JAARVERSLAG 1968 - 1969 L-LC7
Iv. 11
1 11 IF 11
w
1171 la^
a
Lul u II
-N WA4 'hill" m-d
0
BELASTINGMUSEUM PROF. DR. VAN DER POEL ROTTERDAM
BELASTINGMUSEUM "PROF. DR. VAN DER POEL" Gevestigd to Rotterdam, Parklaan 14-16 Telefoon 010 - 134853, toestel 39
Het Museum, opgericht in 1936, werd bij a,kte d.d. 6 oktober 1937,verleden voor Mr. C.D. Tukker, notaris to Rotterdam, ondergebracht in een Stichting. Bij akte van 2 februari 1968 zijn wegens naamsverandering en bestuursuitbreiding de daartoe nodige wijzigingen aangebracht. BESTUUR VAN DE STICHTING W.J. van Bijsterveld, Directeur-Generaal der Belastingen, vertegenwoordiger van het Ministerie van Financien ; Prof. P.L. Dijk, Lid aangewezen door de Vereeniging van Belastingwetenschap ; J. Kuilman, Directeur van 's Rijks belastingen to Rotterdam; J. C. de Zwart, Directeur Rijksinstituut Belastingen to Leiden. DIRECTEUR E.J.H. Volkmaars (tevens lid van het Bestuur) CONSERVATOR
P.A. van de Kamp ( tel. 010 - 256277 )
GEOPEND alle werkdagen 9.00 - 16.30 uur f 0,25 , kinderen f 0,10. Groepen en TOEGANGSPRIJS scholen volgens afspraak. DONATEURS : minimum f 10.-. per jaar, f 100.-. voor het leven.
POSTGIRO : BANK :
322056
Nederlandse Middenstandsbank , Rotterdam.
JAARVERSLAG OKTOBER 1968 - OKTOBER 1969
Ons voornemen, het reeds verworven bezit to consolideren en het aankoopbeleid hiernaar to richten, heeft in de afgelopen jaren steeds meer gestalte gekregen. Wij hebben ons er voornamelijk toe bepaald, waar zulks wenselijk en mogelijk was, de presentatie van de verzameling to verbeteren. De eerste resultaten tonen naar mijn mening aan dat wij hiermede op de goede weg zijn. Naast de fraude-afdeling heeft nu ook de "Waarborg op Gouden, Zilveren en Platina Werken" zijn beslag gekregen. Een keldervertrek is daartoe geheel verbouwd en van moderne vitrines voorzien. Om een deskundig overzicht to krijgen, heeft de heer Van de Kamp, essaieur to Leeuwarden , de opstelling en de verzorging van de opschriften voor zijn rekening genomen. Door het ter beschikking krijgen van een tweetal brandvrije documentenkasten zijn ons de zorgen die de conservering van het fiscaal-zegelbezit meebrengt, voor een deel afgewenteld. De afdeling fiscaal-zegel is thans geheel Op overzichtelijke wijze wordt de geschiegerestaureerd. denis van het fiscaal-zegel vanaf het begin der 17e eeuw tot heden door talloze geschriften en voorwerpen in twee vertrekken geexposeerd, waarbij vooral nadruk is gelegd op het internationaal verschijnsel van bestempeling , banderollering en bezegeling van aan belasting onderworpen goederen en documenten. BEZOEX Door publicaties over het Museum zowel in binnenlandse als buitenlandse tijdschriften is een vooruitgang van het bezoekersaantal aanwijsbaar. In de rubriek "Van gewest tot gewest" van de N.O.S. werd een goede reportage verzorgd over onze speelkaartencollectie. Een aantal prettige reacties op deze uitzending waren voor ons een aangename ervaring. Veel buitenlandse gasten, w.o. congresgangers van de International Fiscal Association,konden wij ook dit jaar Van de groepen die wij mochten in ons Museum ontvangen. rondleiden noemen wij o.a. een gezelschap van 52 Belgi-
3 sche hogere en lagere douane-ambtenaren, voornamelijk uit de omgeving van Antwerpen, en vrijwel alle ambtenaren, werkzaam bij de Inspectie 2e afdeling van de Directe belastingen to Rotterdam. Oud-studenten maakten in oktober van het gewezen "Atrium" wederom gebruik voor hun jaarlijkse reiinie, een bijeenkomst die tot wederkerig genoegen is verlopen. Een groot aantal scholen van het middelbaar onderwijs, hogere technische en uitgebreid technische scholen werden in klasseverband tijdens het schoolseizoen 1968/69 rondgeleid. Wederom verzorgden wij enige lezingen met lichtbeelden voor verenigingen, Rotaries en de Douaneschool over de geschiedenis der belastingen of "Humor bij de belastingen". Voor studie-doeleinden en voor het maken van scripties of proefschriften werd onze bibliotheek veelvuldig geraadpleegd en vond in een aantal gevallen uitlening van boeken plaats. De hercatalogisering van de "Boekerij" , die na de verdeling van de boekwerken door de verhuizing van het Rijksinstituut Belastingen naar Leiden noodzakelijk was Wij zijn nu zo ver geworden, vindt gestaag voortgang. dat alle boeken in het perceel Parklaan 14 op kaartsysBij de raadpleging en uitlening teem zijn gebracht. van studiemateriaal hebben deze werkzaamheden hun nut reeds bewezen.
