Jaarverslag 2011
Ontdek de waarde van Nederland
Jaarverslag van de Stichting Belastingmuseum Prof. Dr. Van der Poel te Rotterdam Jaargang 2011 1
Jaarverslag 2011
Inhoudsopgave Voorwoord 5 Collecties 7 Publiekszaken 13 Bedrijfsvoering 17 Bijzonder hoogleraar Stichting Belastingmuseum Prof. Dr. Van der Poel 19 Stichting Vrienden 21 Functionarissen 23
Parklaan 14-16 Rotterdam 088 - 151 49 00
[email protected] www.bdmuseum.nl
3
Belasting & Douane Museum
Jaarverslag 2011
Voorwoord Het museum is sinds juni 2010 wegens verbouwing en herinrichting gesloten en zal volgens plan medio juni 2012 weer opengaan. Het jaar 2011 vormde het zwaartepunt van deze verbouwing. In dit verslagjaar werden in de vele projectteam-, bouw- en stuurgroepvergaderingen plannen ontwikkeld voor het nieuwe museum. Zo werd een nieuwe huisstijl met logo ontwikkeld, werd de gehele exploitatie van het museum ondergebracht bij de administratie van het Landelijk Kantoor van de Douane en werd de verbouwing nauwkeurig in de gaten gehouden. Collega’s van educatie, communicatie en collectie hielden het museum in the picture met externe presentaties, onderwijstestprojecten en via de sociale media als website en facebook. Medewerkers van het museum, die vooral in de facilitaire uitvoering werkzaam zijn, hielpen de collectiebeheerder bij het onderhoud aan de collectie. Verder hielpen zij mee met de digitalisering van de historische foto-albums. Aan het einde van het jaar ging de heer A. Walraven, gebouwbeheerder en gastheer, met pensioen. Mevrouw E. Tieman kwam halverwege het jaar op interim basis het team publiekszaken versterken. Onze vrijwillige medewerkers mevrouw M. van der Veer-Bik en de heren B. van Teylingen, G. Reininga, M. Hammer en H. Duijm werkten ondertussen gestaag door aan respectievelijk de collectie fiscale zegels, het fotograferen van de collectie, het verwerken van de foto’s tot bruikbare digitale bestanden en ons museumtijdschrift Impost. Binnen het bestuur van de Stichting Prof. Dr. Van der Poel nam de heer P. de Kam afscheid als secretaris-penningmeester. Na twee termijnen van in totaal acht jaar gaf hij zijn bestuursfunctie over aan de heer J. Wardenier. Voormalig voorzitter MT Douane Rotterdam. Afscheid werd ook genomen van de heren Koevoets en Van der Paardt. Zij traden na twee zittingstermijnen statutair af. De heer R. de Jonge, directeur bedrijfsvoering en HRM Douane Landelijk Kantoor werd opgevolgd door mevrouw M. Nell, directeur bedrijfsvoering Douane Landelijk Kantoor. Administratief valt het museum onder dit kantoor. Mevrouw E. Pluymen kwam het bestuur versterken met haar ruime museale ervaring. Bestuur en directie danken iedereen die zo positief heeft bijgedragen aan de instandhouding en vernieuwing van het Belasting & Douane Museum. Speciale dank aan de vaste en vrijwillige medewerkers van het museum, de collega’s van het Landelijk Kantoor van de Douane, de facilitaire dienst van de Belastingdienst, de Rijksgebouwendienst en het ministerie van Financiën. Rotterdam, 19 april 2012 Peter Veld Frans Fox voorzitter directeur
4
5
Belasting & Douane Museum
Jaarverslag 2011
Collecties
De collectie van het Belasting & Douane Museum bestaat uit een deel dat rijkseigendom is en een deel dat eigendom is van de Stichting Prof. Dr. Van der Poel. Het grootste deel van de gezamenlijke collectie is ondergebracht in een extern depot bij de firma Hizkia van Kralingen in Den Haag, een klein gedeelte van de collectie huist in het depot boven de werkplaats in het Koetshuis Parklaan 15 te Rotterdam. Ten behoeve van de veiligheid en op advies van Politie Haaglanden werd een nieuwe wapenkluis aangekocht. De wapens die op de wapenvergunning staan, bevinden zich in deze kluis. Eveneens is er een vergunning aangevraagd voor alle objecten die onder de Opiumwet vallen. Het museum heeft een sleutelprotocol opgezet aangaande de toegang tot het depot en de wapenkluis. Het museum beschikt niet over de ervaring
