Jaarverslag en jaarrekening over het boekjaar 2012 van Kerk in Actie Protestantse Kerk in Nederland
Uitgebracht door: Bestuur van de dienstenorganisatie van de Protestantse Kerk in Nederland Utrecht, 13 mei 2013
Rapport kleine synode d.d. 21 juni 2013 VA 13-06
Jaarrekening 2012
Kerk in Actie
1
Inhoudsopgave Voorwoord programmamanager Kerk in Actie 1
Inleiding
5
2
Kerncijfers
6
3
Activiteiten programmalijnen
6
4
Beleid 2013
8
Vooruitblik naar 2013 Begroting 2013
8 10
Bestuur en directie
11
Verantwoordingsverklaring Verslag bestuur en directie Kort verslag bestuursvergaderingen 2012
11 14 17
6
Vrijwilligers en personeel
19
7
Risicobeheersing
20
8
Duurzaamheid
22
9
Financiën
24
Resultaat Kerk in Actie 2012 Bestedingsratio’s Reserves en fondsen
26 27 28
5
10
11
Jaarrekening 2012 Kerk in Actie
30
Balans (na resultaatverwerking) Staat van baten en lasten Resultaatverdeling Kasstroomoverzicht Waarderingsgrondslagen Toelichting op de balans Toelichting op de baten en lasten Personeelskosten Kerk in Actie Kosten directie en bestuur Verantwoordingen ten behoeve van de samenwerkende hulporganisaties (SHO)
30 31 33 34 35 39 44 52 53 54
Overige gegevens
57
Vaststelling Gebeurtenissen na balansdatum Controleverklaring van de onafhankelijke accountant
57 57 58
Jaarrekening 2012
Kerk in Actie
2
Voorwoord programmamanager Kerk in Actie Duizenden diakenen en vrijwilligers hebben zich in 2012 met Kerk in Actie ingezet voor zending, werelddiaconaat en ontwikkelingssamenwerking. De missie van Kerk in Actie die in 2012, in samenspraak met medewerkers, bestuurders en plaatselijke vrijwilligers van kerk in Actie, opnieuw is geformuleerd luidt dan ook: Kerk in Actie verbindt gemeenten, kerken en andere partners met elkaar en werkt namens en samen met hen aan getuigen van het Evangelie en het doen van gerechtigheid, barmhartigheid en rentmeesterschap. Kerk in Actie ondersteunt en versterkt in opdracht van de Protestantse Kerk in Nederland het missionaire en diaconale werk van de plaatselijke gemeenten in Nederland en kerken in het buitenland. In een zin gezegd, bestaat Kerk in Actie om kerken en andere partners te ondersteunen, te versterken en met elkaar te verbinden in het missionair en diaconaal kerk zijn. De kerk is een missionaire gemeenschap van mensen die hun hoop met anderen delen. Ze is gezonden om te getuigen van het Koninkrijk van God en het Evangelie van Jezus Christus. Voor Kerk in Actie betekent verkondiging van het Evangelie: over de grenzen van de eigen vertrouwde groep heen contact maken met ‘buitenstaanders’ en mensen en groepen in de marge van de samenleving. Om naar elkaar te luisteren en de betekenis en de bevrijdende kracht van het Evangelie in ieders eigen situatie te ontdekken. De kerk is een diaconale gemeenschap van mensen die hun liefde, gaven en middelen ‘om niet’ delen met anderen. De diaconale gemeente is een oefenplaats voor een leven als volgelingen van Jezus in het bevorderen van recht en gerechtigheid. Kerk in Actie bepleit een levensstijl die gericht is op het versterken van mensen en groepen die in de marge dreigen te raken of afhaken en niet meer kunnen meekomen. Zij zet zich in voor een duurzame wereld zonder armoede, honger, oorlog en onrecht, waarin ieder mens recht kan doen gelden op eerlijke welvaartsverdeling. Kerk in Actie doet dit zoveel mogelijk in samenwerking met andere kerkgenootschappen en verwante organisaties en waar het gaat om mondiale vraagstukken samen met kerken en in de wereldwijde oecumenische organisaties. De drie kernwaarden: barmhartigheid, gerechtigheid en rentmeesterschap, vormen de gezamenlijke basis voor de samenwerking op het terrein van het Werelddiaconaat in de ICCO Coöperatie. Over de vorming van deze coöperatie kunt u in het volgende hoofdstuk meer lezen. Het binnenlands Diaconaat van Kerk in Actie wil de plaatselijke protestantse gemeenten en diaconieën ondersteunen om de positie van mensen in een marginale situatie in Nederland te versterken en hen bij te staan. Kerk in Actie streeft naar een samenleving waarin mensen niet worden uitgesloten en niet verarmen. Daarnaast spreekt Kerk in Actie de overheid aan op onrechtvaardige ontwikkelingen en neemt deel aan het politieke/maatschappelijk debat. Bij het toenemende beroep op de diaconale rol van de kerk blijft de inzet: “helpen waar geen helper is”, “helpen onder protest” en “helpen met perspectief”. Voor Kerk in Actie is de samenwerking tussen kerken en kerkelijke organisaties belangrijk. Daarbij ligt het accent op wederkerigheid: partners hebben ons veel te bieden en te vertellen over de manier waarop zij met het geloof omgaan. Kerk in Actie streeft naar een meer dan alleen financiële of ondersteunende relatie en wil samenwerken aan een agenda die voor onze partners en onszelf relevant is en die het wederzijds leren bevordert. We ontwikkelen daarvoor nieuwe vormen van uitzending en uitwisseling, onder meer van jongeren, die ervaringen overzee direct koppelen aan kerkelijk werk in Nederland. Het missionaire en diaconale werk in het buitenland schuift daardoor op van ondersteunen naar samenwerken, ontmoeten en leren van elkaar. Dat is nodig omdat uit onderzoeken, zoals het meest recente kiezersonderzoek van het CBS, blijkt dat het draagvlak voor ontwikkelingssamenwerking steeds verder vermindert. Ik hoop dat we daarin als kerk en kerkleden een uitzondering kunnen vormen. Het thema van de 40dagencampagne in 2012
Jaarrekening 2012
Kerk in Actie
3
was: ‘Voor de verandering’. Om die verandering te bereiken zal het werk van Kerk in Actie gericht zijn op duurzame veranderingen die wereldwijd effect hebben voor mensen in de knel. Ik dank iedereen die zich in 2012 heeft ingezet ‘voor de verandering’ die wij willen realiseren. Ook in 2013 blijft uw inzet daarvoor nodig! In dit jaarverslag legt Kerk in Actie verantwoording af van de manier waarop in 2012 is gewerkt en van de wijze waarop de door u beschikbaar gestelde middelen zijn ingezet ‘voor de verandering’. Evert Jan Hazeleger Programmamanager Kerk in Actie
Jaarrekening 2012
Kerk in Actie
4
Inleiding Colofon Naam en vestigingsplaats: Kerk in Actie Postbus 456 3500 AL Utrecht Telefoon: (030) 880 14 56 Fax: (030) 880 14 57 E-mail:
[email protected] Internet: www.kerkinactie.nl Bezoekadres: Joseph Haydnlaan 2a, 3533 AE Utrecht
Missie Kerk in Actie Als onderdeel van de Protestantse Kerk verbindt Kerk in Actie christenen wereldwijd en stimuleert hen in het omzien naar elkaar. Daartoe ondersteunt Kerk in Actie zending en (wereld)diaconaat als een eigen taak van de gemeenten en de kerk en voert dat gedeeltelijk namens de gemeenten uit. Wederkerigheid en participatie zijn daarbij belangrijke aandachtspunten. Op het gebied van werelddiaconaat en ontwikkelingssamenwerking werkt Kerk in Actie samen met ICCO. Kerk in Actie maakt, met een eigen invalshoek, deel uit van de brede beweging van (protestantse) christenen die geloof, hoop en liefde willen delen met anderen. Kerk in Actie zet zich in voor de meest kwetsbare mensen en voor een rechtvaardiger wereld. Het doel van het werk is ten diepste om getuigen te zijn van de liefde van Jezus Christus en van het komende Rijk van God.
Kerk in Actie binnen de dienstenorganisatie van de Protestantse Kerk in Nederland De generale synode van het kerkgenootschap de Protestantse Kerk in Nederland laat zich, overeenkomstig ordinantie 11 artikel 18 lid 1 en 2 van de kerkorde, voor de verzorging van de generale financiën van de kerk bijstaan door het bestuur van de dienstenorganisatie, die de aan zijn zorg toevertrouwde vermogensrechtelijke aangelegenheden van de Protestantse Kerk in Nederland beheert. Een deel van de activiteiten van de dienstenorganisatie wordt uitgevoerd onder de naam Kerk in Actie van de Protestantse Kerk in Nederland. Het organogram van de Protestantse Kerk in Nederland met haar dienstenorganisatie kan als volgt in kaart worden gebracht:
Jaarrekening 2012
Kerk in Actie
5
Generale Synode Kleine Synode
ACV
Advies
Moderamen Bestuur
ACV Advies
Directie
mod
Generale Raad van Advies
Classis
Expertisecentrum
HRM
mod
Financiën & Control
Classis
K e r k e n r a d e n
Facilitaire zaken Communicatie & Fondsenwerving
Programma Institutionele Ondersteuning
Programma Kerk in Ontwikkeling
Programma Jeugdwerk
Programma Missionair Werk & Kerkgroei
Programma Kerk in Actie
Steunpunten Noord Midden Zuidoost Zuidwest
Kerncijfers De kerncijfers geven een beknopte weergave van de financiële gang van zaken van Kerk in Actie. Naast de belangrijkste kengetallen is het verloop van het eigen vermogen van Kerk in Actie grafisch weergegeven. Kerncijfers Kerk in Actie
Balanstotaal in € 1.000 Resultaat Bestemmingsreserves (excl. Noodhulp) in % Baten in € 1.000 Lasten in € 1.000 Bestedingspercentage baten Bestedingspercentage lasten Kosten fondsenwerving in % Kosten beheer & administratie in %
Norm minimaal maximaal
25-35%
9% - 12,5%
Personele lasten in € 1.000 Ziek teverzuim in % (begroot is Falk enorm) Basisformatie in fte vanaf 2010** Bijzondere formatie in fte
Begroting 2013
Rekening 2012
Begroting 2012
Rekening 2011
(aangepast*)
(aangepast*)
Rekening 2010
-1.625 28%
28.679 -8.589 26%
-1.450 27%
36.957 -2.914 29%
44.153 7.997 34%
28.688 30.313 92,6% 87,6% 12,5% 3,4%
28.718 37.307 116,2% 89,5% 13,9% 2,9%
31.526 32.976 92,3% 88,7% 11,3% 3,3%
39.173 42.087 93,9% 90,5% 13,7% 2,4%
50.524 42.527 74,7% 88,7% 11,1% 3,8%
3.087 4,00% 32,0 7,7
3.493 8,48% 33,0 6,9
3.484 4,00% 37,5 4,8
3.315 8,38% 33,5 7,7
3.775 4,80% 33,8 0,5
* Relevante getallen en percentages zijn aangepast op grond van de samenvoeging Protestantse kerk en Dienstenorganisatie (zie passages DOET) ** Tot halverw ege 2010 w aren de units martketingcommunicatie, Interactief volledig onderdeel van Kerk in Actie, hierna behoren deze tot de afdeling C&F.
Activiteiten programmalijnen Het werk van Kerk in Actie wordt uitgevoerd binnen de programma’s Zending, Werelddiaconaat en Diaconaat binnenland. In het programma Werelddiaconaat worden ook de activiteiten op het gebied van Noodhulp, Kinderen in de Knel en FairClimate verantwoord.
Jaarrekening 2012
Kerk in Actie
6
Een uitgebreid verslag van de activiteiten 2012 en de bereikte resultaten is terug te vinden in een apart jaarverslag over 2012, welke mede dient als publieke verantwoording van de activiteiten in 2012 van Kerk in Actie. In dit verslag is tevens een verkorte weergave opgenomen van de cijfers uit de jaarrekening 2012. Het uitgebreide jaarverslag 2012 is terug te vinden op www.kerkinactie.nl .
