gericht werken aan public relations (pr). Onderstaand een toelichting op de bereikte resultaten in 2013. 7.2. Resultaten (Digitaal) Klanttevredenheidsonderzoek De waardering van onze klanten vinden wij belangrijk. Dit aspect maakt niet voor niets expliciet deel uit van ons ondernemingsplan. Via (digitale) enquêtes meten we de klanttevredenheid over de woning en de woonomgeving. In 2011 is daarvoor een meetinstrument ontwikkeld en tevens de nulmeting uitgevoerd. In 2012 is de eerste en eind 2013 de tweede vervolgmeting uitgevoerd. Op totaalniveau worden de tevredenheid over de woning en woonomgeving beoordeeld met respectievelijk een 7,3 (2012: 7,5 en 2011: 7,4) en een 7,4 (2012: 7,4 en 2011:7,2). Als we kijken naar de beoordeling binnen de verschillende gemeenten van ons werkgebied, ontstaat het volgende beeld Uitkomsten Respons Klanttevredenheidsonderzoek 2013

Tevredenheid woning

% bewoners Cijfer >= 7

Tevredenheid woonomgeving

% bewoners Cijfer >= 7

Culemborg

22%

7,2

78%

7,0

68%

Geldermalsen Giessenlanden

25% 29%

7,3 7,3

78% 80%

7,3 7,6

81% 84%

Leerdam Lingewaal Totaal

24% 26% 24%

7,4 7,4 7,3

79% 79% 79%

7,5 7,7 7,4

75% 88% 77%

Resultaten vervolgmeting 2013

Ondanks de inspanningen via de Wijkplannen die, naar aanleiding van de nulmeting zijn opgesteld en in 2013 verder zijn aangescherpt, is de beoogde doelstelling voor 2011-2013 niet gerealiseerd. De tevredenheid in een aantal wijken en kernen is ten opzichte van de nulmeting verbeterd of vastgehouden, andere wijken en kernen doen het minder goed. Er zijn nog steeds aandachtspunten of –gebieden. In de eerste helft van 2014 worden de uitkomsten nader geanalyseerd en vertaald naar de wijkplannen. Meer hierover verderop in deze rapportage in hoofdstuk 7.2. In bijlage twee van dit jaarverslag zijn de resultaten per wijk en kern opgenomen. Naast het onderzoek naar de tevredenheid over de woning en woonomgeving zijn er in 2013 op verschillende thema’s (digitale) klanttevredenheidsonderzoeken uitgevoerd. Zo is de tevredenheid over de uitgevoerde planmatig onderhoudsprojecten onderzocht en ook de

34

Jaarstukken 2013

tevredenheid over de opgeleverde nieuwbouw. De uitkomsten uit deze onderzoeken zijn gebruikt om onze dienstverlening richting klant verder te verbeteren.

Klantenpanels Naast digitale klantenpanels vinden we het belangrijk om in persoonlijk contact te blijven met onze klanten. Daarom organiseren wij periodiek klantenpanels om in gesprek met onze huurders hun mening en visie over bepaalde thema’s te inventariseren. In 2013 hebben we vooral gekozen voor digitale klantenpanels. Er is onderzoek gedaan naar de tevredenheid over het onderhoud en de oplevering nieuwbouw (huur en koop). Het klanttevredenheidsonderzoek voor Doel 1 is herhaald. Met name voor onze oudere huurders organiseren we fysieke klantenpanels. Zo hebben we in 2013 een panel georganiseerd voor de bewoners van Bredero’s Hof. Dit panel was de basis om de juiste keuzes te maken om dit wooncomplex in 2014 op te kunnen knappen. Wijkplannen Op basis van de resultaten van het klanttevredenheidsonderzoek over de woning en de woonomgeving, zijn in 2012 wijkplannen geformuleerd. Deze zijn opgesteld voor die wijken waar KleurrijkWonen meer dan vijftig woningen in bezit heeft en waar de klanttevredenheid bij 20% van de ondervraagden lager dan een 7 is. Het doel van deze wijkplannen is een gerichte impuls te geven aan de klanttevredenheid van de woning en de directe woonomgeving. Aan de hand van de tussentijdse meting die eind 2012 is uitgevoerd zijn de plannen begin 2013 opnieuw tegen het licht gehouden. In een aantal wijken en kernen bleek dat we op de goede weg waren en was er geen aanpassing nodig van de wijkplannen. In andere wijken hebben we de plannen aangescherpt. Zo hebben we in de Culemborgse wijk Terweijde extra maatregelen genomen op het gebied van veiligheid. Voor Hoogblokland, Herwijnen, Spijk, Heukelum, Kedichem en Leerdam Oost en Centrum hebben we een nieuw tussentijds wijk/kernplan gemaakt. In bovenstaande wijken en kernen bleek de ontevredenheid veelal zaken te betreffen die buiten de primaire verantwoordelijkheid van KleurrijkWonen vallen. Het gaat dan vooral over parkeren, verkeer, en het verdwijnen of ontbreken van voorzieningen. Deze zaken bespreken wij wel in diverse overleggen met partners als bewoners(verenigingen), gemeenten en zorgen welzijnsorganisaties. Eind 2013 heeft inmiddels de nieuwe meting plaatsgevonden. Leefbaarheid Elders is al een en ander beschreven over de inzet van KleurrijkWonen op het gebied van leefbaarheid. Zoals gezegd hangt die direct samen met de kwaliteit van de woning en de directe woonomgeving. Hieronder worden enkele projecten toegelicht waarbij onze inzet, die bijdraagt aan het woongenot in een buurt of wijk, blijkt. De Weidebloem Herwijnen Een thema waar KleurrijkWonen mee te maken heeft en krijgt is de vergrijzing van de bevolking met als gevolg de afnemende behoefte aan nieuwbouwwoningen. Dat vergrijzing en leefbaarheid elkaar kunnen versterken, bewijst het project Weidebloem in Herwijnen. Hierbij is een nieuwe bestemming gegeven aan een braakliggend stuk grond. De nieuwbouw van 35 woningen op dit terrein werd in 2011 door KleurrijkWonen geschrapt. Het braakliggende terrein verloederde en dat deed geen goed aan de uitstraling van het dorp. Een aantal partijen uit Herwijnen heeft samen met KleurijkWonen het initiatief genomen om dit te veranderen. Het terrein heeft inmiddels een andere, natuurlijke uitstraling gekregen met een educatief karakter. In de zomer van 2013 zijn er een speelweide, een dierenweide en moestuintjes voor de scholen aangelegd. Op lange termijn blijft ook het realiseren van nieuwbouw mogelijk.

35

Jaarstukken 2013

Spartaveld Leerdam West Een onderdeel van de totaalaanpak van Mensen maken de Wijk in Leerdam West is de revitalisatie van het Spartaveld. Naar aanleiding van een enquête onder de bewoners van deze buurt zijn de voornaamste knelpunten aangepakt. De entrees naar de woningen zijn opnieuw bestraat waarbij bewoners konden kiezen uit een drietal speelse uitvoeringen. De gemeente heeft tegelijkertijd het openbaar gebied opnieuw bestraat en de afwatering verbeterd. Verder zijn er plattegrondsborden geplaatst om de overzichtelijkheid van de buurt te verbeteren. Het project is in het vierde kwartaal van 2013 gerealiseerd in nauwe samenwerking met de gemeente Leerdam, mede in het kader van het vierjarig project “Mensen maken de wijk”. Aanpak achterpaden KleurrijkWonen ziet het achterpad als verlengstuk van de woning. Daarom heeft zij gekozen voor een gefaseerde totaalaanpak van alle achterpaden over een periode van vijf jaar. In 2012 zijn we hiermee van start gegaan. In deze aanpak wordt behalve naar de kwaliteit van de bestrating ook gekeken naar verlichting en afwatering en uiteraard waar nodig verbeterd. Dit jaar zijn een fors aantal achterpaden in Leerdam en Culemborg aangepakt, waaronder in West en de Nieuwstad. Voor 2014 staat er een aantal achterpaden op de planning in een aantal dorpen waaronder Hoogblokland, Spijk en Buurmalsen. Overlast In 2013 is het aantal overlastklachten licht afgenomen tot gestabiliseerd. Onze inzet is erop gericht om klachten vroegtijdig te signaleren en te voorkomen en optimaal gebruik te maken van onze netwerkpartners als zorg, welzijn en politie om overlastgevende situaties niet te laten escaleren. Verder zetten we met grote regelmaat buurtbemiddeling in ons werkgebied in, met uitzondering van de gemeente Giessenlanden. Afhankelijk van de resultaten Buurtbemiddeling in de overige plaatsen, wordt dit instrument wel of niet ook in Giessenlanden toegepast. De vakkrachten van KleurrijkWonen spelen tegenwoordig een belangrijke rol in het signaleren van overlast. Jaarlijks moeten deze medewerkers een minimaal aantal sociale meldingen doen per vakkracht. De afdeling Wonen heeft in 2013 de overlastprocedure sterk verbeterd. Hierdoor is het mogelijk om overlastmeldingen beter te registreren in ons primaire systeem, de behandeling van de melding beter te volgen en hier ook vollediger verslag van te doen in rapportages. In 2014 verwachten hier nog een forse opbrengst van in het efficiënter afhandelen van de overlast. De overlastklachten hebben veelal betrekking op geluidsoverlast, burenruzies, groenoverlast en vervuiling. Goede huurders zijn goud waard: Woongoud Woongoud is een uniek concept om klanten te waarderen, aan te zetten tot beter gedrag, de leefbaarheid te bevorderen en de tevredenheid onder huurders te vergroten. In 2013 zijn de volgende resultaten behaald met Woongoud: - 96% van de huurders winkelt met korting; - Maar liefst € 260.000 door huurders verzilverd in waardebonnen; - 500 klussen uitgevoerd bij huurders door de Klussendienst; - 3.000 huurders hebben hun e-mailadres via onze website geregistreerd tijdens de kraslotenactie bij ons 100-jarig bestaan. Het aantal goede huurders is al jaren stabiel hoog en dat is een voortreffelijk resultaat. De groep geschorste huurders bestaat grotendeels uit dezelfde mensen als voorgaande jaren. Voor hen werkt de Woongoudprikkel kennelijk niet.

36

Jaarstukken 2013

Gezien deze stabiele situatie hebben we er in 2013 voor gekozen de focus meer te verleggen naar betrokkenheid bij de leefomgeving. De puntenwaardering is daartoe aangepast, zodat er minder punten worden gespaard met ‘gewoon’ goed huurdersgedrag en meer met bijzondere inzet. Daarvoor zijn ook de Goudpunten voor structurele buitengewone betrokkenheid ingevoerd voor huurders die zich continu of periodiek inzetten voor de leefbaarheid in hun woonomgeving. De groei van Woongoud maakt een efficiencyslag noodzakelijk. Daarom willen we de verzilvering van Woongoudpunten via bonnen vervangen door een pasjessysteem. Dat is voorzien voor 2014. Ook de voorgenomen fusie met SVT Tiel maakt verdergaande digitalisering van het Woongoudprogramma nodig. In 2013 is de Klussendienst uitgebreid naar Leerdam in het kader van Mensen maken de Wijk. De toename van het aantal aanvragen van 350 in 2012 naar 500 in 2013 komt dan ook uit Leerdam. De mogelijkheid om de Klussendienst in te zetten is voor woonconsulenten en wijkbeheerders een extra mogelijkheid om huurders te helpen achterstallig huurdersonderhoud in huis of tuin uit te laten voeren. Via de Klussendienst worden ook bijstandsgerechtigden de kans op werkervaring geboden. Servicedienst Per 1 januari 2013 is de Servicedienst als een geheel geïntrigeerd team van start gegaan. Alle verschillen in uitvoering processen zijn verdwenen. Zo is er nu één team wat bij calamiteiten altijd bereikbaar is. Na werktijd via één meldkamer. Daarnaast is er één vaste partij voor de uitvoering van spoedopdrachten. In 2013 is gestart met een werkgroep bestaande uit zes medewerkers van de Servicedienst om te kijken naar mogelijkheden voor een effectieve en efficiënte bedrijfsvoering van de Servicedienst. Hieruit zijn adviezen gekomen. Zo worden de voorraden van de bussen verlaagd en wordt het overtollige materieel afgestoten. Om alle bevindingen te kunnen verantwoorden en te onderbouwen is door de teamleider een businessplan geschreven. Dit wordt begin 2014 aan het MT gepresenteerd. Uitvoering vakkrachten: De vakkrachten zijn in 2013 ingedeeld in; vakkracht, allround vakkracht en senior allround vakkracht. De disciplines voor het allround vakkracht zijn betreffen timmerman, loodgieter, elektricien, schilder/stukadoor. Een aantal vakkrachten bezit nog niet alle benodigde kennis en kunde, zij zijn ingedeeld als vakkracht (6). De vakkrachten die wel alle disciplines beheersen zijn ingedeeld als allround vakkracht (13). Er zijn vier vakkrachten benoemd tot senior allround vakkracht, waarbij naast het beheersen van de vakdisciplines, ook gelet is op (voorbeeld)gedrag. De Vakkrachten hebben een duidelijk aanspreekpunt nu er een vaste planner is benoemd binnen de IPA. Hierdoor zijn de lijnen korter en de planning efficiënter. De meerwaarde van de inzet vakkrachten komt steeds duidelijker naar voren. Zo zijn 85% van alle werkopdrachten uitgevoerd door de eigen Servicedienst en hebben zij meer dan 130 meldingen (leefbaarheid) gemaakt. Deze meldingen zijn signalen die een vakkracht oppikt tijdens zijn werkbezoek. Optimalisatie IPA (Intake, Planning en Administratie van de Servicedienst) Om de efficiency binnen de Servicedienst te optimaliseren is een efficiënte planning noodzakelijk. In 2013 is hier de nadruk op gelegd door o.a. het invoeren van de functie van planner. De planner geeft functioneel leiding aan de vakkrachten bij het plannen en uitzetten van reparatieopdrachten. Voor een efficiënt mutatieonderhoud is een Werkvoorbereider aangesteld.

37

Jaarstukken 2013

8. Doel 2: Slaagkans vergroten We verhogen de slaagkans van de doelgroep met gemiddeld 2%.

Sinds 1 januari 2011 moeten alle woningcorporaties zich conformeren aan de EUtoewijzingsnorm, waarbij minimaal 90% van de vrijkomende woningen aan huishoudens met een inkomen lager dan € 34.229 (2013) moet worden toegewezen. Bij onderschrijding van de 90% kan een financiële sanctie worden opgelegd. Daarover is tot op heden overigens nog geen concrete duidelijkheid. Alle verhuringen boven de 90%-norm vallen buiten de DAEB-regeling en moeten dan gefinancierd worden met ongeborgde leningen. Feitelijk betekent dit dat KleurrijkWonen voor een deel van haar financiering leningen moet aantrekken op de commerciële kapitaalmarkt, zonder borging van het WSW en rentevoordeel. Desondanks heeft KleurrijkWonen in haar ondernemingsplan 2011-2013 opgenomen dat zij betaalbare huisvesting wil realiseren voor de doelgroep met een inkomen tot € 39.000. Dit inkomensbedrag wijkt dus af van de toewijzingsnorm, maar daarvoor is een reden. Wij zijn principieel van mening dat wij vanuit onze rol als maatschappelijk huisvester de plicht hebben ook de zogenoemde ‘lage middeninkomens’ van passende huisvesting te voorzien. Het gaat dan om huishoudens met een inkomen tussen de € 33.000 en € 39.000. Als het gaat om de slaagkans van de doelgroep, richten wij ons dus op huishoudens met een inkomen tot € 39.000 per jaar. Ter wille van de doorstroming van huurders met een hoog inkomen willen wij ook het aanbod in de vrije sector uitbreiden. In 2012 is beleid ontwikkeld welke keuzes wij daarin maken en hoe wij dat duurdere aanbod onder de aandacht van woningzoekenden gaan brengen. 8.1. Strategieën Om onze doelstelling over het vergroten van de slaagkans te kunnen realiseren, is een aantal strategieën geformuleerd in ons ondernemingsplan: a) toewijzingsbeleid; b) actief inzetten Koopgarant en dure huur; c) doorstroomexperimenten; d) maatwerk informatie en toewijzingssysteem; e) nieuwbouw in gemeenten met lage slaagkans. Onderstaand een toelichting op de bereikte resultaten in 2013. 8.2. Resultaten In ons ondernemingsplan hebben we de doelstelling geformuleerd om de slaagkans met gemiddeld 2% te verhogen. Deze doelstelling is niet behaald door externe omstandigheden die we onvoldoende konden beïnvloeden. De effecten van crisis (met stilstand op de woningmarkt tot gevolg), overheidsmaatregelen (beperking doelgroep, verhuurdersheffing waardoor huren stijgen en nieuwbouwplannen worden verminderd) en verkopen zijn dermate groot, dat de slaagkansexperimenten onvoldoende gewicht in de schaal leggen. Voor vergroting van de slaagkans is beweging nodig en voor beweging zijn voldoende aanbod en verhuisgeneigde woningzoekenden nodig. Dit alles ontbreekt in de huidige markt. De resultaten per gemeente zijn weergegeven in onderstaande grafiek. Hierbij is het voortschrijdend gemiddelde uitgangspunt, omdat we willen weten hoe de slaagkans zich op langere termijn ontwikkelt. Per gemeente is het resultaat als volgt:

38

Jaarstukken 2013

Voortschrijdende gemiddelde slaagkans per gemeente in %. De definitie van de slaagkans is het aantal verhuringen in een bepaalde periode gedeeld door het aantal actief woningzoekenden in dezelfde periode

De slaagkans in de grafiek beslaat een periode van vier jaar.De slaagkans in de gemeenten Giessenlanden, Leerdam en Lingewaal is hoog (20-26%). Het aantal actief woningzoekenden beweegt redelijk gelijkmatig mee met het aantal verhuringen. Culemborg en Geldermalsen hebben een erg lage slaagkans (7-8%). In Geldermalsen is het aantal actief woningzoekenden stabiel terwijl het aantal verhuringen al jaren daalt met uitzondering van 2011; dat jaar kent door de oplevering van Lingeveste een groter aantal verhuringen en actief woningzoekenden. De achterblijvende slaagkans is te wijten aan het achterblijvende aanbod, zowel door het ontbreken van nieuwbouw, als minder mutaties en meer verkopen. In Culemborg is het aantal verhuringen stabiel (met uitzondering van 2011), maar is het aantal actief woningzoekenden fors gestegen, wellicht mede door uitplaatsingen i.v.m. sloop Achter de Poort. Woningzoekenden Het totaal aantal woningzoekenden is ten opzichte van 2012 iets gedaald, een daling van 4%. Dit totaal omvat zowel de actief als de passief woningzoekenden, dus ook degenen die uit voorzorg staan ingeschreven maar niet binnen afzienbare tijd werkelijk willen verhuizen. Gemeente Eenpersoons Tweepersoons Drie- en meerpersoons Totaal

Culemborg % Geldermalsen % Giessenlanden % Leerdam % Lingewaal % 2.233 62% 1.344 46% 321 46% 1065 45% 299 1.253 35% 1000 34% 321 46% 868 36% 240 134 4% 608 21% 62 9% 446 19% 62 100% 100% 3.620 2.952 100% 704 100% 2.379 601

50% 40% 10% 100%

Totaal 5262 3682 1312 10256

% 51% 36% 13% 100%

Aantal woningzoekenden 2013 per gemeente en huishouden

39

Jaarstukken 2013

Woningzoekenden met urgenties Ingeschreven woningzoekenden die buiten hun eigen verantwoordelijkheid door medische of sociale oorzaken in een noodsituatie verkeren, kunnen urgentie aanvragen bij de gemeente zodat zij op korte termijn kunnen verhuizen. Voor 2013 is het beeld per gemeente als volgt: 2013 Culemborg Geldermalsen Giessenlanden Leerdam Lingewaal Aantal ingediende aanvragen 14 6 3 18 4 Aantal afgewezen urgenties 1 3 0 0 0 Aantal toegekende urgenties 13 3 3 18 4 Percentage toegekende urgenties 93% 50% 100% 100% 100% Aantal ingediende en toegekende/afgewezen urgenties per gemeente

In Leerdam worden de urgentieaanvragen bij de gemeente ingediend en behandeld. De gemeente doet een voorselectie en ziet een verzoek pas als een verzoek als alle stukken correct zijn. Vandaar de score van 100%. De urgentieaanvragen in de stedelijke gebieden zijn hoger dan in de dorpen. Dit kan te verklaren zijn door de sociale achtervang die er in de dorpen meer is dan in de steden. Uit bovenstaande cijfers kunnen we opmaken of de urgentieaanvragen ook daadwerkelijk terecht zijn. Er wordt vooraf een duidelijke selectie gemaakt en advies gegeven of een aanvraag wel of niet zinvol is. Statushouders Gemeenten krijgen jaarlijks een taakstelling opgelegd voor de huisvesting van statushouders. Aangezien gemeenten geen eigen woningbezit hebben, wordt de huisvesting aan de corporaties overgelaten. In 2013 is de doelstelling in alle gemeenten behaald, met uitzondering van Lingewaal. De toewijzing van woningen aan statushouders verloopt nog niet vlekkeloos. Woningen worden regelmatig geweigerd door de statushouder, ondanks dat dit volgens de regels niet mogelijk zou zijn. Ook de begeleiding van statushouders naar het goed wonen in een woning vraagt om aandacht. Het is daarom belangrijk om goede afspraken te maken met het COA, vluchtelingenwerk en de gemeenten. Hierover is in 2013 met verschillende gemeenten gesproken.

1e halfjaar gehuisvest 2e halfjaar gehuisvest Totaal Voorstand/achterstand met voorgaand jaar Voorstand/achterstand 31 december 2013

C’Borg 10 3 13 +5 0

G’Malsen 4 10 14 +3 0

G’Landen 0 13 13 0 +5

L’Dam 2 13 15 0 +1

L’Waal 5 1 6 0 -2

Per gemeente totaal te huisvesten statushouders en aantal gehuisveste personen

De achterstand in Lingewaal is het gevolg van een geweigerde woning in december. Door het plaatsen van een groot gezin in januari 2014 is de taakstelling alsnog behaald. Wachttijd voor woningzoekenden De wachttijd in jaren wordt beïnvloed door het toewijzingsmodel dat een gemeente hanteert. Dat kan per gemeente verschillen. In de volgende tabel staat de gemiddelde wachttijd per gemeente op basis van het aanbodmodel. De gemiddelde wachttijd voor Geldermalsen en Lingewaal is afgenomen, voor Giessenlanden en Leerdam toegenomen. De gemiddelde wachttijd voor Culemborg is gelijk gebleven, net zoals het gemiddelde voor alle gemeentes.