en capaciteit om zelf restauraties uit te voeren ten behoeve van de schilderijen-, papier-, glas- en zilvercollecties. Dit gebeurt door externe erkende restaurateurs. De belangrijkste restauraties/aanvullingen in 2011 waren aan de Trompbank ( In 2010 begonnen de restauraties aan het hout- en schilderwerk en in 2011 afgerond) en het laten aanbrengen van een oude biedermeierlijst rond het portret van Franco van Bleiswijk (16441723), toegeschreven aan Pieter Jansz. Van Ruyven (1651-1719). Het enige dat in eigen beheer gerestaureerd wordt, zijn de rijkswapenborden. Ten behoeve van de herinrichting begon de heer F. Wijnvoord aan de restauratie van de twee grote ijzeren rijkswapens die afkomstig zijn van het in 1940 verwoeste Belastingkantoor aan de Boompjes, De Trompbank, het portret van Franco van Bleiswijk en de twee rijkswapens zullen o.a. deel gaan uitmaken van de vernieuwde presentatie in en om het museum. Het Vaderlandsch Fonds ter Aanmoediging van ’s-Lands Zeedienst financierde een groot deel van de restauratie van de Trompbank. Om museale collecties ook elders te kunnen tonen is er bruikleenverkeer tussen musea in binnen- en buitenland. Ondanks de
6
7
Belasting & Douane Museum
tijdelijke ‘stop’ van bruiklenen vanwege de verbouwing van het museum, werd aan een aantal bruikleenverzoeken gehoor gegeven: Zo werden een tabakspot (inv.nr. 12673), twee insculpatieplaten (inv.nrs. 01493 en 01498) en een stempel (inv.nr. 01651) uitgeleend voor ‘Zilver in Groningen’ in het Groninger Museum van 18 december 2011 tot 29 mei 2011 en werd het schilderij ‘Douanedroom’ (inv.nr. 01750) door Aad de Haas, uitgeleend voor ‘Geloof, Heimwee en Liefde, Aad de Haas’, aan de Kunsthal te Rotterdam van 16 december 2011 tot 4 maart 2012. De vaste medewerkers van het museum die hun tijdelijke functie van gastvrouw niet konden uitvoeren werden ingezet bij het scannen van foto-albums. Deze dames hebben ruim tachtig foto-albums gescand en in de computer geregistreerd. De foto’s die door de digitale ontsluiting werden ‘herontdekt’, konden meteen worden opgenomen in de herinrichting. Het project Museale Verwervingen, waarbij onderzoek wordt gedaan naar de herkomst van aanwinsten in drie verschillende perioden te weten 1933-1940, 1945-1955 en 1955- heden, is zo goed als afgerond. Er werd tijdens het onderzoek gekeken in oude verwervingsboeken van het Belasting & Douane Museum, de jaarboeken vanaf de start van het museum en het collectie registratieprogramma Adlib naar eventuele objecten met een ‘foute’ herkomst. In 1954 zijn wel enkele objecten aangekocht van
8
Jaarverslag 2011
veilingen, maar na nader onderzoek door het team Museale Verwervingen van de Nederlandse Museumvereniging, kwam men tot de conclusie dat deze objecten op een legale manier in de veiling terecht zijn gekomen. Een meerjarig project, waaraan voorlopig nog geen einde komt, is de rubricering en registratie van de deelcollectie fiscaal zegel. Twee vrijwillige medewerkers werken aan dit specialistische project. Zoals hierboven al genoemd werd, bevindt het museum zich sinds juni 2010 in een verbouwings- en herinrichtingstraject. Het project ‘herinrichting’ kreeg in 2011 zijn definitieve beslag. In samenwerking met de externe partijen Museumstudio, Tjep en BENT Projecten vulden de conservatoren de al bestaande contouren verder in met objecten, werden teksten geschreven en films gemonteerd. Om het museum tijdens de verbouwing toch in ‘de picture’ te houden werd een aantal kleine presentaties in den lande gehouden. Zo was ‘De Luisterpost’, een installatie naar een idee van Museumstudio en vormgegeven door Tjep (zie jaarverslag 2010) te zien in de personeelsgedeelte van het Centrale Belastingkantoor op de Laan op Zuid, in het Nationaal Onderwijsmuseum in Rotterdam, in het Future Center van de Belastingdienst in Breda en bij de Koninklijke Bibliotheek in Den Haag. De Luisterpost nodigt de bezoeker uit om zijn mening over (het betalen) van belastingen
te ventileren. Tevens toont een trailer de nieuwe koers van het museum en geeft het een indruk van hoe het nieuwe museum er uit komt te zien.
en smokkel. Op vier catwalks worden de verschillende thema’s in beeld gebracht. Het ontwerp van de tentoonstelling is van de hand van de heer Jos Stoopman.