Jaarrekening 2012
Kerk in Actie
7
Beleid 2013 Vooruitblik naar 2013 Plannen en ambities van Kerk in Actie Eind 2012 is door de Generale Synode van de Protestantse Kerk het beleid voor de komende vier jaar vastgesteld. Voor Kerk in Actie staan in de komende periode drie doelen centraal: Benadrukken dat Kerk in Actie het diaconale en zendingswerk is van de Protestantse kerk en eigendom is van de plaatselijke gemeente. Samenwerking met partners wereldwijd versterken. Versterken van het binnenlandse diaconale werk. Bij het eigenaarschap gaat het erom de samenwerking tussen gemeenten en Kerk in Actie te versterken. Kerk in Actie onderscheidt zich in de komende beleidsperiode van andere organisaties door de samenwerking met partnerorganisaties en kerken centraal te stellen. Dan gaat het om meer dan financiering alleen. Dan is er een relatie met ruimte voor ontmoetingen en wederzijds leren. Belangrijke vernieuwingen en accenten in 2013 Protestantse Kerk in Actie Het is van belang dat gemeenten zich eigenaar voelen van het werk van Kerk in Actie. Een kernteam van Kerk in Actie waarin Zending, Werelddiaconaat, binnenlands Diaconaat en Communicatie & Fondswerving deelnemen werken hieraan. Aan de hand van de uitkomsten zal een keuze gemaakt worden in de uitvoering van het werk van de inhoudelijke werkvelden en communicatie. Tijdens een aantal regionale dagen zal het werk van Kerk in Actie met diakenen en ZWO-ers worden besproken. Verbinden en ondersteunen De nadruk ligt op het verbinden en versterken van het werk van de plaatselijke gemeenten en (kerkelijke) partners. In 2013 zal de verbinding tussen binnenlands Diaconaat en Werelddiaconaat op een aantal thema’s worden versterkt: klimaat, migratie, eerlijke handel. Voor Zending en missionair werk zetten we in op onderling gesprek tussen initiatieven voor pionieren en kerkvernieuwing. Daarbij wordt samengewerkt met andere delen van de dienstenorganisatie, zoals Missionair Werk en Kerkgroei. Protestantse Kerk als onderdeel van de wereldkerk De kerken in het zuiden groeien en hebben een eigen dynamiek. Wij zijn met hen verbonden als gelijkwaardige partners die met elkaar samenwerken. Kerk in Actie zal op basis van een gezamenlijke agenda inzetten op samenwerken met partners wereldwijd. Samenwerken gaat verder dan een financiële relatie. Wij kunnen van partners leren hoe zij in hun situatie met het geloof omgaan. Wij worden door hen bevraagd op onze eigen geloofsbeleving maar ook op onze maatschappelijke verantwoordelijkheid. Wereldwijd kerk-zijn betekent voor Kerk in Actie het bevorderen van ontmoeting over grenzen. Bijvoorbeeld door nieuwe vormen van uitzendingen (vooral van jongeren), directe contacten tussen plaatselijke gemeenten en partners van Kerk in Actie en door het gebruik van nieuwe communicatiemiddelen. De taak en rol van Kerk in Actie Interactief is geëvalueerd en er zal in 2013 naar nieuwe modellen van partnerschap worden gezocht. Versterking van het Diaconaat in Nederland De ondersteuning van het diaconale werk in Nederland wordt in 2013 meer gericht op het ondersteunen en stimuleren van het plaatselijke diaconale werk. De middelen voor scholing, advies en steunverlening voor lokale diaconale projecten worden daarvoor zoveel mogelijk vrijgemaakt. Ook in de projecten wordt sterk naar deze toegevoegde waarde voor het plaatselijke diaconaat gekeken. De rol van het binnenlands Diaconaat ligt in het aanjagen van vernieuwing. Het model van het project SchuldHulpMaatje is daarbij een goed voorbeeld dat ook op het gebied van zorg navolging zal vinden. De veranderende samenleving vraagt opnieuw alertheid van diakenen en om een zorgende gemeenschap om mensen die dit nodig hebben heen. Versterking van de diaconale taak van de plaatselijke gemeente is nodig omdat door de voortdurende economische crisis de armoede in Nederland toeneemt. Door de vergrijzing komen er steeds meer ouderen die
Jaarrekening 2012
Kerk in Actie
8
hulpbehoevend en/of eenzaam zijn. Daarnaast trekt de overheid zich steeds verder terug, waardoor de hulpvraag van mensen meer gericht zal zijn op hun directe omgeving. Deel van de ACT Alliance Kerk in Actie zoekt op meerdere vlakken samenwerking., allereerst via de ICCO Coöperatie, maar ook door actief lidmaatschap van de ACT Alliance. De ACT Alliance is een alliantie van 130 kerken en verwante organisaties die in humanitaire hulp, belangenbehartiging en ontwikkeling samenwerken. De alliantieleden werken in 140 landen met een totaal beschikbaar jaarbudget van $ 1,6 miljard. ACT zet zich in voor een rechtvaardige wereld. De ACT-leden hebben meer dan 33.000 medewerkers wereldwijd. Kerk in Actie wordt als deel van de ACT Alliance zichtbaar in het wereld diaconale werk dat in samenhang met ACT wordt uitgevoerd en bij de inzet op Noodhulp (preventie, directe noodhulp en wederopbouw). Het inhoudelijk en organisatorisch versterken van onze band met de ACT Alliance is een belangrijk doel in 2013. Daardoor kunnen het wereldwijd kerk-zijn en de humanitaire hulp en ontwikkelingssamenwerking een gezicht krijgen. Concrete activiteiten in 2013 zijn: deelnemen aan het te formeren ACT Europa forum en het stimuleren van de integratie van APRODEV in de ACT Alliance. Een goed en sterk noodhulpprogramma Noodhulp is een belangrijk en wezenlijk thema binnen de missie van Kerk in Actie. Namelijk mensen helpen in acute nood. Onze kans daarbij is om noodhulp meer te koppelen aan wederopbouw en preventie. Daartoe wordt de samenhang in de uitvoering en communicatie met de ACT Alliance versterkt. De inzet via de ACT Alliance wordt daarbij vergroot. In een aantal landen zal de noodhulp worden verbonden met ontwikkelingsprogramma’s. Bij iedere nieuwe grote noodhulpactie worden zo mogelijk diaconale vrijwilligers en specialisten uit de eigen kerkelijke achterban ingezet. Hiervoor wordt door het internationale jongerenprogramma van Kerk in Actie, Togetthere, samen met enkele ACT-partners een pilot uitgevoerd. ICCO Coöperatie Samen met Edukans en Co-Prisma vormt Kerk in Actie sinds december 2012 de ICCO coöperatie die nieuwe vormen van internationale solidariteit gaat uitwerken en realiseren. Dit geeft nieuwe mogelijkheden voor het internationale diaconale werk van de protestantse kerk. Het is de opdracht van Kerk in Actie om diaconaat met alle kracht en in samenwerking met partners wereldwijd vorm te geven. Om nieuwe wegen in te slaan en gebruik te maken van de kennis en ervaring van christelijke ontwikkelingssamenwerking organisaties met wie wij de waarden en uitgangspunten delen. De kansen van de coöperatie liggen voor Kerk in Actie bij: Een brede samenwerking die optimaal de kracht van het christelijk maatschappelijk middenveld in Nederland kan mobiliseren; Internationalisering van het werk verder vormgeven; Nieuwe investerings- en financieringsmodellen de ruimte geven door deelname in het investeringsfonds; Alternatieve financieringsvormen vinden om de verminderde overheidsfinanciering op te vangen; Vormen van sociaal ondernemerschap zoeken die recht doen aan de directe verbondenheid die gemeenten met het werk van de partners van Kerk in Actie willen vormgeven en ervaren; De programmatische samenwerking tussen onze partners versterken en nieuwe vormen van zeggenschap en partnerschap ontwikkelen. Evaluatie ProCoDe We zetten de lijn die in het buitenlandwerk samen met ICCO is ingezet voort. Programmatische samenhang tussen de inzet van onze partners, Co-responsibility, delen van de verantwoordelijkheid voor het werk met regionale adviesraden, en Decentralisatie, het leggen van de verantwoordelijkheid voor de uitvoering van het werk bij regiokantoren, zijn daarbij leidende begrippen. Deze wijze van samenwerken met ICCO wordt in 2013 geëvalueerd en de bevindingen zullen worden gebruikt in de verdere samenwerking binnen de ICCO Coöperatie. Invalshoek bij deze evaluatie is de mate waarin het Werelddiaconaat van Kerk in Actie herkenbaar kan worden uitgevoerd en is vernieuwd op basis van de ProCoDe-uitgangspunten. Daarnaast wordt bekeken of voldaan is aan het uitgangspunt van kostenneutraliteit bij de uitvoeringskosten. De evaluatie zal eind 2013 in de Generale Synode van de Protestantse kerk worden besproken.
Jaarrekening 2012
Kerk in Actie
9
Minder inkomsten, scherper kiezen In het meerjarenbeleid is rekening gehouden met een stabilisatie van de inkomsten van Kerk in Actie uit de vrijwillige geldwerving. Het gaat daarbij om inkomsten van de gemeenten en van particuliere donateurs. In 2010, 2011 en 2012 is er sprake van een jaarlijkse teruggang in de inkomsten geweest van gemiddeld 5 procent. Deze dalende inkomsten zijn de afgelopen jaren opgevangen vanuit de bestemmingsreserves van Kerk in Actie voor zowel werelddiaconaat als zending. Om de bestemmingsreserves boven de vastgestelde minimale norm van 25 procent van de begrote bruto inkomsten te houden, is er in 2013 minder geld beschikbaar voor de financiering van partners en projecten. Daarnaast zullen de eigen activiteiten worden beperkt en alleen worden uitgevoerd als daar aanvullende financiering in de vorm van subsidies en fondsen voor beschikbaar is. De formatie van Kerk in Actie zal worden verminderd om de uitvoeringskosten binnen de gestelde marges te houden. Voor alle onderdelen van Kerk in Actie betekent dit dat er keuzes nodig zijn in de financiële steunverlening naar partners en projecten. In de begroting voor 2013 is geprobeerd de directe financiële steunverlening zoveel mogelijk te behouden.
Begroting 2013 In de vergadering van de kleine synode van 23 november 2012 werd de begroting 2013 (KDB 12-19) van Kerk in Actie van de Dienstenorganisatie van de Protestantse Kerk in Nederland vastgesteld. De begroting 2013 van Kerk in Actie luidt als volgt:
Baten
Begroting 2013 26.753 450 570 320 365 230 28.688
(x € 1.000)
Baten uit eigen fondsenwerving Verplichte bijdragen van gemeenten Baten uit acties van derden Bijdragen voor dienstverlening Baten uit beleggingen Overige baten Totaal beschikbaar voor doelstelling
Jaarrekening 2012
Kerk in Actie
% 93,3 1,6 2,0 1,1 1,3 0,8 100
Begroting 2012 29.519 450 546 260 521 230 31.526
% 93,6 1,4 1,7 0,8 1,7 0,7 100
10
Lasten
Begroting 2013
(x € 1.000)
Besteed aan doelstellingen Programmalijnen: Zending Werelddiakonaat Diaconaat binnenland
%
Begroting 2012
%
10.146 15.419 2.041 27.606
33,5 50,9 6,7 91,1
11.056 16.805 2.485 30.346
33,5 51,0 7,5 92,0
2.707
8,9
2.630
8,0
1.027 -1.027 0
0,0
1.079 -1.079 0
0,0
Totaal besteedbaar voor doelstelling
30.313
100
32.976
100
Totaal resultaat
-1.625
-1.450
-923 -702 -1.625
-1.450 0 -1.450
Werving baten Kosten eigen fondsenwerving Kosten Beheer en Administratie Aandeel kosten ondersteunende afdelingen Af: doorbelasting naar de programmalijnen
Resultaatverdeling: Bestemmingsreserves Bestemmingsfondsen
Bestuur en directie Dit hoofdstuk bestaat uit een, formeel door het bestuur vastgestelde, verantwoordingsverklaring overeenkomstig de eisen van het CBF over de principes van goed bestuur. Hiernaast zijn de samenstelling van moderamen, bestuur en directie, de bezoldiging, het rooster van aftreden en de nevenfuncties van het bestuur vermeld. Bovendien is een kort verslag opgenomen van de meest actuele zaken vanuit de gehouden bestuursvergaderingen in het jaar 2012.
Verantwoordingsverklaring Toezicht houden Rechtspersoonlijkheid en taken dienstenorganisatie De generale synode van de Protestantse Kerk in Nederland onderhoudt ten behoeve van de arbeid van de kerk een dienstenorganisatie. Deze dienstenorganisatie is een kerkelijke instelling en bezit, als zelfstandig onderdeel van de kerk, rechtspersoonlijkheid. De generale synode laat zich in haar arbeid bijstaan door een bestuur van de dienstenorganisatie. Dit bestuur geeft leiding aan de dienstenorganisatie binnen het raamwerk van de kerkorde en ordinanties van de Protestantse Kerk in Nederland en de generale regelingen behorende bij deze kerkorde. In de generale regeling voor de dienstenorganisatie zijn de taken, werkwijze en bevoegdheden vastgelegd van het bestuur en de directie van de dienstenorganisatie. Code goed bestuur voor goede doelen Het bestuur en de directie van de dienstenorganisatie van de Protestantse Kerk in Nederland onderschrijven de Code Goed Bestuur voor Goede Doelen en handelen hiernaar overeenkomstig het aantal ontwikkelde codes als Code Wijffels, Code Tabaksblatt en volgens het begrip ‘good governance’. Dit duidt op een goede bestuurlijke inrichting van een onderneming en de uitvoering van een goed ondernemerschap, waaronder begrepen integer en transparant handelen, een goed toezicht hierop en het afleggen van verantwoording over het uitgeoefende toezicht.
Jaarrekening 2012
Kerk in Actie
11
Gedragscode fondsenwerving Met betrekking tot de fondsenwerving bestaat geen formeel vastgestelde gedragscode. De normen voor ons handelen worden ons aangereikt vanuit het Evangelie en de kerkorde. Deze normen zijn scherper geformuleerd dan (de meeste) gedragscodes. Zo worden loterijen beschouwd als ethisch ongewenst en doen wij daaraan niet mee, wat betreft de eigen projecten. De fondsenwerving vindt voor een belangrijk deel plaats door de plaatselijke diaconieën en zwogroepen (zending, werelddiaconaat en ontwikkelingssamenwerking). Deze groepen hebben een regulerend effect omdat zij zeer betrokken en kritisch zijn. Voordat er ethische of zelfs wettelijke normen overschreden worden, reageren zij direct op uitlatingen van Kerk in Actie of vanuit de Protestantse Kerk in Nederland. Taken en verantwoordelijkheden van bestuur en directie dienstenorganisatie Het bestuur heeft onder meer tot taak het (doen) voorbereiden, uitvoeren en toezien op het door de kleine synode vastgestelde beleid voor de dienstenorganisatie, de zorg voor de vermogensrechtelijke aangelegenheden van de dienstenorganisatie en het beheren van het vermogen van de Protestantse Kerk in Nederland. Het bestuur is tevens verantwoordelijk voor de naleving van alle relevante wet- en regelgeving en voor het beheersen van de risico’s, verbonden aan het uit te voeren werk van de kerk. Het bestuur rapporteert hierover aan de kleine synode. De directie is belast met de beleidsmatige voorbereiding en uitvoering van bestuursbesluiten, en met de dagelijkse leiding en organisatie van de dienstenorganisatie. De taken zijn bepaald in het directiestatuut dat door het bestuur van de dienstenorganisatie is vastgesteld. Tevens wordt hierin aangegeven welke bestuursbevoegdheden aan de algemeen directeur zijn gemandateerd.
