JAARVERSLAG 1993 STICHTING BELASTINGMUSEUM

JAARVERSLAG 1993 STICHTING BELASTINGMUSEUM

A

JAARVERSLAG 1993 STICHTING BELASTINGMUSEUM

Bestuur C. Boersma, voorzitter (tot 1 juni 1993) mr. H.A. Gohres, secretaris-penningmeester mr. H.J. Haverkamp mr. J.N. van Lunteren, voorzitter (sinds 1 juni 1993)

W.G.J. van Oene

Vrienden van het museum Voor een jaarlijkse bijdrage van minimaal f 20 ontvangt men:

periodiek het mededelingenblad Impost; een korting van f 15 op de Museumjaarkaart; een uitnodiging voor bijzondere activiteiten.

prof. mr. J. Reugebrink prof. dr. M.P.C.M. van Schendelen mr. S. Stoffer Museumleiding drs. Loes A. Peeperkorn-van Donselaar, conservator Zakelijke gegevens Museum: Parklaan 14

Als Vriend van het museum kan men tevens een persoonlijke bijdrage leveren aan de verdere groei en bloei van het museum door zich als vrijwilliger aan to melden. Het correspondentie-adres van de Stichting Vrienden van het Belastingmuseum is Parklaan 14-16, 3016 BB Rotterdam. Postbanknummer: 52.69.909

Bibliotheek: Parklaan 16 Bestuurszetel en facilitaire afdelingen: Parklaan 16 Postadres: Parklaan 14-16, 3016 BB Rotterdam Telefoon: 010 - 4365629 Fax: 010 - 4361254 Postbanknummer: 322056 Openingstijden Dinsdag tot en met vrijdag van 10.00 - 17.00 uur; zaterdag en zondag van 11.00 - 17.00 uur. Op maandag gesloten. Toegang gratis.

Onislag: 'De roeping van Mattheus de Tollenaar', paneel door Marinus van Rijmerswale (ca. 1550); dia door Robert J. Tiemann to Zwartewaal

BIJLAGE BIJ WIJ VAN FINANCIEN Nt MMER 7/8 1994

Inleiding Het achterliggende verslagjaar zal in de geschiedenis van het museum van belang blijken to zijn. In 1993 werd namelijk een begin gemaakt met de verbouwing van de beide museumpanden. Begin december waren de gebouwen geheel ontruimd en was de tijdelijke locatie voor kantoren en (ingepakte) collectie aan de Westzeedijk 114 betrokken. Hoewel de normale publiekstaak zo goed mogelijk werd uitgevoerd, werden de overige wcrkzaamheden ondergeschikt gemaakt aan de voorbereiding van de tijdelijke verhuizing en de verbouwing. Het museum sloot op 28 november voor het publiek. Tot die tijd werd het programma voor de wisseltentoonstellingen op enigszins aangepaste wijze uitgevoerd. Hetzelfde geldt voor het invoeren van de gegevens betreffende de collectie in geautomatiseerde bestanden en ten behoeve van het wegwerken van de registratie-achterstand. Bestuur Op 22 april werd afscheid genomen van voorzitter C. Boersma. Gedurende 8 jaar was hij als directeur-generaal der Belastingen functioneel voorzitter van het Stichtingsbestuur. Het is mede aan hem to danken dat het Belas-

Rechts van conservator de heer Paul Rosenmoller

tingmuseum aan de vooravond staat van een grote verbouwing. Het bestuur prijst zich daarom gelukkig dat C. Boersma bereid bleek als bestuurslid aan to blijven, zodat het museum nog lang plezier hoopt to hebben van de kennis en ervaring die de heer Boersma met zich meebrengt. Zijn aftreden vormde de aanleiding om tijdens een plezierige bijeenkomst met bestuur en medewerkers terug to blikken op de achterliggende jaren. Ter gelegenheid

(start van de Kommiezenroute op 8 juli)

van het afscheid werd de vertrekkende voorzitter een schilderij van de hand van medewerker Ahmad Khaknegar aangeboden. Directeur-generaal mr. J.N. van Lunteren nam de voorzittershamer over.

Ook onder zijn leiding ziet het bestuur de

toekomst met vertrouwen tegemoet. Het bestuur ontving tijdens het verslagjaar juridische adviezen van notaris mr. C.W. de Monchy, verbonden aan De Brauw Blackstone en Westbroek advocaten & notarissen to Rotterdam. Medewerkers Op 31 december trad museummedewerker Andre van Tiggelen vervroegd uit. Op 29 november nam hij op feestelijke wijze afscheid na 40 jaar bij de Belastingdienst to hebben gewerkt, waarvan de laatste vier hij het museum als huismeester en als financicel administra-

BIJLAGE BIJ WIJ VAN FINANCIEN NUMMER 7/8 1994

teur van de Stichtingen. Het werd een vrolijke bijeenkomst, geheel in de stijl van A. van Tiggelen, in aanwezigheid van zijn familie en vele contacten uit een meer en minder recent verleden. Andre van Tiggelen maakte ter herinnering een videofilm over zijn dagelijkse gang naar het museum en de sfeer aldaar. Hij bond het museum een kopie aan. Omdat de film een beeld schetst van juist de laatste maanden van het museum in het gebouw Parklaan 14 was dit een bijzonder waardevol en gewaardeerd geschenk dat als document zal worden toegevoegd aan het museumarchief. Bij het afscheid van deze gewaardeerde medewerker werd de hoop uitgesproken om hem in de toekomst als vrijwilliger terug to mogen zien.

voorspoedig verlopen. PC's werden geinstalleerd en deels vervangen door modernere versies. De doelmatigheid van werken wordt hier bijzonder mee gediend. Bijzonder hoogleraar Professor dr. F.H.M. Grapperhaus sprak op 26 januari 1993 zijn inaugurele rede uit ter gelegenheid van de aanvaarding van het ambt van bijzonder hoogleraar in de geschiedenis van het belastingrecht aan de Rijksuniversiteit Leiden. De titel van zijn oratie luidde `De pelgrimstocht naar het draagkrachtbeginsel. Belastingheffing in West-Europa tussen 800 en 1800' (Walburg pers/Kluwer 1993). Vervolgens hield de bijzonder hoogleraar zich onder meer bezig met het geven van colleges

Vrijwilligers Vrijwilligers mevrouw C. Handels-Versteeg-

binnen de faculteit der Rechtsgeleerdheid. Daarnaast verzorgde hij verscheidene gastcol-

den en de heren E.J.H. Volkmaars, J. Huisman, J.W. Bieze, S. Ruitinga, C. van Dongen en D.N. Nap gaven ook in 1993 hun bijdrage aan het museum. Zij verrichtten uiteenlopende werkzaamheden voor onder meer de foto-

leges en referaten voor uiteenlopende gezelschappen. Hij publiceerde enkele artikelen en gaf interviews. Hiermee is een begin gemaakt met het realiseren van een grotere naamsbekendheid voor dit vakgebied, dat uiteindelijk zal leiden tot een intensievere bestudering van de geschiedenis van de overheidsfinancien in het algemeen en die van de belastingen in het bijzon-

collectie, de collectie archief en documentatie, het mededelingenblad Impost, de collectie-registratie en ten behoeve van de jaarstukken voor de Stichting Belastingmuseum en de Stichting Vrienden van het Belastingmuseum. Bestuur en medewerkers zijn deze mensen veel dank verschuldigd voor hun onbaatzuch-

der.

tige inzet ten behoeve van het museum.