BIJZONDERE EVENEMENTEN Als enige Rotterdamse instelling heeft ons Museum deelgenomen aan de Nationale Manifestatie op museumgebied "Musement", die dit jaar in de Irene-hal to Utrecht werd georganiseerd. Het succes is boven ieders verwachting geweest. Ruim 70000 bezoekers hebben de kleurrijke en sfeervolle uitstalling van ons Nationaal Museum-bezit kunnen bewonderen. Ook over onze inzending mochten wij lovende woorden van publiek en pers horen. Tijdens het I.F.A.-congres, in september 1969 in "De Doelen" to Rotterdam, werd door ons een kleine tentoonstelling ingericht van de naar onze mening meest inte-
4 ressante voorwerpen uit de verzameling. In vier talen waren catalogi en folders voorhanden om de bezoekers to informeren. Deze tentoo.nste.lling is blijkens de reacties door de gasten, die vrijwel alien in fiscale zaken geinteresseerd zijn, op hoge prijs gesteld. Voor de bewaking en de receptie to Utrecht en Rotterdam werd niet vergeefs een beroep gedaan op de Hoofden van Diensten der Invoerrechten en Accijnzen aldaar om hiervoor personeel ter beschikking to stellen. niervoor zeggen we hen en hun medewerkers nogmaals oprecht dank. Ter gelegenheid van het verschijnen van de pocket "Fiscale cartoons en causerieen" ( Samson, Alphen aan de Rijn) organiseerden wij vanaf 7 maart in het voormalig "Atrium" een tentoonstelling van cartoons op dit gebied. Door de N.O.S. kreeg ik de gelegenheid deze gebeurtenis voor de televisie to introduceren. De opening van de tentoonstelling werd door onze voorzitter, de heer Van Bijsterveld, verricht. Met eniae welgekozen woorden toonde hij de relativiteit aan van de ambtelijke besognes en werkzaamheden, zoals het oog van de cartoonist die opmerkt. Voor de tentoonstelling "Douane en Accijnzen". door onze Belgische vrienden van 9 tot 18 mei.1969 georganiseerd to Antwerpen, stelden wij een keuze uit onze humor-verzameling ter beschikking. Aan de Museum-rally, die jaarlijks tijdens de Paasvakantie voor de middelbare school-jeugd wordt gehouden, deden wij uiteraard met de overige educatieve diensten van de Rotterdamse musea_mee. Mede door het goede programma en de flinke opkomst van de jeilgd werd ook deze rally met succes bekroond. AANWINSTEN Zoals wij reeds opmerkten zijn wij dit jaar voorzichtig geweest bij het doen van aankopen, gezien de hoge kosten voor vernieuwingen in het meubilair. Nochtans hebben wij diep in de beurs moeten tasten om een verlies, waarvan wij in het vorig jaarverslag melding maakten, zo goed mogelijk to herstellen. Door aankoop op de Antiekbeurs van deze zomer hebben wij
5 het geluk gehad een zilveren tabaksdoos, vervaardigd ter gelegenheid van het "Pachtersoproer van 1748", voor de collectie to verwerven. Wij hadden nooit gedacht, dat een tweede exemplaar bestond van de doos die vorig jaar uit ons museum werd ontvreemd. De doos is 14,5 x 4,5 x 3 cm. Op de bovenzijde staat gegraveerd een afbeelding van de Dam to Amsterdam met links het Paleis, rechts op de achtergrond de Waag en het terechtstellen van de muiters. Op de voorgrond een menigte mensen en schietende schutters. Op de achterzijde het plunderen van het huis van de pachter Arssen aan het "Cingel: Op de voorrand schietende schutters en vluchtende burgers en de opschriften "Beroerte Amsterdam. Van den 24 tot den 28 Juny 1748" . Op de achterzijde in vignet het neerschieten van een oproerkraaier met opschrift "De Zweed .... gedoot". (Amsterdams keur ) Op dezelfde beurs kochten wij een grote zilveren penning, vervaardigd door Jongelinck in 1556. Op de voorzijde het portret en randschrift "Viglius van Zwichem. Voorzitter van de Geheime Raad der Koninklijke en Keizerlijke Majesteit'.' Op de keerzijde de zinspreuk "Mortalium Vigilia ( Het leven der stervelingen is gelijk een nachtwake ). Van Viglius is bekend, dat hij een tegenstander was van het invoeren van de tiende penning. Voorts een bronzen As met de beeldenaar Vespacianus 69-79 ( Cat. Br.Museum 704 - Cohen 452.) Aan boekwerken werden aangeschaft : Mr. J.W.Beyen , Het spel en de knikkers, Rotterdam 1968. Max Ehrlich , In de greep der verleiding. G.A. Fokker, Geschiedenis der loteryen. Amsterdam, 1862. In bruikleen ontvingen wij, voor de Waarborgkamer, van de heer Van de Kamp to Leeuwarden : - een lepel met keurteken Koninkrijk Holland.met meesterteken Freerk van Gogh to Dokkum ( 1807-1809 ) - een lepel met keurteken Holland, meesterteken Jan Frythoff to Rotterdam (mrt.-dec., 1809 )