Besteding van middelen Voorbereiding, uitvoering en evaluatie beleidsplanning Het beleidsplan voor de dienstenorganisatie wordt voorbereid door het moderamen van de generale synode en het bestuur van de dienstenorganisatie. Zij doen dit zelf of laten dit doen en bieden het gezamenlijk aan ter behandeling bij de generale synode. De generale synode dient het beleidsplan vast te stellen. De uitvoering van het beleidsplan wordt jaarlijks geëvalueerd door moderamen en bestuur gezamenlijk, op basis waarvan besloten kan worden een voorstel tot bijstelling van het beleidsplan voor te leggen aan de generale synode. Het beleidsplan 2013 – 2016 is door de synode in 2012 vastgesteld. Voor een toelichting wordt verwezen naar hoofdstuk 3 van het jaarverslag van de dienstenorganisatie. Een uitgebreide evaluatie van de uitvoering van het beleid 2009 – 2012 heeft plaatsgevonden als voorbereiding op de nieuwe beleidsbepaling. Beheersingsproces Volgens artikel 11 van de generale regeling geschiedt de uitvoering van de werkzaamheden van de dienstenorganisatie, gericht op (externe) dienstverlening, zoveel mogelijk in de vorm van projecten. Het beheersingsproces binnen de ‘planning en controlcyclus’ van de organisatie is gebaseerd op de stappen Plan (plannen), Do (uitvoeren), Check (meten) en Act (analyse en bijsturen). Met ingang van 2008 is de inrichting en werkwijze van het uit te voeren werk vastgelegd in een nieuwe programmatische organisatiestructuur (zie het organogram in dit jaarverslag), waarin programmatisch en projectmatig werken de uitgangspunten zijn. Deze is geëvalueerd bij de totstandkoming van het beleidsplan 2013 – 2016 maar blijft goed hanteerbaar voor deze periode. De (financiële) besturingsfilosofie geeft het management van de dienstenorganisatie de bouwstenen voor een adequate sturing van het geplande uit te voeren werk en - indien nodig - correctie hierop. In 2009 is het rapport ‘Scoren in de Kerk’ door het bestuur vastgesteld. Vanuit de missie, visie en de strategische doelstellingen zijn hierin succesfactoren en prestatie-indicatoren voor de dienstenorganisatie bepaald, die zijn opgenomen in een Balanced Scorecard. Deze methodiek blijkt een waardevol instrument voor het management, zowel voor financiële - als inhoudelijke monitoring en wordt ook in de nieuwe beleidsplanperiode gehandhaafd. Uiteraard zijn de BSC’s aangepast naar aanleiding van het nieuwe beleidsplan.
Jaarrekening 2012
Kerk in Actie
12
De financiële huishouding is gelukkig op orde. De interne risicobeheersings- en controlesystemen functioneren en geven een solide basis voor rapportage en bijsturing bij gewijzigde omstandigheden. In 2012 is een contractregister voor langlopende inkoopcontracten gerealiseerd. De belangrijke aandachtsgebieden het verhogen van transparantie en het verminderen van de omvang van de jaarverslaggeving worden door de besluitvorming in het kader van het project DOET gerealiseerd. Met betrekking tot interne beheersing van de projectbestedingen van Kerk in Actie is verbetering nodig. Verantwoording De jaarlijks door het bestuur uit te brengen begrotingen en jaarrekeningen worden vastgesteld door de kleine synode. De vaststelling van de jaarrekening met een controleverklaring van een onafhankelijke accountant strekt tot decharge van het bestuur ter zake van het door hem gevoerde beheer. De jaarstukken van de worden opgesteld volgens de Richtlijn Fondsenwervende Instellingen (650) van de Raad voor de Jaarverslaggeving, mede vanwege het feit dat de dienstenorganisatie het CBFkeurmerk heeft ontvangen voor de activiteiten van Kerk in Actie. Het bestuur brengt hierover een afzonderlijke verantwoording uit. De jaarverslagen en jaarrekeningen, alsmede de begrotingen, zijn opvraagbaar en staan integraal op de website van de Protestantse Kerk. De directie verantwoordt minimaal per 4 maanden aan het bestuur de realisatie en voortgang van de uitvoering van de vastgestelde jaarplannen en begrotingen. Het verantwoordingsproces in het jaar 2012 is uitgevoerd conform de gehanteerde regelgeving en de hierover gemaakte afspraken. Over de financiële resultaten is vanaf maart 2012 maandelijks gerapporteerd. (Extern) toezicht Naast het externe toezicht van het Centraal Bureau Fondsenwerving inzake het keurmerk voor een verantwoorde fondsenwerving wordt de controleverklaring uitgevoerd door PricewaterhouseCoopers Accountants N.V. te Utrecht. Deze certificerend accountant wordt aangewezen door de kleine synode. Tevens woont de accountant de vergaderingen bij van de door het bestuur ingestelde auditcommissies. Vanwege de specifieke aard van de activiteiten en het grote volume aan geld is destijds besloten tot een auditcommissie voor Kerk in Actie en een auditcommissie voor het ‘overig kerkenwerk’. Deze auditcommissies ondersteunen het bestuur van de dienstenorganisatie bij het uitvoeren van de verantwoordelijkheden op het toezichtterrein. In 2008 werd daarvoor een auditreglement vastgesteld. Met ingang van 2013 worden de 2 auditcommissies omgevormd tot 1 auditcommissie voor het geheel van het werk van de Protestantse Kerk in Nederland op basis van de synodale besluitvorming met betrekking tot het project DOET. De beide commissies bespraken op 26 april 2012 de jaarverslagen 2011. Op 24 september 2012 werden de conceptbegrotingen 2013 besproken. Beide commissies adviseerden positief over de jaarverslagen en de begrotingen. In 2012 is ook gesproken over het rooster van aftreden, de samenstelling van de auditcommissie in 2013, het project DOET en natuurlijk het beleidsplan 2013 2016. De auditcommissie ‘overig kerkenwerk’ sprak bovendien over het synodale beleid met betrekking tot predikanten, de ontwikkelingen van Ledenregistratie van de Protestantse Kerk (LRP) en het beleid ten aanzien van het onroerend goed (met name Hydepark.) De auditcommissie Kerk in Actie besprak daarnaast 2 maal over de ICCO-coöperatievorming met Prisma en Edukans en het beleid 2013 – 2016 van Kerk in Actie.
Omgang met belanghebbenden De dienstenorganisatie streeft naar een transparante en open communicatie met alle belanghebbenden. Belanghebbenden De Protestantse Kerk kan gezien worden als een van de grootste vrijwilligersorganisaties van Nederland. Iedere vrijwilliger of ieder gemeentelid is een belanghebbende en kan op verschillende manieren contact hebben met de dienstenorganisatie van de Protestantse Kerk in Nederland (vrijwilliger, ambtsdrager, kerkrentmeester, diaken, predikant, donateur enzovoorts). Al die contacten hebben tot gevolg dat er verschillen zijn in de wijze waarop gecommuniceerd wordt, de vormen en periodiciteit daarvan.
Jaarrekening 2012
Kerk in Actie
13
De Protestantse Kerk heeft contact met andere belanghebbende organisaties zoals gelieerde instellingen (SKG, Kerk en Wereld, PThU, Stichting de Zending enzovoorts), modalitaire organisaties (IZB, GZB, HGJB), belangenverenigingen (VKB, Federatie van Diaconieën enzovoorts). Ook worden er contacten onderhouden met internationale organisaties zoals de Wereldraad van Kerken, ACT, WCRC, LWF, CEC enzovoorts en met partnerkerken. De begrotingen, jaarverslagen en de jaarrekeningen zijn opvraagbaar en direct beschikbaar via het internet. Klachten Op basis van artikel 15 van de generale regeling dienstenorganisatie is een klachtenprocedure, alsmede een klachtenformulier, opgesteld welke op de website zijn geplaatst. Alle leden van het bestuur en directie van de dienstenorganisatie van de Protestantse Kerk in Nederland hebben deze verantwoordingsverklaring onderschreven en ondertekend op 13 mei 2013.
Verslag bestuur en directie Benoemingen bestuur en directie dienstenorganisatie Het bestuur bestaat uit zes leden. De leden van het bestuur worden benoemd en ontslagen door de generale synode: vier leden van het bestuur worden – op aanbeveling van het bestuur en gehoord hebbende het moderamen (dagelijks bestuur generale synode) – benoemd uit de leden van de kerk; de beide andere leden zijn afkomstig uit het moderamen: de scriba (bezoldigd bestuurder) en een ander daartoe aangewezen lid van het moderamen. De onder a. vermelde bestuursleden worden benoemd voor een periode van vier jaar; ze kunnen eenmaal voor een aansluitende periode worden herbenoemd. De onder b. vermelde bestuursleden worden benoemd voor de duur van hun zittingstijd in het moderamen. Conform het bepaalde in de generale regeling dienstenorganisatie vermijden de leden van het bestuur in hun functioneren elke schijn van belangenverstrengeling. Het bestuur draagt de dagelijkse leiding van de dienstenorganisatie op aan een algemeen directeur, die wordt benoemd door de generale synode uit de leden van de kerk en op gezamenlijke voordracht van het bestuur van de dienstenorganisatie en het moderamen van de generale synode. Profiel bestuurder Van een bestuurslid wordt verwacht dat zij/hij: belijdend lid is van de Protestantse Kerk in Nederland; kennis heeft van kerkelijke structuren en culturen in de breedte van de Protestantse Kerk in Nederland; ruime ervaring heeft met het (bedrijfsmatig) aansturen van grote en complexe organisaties; oog heeft voor veranderingen in kerk en maatschappij en deze weet te vertalen naar het functioneren van kerk en dienstenorganisatie; De voorzitter van het bestuur wordt benoemd door de generale synode. De aanwijzing tot secretaris geschiedt door het bestuur. Afhankelijk van de samenstelling van het bestuur wordt gezocht naar specifieke ervaring en deskundigheid. Samenstelling en bezoldiging moderamen van de generale synode per 31 december 2012 Ds. P. Verhoeff, preses Ds. A.J. Plaisier, scriba Mw. Mr. M. Engelbert-Clarenbeek (ouderling en eerste assessor) Dhr. B. van Bokhoven (ouderling-kerkrentmeester) Dhr. E. Broekhuizen (diaken) Samenstelling Bestuur en Directie van de dienstenorganisatie per 31 december 2012 Bestuur Ir. G-J. Kramer, voorzitter G. Prins, secretaris Mr. P. Schreuder G.L. Westerveld
Jaarrekening 2012
Kerk in Actie
14
Ds. A.J. Plaisier, vanuit het moderamen van de generale synode B. van Bokhoven, vanuit het moderamen van de generale synode Directie H. Feenstra, algemeen directeur Ds. E. Overeem, adjunct directeur Bezoldiging moderamen De leden van het moderamen van de Protestantse Kerk in Nederland ontvangen geen bezoldiging, met uitzondering van de scriba, ds. A.J. Plaisier. De scriba wordt gesalarieerd conform de arbeidsvoorwaardenregeling van de Protestantse Kerk in Nederland, welke is afgeleid van de beloningen die de rijksoverheid hanteert voor de ambtelijke salarissen. Aan de leden van het moderamen zijn geen leningen, voorschotten of garanties verstrekt. Bezoldiging bestuur Conform de generale regeling dienstenorganisatie artikel 3, lid 9 genieten de leden van het bestuur van de dienstenorganisatie van de Protestantse Kerk in Nederland geen beloning voor hun werkzaamheden, doch hebben recht op vergoeding van kosten voor in de uitoefening van de bestuursfunctie gemaakte kosten. In het jaar 2012 is € 1.137 aan onkostenvergoedingen verstrekt. Dit betreffen voornamelijk vergoedingen voor reis- en verblijfkosten. Aan de bestuurders zijn geen leningen, voorschotten of garanties verstrekt. Het bestuurslid ds. A.J. Plaisier is onbezoldigd bestuurder van de dienstenorganisatie, en daarnaast in loondienst als scriba van de Protestantse Kerk in Nederland. Het bestuur heeft het bezoldigingsbeleid, de hoogte van de directiebeloning en de hoogte van andere bezoldigingscomponenten vastgesteld. Het bezoldigingsbeleid wordt periodiek geactualiseerd. De laatste evaluatie was in 2010. Bij de bepaling van het bezoldigingsbeleid en de vaststelling van de beloning wordt aan de regeling van de VFI getoetst. Voor een overzicht van de bezoldiging van de directie(leden) wordt verwezen naar de toelichting op de personeelskosten in de jaarrekening. Wijzigingen bestuur De samenstelling van het bestuur van de dienstenorganisatie ondervond in het verslagjaar 2012 geen wijzigingen. Rooster van aftreden Bestuurslid
Benoeming per
Benoeming door de GS Protestantse Kerk in Nederland
Ir. G-J. Kramer
januari 2006
november 2005
G. Prins
januari 2010
november 2009
Mr. P. Schreuder
januari 2007
november 2006
G.L. Westerveld
januari 2011
november 2010
Ds. A.J. Plaisier B. van Bokhoven
(Mogelijke) herbenoeming of aftreden herbenoeming per jan. 2010 januari 2014 herbenoeming per jan. 2011 januari 2015
Scriba van de Protestantse Kerk in Nederland mei 2008 april 2012 Afhankelijk van synodelidmaatschap en synodebesluiten april 2010 april 2014
Aftreden uiterlijk
ultimo 2013 ultimo 2017 ultimo 2014 ultimo 2018
april 2016 april 2018
Functieverdelingen binnen het bestuur De bestuursleden maakten afspraken over specifieke aandachtsgebieden. Dhr. Kramer is in eerste instantie aanspreekbaar op ‘ICCO-zaken’ en is namens het bestuur van de dienstenorganisatie lid van de aandeelhoudersvergadering van Boekencentrum BV. Dhr. Kramer vertegenwoordigt het bestuur van de dienstenorganisatie in de auditcommissie Kerk in Actie. Mevr. Prins vertegenwoordigt het bestuur in het participantenberaad van de Protestantse Stichting Diaconaal Vakantiewerk, de auditcommissie Kerk in Actie en in de vertrouwenscommissie van ICCO. Dhr. Schreuder richt zijn aandacht op zaken rond de ledenregistratie van de Protestantse Kerk (LRP, SMRA en SILA) en hij vertegenwoordigt het bestuur in het Georganiseerd Overleg Predikanten, de commissie Solidariteitskas en in de auditcommissie Overig Kerkenwerk.