De Stichting Nederlands Kansspelmuseum De samenwerking met de Stichting Exploitatie Nederlandse Staatsloterij (SENS) heeft ge-

Organisatie Het boekwerk Administratieve Organisatie Interne Controle werd afgerond en in 1993

resulteerd in de gezamenlijke oprichting van de Stichting Nederlands Kansspelmuseum. Op 11 november 1993 vond in Den Haag de on-

word ervaring opgedaan met de nieuwe taak-

dertekening plaats van de oprichtingsacte. Het bestuur bestaat uit vijf personen. Namens SENS zijn dit directeur ing. L.A.M. van Castel en lid van de raad van commissarissen drs. V.I. Goedvolk. Het Belastingmuseum wordt vertegenwoordigd door de bestuursleden W.G.J. van Oene, C. Boersma en conservator drs. L.A. Peeperkorn-van Donselaar. Het Belastingmuseum is belast met het he-

verdeling. In verband met de vele ongewone werkzaamheden in het kader van de verbouwing, is de proefperiode verlengd tot 1994, om een evenwichtig beeld to krijgen van het functioneren. Na evaluatie wordt overgegaan tot definitieve functieweging. De automatisering is binnen het museum


heer van het Nederlands Kansspelmuseum, met de inrichting waarvan aan het einde van het verslagjaar een begin werd gemaakt in het gebouw van SENS aan de Paleisstraat in Den Haag. In het voorjaar van 1994 wordt het nieuwe museum officieel geopend. Naast de bijdrage aan een nationale collectie op het gebied van kansspelen vloeien uit deze samenwerking extra inkomsten voor de Stichting

perkorn, vergaderde regelmatig om de plannen voor de herinrichting van de museumzalen voor to bereiden. Ter orientatie werden werkbezoeken afgelegd naar het Drents Museum to Assen en het Goud-, zilver- en klok-

Belastingmuseum voort. Voor SENS is het Kansspelmuseum een onderdeel van het pro-

werd gekozen voor een chronologische opstelling, die aanvangt omstreeks het jaar 1000, zo-

motiebeleid.

dat op twee etages van het gebouw Parklaan 16 in 1994 10 eeuwen belastinggeschiedenis getoond wordt.

Huisvesting en inrichting In 1992 werd door het bestuur de beslissing genomen de gebouwen Parklaan 14 en 16 to verbouwen om to komen tot een moderne en goed geoutilleerde huisvesting. Aan de uitwerking van deze ingrijpende plannen werd in 1993 hard gewerkt. Aan de werkgroep die een en ander tot een goed einde moet brengen en waarin de Rijksgebouwendienst en het Projectbureau Huisvesting van de Belastingdienst reeds zitting hadden, werden in de loop van het jaar Architectenbureau Van den Broek en Bakema uit Rotterdam en tentoonstellingsvormgever Rob Schenk toegevoegd. Deze

kenmuseum to Schoonhoven. In samenwerking met vormgever Schenk, die aan de werkgroep werd toegevoegd, werden een eerste ontwerp en planning gemaakt. Inhoudelijk

Aan de hand van de politieke en sociaal-economische geschiedenis zijn acht periodes onderscheiden, die afzonderlijk worden behandeld. Aan iedere periode worden vervolgens zeven vragen gesteld. Deze luiden: wie hief belastingen, waarom, over wie en wie verzorgde de inning en de controle. Vervolgens wordt gevraagd hoe de belastingplichtige reageerde, waarbij dan fraude, smokkel, ontduiking en ontwijking aan de orde komen. De sancties die hieruit voortvloeiden komen ook aan de orde.

laatste kreeg van het Stichtingsbestuur opdracht om een ontwerp to maken voor de nieuwe opstelling van de vaste expositie. Een aannemer werd geselecteerd, terwijl gelijktijdig de verschillende procedures bij gemeente, provincie en brandweer werden gestart voor het verkrijgen van de benodigde vergunningen. Aan het eind van het jaar verkeerden deze nog in een afrondend stadium. Het streven om de verbouwing direct na ontruiming, medio december 1993, to starten werd hierdoor niet gerealiseerd. De planning om verbouwing en herinrichting medio 1994 to voltooien, bleef echter gehandhaafd. De werkgroep herinrichting van het Belastingmuseum, bestaande uit de medewerkers Pieter van Houten, Ton van Kuijen, Geert Nieman, John Vrouwenfelder en Loes Pee-

Met behulp van de voorwerpen die zich in de collectie bevinden wordt getracht de geschiedenis to reconstrueren op een begrijpelijke en visueel aantrekkelijke wijze. Dat het niet altijd mogelijk is om antwoord to geven op de vraagstelling ligt niet alleen aan het feit dat het museum in casu niet over een geschikt object beschikt, maar zeker ook aan de onmogelijkheid de werkelijkheid uit het verleden to achterhalen. Desondanks zal geprobeerd worden de geschiedenis zo volledig mogelijk to tonen: eerst in grote lijnen, in de toekomst steeds verder verfijnd en uitgewerkt. Sponsoring In de financiering van de verbouwing van de museumgebouwen werd voorzien. Dit gold

BULAGE BIJ WIJ VAN FINANCIEN NUMMER 7/8 1994

O

niet voor de herinrichting van bibliotheek, museum en depot. Het Stichtingsbestuur boog zich hierover en besloot tot het werven van sponsors. Het voorstel van de museumleiding om grote, landelijk opererende belastingadvieskantoren to benaderen werd overgenomen. De basis voor het Belastingmuseum, dat immers een collectie met een nationaal karakter bezit, wordt met deze aanpak verbreed. Als tegenprestatie wordt een sponsorbord bij de entree van het museum bevestigd, dat de mogelijkheid tot naamsvermelding biedt. Hoofdsponsors, die f 50.000 beschikbaar stellen, krijgen voor de duur van drie jaar tevens naamsvermelding bij een expositiezaal. Daarnaast biedt de Stichting een aantal aantrekkelijke faciliteiten waarvan de sponsors gebruik kunnen maken. Tentoonstellingsvormgever Rob Schenk verzorgde de vormgeving en produktie van een fraaie sponsorbrochure met de aan duidelijkheid niets to wensen overlatende titel: `Belastingmuseum zoekt sponsors...'. Subsidie en donaties Tevens werden de verschillende meer en minder bekende fondsen en subsidieverlenende instellingen benaderd om de herinrichting van museum, depot en bibliotheek financieel mogelijk to maken. Bezoekers In verband met de voorgenomen verbouwing sloot het museum op 28 november 1993 de deuren voor het publiek. Tot dat moment bezochten in totaal 12.508 personen het Belastingmuseum. Vergeleken met het topjaar 1992 was dit ongeveer 10% lager en gelijk aan 1991. De oorzaak voor deze lichte daling hangt mo-

Het Belastingmuseum had, zeker in de eerste maanden van het verslagjaar, niet to klagen over publiciteit en degenen die het museum bezochten waren positief over het gebodene. Wisseltentoonstellingen In verband met de voorbereiding van de verbouwing werd het programma voor de wisseltentoonstellingen enigszins aangepast. Gekozen werd voor een presentatie uit de eigen collectie voor de zomerperiode en een afsluitende tentoonstelling over de geschiedenis van de panden Parklaan 14 en 16. `Belasting is troef! Drie eeuwen belasting op speelkaarten in de Nederlanden' 27 januari 1993 tot en met 2 mei 1993 De tentoonstelling werd geopend door staatssecretaris van Financien drs. M.J.J. van Amelsvoort en behandelde de relatie tussen de speelkaart en de fiscus. Deze reizende expositie werd gemaakt in samenwerking met het Nationaal Museum van de Speelkaart in Turnhout (Belgie). Inhoudelijk lag het zwaartepunt bij fiscale kaartspellen uit de Nederlanden. Zo waren er originele ontwerpen voor de speciale Nederlandse belastingaas uit 1797 to zien en Russische kaarten uitgegeven door het weeshuis van Sint-Petersburg ter financiering van de exploitatiekosten. 'Belasting is troef!' toonde een bijzonder en kleurrijk aspect van onze collectie.

gelijk samen met de in het algemeen wat terug gelopen belangstelling voor museumbezoek. Veel musea signaleren in meer of mindere mate een afgenomen bezoekersaantal. Dit is niet alleen een regionals of zelfs nationale trend, maar ook internationaal het geval.