40

Jaarstukken 2013

Gemeente

Gem. 2013 4 2,9 2,7 3,6 2,5 3,1

Culemborg Geldermalsen Giessenlanden Leerdam Lingewaal Totaal gem.

Gem. 2012 4 3 2,5 2,5 2,7 2,9

Gemiddelde wachttijd in jaren o.b.v. aanbodmodel

Resultaten woningtoewijzing In hoofdstuk 6.2 van dit jaarverslag is de uitgebreide tabel opgenomen over de gerealiseerde woningverhuren in 2013. In totaal zijn in 2013 688 woningen verhuurd. Gemeente Culemborg Geldermalsen Giessenlanden Leerdam Lingewaal Totaal

Aantal verhuringen 2013 abs 255 116 69 164 84 688

% 37% 17% 10% 24% 12% 100%

Aantal verhuringen 2012 abs 223 83 118 201 123 748

% 30% 11% 16% 27% 16% 100%

Aantal verhuringen 2013 per gemeente

Doorstroomexperimenten Senioren In 2011 is KleurrijkWonen begonnen met een doorstroomexperiment. In dit experiment laten we senioren doorstromen van een grote woning naar een kleinere woning. Als de senior deze stap zet, krijgt de senior een huurkorting en voorrang bij verhuizen. De gezinswoning die hiermee vrijkomt, wordt toegewezen aan een gezin. Aan het einde van de verhuisketen profiteert een starter. Het doel van dit experiment is het verkrijgen van een betere verdeling van huishoudens over de woningen, onder de voorwaarde dat de huuropbrengst minimaal gelijk blijft. Omdat het experiment bijzonder succesvol bleek, hebben we het in 2013 gecontinueerd. En het enthousiasme is groot: er zijn maar liefst 173 aanmeldingen van senioren om te verhuizen binnen de condities van dit doorstroomproject. Er zijn in 2013 vervolgens ook al 19 verhuisketens op gang gebracht. Inspiratiesessies doorstroming KleurrijkWonen heeft zichzelf tot doel gesteld om de slaagkans in drie jaar tijd met 2% te verbeteren. Dat blijkt een grote opgave in deze stagnerende woningmarkt. Het enkel inzetten van ons doorstroomexperiment is niet voldoende. Daarom hebben we in 2013 nieuwe projecten geïmplementeerd, die zijn ontstaan vanuit inspiratiesessies in 2012. Een van deze projecten is Luxer Wonen. Met dit project willen we huurders bij de verhuring de mogelijkheid geven om de nieuwe woning van meer luxe te voorzien tegen een acceptabele huurverhoging. We hopen dat zo de acceptatiekans van de woning wordt vergroot en bewoners meer tevreden zijn over hun nieuwe woning. In 2014 wordt dit geëvalueerd. Een tweede project is ‘Woon en Verhuis’. Met dit experiment hopen we starters tot 26 jaar versneld aan een woning te helpen met de afspraak dat zij binnen vijf jaar op eigen kracht doorstromen. Dit experiment is in 2013 in uitvoering gebracht.

41

Jaarstukken 2013

Een actief verkoopprogramma De verkoopdoelstelling 2013 van KleurrijkWonen is 100 woningen. De target is ruimschoots gehaald, in 2013 werden 111 woningen verkocht. KleurrijkWonen wil haar huurders raag de kans geven om ‘eigen-woning-bezitter’ te worden. Wij verkopen een deel van onze bestaande woningvoorraad, door middel van de sociale koopregeling ‘Koopgarant’. Koopgarant maakt een koopwoning haalbaar, betaalbaar. Mensen met een inkomen tot € 50.000 kunnen een woning kopen, waarbij het kortingspercentage is vastgesteld op 25%. Om het eigen woningbezit verder te stimuleren is ook in 2013 De Vrije Keuze Woning als product aan woningzoekenden aangeboden. De Vrije Keuze Woning, houdt in dat de geïnteresseerde kandidaat zelf kiest of hij de woning wil kopen of huren. Dit kan bij het grootste deel van het bezit van KleurrijkWonen, alleen niet bij bestaande appartementen. Het bestickeren van de auto’s en bestelbussen met de speciale verkooplogo’s is gerealiseerd. In het derde kwartaal is gestart met het ontwikkelen van het product “Opbod verkoop”. Dit product is ingezet bij de verkoop van de kavels van de Bloembedden. In 2013 zijn twee nieuwbouwprojecten opgeleverd. Raadhuisplein in Arkel en Achter de Poort in Culemborg. Voor Achter de Poort zijn de woningen uit fase 1 opgeleverd. Voor drie nieuwbouwprojecten is de bouw gestart: woonzorgcomplex Hoornaar en De kroon van Arkel en de tweede fase van Leyenburg.

42

Jaarstukken 2013

9. Doel 3: Energielabel C bij 70% van onze woningen 70% van onze woningen heeft minimaal energielabel C

9.1. Strategieën Om onze doelstelling over energielabels te kunnen realiseren, is een aantal strategieën geformuleerd in ons ondernemingsplan: a) energiemaatregelen in wijken met relatief laag inkomensgemiddelde; b) investering van € 24 miljoen (verdeeld over een periode van 6 jaar) in bouwkundige energiemaatregelen; c) onderzoek naar mogelijkheden voor toepassing van alternatieve energie op basis van kostendekkende exploitatie; d) onderzoek en maatregelen in het kader van KleurrijkEnergie. Onderstaand een toelichting op de bereikte resultaten in 2013. 9.2. Resultaten Eind 2012 had 63% van ons woningbezit energielabel C. In 2013 hebben we veel gedaan om de energielabels van onze woningen te verbeteren. Het resultaat is dat eind 2013 het percentage is opgelopen naar 77% van onze woningen met energielabel C. Een stijging dus van 14% in een jaar. Dit is ruim boven de doelstelling voor eind 2013 van 70%. Onderstaand een verdeling van de energielabels per gemeente in ons werkgebied.

ϭϲϬϬ ϭϰϬϬ ϭϮϬϬ h>DKZ' ϭϬϬϬ

'>ZD>^E

ϴϬϬ

'/^^E>EE

ϲϬϬ

>ZD

ϰϬϬ

>/E't>

ϮϬϬ Ϭ

&

'

Aantallen woningen per energielabel per gemeente per 31-12-2013

Uitgevoerde energiemaatregelen In 2008 is het convenant ‘Meer met Minder’ ondertekend. ‘Meer met Minder’ is een gezamenlijk initiatief van overheid, energiebedrijven, woningcorporaties, bouwen installatiebedrijven met als doel bestaande woningen en bedrijfsgebouwen minimaal 20% zuiniger te maken. Het programma loopt tot 2020 met de ambitie minimaal 2,4 miljoen bestaande woningen en bedrijfsgebouwen aan te pakken. Om deze energiebesparing te realiseren, investeren we in een cyclus van zes jaar

43

Jaarstukken 2013

€ 24 miljoen in energiebesparende maatregelen. In 2013 gaven we totaal € 5.190.797,- uit aan energiebesparende maatregelen in onze gemeenten. Dit is meer dan geraamd vanwege het ophogen van de productie. Tegenover deze investeringen staan geen huurverhogingen. De werkzaamheden worden gelijktijdig met planmatig onderhoud uitgevoerd, zodat bewoners zo min mogelijk overlast ervaren. Daarnaast levert deze aanpak ook inkoopvoordeel op, omdat we maar één keer voorbereidingen hoeven te treffen. De bereidheid onder de bewoners om de maatregelen uit te laten voeren is groot. Hun tevredenheid over de uitvoering meten we via een enquête. Vanaf 2013 hebben we naast de KWH meting aanvullend de enquête Planmatig Onderhoud ingevoerd. Direct aansluitend aan de uitvoering wordt de mening van de klanten gepolst en de resultaten zijn zeer positief en ruim boven de gestelde norm van een 7. Deelname wordt gestimuleerd door de bewoners zoveel mogelijk tegemoet te komen, bijvoorbeeld door het plaatsen van containers waar bewoners hun spullen tijdelijk kunnen opslaan zodat zolders leeggehaald kunnen worden en van isolatie voorzien. Een ander mooi voorbeeld is de inschakeling van “dienstwerk’ om oudere bewoners behulpzaam te zijn bij het leegmaken van de zolders. Alternatieve energie KleurrijkWonen geeft bewoners de mogelijkheid om alternatieve energiebronnen te gebruiken. In regionaal SWR verband is in 2013 toegewerkt naar de uitrol van zonnepanelen. Met vier andere corporaties is, met in acht neming van praktijk voorbeelden, gezocht naar de uniforme opzet van kwaliteitsbepaling, inkoop, pakketsamenstelling en uitbesteding van energiemaatregelen in de vorm van zonnepanelen. In 2014 zal hierover een belangrijk besluit genomen worden en de verwachting is dat de corporaties op de voornoemde vlakken uniformiteit zullen afspreken maar dat de mate van doorbelasting naar de klant in de vorm van een bijdrage per maand per corporatie zal verschillen. Voor KleurrijkWonen is via de Vastgoedsturing de ambitie voor het verbeteren van de energetische kwaliteit opgeschroefd. In zes jaar tijd (2014 – 2020) gaan we de energetische kwaliteit van het gehele bezit naar gemiddeld B brengen en bij geringe meerinvestering naar label A. Voor deze ingreep is 26 miljoen gereserveerd in de begroting. Duurzaamheid KleurrijkWonen heeft niet als primaire doelstelling om een ‘groene’ corporatie te worden. In het kader van de maatschappelijke verantwoordelijkheid willen wij echter wel een bijdrage leveren aan energiebesparing en duurzaamheid. Bewustwording van het eigen gedrag van klanten en medewerkers in combinatie met de keuze van toe te passen materialen zijn hierbij belangrijke items. Om hier richting aan te geven is in 2011 de ‘Richtlijn Milieu en Duurzaamheid 2011 – 2018’ vastgesteld. Hierin is beschreven hoe we onze maatschappelijke rol vervullen om de CO²-uitstoot te reduceren. Op basis van een nulmeting is een aantal ambities uitgewerkt om deze doelstellingen te realiseren. Belangrijk item hierin is de beoogde reductie van CO² emissies van de eigen organisatie. Alle informatie met betrekking tot de eigen organisatie is in 2012 opgenomen in de “Milieubarometer” en het is de bedoeling om jaarlijks onze inspanningen te meten. In 2013 zijn afspraken gemaakt om te komen tot regionaal exploitatiemanagement van collectieve installaties en we sturen aan op besluitvorming medio 2014. Een belangrijk project is ook de aansluiting bij het initiatief van “mooi Enspijk” waarbij gestreefd wordt om deze woonkern energieneutraal te krijgen. KleurrijkWonen bekijkt de mogelijkheden voor haar inbreng. Experiment KleurrijkEnergie Het project KleurrijkEnergie heeft als doel bewoners te informeren over en concreet te helpen om energiezuinig gedrag te ontwikkelen en toe te passen. Dat heeft direct positieve invloed op hun woonlasten. In 2013 is dit project voortgezet en is met name gekozen om de flats Castor en Pollux in Leerdam als uitgangspunt te nemen. De flats zijn beter geïsoleerd en de collectieve verwarming maakt plaats voor individuele CV ketels. Bewoners kunnen nu meer dan voorheen hun eigen stookgedrag beïnvloeden. KleurrijkEnergie ondersteunt daarbij voor nog meer beïnvloeding en kostenbesparing. Voor 2014 gaan we niet meer

44

Jaarstukken 2013

projectmatig te werk maar geven we 500 huurders waar de energetische maatregelen al zijn uitgevoerd de mogelijkheid om zelf in te schrijven voor een energie advies. Fysieke maatregelen plus meer bewustwording moet leiden tot cumulatieve besparing van energie. Maatschappelijke effecten De inspanningen op het gebied van energie en duurzaamheid hebben tot gevolg dat de kwaliteit van ons woningbezit verder is toegenomen. Ook leveren we zo een bijdrage aan de sectorale doelstelling voor een duurzame toekomst. Anderzijds hebben huurders er direct profijt van doordat de huren niet verhoogd worden door de maatregelen, terwijl de woonlasten afnemen door een lagere energierekening. Dit is een zeer positief effect en wij gaan deze effecten nog meer inzichtelijk maken zodat ook onze prestaties beter zichtbaar worden op zowel energiebesparing maar ook het beperken van de uitstoot van Co2. Per twee maanden evalueert de werkgroep MILENDU (milieu en duurzaamheid) de gang van zaken. Indien nodig neemt zij maatregelen om de voortgang van het beleid te garanderen.

45

Jaarstukken 2013

10. Doel 4: A/A1-corporatie We voldoen aan de WSW/CFV-normen voor een A/A1-corporatie.

Door de invoering van allerlei maatregelen van het kabinet (Verhuurdersheffing, saneringsbijdrage) staat de financiële positie van de corporaties sterk onder druk. Kostenreductie en – beheersing zijn meer dan ooit noodzakelijk: de middelen moeten zo efficiënt mogelijk worden ingezet. De uitdaging hierbij is om ons bezit kwalitatief verantwoord te handhaven en waar mogelijk uit te breiden. Innovatie en creativiteit zijn hierbij sleutelwoorden voor onze organisatie en de medewerkers. Deze uitdaging is al enkele jaren geleden bij KleurrijkWonen ingezet. Op basis van doorberekende scenario’s hebben wij er vertrouwen in dat we de A status ook in de komende jaren kunnen behouden. 10.1. Strategieën Om onze doelstelling over financiële continuïteit te kunnen realiseren, is een aantal strategieën geformuleerd in ons ondernemingsplan: a) Betrouwbare kwartaalrapportages; b) professioneel treasurybeheer; c) middelen inzetten op nieuwbouw en energiemaatregelen; d) minder middelen voor onderhoud en organisatie; e) verhogen huurinkomsten bij mutatie; f) verhogen verkoopopbrengsten; g) onrendabele toppen verlagen; h) beschikbare middelen gerichter inzetten voor woning en leefbaarheid. Onderstaand een toelichting op de bereikte resultaten in 2013. 10.2. Resultaten Onze financiële positie wordt beoordeeld door het Centraal Fonds Volkshuisvesting (CFV) en het Waarborgfonds Sociale Woningbouw (WSW). Zij stellen eisen aan de wijze waarop activiteiten gefinancierd worden om ook onze vermogenspositie op langere termijn te waarborgen. Deze eisen vertalen zich in parameters voor onze financiële bedrijfsvoering die wij dan ook hanteren. Voor het jaar 2013 is nog geen solvabiliteitsoordeel van het CFV ontvangen. Wel is de verklaring van het WSW ontvangen, waarin wordt meegedeeld dat KleurrijkWonen weer voldoet aan de eisen van de kredietwaardigheid. Betrouwbare kwartaalrapportages De vorm en opzet van de kwartaalrapportages sluiten aan bij het model van de begroting. Tot en met 2012 werd de kwartaalrapportage pas in een laat stadium aan de RvC voorgelegd: de actualiteitswaarde was daardoor gering. Aan dit bezwaar is in 2013 tegemoet gekomen door de conceptrapportage in een eerder stadium te verstrekken. De formele behandeling in de RvC vindt dan later plaats. In de Managementletter 2013 heeft de accountant aanbevelingen gedaan om de kwaliteit van de kwartaalrapportage verder te optimaliseren. Het gaat om onderwerpen zoals risicomanagement, projecten en prognoses. In 2014 zullen de ontwikkelingen m.b.t. deze onderwerpen worden opgenomen in de kwartaalrapportage.

46

Jaarstukken 2013

Professioneel treasurybeheer Het treasurybeheer is ondergebracht bij afdeling Bedrijfsvoering. Alle relevante ontwikkelingen worden besproken in de Treasurycommissie (4 x per jaar). Ontwikkelingen op de gelden kapitaalmarkt worden dagelijks gevolgd, zodat direct ingespeeld kan worden op gewijzigde omstandigheden welke een gunstig gevolg voor onze bedrijfsvoering kunnen hebben. In 2014 zal door toepassing van de treasurymodule verdere optimalisering plaatsvinden. Het gaat dan om een verbetering van de prognose van de kasstromen vanuit de diverse projecten. Minder inzet op onderhoud (door clustering) en organisatie In 2010 is het proces voor de onderhoudsprojecten verbeterd, samen met een versobering van het onderhoudsbeleid. Uitgangspunt is nu ‘repareren waar het kan, vervangen waar het moet’. Het normbedrag voor het onderhoud (planmatig, reparatie en mutatieonderhoud) is verlaagd van € 1.740 in 2010 naar € 1.100 in 2013. Deze resultaten zijn voor een groot deel gerealiseerd door clustering van werkzaamheden (2010), clustering van complexen (2011) en clustering van woonkernen (2012). Hiermee kunnen we ons onderhoudsbeleid op verantwoorde wijze blijven uitvoeren en worden geen concessies gedaan aan de kwaliteit van de woningen. De verlaging van de norm draagt bij aan het beheersbaar houden van een verantwoorde financiële positie in de toekomst. In hoofdstuk 4 is al aangegeven dat er met succes is doorgewerkt aan het proces de organisatiekosten verder te reduceren en te beheersen. De omvang van de formatie is ook in 2013 verder afgenomen en de kosten van diverse personeelsregelingen worden fasegewijs afgebouwd. . Huurharmonisatie bij mutatie Bij mutatie is huurharmonisatie van toepassing. Rekening houdend met de lokale marktomstandigheden streven we naar 90% van de maximaal redelijke huurprijs op grond van het woningwaarderingssysteem. In de gemeente Giessenlanden zijn hierover andere afspraken gemaakt. In principe vindt er geen aftopping meer plaats bij mutatie. Uiteraard kan in het kader van verhuurbaarheid weleens een ander besluit genomen worden. Ons aanbod moet immers marktconform blijven. Verhogen verkoopopbrengsten Een positieve kasstroom is essentieel voor de financiering van onze activiteiten en nieuwe projecten. In dit kader was het in 2013 de doelstelling om 100 bestaande woningen te verkopen aan huurders. Uitgangspunt was een gemiddelde verkoopprijs van € 120.000 bij een gemiddeld kortingspercentage van 30%. Uiteindelijk zijn er 111 woningen vanuit bestaand bezit verkocht voor een totaalbedrag van € 13.929.000 wat resulteert in een gemiddelde verkoopprijs van € 125.000. De verkooptaakstelling voor 2014 en de volgende jaren is als volgt: - 20 koopgarant woningen - 40 vrije sectorwoningen uit het bestaande bezit - Doorverkoop van 30 koopgarantwoningen die zijn teruggekocht van de bewoners.

47

Jaarstukken 2013

11. Samenwerking en overleg Samen succesvol! Dat is waar wij voor staan. Alleen kunnen we het niet en daarom hebben onze samenwerkingspartners een belangrijke plaats in onze beleidsontwikkeling. Om de wensen van onze belanghebbenden te inventariseren, te actualiseren en hen te betrekken bij onze (beleids)ontwikkelingen, is er periodiek overleg met onze belangenhouders. In overleg met de Raad van Commissarissen zijn de volgende belanghebbenden benoemd in relatie tot onze missie en doelstellingen: - Bewoners (klanten, dus huidige of toekomstige afnemers van producten en diensten en andere burgers) en hun vertegenwoordigers; - relevante overheden en hun instellingen op gemeentelijk en regionaal niveau; - maatschappelijke organisaties op het terrein van zorg, welzijn, onderwijs en veiligheid; - collega-corporaties in de regio. Wij betrekken hen bij de beleidsvorming en gaan de dialoog aan over de uitvoering van het beleid. Hierbij kijken we steeds sterker naar de juiste rolverdeling, wie faciliteert en wie is primair verantwoordelijk? Iedereen moet zijn verantwoordelijkheid nemen op de eigen gebieden zodat we met elkaar een optimaal resultaat kunnen behalen. De communicatie vond in 2013 plaats via diverse (regionale) overleggen en platforms. Daarnaast informeren wij partijen schriftelijk over de inhoud van de gesprekken. We geven hierbij aan wat we met de aanbevelingen doen. Uit de visitatie blijkt dat de belanghebbenden zeer tevreden zijn over de wijze waarop wij hen betrekken bij beleidsvorming en –uitvoering. Bijlage 3 bevat een overzicht van alle overleggen met onze stakeholders zoals huurdersorganisaties, gemeenten, zorgen welzijnspartijen en collega corporaties. In het overzicht zijn ook de belangrijkste gespreksonderwerpen opgenomen. Huurdersplatform In het huurdersplatform zijn alle huurdersbelangenverenigingen en bewonerscommissies vertegenwoordigd. Het is een overkoepelend orgaan dat periodiek overlegt met de directeur/bestuurder en de manager Wonen van KleurrijkWonen. In hoofdstuk 6.3 worden de belangrijkste gespreksonderwerpen in 2013 genoemd. Woonladder De Woonladder is een keten van woon- en opvangvoorzieningen. Het doel is te voorkomen dat mensen dakloos worden door ze onderdak en begeleiding aan te bieden. Om de Woonladder te concretiseren zijn tal van instrumenten ontwikkeld. KleurrijkWonen gebruikt die instrumenten. Het Sociaal Pension in Tiel en de Tussenvoorziening in Culemborg zijn voorzieningen die in het kader van de Woonladder zijn gerealiseerd. Sinds eind 2012 loopt op regionaal niveau het project ‘The Finishing Touch’, waarin partijen samenwerken om de nog ontbrekende schakels in de Woonladder te realiseren en de werking te bespreken en verbeteringen aan te brengen. Dit project loopt door tot in 2014. Andere corporaties en regio’s In de regio Alblasserwaard Vijfheerenlanden heeft KleurrijkWonen meegewerkt aan de nieuwe, regionale woonvisie. In deze visie hebben de gemeenten en corporaties samengewerkt aan een gewenst toekomstbeeld voor de regio in 2020. Deze visie is in 2013 afgerond en wordt in 2014 geïmplementeerd. In 2013 is gestart met mogelijke samenwerking in woonruimteverdeling tussen vijf regio’s en twintig corporaties om woningzoekenden meer mogelijkheden te bieden om een geschikte woning te vinden en om financiële en efficiencyvoordelen te behalen.