Jaarrekening 2012
Kerk in Actie
15
Dhr. Westerveld richt zich op zaken met betrekking tot (het overleg met) de regio’s, de SKKN en de Stichting Kerkelijk Geldbeheer. Dhr. Westerveld vertegenwoordigt het bestuur van de dienstenorganisatie in de auditcommissie Overig Kerkenwerk, het besturenoverleg Land-Regio en de stuurgroep Hydepark. Alle bestuursleden worden betrokken bij het overleg met de Vereniging voor Kerkrentmeesterlijk Beheer. Nevenfuncties Buiten de kerkelijke functies op plaatselijk, regionaal en/of landelijk vlak bekleden de bestuursleden tevens nevenfuncties op financieel, economisch en maatschappelijke terreinen. Van het bestuur van de dienstenorganisatie worden onderstaand deze nevenfuncties vermeld: Ir. G-J. Kramer, bestuursvoorzitter Voorzitter Raad van Commissarissen ASM International NV, Vicevoorzitter Raad van Commissarissen Damen Shipyards Group, Lid Raad van Commissarissen NV Bronwaterleiding Doorn en Energie Beheer Nederland BV, Voorzitter Raad van Toezicht Technische Universiteit Delft, Voorzitter bestuur Amsterdam Sinfonietta, Voorzitter bestuur Residentie Orkest, Voorzitter bestuur Stichting Preferente Aandelen Arcadis NV, Voorzitter Bestuur Vrienden Pieterskerk Leiden, Bestuurslid Stichting Pieterskerk Leiden, Stichting Museum Beelden aan Zee en Stichting Het Concertgebouw Fonds, Lid Raad van Advies De Nieuwe Kerk en Frans Hals Museum, Voorzitter bestuur SMRA, lid van de Algemene Vergadering van Aandeelhouders van Boekencentrum BV. G. Prins, secretaris Voorzitter Raad van Bestuur Stichting Philadelphia Zorg, Lid Raad van Beheer Cosun, Voorzitter Bestuur Vrijwilligers Palliatieve Terminale Zorg, Lid Raad van Advies Dienst Landelijk Gebied, Lid Raad van Bestuur Nictiz, Lid Raad van Commissarissen CSU, Bestuurslid SMRA en lid Participantenberaad van de Protestantse Stichting Diaconaal Vakantiewerk. Mr. P. Schreuder, penningmeester Senior consultant van Schreuder Adviseurs, Bestuurslid van de SMRA en secretaris van het bestuur van de Stichting Kerken in de Schijnwerper te Nijkerk. G.L. Westerveld, bestuurslid Directeur van Brink Groep BV, adviseur samenwerkingsverband Protestantse Gemeenten Midden Langstraat, Voorzitter Algemene Kerkenraad Protestantse Gemeente Waalwijk, Lid ledenraad Donatus (onderlinge verzekering), Lid ledenraad Maatschappij van Welstand, penningmeester Stichting Interkerkelijk Oriëntatie Centrum, Penningmeester Jacob van Heusdenfonds, bestuurslid SMRA, Lid Raad van Advies Stichting Behoud en Herbestemming Religieus Erfgoed (SBHRE). Ds. A.J. Plaisier, scriba en bestuurslid vanuit moderamen van de generale synode Voorzitter Stichting De Tombe Rasker, lid van het curatorium Leerstoel Missiologie, commissaris Boekencentrum BV en bestuurslid SMRA. B. van Bokhoven, bestuurslid vanuit het moderamen van de generale synode Bestuurslid SMRA, lid van de Algemene Vergadering van Aandeelhouders van Boekencentrum BV, Secretaris van het College van Kerkrentmeesters van de hervormde gemeente te Linschoten. De directie van de dienstenorganisatie heeft de volgende nevenfuncties: H. Feenstra, algemeen directeur Statutair directeur van de stichting SMRA, lid van de Algemene Vergadering van Aandeelhouders van Boekencentrum BV, lid van het Participantenberaad van de Protestantse Stichting Diaconaal Vakantiewerk, lid van de Ledenraad Maatschappij van Welstand en bestuurslid van de Stichting Ten Vorsel. Ds. E. Overeem, adjunct directeur Dhr. Overeem heeft op dit moment geen nevenfuncties. Evaluatie functioneren In de vergadering van 10 december 2012 keken de bestuursleden terug op het eigen functioneren, dat van de dienstenorganisatie in z’n totaliteit en was er aandacht voor ieders welbevinden in deze bestuurssamenstelling.
Jaarrekening 2012
Kerk in Actie
16
De bestuursvergaderingen en de behandeling van stukken verlopen constructief en in een goede sfeer; het besturen op hoofdlijnen komt goed uit de verf. De voorzitter en dhr. Schreuder spraken op 23 november 2012 met de algemeen directeur over zijn functioneren en zijn welbevinden in de dienstenorganisatie van de Protestantse Kerk. Het verslag van dit vertrouwelijke gesprek is gedeponeerd in het personeelsdossier bij de stafafdeling HRM.
Kort verslag bestuursvergaderingen 2012 Het bestuur van de dienstenorganisatie (bestuur) voerde gedurende het verslagjaar acht keer een regulier overleg; één daarvan (de augustusvergadering) was een telefonisch overleg. Alle vergaderingen werden bijgewoond door de algemeen directeur en indien mogelijk, ook door de adjunct-directeur. De rapportages van de opgedragen werkzaamheden stonden centraal. Aan de volgende dossiers besteedde het bestuur extra aandacht: Onroerend Goed Ook in 2012 kwam het agendapunt ‘onroerend goed’ alle vergaderingen van het bestuur terug. In januari werd op basis van het ambitiedocument en het Programma van Eisen geconstateerd dat de exploitatie van een nieuw of gerestaureerd conferentiecentrum niet sluitend zou worden. In maart bleek, na gesprekken met de PSDV dat een gecombineerd voorstel voor nieuwbouw van een conferentiecentrum met een nieuw Roosevelthuis mogelijkheden zou bieden. Op basis van deze uitwerking is een nieuw Programma van Eisen opgesteld en een plan van Aanpak ontwikkeld. Over dit proces is in juni mondeling gerapporteerd in de vergadering van de Kleine Synode. In november 2012 is het businessplan voor de gecombineerde nieuwbouw ter besluitvorming aan de Generale Synode voorgelegd. De synode stemde met grote meerderheid in met de plannen. De stuurgroep heeft daarna de voortgang ter hand genomen [gesprekken met de architect, gesprekken met de gemeente Utrechtse Heuvelrug en de provincie Utrecht, de vorming van een commissie van deskundigen].In de bestuursvergadering van 10 december 2012 is gesproken over de voorstellen voor de nieuwe fase Nieuw Hydepark. Bestuur DO –Raad van Toezicht ICCO / Kerk in Actie In de verslagperiode vond er een gezamenlijke vergadering plaats op 14 november 2012, die tevens de constituerende vergadering van de ICCO-coöperatie was. Op vrijdag 20 januari 2012 ontving de Raad van Bestuur ICCO en de directie van de dienstenorganisatie van de Protestantse Kerk belangstellende synodeleden. Zij werden een plenaire bijeenkomst geïnformeerd over de samenwerking ICCO-DO-PKN/Kerk in Actie/Prisma. Daarna was er gelegenheid de directeuren van de beide organisaties te bevragen. De Generale Synode stemde in zijn aprilvergadering in met de vorming van de ICCO-coöperatie. Kerk in Actie – ICCO De ontwikkelingen in de samenwerking DO-Kerk in Actie en ICCO is een vast agendapunt voor de vergaderingen van het bestuur van de dienstenorganisatie, evenals de ontwikkeling van Kerk in Actie/Zending. Beleidsplan 2013 – 2016 voor de dienstenorganisatie van de Protestantse Kerk Voor de ontwikkeling van dit beleidsplan is een stuurgroep gevormd die vanaf januari t/m oktober heeft werkt aan de plannen. In deze stuurgroep die onder voorzitterschap van de Algemeen Directeur bijeenkwam, had ook een bestuurslid zitting. Ten behoeve van de ontwikkeling van de plannen zijn onder andere gesprekken gevoerd met (jonge) predikanten, regionale bestuurders, het moderamen, de preses en de scriba, de MT-leden, RACV-s, en gemeenteadviseurs (kerkbeheer). Het bestuur besprak in de januarivergadering de uitgangspunten, in zijn maartvergadering een eerste concept van de plannen en in de oktobervergadering keurde het bestuur de tekst van het beleidsplan definitief goed. In de tussenliggende vergaderingen zijn de bestuursleden op de hoogte gehouden van de stand van zaken. De Generale Synode werd in de aprilvergadering geïnformeerd over de denkrichting en stelde het beleidsplan vast in de novembervergadering.
Jaarrekening 2012
Kerk in Actie
17
Besturenoverleg Land – Regio De leden van het besturenoverleg Land – Regio kwamen in een regulier overleg bijeen op 9 mei 2012 en 3 oktober 2012. De bespreking van de financiën (de jaarrekening 2011 in mei en de begroting 2013 in oktober) was een belangrijk agendapunt in beide vergaderingen. Daarnaast was er in beide vergaderingen aandacht voor de ontwikkeling van het beleidsplan 2013-2016 voor de dienstenorganisatie. Enkele leden van dit overleg waren in het voortraject gesprekspartner voor de stuurgroep. In de mei-vergadering gaven de leden van het Besturenoverleg aan tevreden te zijn over de wijze waarop het beheer en de besteding van de regionale reserves en fondsen gestalte krijgt. Het voortbestaan van dit Besturenoverleg was onderwerp van gesprek nadat de generale synode besloot tot opheffing van de ACV’s over te gaan. Afgesproken werd dit besturenoverleg voort te zetten als moment van contact tussen Regio en Land. Financiën Gedurende het boekjaar was er periodiek aandacht voor de exploitatieoverzichten. In 2012 werden de (enkelvoudige en geconsolideerde) jaarrekeningen 2011 en de begroting 2013 voor de Protestantse Kerk en Kerk in Actie voorbereid en ter vaststelling aan de synode voorgelegd. Op 29 juni 2012 zijn de voorstellen in het kader van het project DOET (Dienstenorganisatie Open En Transparant) ter besluitvorming voorgelegd aan de kleine synode. Gevolg van dit besluit is dat de jaarrekeningen en begrotingen van de Protestantse Kerk en de dienstenorganisatie samengevoegd worden, voor het eerst in opstelling van de begroting 2013. Er was speciale aandacht voor de financiën van de stichtingen en instellingen in de consolidatie-kring, het ‘duurzaam beleggen’, de werkwijze en de verslaggeving van de auditcommissies. Overige In de bestuursvergadering op 4 juni 2012 voerden de bestuursleden een richting-gevend gesprek over het Boekencentrum; Eén van de bestuursleden en de algemeen directeur waren namens het bestuur van de dienstenorganisatie gesprekspartner van het Pensioenfonds over de ontwikkelingen leidend tot de liquidatie van het pensioenfonds. De besluitvorming daartoe vond plaats in de vergadering van de kleine synode op 26 juni 2012; De akte van verkoop en levering van grond aan Bartimeüs is gepasseerd op 7 september 2012. In het verslagjaar werd de SMRA BV opgeheven; Als gevolg van wijzigingen in de generale regeling en op verzoek van het CBF is het directiestatuut op onderdelen aangepast. Besluitvorming daarover vond plaats in de bestuursvergadering van 14 mei en 10 december 2012. De bestuursleden waren in 2012, indien mogelijk, aanwezig bij de vergaderingen van de kleine synode op 29 juni, 21 september, 23 november en de vergaderingen van de generale synode op 19 en 20 april en 8, 9 en 10 november. Bij agendapunten kunnen zij gevraagd of ongevraagd, adviseren aan de leden van de generale - en de kleine synode. Het jaarlijkse overleg van het bestuur van de dienstenorganisatie met de ondernemingsraad vond plaats op 8 oktober 2012. Bestuursleden en OR-leden wisselden met elkaar van gedachten over de ontwikkeling van de dienstenorganisatie. Op 12 maart 2012 gingen de besturen van de dienstenorganisatie en de VKB met elkaar in overleg over de financiën en de organisatie in 2011, het project DOET, de (financiële) ontwikkelingen in de plaatselijke gemeenten, LRP (mogelijke samenwerking in het kader van de Actie Kerkbalans), samenwerking in het kader van de voorlichting over de uitwerking van ‘Hand aan de Ploeg’, Kerkmuziek en het religieus erfgoed / kerkgebouwen. Het gesprek over kerkgebouwen werd door een delegatie van het bestuur DO en een delegatie van het bestuur VKB voortgezet op 14 mei 2012 en kreeg een begin november een vervolg. Afgevaardigde Bestuursleden participeerden in de aandeelhoudersvergadering van Boekencentrum BV, in het participantenberaad van de Protestantse Stichting Diaconaal Vakantiewerk en in het Georganiseerd overleg Predikanten.
Jaarrekening 2012
Kerk in Actie
18
Vrijwilligers en personeel Vrijwilligers De inzet van talloze plaatselijke vrijwilligers, ambtsdragers en taakdragers voor het werk van Kerk in Actie is van onschatbare waarde. Naast deze plaatselijke vrijwilligers zijn andere vrijwilligers binnen de dienstenorganisatie werkzaam voor Kerk in Actie. Ruim 20 vrijwilligers zetten zich in voor diverse werkzaamheden, zoals opmaak en verzendklaar maken Rondzendbrieven, stand medewerker op evenementen en beurzen, voorbereiding Landelijke Diaconale Dag en Diaconale Ontmoetingsdagen. Sommigen van hen zijn wekelijks actief, anderen zijn beschikbaar wanneer hun hulp nodig is. Tenslotte is er nog een ‘pool’ van circa 60 vertalers beschikbaar waarop Kerk in Actie indien nodig een beroep kan doen. De inzet van al deze vrijwilligers helpt niet alleen de werkdruk te verlichten, maar is ook een essentiële bijdrage aan het werk van Kerk in Actie.
Personeel Onderstaand is de totale personeelsformatie van Kerk in Actie, gesplitst in een basisformatie en in een formatie inzake bijzondere aanstellingen. Dit ziet er als volgt uit:
Formatie t.b.v. Kerk in Actie (in fte's)
Rekening 2012
Begroting 2012
(Gem iddeld)
Basisformatie Kerk in Actie Via afdeling Communicatie en fondsenwerving: C&F - fondsenwerving en donateursadm.* C&F - KIA-voorlichting en Interactief
Rekening 2011
Rekening 2010
(Gem iddeld)
(per 31 dec.)