Op 5 april opende Algemeen Directeur Belastingregio’s de heer J. Blokpoel de tentoonstelling ‘Opgestookt’ in het ministerie van Financiën. De tentoonstelling is een tweede in de reeks van het ‘museum naar buiten’. ‘Opgestookt’ wordt ook de eerste tijdelijke tentoonstelling in het vernieuwde Belasting & Douane Museum. Op deze tentoonstelling zijn distilleerapparaten in soorten en maten te zien. Van klein tot groot, van gelikte tot vieze apparaten uit de schuur, legaal en illegaal. Hoe wordt alcohol gestookt, welke apparaten zijn daarbij in gebruik en hoe vond de controle door de douaneambtenaar plaats. Omdat alcohol van oudsher zwaar belast wordt, is het product gevoelig voor illegaliteit
Op initiatief van Douane Nederland en het museum werd in het Aviodrome in Lelystad de bestaande douanepresentatie opgefrist. Museumstudio ontwikkelde een computerspel waarmee op een touchscreen in koffers kan worden gekeken met gewoon beeld en röntgenscans. Mevrouw M. Nell, hoofd Bedrijfsvoering Douane Landelijk Kantoor, opende op 27 april deze ‘nieuwe’ tentoonstelling. In het wisselprogramma met andere Rotterdamse musea werden in juni 2011 in het stadhuis in Rotterdam vier vitrines ingericht. Maquettes en een voorproefje van de presentatie over het ‘belastingkantoor’ geven een beeld van het nieuwe museum. De expositie is tot medio 2012 te zien. Hoewel op de ‘markt’ weinig tot geen belangrijke objecten te vinden zijn die passen in het collectiebeleid van het museum, wisten de conservatoren toch enkele belangrijke objecten ten behoeve van de collectie te verwerven. Met steun van de Stichting Vrienden konden objecten worden aangekocht. Het museum verwierf uit de boedel van het per 1 januari 2011 opgeheven Niemeijer Tabaksmuseum in Groningen 27 objecten (inv.nrs. 46280 – 46307). Deze aankoop bestaat uit een 18de-eeuws makelaarsstafje
9
Belasting & Douane Museum
voor toegang tot de Amsterdamse Tabaksbeurs, een uithangbord van de tabaksfirma Putman uit de Frans-Bataafse tijd, een 19de-eeuws zilveren cachet, een 19de-eeuws uithangbord van een grote pijp, verschillende ordonnanties, sigarettenpakjes en sigarendozen met accijnszegels. Vanuit onze Dienst zelf (rijkseigendom) werd het nodige geschonken. Zo schonk de Belastingdienst kantoor Groningen vijf linnen loonzakjes (inv. Nrs. 46333 – 46337), het kantoor Utrecht-Gooi een zogenaamd invorderingsspel, om spelenderwijs de Invorderingswet 2009 te kunnen leren(inv. nr 46339) en ontving het museum een grote schenking van het opgeheven Douane Opleidings Instituut te Elspeet. Deze schenking werd ondergebracht in het depot Koetshuis. Het douanekantoor Eindhoven schonk het museum een wandelstok met verborgen blank wapen. De Douane had deze in beslag genomen en met Justitie geregeld dat het object een museale bestemming kon krijgen op verzoek van de eigenaar (inv.nr. 46158). Bij de opheffing van het belastingkantoor Gouda ontving het museum naamborden en huisstijlborden uit dit kantoor. Verder werd de collectie van het museum verrijkt met schenkingen van gepensioneerde ambtenaren, van hun erfgenamen en van ambtenaren in actieve dienst. Deze schenkingen bestonden uit gereedschappen, formulieren en andere
10
Jaarverslag 2011
documentatie en foto’s. In verband met onze nieuwe vaste presentatie gaf het Amsterdam Museum een stuk hasj in langdurig bruikleen. Dit unieke object is afkomstig van smokkelschip de Lammie, Het museum kocht van een anonieme particulier aanmaningen, brieven van incassobureau’s, dwangbevelen en vorderingen van de Belastingdienst. Deze zijn meteen gedigitaliseerd en opgenomen in het herinrichtingsthema ‘Niet-betalers’. Alle verwervingen werden na selectie opgenomen in het collectieregistratiesysteem Adlib Met een groeiende collectie en beperkte ruimte moeten conservatoren en collectiebeheerder selectief zijn bij aangeboden schenkingen en zelfs actief ‘ontzamelen’, wanneer blijkt dat objecten eigenlijk niet in ons verzamelgebied passen. De Leidraad Afstoten Museale Objecten (LAMO) van de Nederlandse Museumvereniging (NMV) is de richtlijn voor deze beslissingen. Het afstoten gebeurt minimaal met twee personen, bij voorkeur met drie om tot een zo afgewogen mogelijk oordeel te komen. De objecten worden aan de directeur van het museum voorgedragen om te worden afgestoten. De af te stoten objecten worden geregistreerd.