48

Jaarstukken 2013

Dit is een intensief, maar vruchtbaar traject, waarin de samenwerking sterk is verbeterd. KleurrijkWonen speelt hierbij een voortrekkersrol naar alle regio’s. Er is inmiddels een besluit genomen over samenwerking tussen de betrokken vier regio’s. De implementatie van het geheel vernieuwde, interactieve woonruimteverdeelsysteem zal halverwege 2014 plaats moeten vinden. In de regio Rivierenland is door de corporaties in 2012 de Handreiking Woonopgaven Rivierenland opgesteld. Deze Handreiking beschrijft tien woonopgaven die prioriteit hebben in Rivierenland. In februari 2013 kregen drie thema’s prioriteit: Wonen en zorg – “Zorgeloos grijs worden”, Vitaliteit en leefbaarheid – “Vitale wijken en buurten” en Elke woning raak – “Bij elke woonwens een passende woning”. Voor het thema wonen en zorg heeft Atrivé de opdracht gekregen om de ontwikkelingen in beeld te brengen en dit te vertalen naar een concrete opgaaf voor de regio Rivierenland. Dit rapport is eind 2013 opgeleverd. Het thema ‘Elke woning raak’ (bij elke woonwens een passende woning) krijgt plek via het woningbehoefteonderzoek dat de Regio in 2014 gaat uitvoeren. Resteert het thema ‘Vitaliteit en leefbaarheid’. Hiervoor is voorgesteld de verdere uitwerking van dit thema uit te stellen tot er meer duidelijkheid is over het taakveld van de corporaties. KleurrijkWonen neemt actief deel aan het platform Samenwerkende Woningcorporaties in Rivierenland (SWR). Als afgeleide hiervan zijn twee sub-platforms ontstaan, te weten: SWR Vastgoed en SWR Duurzaam. SWR Vastgoed is in hoofdzaak een platform voor kennisuitwisseling en gezamenlijk ontwikkeling. Het staat de deelnemende corporaties vrij om te kiezen voor welk onderwerp zij mee willen doen en zo is er een aantal “gelegenheidscombinaties” ontstaan. We hanteren het principe van ”zwaan kleef aan” en corporaties kunnen op natuurlijke momenten aansluiten bij initiatieven. Belangrijkste wapenfeit van SWR Vastgoed in 2013 is het afsluiten van het servicecontract voor 23.000 cv installaties voor vijf corporaties. Drie installateurs die zich hebben verenigd in de “Warmtecombinatie Rivierenland” dragen vanaf 1 januari 2014 zorg voor de serviceverlening via één servicenummer voor alle huurders met individuele installaties. Aansluitend aan dit resultaat zijn ook afspraken gemaakt voor de serviceverlening aan mechanische ventilatie, WTW installaties en installaties met zonnepanelen en boilers. In 2014 wordt gekeken of we ook de collectieve installaties hier kunnen onderbrengen. SWR Duurzaam is gericht op zaken als milieu en duurzaamheid en dit platform heeft eind 2012 twee belangrijke mijlpalen en resultaten bereikt. In eerste instantie is een gezamenlijk Bedrijfsplan opgesteld voor de periode van drie jaar (2013 – 2015) en vastgesteld door de directies. In 2013 is samen met vier corporaties toegewerkt naar een voorstel voor de regionale uitrol van zonnepanelen. Gezamenlijke vaststelling van kwaliteit, inkoop, installatiepaketten en productie is in een vergevorderd stadium en discussie richt zich nu op de doorbelasting aan de huurders. Feit is dat niet alle corporaties dezelfde uitgangspositie hebben voor wat betreft een interessant aanbod doen in het belang van deelname en besparing op de woonlasten. De bandbreedte loopt nu van gratis aanbieden tot volledige kostendekkende doorbelasting. Het ligt in de verwachting dat elke corporatie zijn eigen keuze daarin zal maken, maar dat we steeds meer zonnepanelen op de daken zullen zien lijkt een feit. Daarnaast is in 2013 een selectie gemaakt van externe partijen die het exploitatiemanagement kunnen verzorgen voor primair de WKO installaties van zes corporaties maar misschien ook de overige collectieve verwarmingsinstallaties. De inventarisatie van de opties en mogelijkheden is afgerond en het komt nu neer op een zakelijke afweging via een business case. De uitkomst zal medio 2014 worden voorgelegd aan de gezamenlijke directies. Samenwerking met gemeentebesturen In alle gemeenten waar wij werkzaam zijn voeren wij periodiek overleg met de besturen. Met alle gemeenten hebben wij prestatieafspraken gemaakt en de onderwerpen daaruit worden periodiek besproken. Daarnaast hebben we in 2013 per gemeente een avond verzorgd voor

49

Jaarstukken 2013

de raadsleden. Aan de hand van ons ondernemingsplan hebben we stil gestaan bij de ontwikkelingen in onze sector en bij ons als corporatie. Partners in de regio In 2013 is met een groot aantal maatschappelijke partners op het terrein van zorg en welzijn gesprekken gevoerd over met name de ontwikkelingen op het gebied van scheiden van wonen en zorg en de gevolgen hiervan voor onze partners. KleurrijkWonen wil vanuit betrokkenheid maar ook vanuit risicobeheersing optimaal voeling houden bij de ontwikkelingen in de markt. Hierbij wordt bij voorkeur in gezamenlijk overleg gezocht naar passende oplossingen zonder dat KleurrijkWonen primair het risico overneemt. Ieder moet vanuit zijn eigen expertise binnen de gegeven kaders een rol vervullen om zo samen de ontwikkelingen het hoofd te bieden. KleurrijkWonenfonds Wij steunen graag initiatieven die bijdragen aan prettiger (samen)leven en wonen in ons werkgebied. Dit doen wij via het KleurrijkWonen Fonds, een fonds voor kleurrijke ideeën, in de vorm van grote projecten en kleine initiatieven. Een commissie beoordeelt maandelijks de aanvragen. Zij bekijkt of de aanvraag voldoet aan het doel van het fonds en de voorwaarden. KleurrijkWonen geeft via het KleurrijkWonen fonds een geldelijke bijdrage of verricht diensten in ruil voor publiciteit. Het is mooi om te merken dat er steeds meer aanvragen vanuit lokale bewonersgroepen komen. Zo hebben we een aanvraag van een bewonersgroep in Hoornaar ondersteund, om deze mensen te helpen speelmogelijkheden voor kinderen te creëren. En we hebben de bewonersgroep van de Zes Molens ondersteund om de ontmoetingsruimte naar eigen wens in te laten richten. In 2013 hebben wij vele aanvragen gehonoreerd uit het KleurrijkWonen fonds in ons werkgebied (zie bijlage 5).

50

Jaarstukken 2013

12. Verbindingen In 2011 heeft het Centraal Fonds Volkshuisvesting (CFV) een onderzoek uitgevoerd naar de verbindingen van KleurrijkWonen. Het CFV heeft in het eindrapport geconstateerd dat de actiepunten op: - de strategische visie en het gevoerde beleid ten aanzien van de verbindingen; - de organisatie van de verbindingen inclusief de taken en bevoegdheden van de RvB en RvC; - de kwaliteit van de risicobeheersing (inclusief instrumentarium en gevolgde procedures); - de interne en externe verantwoording van KleurrijkWonen; concreet in gang zijn gezet. Daarnaast is beoordeeld of het nut en de noodzaak van de verbindingen periodiek wordt geëvalueerd, mede in relatie tot de kernactiviteiten van onze corporatie. Dit laatste komt voort uit de noodzaak om goed toezicht te kunnen houden en verantwoording af te leggen over de activiteiten van de verbindingen. In 2012 en 2013 zijn deze actiepunten en de beoordeling op de nut en noodzaak verder ten uitvoer gebracht. Hierbij kan gedacht worden aan het overhevelen van de activiteiten van KleurrijkWonen Duurzaam BV naar Stichting KleurrijkWonen. Deze overdracht is bij het opstellen van de jaarrekening 2013 geformaliseerd. Na de overdracht vinden er geen activiteiten meer plaats in deze BV. In het boekjaar 2014 zal deze BV door middel van een notariële acte worden opgeheven. 12.1. Besloten vennootschappen Onze verbindingen dienen het belang van onze corporatie. Zij dragen bij aan onze strategische doelen op het gebied van het bevorderen van ketensamenwerking, transparant managen van risico’s en waar haalbaar bijdragen aan de bovenlokale volkshuisvestingsopgave. Om deze doelen te bereiken is in het verleden een aantal BV’s opgericht. Stichting KleurrijkWonen is voor 100% aandeelhouder van deze BV’s. Eind 2013 waren de volgende BV’s actief binnen KleurrijkWonen. KleurrijkWonen Holding BV

KleurrijkWonen Koopwoningen BV

Bloeii advies en ontwikkeling BV

KleurrijkWonen Duurzaam BV

Van KleurrijkWonen Holding BV wordt een afzonderlijke jaarrekening uitgebracht. In dit jaarverslag wordt daarom volstaan met een globaal overzicht.

51

Jaarstukken 2013 1DDP%9

.DSLWDDO

PDDWVFKDSSHOLMN

.RRSZRQLQJHQ%9

(LJHQ YHUPRJHQ

5HVXOWDDW

JHSODDWVW

%ORHLL%9

'XXU]DDP%9

.:+ROGLQJ

Jaarcijfers per BV in Euro’s

12.2. Verenigingen van Eigenaars Eind 2013 heeft KleurrijkWonen een belang in 35 Verenigingen van Eigenaars (VvE). Een VvE ontstaat van rechtswege als een complex notarieel gesplitst is in appartementsrechten. Omdat veel bestaand bezit verkocht wordt en nieuwbouw vaak complexen met gemengd eigendom zijn, hebben we steeds vaker te maken met het fenomeen VvE. Op basis van het geïmplementeerde VvE Beleid wordt er intern gewerkt. In het boekjaar 2013 zijn er enkele nieuwbouwprojecten gestart waarbij de complexen zullen worden gesplitst in appartementsrechten. In 2014 zal KleurrijkWonen dus participeren in deze VvE’s. Uit inventarisatie is gebleken dat dit een elftal projecten zijn. 12.3. Beheer voor derden In 2009 is het project Meesplein in Leerdam verkocht aan woningcorporatie Lekstede te Vianen. Dit project is een zorgcomplex met 30 wooneenheden. Op het project rust een terugkoopplicht in de periode van het elfde tot en met het twaalfde jaar na de start van de exploitatie. Wij verzorgen het beheer (verhuur en onderhoud) en ontvangen hiervoor een afgesproken vergoeding. Hetzelfde geldt voor de 79 woningen in de Raadsliedenbuurt in Leerdam. Hiervoor geldt een terugkooprecht. De laatste woningen zijn in 2012 opgeleverd en verhuurd. In 2013 is de samenwerking met Lekstede gestructureerd door vaste contactpersonen / verantwoordelijken aan te wijzen binnen de organisatie. Deze collega’s zijn bijvoorbeeld belast met de rapportage aan Lekstede.

52

Jaarstukken 2013

13. Governance & risicomanagement 13.1. Corporate governance Het bestuur van KleurrijkWonen is gebaseerd op de Aedes-code met de daarbij behorende Governancecode Woningcorporaties. Hiermee worden de branche-brede normen over de kwaliteit en integriteit van het bestuur en de toezichthouder toegepast. KleurrijkWonen heeft de principes en uitwerkingen zoals opgenomen in de Governancecode Woningcorporaties in 2013 opgevolgd, met uitzondering van het volgende punt. Bij de fusie eind 2008 heeft de RvC, in afwijking van de code, besloten om het arbeidscontract met de beide leden van de Raad van Bestuur voor onbepaalde tijd voort te zetten. In één van de contracten is tevens de toen reeds bestaande regeling uitgewerkt bij een onvrijwillig afscheid. Raad van Bestuur KleurrijkWonen is een stichting met een tweehoofdige Raad van Bestuur. De taken van het bestuur zijn vastgelegd in de statuten. Deze zijn verder uitgewerkt in een reglement voor de Raad van Bestuur. Ook is een profiel voor de Raad van Bestuur vastgesteld. • Taak en werkwijze Het bestuur is belast met het besturen van de woningcorporatie, hetgeen onder meer inhoudt dat het bestuur verantwoordelijk is voor: de realisatie van de doelstellingen van de woningcorporatie; de strategie; de financiering; het beleid; de resultatenontwikkeling; het beleid ten aanzien van deelnemingen van de corporatie. Het bestuur legt hierover verantwoording af aan de Raad van Commissarissen. Het bestuur richt zich bij de vervulling van zijn taak naar het belang van de woningcorporatie in het licht van haar volkshuisvestelijke en maatschappelijke doelstelling en weegt daartoe de in aanmerking komende belangen van bij de woningcorporatie betrokkenen af. Het bestuur verschaft de Raad van Commissarissen tijdig de informatie die nodig is voor de uitoefening van de taak van de Raad van Commissarissen. Het bestuur is verantwoordelijk voor de naleving van alle relevante weten regelgeving en voor het beheersen van de risico’s verbonden aan de activiteiten van de woningcorporatie. Het bestuur rapporteert hierover aan en bespreekt de interne risicobeheersing- en controlesystemen met de Raad van Commissarissen. De taken, verantwoordelijkheden en bevoegdheden van het bestuur zijn in artikel 9 en 10 van de statuten omschreven. Een en ander is verder uitgewerkt in het Reglement van de Raad van Bestuur. Een aantal materiële besluiten van de bestuurder, waaronder het doen van verkrijging, vervreemding en bezwaring van registergoederen boven een limiet van € 1 miljoen, is op basis van de statuten onderworpen aan de voorafgaande goedkeuring van de Raad van Commissarissen. • Leden van het bestuur De Raad van Bestuur bestaat uit de directeur-bestuurders Jaap van Dam en Tjapko van Dalen. Beiden zijn voor onbepaalde tijd benoemd. De Raad van Bestuur werkt op basis van collegiaal bestuur en zorgt voor een goede onderlinge vervangbaarheid. Er is niet voor een strakke portefeuilleverdeling binnen het bestuur gekozen maar wel voor een benoeming van aandachtsgebieden op basis van het

53

Jaarstukken 2013

principe; ‘richten, inrichten en verrichten’. Op basis daarvan kan op hoofdlijnen het volgende schema worden vastgesteld: Principe 5LFKWHQ

Aandachtsgebied - VRFLDDOHFRQRPLVFKH:LMNDDQSDN - NODQWEHQDGHULQJ - YDVWJRHGVWUDWHJLH - ILQDQFLsOHVWUDWHJLH

,QULFKWHQ 9HUULFKWHQ

-

DDQVWXULQJRUJDQLVDWLH RUJDQLVDWLHRQWZLNNHOLQJ RUJDQLVDWLHFXOWXXU ILQDQFLHHOSUHVWHUHQ PDDWVFKDSSHOLMNSUHVWHUHQ YDVWJRHGRQWZLNNHOLQJ

Naam - -DDSYDQ'DP - -DDSYDQ'DP - 7MDSNRYDQ'DOHQ - 7MDSNR YDQ 'DOHQ HQ -DDS YDQ'DP - -DDSYDQ'DP

-

7MDSNRYDQ'DOHQ

Deze (matrix)verdeling werkt in praktijk goed, doordat zij bijdraagt aan een gebalanceerde afweging van beleidsbeslissingen vanwege de toename van de checks en balances op bestuurlijk niveau. • Tegenstrijdige belangen Elke vorm en schijn van belangenverstrengeling tussen KleurrijkWonen en de bestuurder(s) wordt vermeden. De statuten en de arbeidsovereenkomsten met de RvB bevatten een uitwerking van dit belangrijke uitgangspunt. Hierin is tevens de handelswijze in geval van belangenverstrengeling geregeld. In 2013 is geen sprake geweest van tegenstrijdige belangen met betrekking tot de bestuurders zoals bedoeld in principe II.3 van de Governancecode Woningcorporaties. Gegevens Raad van Bestuur Naam Functie

Leeftijd

In huidige functie sinds

Nevenfuncties

Jaap van Dam

directeur-bestuurder

55

01-01-2009

Lid RvT Spectrum - Centrum voor M.O., Velp Lid RvT Scholengroep Gelderveste, Vorden

Tjapko van Dalen

directeur-bestuurder

51

01-01-2009

Lid RvT St. Opella VVT, Ede

Raad van Commissarissen • Taak en werkwijze De kerntaak van de Raad van Commissarissen is toezicht houden (financieel en maatschappelijk) op het bestuur van de stichting en de met hem verbonden ondernemingen. Hij staat tevens het bestuur met raad terzijde. Bij de vervulling van zijn taak houdt hij rekening met het feit dat de stichting een onderneming is met een bijzondere maatschappelijke verantwoordelijkheid. Daarbij weegt de Raad van Commissarissen de belangen af van belanghouders als huurders, personeel, gemeenten en zorgen welzijnsinstellingen. Om deze kerntaak goed te kunnen uitvoeren, worden algemene en specifieke eisen gesteld aan de Raad van Commissarissen als collectief, aan individuele leden en aan de voorzitter. Deze eisen zijn vastgelegd in een profiel. De leden van de RvC van KleurrijkWonen treden af volgens een rooster. Ook is er een reglement voor de RvC.

54

Jaarstukken 2013

•

Samenstelling Raad van Commissarissen De Raad van Commissarissen bestond eind 2013 uit zes personen. Op 1 januari 2014 zal dit aantal vijf leden bedragen. De Raad van Commissarissen heeft tot taak toezicht te houden op het bestuur en op de algemene gang van zaken in de woningcorporatie en de met haar verbonden ondernemingen en staat tevens het bestuur met raad ter zijde. In hoofdstuk 5 van dit jaarverslag is een uitgebreid verslag van de Raad van Commissarissen opgenomen van de wijze waarop de Raad van Commissarissen invulling aan zijn taken heeft gegeven.

13.2. Risicobeheersing De laatste jaren worden corporaties geconfronteerd met tal van ontwikkelingen welke van invloed zijn op de bedrijfsvoering. Te denken valt aan de gevolgen van kabinetsbesluiten, de woningmarkt, het scheiden van wonen en zorg etc. Een adequaat risicobeheer binnen de corporaties is daarom een absoluut vereiste. In 2012 is er een start gemaakt met het implementeren van het risicomanagement bij KleurrijkWonen via het aangeschafte systeem NARIS. Als gevolg van het uitlopende traject met betrekking tot de jaarrekening 2012 (stelselwijziging) en de prioriteitstelling ten aanzien van de fusie, is er voor gekozen om in 2013 beperkt aandacht te geven aan dit onderwerp. Wel is intern de afspraak gemaakt dat dit in 2014 weer voortvarend wordt opgepakt, met de daarbij behorende rapportages aan de RvC. Uiteraard is er wel de nodige aandacht besteed aan risicobeheersing. De volgende punten kunnen worden genoemd. • Verzekeringsbeleid Het totale verzekeringspakket is doorgenomen. Daarbij zijn opstallen en inventarissen opnieuw getaxeerd. Ook is er in veel gemeenten/kernen een ‘wijkschouw’ gehouden om risicovolle situaties in beeld te brengen (brandgevaar, gevaar op letsel). De resultaten zijn besproken met de wijkopzichter, zodat concrete maatregelen genomen konden worden. • Interne controle De interne controle is verder uitgebreid. Alle relevante werkprocessen zijn geactualiseerd. In de kwartaalrapportages is steeds uitgebreid gerapporteerd over de bevindingen van de interne controle. • Uitvoering externe audits In 2012 is een tweetal audits uitgevoerd; in 2013 is dit uitgebreid tot drie audits, namelijk Treasury, Woningtoewijzing en naleving procedure bij nieuwbouw en onderhoud. De uitgebrachte rapporten zijn inmiddels voorgelegd aan de RvC. De audit ‘woningtoewijzing’ heeft geleid tot een extra controleslag voor wat betreft de toetsing van het inkomen. Zoals bekend mogen er op dit onderdeel geen fouten worden gemaakt. Over het jaar 2012 kon de accountant slechts een beperkt oordeel geven. Over het jaar 2013 wordt dit niet meer geaccepteerd door de minister. • Aanpassing procuratie- en mandaatregeling De regeling is geactualiseerd, waarbij rekening is gehouden met opmerkingen van de accountant over functiescheiding.

55

Jaarstukken 2013

14. Financieel beleid 14.1. Financiële positie Het weerstandsvermogen ultimo 2013 bestaat uit het eigen vermogen en de voorzieningen. Het weerstandsvermogen is gedaald van € 788,4 miljoen naar € 700,6 miljoen. De weerstandsratio komt uit op 58% (2012: 61%). De financiële positie van de stichting KleurrijkWonen is, op basis van de marktwaarde per ultimo 2013, goed te noemen. 14.2. WOZ-waarde De WOZ-waarde van het woningbezit (€ 1.923 miljoen) uitgedrukt als percentage van de marktwaarde in verhuurde staat (€ 1.052 miljoen) bedraagt 182%. Waardebegrippen Marktwaarde in verhuurde staat WOZ-waarde

31-12-2013 € 1.052 miljoen € 1.923 miljoen

14.3. Oordeel Centraal Fonds Volkshuisvesting (CFV) Op basis van de ingediende prognosesgegevens 2013-2017 heeft het CFV begin november 2013 de jaarlijkse ‘toezichtbrief’ uitgebracht. Het CFV concludeert hierin dat het uitgevoerde onderzoek geen aanleiding geeft tot opmerkingen over de toezichtterreinen (behoud maatschappelijk gebonden vermogen, financieel risicobeheer, liquiditeit en solvabiliteit alsmede het draagkracht vermogen). Wel zijn er opmerkingen gemaakt over de kwaliteit van de financiële verantwoording. De gebrekkige kwaliteit werd vooral veroorzaakt doordat in 2013 is overgegaan naar marktwaardering van het bezit. De omslag hiertoe heeft veel tijd in beslag genomen. In een brief aan het CFV is uiteengezet dat het een incident betrof en dat afdoende maatregelen zijn genomen om in 2014 te voldoen aan de kwaliteitsnorm. In de loop van het 2e kwartaal 2014 zal een nader gesprek met het CFV plaatsvinden over deze materie en over ontwikkelingen in het algemeen. 14.4. Operationeel resultaat winst- & verliesrekening Het operationele resultaat volgens de Winst- en verliesrekening is positief € 8,8 miljoen. Hierin is begrepen een overige waardeverandering van materiële vast activa van € 22,0 miljoen. Na verrekening van deze post, bedraagt over het verslagjaar het netto operationele resultaat € 30,8 miljoen positief. De Raad van Commissarissen stelt als eis voor de bedrijfsvoering dat het operationele resultaat te allen tijde positief moet zijn. 14.5. Fiscaliteiten Fiscale eenheid In 2010 heeft de Belastingdienst een beschikking afgegeven dat KleurrijkWonen een fiscale eenheid vormt met de Holding en alle dochtermaatschappijen. Van een fiscale eenheid is sprake wanneer richting de belastingdienst één belastingaangifte wordt gedaan voor meerdere (rechts)personen. De aangiften worden ingediend door KleurrijkWonen. Het voordeel van een fiscale eenheid is dat er met één belastingaangifte kan worden volstaan per tijdvak voor meerdere (rechts)personen. Dit kan een besparing op de administratiekosten inhouden. Een ander voordeel is dat bijvoorbeeld het negatieve resultaat van de ene vennootschap verrekend kan worden met het positieve resultaat van de andere vennootschap.