BIJLAGE BIJ WIJ VAN FINANCIEN NUMMF.R 7/' 1994

Ter gelegenheid van deze expositie werden de volgende bijzondere activiteiten georganiseerd: 21 februari Lezingenprogramma met dia's door verzamelaar Lex Rijnen over de verbodsbepalingen met betrekking tot het kaartspel in de loop der eeuwen. Verzamelaar Gejus van Diggelen verzorgde een overzicht van pikante kaarten onder de titel 'Pin-ups - het ideaalbeeld van de vrouw op speelkaarten'.

20 maart Ruilbeurs voor verzamelaars van speelkaarten Verzamelaars en andere belangstellenden werden in de gelegenheid gesteld om deel to nemen aan een ruilbeurs voor verzamelaars. De eigen museumcollectie werd bij die gelegenheid uitgebreid met enkele spellen. Tevens werd de catalogus van de collectie speelkaar-

onderwerp smokkelen ook zijn vrolijke kanten heeft. 'De Kommiezenroute' In aansluiting op het onderwerp van de tentoonstelling, dat alles met douane to maken had, ontplooide het museum een geheel nieuwe activiteit. Er werd een fietsroute uitgestippeld langs het vroegere en huidige werkterrein van de douane in de Rotterdamse haven. De tocht gaat langs oude douanegebouwen en andere kenmerkende plekken waar de Kommiezen werkten. De route, die gratis verkrijgbaar was bij het plaatselijke VVV en natuurlijk bij het museum zelf, start op de Parklaan en voert voornamelijk fangs de Maas, die steeds op verrassende wijze aan de horizon opduikt. De lengte van de fietstocht bedraagt 22 kilometer en is inmiddels in het vaste assortiment van het museumaanbod opgenomen gezien de uitermate enthousiaste reacties bij

ten gepresenteerd. Een nude belofte werd hiermee nagekomen.

het publiek. De Kommiezenroute ging op 8 juli officieel van start. Paul Rosenmoller, goede bekende

14,18 en 25 april

in de Rotterdamse haven en lid van de Tweede Kamer voor Groen Links, stapte bij die gelegenheid op de fiets en kreeg als eerste de beschikking over de fietsroute.

Goocheldagen voorjong en oud Leden van de Goochelclub Rotterdam verbaasden het publiek met hun kunsten uit de wereld van het goochelen met speelkaarten. De kinderen werden ingewijd in de geheimen en gingen niet alleen naar huis met een demonstratieset kaarten, maar tevens met een goocheltruc. `Smokkelen in beeld'

Ook in het kader van de tentoonstelling werd op 5 september een lezing gehouden, met speciaal voor dat doel geselecteerde dia's, door K.A. van der Put, oud-medewerker van de Fiscale Inlichtingen- en Opsporingsdienst (FIOD). Hij haalde herinneringen op uit zijn loopbaan als opsporingsambtenaar, toen hij

14 mei tot en met 15 september 1993 De expositie gaf een historisch overzicht van het smokkelen langs de Nederlandse grens. Uit de eigen collectie werd een selectie gemaakt van afbeeldingen waarop smokkeltaferelen to zien waren. Naast schilderijen werden ook grafieken en foto's getoond. Uit de collectie cartoons en spotprenten bleek dat het

zich bezighield met het oprollen van illegale alcoholstokerijen en branderijen in de jaren na 1945. `Parklaan 14 en 16 geexposeerd' 29 september tot en met 28 november 1993 De expositie werd geopend met een toespraak


door de directeur-generaal van de Rijksgebouwendienst de heer mr. F.W.R. Evers en vormde de afsluiting van de periode waarin het pand Parklaan 14 als museumgebouw dienst deed. De geschiedenis van bewoners en gebruikers van de beide panden werd getoond aan de hand van interieurfoto's en stukken uit de inrichting van de beide patriciershuizen uit de eerste helft van de 20ste eeuw, toen illustere families als De Kuyper en Mees aan de Parklaan woonden. Ook de latere gebruikers, zoals de Rijksbelastingacademie en natuurlijk het museum zelf, werden onder de aandacht gebracht. Aan het einde van de expositie werd de bezoeker een blik gegund in de toekomst van de beide gebouwen. Een maquette en muurtekeningen toonden duidelijk hoe de beide afzonderlijke panden na de verbouwing een geheel zullen vormen, naar een ontwerp van architect J. van lersel van Architectenbureau Van den Brock en Bakema uit Rotterdam. Externe tentoonstellingen De reizende exposities werden opnieuw regelmatig uitgeleend aan uiteenlopende instanties. Ter gelegenheid van de 'derde dinsdag in september' maakte het Belastingmuseum, samen met de Centrale Directie Voorlichting van het ministerie van Financien, een nieuwe mobiele tentoonstelling, met als thema 'Gezelschapspellen'. De expositie is 15 meter lang en bestaat uit kleurenfoto's op ware grootte. Vele fiscale en financieel-economische aspec-

Financien, tijdens en na de aanbieding van de Miljoenennota. Ter gelegenheid van de uitreiking van de Uijttenhooven-Doyen-Penning, op 17 maart in de Katholieke Universiteit Brabant, werd de reizende expositie 'Fiscale spotprenten' getoond. De gemeente Zoetermeer kreeg de tentoonstelling 'Tekenen des Tijds' in bruikleen ter gelegenheid van de Nationale Open Gemeentedag, op 25 september. De opstelling in de vitrines in de universiteitsbibliotheek van de Erasmusuniversiteit to Rotterdam werd dit jaar, in verband met de verbouwingsactiviteiten, slechts eenmaal vernieuwd en gevuld met recente aanwinsten op smokkelgebied. De collectie 'Geschiedenis van de automatisering binnen de Belastingdienst', die deels is opgeslagen, deels is geexposeerd in het Automatiseringscentrum van de Belastingdienst in Apeldoorn, was in 1993 opnieuw onderwerp van studie, zowel binnen het bestuur van de Stichting Belastingmuseum, als binnen de Werkgroep Verzamelbeleid Computerhistorie, waaraan naast de Stichting Moret Groep Collectie ook museum het Scryption uit Tilburg en vertegenwoordigers van de universitaire wereld deelnemen. Het streven was er op gericht om enerzijds de bewaaromstandigheden in Apeldoorn to verbeteren en to komen tot een scherpere afbakening van het verzamelbeleid. terwijl ander-

ten zijn op deze fraai uitgevoerde, veelal 19de eeuwse, speelborden to vinden. In enkele gevallen werd het complete spel gewijd aan het fiscale klimaat van zijn tijd. Voorbeelden daarvan zijn het Boerenschroomspel en Patentspel, maar ook tol betalen en loterij verkoop kwamen in gezelschapspellen terecht.

zijds gezocht werd naar het van de grond tillen van een nationals museale aanpak van de geschiedenis van de kantoorautomatisering. Beide onderwerpen kregen ruime aandacht. Definitieve oplossingen zijn tijdens het verslagjaar nog niet bereikt.