musea, te weten het Legermuseum in Delft en Het Louwman Museum in Wassenaar. Wat grotere schenkingen zijn gedaan aan het Rijksbureau voor kunsthistorische Documentatie in Den Haag en aan de Atlas van Stolk in Rotterdam. Verder werden niet fiscale zegels geveild bij René Hillesum Filatelie te Zwijndrecht, niet fiscale penningen geveild bij Schulmann B.V. Numismatics te Bussum, niet fiscale objecten, plakkaten en prenten geveild bij Veilinghuis Van Stockum te Den Haag. Ten behoeve van de digitalisering van de collectie fotografeert wekelijks een vrijwilliger in het depot in Den Haag objecten. Deze digitale foto’s worden in het museum door een andere vrijwilliger digitaal verwerkt en in de collectieregistratie Adlib en digitale beeldbank van het museum verwerkt. Weetjes: Aantal in Adlib opgenomen afbeeldingen: 11.644
veel info die niet in Adlib zijn overgenomen. Foto-albums: er zijn in de collectie 88 albums met ongeveer 20 bladzijden per album.
Varia bij Collecties Binnen het team collecties werd samen met een vrijwilliger gewerkt aan het museumtijdschrift Impost dat in 2011 driemaal verscheen. In het kader van de tentoonstelling ‘Opgestookt’ werd in samenwerking met de personeelsvereniging SRA een excursie georganiseerd met aansluitend een proeverij in Museum van Kleef, waaraan circa 25 mensen deelnamen. In oktober werkte het museum mee aan de Week van de Geschiedenis in Rotterdam. De week stond in het teken van de Napoleontische tijd. Het museum verzorgde een loper met daarop negen afbeeldingen over de tijd van Gogel en belangrijke hervorming op het gebied van belastingen.
Aantal records in Adlib dat is voorzien van een afbeelding: 8.588 (dit aantal is lager dan het aantal in Adlib opgenomen afbeeldingen, omdat er per record soms meerdere afbeeldingen beschikbaar zijn). Afgezet tegen de gehele collectie, is op dit moment 21% van de objecten voorzien van een afbeelding. Van de 34.835 gedigitaliseerde kladkaarten, zijn
Binnen het project ‘ontzamelen’ werd één object terug geschonken aan een erfgenaam van de schenker. Er werd een tweetal kleine schenkingen gedaan aan
er 25.300 inmiddels beschikbaar in Adlib. In 2012 wordt dit project afgerond. Kladkaarten zijn de originele kaarten die ooit voor de registratie van de collectie dienden. De kaarten bevatten nog
11
Belasting & Douane Museum
Jaarverslag 2011
Publiekszaken
Het museum heeft zich tijdens de sluiting op een aantal gebieden gemanifesteerd. De Vereniging Musea Rotterdam is hierbij een belangrijke partner. De leden van dit platform streven naar een gezamenlijke promotie van cultuur in de stad Rotterdam. Het Rotterdamse Museumnachtprogramma is één van de initiatieven van deze vereniging in samenwerking met Rotterdam Festivals. In samenwerking met Douane Nederland, de gemeente Rotterdam en Diergaarde Blijdorp was het museum betrokken bij activiteiten als de Rotterdamse Museumnacht op 5 maart, het Nationaal Museumweekend van 2 en 3 april, de Wereldhavendagen op 7,8 en 9 september, de Week van de Geschiedenis 16 oktober en Midwinter ZOO Blijdorp van 6 december 2011 t/m 28 februari 2012. Ook al was het museum gesloten, medewerkers van Publiekszaken wisten het museum buiten de deur te promoten. Naar de externe media was het museum bewust terughoudend over de verbouwing. Een aantal geïllustreerde artikelen over de verbouwing en herinrichting van het museum verscheen onder andere in Scheepvaartkwartier Magazine, SDU Fiscale Jaarkalender en Nul10 Magazine. Niet alleen de gedrukte pers, maar ook
12
andere media vroegen enkele malen om de expertise van het museum op fiscaalhistorisch gebied, omroep BNN is daar een goed voorbeeld van. Verschillende keren werden de hoogtepunten rond de verbouwing en de activiteiten van het museum op het intranet van de Belastingdienst en het DouaneNet gepubliceerd. Daarnaast werd ook de nieuwe media actief ingezet via Facebook. Hier werden de externe activiteiten van het museum onder de aandacht gebracht. In het vervolg op de algehele vernieuwing van het museum werd door brandmarketing bureau Heydays uit Haarlem en in samenwerking met alle medewerkers van het museum een merkkompas opgesteld. Dit kompas is gemaakt voor iedereen die invulling en betekenis geeft aan het Belasting & Douane Museum. Het geeft op compacte wijze weer waar het museum voor staat, welke rol het wil spelen als museum, welke waarden daarbij voor het museum leidend zijn en wat de betekenis daarvan is voor het dagelijks werk van de museummedewerkers. Het kompas weerspiegelt het gedachte goed van het museum en helpt het museum op een bijzondere en betekenisvolle manier invulling te geven aan de relatie met zijn
13
Belasting & Douane Museum
Jaarverslag 2011
het invullen van de museumlessen die straks in het vernieuwde museum te volgen zijn. Dit heeft geresulteerd in de volgende programma’s:
Kinderen van 6 – 12 jaar
Het ontwikkelde logo werd door het algemeen bestuur goedgekeurd in 2011 en officiëel ingevoerd op 1 januari 2012 .