56

Jaarstukken 2013

14.6. Treasury, financiering en leningen De treasurycommissie heeft in 2013 vier keer vergaderd. In deze commissie hebben naast twee deskundigen van Thesor zitting de RvB, en twee medewerkers van de afdeling P&C, speciaal belast met financiering en treasury. In 2013 is een transactievoorstel uitgevoerd: Betreft een Roll-over lening onder swap (IRS 552) Hoofdsom Ingangsdatum Einddatum Coupondata

10 miljoen 02-12-2013 02-04-2052 02 april en 02 oktober

1e afwijkende coupon 02-12-2013 tot 02-04-2014. In het contract staat dat de rente gebaseerd is op de 6-maands Euribor. Omdat de eerste periode een kortere looptijd kent (4 maanden) wordt dit op de eerste nota die van de BNG Bank wordt ontvangen gecorrigeerd. Langlopende schulden Deze post is gewaardeerd tegen geamortiseerde kostprijs. De marktwaarde van de lopende leningen is ultimo 2013 bijna € 460 miljoen. Deze marktwaarde is gebaseerd op de contant gemaakte rentebetalingen en aflossingen. Als verdisconteringfactor is 5,25% gebruikt. Deze leningen zijn voor bijna € 370 miljoen geborgd door het WSW 14.7. Rente- en kasstroomrisico Onderstaand is de leningenportefeuille uitgesplitst naar rentepercentage, herzieningsperiode en naar de resterende looptijd (in miljoenen Euro’s)

Rentepercentages Roll over

€ 27,4

0% - 1% 1% - 2% 2% - 3% 3% - 4% 4% - 5% 5% - 6% > 6%

0 0 25,1 121,4 179,5 10,6 2,9

Totaal

366,9

Renteherzieningperiode Van 1 tot 3 maanden Van 6 maanden tot 1 jaar Van 1 tot 5 jaar Van 5 tot 10 jaar > 10 jaar

€ 11,0 31,7 49,8 56,7 217,7

Resterende looptijd < 1 jaar(kortlopend) Van 1 tot 5 jaar Van 5 tot 10 jaar Van 10 tot 15 jaar Van 15 tot 20 jaar > 20 jaar

€ 14,4 55,8 48,4 8,9 29,6 209,8

Totaal

366,9

Totaal

366,9

14.8. Kredietrisico Het gaat hierbij om het risico dat financiële instellingen niet aan hun contractuele verplichtingen kunnen voldoen. Door het spreiden van transacties over verschillende financiële instellingen wordt getracht dit risico te beperken. Verder dienen de financiële instellingen te voldoen aan enkele kredietwaardigheid eisen (rating). Dit is opgenomen in het geactualiseerde Treasurystatuut. Op de lopende derivaten is geen overeenkomst gesloten om tot wederzijdse verrekening van de marktwaarden te komen om het tegenpartijrisico bij het gebruik van derivaten te beperken. De hoogte van het kredietrisico is afhankelijk van de grootte van het bedrag aan te ontvangen rente op derivaten en de eventueel te storten margin door de financiële instellingen. 14.9. Liquiditeitsrisico Het gaat hierbij om het risico dat over onvoldoende middelen wordt beschikt om aan de directe verplichtingen te kunnen voldoen. Dit geldt voor alle verplichtingen van KleurrijkWonen en haar tegenpartijen, ongeacht of dit nu crediteuren of financiële instellingen zijn. KleurrijkWonen heeft op verschillende manieren gewaarborgd dat zij altijd aan haar

57

Jaarstukken 2013

verplichtingen kan voldoen. Naast het aantrekken van langlopende leningen, zijn kasgeld- en rekening courant faciliteiten beschikbaar. Voor de derivaten portefeuille zijn geen specifieke faciliteiten benoemd voor het eventueel verrekenen van de marktwaarde. Er heeft derhalve dus ook geen verrekening van de margin plaatsgevonden. 14.10. Beleggingen en derivaten ĞƌŝǀĂƚĞŶ<ůĞƵƌƌŝũŬtŽŶĞŶ WĂǇŵĞŶƚ Geldgever /omschrijving

Trade Date

Date

Premie

Start datum

Eind datum

Hoofdsom

Type

swap ontvangst

Strike

Rente

SWL BNG 140092/59853

27-12-2005

6-2-2006

5-2-2016 € 1,5 miljoen payers-swap

BNG 199045/104294

5-9-2008

2-1-2009

2-1-2054 € 10 miljoen payers-swap

BNG 199047/104293

5-9-2008

2-4-2009

2-4-2052 € 10 miljoen payers-swap

ϯͲŵŶĚƐĞƵƌŝďŽƌ ϲͲŵŶĚƐĞƵƌŝďŽƌ ϲͲŵŶĚƐĞƵƌŝďŽƌ

3,55% 4,60% 4,60%

14.11. Eigen middelen

Het eigen middelen beleid van het WSW bied de mogelijkheid om niet-DAEB activiteiten te financieren door geborgde leningen, als er voldoende kasstromen worden gegenereerd en voldaan wordt aan de kwalitatieve eisen van het Eigen Middelen beleid. Ook dient vooraf aan het WSW toestemming (schriftelijk) worden gevraagd. Op basis van het eigen middelen beleid WSW is er voor 2013 een bedrag aan financiering van niet –DAEB activiteiten van € 4.307.000 vrijgegeven. Dit bedrag is als volgt opgebouwd. Investeringen niet-DAEB Nieuwbouw huur woon- en niet woongelegenheden Woningverbetering woon- en niet woongelegenheden Nieuwbouw verkoop woon- en niet woongelegenheden Aankoop voor doorverkoop (VOV) Aankoop grond Op basis van huursom aan DAEB activiteiten toe te rekenen percentage van de operationele kasstromen 3,39%

+ + + + + -

6.114.000 324.000 6.215.000 4.239.000 92.000 485.000

Netto verkoopopbrengsten niet-DAEB Verkoopontvangsten VOV Verkoopontvangsten nieuwbouw Verkoopontvangsten grond Externe kosten bij verkoop

+

3.972.000 7.830.000 520.000 130.000

Totaal

+

4.307.000 ===========

14.12. Risicomanagement In 2011 is binnen KleurrijkWonen het risicomanagement geïmplementeerd. De actiepunten zijn uitgesplitst over de volgende deelterreinen: - Bewust zijn en blijven van omgaan met risico’s; - Strategische doelen; - Processen; - P&C cyclus: beheersen van risico’s; - Bijzondere onderwerpen. Om de risico’s zichtbaar te houden en te beheersen is het softwarepakket Naris, van het Nederlands Adviesbureau voor Risicomanagement, aangeschaft. Vanuit dit systeem kunnen rapportages worden gegenereerd. In de RvC vergadering van juni 2012 is een toelichting gegeven. Verwezen wordt naar de toelichting in hoofdstuk 13, paragraaf ‘risicobeheersing’ .

58

Jaarstukken 2013

Eind 2013 zijn de vorderingen m.b.t. het risicomanagement opnieuw in de Raad van Commissarissen besproken. 14.13. Meerjarenprognose 2014 - 2018 Bij de opstelling van de meerjarenprognose 2013-2017 is rekening gehouden met de effecten van de verhuurdersheffing. De voorgenomen kabinetsmaatregelen voor de gereguleerde huursector zijn ingerekend in de meerjarenprognose, inhoudende verhuurdersheffing oplopend tot 17 miljard sector breed in 2017, en saneringssteun voor de jaren 2013-2017 conform uitgangspunten CFV. De verruiming van het huurbeleid (huurverhoging van 2% boven inflatie) hebben wij niet kunnen inrekenen in verband met het ontbreken van inkomensgegevens. De contante waarde van verhuurdersheffing bedraagt voor KleurrijkWonen voor de gemiddelde resterende levensduur van het bezit circa €133 miljoen. De toekomstige uitgaven voor de verhuurdersheffing en saneringssteun kunnen uit de operationele kasstroom worden gedekt. Ondank de lastenverhoging blijft de operationele kasstroom positief. Het nemen van additionele maatregelen is niet noodzakelijk.

59

Jaarstukken 2013

15. Kengetallen in duizenden euro 's

2009 na stelselwijziging

2009 Financiële kengetallen (* € 1.000) Eigen vermogen Totaal vermogen Voorzieningen Huren Jaarresultaat Betaalde intrest leningen o/g

2010

2011

2011 na stelselwijziging

2012

2013

€ € € € € €

360.254 790.416 59.483 56.054 143.852 16.512

364.650 851.006 59.483 56.054 144.022 16.512

398.276 924.871 53.767 58.197 33.626 16.398

371.867 924.867 65.212 59.449 -31.502 16.424

852.962 1.412.442 70.263 59.449 -65.179 16.424

745.143 1.295.314 43.284 61.993 -107.818 16.322

657.343 1.204.045 43.301 63.885 -87.801 15.748

%

43 0,71 39,5 16,9

43 1,24 8,4 3,6

40 0,50 -8,5 -3,4

60 0,50 -7,6 -4,6

58 0,83 -14,5 -8,3

55 0,36 -13,4 -7,3

Financiële ratio's Solvabiliteit Liquiditeit Rentabiliteit eigen vermogen Rentabiliteit totaal vermogen

% %

46 0,75 39,9 18,2

Financiële kengetallen per woning (* € 1.000) Eigen vermogen Jaarresultaat

€ €

31,6 12,6

32,0 12,6

35,6 3,0

33,6 -2,8

77,0 -5,9

67,1 -9,7

61,1 -8,2

11.413

11.413

11.187

11.083

11.083

11.102

10.764

138 54 411 12.016

138 54 411 12.016

138 109 410 11.844

138 72 449 11.742

138 72 449 11.742

138 81 446 11.767

138 95 435 11.432

97 57 5 80

97 57 5 80

100 155 3 120

113 118 8 30

113 118 8 30

123 101 1 77

80 111 1 314

3132 8112 169 11.413

3132 8112 169 11.413

2802 8290 95 11.187

2542 8344 197 11.083

2542 8344 197 11.083

2558 8362 182 11.102

1.813 8.727 224 10.764

Aantal verhuureenheden Woningen en woongebouwen Onzelfstandige en overige wooneenheden Verzorgingshuizen Bedrijfsruimten en overige verhuureenheden Garages en parkeerplaatsen

Aantal mutaties woningbezit Opgeleverd Verkocht (getransporteerd) Aangekocht Gesloopt Huurklassen woningen Aantal met huurprijs laag Aantal met huurprijs midden Aantal met huurprijs hoog

60

Jaarstukken 2013

Jaarrekening 2013

61

Jaarstukken 2013

16. Geconsolideerde balans per 31-12-2013 Alle bedragen in € 1.000. Na resultaatbestemming Activa

31-12-2013

31-12-2012

€

€

Vaste activa Materiële vaste activa Vastgoed in ontwikkeling bestemd voor eigen exploitatie Onroerende zaken ten dienste van de exploitatie Vastgoedbeleggingen Commercieel vastgoed in exploitatie Sociaal vastgoed in exploitatie Onroerende zaken verkocht onder voorwaarden Vastgoed in ontwikkeling bestemd voor eigen exploitatie Financiële vaste activa Deelnemingen in groepsmaatschappijen Leningen u/g Belastinglatenties

Som der vaste activa

3.057 3.057

3.826 3.826

22.041 1.029.624 117.746 4.431 1.173.841

20.707 1.108.234 114.996 1.421 1.245.358

1.302 4.317 6.883 12.503

1.302 4.272 3.535 9.109

1.189.401

1.258.293

0 920 1.219 409 2.549

649 3.083 1.700 426 5.858

168

0

923 53 13 1.084 534 2.607

723 2 0 1.792 530 3.046

9.319

28.116

14.644

37.021

1.204.045

1.295.314

Vlottende activa Voorraden Vastgoed bestemd voor verkoop Vastgoed in ontwikkeling bestemd voor verkoop Voorraad gronden Overige voorraden

Onderhanden projecten Vorderingen Huurdebiteuren Gemeenten Pensioenpremies

Overige vorderingen Overlopende activa Effecten Liquide middelen Som der vlottende activa Balanstotaal

62

Jaarstukken 2013

Passiva

31-12-2013

Groepsvermogen Egalisatierekening Voorzieningen Voorziening onrendabele investeringen en herstructureringen Voorziening Woongoudpunten Voorziening jubilea-uitkeringen

Langlopende schulden Schulden/leningen overheid Schulden/leningen kredietinstellingen Verplichtingen uit hoofde van onroerende zaken verkocht onder voorwaarden Waarborgsommen Verzilverd wonen

Kortlopende schulden Schulden aan kredietinstellingen Schulden aan leveranciers Belastingen en premies sociale verzekeringen Schulden ter zake van pensioenen Onderhanden projecten Overige schulden Overlopende passiva

Balanstotaal

31-12-2012

657.343

745.143

42.792 409 100 43.301

42.866 319 100 43.284

348.995

354.485

119.950 25 119 469.088

114.149 16 140 468.790

17.890 5.860 828 0 0 38 9.698

20.439 5.823 1.410 8 324 5 10.089

34.313

38.097

1.204.045

1.295.314

63

Jaarstukken 2013

17. Geconsolideerde winst- en verliesrekening over 2013

2013

2012

€

€

Bedrijfsopbrengsten Huuropbrengsten Opbrengsten servicecontracten Nettoverkoopresultaat vastgoedportefeuille

63.885

61.993

2.032

1.734

358

134

Overige bedrijfsopbrengsten

4.419

5.144

Som der bedrijfsopbrengsten

70.694

69.006

618

862

22.017

-13.200

46

64

Lonen en salarissen

8.359

8.538

Sociale lasten

1.175

1.310

Bedrijfslasten Afschrijvingen materiële vaste activa en vastgoedportefeuille Overige waardeveranderingen van materiële vaste activa en vastgoedportefeuille Erfpacht

Pensioenlasten

1.548

1.575

Onderhoud

12.977

12.262

Overige bedrijfskosten

15.136

14.271

61.876

25.681

8.819

43.325

-94.630

-137.185

8.898

-1.765

1.474

636

-15.748

-16.322

-100.006

-154.635

-91.188

-111.310

3.348

3.453

39

39

3.387

3.492

-87.801

-107.818

Bedrijfsresultaat Financiele baten en lasten Niet-gerealiseerde waardeveranderingen vastgoedportefeuille Waardeverandering verplichting VOV Andere rentebaten en soortgelijke opbrengsten Rentelasten en soortgelijke kosten

Resultaat uit gewone bedrijfsuitoefening

Belastingenresultaat uit gewone bedrijfsuitoefening Resultaat deelnemingen

Resultaat na belastingen

64

Jaarstukken 2013

18. Geconsolideerd kasstroomoverzicht 2013 YROJHQVGLUHFWHPHWKRGH

Alle bedragen in € 1.000.

Ontvangsten van huurders Ontvangsten van subsidiegevers Ontvangsten van overige

2013

2012

€

€

64.071

63.727

34

0

363

2.232 64.468

65.959

Betalingen aan werknemers

-11.004

-11.423

Betalingen aan leveranciers onderhoud

-11.173

-12.262

Betalingen uit hoofde van zakelijke lasten

-9.177

-14.236

Betalingen aan overige

-2.508

-229

Kasstroom uit bedrijfsoperaties Ontvangen interest Betaalde interest

-33.862

-38.150

30.606

27.809

165

637

-16.059

-16.256

Kasstroom uit operationele activiteiten

-15.894

-15.619

14.712

12.190

Investeringen in materiële vaste activa

-245

-265

Investeringen in vastgoedbeleggingen

-44.888

-25.147

19.570

28.419

Desinvesteringen vastgoedbeleggingen

-25.563

Kasstroom uit investeringsactiviteiten Mutatie rekening-courantschuld kredietinstellingen

3.018

0

0

Ontvangsten uit langlopende schulden

10.000

33.360

Aflossingen van langlopende schulden

-17.947

-29.961

Kasstroom uit financieringsactiviteiten Mutatie geldmiddelen Saldo 1-1-2013 Saldo 31-12-2013 Mutatie geldmiddelen

-7.947

3.399

-18.798

18.607

28.117 9.319

9.509 28.116

-18.798

18.607

65

Jaarstukken 2013

19. Grondslagen voor waardering

19.1. Grondslagen van balanswaardering en resultaatbepaling bij de geconsolideerde balans en winst- en verliesrekening.

Grondslagen voor consolidatie In de consolidatie worden opgenomen de financiële gegevens van Stichting KleurrijkWonen en haar groepsmaatschappijen. Dit betreft alle maatschappijen waarmee zij een organisatorische en economische eenheid vormt. Integraal in de consolidatie worden opgenomen deelnemingen waarin beslissende zeggenschap op het beleid kan worden uitgeoefend. In het algemeen betreft het deelnemingen waarin het belang meer dan 50% bedraagt. Intercompany-transacties, intercompany-winsten en onderlinge vorderingen en schulden tussen groepsmaatschappijen worden geëlimineerd. Ongerealiseerde verliezen op intercompany-transacties worden ook geëlimineerd tenzij er sprake is van een bijzondere waardevermindering. Resultaten op intercompany-transacties tussen in de consolidatie opgenomen groepsmaatschappijen worden volledig uit zowel de balanswaardering als het groepsresultaat geëlimineerd, voor zover de resultaten nog niet door een overdracht van het verkregen actief of passief aan derden buiten de groep zijn gerealiseerd. De in de consolidatie begrepen rechtspersonen en vennootschappen zijn; Volledig geconsolideerd; KleurrijkWonen Holding B.V. (100%) De overige te vermelden gegevens van niet-geconsolideerde deelnemingen betreffen; Overige deelnemingen, gewaardeerd op verkrijgingsprijs; Woningnet NV te Weesp (0,04%), Uithof III C.V. te Utrecht (6,9%), Regelgeving De jaarverslaggeving door toegelaten instellingen volkshuisvesting dient te voldoen aan de eisen zoals deze zijn geformuleerd in het Besluit Beheer Sociale Huursector. In dit besluit wordt BW2 Titel 9 voorgeschreven behoudens enkele uitzonderingen van specifieke aard. Voor verslagjaren vanaf 2005 is door de Raad voor de Jaarverslaggeving de definitieve Richtlijn 645 Toegelaten Instellingen Volkshuisvesting uitgegeven. In deze richtlijn zijn onder meer specifieke modellen voor de balans en de winst-en-verliesrekening opgenomen en zijn voor de sector specifieke presentatie, waarderings- en verslaggevingsvoorschriften geformuleerd. De geconsolideerde jaarrekening is opgesteld in overeenstemming met de wettelijke bepalingen van Titel 9 Boek 2 BW en de stellige uitspraken van de Richtlijnen voor de Jaarverslaggeving, uitgegeven door de Raad voor de Jaarverslaggeving. Algemeen De waardering van de activa en passiva en de bepaling van het resultaat berusten op de grondslag van de verkrijgingsprijs, de vervaardigingsprijs respectievelijk nominale waarden, onder toepassing van de minimum waarderingsregel, tenzij anders vermeld. Alle bedragen luiden in duizenden Euro’s. Stelselwijziging Voor wat betreft het kasstroomoverzicht heeft een stelselwijziging plaatsgevonden. Op grond van de voorschriften van het WSW is overgegaan van de indirecte naar de directe methode. In paragraaf 19.4 wordt dit verder toegelicht.

66

Jaarstukken 2013

19.2. Grondslagen voor waardering van activa en passiva. Materiële vaste activa Onroerende en roerende zaken ten dienste van de exploitatie De onroerende en roerende zaken ten dienste van de exploitatie worden gewaardeerd op basis van de verkrijgingsprijs, verminderd met de cumulatieve afschrijvingen en indien van toepassing met bijzondere waardeverminderingen. De afschrijvingen worden gebaseerd op de geschatte economische levensduur en worden berekend op basis van een vast percentage van de verkrijgingsprijs. Er wordt afgeschreven vanaf het moment van ingebruikneming. Op terreinen wordt niet afgeschreven. Vastgoedbeleggingen Een vastgoedbelegging is een onroerend goed (of een deel daarvan) dat wordt aangehouden om huuropbrengsten of een waardestijging, of beide, te realiseren. Vastgoedbeleggingen worden geclassificeerd als vastgoedbeleggingen in exploitatie indien ze beschikbaar zijn voor verhuur. Op vastgoedbeleggingen wordt niet afgeschreven. Jaarlijks wordt 1/3 van het bezit getaxeerd door een externe taxateur hetgeen betekent dat elk bezit minimaal eens per drie jaren getaxeerd wordt. De aannames aangaande de geprognosticeerde kasstromen zijn gebaseerd op de contractuele verplichtingen van de toegelaten instelling die rusten op het vastgoed. De overige (na de contractperiode in acht te nemen) aannames en uitgangspunten zijn gebaseerd op gegevens van de markt waarop de toegelaten instellingen actief is. De actuele waarde is gebaseerd op het Taxatie Management Systeem (TMS). Met dit systeem wordt de marktwaarde in verhuurde staat van de vastgoedobjecten en de vastgoedportefeuille bepaald. TMS hanteert het waardebegrip van de marktwaarde in verhuurde staat als volgt: Het bedrag dat het complex bij complexgewijze verkoop naar schatting zal opbrengen nadat de verkoper het complex na de beste voorbereiding op de gebruikelijke wijze in de markt heeft aangeboden en waarbij de koper de onroerende zaak aanvaardt onder gestanddoening van de lopende huurovereenkomsten met alle daaraan verbonden rechten en plichten. Om de uiteindelijke marktwaarde in verhuurde staat te bepalen worden de kopers kosten, genormeerd op 3% overdrachtskosten, in mindering gebracht. Voor het bepalen van de marktwaarde maakt het TMS rekenmodel gebruik van een Netto Contante Waardeberekening (NCW), ook wel Discounted Cash Flow (DCF) genoemd. Dit betekent dat voor een periode van 15 jaar zo goed mogelijk de ontvangsten en uitgaven worden geschat en dat deze aan de hand van een disconteringsvoet ”contant’ worden gemaakt naar het heden. Daarnaast wordt een eindwaarde bepaald na afloop van de DCFperiode van 15 jaar. Het schatten van kosten en opbrengsten wordt gedaan aan de hand van twee scenario’s; doorexploiteren en uitponden. Bij doorexploiteren is de veronderstelling dat het volledige complex in bezit blijft gedurende de volledige DCF-periode. Bij uitponden is de veronderstelling dat zo snel mogelijk tot verkoop van individuele woningen wordt overgegaan. Bij beide scenario’s wordt ervan uitgegaan dat het object/complex eerst in zijn geheel aan een derde wordt verkocht en dat deze derde de afweging maakt tussen beide scenario’s. Het schatten van de kosten en opbrengsten wordt op basis van een marktconform uitgangspunt gedaan. De eigen in het verleden gerealiseerde kosten worden dus niet naar de toekomst geprojecteerd en er wordt binnen de DCF berekening gestreefd naar opbrengstenmaximalisatie. Eigen voorgenomen huurbeleid wordt dus ook niet ingerekend naar de toekomst. Per complex wordt uiteindelijk het scenario met de hoogste uitkomst gelijk gesteld aan het begrip ‘marktwaarde’.