33,00
37,54
33,47
33,75
6,98 9,50 49,48
9,68 11,41 58,63
8,54 10,78 52,79
8,79 10,21 52,75
6,90
4,75
7,72
0,50
Staf en ondersteunende afdelingen: % aandeel Kerk in Actie fte aandeel Kerk in Actie
14% 10,81
14% 12,29
14% 11,12
22% 16,86
Totaal Kerk in Actie
67,19
75,67
71,63
70,11
2,78 21,24 7,70 6,33 39,15 77,20
2,89 23,50 10,25 9,49 41,68 87,81
2,76 21,23 9,11 7,36 38,99 79,45
2,84 20,03 9,08 6,35 38,33 76,63
Bijzondere aanstellingen: Uitgezonden medewerkers/Togetthere
Totaal staf en ondersteunende afdelingen Directie Financiën & Control C&F - servicedesk HRM - P&O / Arbeidsvoorwaardenbeleid Facilitaire Zaken
* Betreft de totale formatie van deze unit. De inzet ten behoeve van Kerk in Actie kan worden geraamd op 90%.
Tot en met de jaarcijfers 2010 werd de formatie weergegeven van het personeelsbestand per 31 december van het betreffende jaar. Een gemiddelde formatie in enig jaar werd dan vervolgens berekend op basis van de formatie van het betreffende jaar, verhoogd met de formatie per 31 december van het voorlaatste jaar en gedeeld door twee. Vanaf 2011 is voortschrijdend de bezetting geregistreerd, zodat nauwkeuriger dan voorheen de gemiddelde bezetting kon worden vastgesteld over het boekjaar 2011 en 2012. De begrote formatie ligt jaarlijks hoger vanwege de in de begrotingen opgenomen vacatures, die uiteindelijk in werkelijkheid niet tot invulling hebben geleid.
Jaarrekening 2012
Kerk in Actie
19
Uitgebreide informatie over het personeelsbeleid is terug te vinden in het Sociaal Jaarverslag. Enkele aspecten worden ook hier in het financieel jaarverslag opgenomen.
Risicobeheersing Algemeen De dienstenorganisatie is niet alleen in Nederland actief, maar in een groot deel op deze wereld. Daarnaast zijn zeer vele vrijwilligers en ongeveer 400 medewerkers betrokken bij de uitvoering van het werk. Hierbij wordt risico gelopen. Risicobeheer betekent het in kaart brengen wat de risico’s van de organisatie zijn, een inschatting van de waarschijnlijkheid dat een risico zich in de praktijk zal voordoen, de impact die dat voorval op de organisatie zal hebben en de maatregelen die voor- of achteraf worden genomen. Hieronder wordt een overzicht gegeven van de onderwerpen die in het kader van risicomanagement aandacht krijgen.
Reputatierisico’s De dienstenorganisatie streeft naar een transparante en open communicatie met alle belanghebbenden. Dit is van groot belang voor de wijze waarop belanghebbenden het werk dat uitgevoerd wordt ervaren. Er is een gedifferentieerde aanpak naar doelgroepen die wordt uitgevoerd via verschillende soorten media als bijvoorbeeld internet, e-mail en magazines. De organisatie is voortdurend alert op de interne en externe invloeden. Reputatierisico’s als gevolg van synodale uitspraken en besluiten worden niet benoemd in dit verslag. Deze komen - indien van toepassing - aan de orde in de rapportage van het moderamen van de Protestantse Kerk in Nederland aan de synode.
Operationele risico’s Dit gaat over het risico dat ontstaat als gevolg van het falen of tekortschieten van interne processen, menselijke en technische tekortkomingen en onverwachte externe gebeurtenissen. Vrijwilligers/personeel Vrijwilligers zijn voor ons geen ‘tweede keuze’ na de beroepskrachten. Beiden zijn nodig in een goed samenspel. In de dienstverlening wordt steeds meer accent gelegd op het werven en toerusten van vrijwilligers. Hiervoor zetten wij onder meer de coördinator vrijwilligersbeleid in. Door te anticiperen op (natuurlijk) verloop en door overdracht goed te organiseren wordt geprobeerd de continuïteit te waarborgen. Veiligheid Bij het reizen en werken in het buitenland worden risico’s gelopen. Het is goed hierbij stil te staan. Te denken valt aan beroving, diefstal maar mogelijk ook aan ontvoering. Ook kan er sprake zijn van gewelddadige acties met een religieuze of politieke achtergrond. Daarom is door Kerk in Actie en ICCO veiligheidsbeleid ontwikkeld. Hierin zijn uitgangspunten, verantwoordelijkheden en bevoegdheden met betrekking tot veiligheid vastgelegd. Per situatie worden deze aangevuld met lokale veiligheidsplannen. Onderscheid wordt gemaakt in het veiligheidsbeleid voor dienstreizen en voor uitgezonden medewerkers. Ook twee Codes of Conduct maken onderdeel uit van het veiligheidsbeleid. Alle medewerkers worden geacht zich hieraan te houden als zij voor de organisatie als dienstreiziger dan wel als uitgezondene in een gastland verblijven. Het betreft hier de ‘Code of Conduct for the International Red Cross and Red Crescent Movement and NGO's in Disaster Relief’ en de ‘Code of Conduct van Action by Churches Together’. Daarnaast zijn er de Gedrags- en Preventieregels (bij overlap met de Codes of Conduct prevaleren de laatste).
Jaarrekening 2012
Kerk in Actie
20
Heeft zich tijdens een reis of uitzending een incident of trauma voorgedaan, dan kan dat tijdens het debriefingsgesprek worden gemeld en besproken en is professionele begeleiding mogelijk. Ook is een veiligheidsadviseur aangesteld die optreedt wanneer de algemene veiligheidssituatie in een regio, gebied of land daarom vraagt en in geval van calamiteiten en incidenten. Bedrijfshulpverlening Bij het landelijk dienstencentrum en op Hydepark is een team van bedrijfshulpverleners aanwezig, dat dagelijks klaar staat om op te treden in noodsituaties. Om de paraatheid en kennis van de bedrijfshulpverleners actueel te houden, bieden we de noodzakelijke opleidingen met betrekking tot ontruiming, Eerste Hulp, reanimatie en brandpreventie aan. De bedrijfshulpverlening heeft in 2012 één ontruimingsoefening uitgevoerd op de locatie van de Dienstenorganisatie in Utrecht en één ontruimingsoefening op de locatie van Hydepark in Doorn. De BHV-ers zijn vooraf niet geïnformeerd over deze oefeningen. Beide gebouwen waren binnen 10 minuten ontruimd. De ontruimingen zijn geëvalueerd en er is actie ondernomen op de aandachtspunten. ‘In company’ zijn er in 2012 herhalingstrainingen geweest voor de BHV en AED. De herhalingstraining EHBO is op locatie gevolgd. Tevens zijn er nieuwe BHV’ers en EHBO’ers getraind op locatie. Verzekeringen Het pakket van schadeverzekeringen wordt met regelmaat geëvalueerd en besproken met onze externe adviseurs. Waar nodig vinden aanpassingen plaats.
Financiële risico’s De Protestantse Kerk in Nederland besteedt de beschikbare middelen met grote zorg. We hebben hierin immers een verantwoordelijkheid; deze middelen zijn door anderen ter beschikking gesteld. In de jaarrekening staan ‘de niet in de balans opgenomen activa en verplichtingen’ vermeld (aan het einde van de toelichting op de balans). De volgende belangrijkste financiële risico’s zijn in 2012 onderkend: Dienstverlening aan bureau predikanten Op grond van een in 2006 gedane uitspraak had de beleidscommissie predikanten recht op levering van arbeid tot een eenmalig bedrag van € 300k. Ultimo 2011 resteerde nog een bedrag van € 44k of wel 588 uren tegen een uurtarief van € 75,-. In 2012 zijn werkelijk voor 608 uren werkzaamheden verricht in het kader van de re-integratie van predikanten. Hiermee kan de claim per balansdatum als beëindigd worden beschouwd. Garantiestelling Stichting Protestants Diaconaal Krediet Nederland (PDKN). Voor het wenselijke garantievermogen van deze stichting is zowel door de Stichting Kerkelijk Geldbeheer (SKG) als door (de dienstenorganisatie van) de Protestantse Kerk in Nederland een garantstelling afgegeven aan de Stichting Protestants Diaconaal Krediet Nederland (PDKN) van ieder € 750k maximaal. Deze garantstelling, waarmee de kleine synode in zijn vergadering van 27 juni 2008 instemde, eindigt op 26 november 2015 (zeven jaar na dagtekening van de garantstelling, te weten 26 november 2008). Risico’s geldwerving De bruto-opbrengst vrijwillige geldwerving is gedaald. Met name de inkomsten uit gemeenten staan onder druk. Tot 2011 wisten de leden de daling van het ledental meer dan te compenseren met de giften voor het werk van de kerk. Voor het eerst in 2011 is bij de geldwerving vanuit en voor het werk van de gemeenten een daling te zien ten opzichte van de voorgaande jaren. Naar het zich nu laat aanzien geen eenmalige zaak. (De quotumheffing beweegt mee met de inkomsten van de gemeenten.) Beleggingen Voor de beleggingen van de Protestantse Kerk is het beleggingsbeleid vastgesteld door de synode. In samenspraak met de beleggingsadviescommissie worden de grenzen van de belegginsmix bewaakt en keuzes gemaakt waarin wordt belegd. In 2012 was er een onrustig beeld op de beleggingsmarkten, alhoewel het aanvankelijk redelijk ging op de beurzen. Deze rust werd al het tweede kwartaal verstoord door toenemende problemen in de
Jaarrekening 2012
Kerk in Actie
21
zuidelijke landen van de Eurozone. Door ingrijpen van de Eurolanden kwam een tijdelijk eind aan de onrust en ontstond een zekere stabiliteit op de financiële markten. Groei was nog wel in de opkomende markten te noteren ook al loopt die groei wel terug, bijvoorbeeld in China. De genoemde actie in de Eurozone zorgde er wel voor dat de beurzen aan vertrouwen en optimisme wonnen zodat in de tweede helft herstel van koersen plaatsvond.
Duurzaamheid Onze aandacht voor duurzaamheid heeft alles te maken met de opdracht om zorgvuldig om te gaan met de schepping. Dit is een onderwerp dat ons doet denken over onze plek, onze verantwoordelijkheid ten aanzien van onze medemens (hier, op andere plekken in de wereld, later), de aarde en onze Schepper. Bij dit aardse onderwerp is de spiritualiteit voelbaar. De kerk heeft iets in te brengen in het gesprek over onze rol op aarde. De kerk kan zelf ook laten zien wat ze daarmee bedoelt. Vanuit onze inspiratie en ons besef van verantwoordelijkheid zijn velen binnen de kerk al praktisch bezig met dit onderwerp. Een belangrijk moment in 2012 was de conferentie samen met de leden van de ICCO Coöperatie de NZR en de EZA getiteld: 'Christelijke inspiratie en mondiaal burgerschap: De Agenda voor Morgen'. Die agenda ziet er als volgt uit: Zorgen voor elkaar, ver weg en dichtbij; Zorgen voor de Schepping, voor nu en later; Armoede en onrecht de wereld uit helpen; Culturele en religieuze en diversiteit waarderen; Leef- en geefgedrag synchroniseren; Participeren in ‘social venturing’; Christelijke inspiratie tonen. De deelnemende organisaties spraken af binnen de eigen organisaties te werken aan het realiseren van deze agenda. Zorgen voor de schepping, voor nu en later legt de uitdaging neer te zorgen voor de schepping, zodat we deze prachtige, maar ook geschonden aarde in minstens even goede staat aan toekomstige generaties nalaten. In de concrete uitwerking van dit punt spraken de deelnemende organisaties af te werken aan het waarmaken van deze principes via een concreet actieplan duurzame bedrijfsvoering vanaf 2013. Te werken aan duurzaam bankieren in de eigen organisaties en te bevorderen dat ook colleges van kerkrentmeesters en colleges van diakenen dit ook gaan doen. In publieke campagnes en andere acties de zorg voor de schepping uit te dragen en concrete mogelijkheden te bieden om gedrag aan te passen. Hiervoor is in het programma Duurzaam leven van Kerk in Actie in 2012 al aandacht geweest. Duurzaamheid in bedrijfsvoering Een behulpzame indeling van het actiegericht kijken naar duurzaamheid is het maken van een onderscheid tussen Verminderen, Veranderen en Vergoeden. Die indeling wordt hieronder gevolgd. Dit levert een goed beeld op van wat al gebeurd is, waar nog een probleem is en wat we daaraan zouden kunnen doen. Verminderen Wat gaat al goed: Vanaf 1 januari 2010 wordt groene stroom gebruikt (GreenChoice). Ook het water wordt hiermee verwarmd; De dienstenorganisatie heeft een telewerkregeling. Woon-werk verkeer wordt vergoed op basis van openbaar vervoer (OV). Er zijn voldoende faciliteiten voor de mensen die met de fiets naar kantoor komen; In de regio’s werken de mensen vanuit huis. Van woon-werk verkeer is daar al een paar jaar nauwelijks meer sprake; Bij de verbouw van het PLD is goed gelet op energiezuinigheid. Voorbeelden hiervan zijn: dubbelglas, klimaatbeheersing, lampen met sensoren; Er wordt kritisch gekeken naar de oplagen drukwerk. Het aantal bladen is de laatste jaren verminderd. Er wordt veel gebruik gemaakt van e-mail. Het gebruik van websites als informatiebron neem steeds verder toe.