stakeholders. Het helpt het museum bij het maken van keuzes en inspireert bij het ontwikkelen van nieuwe initiatieven. Nieuwe initiatieven werden ook ontplooid voor huisstijl, logo en website. Het logo moest een nationale krachtige en herkenbare uitstraling hebben, fris en kleurrijk. Na een pitch met verschillende ontwerpbureaus kwam Villaro Creatieve Media uit Haarlem met het winnende ontwerp voor het nieuwe logo uit de bus. Het nieuwe logo is modern, krachtig, vernieuwend zonder de historische waarde van het museum te verliezen en opgebouwd uit een aantal ‘oude’ huisstijlkleuren van het Belasting & Douane Museum, de Douane en de Belastingdienst. Het huisstijlhandboek zorgt ervoor dat de nieuwe huisstijl op een goede manier gebruik wordt. Het algemeen bestuur keurde de nieuwe huisstijl reeds in dit verslagjaar goed. Per 1 januari 2012 is de nieuwe huisstijl zowel intern als extern in gebruik genomen.
14
Binnen de vernieuwing van het museum werd ook de website aangepakt. Hier golden als voornaamste eisen helderheid, herkenning, frisheid, duidelijkheid en toepasbaarheid binnen de digitale wereld, waarbij klantvriendelijkheid om potentiële virtuele bezoekers optimaal van dienst te kunnen zijn, hoog genoteerd staat. De nieuwe website zet alle producten en diensten die het museum biedt overzichtelijk en goed navigeerbaar op een rijtje. De totstandkoming van de nieuwe website gebeurt in samenwerking met B/ CKC team nieuwe media in Utrecht en Villaro Creatieve Media. Onderwijs (educatie) is een van de pijlers van het museum. De oprichter van het museum Prof. Dr. J. van der Poel vond aanschouwelijk onderwijs zeer belangrijk en paste dit ook zelf toe bij het onderwijzen van ‘zijn’ studenten. Het museum heeft hierin een naam hoog te houden. Tijdens het verslagjaar werd gewerkt aan
Ik ga op reis en ik neem mee Centraal thema: Wat doet de Douane Nederland Subthema: Wat mag wel en niet in Nederland worden ingevoerd en waarom? Geschikt voor groep 3 en 4 van het basisonderwijs Snuffelen met Doerak Centraal thema: Wat doet de Douane Nederland Subthema: Wat doet een Douane speurhond precies? Geschikt voor groep 5, 6, 7 en 8 van het basisonderwijs Is dat jouw straat? Centraal thema: Waarom betalen we belasting? Subthema: Waar gaat al dat belastinggeld naartoe? Geschikt voor groep 5,6,7 en 8 van het basisonderwijs
Jongeren van 12 – 18 jaar De Zwarte Bende Centraal thema: Wat doet de Douane Nederland? Subthema: Wat doet ‘de Zwarte Bende’ precies?
Geschikt voor klassen 1 en 2 VMBO/MBO/ Havo/Vwo Geen kunst! Centraal thema: Kunst in een erfgoed museum Subthema: Kunst in het Belasting & Douane Museum Geschikt voor klassen 1 en 2 VMBO/MBO/ Havo/Vwo Sluit aan op de eindtermen van Kunstvakken 1 (CKV) Wie gaat dat betalen? Centraal thema: Waarom betalen we belasting? Subthema: Waar gaat al dat belastinggeld naartoe? Geschikt voor klassen 1 en 2 VMBO/MBO/ Havo/Vwo Commiezen Route Centraal thema: Belasting om ons heen Subthema: Waarom betaal je belasting? Aan wie betaal je belasting? Hoe betaal je belasting? Geschikt voor klassen 1 en 2 VMBO/MBO/ Havo/Vwo In de maanden april en maart van 2012 zal op een aantal scholen worden proefgedraaid. De definitieve versies van de programma’s kunnen dan vanaf schooljaar 2012 – 2013 geboekt worden.