Op Prinsjesdag beleefde de tentoonstelling zijn primeur in de hal van het ministerie van

Conferentie Douane- en Belastingmusea Op initiatief van het Deense Douane- en Be-


lastingmuseum (ToldSkatmuseet) werd op I en 2 september 1993 in Kopenhagen de eerste Europese conferentie voor douane- en belastingmusea gehouden. Tien landen waren door in totaal 20 afgevaardigden vertegenwoordigd, to weten Belgie, Denemarken, Duitsland. Finland, Frankrijk, Groot-Brittannie, Nederland, Noorwegen, Oostenrijk en Zweden. Namens het Nederlandse Belastingmuseum was adjunct-conservator J.E. Vrouwenfelder aanwezig. De conferentie, die werd ingeluid met de opening van een door de Scandinavische deelnemers geproduceerde tentoonstelling over de douane toen en nu in Scandinavia, had als doel de deelnemende musea aan elkaar voor to stellen. Daarnaast werden er lezingen verzorgd en discussies gehouden over museale aspecten als het verzamelbeleid, de registratieproblematiek en mogelijke toekomstige samenwerking.

dams Dagblad' en in het maandblad voor de museumbezoeker'Vitrine'. De voor het Belastingmuseum belangrijke en met opheffing bedreigde lokale televisiezender Stads TVRotterdam ontving van het museum een adhesiebetuiging. In verband met de aangepaste programmering ten aanzien van de wissel-exposities, hetgeen weer samenhing met de voorbereidingen voor de verbouwing, hadden de activiteiten op het gebied van de publiciteit vaak een korte termijn karakter. Hierdoor liep de publiciteit in de loop van het jaar enigszins terug, vooral op het gebied van (inhoudelijke) interviews en achtergrondverhalen. De invoering van de Beeldkrant van de Belastingdienst betekende voor het Belastingmuseum een nieuwe ingang naar een belangrijke doelgroep. Deze extra communicatiemogelijk-

In de slotverklaring werd opgenomen dat er

heid is opgenomen in het mailingbestand.

een Association of International Customs Museums (AICM) zal komen. Het lidmaat-

Samenvatting publikaties 1993:

schap staat open voor alle musea die de zorg hebben voor collecties op het gebied van douane, accijnzen en belastingen. Het Franse douanemuseum bood aan in 1994 een volgende conferentie to organiseren.

- Iandelijke media - regionale media - lokale media - Belastingdienst - overigen

Public Relations, voorlichting en educatie

Samenvatting radio/TV: landelijk 5x regionaal 2x lokaal 15x

Publiciteit Evenals het voorgaande jaar leverden de Nederlandse Orde van Belastingadviseurs en de Nederlandse Federatie van Belastingadviseurs

8x 24x 9x 8x lOx

een financiele bijdrage aan het publiciteits-

Videofilm

budget. Het Hypotheek Info Centrum in Den Haag financierde de wekelijkse Museumladder in de Haagsche Courant. Opnieuw kreeg het Belastingmuseum vooral middels `free publicity' ruime aandacht in de media, waarbij de nadruk ligt op de regionale media, met het accent op de regio Rijnmond. Incidenteel werd geadverteerd in het 'Rotter-

In het voorjaar van 1993 ging in het museum de videofilm 'Van rechtvaardigheid tot solidariteit' in premiere. Deze Iaat zien hoe de belastingen zich hebben ontwikkeld sedert het einde van de 19de eeuw, toen de inkomstenbelasting in Nederland werd geintroduceerd. Daarnaast wordt aandacht besteed aan de veranderingen binnen de ambtelijke cultuur. Dit alles wordt getoond tegen de achtergrond

BULAGE BU WIJ VAN FINANCIEN NUMMER 7/8 1994

van de politieke en maatschappelijke veranderingen. De film is bedoeld als introductie voor groepsbezoeken en richt zich op uiteenlopende doelgroepen, zoals medewerkers van de Belastingdienst, met name degenen die in opleiding zijn, maar ook op studenten van fiscale opleidingen elders. Tevens is dit historische overzicht van de recente geschiedenis interessant voor personen afkomstig uit de belasting-

drievoudige aantal bezoekers dat, waarschijnlijk dankzij de overvloedige regenval, toch de

advieswereld. 'Van rechtvaardigheid tot solidariteit' is dan ook een co-produktie die ontstond uit een

Uitgaansmarkt De Uitgaansmarkt, een jaarlijks terugkerend evenement dat de opening betekent van het stedelijke winterseizoen, werd in 1993 voor de eerste maal op een nieuwe locatie gehouden:

vruchtbare samenwerking tussen de afdeling voorlichting en de audio-visuele dienst van de Belastingdienst van het ministerie van Financien. Kunst kijken Op 16, 17 en 18 maart organiseerde de Stichting Kunstzinnige Vorming Rotterdam (SKVR) het programma 'Kunst kijken' voor leer-

weg naar het museum wilt to vinden. Zij konden genieten van de kleine expositie die speciaal was gemaakt voor dit weekend, dat in het teken van 'verzamelen' stond. Er werd onder meer een videofilm getoond met opnamen van het museum en oprichter Van der Poel

uit 1939.

in het gloednieuwe Museumpark. Helaas waren de weersomstandigheden niet optimaal, maar dankzij de verbeterde presentatiemogelijkheden trok de Uitgaansmarkt toch veel bezoekers. Lezing

lingen van groep 8 van de basisschool. Hun wordt een kijkje geboden in de keuken van musea, academies en ateliers. Het Belasting-

Op 21 juli verzorgde conservator Loes A. Peeperkorn-van Donselaar voor de Rotaryclub Rotterdam een lezing met als onderwerp 'het

museum verleende, evenals voorgaande jaren,

Belastingmuseum in vogelvlucht'.

zijn medewerking en toonde onder meer de restauratie-ateliers. Aandacht werd besteed aan het rijkswapen als logo van de rijksoverheid. In het verlengde daarvan werden vervolgens de kinderen in de gelegenheid gesteld zelf van brooddeeg een familiewapen to maken. Groot was het enthousiasme en verrassend het resultant!

Museumkrant Evenals voorgaande jaren werd een bijdrage geleverd aan de Rotterdamse Museumkrant 'Musea aan de Maas'. De edities werden in 1993 verspreid met de 'Stadskrant Rotterdam', waardoor een omvangrijker en nieuw publiek kon worden bereikt.

Nationaal museumweekend Op 17 en 18 april vond het nationaal museum-

'In naam van de Koningin' Ter gelegenheid van het 120-jarig bestaan en

weekend plaats; een evenement dat normaal

de opheffing van de Koninklijke Broeder-

gesproken zorgt voor een pick in het museum-

schap van Ontvangers van 's Rijks Belastin-

bezoek. Aangezien op 18 april in Rotterdam de marathon werd gelopen, waarbij het cen-

gen (1873-1993) verscheen een gedenkboek

trum van de stad hermetisch wordt afgesloten en het museum nauwelijks bereikbaar is, wa-

Het Belastingmuseum verzorgde hiervoor 57 illustraties en medewerker T. van Kuijen leverde de titel: 'In naam van de Koningin'. In verband met de fusie van de Broederschap

ren de verwachtingen niet hoog gespannen. Reden to meer om blij to zijn met het twee tot

onder hoofd-redactie van J.G.M.N. Hoonings.


met de Vereniging van Inspecteurs van 's Rijksbelastingen werd op 5 november het archief overgedragen aan de voorzitter van het bestuur van de Stichting Belastingmuseum, mr. J.N. van Lunteren. Verzoeken om documentatie, illustraties en bruiklenen van video films Documentatie betreffende de collectie van het museum werd op verzoek toegezonden aan uiteenlopende personen, bedrijven en instellingen (44 maal).