67

Jaarstukken 2013

De gehanteerde disconteringsvoet is opgebouwd uit een vast basisdeel dat bestaat uit een 24- maands gemiddelde van de 10-jaars EURO IRS. Op deze basis komt een opslag waarin risico’s tot uiting komen die onder andere betrekking hebben op de algemene risico’s voor het investeren in onroerend goed, locatie specifieke risico’s en segment specifieke risico’s. Voor 2013 bedraagt de basis IRS 2,09% (2012:1,86%) en de sector specifieke risico opslag 3,4% (2012: 3,0%), hetgeen resulteert in een basisdeel van de disconteringsvoet van 5,49% (2012: 4,86%). Voor de verschillende typen vastgoed en locaties (wijken) worden gedifferentieerde percentages aangehouden voor de opslag met een bandbreedte van 1,5% tot 5%. De stijging van de sectorspecifieke heffing wordt veroorzaakt door de verhuurdersheffing (+0,4%). De eindwaarde geeft aan in welke mate het vastgoed onderhevig is aan veroudering en welke potentie het bezit heeft aan het einde van de 15-jarige exploitatieperiode. Veroudering is grofweg in drie typen te onderscheiden: (1) locatieveroudering; (2) economische / markttechnische veroudering en (3) technische veroudering. Veroudering komt tot uiting in de rendementseis (exit yield) die een belegger heeft als hij het bezit aan het einde van de 15-jaars periode wil (ver)kopen. Er wordt dus meer rendement gevraagd dan in jaar 1 van de exploitatieperiode. Uitgangspunt is dan ook dat het Bruto Aanvangs Rendement lager ligt dan de exit yield. Het tweede uitgangspunt is gerelateerd aan de potentie van een object aan het einde van de 15jarige exploitatieperiode. Hierbij zijn de mate waarin uitponding in het object heeft plaats gevonden, de bouwperiode en de locatie van invloed. Voor alle gehanteerde aannames en uitgangspunten (inclusief de disconteringsvoet) is door een externe taxateur een aannemelijksheidsverklaring met betrekking tot de marktconformiteit afgegeven. Winsten of verliezen ontstaan door een wijziging in de actuele waarde van het commercieel of sociaal vastgoed worden verantwoord in de winst-en-verliesrekening over de periode waarin de wijziging zich voordoet, onder de categorie “Niet-gerealiseerde waardeveranderingen vastgoedportefeuille”. Daarnaast wordt ten laste van de resultaatbestemming een herwaarderingsreserve gevormd. De herwaarderingsreserve betreft het ongerealiseerde positieve verschil tussen de actuele waarde en de historische kostprijs. De complexen die in 2013 niet zijn getaxeerd, zijn tot stand gekomen door het toepassen van een index op de taxatiewaarde van 2012. Voor deze index is door een externe taxateur een aannemelijkheidsverklaring afgegeven met betrekking tot de marktconformiteit. Sociaal vastgoed in exploitatie Stichting KleurrijkWonen kwalificeert het sociaal vastgoed als vastgoedbelegging, aangezien Stichting KleurrijkWonen een beleid heeft dat gericht is op het realiseren van een zo optimaal mogelijk rendement. Het sociaal vastgoed in exploitatie wordt gewaardeerd op basis van actuele waarde zoals hiervoor beschreven onder vastgoedbeleggingen. Sociaal vastgoed omvat woningen in exploitatie met een huurprijs, op moment van het afstuiten van de huurovereenkomst, onder de huurtoeslaggrens, het maatschappelijk vastgoed en het overige sociale vastgoed. De huurtoeslaggrens is een algemeen huurprijsniveau dat jaarlijks door de Minister van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties wordt vastgesteld. Maatschappelijk vastgoed is bedrijfsonroerend goed dat is verhuurd aan maatschappelijke organisaties, waaronder zorg-, welzijn-, onderwijs en culturele instellingen en dienstverleners en tevens is vermeld op de bijlage zoals deze is opgenomen in de Beschikking van de Europese Commissie d.d. 15 december 2009 aangaande de staatssteun voor toegelaten instellingen.

68

Jaarstukken 2013

Commercieel vastgoed in exploitatie Het commercieel vastgoed omvat woningen in exploitatie met een huurprijs boven de huurtoeslaggrens, het bedrijfsmatig vastgoed (niet zijnde maatschappelijk vastgoed) en het overige commercieel vastgoed. Het commercieel vastgoed in exploitatie wordt gewaardeerd op basis van actuele waarde zoals hiervoor beschreven onder Vastgoedbeleggingen Onroerende zaken verkocht onder voorwaarden Onroerende zaken verkocht onder voorwaarden die zijn gekwalificeerd als een financieringstransactie worden gewaardeerd op basis van actuele waarde. De actuele waarde wordt vastgesteld aan de hand van de actuele waarde van woningen binnen hetzelfde complex getaxeerd in het taxatie management systeem. Indien er binnen het taxatie management systeem geen woningen uit hetzelfde complex zijn getaxeerd, is de actuele waarde opgesteld aan de hand van de NVM- index op de verkrijgingsprijs en op de WOZ waarde. De hoogste waarde wordt opgenomen als marktwaarde en vormt de basis voor het bepalen van de terugkoopverplichting. Winsten of verliezen ontstaan door een wijziging in de actuele waarde van onroerende zaken verkocht onder voorwaarden worden verantwoord in de winst-en-verliesrekening over de periode waarin de wijziging zich voordoet, onder de categorie “Niet-gerealiseerde waardeveranderingen vastgoedportefeuille”. Daarnaast wordt ten laste van de resultaatbestemming een herwaarderingsreserve gevormd. De herwaarderingsreserve betreft het ongerealiseerde positieve verschil tussen de actuele waarde en de historische kostprijs. Vastgoed in ontwikkeling bestemd voor de eigen exploitatie Vastgoed in ontwikkeling bestemd voor eigen exploitatie wordt gekwalificeerd als vastgoedbelegging. Het betreft complexen in aanbouw ten behoeve van toekomstige verhuurexploitatie van sociaal of commercieel vastgoed. De complexen in aanbouw worden gewaardeerd tegen verkrijgingsprijs en indien van toepassing verminderd met bijzondere waardeverminderingen. De verkrijgingsprijs bestaat uit materiaalkosten, toegerekende kosten van het werkapparaat uit hoofde van voorbereiding, toezicht en directievoering en toegerekende rente tijdens de bouw onder aftrek van een bijzondere waardevermindering uit hoofde van te dekken stichtingskosten. De bijzondere waardevermindering wordt bepaald door het verschil tussen de realiseerbare waarde (taxatiewaarde van het object of DCF van exploitatiekasstromen) en de stichtingskosten. Indien de bijzondere waardevermindering hoger is dan de waarde van de onroerende zaken in ontwikkeling, wordt de onroerende zaak op nihil gewaardeerd en wordt een voorziening aan de creditzijde van de balans opgenomen. Ingenomen grondposities worden onder deze post verwerkt tegen verkrijgingsprijs, bijkomende kosten en indien van toepassing verminderd met bijzondere waardeverminderingen. Financiële vaste activa Deelnemingen in groepsmaatschappijen Deelnemingen in groepsmaatschappijen waarin invloed van betekenis op het zakelijke en financiële beleid wordt uitgeoefend, worden gewaardeerd op de nettovermogenswaarde, doch niet lager dan nihil. Deze nettovermogenswaarde wordt berekend op basis van de grondslagen van Stichting KleurrijkWonen. Deelnemingen met een negatieve nettovermogenswaarde worden op nihil gewaardeerd. Wanneer Stichting KleurrijkWonen geheel of ten dele instaat voor schulden van de desbetreffende deelneming, respectievelijk de feitelijke verplichting heeft de deelneming (voor haar aandeel) tot betaling van haar schulden in staat te stellen, wordt een voorziening gevormd. Bij het bepalen van de omvang van deze voorziening wordt rekening gehouden

69

Jaarstukken 2013

met reeds op vorderingen op de deelneming in mindering gebrachte voorzieningen voor oninbaarheid. Leningen u/g De verstrekte leningen (leningen u/g) worden bij eerste verwerking opgenomen tegen de reële waarde en vervolgens gewaardeerd tegen de geamortiseerde kostprijs, welke gelijk zijn aan de nominale waarde, onder aftrek van noodzakelijk geachte voorzieningen. Vorderingen op groepsmaatschappijen De vorderingen op groepsmaatschappijen worden bij eerste verwerking opgenomen tegen de reële waarde en vervolgens gewaardeerd tegen de geamortiseerde kostprijs, welke gelijk zijn aan de nominale waarde, onder aftrek van noodzakelijk geachte voorzieningen. Andere deelnemingen Andere deelnemingen waarin geen invloed van betekenis op het zakelijke en financiële beleid wordt uitgeoefend, worden gewaardeerd op verkrijgingsprijs en indien van toepassing onder aftrek van bijzondere waardeverminderingen. Vorderingen op maatschappijen waarin wordt deelgenomen De vorderingen op maatschappijen waarin wordt deelgenomen worden bij eerste verwerking opgenomen tegen de reële waarde en vervolgens gewaardeerd tegen de geamortiseerde kostprijs, welke gelijk zijn aan de nominale waarde, onder aftrek van noodzakelijk geachte voorzieningen. Voorraden Vastgoed bestemd voor verkoop Vastgoed bestemd voor verkoop betreft de voorraad woningen (opgeleverd en nog niet verkocht). Vastgoed bestemd voor verkoop wordt gewaardeerd tegen vervaardigingsprijs of lagere netto-opbrengstwaarde. Deze lagere netto-opbrengstwaarde wordt bepaald door individuele beoordeling van de voorraden. De vervaardigingsprijs omvat de bouwkosten, de directe loonkosten en de overige kosten die rechtstreeks aan de vervaardiging kunnen worden toegerekend. De netto-opbrengstwaarde is gebaseerd op een verwachte verkoopprijs, onder aftrek van nog te maken kosten voor voltooiing en verkoop. Vastgoed in ontwikkeling bestemd voor verkoop Vastgoed in ontwikkeling bestemd voor verkoop betreft het onderhanden werk (onroerende zaken onverkocht in aanbouw bestemd voor de verkoop). Vastgoed in ontwikkeling bestemd voor de verkoop wordt gewaardeerd tegen vervaardigingsprijs of lagere nettoopbrengstwaarde. Deze lagere netto-opbrengstwaarde wordt bepaald door individuele beoordeling van de voorraden. De vervaardigingsprijs omvat de bouwkosten, de directe loonkosten en de overige kosten die rechtstreeks aan de vervaardiging kunnen worden toegerekend. De netto-opbrengstwaarde is gebaseerd op een verwachte verkoopprijs, onder aftrek van nog te maken kosten voor voltooiing en verkoop. Overige voorraden De overige voorraden worden gewaardeerd tegen verkrijgingsprijs of lagere nettoopbrengstwaarde. Deze lagere netto-opbrengstwaarde wordt bepaald door individuele beoordeling van de voorraden. De waardering van de overige voorraden komt tot stand op basis van gewogen gemiddelde prijzen. Onderhanden projecten De onderhanden projecten in opdracht van derden betreft onroerende zaken verkocht in aanbouw en worden gewaardeerd tegen de gerealiseerde projectkosten vermeerderd met de

70

Jaarstukken 2013

toegerekende winst en verminderd met verwachte verliezen en gedeclareerde termijnen. Indien het resultaat op een onderhanden project niet op betrouwbare wijze kan worden ingeschat wordt geen winst toegerekend. De projectkosten omvatten de direct op het project betrekking hebbende kosten, de kosten die toerekenbaar zijn aan projectactiviteiten in het algemeen en toewijsbaar zijn aan het project en andere kosten die contractueel aan de opdrachtgever kunnen worden toegerekend. In de onderhanden projecten zijn tevens begrepen de uit projectontwikkeling voortkomende projecten indien en voor zover voor eenheden van het project voor of tijdens de constructie een onvoorwaardelijke verkoopovereenkomst is afgesloten. Projectopbrengsten en projectkosten uit hoofde van de onderhanden projecten worden als opbrengsten en kosten verwerkt in de winst-en-verliesrekening naar rato van de verrichte prestaties op balansdatum. De mate waarin de prestaties zijn verricht is bepaald op basis van de tot de balansdatum gemaakte projectkosten in verhouding tot de geschatte totale projectkosten. Onderhanden projecten waarvan het saldo een debetstand vertoont, worden gepresenteerd onder de vlottende activa. Onderhanden projecten waarvan het saldo een creditstand vertoont, worden gepresenteerd onder de kortlopende schulden. Vorderingen De vorderingen worden bij eerste verwerking opgenomen tegen de reële waarde en vervolgens gewaardeerd tegen de geamortiseerde kostprijs. De reële waarde en geamortiseerde kostprijs zijn gelijk aan de nominale waarde. Noodzakelijk geachte voorzieningen voor het risico van oninbaarheid worden in mindering gebracht. Deze voorzieningen worden bepaald op basis van individuele beoordeling van de vorderingen. Latente belastingvorderingen Onder de financiële vaste activa zijn actieve belastinglatenties opgenomen, indien en voor zover het waarschijnlijk is dat realisatie van de belastingclaim te zijner tijd zal kunnen plaatsvinden. Deze actieve latenties zijn gewaardeerd tegen contante waarde waarbij discontering plaatsvindt tegen de netto rente en hebben overwegend een langlopend karakter. De actieve belastinglatentie heeft betrekking op tijdelijke verschillen tussen waardering in de jaarrekening en de fiscale waardering en op de aanwezige compensabele verliezen. Liquide middelen De liquide middelen bestaan uit kas, banktegoeden en deposito’s met een looptijd korter dan twaalf maanden. Rekening-courantschulden bij banken zijn opgenomen onder schulden aan kredietinstellingen onder de kortlopende schulden. De liquide middelen zijn gewaardeerd tegen de nominale waarde. Indien middelen niet ter vrije beschikking staan, dan wordt hiermee bij de waardering rekening gehouden. Voorzieningen Voorziening onrendabele investeringen en herstructureringen In de jaarrekening worden naast juridisch afdwingbare verplichtingen tevens feitelijke verplichtingen verwerkt die kunnen worden gekwalificeerd als “intern geformaliseerd en extern gecommuniceerd”. Hiervan is sprake wanneer uitingen namens de woningcorporatie zijn gedaan richting huurders, gemeenten en overige stakeholders aangaande verplichtingen inzake toekomstige herstructureringen en toekomstige nieuwbouwprojecten. Een feitelijke verplichting is gekoppeld aan het besluitvormingsproces van de woningcorporatie rondom projectontwikkeling en herstructurering. Van een feitelijke verplichting is sprake indien de formalisering van de verplichting heeft plaatsgevonden. Verwachte verliezen als gevolg van onrendabele investeringen en herstructureringen worden als bijzondere waardeverandering in mindering gebracht op de boekwaarde van het complex waartoe de investeringen gaan behoren. Indien en voor zover de verwachte verliezen de

71

Jaarstukken 2013

boekwaarde van het betreffende complex overtreffen, wordt voor dit meerdere een voorziening gevormd. Onder verwachte verliezen wordt in dit verband verstaan de netto contante waarde van alle investeringsuitgaven minus de aan deze investering toe te rekenen bedrijfswaarde of marktwaarde. Overige voorzieningen Tenzij anders vermeld, worden de overige voorzieningen gewaardeerd tegen de nominale waarde van de uitgaven die naar verwachting noodzakelijk zijn om de betreffende verplichtingen af te wikkelen. Langlopende schulden De langlopende leningen worden bij eerste verwerking gewaardeerd tegen de reële waarde. Transactiekosten die direct zijn toe te rekenen aan de verwerving van de schulden worden in de waardering bij eerste verwerking opgenomen. Schulden worden na eerste verwerking gewaardeerd tegen de geamortiseerde kostprijs, zijnde het ontvangen bedrag, rekening houdend met agio of disagio en onder aftrek van transactiekosten. Het verschil tussen de bepaalde boekwaarde en de uiteindelijke aflossingswaarde wordt samen met de verschuldigde rentevergoeding zodanig bepaald dat de effectieve rente gedurende de looptijd van de schulden in de winst-en-verliesrekening wordt verwerkt. De aflossingsverplichting voor het komend jaar is opgenomen onder de kortlopende schulden. Stichting KleurrijkWonen heeft in het kader van de verkoop van woningen onder voorwaarden een terugkoopverplichting die afhankelijk is van de waardeontwikkeling van de woningen. De terugkoopverplichting wordt jaarlijks gewaardeerd. Indien de verwachting bestaat dat de terugkoop binnen één jaar zal plaatsvinden, is de verplichting onder de kortlopende schulden verantwoord. Stichting KleurrijkWonen maakt gebruik van derivaten om het rente- en kasstroomrisico af te dekken. Voor de verwerking, waardering en resultaatbepaling, past Stichting KleurrijkWonen met betrekking tot deze derivaten (hedge-instrumenten) kostprijshedge-accounting toe. Kortlopende schulden De kortlopende schulden worden bij eerste verwerking opgenomen tegen de reële waarde (indien deze lager is dan de verkrijgings-/vervaardigingsprijs) en vervolgens gewaardeerd tegen de geamortiseerde kostprijs, welke gelijk kan zijn aan de nominale waarde. Investeringssubsidies Subsidies in verband met de aanschaf van (materiële) vaste activa worden in mindering gebracht op het geïnvesteerde bedrag. Overige activa en passiva Voor zover in het bovenstaande niet anders is aangegeven worden activa en passiva gewaardeerd op nominale waarde. 19.3. Grondslagen resultaatbepaling Algemeen Het resultaat wordt bepaald als verschil tussen de opbrengstwaarde van de geleverde prestaties en de kosten en andere lasten over het jaar. De resultaten op transacties worden verantwoord in het jaar waarin zij zijn gerealiseerd; verliezen reeds zodra zij voorzienbaar zijn. Bedrijfsopbrengsten Hurenopbrengsten Deze opbrengsten betreffen de te ontvangen huren (exclusief de vergoedingen voor leveringen van zaken en diensten) na aftrek van gederfde huren.

72

Jaarstukken 2013

Opbrengsten servicecontracten Deze opbrengsten bestaan uit van huurders (boven de huurprijs) ontvangen vergoedingen voor de levering van zaken en diensten na aftrek van gederfde vergoedingen. Netto verkoopresultaat vastgoedportefeuille De post netto verkoopresultaat vastgoedportefeuille betreft het saldo van de behaalde verkoopopbrengst minus de boekwaarde (bestaand bezit) dan wel de vervaardigingsprijs (projecten voor derden). Opbrengsten worden verantwoord op het moment van levering (passeren transportakte). Mogelijke verliezen op nieuwbouw koopprojecten worden verantwoord zodra deze voorzienbaar zijn. Projectopbrengsten uit hoofde van de onderhanden projecten worden als opbrengsten verwerkt in de winst-en-verliesrekening naar rato van de verrichte prestaties op balansdatum. Overige bedrijfsopbrengsten Hieronder is onder andere de overige dienstverlening aan derden verantwoord. Bedrijfslasten Afschrijving op materiële vaste activa en vastgoedportefeuille Onder deze post staan de afschrijvingen van de vaste activa ten dienste van de exploitatie opgenomen. De afschrijvingen op materiële vaste activa worden gebaseerd op basis van de verkrijgings- of vervaardigingsprijs. Afschrijvingen vinden plaats volgens de lineaire methode op basis van de geschatte economische levensduur. Met een mogelijke restwaarde wordt geen rekening gehouden. Overige waardeveranderingen (im)materiële vaste activa en vastgoedportefeuille De overige waardeveranderingen worden gevormd door de waardevermindering die is ontstaan door gedurende het verslagjaar nieuw aangegane juridische en feitelijke verplichtingen met betrekking tot investeringen in nieuwbouw en herstructurering. Afboeking van het onrendabele deel van de investering vindt plaats indien de bedrijfswaarde van een nieuwbouwcomplex lager is dan de investering op basis van voorcalculatie. Verwerking in het resultaat vindt plaats in het jaar dat de Raad van Bestuur het onomkeerbare besluit heeft genomen en richting derden is gecommuniceerd dat nieuwbouw zal gaan plaatsvinden. Erfpacht Erfpacht wordt jaarlijks door de gemeente in rekening gebracht voor het gebruik van de grond onder de verhuureenheden. De eenmalig afgekochte meerjarige erfpachtcontracten maken deel uit van de vervaardigingsprijs van het sociaal vastgoed in exploitatie en/of het commercieel vastgoed in exploitatie. Periodiek betaalbare beloningen Lonen en salarissen, sociale- en pensioenlasten worden op grond van de arbeidsvoorwaarden verwerkt in de winst-en-verliesrekening voor zover ze verschuldigd zijn aan werknemers. Pensioenen De pensioenregeling van KleurrijkWonen wordt gefinancierd door afdrachten aan het pensioenfonds. De pensioenverplichtingen worden gewaardeerd volgens de “verplichting aan de pensioenuitvoerder benadering”. In deze benadering wordt de aan de pensioenuitvoerder te betalen premie als last in de winst-en-verliesrekening verantwoord. Ultimo 2013 zijn er evenals ultimo 2012 geen verplichtingen waarvoor een pensioenvoorziening is opgenomen. De ten laste van de winst-en-verliesrekening gebrachte pensioenpremie bedraagt over 2013 € 1.548.000 (2012: € 1.575.000).