Jaarrekening 2012
Kerk in Actie
22
Wat heeft meer aandacht nodig: Er wordt veel gevlogen. De vluchten zijn samen goed voor meer dan een derde van de CO2 uitstoot van de organisatie. Vliegen is onze nummer één vervuiler, 30% van de CO2 uitstoot van de organisatie wordt hierdoor veroorzaakt. In 2011 werden meer vliegkilometers afgelegd dan in 2010. Er wordt veel zakelijk met de eigen auto gereden. Deze autokilometers vormen samen de tweede belangrijkste component van de CO2 uitstoot, in 2011 ging het om 21% van de CO2 uitstoot. Er zijn 12 lease auto’s. Zes hiervan zijn energiezuinig. Bij eventuele vervanging wordt gekozen voor energiezuinige auto’s; Relatief veel mensen komen met de auto naar het werk; Positief is dat er stadsverwarming gebruikt wordt. Die veroorzaakt minder CO2 uitstoot dan ‘gewone’ verwarming met gas, maar kijken naar besparing op verwarming blijft een mogelijkheid; in 2011 werd minder ‘gestookt’ dan in 2010. Het gaat om een reductie van 14%. Dit is een opvallende reductie! Er wordt nog steeds relatief veel papier gebruikt (printen, kopiëren). Alle gebruikte papier samen is goed voor 2% van de CO2 uitstoot in 2011. Veranderen Het synodebesluit ten aanzien van het alleen nog maar gebruiken van FSC-papier is uitgevoerd. Daarnaast wordt steeds gezocht naar papiersoorten die een hoog percentage gerecycled papier bevatten. Bij drukwerk gebeurt al veel positiefs. Voorbeelden: enveloppen zijn van afbreekbaar materiaal, plastic verpakkingsmateriaal is vervangen door milieuvriendelijk maisfolie, alle post wordt verspreid door bedrijven die CO2 neutraal werken. Er wordt zoveel mogelijk met Nederlandse drukkers gewerkt en veelal zelfs met drukkerijen die CO2 neutraal werken. Wat heeft meer aandacht nodig: De dienstenorganisatie is een (erg) zichtbaar onderdeel van de PKN. Dit kan beter benut worden. Een overschakeling naar een duurzamere samenleving wordt vaak voorgesteld als complex, bewerkelijk, offers vragend enzovoorts. De PKN kan laten zien dat het anders kan. Het is belangrijk dat ze haar symboolfunctie uitbuit; De CO2 uitstoot wordt hoofdzakelijk veroorzaakt door mobiliteit. Er kunnen op dit vlak nog stappen (om te verminderen) gezet worden. Vergoeden Bij vergoeden gaat het om het vergoeden de CO2 uitstoot van de organisatie. Het vergoeden maakt het mogelijk om ergens anders een vermindering van CO2 uitstoot mogelijk te maken. In 2011 werd 1.550 ton CO2 uitgestoten. Een vermindering van bijna 400 ton. Deze vermindering heeft vooral te maken met een andere manier van berekenen van met name de vliegtuig-uitstoot. De vermindering is in het echt geringer (van 1.570 naar 1.550 ton CO2, en wordt veroorzaakt door het overgaan op groene stroom in Hydepark én de aanzienlijke vermindering met betrekking tot verwarming in het dienstencentrum. Die twee zorgen ervoor dat de stijging van de uitstoot op andere vlakken niet zichtbaar wordt. De prijs van het vergoeden was voor 2011 euro 19.700 Dit gebeurt door het kopen van zogenaamde Carbon Credits van het FairClimate Fund. Voor de uitstoot van 2011 werden Carbon Credits gekocht van partnerorganisatie NOVA (Zuid Afrika).
Jaarrekening 2012
Kerk in Actie
23
Grafiek carbon footprint
Financiën Basisnota DOET (project DienstenOrganisatie Eenvoudig en Transparant) De kleine synode aanvaardde in de vergadering van 29 juni 2012 de Basisnota Doet (KDB 12-07), in welke nota voorstellen zijn geformuleerd ter verbetering van de leesbaarheid, de toegankelijkheid (transparantie), een terugdringing van de omvang en een vereenvoudiging van besluitvorming van de jaarverslaggeving en begroting van de Protestantse Kerk in Nederland. Met de, inmiddels vastgestelde, begroting 2013 en nu de jaarverslaggeving over het boekjaar 2012 wordt uitvoering gegeven aan deze besluitvorming. Onderstaand geven wij in het kort de genomen besluiten weer met een eventuele actuele stand van enkele nog lopende zaken. Wij hebben ons hier beperkt tot zaken die impact hebben op de Kerk in Actie verslaglegging. Samenvoeging van jaarverslagen en begrotingen Door deze ene presentatie wordt een duidelijker en completer beeld verstrekt van de balans en de staat van baten en lasten van de Kerk, welke cijfers niet meer worden ‘verstoord’ door allerlei, en soms gekunstelde, transacties en financiële verhoudingen tussen de Dienstenorganisatie en de Protestantse Kerk in Nederland. De jaarverslaggeving is opgesteld conform richtlijn 650 voor Fondsenwervende Instellingen voor het geheel, waar voorheen de Protestantse Kerk in Nederland nog richtlijn 640 hanteerde. In deze paragraaf worden nog beknopt kerncijfers gepubliceerd van de balans en de exploitatierekening, waar wij u kortheidshalve naar willen verwijzen. Nieuwe normering continuïteitsreserve De bufferfunctie (weerstandsvermogen, conjuncturele reserve) van het eigen vermogen houdt in het vormen van reserves ter waarborging van de continuïteit, opvang van fluctuaties in de exploitatie (egalisatiefunctie) en opvang van algemene bedrijfsrisico’s. De normering van deze continuïteitsreserve werd geactualiseerd en uitgebreid door de normering niet meer te baseren op de personeelslasten van de basisformatie van de dienstenorganisatie, maar uit te gaan van de totale personeelskosten inclusief bijzondere aanstellingen, verhoogd met een opslag van 20% voor overige verplichtingen. De bandbreedte of de hoogte van deze reserve werd opgerekt naar minimaal 33% en maximaal 67% (was 40% - 60%).
Jaarrekening 2012
Kerk in Actie
24
De continuïteitsreserve bedraagt per 31 december 2012 als volgt:
% continuïteitsreserve 70%
65% 60% 55%
norm maximaal norm minimaal
50%
realisatie
45%
40% 35% 30% 2007
2008
2009
2010
2011
2012
2013
Jaar
Auditcommissies Kerk in Actie en Overig Kerkenwerk Besloten werd om de twee destijds in het leven geroepen auditcommissies te vervangen door één nieuw te vormen auditcommissie Protestantse Kerk. Deze wijziging is inmiddels geeffectueerd bij de behandeling van de jaarstukken over het boekjaar 2012. Eigen vermogen Protestantse Kerk in Nederland Naar aanleiding van de synodale besluitvormingen in het kader van de basisnota DOET heeft met instemming van het bestuur van de dienstenorganisatie tevens een opschoning en herijking van reserves en fondsen van de Protestantse Kerk plaatsgevonden in met name financieel-administratieve zin. Ook hebben enkele reserves en fondsen een (nieuwe) benaming meegekregen, waardoor deze meer aansluiten met de bestedingen in de betreffende programmalijnen van de dienstenorganisatie. Het gepresenteerde enkelvoudige eigen vermogen van de Protestantse Kerk in Nederland (incl. dienstenorganisatie/Kerk in Actie) is door deze nieuwe verslaggeving aangepast. Enkele vermogensbestanddelen van de Protestantse Kerk worden aangewend voor besteding aan specifieke doelstellingen van Kerk in Actie. Met name in de bestemmingsreserves van de Kerk zijn egalisatiereserves opgenomen van nalatenschappen voor Zending en Werelddiaconaat. Deze worden nu ook in de separate jaarrekening van Kerk in Actie vermeld, maar worden bij consolidatie weer samengevoegd met het eigen vermogen van de Protestantse Kerk.
Jaarrekening 2012
Kerk in Actie
25
Het eigen vermogen ultimo 2011 resp. per 1 januari 2012 bedraagt als volgt:
Eigen vermogen van de Protestantse Kerk in Nederland
Stand
(x € 1.000)
Continuïteitsreserve
DOET
Stand
31-12-2011
Her-ijking
1 januari
(oud)
per 1-1-2012
2012
11.743 24.053
32 -7.186
7.258 43.054
-566 -7.720
Bestemmingsfondsen
11.328 13.449 24.777
7.388 332 7.720
18.716 13.781 32.497
Eigen vermogen Protestantse Kerk
67.831
0
67.831
Bestemmingsreserves
Bestemmingsfondsen
11.775 16.867 6.692
35.334
Kerk in Actie Bestemmingsreserves
Resultaat Kerk in Actie 2012 Het boekjaar 2012 sluit met een negatief resultaat van € 8.589k. Van dit resultaat is een bedrag van € 4.517k onttrokken aan de bestemmingsreserves en € 4.072k aan de bestemmingsfondsen. De onttrekking uit de bestemmingsreserves met betrekking tot grotendeels veroorzaakt door de inkomstendaling bij de opbrengsten uit collecten, giften en schenkingen (€ 2.722k lager dan begroot) en nalatenschappen (€ 1.385 lager dan begroot). In 2012 is wederom extra geïnvesteerd in de fondsenwerving, waardoor de kosten fondsenwerving stijgen. In 2012 werd € 213k meer uitgegeven dan begroot. De totale baten in 2012 waren met € 28.718k afgerond € 2.808k lager dan begroot. Naast de daling bij de vrijwillige geldwerving vallen hierbij ook de volgende posten op.
Hogere bijdragen van derden (€ 359k); Hogere baten uit acties derden (€ 819k) door meer inkomsten uit de acties van EO Metterdaad en een niet begrote bate voor het project Schuldhulpmaatje; Niet begrote bijdrage van de overheid ten behoeve van het project Transithuis (€233k); Lagere rentebaten (€ 226k) als gevolg van de lage rentestand; Hogere bijdragen voor dienstverlening (€ 49k); Hogere overige baten (€ 65k).
Deze posten, alsmede de ontvangen nalatenschappen en een deel van de bijdragen van derden, zijn incidenteel van karakter en hebben een specifieke bestemming. Met het oog op deze specifieke bestemming worden de hiermee verband houdende baten en lasten verantwoord via de bestemmingsfondsen. In 2012 is wederom veel aandacht geweest voor noodhulp en de besteding van de eerder verkregen actiegelden. De nog lopende SHO acties in 2012 waren die voor Haïti en de Hoorn van Afrika, waarbij de laatste in 2012 is geëindigd. Hiervan is ten behoeve van de SHO een aparte financiële verantwoording opgesteld, die in de jaarrekening is terug te vinden. Uit de SHO fondsen werd in 2012 voor bijna € 3,7 mln. aan subsidies en bijdragen verstrekt, uit de eigen Kerk in Actie fondsen werd bijna € 750k besteed. De totale programma bestedingen kwamen hiermee ongeveer € 4,3 mln. hoger uit dan begroot.
Jaarrekening 2012
Kerk in Actie
26
Bestedingsratio’s De kosten van Kerk in Actie zijn naar bestedingscategorieën in specifieke ratio’s uitgedrukt. Deze geven het volgende weer: % ten opzichte van de totale lasten = waar is een uitgegeven euro aan besteed % ten opzichte van de totale baten = waar is een ontvangen euro naar toe gegaan Tenslotte zijn de directe kosten fondsenwerving (dit betreft de inzet van fondsenwervers en de directe kosten m.b.t. fondsenwervingsprojecten) uitgedrukt in een % van de opbrengst uit collecten, giften en schenkingen.
Ratio's Kerk in Actie
Norm
Begroting
Begroting
Rekening
Rekening
Rekening
2013
2012
2012
2011
2010
64,9% 22,7% 87,6% 8,9% 3,4% 100,0%
66,2% 22,5% 88,7% 8,0% 3,3% 100,0%
68,5% 21,0% 89,5% 7,6% 2,9% 100,0%
72,7% 17,8% 90,5% 7,1% 2,4% 100,0%
73,2% 15,5% 88,7% 7,5% 3,8% 100,0%
60-70%
68,6% 24,0% 92,6% 9,4% 3,6% -5,7% 100,0%
68,9% 23,4% 92,3% 8,3% 3,4% -4,1% 100,0%
89,0% 27,3% 116,2% 9,9% 3,8% -29,9% 100,0%
75,4% 18,5% 93,9% 7,4% 2,5% -3,8% 100,0%
61,6% 13,1% 74,7% 6,3% 3,2% 15,8% 100,0%
9-12,5%
12,5%
11,3%
13,9%
13,7%
11,1%
% ten opzichte van de totale lasten Doelbestedingen: Subsidies en bijdragen Via eigen organisatie Werving baten Kosten beheer en administratie
% ten opzichte van de totale baten Doelbestedingen: Subsidies en bijdragen Via eigen organisatie
4,5-4,75%
Werving baten Kosten beheer en administratie Mutatie in reserves en fondsen % t.o.v. opbrengst vrijwillige geldwerving Kosten eigen fondsenwerving
Doelbestedingen Subsidies en bijdragen Dit betreffen de direct met partners overeengekomen projectfinancieringen. Dit percentage geeft aan hoeveel procent van de baten aan directe steunverlening wordt besteed. Het percentage ten opzichte van de totale baten in 2011 is relatief hoog in vergelijking met andere jaren. Dit wordt met name veroorzaakt door de noodhulpacties. De opbrengsten zijn voor een groot deel in voorgaande jaren binnengekomen. Ten opzicht van de totale lasten is ook een hoger percentage waar te nemen. Ook dit heeft voornamelijk te maken met noodhulpprojecten. Via eigen organisatie Het betreft hier activiteiten die in het kader van de doelstelling vanuit de eigen organisatie, en dus niet via partners, worden uitgevoerd. Deze activiteiten liggen onder meer op het gebied van binnenlands diaconaat, voorlichting en communicatie en Interactief. Kosten beheer en administratie Dit zijn de kosten die door de ondersteunende afdelingen van de dienstenorganisatie van de Protestantse kerk (zoals Financiën, HRM en Facilitaire Zaken met huisvesting) aan Kerk in Actie worden doorberekend op basis van de begrote bezetting.
Jaarrekening 2012
Kerk in Actie
27
Werving baten Hieronder wordt verstaan de kosten eigen fondsenwerving die specifiek betrekking hebben op de werving van de opbrengsten uit collecten, giften en schenkingen. Kosten met betrekking tot de werving van de overige baten worden niet apart gepresenteerd. Kosten eigen fondsenwerving Het percentage fondsenwerving komt in 2012 uit boven de door Kerk in Actie gehanteerde norm van 9 tot 12,5%. Dit wordt veroorzaakt door hogere kosten als gevolg van nieuwe of extra investeringen op het terrein van de fondsenwerving bij een dalende realisatie van de opbrengsten. Vanuit het Centraal Bureau Fondsenwerving is een norm gesteld van maximaal 25% van de opbrengsten vrijwillige geldwerving. Aan deze norm wordt ruimschoots voldaan.