15
Belasting & Douane Museum
Projecten voor het MBO en HBO In 2011 werd een start gemaakt met het ontwikkelen en verankeren van een aantal lesprogramma’s voor het beroepsonderwijs. Deze programma’s zullen vanaf januari 2012 worden aangeboden op de scholen waarmee het museum een samenwerkingsverband is aangegaan. Tot de heropening van het museum worden de programma’s nog op locatie verzorgd, vanaf schooljaar 2012 – 2013 zullen de introductielessen, de tussentijdseen eindbeoordeling op het museum plaatsvinden. Het gaat om de volgende scholen / onderwijsinstellingen en programma’s: MBO Grafisch Lyceum Rotterdam Project: Signed Sealed, Delivered Centraal thema: Grafisch ontwerp voor de overheid Subthema: Kan functioneel ontwerp ook kunst zijn? Leerjaar 2, blok 2 HBO Willem de Kooning Academie Project: Signed Sealed, Delivered Centraal thema: Grafisch ontwerp voor de overheid Subthema: Kan functioneel ontwerp ook kunst zijn? Leerjaar 1, blok 3
16
Jaarverslag 2011
HBO Hogeschool Rotterdam en Omstreken Project: MEGA Centraal thema: Lesontwerp vanuit verschillende invalshoeken, leer vakken combineren Subthema: Maak een multidisciplinaire museale les Leerjaar 2, Blok 4 Eind 2012 zal door Publiekszaken gekeken worden naar nieuwe samenwerkingsverbanden met andere richtingen in het beroepsonderwijs. Varia bij Publiekszaken De educator van het museum is zogenoemd ‘kartrekker’ van het Rotterdams Educatief Netwerk (REN), en heeft in die hoedanigheid in 2011 vier bijeenkomsten voor het REN (65 aangesloten instellingen) georganiseerd met de volgende thema’s: • Vervoer (van scholen naar museale / educatieve instellingen) • Actieplan Cultuur Bereik Rotterdam (subsidies voor ‘musea op locatie’) • Over Passie en Professie (wat is een educator?) • Sponsors en Musea De educator van het museum is actief lid van de stuurgroep JVP (Jeugdvakantiepaspoort) en de klankbordgroep jongerenmarketing.
Bedrijfsvoering
Per 1 januari 2011 werden de twee afzonderlijke budgetten (museum en douane) ondergebracht in één douanebudget. Het door het Douane Landelijk Kantoor toegekende budget bleek voldoende om de exploitatiekosten voor personeel en materieel te kunnen financieren. Omdat 2011 een overgangsjaar was tussen de oude en nieuwe situatie werden de twee administraties nog volledig bijgehouden en gecontroleerd door een extern financieel adviseur die reeds vele jaren op verzoek van het algemeen bestuur deze taak uitvoert. Het Douane Landelijk Kantoor
verstrekte aan het museum dit jaar nog een apart stichtingsbudget. Voor de verbouwing en herinrichting van het museum stelden het Ministerie van Financiën en de Stichting Belastingmuseum Prof. Dr Van der Poel budget beschikbaar. Dit budget wordt beheerd door de directeur van het museum en een collega van B/CFD, respectievelijk onder de verantwoordelijkheid van het bestuur van de stichting en van de Belastingdienst. De financiële administratie van de herinrichting wordt apart bijgehouden door het museum en gecontroleerd door een door het bestuur
17
Belasting & Douane Museum
aangestelde financieel adviseur. In het verslagjaar werd in verband met de herinrichting van het museum volgens de aanbestedingsregels van de Belastingdienst het bedrijf Rohde&Grahl als hoofdaannemer van de herinrichting aangesteld. Deze firma werkt met onderaannemers die bekend zijn met museale presentaties. Sinds het begin van het project herinrichting werkt het museum samen met BENT Projecten voor de projectleiding, Museumstudio voor het inhoudelijk concept en Tjep voor de vormgeving. De verbouwing van het museum (Parklaan 14 en 16) staat onder regie van de Rijksgebouwendienst met projectleider de heer P. van den Berg, projectleider vanuit B/CFD is mevrouw L. van Bezouw. De hoofdaannemer is Burgy uit Leiden, de architect is de heer J. van Iersel van Architectenbureau BroekBakema uit Rotterdam.