6 SCHENKINGEN Van de Arrondissementsrechtbank to Roermond : a. Een plakkaat op "Het inne-komen van de Wijnen,van Ay en andere to waghen komende", Brussel 1658 b. Placaet tot strickter observantie tegen den uytvoer van.Paerden, Den Haag, 1701. Van Sectie 9 to Rotterdam 11 delen orderboeken van 1840 tot 1927. Van de beer J. Hut to Voorburg : een aantal gebonden exemplaren van het orgaan van de Bond van Klerken bij 's Rijks belastingen; Drs.'Beishuizen en Werkman, De magere jaren. Sythoff 1968. Van de heer H.J. Jansen to Tilburg :
Twee extracten repartitie Personele Omslag 18201821 ; een aantal aanslagbiljetten Hoofdomslag en Pers.Bel. Grondbelasting en Veefonds. Van de beer H. van Tongeren to Arnhem Kwitantie i.v.m. eerste termijn bij voorschot van alle bezittingen. Publicatie 19 april 1800. Van de heer L. van Leusden Gedenkboek Ver. van Inspecteurs 1885-1935 Sickenga, Geschiedenis der belastingen, 2 din. Van Pater Lucas Samanti to Waterscheid (Belgie): Boekwerk "Timbres espanoles catalogo. Barcelona,1969 Van de heer Volkmaars : David Walker, The modern smuggler. Londen 1960. H.J. Browning, They didn't declare it. Londen 1967 Van de heer J. Kingma to Leeuwarden : Een aantal knipsels inzake belastingen en een Fries paspoort . Van de heer Schut to Arnhem Vakbladen Ver. Ambtenaren Reg.en Dom., 1 t/m 66 Bestek en tekeningen itadastergebouw to Arnhem.
7 Van de•heer V.d. Minne to Baarn 6 delen Vakstudie Kluwer , Rapport Rechtspositie Insp. Rijksbelastingen 50 Jaar C.H.A. 1917 - 1967. Van de heer J.M.H.J.Hemels : De Ned. Pers voor en na de afschaffing van het dagbladzegel. Van de Ver. Ned. Dagbladpers C. Nooteboom, de Parijse Beroerte Toespraak Ned. Dagbladpers bij de opening van "De vuile vingers van de Fiscus " ; Jaarverslag Nederlandse Dagbladpers. Van de heer L.H. Bodde Bouman : ,.Collectie boeken, krantenknipsels, familieportretten en examenstukken, afkomstig van J.H.Bouman,1848-1925. Van de heer J.C.Wilhelm van Hasselt to Arnhem : Tabel van sommen welke verschuldigd zullen zijn in geval van belasting op bezittingen doorgaat Uitnodiging tot deelname geldlening 1844 ; De Verstandige Rekenmeester ( i/v opening geldlening). Van de heer H. Meelissen to Den Haag : Een normenstatistiek ter uitvoering van de I.B.1914. Van het Ministerie van Financien Een serie formaatzegels. Van mevr. Van Dijk-Zeelenberg to Leiden Verzameling Fiscale humor. Van de heer J. Boelen to Apeldoorn Aanslagbiljet P.B.1827 . Van Bierbrouwerij d'Oranjeboom, door bemiddeling van de heer Rentenghem : Een houten peilstok voor het opnemen van wort. Van het Rijksmuseum voor geschiedenis der natuurwetenschappen to Leiden : "Instructie voor den stadspylder of pegelaar mitsgader voor den boekhouder van den stadspylder binnen Hulst" Tot Gend gedrukt bij de Wed.Michiel de Goesin, 1759.
8 Van de Nieuwe Rotterdamse Courant : De Jubileum-uitgave 1969 "Kijk in een jarige krant" Van het Ministerie van Financien : Nieuw model uniform assistent I.en A. met witlederen koppel met schouderband en pet-overtrek (Controle Motorrijtuigenbelasting). Van de Insp. der Domeinen to Rotterdam Speelgoedolifant uit India (prov.Ragastan) en een paar Tibetaanse dameslaarzen, gebezigd voor het smokkelen van verdovende middelen.
Aan de schenkers van deze aanwinsten zeg ik nogmaals oprecht dank. Het afgelopen jaar is alleszins bevredigend verlopen. Aan al onze plannen hebben wij uitvoering kurinen geven. Voor een niet gering deel is dit een gevolg van onze oproep , vorig jaar, voor nieuwe donateurs. Deze oproep wasgeensHet aantal nieuwe begunstigers uit dekrinzins vergeefs. gen van ons dienstvak is groter dan wij durfden verwachten. Hartelijk dank hiervoor. Deze medewerking sterkt ons in de mening dat wij komend jaar met vertrouwen tegemoet kunnen zien om al onze plannen tot restauratie van het interieur en verbetering der presentatie to kunnen verwezenlijken.
De directeur-, Rotterdam,december 1969
J. Volkmaars