73

Jaarstukken 2013

De pensioenregeling van KleurrijkWonen wordt onder het Nederlandse pensioenstelsel gefinancierd door afdrachten aan een bedrijfstakpensioenfonds. Deelname aan het bedrijfstakpensioenfonds is verplicht gesteld in de collectieve arbeidsovereenkomst waaronder KleurrijkWonen valt. De opbouw van de pensioenaanspraken wordt steeds in het betreffende kalenderjaar gefinancierd door middel van (ten minste) kostendekkende premiebetalingen. De pensioenregeling is een middelloonregeling met - voor zowel actieve als inactieve deelnemers (slapers en gepensioneerden) - voorwaardelijke toeslagverlening. De toeslagverlening is afhankelijk van het beleggingsrendement. De jaarlijkse opbouw van de pensioenaanspraken bedraagt 2,25% van het pensioengevend salaris dat is gebaseerd op het brutoloon minus een franchise (ad € 13.227). Het pensioengevend salaris is niet gemaximeerd. De jaarlijkse premie die voor rekening komt van de werkgever bedraagt 21,31% van het pensioengevend salaris. De hoogte van de premie wordt jaarlijks vastgesteld door het bestuur van het bedrijfstakpensioenfonds op basis van de dekkingsgraad en verwachte rendementen. De dekkingsgraad van het betrokken bedrijfstakpensioenfonds bedraagt ultimo 2013 volgens opgave van het fonds 114%. Op basis van het uitvoeringsreglement heeft de groep bij een tekort in het fonds geen verplichting tot het voldoen van aanvullende bijdragen anders dan door hogere toekomstige premies. Lasten onderhoud Onder deze post worden alle direct aan het verslagjaar toe te rekenen kosten van onderhoud verantwoord. Van toerekenbaarheid is sprake als de daadwerkelijke werkzaamheden in het verslagjaar hebben plaatsgevonden. Reeds aangegane verplichtingen waarvan de werkzaamheden nog niet zijn uitgevoerd op balansdatum worden verwerkt onder de niet uit de balans blijkende verplichtingen. De lasten van onderhoud onderscheiden zich van activeerbare kosten door het feit dat er geen sprake is van een waardeverhoging van het actief. Overige bedrijfskosten Onder deze post zijn de algemene kosten opgenomen van de bedrijfsvoering en specifieke corporatiekosten c.q. kosten die voortvloeien uit het exploiteren van onroerend goed. De overige bedrijfslasten worden toegerekend aan het verslagjaar waarop zij betrekking hebben. Niet-gerealiseerde waardeveranderingen vastgoedportefeuille Niet-gerealiseerde waardeveranderingen vastgoedportefeuille betreffen winsten of mogelijke verliezen, die ontstaan door een wijziging in de waarde van de vastgoedbeleggingen in het verslagjaar. Rentebaten Als rentebaten worden de (te) ontvangen rentevergoedingen op banktegoeden, deposito’s, overige liquide middelen en rente die doorberekend kan worden aan derden, verantwoord. Evenals de opbrengsten van de financiële vaste activa. Rentelasten Onder deze post zijn zowel de rentelasten met betrekking tot de schulden als de toegerekende rente aan de egalisatierekeningen opgenomen. Financiële instrumenten Binnen het treasurybeleid van Stichting KleurrijkWonen dient het gebruik van financiële instrumenten ter beperking van inherente (rente-, looptijden- en markt-) risico's. Op grond van het vigerende interne Treasurystatuut is het gebruik van financiële instrumenten slechts

74

Jaarstukken 2013

toegestaan voor zover er een materieel verband met het belegde/gefinancierde vermogen kan worden gelegd en de toepassing er van tot een positie van de totale leningen/beleggingenportefeuille leidt welke vergelijkbaar is met een positie zonder gebruik te maken van deze instrumenten. Financiële derivaten (met name interestswaps) worden initieel niet in de balans verwerkt en gewaardeerd. De financiële effecten van dergelijke instrumenten worden verantwoord bij afloop van het contract, of bij de effectuering van de ingedekte positie, vanwege het toepassen van kostprijshedgeaccounting. Belastingen Vanaf 1 januari 2008 is Stichting KleurrijkWonen integraal belastingplichtig geworden voor de vennootschapsbelasting. Corporaties zijn sindsdien verplicht over hun integrale activiteiten vennootschapsbelasting te betalen. Een en ander is vastgelegd in een vaststellingsovereenkomst (VSO). In deze VSO zijn specifieke bepalingen opgenomen met betrekking tot de waardering van posten op de fiscale openingsbalans en de wijze van resultaatneming. De belasting over het resultaat wordt berekend over het resultaat voor belastingen in de winst-en-verliesrekening, rekening houdend met beschikbare fiscaal compensabele verliezen uit voorgaande boekjaren (voor zover niet opgenomen in de latente belastingvorderingen) en vrijgestelde winstbestanddelen en na bijtelling van niet-aftrekbare kosten. Tevens wordt rekening gehouden met wijzigingen die optreden in de latente belastingvorderingen en latente belastingschulden uit hoofde van wijzigingen in het te hanteren belastingtarief. Resultaat op deelnemingen Onder deze post worden de resultaten verantwoord van de deelneming in KleurrijkWonen Holding BV, Uithof III cv en Woningnet nv. 19.4. Grondslagen kasstroomoverzicht Het kasstroomoverzicht wordt opgesteld volgens de directe methode. De geldmiddelen in het kasstroomoverzicht bestaan uit liquide middelen. Winstbelastingen, ontvangen interest, betaalde interest en ontvangen dividenden worden opgenomen onder de kasstroom uit operationele activiteiten. Transacties waarbij geen ruil van geldmiddelen plaatsvindt, waaronder financiële leasing, worden niet in het kasstroomoverzicht opgenomen. De betaling van de leasetermijnen uit hoofde van het financiële leasecontract wordt voor het gedeelte dat betrekking heeft op de aflossing als een uitgave uit financieringsactiviteiten aangemerkt en voor het gedeelte dat betrekking heeft op de interest als een uitgave uit operationele activiteiten.

75

Jaarstukken 2013

20. Toelichting op de geconsolideerde Balans

Alle bedragen in € 1.000 Materiële vaste activa (On)roerende zaken ten dienste van de exploitatie 31-12-2013

31-12-2012

€

€

Aanschafwaarde 1 januari

11.518

12.004

Cumulatieve waardeveranderingen en afschrijvingen Boekwaarde per 1 januari

-7.691 3.826

-6.812 5.192

245 -396 -618 -769

287 -791 -862 -1.366

11.366 -8.309 0 0 3.057

11.500 -7.674 18 -18 3.826

5 181 59 0 245

22 181 50 34 287

0 -396 0 -396

-787 0 -4 -4

Mutaties Investeringen Desinvesteringen Afschrijvingen Totaal mutaties Stand per 31 december Aanschafwaarde 1 januari Cumulatieve waardeveranderingen en afschrijvingen Correctie afgeschreven investeringen Correctie afschrijving afgeschreven investeringen Boekwaarde per 31 december Specificatie Investeringen Inventaris Automatisering Vervoermiddelen Warmtemeters

Specificatie Desinvesteringen Kantoorgebouw Inventaris Vervoermiddelen

Verzekeringen De (on)roerende zaken ten dienste van de exploitatie zijn verzekerd tegen risico van brand- en stormschade (uitgebreide gevarendekking inclusief inductieschade). Ook zijn er enkele overige verzekeringen afgesloten. Afschrijvingstermijnen; Machines en gereedschappen Bedrijfsauto's Kantoorinventaris en -machines Gebouwen

5 5 3 - 10 7 - 40

jaar jaar jaar jaar

Vastgoedbeleggingen 31-12-2013

Cumulatieve verkrijgings- of vervaardigingsprijs Cumulatieve herwaarderingen Cumulatieve waardeveranderingen en afschrijvingen Boekwaarde per 1 januari

Commercieel vastgoed in exploitatie

Sociaal vastgoed in exploitatie

€

€

€

€

Totaal €

23.660 7.711

472.537 684.943

112.935 2.061

1.421 0

610.553 694.715

-10.664 20.707

-49.246 1.108.234

0 114.996

0 1.421

-59.911 1.245.358

Onroerende zaken verkocht onder voorwaarden

Vastgoed in ontwikkeling bestemd voor eigen exploitatie

76

Jaarstukken 2013 Mutaties: Investeringen Desinvesteringen Herclassificatie/herkwalificatie Herwaarderingen Overige waardeverminderingen en terugnemingen daarvan Totaal mutaties Stand per 31 december Cumulatieve verkrijgings- of vervaardigingsprijs Cumulatieve herwaarderingen Cumulatieve waardeveranderingen en afschrijvingen Boekwaarde per 31 december

1.487 -180 323 -132

39.761 -7.264 -323 -106.258

16.256 -2.869 0 -10.637

22.011 0 -19.002 0

79.515 -10.313 -19.002 -117.027

-164 1.334

-4.527 -78.610

0 2.749

0 3.010

-4.690 -71.517

25.290 7.579

504.711 578.685

126.322 -8.576

4.431 0

660.754 577.688

-10.828 22.041

-53.773 1.029.624

0 117.746

0 4.431

-64.601 1.173.841

In het boekjaar werd ter zake vastgoed in ontwikkeling bestemd voor de eigen exploitatie een bedrag van € 1.117.800 (2012: € 1.051.700) aan bouwrente geactiveerd. Onroerende zaken verkocht onder voorwaarden: Aantal eenheden 1 januari Verkopen boekjaar Terugkopen boekjaar Aantal eenheden 31 december

2013 Koopgarant 829 173 28

2011 Koopgarant 684 173 28

974

829

Bij de contracten gebaseerd op het “Koopgarant”-principe geldt dat er sprake is van verleende kortingen tussen 25% en 35%. Daarnaast heeft KleurrijkWonen een terugkoopverplichting. Het gemiddelde aandeel van KleurrijkWonen in de waardeontwikkeling van de totale portefeuille is 44 % in 2012 en 44 % in 2012. Bedrijfswaarde Bedrijfswaarde sociaal vastgoed einde verslagjaar Bedrijfswaarde commercieel vastgoed einde verslagjaar Bedrijfswaarde einde verslagjaar

670.348 29.263 699.611

De bedrijfswaarde is berekend op basis van de complexindeling van KleurrijkWonen. Deze complexen zijn verdeeld naar de gemeenten Leerdam, Lingewaal, Giessenlanden, Culemborg en Geldermalsen. Grondslagen bedrijfswaarde: Huurstijging daeb 2014: 4,03%, 2015: 3,35%; 2016: 3,39%; 2017: 3,42%; 2018 1,97%, daarna 2,00% Huurstijging niet daeb 2014: 3,08%, 2015: 3,08%; 2016: 3,18%; 2017: 3,26%; 2018 2,00%, daarna 2,00% Huurderving:0,60% Rentepercentage: 5,25% Algemene lastenstijging 2014: 1,50%, 2015: 1,95%; 2016: 2,27%; 2017: 2,49%; 2018 3,00%, daarna 3,00% Bedrijfskosten 2014: 1,50%, 2015: 1,95%; 2016: 2,27%; 2017: 2,49%; 2018 3,00%, daarna 3,00% Stijging onderhoud 2014: 1,50%, 2015: 1,95%; 2016: 2,27%; 2017: 2,49%; 2018 3,00%, daarna 3,00%

Onroerende zaken geoormerkt voor verkoop Jaar Aantal verkopen Opbrengstwaarde Oorspronkelijke boekwaarde

2014 60 8.141 2.257

2015

2016 60 8.400 2.148

2017 60 8.758 2.138

2018 60 8.701 2.173

60 8.738 2.130

De verkoop van huurwoningen van het huidige bezit is zowel afhankelijk van marktomstandigheden als van interne beleidsafwegingen. Voor de korte en middellange termijn zijn tot en met het jaar 2023 totaal 600 huurwoningen aangemerkt voor de verkoop.

77

Jaarstukken 2013

Financiële vaste activa Deelnemingen 31-12-2013

31-12-2012

€

€

Deelnemingen

Woningnet N.V. te Weesp Uithof III C.V. te Utrecht

1.302

31-12-2013

Aandeel in resultaat

Verkoop aandelen

€

€

€

31-12-2012 €

0 0 0

2 1.300 1.302

1.302

0 0 0

2 1.300 1.302

Woningnet N.V. De vennootschap heeft ten doel het deelnemen in, financieren van en het voeren van de directie of administratie van ondernemingen die zich met name bezig houden met de ondersteuning van verhuur- en verkoopactiviteiten van Toegelaten Instellingen krachtens de Woningwet en het verlenen van diensten plus het verstrekken van adviezen aan andere ondernemingen. KleurrijkWonen heeft op 30 december 2005 totaal 200 aandelen aangekocht in het maatschappelijk kapitaal van Woningnet N.V. ter waarde van € 2.390 nominaal (koerswaarde € 2.438). Uithof III C.V. Op 4 november 2004 is de commanditaire vennootschap onder de naam Uithof III C.V. te Utrecht opgericht. Het doel van de vennootschap is om zonder winstoogmerk binnen de wettelijke kaders van het Besluit Beheer Sociale Huursector het voor rekening van de vennoten ontwikkelen, financieren en exploiteren van het studentenhuisvestingscomplex genaamd de Uithof III en gelegen in de Uithof te Utrecht. Het maatschappelijk kapitaal bedraagt na uitkering in 2012 € 24.650.000, waarvan KleurrijkWonen, per genoemde datum, een aandeel heeft verworven van € 1.300.000 nominaal. Jaarlijks wordt een uitkering verstrekt tegen een percentage van 3 % indien de financiele positie dit toelaat. Deelnemingen KleurrijkWonen Holding B.V. Woningnet N.V. Uithof III C.V.

Vestigingsplaats Geldermalsen Weesp Utrecht

Belang 100,00% 0,04% 5,27%

Geconsolideerd ja nee nee

Belastinglatentie 31-12-2013

31-12-2012

€

€

Te vorderen 1 januari Mutaites 2013 Te vorderen 31 december

3.535 3.348

0 3.535

6.883

3.535

Na 2013 zijn de meeste jaren met een positief fiscaal resultaat geprognotiseerd. Het fiscale verlies t/m ultimo 2013 bedraagt € 14.168.000,00. In verband hiermee is een actieve latentie gevormd van € 3.229.000,00. Het betreft de contante waarde van de fiscale resultaten 2014 t/m 2020 gebaseerd op een effectief rente percentage (gemiddelde rentevoet vreemd vermogen) van 4,14 % à 75 % = 3,105 %. Tevens is een per saldo actieve belastinglatentie opgenomen voor het resterende agio/disagio terzake van de leningenportefeuille ad € 1.344.160. En er is een latentie toekomstige verkoopvijver opgenomen voor € 2.309.879,00.

Leningen u/g

Saldo 31 december 2012

Saldo per 1 januari Bijschrijvingen Aflossingen Boekwaarde per 31 december

31-12-2013

31-12-2012

€

€ 4.317

Achtergestelde lening WIF 1.171 52 1.223

4.272

Starters Renteregeling

Centrada 3.000 0 3.000

101 9 -15 95

Achtergestelde lening Wooninvesteringsfonds (WIF) Op 24 november 2005 heeft KleurrijkWonen een geldlening verstrekt van € 2.000.000 aan het WIF te Zeist. De geldlening wordt niet afgelost. De intrestvergoeding is met ingang van 2012 gesplitst in een vast deel van 2,25 % per jaar en een variabel deel. In 2013 wordt alleen het vaste deel uitgekeerd in de vorm van bijschrijving op de lening. De lening is achtergesteld bij de rechten van alle andere niet-achtergestelde, huidige en toekomstige schuldeisers van het Wooninvesteringsfonds en onderling gelijk in rang tussen Houders van Certificaten, ongeacht de datum waarop de certificaten zijn uitgegeven of de tranche waartoe de certificaten behoren. De achterstelling kan slechts worden opgeheven met inachtneming van de sectorspecifieke weten regelgeving betreffende de reguliere solvabiliteitseisen ten aanzien van het weerstandsvermogen. Gezien de door het WIF afgegeven financiële ontwikkelingen en verwachtingen heeft KleurrijkWonen besloten om IN 2012 50 % van de achtergestelde lening af te boeken.

78

Jaarstukken 2013 Lening Centrada Op 30 maart 2005 heeft KleurrijkWonen een geldlening verstrekt van € 3.000.000 aan Woningstichting Lelystad (Centrada). De geldlening wordt vanaf 1 juli 2016 terugbetaald in tien jaarlijkse termijn. De intrestvergoeding is voor de eerste tien jaar vastgesteld op 2,5 % per jaar. Centrada is over het schuldrestant vanaf 1 juli 2016 een interest verschuldigd van 3,5 % per jaar. Starters Renteregeling Koopstarters van een nieuwbouwwoning wordt de mogelijkheid geboden onder voorwaarde gebruik te maken van deze regeling. Dit houdt in dat 20% van de koopsom niet geleend hoeft te worden, maar dat KleurrijkWonen deze als lening verstrekt aan Social Finance NV. Waardering vindt plaats op basis van actuele waarde, zijnde de contante waarde van het nominale bedrag na 10 jaar. De disconteringsvoet is 5,25%.

Vlottende activa Voorraden 31-12-2013 Vastgoed b estemd voor verkoop Vervaardigingsprijs Af: voorziening voor verwachte verliezen Boekwaarde per 31 december Vastgoed in ontwikkeling b estemd voor verkoop Vervaardigingsprijs Af: voorziening voor verwachte verliezen Boekwaarde per 31 december

31-12-2012

0 0 0

649 0 649

920 0 920

3.083 0 3.083

1.219 0 1.219

1.700 0 1.700

409 0 409

426 0 426

Betreft in aanbouw zijnde nieuwbouw bestemd voor verkoop, gewaarderd tegen de betaalde termijnen. Voorraden gronden Vervaardigingsprijs Af: voorziening voor verwachte verliezen Boekwaarde per 31 december Overige voorraden Voorraden magazijn Af: voorziening voor verwachte verliezen

Boekwaarde per 31 december De magazijnvoorraden zijn gewaardeerd tegen een gemiddelde inkoopprijs. De voorraad gronden zijn gewaardeerd tegen de verkrijgingswaarde.

Onderhanden projecten 31-12-2013

31-12-2012

€

€

Bestede kosten Gefactureerde termijnen

168 0 168

0 0 0

Debiteuren 31-12-2013

31-12-2012

€

€

Huurvordering zittende huurders Huurvordering vertrokken huurders Saldo vorderingen debiteuren Voorziening huurdebiteuren Saldo debiteuren

672 342 1.013 90 923

585 228 813 90 723

Voorziening dubieuze huurdebiteuren

31-12-2013

31-12-2012

€ Begin boekjaar Dotatie Af: onttrekkingen Einde boekjaar

€ 90

90

123 -123 90

64 -64 90

De huurdebiteuren zijn gewaardeerd tegen de nominale waarde onder aftrek van het risico van oninbaarheid en de voorziening dubieuze debiteuren. De voorziening huurdebiteuren is gebaseerd op 10% van de huurachterstand.

79

Jaarstukken 2013 Gemeenten 31-12-2013

31-12-2012

€

€

Nog te ontvangen bedragen

53 53

2 2

Pensioenpremies 31-12-2013

31-12-2012

€

€

Pensioenpremies

13

0

Overige vorderingen 31-12-2013

31-12-2012

€

€

Kopers woningen Overige vorderingen Overige debiteuren

638 0 446 1.084

1.166 16 601 1.792

Overlopende activa De overlopende activa hebben betrekking op vooruitbetalingen en te declareren kosten.

31-12-2013

31-12-2012

€

€

Vooruitbetaalde kosten Huurders i.v.m. leveringen en diensten Te ontvangen baten Diverse overlopende activa

508 0 0 26 534

318 93 4 115 530

Liquide middelen De liquide middelen bestaan uit de direct vrij opneembare bedragen.

31-12-2013

31-12-2012

€

€

Kas Betaalrekeningen Spaarrekeningen en deposito's

56 9.263 0 9.319

64 20.552 7.500 28.116

Groepsvermogen 10. Groepsvermogen 10.1 Aandeel in het groepsvermogen De invloed van het cumulatieve effect van de stelselwijziging(en) op het aandeel van de rechtspersoon in het groepsvermogen is als volgt weer te geven.

Boekwaarde per 1 januari Herwaardering toevoeging verkopen onder voorwaarden Aandeel na toevoeging verkopen onder voorwaarden Uit winstbestemming Boekwaarde per 31 december Het aandeel van de rechtspersoon in het groepsvermogen is onder te verdelen in gerealiseer

31-12-2013

31-12-2012

€

€ 745.143 0 745.143 -87.801 657.343

852.962 0 852.962 -107.818 745.143

Het cumulatieve bedrag aan ongerealiseerde waardestijging in het eigen vermogen bedraagt circa € 586 miljoen (2012: 693 miljoen). De mutatie op het groepsvermogen bestaat uit het resultaat van het boekjaar.

80

Jaarstukken 2013

Voorzieningen Voorziening onrendabele investeringen Deze voorziening is voor projecten nieuwbouw huurwoningen met een onrendabele top, die intern is geformaliseerd en extern is gecommuniceerd. De eerste projectinvesteringen komen ten laste van deze voorziening. De te behalen boekwinst op de bij een project te bouwen koopwoningen wordt niet ten gunste van de onrendabele investering in de huurwoningen gebracht.

31-12-2013

31-12-2012

€

€

Boekwaarde per 1 januari Dotatie Onttrekkingen Boekwaarde per 31 december Specificatie Culemborg, de Haak Achter de Poort Culemborg, Nieuwstad Culemborg, Van Riebeckstrook Culemborg, Platte daken Zuid II Terweijde Culemborg, Schapenbloempjes Culemborg, Multiwoning Culemborg, Parijsch Culemborg, onderzoek grote flats Culemborg, Chopinplein Culemborg, Elisabeth hof Giessenlanden, Raadhuisplein Giessenlanden, woonzorgcomplex Hoornaar Giessenlanden, Oud Arkel Leerdam, aankoop Burg. Meesplein Leerdam, Joost de Jongestraat eo Leerdam, Castor & Pollux Leerdam, Herstruct Schoolstraat/Talmastraat Leerdam, Industrieweg Variantwoningen Leerdam, Laeken van Buren Lingewaal, Dorpsstraat Vuren Lingewaal, Leijenburg 2e fase

42.866 20.852 -20.926 42.792

69.914 -13.200 -13.848 42.866

10.923 0 610 5.887 947 1.591 3.112 8.481 421 3.138 0 0 149 1.028

13.252 2.224 721 4.895 0 2.857 0 6.461 0 0 226 1.485 129 1.133

1.646 0 4.417 0 442 0 0 42.792

0 3.463 5.042 81 0 52 844 42.866

Voorziening Woongoudpunten 31-12-2013

31-12-2012

€

€

Boekwaarde per 1 januari Dotatie Onttrekkingen Boekwaarde per 31 december

319 353 -263 409

249 335 -266 319

De gespaarde Woongoudpunten kunnen op ieder moment worden opgenomen. Van de gespaarde woongoudpunten wordt 45% naar verwachting opgenomen. Hierop is de opbouw van de voorziening ook gebaseerd.