Foto-materiaal werd geleverd aan uiteenlopende bedrijven en instellingen. In het kader van de Nationale Open Gemeentedag werden videofilms in bruikleen gegeven aan de Gemeentes Papendrecht, Velzen en Werkcndam. Belastingmuseum zoekt Ministers van Financier Tijdens de herfstvakantie kreeg de museum-

toor van De Brauw, Blackstone & Westbroek, K.P.M.G. Meijburg & Co. Belastingadviseurs in het kader van de Meijburg Course. Deze laatste rondleiding werd opgeluisterd met een korte lezing door professor dr. F.H.M. Grapperhaus. Professor mr. A. Nooteboom bracht ter gelegenheid van de viering van zijn 40-jarig huwelijk een bezoek aan het museum en kwam met zijn gevolg voorrijden in een antieke paardentram. Daarnaast waren er bezoekers uit het buitenland, zoals de kamercommissie voor financien van het Zweedse parlement, die in het kader van een werkbezoek aan de Rotterdamse douane een uitstapje maakte naar het museum. Deelnemers uit de landen van de Europese Gemeenschap en andere landen rond de Middellandse Zee aan een seminar over lokale belastingen, brachten onder leiding van mr. H.A.F. Verbrugge, directeur der gemeentelijke belastingen van Rotterdam, eveneens

bezoeker de gelegenheid om in het museum op de personal computer het Rijksbegrotingsspel to spelen.

een bezoek aan het Belastingmuseum.

Educatie In 1993 werden in totaal 149 rondleidingen

de beide rijkswapens die zich voor de gevels van de panden Parklaan 14 en 16 bevinden.

verzorgd, waarvan bijna de helft (64) in het kader van het `Berevel-project' voor het basisonderwijs (33) en het voortgezet onderwijs

Hij deed dit als voorzitter-regent van het Uyttenhooven-Doyenfonds, dat de restauratie van deze unieke wapens had mogelijk gemaakt.

(31). Ten opzichte van het vorige jaar is het aantal rondleidingen uit het onderwijs afgenomen. Oorzaken hiervoor zijn de tijdrovende activiteiten ten behoeve van de voorbereiding van de verbouwing van het museum en uiteraard het feit dat het museum een maand korter dan normaal open was. Incidenteel waren externe oorzaken aan to wijzen, zoals de stakingen in het openbaar vervoer die op 10 en 16 juni plaats vonden. De overige 85 groepsbezoeken waren afkom-

Onthulling rijkswapens Op 8 september onthulde ir. F.A. Nelemans

stig uit alle geledingen van de samenleving. Om er enkele to noemen: Rijksadvocaten ver-

leugdvakantiepaspoort 12 juli tot en met 20 augustus 1993 Dit jaarlijks terugkerende evenement voorzag, evenals voorgaande jaren, duidelijk in een behoefte. Aan de hand van een puzzeltocht dienden de kinderen een aantal vragen to beantwoorden alvorens het begeerde Stempel in hun paspoort to ontvangen. In de tuin van het museum was een illegale alcoholstokerij ingericht. Onderweg kwamen zij ook nog een smokkelaar tegen over wie een vraag he-

bonden aan het Haagse en Amsterdams kan-

antwoord diende to worden. Het totaal aantal


16 november: de 'Cornelis Trompbank' op bruikleenpad near het Nederlands Scheepvaartmuseum to Amsterdam

bezoekers in het kader van het Jeugdvakantiepaspoort bedroeg 2.843. Onder hen waren 1.829 deelnemers met een paspoort en 1014 begeleiders. Hiermee steeg het totaal aantal ten opzichte met 1992 met 199 personen. Gebruik facilitaire ruimte door derden 26 januari - Uitreiking Diplome d'Honneur door mr. H.J. Haverkamp aan douane-ambtenaren 21 februari - Lezing speelkaarten 26 februari - Prof. Elias bezoekt bibliotheek met 81 studenten, met rondleiding 20 maart - Ruilbeurs speelkaarten 17/18 mei - Voorlichting `Groot 0' Rotterdam 23 juni - Directie Douane, dhr. Langenberg met 12 Roemeense gasten. Lezing met rondleiding 23 september - K.P.M.G. Meijburg & Co, Belastingadviseurs met 60 personen, rondlei-

ding met borrel. Prof. Grapperhaus verzorgde een lezing 7 oktober - Afscheidsreceptie dhr. J.D.C. Mensert, Leiderdorp 1 november - Vergadering `Groot 0' Rotterdam 9 november - Nelcon Kraanbouw B.V., rondleiding met diner 13 november - H.P.C. Peeperkorn 40 personen museumbezoek met aansluitend High tea, in verband met ambtsjubileum 24 november - Panfox, P. Gaillard Intermediair voor bedrijfseffectiviteit Collectie Registratie Gestaag werd er, opnieuw met steun van vrijwilliger Huisman, verder geregistreerd. Steun kwam er ook in 1993 van de vestiging Particulieren van de Belastingdienst Brielle bij het

BIJLAGE BIJ WIJ VAN FINANCIF N NUMMER 7/8 1994

invoeren van de registratiegegevens op de (klad)inventariskaarten in het computersysteem. Een geduldwerk dat dankzij de inzet van velen langzaam maar zeker vorm krijgt. Depot en conserveringsruimte Met het oog op de komende verbouwing, waarbij een professioneel depot wordt ingericht, werd in januari 1993 een depotnota geschreven. Hiermee werd inzicht gegeven in de eisen die aan een nieuw depot dienen to worden gesteld. Aandacht werd besteed aan de kwaliteit op het gebied van klimaatbeheersing en aan to schaffen stellingen en kasten. Een en ander in relatie tot de omvang en aard van de collectie. In augustus volgde een meer gedetailleerde opsomming van de behoeften. Beide stukken dienden ter ondersteuning van de werkgroep (bestaande uit Rijksgebouwendienst, Projectbureau Huisvesting van de Belastingdienst, Architectenbureau Van den Broek en Bake-

len. Museummedewerker E. van Hengel volgde W. van Es tijdelijk als coordinator op. De laatste verzorgde als SIMIN-bestuurslid op de voorjaarsbijeenkomst van deze sectie een lezing over de behoefte aan cursussen en opleidingen op het gebied van de registratie van museale collecties vanuit het perspectief van de PC-gebruikersgroep. Schilderijencollectie Schilderijenrestaurator A. Khaknegar voltooide zijn conditieonderzoek van de schilderijencollectie voor de helft. Een portret van Koning Willem II (nr.0016, schilder onbekend) werd schoongemaakt en verdoekt. 'De ongelukkige kaartspeler', door C. Binkes (nr.1938) werd schoongemaakt en van een nieuwe vernislaag voorzien. Het in een zeer slechte staat verkerende portret van mr. Ph. Hamel (1774-1856), ontvanger der registratie en successie in Zutphen (nr. 1111, on-

ma en het Belastingmuseum), die belast is met

bekende meester) onderging enige noodconserverende behandelingen.

het realiseren van de verbouwingsplannen.

De zeer veel werk vergende restauratie van

Behalve het depot wordt een conserverings-

het grote 17de eeuwse doek 'De Cijnspen-

ruimte gecreeerd, waar nieuw binnengekomen objecten kunnen worden schoongemaakt, gecontroleerd en geconserveerd, alvorens zij

ning' (nr.2595, schilder onbekend), is ongeveer voor de helft voltooid. De slechte restauraties uit het verleden werden verwijderd,

een plaatsje in het depot krijgen. Om de inrichting van deze ruimtes to financieren is in november een subsidie-aanvraag ingediend bij de Mondriaan Stichting, voorheen het Deltaplan Cultuurbehoud van het ministerie van Welzijn, Volksgezondheid en Cultuur (WVC).

waarna een nieuw doek werd aangebracht. Voorts werd begonnen met het vullen en beschilderen met verwijderbare stoffen, van de talloze kale plekken.

Registratie en automatisering De PC-gebruikersgroep van de Sectie Informatievoorziening voor Musea in Nederland (SIMIN) van de Nederlandse Museumvereniging kwam twee maal bijeen in het Belastingmuseum. Museummedewerkers belast met documentatie- en /of registratiewerkzaamheden waren tijdens deze druk bezochte bijeenkomsten in de gelegenheid ervaringen uit to wisse-

In 1993 werd het in het jaar daarvoor gestarte restauratie-onderzoek van het paneel 'De roeping van Mattheus de tollenaar', toegeschreven aan Marinus van Rymerswale (1497?1567?), afgerond. Het schilderij verkeert in slechte staat. De schildering vertoont blazen en is op enkele plaatsen verdwenen. Op een aantal plaatsen is de schildering niet authentiek. De in het verleden aangebrachte houtrestauraties en parkettering zijn naar de huidige maatstaven onjuist uitgevoerd. Daardoor ontstond en zal nog meer schade ontstaan.