Reserves en fondsen Het eigen vermogen van Kerk in Actie is onderverdeeld in reserves en fondsen. Continuïteitsreserve Kerk in Actie is onderdeel van de (dienstenorganisatie van de) Protestantse kerk, die in haar eigen vermogen is een algemene risicoreserve kent. Deze algemene risicoreserve geldt enerzijds als continuïteitsreserve, een ‘buffer’ voor onverwachte tegenvallers, en anderzijds als egalisatiereserve voor de operationele resultaten van de dienstenorganisatie. In het kader van de basisnota DOET is hiervoor door de kleine synode in 2012 een nieuwe normering vastgesteld. Gemakshalve wordt hier nu verwezen naar de eerder onder het kopje ‘Basisnota DOET’ gegeven toelichting . Reserves (€ 14.200k) Deze reserves kunnen egalisatie- en/of continuïteitsreserves, bestemmingsreserves en herwaarderingsreserves zijn. De reserves van Kerk in Actie vallen in de categorie bestemmingsreserves. Bestedingen van deze bestemmingsreserves dienen plaats te vinden binnen de gegeven algemene bestemming. Binnen deze algemene bestemmingen kunnen de bestedingen door het bestuur worden bepaald. De gevormde bestemmingsreserves mogen geen verplichting betreffen. Fondsen (€ 9.708k) Deze bestemmingsfondsen zijn vanwege de specifieke bestemming, dat door derden (gevers of overheid) is bepaald, slechts aan te wenden voor de specifieke bestemming. Beleid bestemmingsreserves Kerk in Actie wijst jaarlijks op grond van de begroting van Kerk in Actie, die is vastgesteld door de Kleine Synode, de bedragen toe ten behoeve van de steunverlening aan partners en projecten door de afdeling buitenland van ICCO en Kerk in Actie. Indien de steunverlening aan bepaalde projecten vertraagd is of om moverende redenen door de relatiebeheerders niet aan een project wordt toegekend, vloeien de gelden die niet besteed zijn terug in een revolving fund. Deze bestemmingsreserve kan aangewend worden om in een volgend jaar eventuele tekorten te dekken wanneer de inkomsten achterblijven bij de begroting. Op deze wijze wordt voorkomen dat een onverwachte daling van inkomsten leidt tot vermindering van al aan partners toegezegde steun. De revolving funds fungeren zo als egalisatiereserve voor de doelen waarvoor de gelden zijn bestemd. Bij de toekenning van de bedragen voor steunverlening wordt de restrictie gegeven, dat in de eerste drie kwartalen van het boekjaar drie-vierde van het totaal bedrag mag worden toegezegd. Blijken de inkomsten in het lopende jaar voldoende om de uitgaven te dekken, dan wordt het laatste kwart van de gelden besteed. Voor de revolving funds wordt als buffer voor mogelijk lagere opbrengsten een minimale norm aangehouden van 25% van de bruto begrote baten van het jaar volgend op het verslagjaar met een bovengrens van 35%. Alleen voor het revolving fund Noodhulp wordt een reserve aangehouden van minimaal € 1 mln., zodat bij rampen snel kan worden gereageerd, vooruitlopend op fondsenwerving.
Jaarrekening 2012
Kerk in Actie
28
Op deze wijze kan de toezegging voor het betreffende jaar gegarandeerd worden. Als het saldo van de revolving funds na het eerste halfjaar hoger is dan 35% wijst de programmamanager Kerk in Actie een extra bedrag voor steunverlening toe aan het doel waarvoor de gelden van het betreffende revolving fund bestemd zijn. Ten aanzien van de egalisatiereserves nalatenschappen is besloten dat de jaarlijks, bij begroting, toe te wijzen bijdragen aan Kerk in Actie met ingang van 2014 worden bepaald op een ‘driejaars’ gemiddelde van de werkelijke ontvangsten uit nalatenschappen. De bijdragen voor 2014 zullen worden gebaseerd op de werkelijke ontvangsten conform de jaarrekeningen 2012, 2011 en 2010. In 2012 is het verschil tussen de begrote bedragen en de werkelijk ontvangen nalatenschappen onttrokken aan deze reserves. Voor de egalisatiereserve ZZO zijn bij de overdracht vanuit de voormalige Stichting Zwakzinnigenzorg in Ontwikkelingslanden aparte afspraken vastgelegd. Per 1 januari 2008 heeft de overdracht plaatsgevonden van het vermogen van de ZZO aan Kerk in Actie ten behoeve van projecten voor mensen met een verstandelijke handicap in ontwikkelingslanden. Het verloop van de bestemmingsreserves exclusief de egalisatiereserves nalatenschappen in 2012 is als volgt:
Bestemmingsreserves (x € 1.000)
Stand
Resultaat
Stand
Baten
Norm
Norm
Meer/
ult.2011
2012
ult.2012
in 2013
min.
bedrag
minder
Programma's Kerk in Actie: Revolving fund Kinderen in de knel Revolving fund Werelddiaconaat Revolving fund Zending Revolving fund Noodhulp Egalisatiereserve diaconaal w erk Egalisatiereserve ZZO Totaal
1.041 2.647 5.092 917 75 1.680 11.452
-180 -887 -552 52 101 -4 -1.471
861 1.760 4.540 969 176 1.676 9.982
3.020 11.684 10.112 1.625 2.247
25% 25% 25% min. 25% nvt
28.688
755 2.921 2.528 1.000 562 1.676 9.442
106 -1.161 2.012 -31 -385 0 540
Hieronder volgt een meerjarenoverzicht van de bestemmingsreserves in vergelijking met, de conform het beschreven beleid, vastgestelde norm.
Ratio bestemmingsreserve (x € 1.000)
Begroting
Begroting
Rekening
Rekening
Rekening
2013
2012
2012
2011
2010
Stand ultimo jaar (excl.ZZO) Af: Revolving fund Noodhulp
9.080 1.000 8.080
8.753 1.000 7.753
8.306 969 7.337
9.648 917 8.731
12.990 1.752 11.238
Begrote baten volgende jaar
28.688
28.688
28.688
29.829
32.885
28% 25-35%
27% 25-35%
26% 25-35%
29% 25-35%
34% 25-35%
1.000 1.000
1.000 1.000
969 1.000
917 1.000
1.752 1.000
0
0
-31
-83
752
% werkelijk t.o.v. begrote baten % norm t.o.v. begrote baten Revolving fund Noodhulp Stand ultimo jaar Normbedrag afwijking t.o.v. norm
Jaarrekening 2012
Kerk in Actie
29
Jaarrekening 2012 Kerk in Actie Balans (na resultaatbestemming) Activa
Balans
Balans
31-12-2012
31-12-2011
1
1.000 14 1.014
5 5
2
9.288 18.377 27.665
9.874 27.079 36.953
28.679
36.957
Ref.
(x €. 1.000)
Deelneming ICCO coöperatie Leningen u/g Financiële vaste activa
Vorderingen en overlopende activa Liquide middelen Vlottende activa Totaal Activa
Passiva
Ref.
(x €. 1.000)
Balans
Balans
31-12-2012
31-12-2011
14.200
18.717
Reserves en fondsen Reserves Bestemmingsreserves Fondsen Bestemmingsfondsen Totaal reserves en fondsen
3
9.708 23.908
13.780 32.497
Langlopende schulden
4
350
200
Kortlopende schulden
5
4.421
4.260
28.679
36.957
Totaal Passiva
Jaarrekening 2012
Kerk in Actie
30
Staat van baten en lasten Baten
Ref.
(x € 1.000)
Rekening 2012
Begroting 2012
Rekening 2011
Beschikbaar voor de doelstelling Baten uit eigen fondsenwerving Collecten, giften en schenkingen Nalatenschappen Bijdragen van derden 6
20.469 2.215 3.087 25.771
23.191 3.600 2.728 29.519
21.873 2.472 3.742 28.087
Verplichte bijdragen van gemeenten
7
450
450
500
Baten uit acties van derden
8
1.365
546
8.408
Subsidies van overheden
9
233
0
1.245
Bijdragen voor dienstverlening
10
309
260
134
Rentebaten en baten uit beleggingen
11
295
521
403
Overige baten Opbrengst publicaties Diverse baten
12 208 87 295
225 5 230
231 165 396
28.718
31.526
39.173
Totaal beschikbaar voor de doelstelling
Jaarrekening 2012
Kerk in Actie
31
Lasten
Ref.
(x € 1.000)
Rekening 2012
Begroting 2012
Rekening 2011
Besteed aan doelstellingen Programma's Zending Werelddiakonaat 1) Binnenlands diaconaat 13
10.821 19.921 2.642 33.384
10.573 16.413 2.281 29.267
11.295 23.316 3.476 38.087
14
2.843
2.630
2.989
36.227
31.897
41.076
63 289 139 48 542 1.080
63 289 139 48 540 1.079
58 258 122 45 528 1.011
Besteed aan doelstellingen
37.307
32.976
42.087
Beschikbaar voor de doelstelling
28.718
31.526
39.173
Totaal resultaat
-8.589
-1.450
-2.914
Werving baten Kosten eigen fondsenwerving Subtotaal Beheer en Administratie Staf en ondersteunende afdelingen Directie Financiën & Control Human Resource Management C&F- servicedesk Facilitaire Zaken
15
1) Inclusief Noodhulp, Kinderen in de Knel en FairClimate.
Jaarrekening 2012
Kerk in Actie
32
Resultaatverdeling Resultaatverdeling
Rekening 2012
(x € 1.000)
Begroting 2012
Rekening 2011
Het resultaat is toegevoegd (+) of onttrok k en (-) aan Bestemmingsreserves Egalisatiereserve diaconaat Revolving fund Zending Revolving fund Werelddiaconaat Revolving fund Kinderen in de knel Revolving fund Noodhulp Egalisatiereserve ZZO Reserve Werelddiaconaat Protestantse kerk Reserve Zending Protestantse kerk
101 -552 -887 -180 52 -4 -1.502 -1.544 -4.517
Bestemmingsfondsen Noodhulpfondsen Overige fondsen
Totaal
Jaarrekening 2012
Kerk in Actie
-485 -720 -1.435
-41 -1.163 -1.024 -279 -835 -22 -506 -862 -4.732
-4.430 358 -4.072
-15 -15
1.864 -46 1.818
-8.589
-1.450
-2.914
-230
33
Kasstroomoverzicht Kasstroomoverzicht (indirecte methode)
Ref.
(x € 1.000,-)
Vermogensresultaat Kerk in Actie Kasstroom uit operationele activiteiten Voorzieningen Voorraden Vorderingen en overlopende activa Kortlopende schulden
Balans 31-12-2012
3
-8.589
-2.914
2
585 160
-4.450 -8.415
745
-12.865
-1.000 0 -10
122 2
-1.010
124
150
-100
150
-100
-8.703
-15.756
5
Totaal Kasstroom uit operationele activiteiten Kasstroom uit investeringsactiviteiten Deeelneming ICCO coöperatie Effecten Leningen u/g
2 1
Totaal Kasstroom uit investeringsactiviteiten Kasstroom uit financieringsactiviteiten Langlopende schulden
4
Totaal Kasstroom uit financieringsactiviteiten Totaal mutatie liquide middelen
2
Verloop liquide middelen
Balans 31-12-2011
2012
2011
(x € 1.000)
Stand per 1 januari Mutatie boekjaar Stand per 31 december
Jaarrekening 2012
27.079 -8.703 18.377
Kerk in Actie
42.835 -15.756 27.079
34
Waarderingsgrondslagen Richtlijn Jaarverslaggeving De jaarrekening van de Protestantse Kerk (inclusief de dienstenorganisatie) en die van Kerk in Actie zijn opgesteld conform de Richtlijn 650 Fondsenwervende Instellingen, mede in verband met het CBFkeurmerk ten behoeve van Kerk in Actie. Op 31 januari 2011 heeft de Raad voor de Jaarverslaggeving de Richtlijn 650 aangepast, verplichtend vanaf de jaarverslaggeving 2011. Stelselwijziging / Vergelijking met voorgaand jaar Door de synodale besluitvorming omtrent ‘DOET’ om de jaarrekening van de dienstenorganisatie te integreren in die van de Protestantse Kerk in Nederland en deze geïntegreerde jaarrekening op te stellen conform RL 650 (PKN was RL 640) kan met het boekjaar 2012 gesproken worden over een toegepaste stelselwijziging. Dit heeft met name voor het eigen vermogen geresulteerd in een aanpassing van de balans per 1 januari 2012. De staten van baten en lasten zijn voor beide organisatieonderdelen eveneens samengevoegd, waardoor geen vergelijkingsmateriaal met de afzonderlijke jaarrekeningen van voorgaand jaar aanwezig is. De vergelijkende cijfers van de begroting 2012 en de jaarrekening 2011 in deze geïntegreerde jaarrekening 2012 zijn voor de vergelijkingsdoeleinden wel aangepast resp. opgesteld.
Grondslagen voor waardering van activa en passiva Algemeen Activa en verplichtingen worden in het algemeen gewaardeerd tegen de verkrijgings- of vervaardigingsprijs of de actuele waarde. Indien geen specifieke waarderingsgrondslag is vermeld vindt waardering plaats tegen de verkrijgingsprijs. Financiële vaste activa Leningen uitgeleend geld (u/g) worden gewaardeerd op reële waarde, zo nodig gecorrigeerd voor oninbaarheid. Voorzieningen wegens oninbaarheid worden in mindering gebracht op de boekwaarde. Deelnemingen waarin invloed van betekenis kan worden uitgeoefend worden gewaardeerd volgens de vermogensmutatiemethode (nettovermogenswaarde). Op iedere balansdatum wordt beoordeeld of er aanwijzingen zijn dat het vast actief aan een bijzondere waardevermindering onderhevig is/kan zijn. Vorderingen, overlopende activa en overige activa Aandelen en obligaties worden gewaardeerd op marktwaarde. Overige beleggingen worden op reële waarde gewaardeerd. Vorderingen worden bij eerste verwerking gewaardeerd tegen de reële waarde van de tegenprestatie. Handelsvorderingen worden na eerste verwerking gewaardeerd tegen geamortiseerde kostprijs. Voorzieningen wegens oninbaarheid worden in mindering gebracht op de boekwaarde van de vordering. De overlopende activa en overige activa worden eveneens gewaardeerd op reële waarde. Liquide middelen De liquide middelen worden tegen de nominale waarde opgenomen. Reserves en fondsen (Eigen vermogen) Het vermogen van de kerk heeft een bijzonder karakter. De Protestantse Kerk in Nederland is gehouden dit vermogen slechts aan te wenden in overeenstemming met de doelstelling waartoe ze in het leven is geroepen. De presentatie van het eigen vermogen in de balans wordt onderscheiden in: reserves fondsen Reserves Deze reserves kunnen egalisatie- en/of continuïteitsreserves en bestemmingsreserves zijn. Besteding van bestemmingsreserves kan slechts indien dit binnen de gegeven ‘bestemming’ plaatsvindt. De gevormde bestemmingsreserves mogen geen verplichting betreffen.