Voorziening jubilea-uitkeringen 31-12-2013

31-12-2012

€

€

Boekwaarde per 1 januari Dotatie Onttrekkingen Boekwaarde per 31 december Voor uitbetaling van jubilea-uitkering aan personeel is een voorziening getroffen. Het betreft een schatting.

100 11 -11 100

100 16 -16 100

81

Jaarstukken 2013

Langlopende schulden Leningen

Leningen o/g kredietinstellingen Boekwaarde per 1 januari Bij: nieuwe leningen

31-12-2013

31-12-2012

€

€ 374.924 12.400

371.525 33.360

Af: aflossingen

-20.439

-29.961

Boekwaarde per 31 december

366.885

374.924

Aflossingsverplichting volgend jaar

-17.890

-20.439

boekjaar

348.995

354.485

Aflossingssystemen Het saldo van de leningen met een looptijd van <5 jaar bedraagt: € 70.153.000 Het saldo van de leningen met een looptijd van >5 jaar bedraagt: € 296.732.000 Het reguliere aflossingsbestanddeel voor het boekjaar bedraagt: € 17.890.000 De bijstorting op dynamische kostprijsleningen sinds 2010 niet meer plaatsgevonden. De aangetrokken leningen worden afgelost op basis van het annuiteitensysteem of ineens. Het gemiddelde rentepercentage op het vreemd vermogen bedraagt einde boekjaar: 4,14% ( 2012 4,22%) WSW-obligoverplichting; Per 31 december 2013 heeft KleurrijkWonen een obligoverplichting jegens WSW ten bedrage van € 13.931.000 (31-12-2012: € 14.396.000.) uit hoofde van een door WSW verstrekte borgstelling.

Terugkoopverplichting woningen verkocht onder voorwaarden De terugkoopverplichting woningen V.o.V. betreft de terugkoopverplichting van onroerende zaken die onder een regeling Verkoop onder Voorwaarden zijn overgedragen aan derden. De terugkoopverplichting wordt jaarlijks gewaardeerd en getoetst aan de bij overdracht ontstane verplichting. Bij de jaarlijkse toetsing van de terugkoopverplichting wordt rekening gehouden met de waardeontwikkelingen van onroerende zaken en specifieke contractvoorwaarden met derden.

31-12-2013

31-12-2012

€

€

Terugkoopverplichting ontstaan bij overdracht Vermeerderingen/verminderingen Boekwaarde per 1 januari Mutaties Verkochte woningen 2013 Desinvestering onroerende zaken VOV (aangekocht) Waardeveranderingen onroerende zaken VOV Saldo mutaties Terugkoopverplichting ontstaan bij Vermeerderingen/verminderingen Boekwaarde per 31 december

112.935 1.214 114.149

93.193 5.634 98.827

16.033 -2.554 -7.679 5.801

21.699 -1.958 -4.420 15.322

126.415 -6.465 119.950

112.935 1.214 114.149

Waarborgsommen 31-12-2013

31-12-2012

€

€

Saldo ultimo boekjaar

25

16

Verzilverd Wonen Ontstane schulden uit de aankoop van koopwoningen, waarbij de verkopende partij huurder wordt bij KleurrijkWonen en daarmee huurrechten heeft gekregen. De langlopende schuld wordt systematisch in de toekomst verminderd.

Saldo ultimo boekjaar

31-12-2013

31-12-2012

€

€ 119

140

82

Jaarstukken 2013

Kortlopende schulden Schulden aan kredietinstellingen 31-12-2013

31-12-2012

€

€

Aflossing voor het volgende boekjaar

17.890

20.439

Schulden aan leveranciers 31-12-2013

31-12-2012

€

€

Schulden aan leveranciers

5.860

5.823

Belastingen en premies sociale verzekeringen 31-12-2013

31-12-2012

€

€

Loonheffing en premies sociale verzekeringen Omzetbelasting

574 254 828

585 825 1.410

Onderhanden projecten 31-12-2013

31-12-2012

€

€

Bestede kosten Gefactureerde termijnen

0 0 0

-1.079 1.403 324

Overige schulden 31-12-2013

31-12-2012

€

€

Overige kortlopende schulden Nog te betalen kosten Rekening huurder

16 3 20 38

3 3 0 5

Overlopende passiva

Niet vervallen rente Nog op te nemen verlofuren Vooruitontvangen posten Nog te ontvangen facturen opgeleverde projecten Diverse overlopende passiva Huurtoeslag

31-12-2013

31-12-2012

€

€ 7.735 322 545 714 381 0 9.698

8.021 342 446 790 235 256 10.089

83

Jaarstukken 2013

21. Niet uit deEDODQVEOLMNHQGHYHUSOLFKWLQJHQ Waarborgverplichtingen Obligo aan het Waarborgfonds Sociale Woningbouw uit hoofde van door het fonds geborgde leningen, voor het geval het betaalde disagio over de achtergestelde leningen niet voldoende Is om de aanspraken op het fonds te dekken. Ultimo van het jaar bedraagt het obligo: € 13.931.000 zijnde 3,85% van de geborgde leningen, en 75% van de maximale hoofdsom van leningen met een variabele hoofdsom. Huurcontract In 2008 heeft KleurrijkWonen een huurovereenkomst voor het kantoorpand in Deil voor een periode van zeven jaar, ingaande 1 oktober 2008, afgesloten. In de huurovereenkomst is een huurprijs van € 90.000,00 per jaar opgenomen, waarbij jaarlijks per 1 oktober een huurverhoging op basis van de consumentenprijsindex (CPI) reeks alle huishoudens plaats zal vinden. Leasecontracten Voor het printen heeft KleurrijkWonen diverse printers geleased. Eén leaseovereenkomst van 1 september 2010 heeft een looptijd van 60 maanden. De leasebedragen zijn gezamenlijk € 1.541,00 per maand. Leningen Aan het einde van het jaar had KleurrijkWonen de volgende derivaten: Dealcode

Hoofdsom

Tegenpartij

IRS0000552

10.000.000

IRS0000553 IRS0000554 Totalen

Variabele rente EUR 6 M

Startdatum

Einddatum

BNG

Vaste rente 4,60 %

02-04-2009

02-04-2052

Marktwaarde ultimo 2013 -4.910.088

10.000.000

BNG

4,60 %

EUR 6 M

02-01-2009

02-01-2054

-4.692.864

1.500.000

BNG

3,55 %

EUR 3 M

06-02-2006

05-02-2016

-144.582

21.500.000

9.747.535

Pensioenen KleurrijkWonen heeft een pensioenregeling bij de Stichting Pensioenfonds voor de Woningcorporaties (SPW). Dit betreft een toegezegd-pensioenregeling bij het bedrijfstakpensioenfonds. Hierbij is een pensioen toegezegd aan personeel op de pensioengerechtigde leeftijd, afhankelijk van leeftijd, salaris en dienstjaren. Deze toegezegde pensioenregeling is verwerkt als zou sprake zijn van een toegezegd-bijdrageregeling. De dekkingsgraad van het Stichting Pensioenfonds voor de Woningcorporaties (SPW) bedraagt ultimo 2013 114%. Hiermee voldoet het pensioenfonds aan de minimale vereiste 105% die voorgeschreven is door De Nederlandse Bank (DNB). Fiscale eenheid In 2010 heeft de Belastingdienst een beschikking afgegeven dat KleurrijkWonen een fiscale eenheid vormt met de Holding en alle dochtermaatschappijen. Van een fiscale eenheid is sprake wanneer richting de belastingdienst één belastingaangifte wordt gedaan voor meerdere (rechts)personen. De aangiften worden ingediend door KleurrijkWonen. Stichting KleurrijkWonen is hoofdelijk aansprakelijk voor alle belastingschulden binnen de fiscale eenheid.

84

Jaarstukken 2013

22. Toelichting op de geconsolideerde Winst- en Verliesrekening

Huurontvangsten De huurontvangsten worden op basis van de brutohuur geregistreerd. De gerealiseerde huurverhoging over 2012 is ontstaan door de reguliere huurverhoging per 1 juli 2012 over het geregistreerde vastgoedbezit, opleveringen, huurharmonisatie en aankopen van vastgoed voor de verhuur in 2012.

Woningen Huurontvangsten Af: oninbaar huurderving

2013

2012

€

€

Onroerende goederen niet zijnde woningen Huurontvangsten Af: oninbaar Af: huurderving

Totaal huurontvangsten

61.337 -123 -278 60.936

59.956 -64 -469 59.423

2.995 -0 -45 2.949

2.604 0 -34 2.570

63.885

61.993

Opbrengsten servicecontracten 2013

2012

€

€

Ontvangen vergoeding servicekosten Af: huurderving vergoedingen Te ontvangen Te verrekenen Totaal vergoedingen

2.068 -36 2.032 0 2.032

1.833 -79 1.754 -19 1.734

Resultaat verkoop onroerende zaken Bestaand bezit

2013

2012

€

€

Verkopen Af: verkoopkosten Netto Verkoopresultaat

1.313 -218 1.095

2013

Nieuwbouw

1.371 -488 883

2012

€

€

Netto Verkoopresultaat

-737

-749


Doorberekende uren Vergoedingen administratiekosten Doorberekeningen schades en dergelijke Vrijval Verzilverd Wonen Overige opbrengsten

2013

2012

€

€ 3.676 106 27 18 593 4.419

3.819 207 156 74 888 5.144

85

Jaarstukken 2013

Afschrijvingen 2013

2012

€

€

Afschrijvingen leveringen en diensten Afschrijvingen vervoermiddelen Afschrijvingen machines Afschrijvingen inventaris Afschrijvingen automatisering Afschrijvingen huisvesting

7 52 1 110 169 279 618

4 48 3 118 376 313 862

Waardeveranderingen op materiële vaste activa 2013

2012

€ Dotatie onrendabele investeringen Grondexploitatie nieuwbouw VOV aan- en verkopen, inclusief nieuwbouw VOV waardeontwikkeling

€ -13.200 0 0 0 -13.200

20.852 1.165 0 0 22.017

Erfpacht 2013

2012

€

€

Erfpacht

46

64

Lonen en salarissen

Lonen en salarissen Aantal fte's

2013

2012

€

€ 8.359

8.538

151,42

157,54

Naam Beloning Belastbare kostenvergoedingen Voorzieningen betaalbaar op termijn Beëindigingsuitkeringen

Functie Duur van het dienstverband Omvang dienstverband Motivering overschrijding Jaar beëindiging

2013 €

2013 €

2013 €

T.J. van Dalen

J. van Dam

A. Wind

152.419 -

153.488 -

30.611 183.030 directeur bestuurder 15 jaar en 6 maanden 36 uur

14.444 -

2013 € A.R.A. van Engelen 14.417 -

2013 € J.Tj. van den Hul-Omta 9.568 -

30.611

-

-

184.099

14.444

14.417

Voorzitter RvC

Vicevoorzitter RvC

Lid RvC

Lid RvC

Lid RvC

Lid RvC

2014

2014

2013

2016

2020

2020

directeur bestuurder 9 jaar en 6 maanden 36 uur

Er zijn geen leningen verstrekt, voorschotten of garanties afgegeven. KleurrijkWonen is over het verslagjaar geen crisisheffing verschuldigd.

2013 €

2013 €

2013 €

A.B. Blase

M.P. de Wit

D.J. Hol

9.568 -

9.568 -

9.568 -

-

-

-

-

9.568

9.568

9.568

9.568

86

Jaarstukken 2013

Sociale lasten 2013

2012

€

€

Sociale lasten

1.175

1.310

Pensioenlasten 2013

2012

€

€

Pensioenlasten

1.548

1.575

Onderhoud 2013

2012

€

€

Klachtenonderhoud Mutatieonderhoud Planmatig onderhoud Doorberekend onderhoud Onderhoudsuren werkapparaat opgenomen onder lonen en sociale lasten

2.501 1.532 8.769 175 12.977

2.338 2.024 7.628 272 12.262

-1.407 11.570

-1.342 10.920


Overige personeelskosten Huisvestingskosten Bestuurskosten Verzekeringen Belastingen Servicekosten Leefbaarheid Bijdrage aan de samenleving Overige (exploitatie) kosten Algemene kosten

Toelichting accountantskosten Statutaire controle Overige controlewerkzaamheden Belastingadvies Overige dienstverlening Totaal

2013

2012

€

€ 1.415 423 86 66 3.842 2.002 1.225 2.772 940 2.365 15.136

1.671 576 76 94 3.831 2.013 973 229 890 3.918 14.271

65 5 61 6 136

92 6 75 12 186

87

Jaarstukken 2013

Rente-opbrengsten De rente-opbrengsten betreffen de ontvangen rente op deposito´s, rekening/courant tegoeden alsmede de rente op BWS.

2013

2012

€

€

Rente Rekening-Courant Rente deposito's Rente BWS Rente doorberekend Rente overig

70 30 0 1.120 255 1.474

207 0 3 1.053 -627 636

Rentelasten De rentelasten zijn de betaalde intrest en disagio op leningen o/g met betrekking tot de materiële vaste activa.

2013

2012

€

€

Rente leningen o/g Rente swap leningen o/g Herwaarderingresultaat lening u/g StartersRenteRegelin Overig

14.715 972 -9 71 15.748

14.016 1.068 40 1.197 16.322

Niet-gerealiseerde waardeveranderingen vastgoedportefeuille 2013 Mutatie marktwaarde Waardemutatie verkoop onder voorwaarden Investeringen in boekjaar

€ -77.276 1.095 -18.449 -94.630

2012 € -129.636 11.973 -19.522 -137.185

Waardeverandering verplichting VOV

Waardeverandering verplichting VOV

2013

2012

€

€ 8.898

-1.765

88

Jaarstukken 2013

89

Jaarstukken 2013

23. Enkelvoudige balans per 31 december 2013 Na resultaatbestemming Activa

31-12-2013

31-12-2012

€

€

Vaste activa Materiële vaste activa Onroerende zaken ten dienste van de exploitatie Vastgoedbeleggingen Commercieel vastgoed in exploitatie Sociaal vastgoed in exploitatie Onroerende zaken verkocht onder voorwaarden Vastgoed in ontwikkeling bestemd voor eigen exploitatie Financiële vaste activa Deelnemingen in groepsmaatschappijen Leningen u/g Belastinglatenties

Som der vaste activa

3.044 3.044

3.387 3.387

22.041 1.029.624 117.746 4.431 1.173.841

20.707 1.108.234 114.996 1.421 1.245.358

3.982 4.317 6.883 15.182

3.691 4.272 3.535 11.498

1.192.067

1.260.243

0 920 1.219 409 2.549

649 3.083 1.700 426 5.858

168

0

908 53 114 13 1.084 511 2.683

723 2 395 0 1.768 455 3.342

6.645

26.010

12.045

35.210

1.204.112

1.295.453

Vlottende activa Voorraden Vastgoed bestemd voor verkoop Vastgoed in ontwikkeling bestemd voor verkoop Voorraad gronden Overige voorraden

Onderhanden projecten Vorderingen Huurdebiteuren Gemeenten Vorderingen op groepsmaatschappijen Pensioenpremies

Overige vorderingen Overlopende activa Effecten Liquide middelen Som der vlottende activa Balanstotaal

90

Jaarstukken 2013

Passiva

Eigen Vermogen Wettelijke en statutaire reserves Overige reserves Resultaat boekjaar

Voorzieningen Voorziening onrendabele investeringen en herstructureringen Voorziening Woongoudpunten Voorziening jubilea-uitkeringen

Langlopende schulden Schulden/leningen overheid Schulden/leningen kredietinstellingen Verplichtingen uit hoofde van onroerende zaken verkocht onder voorwaarden Waarborgsommen Verzilverd wonen

Kortlopende schulden Schulden aan kredietinstellingen Schulden aan leveranciers Schulden aan groepsmaatschappijen Belastingen en premies sociale verzekeringen Schulden ter zake van pensioenen Onderhanden projecten Overige schulden Overlopende passiva

Balanstotaal

31-12-2013

31-12-2012

128.608 616.535 -87.801 657.343

128.608 852.833 -107.818 745.143

42.792 409 100 43.301

42.866 319 100 43.284

348.995

354.485

119.950 25 119 469.088

114.149 16 140 468.790

17.890 5.936 0 821 0 0 38 9.695 34.380

20.439 5.768 209 1.406 8 324 5 10.077 38.236

1.204.112

1.295.453

91

Jaarstukken 2013

24. Enkelvoudige Winst- en Verliesrekening over 2013 Na resultaatbestemming 2013

2012

€

€

Bedrijfsopbrengsten Huuropbrengsten

63.885

61.993

2.032

1.734

678

134

4.471

5.072

71.066

68.934

588

834

22.017

-13.200

46

64

Lonen en salarissen

8.359

8.538

Sociale lasten

1.175

1.310

Opbrengsten servicecontracten Nettoverkoopresultaat vastgoedportefeuille Overige waardeveranderingen immateriële vaste activa en vastgoedportefeuille Overige bedrijfsopbrengsten Som der bedrijfsopbrengsten Bedrijfslasten Afschrijvingen materiële vaste activa en vastgoedportefeuille Overige waardeveranderingen van materiële vaste activa en vastgoedportefeuille Erfpacht

Pensioenlasten

1.548

1.575

Onderhoud

12.977

12.262


15.214

13.613

61.924

24.995

9.142

43.938

-94.903

-137.185

Bedrijfsresultaat Financiele baten en lasten Niet-gerealiseerde waardeveranderingen vastgoedportefeuille Waardeverandering verplichting VOV Andere rentebaten en soortgelijke opbrengsten Rentelasten en soortgelijke kosten

Resultaat uit gewone bedrijfsuitoefening

Belastingenresultaat uit gewone bedrijfsuitoefening Resultaat deelnemingen

Resultaat na belastingen

8.578

-1.765

1.453

601

-15.748

-16.256

-100.620

-154.606

-91.478

-110.667

3.348

3.453

330

-604

3.678

2.849

-87.801

-107.818

92

Jaarstukken 2013

25. Grondslagen voor waardering

25.1. Grondslagen van balanswaardering en resultaatbepaling bij de enkelvoudige balans en winst- en verliesrekening.

Grondslagen voor enkelvoudige jaarrekening Voor de enkelvoudige balans en winst- en verliesrekening wordt verwezen naar die van de geconsolideerde jaarrekening voor zover ze niet in de enkelvoudige jaarrekening zijn toegelicht. Regelgeving De jaarverslaggeving door toegelaten instellingen volkshuisvesting dient te voldoen aan de eisen zoals deze zijn geformuleerd in het Besluit Beheer Sociale Huursector. In dit besluit wordt BW2 Titel 9 voorgeschreven behoudens enkele uitzonderingen van specifieke aard. Voor verslagjaren vanaf 2005 is door de Raad voor de Jaarverslaggeving de definitieve Richtlijn 645 Toegelaten Instellingen Volkshuisvesting uitgegeven. In deze richtlijn zijn onder meer specifieke modellen voor de balans en de winst-en-verliesrekening opgenomen en zijn voor de sector specifieke presentatie, waarderings- en verslaggevingsvoorschriften geformuleerd. De geconsolideerde jaarrekening is opgesteld in overeenstemming met de wettelijke bepalingen van Titel 9 Boek 2 BW en de stellige uitspraken van de Richtlijnen voor de Jaarverslaggeving, uitgegeven door de Raad voor de Jaarverslaggeving.

Financiële vaste activa Leningen u/g De verstrekte leningen (leningen u/g) worden bij eerste verwerking opgenomen tegen de reële waarde en vervolgens gewaardeerd tegen de geamortiseerde kostprijs, welke gelijk zijn aan de nominale waarde, onder aftrek van noodzakelijk geachte voorzieningen. Vorderingen op groepsmaatschappijen De vorderingen op groepsmaatschappijen worden bij eerste verwerking opgenomen tegen de reële waarde en vervolgens gewaardeerd tegen de geamortiseerde kostprijs, welke gelijk zijn aan de nominale waarde, onder aftrek van noodzakelijk geachte voorzieningen. Andere deelnemingen Andere deelnemingen waarin geen invloed van betekenis op het zakelijke en financiële beleid wordt uitgeoefend, worden gewaardeerd op verkrijgingsprijs en indien van toepassing onder aftrek van bijzondere waardeverminderingen. Vorderingen op maatschappijen waarin wordt deelgenomen De vorderingen op maatschappijen waarin wordt deelgenomen worden bij eerste verwerking opgenomen tegen de reële waarde en vervolgens gewaardeerd tegen de geamortiseerde kostprijs, welke gelijk zijn aan de nominale waarde, onder aftrek van noodzakelijk geachte voorzieningen.

93

Jaarstukken 2013

26. Toelichting enkelvoudige balans Deelnemingen 31-12-2013

31-12-2012

€

€

Deelnemingen

3.691

3.982

Woningnet N.V. te Weesp Uithof III C.V. te Utrecht KleurrijkWonen Holding bv te Geldermalsen

31-12-2013

Aandeel in resultaat

Verkoop aandelen

€

€

€

2 1.300 2.679 3.982

31-12-2012 €

0 0 291 291

0 0 0 0

2 1.300 2.389 3.691

Vorderingen groepsmaatschappijen 31-12-2013

31-12-2012

€

€

RC- KleurrijkWonen Holding bv

0 114

395 395

Overlopende activa De overlopende activa hebben betrekking op vooruitbetalingen en te declareren kosten.