IACM en ICOM In september vond in Praag de jaarlijkse IACM-conferentie plaats (International Association of Tax & Custom Museums). Deze werd bijgewoond door het hoofd presentatie. Het thema was: safety and security in tax and customsmuseum. De directeur van het museum nam als secretaris van ICOM Nederland afscheid van dit bestuur.
18
Jaarverslag 2011
Tijdelijke en vrijwillige medewerkers Reeds in het voorwoord werd al melding gemaakt van de wijzigingen in het bestuur en het personeel. Het museum werkt naast het team van vaste medewerkers ook met vrijwilligers, betaalde rondleiders en uitzendkrachten. Deze laatste twee groepen werden wegens de verbouwing niet ingezet.
Bijzonder hoogleraar Stichting Belastingmuseum Prof. Dr. Van der Poel De Stichting Belastingmuseum Prof. Dr. Van der Poel heeft de heer dr. mr. Onno I.M. Ydema aangesteld als bijzonder hoogleraar aan het departement Fiscaal Recht en Economie van de Universiteit Leiden. De bijzonder hoogleraar is voorts verbonden aan de Amsterdamse vestiging van het Amerikaanse advocatenkantoor Greenberg Traurig, LLP, en is raadsheerplaatsvervanger aan het Gerechtshof ‘s-Gravenhage. In 2007 werd zijn benoeming met vijf jaar verlengd.
Verslag van de hoogleraar over 2011 In het academisch jaar 2010-2011 gaf de bijzonder hoogleraar aan de Universiteit Leiden een reeks colleges in het kader van het vak Theorie van het Belastingrecht. Daartoe gaf hij hoorcolleges, werkgroepen en begeleidde hij korte scripties van de studenten. Het accent van het onderwijs ligt op de historische ontwikkeling van de fiscale rechtstheorie tot aan de huidige tijd toe. Tevens gaf hij een reeks colleges aan de Erasmus Universiteit te Rotterdam in het kader van het zogeheten Fiscaal Confrontatievak voor fiscaal-juristen. Ook bij dit onderwijs staat de Geschiedenis van het Belastingrecht centraal. Tenslotte
werden gastcolleges gegeven aan de universiteiten te Maastricht en Gent. Voorts gaf hij een voordracht op een wetenschappelijk congres over Nederland in de Franse tijd. Daarbij presenteerde hij de resultaten van zijn onderzoek naar de belastingheffing in de Franse tijd. Dit onderzoek zal in maart 2012 worden gepubliceerd onder de titel ‘Het Algemeen Stelsel van 1805 en de invoering van Franse belastingen in Holland’. Daarnaast verscheen zijn bijdrage “The Gold Mine of Netherlands Consumption Taxes in Two Historical International Treatises” in de feestbundel VAT in an EU and International Perspective, Essays in honour of Han Kogels, Amsterdam 2011 (pp. 208-220). De bijzonder hoogleraar besteedde verder de nodige tijd aan bestuurlijke- en overige activiteiten zoals het voorzitten van afstudeercommissies, bijwonen van afdelingsvergaderingen etc. van de afdeling Belas¬tingrecht. Hij nam deel aan academische sessies zoals promoties, oraties etc. Als laatste zij vermeld dat de bijzonder hoogleraar lid was van de jury voor de jaarlijkse facultaire scriptieprijs van de Leidse universiteit.
19
Belasting & Douane Museum
Jaarverslag 2011
Stichting Vrienden
In het afgelopen jaar heeft het bestuur zich vooral gericht op het uitbreiden van het aantal vrienden en het benaderen van mogelijke sponsors. Leden van het bestuur hebben een aantal kantoren van de Belastingdienst bezocht. In korte sessies veelal tijdens conferenties hebben zij de daar aanwezige belastingdienstmedewerkers uitgenodigd vriend te worden van de Stichting Vrienden. Tot grote vreugde waren het weer een behoorlijk aantal. Overigens moet geconstateerd worden dat deze bron bijna is opgedroogd. De meeste kantoren zijn inmiddels bezocht. In 2012 zal het bestuur alleen op uitdrukkelijke uitnodiging van het een kantoor op bezoek gaan. De doelstelling om in drie jaar tijd het aantal vrienden te verdubbelen zal nog de nodige inspanningen vergen.
Aantal Vrienden Per 1 januari 2011 was het aantal Vrienden gestegen tot 656. Op 31 december 2011 waren er 710 vrienden. Er zullen nog 100 vrienden moeten worden geworven om doelstelling te realiseren. Hopelijk weten vrienden weer nieuwe vrienden aan te trekken. Het bestuur zal zich verder richten op nieuwe medewerkers van de Belastingdienst.