BIJLAGE BIJ WIJ VAN FINANCIEN Nt MMER 7!S 1994

Twee deskundigen op het gebied van de restauratie van oude houtpanelen, M.A.J. de Man, schilderijenrestaurator van Museum Het Prinsenhof in Delft en J. Verhoeven, oudmeubel-restaurator van hetzelfde museum, stelden een conditie- en een restauratierapport op. In eerste instantie zal de houtrestauratie worden uitgevoerd, waarna het paneel, alvorens to starten met de restauratie van de schildering, enige tijd rust krijgt. Restauratie rijkswapens Na een jarenlang onderzoek naar de juiste kleurstelling en het juiste kleurgebruik bij de restauratie van rijkswapens en rijkswapenborden werd het gereedkomen van de restauratie van de twee grote rijkswapens, oorspronkelijk

Stichting Museum De Acht Zaligheden, Eersel Nederlands Centrum voor Volkscultuur, Utrecht M.R. van der Krogt, Voorburg G.J. Hobbelink, Winterswijk Rijksarchief, Den Haag

Gemeente Papendrecht Gemeentelijke Belastingen, Zoetermeer Centrale Directie Voorlichting ministerie van Financien, Den Haag J.W. Gerritsen, Amsterdam N. de Roy Rotterdam Directie Douane, Rotterdam Video International Projects, Bloemendaal Douane Post Sureweg, Rotterdam Huizer en Hoogenboom Accountants,

afkomstig van het in 1940 afgebrande Oost-indisch huis aan de Boompjes in Rotterdam,

Rotterdam

aangegrepen om aandacht aan dit onderwerp to besteden.

Een bijzondere vermelding verdient de reis die een van de topstukken uit de collectie van het Belastingmuseum, de 'Cornelis Trompbank', op 16 november aanvaardde. Bestemming was het Nederlands Scheepvaartmuseum in Amsterdam, waar de l7de eeuwse bank de tentoonstelling 'Schatten van het konings-

Bruikienen Uit de collectie van het Belastingmuseum werden objecten in bruikleen afgestaan aan de volgende instellingen:

Gemeente Aardenburg Belastingdienst Ondernemingen, Utrecht Ministerie van Binnenlandse Zaken, Leidschendam Gemeentelijke Belastingen, Den Haag Belastingdienst Opleidingen, Utrecht (drie maal) Katholieke Universiteit Brabant, Tilburg Rijksmuseum Nederlands Scheepvaartmuseum, Amsterdam Scryption, museum voor schrift- en kantoortechniek, Tilburg Stichting Veluws Museum, Harderwijk Tropenmuseum, Amsterdam Drents Museum, Assen Ministerie van Financien, Brussel. Belgie Rabobank Nederland Computercentrum, Zeist Douane District, Rotterdam

schip Kronan, de Gouden Eeuw in Zweden en Nederland' luister bijzette. Aanwinsten Uitbreiding schilderijen-collectie In het kader van zijn collectievormende taak schilderde A. Khaknegar twee schilderijen van douanekantoren, to weten aan de Oliphantweg in Rotterdam en het voormalig douanekantoor aan de grensovergang bij Baarle Nassau, dat gedeeld werd met de Belgische Douane. Tevens kwam een schilderij van de voormalige inspectie der directe belastingen aan het Buitenom in Den Haag gereed. Ook in 1993 ontving de Stichting Belastingmuseum van het Uyttenhooven-Doyenfonds een donatie ten behoeve van de exploitatie. In combinatie met de financiering van de restau-


ratie van de kronen van de rijkswapens heeft het bestuur van dit Fonds opnieuw aangetoond een belangrijke steunpilaar to zijn.

financieel opzicht in het vaarwater zitten. Voorafgaand aan de verhuizing, waaraan vooral in het najaar veel tijd werd besteed,

Bibliotheek

werden afstootcategorieen bij het collectioneringsbeleid geformuleerd en door het Dage-

Naast de reguliere werkzaamheden ten be-

lijks Bestuur van de Stichting Belastingmuse-

hoeve van de bibliotheek stonden in 1993 drie

um goedgekeurd.

zaken centraal, to weten de start van de samenwerking met bijzonder hoogleraar Grapperhaus, de oprichting van de Stichting Bibliotheek voor Fiscale Geschiedenis en de verhuizing van de bibliotheek in verband met de verbouwing van de panden Parklaan 14 en 16. Het beleid van het Stichtingsbestuur richt zich er op de bibliotheek to ontwikkelen tot een goed gedocumenteerd centrum voor de bestu-

De voortgang van de invoer van de gegevens van de boeken in het catalogiseersysteem van de Erasmusuniversiteit Rotterdam vorderde langzaam. In het verslagjaar is daarom een voorstel ingediend voor meerjarige personele ondersteuning ten behoeve van deze invoer in PICA. Over de Adriani bruikleencollectie is nader contact geweest met de eigenaar, het Internationaal Belasting Documentatie Centrum in

dering van de geschiedenis van de overheidsfinancien in het algemeen en van de belastin-

Amsterdam. Gesproken werd over de fysieke

gen in het bijzonder.

staat en de verificatie van de begeleidende schenkingslijst.

Geografisch beperkt het terrein zich tot

In de laatste maanden van het jaar werden

Nederland en de vroegere Nederlanden. In samenwerking met de bijzonder hoogleraar werden de doelstellingen aan een nader onderzoek onderworpen en in het verlengde daarvan de eisen die aan de collectie moeten worden gesteld. Collectionerings- en saneringscriteria dienen to worden opgesteld.

700 verhuisdozen ingepakt. De boeken die behalve informatiedrager, als gevolg van hun ouderdom en of unieke karakter, ook museale waarde hebben gekregen, werden afzonderlijk opgeslagen bij de overige museale collectie. Het restant en dat is het merendeel, werd bij de verhuizer in opslag gegeven. Om voorbereid to zijn op de herplaatsing van

In de loop van het jaar werd de collectie aangevuld met dat deel van de oorspronkelijke bibliotheek dat na de opheffing van de Rijksbelastingacademie was overgebracht naar het Fiscaal Instituut van de Rijksuniversiteit Leiden en later naar het Opleidings Instituut Financien in Den Haag. De oorspronkelijke bibliotheek zoals professor Van der Poel deze creeerde, werd op deze wijze goeddeels in oude staat terug gebracht. Ingegaan werd op de relatie tussen museum en bibliotheek. Besloten werd een afzonderlijke stichting in het leven to roepen, genaamd de 'Stichting Bibliotheek voor Fiscale Geschiedenis'. De bibliotheek zal zich naast

het museum als een tweede pijler kunnen ontwikkelen, zonder dat beiden elkaar in

de boeken op de nieuwe locatie op de bel-etage van het vroegere museum, werden inventarisatielijsten gemaakt van de strekkende meters per onderwerpsrubriek. Hiermee wordt na de verbouwing de opstelling van dat deel van de collectie dat is gecatalogiseerd, vereenvoudigd. Stichting Vrienden van het Belastingmuseum Het mededelingenblad 'Belastingen en museum' is tijdens het verslagjaar voortgezet onder de titel 'Impost'. Sedert het aantreden van vrijwilliger S. Ruitinga als lid van de redactie kon het tijdschrift reeds met enige regelmaat verschijnen. In het verslagjaar was de vormgeving aan de beurt om er voor to zorgen dat


400

ook in aanzien een volwassen tijdschrift ontstond. Dankzij de afdeling Repro van het Automatiseringscentrum van de Belastingdienst in Apeldoorn ontstond het inmiddels bekende en gewaardeerde tijdschrift. De Stichting Geschiedenis van de Overheidsfinancien heeft een eigen katern dat onder redactie staat van mw. dr. Wantje Fritschy. Ter gelegenheid van de benoeming van professor Grapperhaus tot bijzonder hoogleraar in de geschiedenis van het belastingrecht werd de Vrienden en Donateurs een exemplaar toegezonden van de in druk verschenen oratie `De pelgrimstocht naar het draagkrachtbeginsel. Belastingheffing in West-Europa tussen 800 en 1800 (Walburg Pers/Kluwer 1993).