31-12-2013

31-12-2012

€

€

Vooruitbetaalde kosten Huurders i.v.m. leveringen en diensten Te ontvangen baten Diverse overlopende activa

485 0 0 26 511

243 93 4 115 455

Schulden groepsmaatschappijen 31-12-2013

31-12-2012

€

€

Saldo aan groepsmaatschappijen

0

209

Overlopende passiva

Niet vervallen rente Nog op te nemen verlofuren Vooruitontvangen posten Nog te ontvangen facturen opgeleverde projecten Diverse overlopende passiva Huurtoeslag

31-12-2013

31-12-2012

€

€ 7.735 322 545 714 379 0 9.695

8.021 342 446 790 223 256 10.077

94

Jaarstukken 2013

27. Toelichting enkelvoudige winst- en verliesrekening


Doorberekende uren Vergoedingen administratiekosten Doorberekeningen schades en dergelijke Vrijval Verzilverd Wonen Overige opbrengsten

2013

2012

€

€ 3.716 118 27 18 593 4.471

3.734 219 156 74 888 5.072

95

Jaarstukken 2013

28. Statutaire resultaatbestemming In de statuten van KleurrijkWonen is geen bepaling opgenomen met betrekking tot de bestemming van het resultaat.

96

Jaarstukken 2013

29. Voorstel resultaatbestemming Voorgesteld wordt om het negatieve resultaat over 2013 ad € 87,8 miljoen te onttrekken aan het eigen vermogen.

97

Jaarstukken 2013

30. Gebeurtenissen na balansdatum Er hebben zich geen omstandigheden voorgedaan na balansdatum die substantiële gevolgen hebben voor het beeld van de jaarrekening 2013.

98

Jaarstukken 2013

31. Goedkeuring jaarverslag 2013 en jaarrekening 2013

Vaststelling jaarverslag 2013 en jaarrekening 2013 Het bestuur van de stichting KleurrijkWonen verklaart dat de middelen in 2013 uitsluitend in het belang van de volkshuisvesting zijn aangewend en dat KleurrijkWonen in 2013 in overeenstemming met de Aedescode heeft gehandeld. De jaarrekening is door Deloitte Accountants BV gecontroleerd en van een goedkeurende controleverklaring voorzien. Na goedkeuring door de Raad van Commissarissen op 5 juni 2014, overeenkomstig artikel 26, lid 4 van de statuten van KleurrijkWonen, stellen zij het jaarverslag en de jaarrekening over 2013 vast. Geldermalsen, 5 juni 2014

T.J. van Dalen Directeur-bestuurder

J. van Dam Directeur-bestuurder

Goedkeuring jaarverslag 2013 en jaarrekening 2013 De Raad van Commissarissen van de stichting KleurrijkWonen verklaart dat de middelen in 2013 uitsluitend in het belang van de volkshuisvesting zijn aangewend en dat KleurrijkWonen in 2013 in overeenstemming met de Aedescode heeft gehandeld. Overeenkomstig artikel 26, lid 4 van de statuten van KleurrijkWonen keurden wij op 5 juni 2014 het jaarverslag en de jaarrekening over 2013 goed. De jaarrekening is door Deloitte Accountants BV gecontroleerd en van een goedkeurende controleverklaring voorzien. Geldermalsen, 5 juni 2013 Namens de Raad van Commissarissen

99

Jaarstukken 2013

32. Controleverklaring van de onafhankelijke accountant

100

Jaarstukken 2013

101

Jaarstukken 2013

Bijlagen

102

Jaarstukken 2013

Bijlage 1. Prestaties KleurrijkWonen in haar vijf gemeenten Factsheet gemeente Culemborg

Culemborg Doelstellingen 2011-2013 Klanttevredenheid woning minimaal 80% geeft een 7 Klanttevredenheid woonomgeving minimaal 80% geeft een 7 Slaagkans doelgroep verhogen met gemiddeld 2% 70% van onze woningen heeft minimaal energielabel C Voldoen aan WSW/CFV-normen voor een A/A1-corporatie

Vergelijking jaren

78% geeft gemiddeld een 7,2 68% geeft gemiddeld een 7,0 Daling van 6 % t.o.v. 2010 76% A1-corporatie 2013

2012

aan eenpersoonshuishoudens

155

144

aan tweepersoonshuishoudens

61

50

aan drie- en meerpersoonshuishoudens

39

29

3620

3.989

Gehuisveste statushouders

13

10

Gemiddelde wachttijd woningzoekenden (aanbodmodel) in jaren

4,0

4,0

6,9%

7,2%

Aantal verhuringen

Aantal woningzoekenden

Mutatiegraad (in %) Aantal woningen waarvan goedkope huur

413

547

waarvan betaalbaar 1 huur

2065

2.196


734

550

waarvan dure huur

92

87

waarvan koopgarant

412

389

in koopgarant

13

17

regulier

30

27

Aantal verkochte woningen

KWH dienstverlening Contact

7,8

Bereikbaarheid

6,9

7,7

Communicatie en informatie

7,4

8,4

Woning zoeken

7,3

7,5

Nieuwe woning

7,7

7,9

Huur opzeggen

8,5

8,5

Reparaties

8,2

8,3

Onderhoud

7,8

8,0

Klachten behandelen

7,0

*) Sinds 2013 is de KWH-Methodiek gewijzigd en niet vergelijkbaar met 2012

103

Jaarstukken 2013

Factsheet gemeente Geldermalsen

Geldermalsen Doelstellingen 2011-2013 Klanttevredenheid woning minimaal 80% geeft een 7 Klanttevredenheid woonomgeving minimaal 80% geeft een 7 Slaagkans doelgroep verhogen met gemiddeld 2% 70% van onze woningen heeft minimaal energielabel C Voldoen aan WSW/CFV-normen voor een A/A1-corporatie

Vergelijking jaren


2012


77

49


30

29


9

5

2.952

2.836


14

9


2,9

3,0

5,7%

4,6%

waarvan goedkope huur

424

481


1366

1.418


318

245

waarvan dure huur

40

40

waarvan koopgarant

187

142

Aantal verhuringen


Mutatiegraad (in %) Aantal woningen

Aantal verkochte woningen in koopgarant

2

1

regulier

37

35


7,8

Bereikbaarheid

6,9

7,7


7,4

8,4

Woning zoeken

7,3

7,5

Nieuwe woning

7,7

7,9

Huur opzeggen

8,5

8,5

Reparaties

8,2

8,3

Onderhoud

7,8

8,0

Klachten behandelen

7,0


104

Jaarstukken 2013

Factsheet gemeente Giessenlanden

Giessenlanden Doelstellingen 2011-2013 Klanttevredenheid woning minimaal 80% geeft een 7 Klanttevredenheid woonomgeving minimaal 80% geeft een 7 Slaagkans doelgroep verhogen met gemiddeld 2% 70% van onze woningen heeft minimaal energielabel C Voldoen aan WSW/CFV-normen voor een A/A1-corporatie

Vergelijking jaren


2012


36

53


21

35


12

30


704

819


13

5


2,7

2,5

5,6%

9,2%


276

343


766

754


59

38

waarvan dure huur

3

1

waarvan koopgarant

44

40

0

0

4

9

Aantal verhuringen

Mutatiegraad (in %) Aantal woningen

Aantal verkochte woningen in koopgarant Regulier KWH dienstverlening Contact

7,8

Bereikbaarheid

6,9

7,7


7,4

8,4

Woning zoeken

7,3

7,5

Nieuwe woning

7,7

7,9

Huur opzeggen

8,5

8,5

Reparaties

8,2

8,3

Onderhoud

7,8

8,0

Klachten behandelen

7,0


105

Jaarstukken 2013

Factsheet gemeente Leerdam

Leerdam Doelstellingen 2011-2013 Klanttevredenheid woning minimaal 80% geeft een 7 Klanttevredenheid woonomgeving minimaal 80% geeft een 7 Slaagkans doelgroep verhogen met gemiddeld 2% 70% van onze woningen heeft minimaal energielabel C Voldoen aan WSW/CFV-normen voor een A/A1-corporatie

Vergelijking jaren

79% geeft gemiddeld een 7,4 75% geeft gemiddeld een 7,5 Stijging van 1 % t.o.v. 2010 64% A1-corporatie 2013

2012


76

97


51

50


37

554

2379

2.202


15

12


3,6

2,5

5,3%

7,5%

Aantal verhuringen


Mutatiegraad (in %) Aantal woningen waarvan goedkope huur

560

765


2044

2.093


372

259

waarvan dure huur

38

38

waarvan koopgarant

176

148

Aantal verkochte woningen in koopgarant

5

4

Regulier

27

22


7,8

Bereikbaarheid

6,9

7,7


7,4

8,4

Woning zoeken

7,3

7,5

Nieuwe woning

7,7

7,9

Huur opzeggen

8,5

8,5

Reparaties

8,2

8,3

Onderhoud

7,8

8,0

Klachten behandelen

7,0


106

Jaarstukken 2013

Factsheet gemeente Lingewaal

Lingewaal Doelstellingen 2011-2013 Klanttevredenheid woning minimaal 80% geeft een 7 Klanttevredenheid woonomgeving minimaal 80% geeft een 7 Slaagkans doelgroep verhogen met gemiddeld 2% 70% van onze woningen heeft minimaal energielabel C Voldoen aan WSW/CFV-normen voor een A/A1-corporatie

Vergelijking jaren


2012


44

72


17

35


23

16

601

611

6

9

2,5

2,7

7,6%

6,1%


141

191


835

876


174

136

waarvan dure huur

44

44

waarvan koopgarant

128

106

in koopgarant

3

4

Regulier

23

8

Aantal verhuringen

Aantal woningzoekenden Gehuisveste statushouders Gemiddelde wachttijd woningzoekenden (aanbodmodel) in jaren Mutatiegraad (in %) Aantal woningen

Aantal verkochte woningen


7,8

Bereikbaarheid

6,9

7,7


7,4

8,4

Woning zoeken

7,3

7,5

Nieuwe woning

7,7

7,9

Huur opzeggen

8,5

8,5

Reparaties

8,2

8,3

Onderhoud

7,8

8,0

Klachten behandelen

7,0


107

Jaarstukken 2013

Bijlage 2. Resultaten klanttevredenheidsonderzoek woning en woonomgeving 2013. ONDERZOEK 2013 Doelstelling1: 80% van de bewoners waardeert de woning en de woonomgeving met minimaal een 7

Respons Respons abs. %

Culemborg Achter de Poort Achter ’t Zand

WONING 80% 7 of Gem. hoger cijfer

Abs

%

WOONOMGEVING 80% 7 of Gem. hoger cijfer

Abs

%

91

19%

59

65%

6,5

49

54%

6,2

2

11%

0

0%

6,0

1

50%

6,5

Binnenstad…

93

30%

67

72%

7,0

56

60%

6,8

Bloemenbuurt

23

15%

17

74%

7,4

18

78%

7,2

Goilberdingen…

32

11%

27

84%

7,5

30

94%

7,7

Lanxmeer

13

21%

12

92%

7,8

13 100%

8,0

Nieuwstad

32

14%

27

84%

7,6

10

31%

5,4

Parijsch

80

33%

77

96%

7,9

76

95%

7,9

Terweijde…

208

20%

152

73%

7,0

116

56%

6,3

Voorkoop

116

33%

97

84%

7,6

93

80%

7,2

Westerkwartier..

36

26%

30

83%

7,2

29

81%

7,4

C"Borg Totaal

726

22%

565

78%

7,2

491

68%

7,0

8

24%

7

88%

7,5

8 100%

8,1

Geldermalsen Acquoy Beesd

66

25%

49

74%

7,1

56

85%

7,6

Buurmalsen

23

34%

15

65%

6,7

19

83%

7,2

Deil

33

27%

24

73%

7,1

27

82%

7,6

Enspijk

11

20%

7

64%

7,2

7

64%

6,2

220

217

81%

7,4

1 100%

7,0

Geldermalsen

269

24%

Gellicum

1

20%

Meteren

58

25%

Rhenoy

12

25%

82%

7,5

1 100%

8,0

46

79%

7,2

45

78%

7,1

9

75%

7,6

11

92%

7,8

Rumpt

7

19%

5

71%

7,1

4

57%

6,6

Tricht

52

30%

39

75%

7,1

40

77%

7,2

540

25%

422

78%

7,3

435

81%

7,3

G'Malsen totaal Giessenlanden Arkel Giessenburg Giessen-Oudekerk Hoogblokland

Abs

%

Abs

%

107

23%

85

79%

7,4

83

78%

7,3

77

33%

63

82%

7,4

70

91%

7,7

9

27%

8

89%

7,2

25

31%

19

76%

7,3

9 100%

8,3

84%

7,2

21

Hoornaar

48

41%

35

73%

7,0

44

92%

7,8

Noordeloos

32

33%

26

81%

7,5

27

84%

7,8

26

29%

22

85%

7,2

19

73%

7,0

324

29%

258

80%

7,3

273

84%

7,6

49

32%

44

90%

7,6

37

76%

7,4

Leerdam Oost

53

18%

42

79%

7,4

40

75%

7,2

Leerdam West

304

19%

213

70%

7,1

203

67%

6,8

Leerdam Noord

Schelluinen G'Landen totaal Leerdam Leerdam Centrum

206

31%

181

88%

7,6

163

79%

7,3

Leerdam Ter Leede

43

34%

36

84%

7,4

38

88%

7,3

Kedichem

16

30%

13

81%

7,4

13

81%

7,6

108

Jaarstukken 2013 Oosterwijk

1

17%

1 100%

7,0

1 100%

9,0

Schoonrewoerd

38

30%

32

84%

7,4

34

89%

7,6

Leerdam totaal

710

24%

562

79%

7,4

529

75%

7,5

Asperen

94

28%

70

74%

7,3

81

86%

7,6

Herwijnen

69

24%

56

81%

7,4

62

90%

7,7

Heukelum

65

26%

51

78%

7,4

59

91%

7,7

Spijk

16

22%

14

88%

7,6

15

94%

7,8

Vuren

63

25%

51

81%

7,3

53

84%

7,5

307

26%

242

79%

7,4

270

88%

7,7

24% 2.049

79%

7,3 1.998

77%

7,4

Lingewaal

L'Waal totaal KW Totaal

2.607

109

Jaarstukken 2013

Bijlage 3. Samenwerking Overleg

Frequentie

Vertegenwoordiger KleurrijkWonen

Belangrijkste onderwerpen

4/5 * per jaar

Bestuurlijk overleg: directie Ambtelijk overleg: adviseur S&B, teamleiders WS en GB Bestuurlijk overleg: directie Ambtelijk overleg: adviseur S&B, teamleider Bestuurlijk overleg: directie, adviseur S&B, programmamanager Ambtelijk overleg: adviseur S&B, teamleiders woonservice en gebiedsbeheer Bestuurlijk overleg: directie, adviseur S&B, programmamanager Ambtelijk overleg: adviseur S&B, teamleiders woonservice en gebiedsbeheer Bestuurlijk overleg: directie, adviseur S&B Ambtelijk overleg: adviseur S&B, teamleiders woonservice en gebiedsbeheer

Woonruimteverdeling, projecten, aanpak wijken, asielzoekers WBO, projectontwikkeling, woningbouwprogramma, prestatieafspraken Urgentie, WMO, toetreding Woongaard

Huurders Huurdersplatform

Directie

HBV Culemborg

Teamleider gebiedsbeheer

Begroting en jaarrekening , huurverhoging , , ondernemingsplan , participatietraject,, bezuinigingtaakstelling, nieuwe WRV Wijkplannen, projecten, communicatie over projecten, klachten Wijkplannen, projecten, servicekosten, Vrije Keuze Woning Projecten, wijkplannen

Teamleiders gebiedsbeheer en woonservice

Projecten, communicatie over projecten, klachten

Gemeenten Gemeente Culemborg

Gemeente Geldermalsen

1 * per 2 maanden

Gemeente Lingewaal

2/3 * per jaar

Gemeente Leerdam

4/5 * per jaar

Gemeente Giessenlanden

2/3 * per jaar

Huurders Belangen Organisatie Geldermalsen Huurdersraad Giessenlanden HBL (Leerdam en Lingewaal) Wonen, zorg, welzijn Platform WWZ Leerdam Platform WWZ Culemborg Stuurgroep WWZ Geldermalsen incl. diverse werkgroepen Regio-overleg wonen en zorg AV

5 * per jaar

3 * per jaar 4 * per jaar

4 * per jaar 3* per jaar

Strategie & Beleid

3* per jaar

Strategie & Beleid

Woonruimteverdeling, stadsontwikkeling, projecten, toewijzing, urgentie, taakstelling

Urgentie, WMO

Beleid, ontwikkeling zorgaanbod via projecten. Zorginitiatieven afstemmen, beleid

Regionale opgaaf, afstemming

110

Jaarstukken 2013

Overleg

Frequentie

Vertegenwoordiger KleurrijkWonen

Belangrijkste onderwerpen

1/2 * per jaar 1/2 * per jaar 1/2 * per jaar

Teamleider woonservice

Stagiaires


Stagiaires


Stagiaires

Stuurgroep WWZ Geldermalsen incl. diverse werkgroepen Onderwijs Fontys Hogescholen Koning Willem I College ROC Midden Nederland

Veiligheid Integraal Veiligheids Overleg met gemeente, politie, brandweer en maatschappelijk werk Collega corporaties Collega corporaties Rivierenland Collega corporaties Alblasserwaard/Vijfheerenlanden Platform Duurzaam en Vastgoed Overig Woongaard - stuurgroep Woongaard – coördinatiegroep Woonzorg Nederland Vestia

4/5 * per jaar

Overlast dossiers

Directie Adviseur Strategie & Beleid Directie Adviseur Strategie & Beleid Manager Vastgoed

3 * per jaar 12 * per jaar 1/2 * per jaar 1/2 * per jaar

Directie, senior adviseur Wonen Senior adviseur Wonen, teamleider woonservice Teamleider woonservice Teamleider woonservice

Beheer seniorencomplex De Peperhof in Arkel Beheer seniorencomplex Voorwaartsveld in Leerdam

111

1942

1943

1948

1959

1957

1969

Dhr. A. Wind

Dhr. A.R.A. van Engelen

Mw . J.Tj. van den Hul-Omta

Dhr. A.B. Blase

Dhr. D.J. Hol

Mw . M.P. de Wit

Geboorte jaar

Naam

Lid € 9.513

Lid € 9.513

Lid € 9.513

Lid € 9.513

Vicevoorzitter € 14.270

Voorzitter € 14.270

Functie en vergoeding (excl. BTW)

Maatschappelijk, Politiek en volkshuisvesting

Financiën en organisatie

Wijkaanpak en overheid

Maatschappelijk, zorg, politiek en bestuurlijk

Marketing Strategie Ondernemer

Openbaar bestuur ruimtelijke ordening en w aterbeheer

Deskundigheid

Burgemeester Alblasserdam en Wnd-burgemeester HardinxveldGiessendam Hogeschooldocent Academie Financieel Management Avans Hogeschool ‘s-Hertogenbosch Trainer Tele’train Amsterdam

Directeur AvE International Management Consultancy BV Adviseur en toezichthouder in onderw ijs, zorg en volkshuisvesting

Oud-dijkgraaf

Beroep

Penningmeester St. Welzijnsorganisatie Coherente – Ouder Amstel

Lid RvT St. Elk Welzijn Culemborg

Lid landelijk presidium PvdA Lid best. Ver. ZHZ Gemeenten Lid bestuur St. Humana

Voorzitter RvT Ipabo te Amsterdam Voorzitter RvT Rivor te Tiel; lid RvT PTHU Vicevoorzitter RvC Woonbron Voorzitter RvT Cito Visitator Raeflex

Voorzitter RvT -Stichting Glas Voorzitter Ondernemersfonds Leerdam i.o. Lid ledenraad Rabobank Vijfheerenlanden

Lid Prov. Adviescie. Leefomgeving Voorz. St. Monument Fort Asperen Voorz. St. Kunst Fort Asperen Landel. Voorz. Bezwarencie functiew aardering

Relevante nevenfuncties

Bijlage 4. Samenstelling Raad van Commissarissen per 31 december 2013

Jaarstukken 2013

01-01-2013

01-01-2013

01-07-2009

01-02-2004

01-01-2005

01-01-2005

Benoemd per

n.v.t.

n.v.t.

01-07-2013

01-01-2010

01-01-2011

01-01-2011

Herbenoemd per

01-01-2021

01-01-2021

01-07-2017

01-01-2014

01-01-2015

01-01-2015

Aftredend per

Ja

Ja

Nee

Nee

Nee

Nee

Herbenoeming m ogelijk

Jaarstukken 2013

Bijlage 5. Specificatie KleurrijkWonenfonds

Initiatieven

Bedrag

Corporate Stichting vrienden van Thomas Stichting Muhabbat Dienstverlening Moluks welzijn- en educatieve organisatie stichting Leergeld Westbetuwe

€

250,00

€ €

250,00 1.000,00

Culemborg Bewonersgroep Lange Havendijk Stichting King of the Street Buurtvereniging "Landzicht-Dirika" Culemborg Poort Betuwe (corsowagen) Stichting Culemborg in Beweging stuurgroep Bouwdorp Culemborg Elk Welzijn i.s.m. BON en jongeren Terweijde Stichting Welzijn Ouderen Culemborg Bolderburen Stichting Zorgcentra De Betuwe

€ € € € € € € € € €

25,00 100,00 100,00 250,00 300,00 500,00 500,00 500,00 600,00 1.000,00

Geldermalsen Sint Comite Rumpt Stichting vrienden van Ravenstein Stg Cultuurcafe Geldermalsen buurtvereniging "stromende buurt" WelzijnGeldermalsen Stg Speelplek Tricht 't Spinneweg

€ € € € € €

50,00 150,00 250,00 400,00 500,00 750,00

Giessenlanden Brede School Lingewaard Basisschoolafdeling Stg Timmerdorp "de Doe-Rakers"Arkel Stichting Arkel 1000 Dorpsberaad Schelluinen Wozoco de Zes Molen

€ € € € €

387,00 500,00 500,00 1.500,00 1.500,00

Leerdam Stichting Logos Beheergroep de Lingepunt Gemeente Leerdam Wijkvereniging West End BBG Partyveld brandweerver. De Vuurvreters Schoonrewoerd Jeugdactief Leerdam

€ € € € € € €

100,00 243,45 250,00 250,00 480,00 500,00 500,00

€

14.185

Totaal

113

Locatie Deil

Locatie Culemborg

‘t Oosteneind 1d 4158 CA Deil Tel.: (0345) 59 61 00

Parallelweg Oost 13a 4103 NC Culemborg Tel.: (0345) 59 61 00

Locatie Leerdam, Lingewaal & Giessenlanden

www.kleurrijkwonen.nl [email protected]

Industrieweg 16 4143 HP Leerdam Tel.: (0345) 59 61 00

JAARVERSLAG JAARREKENING. Actief samenwerken

Recommend Documents