20
Sponsorwerving In het verslagjaar werd ook de nodige aandacht besteed aan het bezoeken van organisaties en bedrijven in de periferie van de Belastingdienst. Inmiddels hebben zijn met vier bedrijven sponsorafspraken gemaakt. In 2012 krijgt dit zijn beslag. Het betreft bedrijven, die in de haven van Rotterdam werkzaam zijn. Het bestuur gaat er van uit dat in 2012 ook bedrijven van de “blauwe” kant als sponsor kunnen worden begroet.
Nieuwe aanwinsten uit het fonds Vrienden In 2011 kon via de Vrienden de aankoop van het schilderij “De definitieve aanslag” worden gerealiseerd. De definitieve aanslag is een schilderij van Fiel van de Veen en vormt een pendant van het schilderij “De voorlopige aanslag” dat al in het bezit is van het museum. Ook objecten uit het Niemeijer Tabaksmuseum in Groningen werden met financiële hulp van de Vrienden verworven.
Financiën De financiële situatie van de stichting is in het verslagjaar nog verder versterkt. Dit komt voornamelijk door een groot aantal betalende vrienden in combinatie met een vrij ingetogen aankoopbeleid.
21
Belasting & Douane Museum
Het vermogen groeide in 2011 van €17.528,13 naar € 23.320,25 per 31 december 2011.
Jaarverslag 2011
Functionarissen (situatie per 31 december 2011)
Samenstelling bestuur Het bestuur van de stichting bestaat uit (situatie per 31 december 2011) dhr. mr. T. Groenendijk voorzitter dhr. mr. J. Lunneker, penningmeester dhr. mr. H. Haverkamp, secretaris dhr. mr. H. Bakker, lid dhr. mr. F. Imhof, lid
Hoofdbestuur **
Vaste medewerkers **
dhr. drs. P.W.A. Veld, voorzitter (directeur-generaal Belastingdienst)
dhr. drs. F.M. Fox, directeur
dhr. J, Wardenier, secretaris-penningmeester* (oud voorzitter MT Douane Rotterdam)
Dank Het bestuur kijkt met tevredenheid terug op het afgelopen jaar en dankt alle vrienden voor hun bijdragen aan het versterken en uitbreiden van de collectie van ons museum.
mw. mr. M. Nell* (directeur bedrijfsvoering Douane Landelijk Kantoor) mw. dr. E.S. van Eijck van Heslinga (directeur bedrijfsvoering Koninklijke Bibliotheek) dhr. dr. S.R.A. van Eijck (voorzitter Landelijke Huisartsen Vereniging / oud-staatssecretaris van Financiën)
22
mw. R. Bogaart, educator publiekszaken mw. C.J. van den Bosch-van Dijk, medewerkster administratie dhr. W. van Es, hoofd presentatie mw. L. Gadjradj-Balwantsingh, managementassistente mw. J.W.E. van der Griend-Verbaan, medewerkster balie / boekingen dhr. A.C.A. van Kuijen, conservator
mw. drs. E. Pluymen (conservator bij het Huis van de Europese Historie te Brussel)
mw. G. Peneux, gastvrouw
dhr. dr. J.C. Bartel (oud-lid van de Raad van State)
mw. drs. A.J.I. van Schaik, conservator
dhr. mr. J. Lunneker (oud-voorzitter MT Belastingdienst/ Douane Noord) * tevens dagelijks bestuur
mw. J. Schut BC, p.r. en voorlichting publiekszaken
23
Belasting & Douane Museum
mw. drs. A.M. Simon-de Jong, collectiebeheerder mw. P. Tieman, medewerkster publiekszaken dhr. F. Visser, netwerkbeheerder dhr. F. Wijnvoord, medewerker technische dienst/gebouwenbeheer
Jaarverslag 2011
Vrijwillige medewerkers ** dhr. H . Duym, redacteur museumtijdschrift Impost dhr. A.H. Hammer, digitale beeld bewerker dhr. G. Reininga, fotograaf dhr. G.C. van Teylingen, collectiemedewerker fiscaal zegel
Tijdelijke medewerkers ** mw drs. S.C.E.M. Smit, conservator mw. E. Tieman, medewerker publiekszaken
mw. M.A. van der Veer-Bik, collectiemedewerker fiscaal zegel
Freelance medewerker ** dhr. B. Kraayo, financieel adviseur
24
25
Parklaan 14-16 3016 BB Rotterdam 088 - 151 49 00 •
[email protected] • www.bdmuseum.nl