Het aantal Vrienden en Donateurs van het Belastingmuseum bleef op peil. Dat de band met museum en bibliotheek een hechte is, bleek uit de reacties op een brief die in het najaar aan alien verzonden werd met een verzoek om een extra donatie ten behoeve van de herinrichting van bibliotheek, museum en depot. In totaal bracht de actie

f 29.000 op. De belofte die in de brief werd gedaan, dat degenen die f 100 of meer overmaakten in het Jaarverslag zouden worden vermeld, lossen wij hierbij gaarne in. Een aantal personen gaf to kennen hiervoor niet in aanmerking to willen komen. Uiteraard hebben wij hieraan gevolg gegeven.

Accountantskantoor Silvis-Vos Arthur Andersen Beeckman, M. Besten, J. de Beversluis, J.A. Blokland, T. Bockel, H. van

Middenmeer s-Gravenhage Dilbeek (Belgie) Ulvenhout Rotterdam

Buis, W. Buiting, J.S.

Naarden Rotterdam Wassenaar Gouda Amsterdam Middelharnis 's Hertogenbosch Apeldoorn Zeist Nootdorp Voorschoten

Burger, B.

Spijkenisse

Daniels B.V., mr J.

Capelle a/d IJssel 's Gravenhage Amsterdam Utrecht Amsterdam Hengelo Middelburg Roden

Boer, mr. G. den Bos-Rops, dr. J.A.M.Y. Bouma, mr. J.M. Braak, mr. G.E.H. ter, en mr C.N. Schuring/ notarissen Bree,J.E.de Brock, B. van den Bronger de Boer,

De Nederlandse Federatie van Belastingadviseurs De Nederlandse Orde van Belastingadviseurs Dieren, M.J. van Dijk-de Reus, Mw. G.M. van Dijstelbloem, H.G.M. Dirksen, mr. W. Eck, mr. W.A. van

[31JLAGE 131J WIJ VAN FINANCIEN NUMMER 7/8 1994

Eck, W.D. van Eekhout, A.J.M. Euroduty Everts, E. Finkensieper, mr. J.M.F. Geerts, mr. S.M.S. Gohres, mr. H.A. Hofstra, Prof. mr. H.J.

Roden Hilversum Castricum 's-Gravenhage Loenen aan de Vecht Berkel-Enschot Heemstede s-Gravenhage

Hoogh, J.P. de

s-Gravenhage

Huizer & Van leperen Acountants & Belastingadviseurs Jong B.V. P.C. de Jong, Mw. J. de Federatie Belastingconsulent Kam, C.A. de

Rotterdam Blaricum Veenendaal Groningen

Kattenbusch, W.F.F.

Overijsse (Belgie) Turnhout (Belgie) Bemmel

KCFT Kokx en Derksen Koninklijke Broederschap Ontvangers van 's Rijksbelastingen Amsterdam; Koninklijke Nedlloyd Koolmees, J. Koopmans, S.M. Krevel, J.J.M.D. van Kuijper, W. Kunen, K.C. Lagendaal, W.J.A. Lanschot-Hubrecht, W.J. van Lawick, H. baron van Leeden, R.D. v.d.

Liesker, R. Loyens & Volkmaars Lugt, drs. F.H. Lunteren, mr. J.N. van Meering, Prof. A. Meijer, Mw. L.M. Mertens, mr. Ton L. Meurs & Partners Nauta B.V., Mr. K. Netze, mr. O. Oosterbroek, J.P. Oosterhoff, A.J.

Poel, A.A. van der Poel, C. van der, Federatie van Belastingadviseurs Poel, Prof. dr. J.M.G. van der Price Waterhouse

Smilde Rotterdam Zoetermeer Heelsum Vucht Zutphen Reewijk Rotterdam Breda 's-Gravenhage Rotterdam Voorburg Rotterdam Oegstgeest 's-Gravenhage Hilversum Schiedam 's Gravenhage Bladel Blaricum Delft Waddinxveen 's-Gravenhage Middelburg Amersfoort Wageningen 's-Gravenhage

BIJLAGE 131J WIJ VAN FINANCIEN NUMMER 7/8 1994

Bijlage bij het jaarverslag 1993, Stichting Belastingmuseum Prof. dr. Van der Poel Lijst van personen die eon schenking deden, in afabetlsche volgorde Abrahams, P.J.C.M., Belastingdienst Ondernemingen, Tilburg Agterhof, dhr. H.H., Dinxperlo Asser, dhr. H. van, Douanepost Oldenzaal, Oldenzaal Bartels, T.L., Rotterdam Blitz. drs. C.C., Belastingdienst Particulieren, Rotterdam Boersma, dhr C., Leiderdorp Bouma. dhr. mr J.M., Amsterdam Broek, dhr. mr B van den, Hoofd Douane District Arnhem, Arnhem Buijs, dhr. J., Amsterdam Camu. dhr., Belastingdienst Opleidingen, Utrecht Duparc, drs F.J., Directeur Koninklijk Kabinet, 's Gravenhage Elderen, dhr H. van, Groningen Elting. dhr. W.. Winterswijk Everts, dhr. E., Den Haag Gemeente-archief Venlo, Venlo " otdschmit, mw. prof. mr J.E., Utrecht .,ol, dhr. R. van, Turnhout Gorree, dhr. A., Douane district Roosendaal, Roosendaal Grapperhaus, Prof. dr F.H.M., Doom Grit, dhr. drs S., Stichting Staring Instituut, Doetinchem "Pei)-;is, dhr. C., Douane Nieuwe Schans, Nieuwe Schans "., dhr. H.C.J. van't, Douane Post Roosendaal, Breda ... iink, dhr. M.J.G., Int. Inst. voor Soc. Geschiedenis, Amsterdam Janssen, dhr. J., Beilen Keessen, dhr. T., Rotterdam Kolk, dhr. mr. G. van der, Belastingdienst Particulieren, Eindhoven Kom, mw M.A.M. de, Rotterdam Kooijmans, dhr. T.J.B., Belastingdienst Groot Ondememing. Amsterdam Z.O. Koolmees, J., Zoetenmeer Koopman, dhr. P., Krommenie Laros, dhr. H., Belastingdienst Particulieren, Hengelo Lier, dhr. F.J. van, Marechausseemuseum, Buren Lunneker, dhr. mr. J., Directie Groot 0, Diemen Maarseveen, dhr. dr J.G.S.J. van, De Nederlandse Bank N.V., Amsterdam Martinez Didier Tresor de I'AHAD, Neuilly dur Seine Meihuizen, dhr. F., Belastingdienst Particulieren, Hilversum Mietes, A.A., Hfd Insp & Acqui Rijksarch Z-H, 's Gravenhage Mijnsbergen, dhr./mevr. F.C.. Vlissingen ' Nijzink, dhr. P., Belastingdienst Particulieren, Dordrecht Noorduyn, mr B 0., Koninklijke Pakhoed N.V., Rotterdam Nooteboom, Prof. mr A., Rotterdam Olgers, G.A., Belastingdienst P/O, Haarlem Ploeg, F.H.J. van der, Douane Post Schiphol, Hoofddorp Prenger, dhr., Belastingdienst Particulieren, Hengelo Renting, J., Veendam nders, dhr. F.C., Purmerend andkuyl, dhr. mr. P.F.H.M., Wassenaer Schendelen, Prof dr M.P.C.M. van, Rotterdam Schoenmaker, dhr. J., Koninklijke Begeer, Zoetermeer Schonewille, dhr. P., Drents Museum, Assen 'uama, dhr. P., Den Haag uiling, dhr. E., Schiedam Sehummelketel, mw. W.J.M., Bennekom Schuttevaer, Prof. mr H., Voorschoten Simons, Prof. dr mr J.G.W., Braasschaat Sondorp, dhr. H., Leersum Verbaan, dhr. H.,'s Rijksmunt, Utrecht Verhoeven, C., Tilburg Viet, dhr. A. van, Ministerie van Financien, Den Haag Vlietstra, mw. W.C., Rotterdam Volkmaars. dhr. E.J.H., Flatgebouw Vroonlande, Dirksland Vonchen, dhr. B.M.T. Belastingdienst Douane District, Maastricht Wigcheren, dhr. D.G. van, Apeldoorn Winnubst, dhr. H.J.A., Belastingdienst Particulieren, Haarlem Zijp-Niessen, Familie van, Rotterdam

Bijlage bij hot jaarverslag 1993, Stichting Belastingmuseum Prof. dr. Van der Pool Lijst van personen die een schenking deden, in alfabetische volgorde Abrahams. P.J C.M., Belastingdienst Ondernemingen, Tilburg Agterhof, dhr. H.H., Dinxperlo Asset. dhr. H. van, Douanepost Oldenzaal, Oldenzaal Bartels, T.L.. Rotterdam Blitz. drs. C.C., Belastingdienst Particulieren, Rotterdam Boersma, dhr. C., Leiderdorp Bourne, dhr. mr J.M., Amsterdam Broek, dhr. mr B. van den. Hoofd Douane District Arnhem, Amhem Buijs, dhr. J., Amsterdam Camu, dhr.. Belastingdienst Opleidingen, Utrecht Duparc, drs F.J.. Directeur Koninklijk Kabinet, 's Gravenhage Elderen, dhr. H. van, Groningen Elting, dhr. W., Winterswijk Everts, dhr. E., Den Haag Gemeente-archief Venlo, Venlo ' oldschmit, mw prof. mr J.E., Utrecht ool, dhr. R. van, Turnhout Gorree, dh-. A., Douane district Roosendaal, Roosendaal Grapperhaus, Prof. dr F.H.M., Doom Grit, -Shr drs S., Stichting Staring Instituut, Doetinchem ",iethc';, dhr. C., Douane Nieuwe Schans, Nieuwe Schans °, Or. H,C.J. van't, Douane Post Roosendaal, Breda ,jetink. dhr. M.J.G., Int. Inst. voor Soc. Geschiedenis, Amsterdam Janssen, dhr. J., Beilen Keessen, dhr. T., Rotterdam Kolk, dhr. mr. G. van der, Belastingdienst Particulieren, Eindhoven Kom, mw M.A.M. de, Rotterdam Kooijmans, dhr. T,J.B., Belastingdienst Groot Ondememing, Amsterdam Z.O. Koolmees, J., Zoetermeer Koopman, dhr. P., Krommenie Laros, dhr. H., Belastingdienst Particulieren, Hengelo Lier, dhr. F.J. van, Marechausseemuseum, Buren Lunneker, dhr. mr. J., Directie Groot 0, Diemen Maarseveen, dhr. dr J.G.S.J. van, De Nederlandse Bank N.V., Amsterdam Martinez Didier Tresor de I'AHAD, Neuilly dur Seine Meihuizen, dhr. F., Belastingdienst Particulieren, Hilversum Mietes, A.A., Hfd Insp & Acqui Rijksaich Z-H,'s Gravenhage Mijnsbergen, dhr./mevr. F.C., Vlissingen Nijzink, dhr. P., Belastingdienst Particulieren, Dordrecht Noorduyn, mr B.O., Koninklijke Pakhoed N.V., Rotterdam Nooteboom, Prof. mr A., Rotterdam

Olgers, G.A., Belastingdienst P/O, Haarlem Ploeg, F.H.J. van der, Douane Post Schiphol, Hoofddorp Prenger, dhr., Belastingdienst Particulieren, Hengelo Renting, J., Veendam ;nders. dhr. F.C., Purmerend _.,andkuyl, dhr. mr. P.F.H.M., Wassenaar Schendelen, Prof dr M.P.C.M. van, Rotterdam Schoenmaker, dhr. J., Koninklijke Begeer, Zoetermeer Schonewille, dhr. P., Drents Museum, Assen ':rama, dhr. P., Den Haag wiling, dhr. E., Schiedam Schummelketel, mw. W.J.M., Bennekom Schuttevaer, Prof. mr H., Voorschoten Simons, Prof. dr mr J.G.W., Braasschaat Sondorp, dhr. H., Leersum Verbaan, dhr. H., 's Rijksmunt, Utrecht Verhoeven, C.. Tilburg Vliet. dhr. A. van. Ministerie van Financien, Den Haag Vlietstra, mw. W.C., Rotterdam Volkmaars. dhr. E.J.H.. Flatgebouw Vroonlande, Dirksland Vonchen, dhr. B.M.J., Belastingdienst Douane District, Maastricht Wigcheren, dhr. D.G. van, Apeldoorn Winnubst, dhr. H.J.A., Belastingdienst Particulieren. Haarlem Zijp-Niessen, Familie van, Rotterdam

Putte, mr. C.J. v.d Rijkels, J.S. Schade, E.M. Schrauwen, C.M. Somsen, T. Spijkerman, H.H. Steenhof en Dinkgreve Telkamp, G. Terwel, J. Theuns, N.F.E.J. Thoor, dr. W.F.V.van Tichelman, B. Urlings, mr. J.L.M. Verburg, mr. J. Verschoor, J. Viersen, mr. J. Vogel, G.J. Volkmaars, E.J.K. Vonk, W.J. Water, mr. R.L. van de Wilde Boer, Mw. mr I.H. Willigenburg, mr. G.J.L. van Wingerden, mr. P. van Winkelhuijzen, J.A.

Wobel B.V. W olfsbergen/Osnabrug Zeegers, mr. Th.J.F. Zevenbergen-Van der Poel, Mw. G.T.

Uitnodigingen voor de lezingen die werden georganiseerd in het kader van de verschillende wisselexposities werden verzonden naar Vrienden en Donateurs. Sinds de veranderingen in de organisatie en opzet van de Stichting Museumjaarkaart en de gebruiksduur van de museumjaarkaart niet langer gebonden is aan het kalenderjaar, is de aantrekkingskracht om deze kaart via de Stichting Vrienden van het Belastingmuseum

Kallnthout Bilthoven Wassenaar Roosendaal Vaassen Enschede Weesp Aerdenhout Rotterdam Neerpelt Amsterdam 's-Gravenhage Vught Rotterdam Dordrecht Epe Zwolle Dirksland 's-Gravenhage Baarn 's-Gravenhage Oegstgeest Heemstede Middenbeemster Benthuizen 's-Gravenhage Rotterdam 's-Gravenhage

Aankopen die via de Stichting Vrienden van het Belastingmuseum konden worden gerealiseerd: een aquarel `Het Tolhuis' door A.J. van Driesten (1878-1965) een kaartspel met Beiers belastingstempel, uitgegeven door Ernst Jegel to Neurenberg, ca. 1850 38 fiscale documenten (aanslagbiljetten, brieven, publikaties, e.d. ).

aan to schaffen sterk afgenomen.


i^

JAARVERSLAG 1993 STICHTING BELASTINGMUSEUM

Recommend Documents