Jaarrekening 2012
Kerk in Actie
35
Fondsen Dit deel van het eigen vermogen is vanwege de specifieke bestemming die door ‘derden’ (gevers of overheid) is bepaald, slechts aan te wenden voor de specifieke bestemming. Langlopende schulden Schulden op lange termijn worden gewaardeerd tegen reële waarde. De verplichtingen financiële steun-/hulpverlening aan gemeenten worden geheel ten laste gebracht van het boekjaar waarin het besluit tot toekenning schriftelijk aan de steunontvanger is medegedeeld, ongeacht in welk boekjaar de financiële steun-/hulpverlening wordt uitgekeerd. Daarbij is bepalend of de ontvangende partij recht kan doen gelden op een bepaald bedrag. Voor zover toekenningen meerjarige betalingsverplichtingen betreffen, worden deze verplichtingen vermeld als schulden op lange termijn. Indien echter bij deze toekenningen een ontbindende voorwaarde is opgenomen, dan worden deze naar jaar verantwoord onder de ‘niet uit de balans blijkende verplichtingen’. Schulden op korte termijn Schulden op korte termijn, overlopende passiva worden gewaardeerd tegen reële waarde.
Grondslagen voor bepaling van het resultaat Algemeen Ontvangsten en uitgaven worden in de staat van baten en lasten toegerekend aan de periode waarop ze betrekking hebben. Bij deze toerekening wordt een bestendige gedragslijn gevolgd. In de balans wordt rekening gehouden met de, aan een periode toe te rekenen bedragen die in een andere periode zijn of worden ontvangen dan wel betaald. Verliezen worden verantwoord als deze voorzienbaar zijn; baten worden verantwoord als deze gerealiseerd zijn. Alle baten en lasten worden verantwoord in de staat van baten en lasten. Dit betekent dat geen rechtstreekse mutaties in het vermogen plaatsvinden, behalve bij stelselwijziging, herstel van fundamentele fouten, herwaardering en niet gerealiseerde waardeveranderingen van beleggingen, voor zover die verantwoord kunnen worden in de ‘reserve niet gerealiseerde waardeverschillen beleggingen’. Bestemmingsgiften Baten waarvoor een bijzondere bestemming is aangewezen, al dan niet via specifieke acties, worden afzonderlijk in de (toelichting op de) staat van baten en lasten opgenomen, onder vermelding van de aard van de bestemming. Ook de besteding hiervan wordt afzonderlijk vermeld. Indien deze baten in het verslagjaar niet volledig zijn besteed, worden de nog niet bestede gelden verwerkt in de desbetreffende bestemmingsreserve. Indien in een volgend jaar uit de bestemmingsreserve wordt geput, wordt deze besteding enerzijds in de staat van baten en lasten verantwoord en anderzijds als mutatie in de desbetreffende bestemmingsreserve weergegeven. Baten uit eigen fondsenwerving Collecten Collecten worden verantwoord in het jaar waarin de collecten volgens het collecterooster gehouden zijn. Giften Giften worden verantwoord in het jaar waarin een specifieke actie heeft plaatsgevonden, dan wel in het jaar van ontvangst indien geen specifieke actie heeft plaatsgevonden. Nalatenschappen Baten uit nalatenschappen worden opgenomen in het boekjaar waarin de omvang betrouwbaar kan worden vastgesteld. De omvang van een bate uit een nalatenschap kan betrouwbaar worden vastgesteld als op grond van het stadium waarin de afhandeling van de nalatenschap zich bevindt, een redelijke schatting van de ontvangst kan worden gemaakt. Voorlopige uitbetalingen in de vorm van voorschotten worden in het boekjaar waarin ze worden ontvangen verantwoord als baten uit nalatenschappen. Verkrijgingen belast met vruchtgebruik worden alleen in de toelichting vermeld. Zij worden pas in de staat van baten en lasten verantwoord bij het einde van het vruchtgebruik of bij eerdere verkoop van de blote eigendom.
Jaarrekening 2012
Kerk in Actie
36
Nalatenschappen worden besteed ter uitvoering van het werk van de kerk, rekening houdend met de bestemming waaronder de nalatenschap is ontvangen. Bijdragen van derden Bijdragen van derden voor de uitvoering van projecten of programma´s waarbij de subsidiegever als financier of medefinancier optreedt, worden verantwoord op basis van de ontvangen bedragen, dan wel de toezeggingen.
Baten uit acties van derden Baten van andere fondsenwervende instellingen worden onder deze noemer verantwoord op basis van de ontvangen bedragen, dan wel de toezeggingen. Subsidies van overheden Subsidies van overheden ontvangen voor de uitvoering van projecten of programma´s, waarbij de subsidiegever als financier of medefinancier optreedt, worden voor het bestede deel afzonderlijk onder de baten verantwoord. Rentebaten en baten uit beleggingen Rentebaten en rentelasten worden tijdsevenredig verwerkt, rekening houdend met de effectieve rentevoet van de betreffende activa en passiva. Personeelskosten Periodiek betaalbare beloningen, zoals lonen, salarissen en sociale lasten worden op grond van de arbeidsvoorwaarden verwerkt in de winst- en verliesrekening voor zover ze verschuldigd zijn aan werknemers. Kosten eigen fondsenwerving De kosten fondsenwerving zijn bepaald op basis van de werkelijke inzet per programma van de medewerkers van het team fondsenwerving van de afdeling Communicatie & Fondsenwerving. Deze inzet (vertaald in aantal uren x uurtarief) is vermeerderd met de werkelijke directe kosten van de fondsverwervende activiteit. Ten aanzien van de (voorziene) hoogte van deze kosten is gesteld dat deze zich kan bewegen tussen 9% en 12,5% van de begrote bruto opbrengst voor het programma Kerk in Actie, en tussen de 12,5% en 25% voor de overige programmalijnen. Hierbij wordt de 9% respectievelijk 12,5% aangemerkt als kosten die nodig zijn om de begrote bruto opbrengst uit vrijwillige geldwerving te realiseren. Het verschil (3,5% respectievelijk 12,5%) kan worden ingezet om op basis van goedgekeurde (project)plannen nieuwe initiatieven op het gebied van fondsenwerving te ontplooien, met uiteraard als doelstelling de opbrengsten te vergroten. In de begrotingscijfers 2010 is de helft van deze nieuwe initiatieven (dus resp. 1,75% en 6,25% van de begrote bruto opbrengst) opgenomen. Overige activiteiten op met name het gebied van communicatie en voorlichting die niet primair op fondsenwerving zijn gericht, maar waarvan wel een fondsenwervende werking kan uitgaan, zijn niet als zodanig aangemerkt. Toezeggingen financiële steun/hulpverlening Verplichtingen financiële steun/hulpverlening komen geheel ten laste van het boekjaar waarin het besluit tot toekenning schriftelijk aan de steunontvanger is medegedeeld, ongeacht in welk boekjaar de financiële steun/hulpverlening wordt uitgekeerd. Daarbij is bepalend of de ontvangende partij recht kan doen gelden op een bepaald bedrag. Grondslagen interne doorbelastingen De verdeling van de interne doorbelastingen naar de doelstellingen en activiteiten van de verschillende programmalijnen en werkonderdelen geschiedt op basis van de volgende uitgangspunten: de logistieke kosten van drukwerkbegeleiding en centrale reproductie worden doorbelast op basis van de werkelijk bestede uren van de medewerkers van drukwerkbegeleiding maal het voorcalculatorisch bepaalde uurtarief respectievelijk het aantal afdrukken. De werkelijke out-ofpocketkosten worden direct ten laste van de opdrachtgevende afdeling gebracht; binnen de interne dienstverlening wordt het gebruik van maaltijden e.d., verzorgd door het bedrijfsrestaurant, doorbelast op basis van de werkelijke afname tegen een voorcalculatorisch kostprijstarief; de kosten van de stafafdelingen Directie, Financiën & Control, Human Resource Management, Servicedesk van de afdeling Communicatie & Fondsenwerving en de (overige) kosten van de stafafdeling Facilitaire Zaken, waarin de huisvestingskosten inclusief de afschrijvingen van de materiële vaste activa opgenomen zijn, worden op voorcalculatorische basis aan de
Jaarrekening 2012
Kerk in Actie
37
programmalijnen/werkonderdelen doorberekend op basis van het aantal bij de afdelingen behorende begrote formatieplaatsen. Pensioenen in de waarderingsgrondslagen De dienstenorganisatie van de Protestantse Kerk in Nederland heeft voor haar werknemers een toegezegde pensioenregeling. Hiervoor in aanmerking komende werknemers hebben op de pensioengerechtigde leeftijd recht op een pensioen dat afhankelijk is van leeftijd, salaris en dienstjaren. De regeling is ondergebracht bij het bedrijfstakpensioenfonds Zorg en Welzijn. De dienstenorganisatie van de Protestantse Kerk in Nederland heeft geen verplichting tot het voldoen van aanvullende bijdragen in geval van een tekort bij Zorg en Welzijn, anders dan het effect van hogere toekomstige premies. Alleen de verschuldigde premies tot en met het einde van het boekjaar zijn derhalve in de jaarrekening verantwoord.
Jaarrekening 2012
Kerk in Actie
38
Toelichting op de balans Activa Financiële vaste activa (1)
Deeelneming ICCO coöperatie (x €. 1.000)
Deelneming ICCO coöperatie
Balans 31-12-2012
Balans 31-12-2011
1.000
0
Deelneming ICCO-coöperatie Bij notariële akte van 14 november 2012 is de Stichting ICCO omgezet in een Coöperatie ICCO U.A., waarin als één van de drie leden de dienstenorganisatie van de Protestantse Kerk in Nederland deelneemt ter zake van haar werkzaamheden in het kader van Kerk in Actie. De leden hebben zich verplicht een bedrag van € 1 mln. als eigen vermogen te storten in het vermogen van de coöperatie. In 2012 is hiervan reeds € 250k opgevraagd. Het resterende bedrag van € 750k is voor € 500k opgenomen als schulden op korte termijn (2013) en voor € 250k als schulden op lange termijn (2014).
Verloop deelneming (x € 1.000,-)
Balans 1-1-2012
Deeelneming ICCO coöperatie Totaal
Bij
0 0
Af
1.000 1.000
Leningen u/g (x €. 1.000)
0 0
1.000 1.000
Balans 31-12-2012
Balans 31-12-2011
14
5
Leningen u/g
Verloop Leningen u/g (x € 1.000,-)
Leningen medewerkers in het buitenland Totaal
Jaarrekening 2012
Balans 1-1-2012
Bij
5 5
Kerk in Actie
Balans 31-12-2012
Af
16 16
Balans 31-12-2012 7 7
14 14
39
Vlottende activa (2)
Vorderingen en overlopende activa
Balans 31-12-2012
Balans 31-12-2011
Rekeningen courant
2.776
2.999
Bijdragen en subsidies Collecten, giften en schenkingen Af te wikkelen nalatenschappen SHO: toegezegde bijdrage actie Haïti Rente en dividendbelasting Overige debiteuren Diversen Subtotaal vorderingen Af: voorziening oninbare vorderingen
402 943 1.413 2.608 221 177 172 5.935 0 5.935
1.093
(x €. 1.000)
Vooruitbetaalde posten: Stichting INLIA, voouitbetaalde projectbijdrage Schulhulpmaatje, vooruitbetaalde projectnijdrage Overige
Totaal
1.249 3.928 286 57 236 6.850 -15 6.834
348 125 104 577
40 40
9.288
9.874
Alle vorderingen hebben een looptijd kleiner dan 1 jaar. Bij de rekening-courant verhoudingen wordt nog opgemerkt dat deze renteloos zijn en dat er geen zekerheden zijn vereist.
Liquide middelen (x €. 1.000)
Deposito’s Banktegoeden Totaal
Balans 31-12-2012
Balans 31-12-2011
13.670 4.707 18.377
22.229 4.850 27.079
De liquide middelen staan ter vrije beschikking. Voor een toelichting op deze toename wordt verwezen naar het kasstroomoverzicht.
Jaarrekening 2012
Kerk in Actie
40
Passiva Eigen vermogen (3)
Bestemmingsreserves (x €. 1.000)
Bestemmingsreserves Kerk in Actie Totaal
Verloop bestemmingsreserves (x € 1.000,-)
Programma's Kerk in Actie Revolving Fund Kinderen in de Knel Revolving Fund Werelddiaconaat Revolving Fund Zending Revolving Fund Noodhulp Egalisatiereserve diaconaal werk Egalisatiereserve ZZO Egalisatiereserves nalatenschappen Zending Wereldiaconaat Totaal
Balans 1-1-2012
Bij
1.041 2.648 5.092 917 75 1.680
153
Noodhulpfondsen Actiepotten Kerk in Actie Actiepotten SHO Overige fondsen Totaal
Actiepotten Kerk in Actie Aardbeving Iran Bangladesh - cycloon Vluchtelingen/ontheemden in verre en nabije Oosten Noodsituaties Soedan Sri Lanka Aardbeving Haiti Overstroming Pakistan Hoorn van Afrika Cycloon Myanmar/Birma
Jaarrekening 2012
18.717 18.717
Balans 31-12-2012
4
860 1.760 4.540 969 176 1.676
1.544 1.502 4.670
1.173 3.045 14.200
Balans 31-12-2012
Balans 31-12-2011
3.397 4.346 1.965 9.708
4.143 8.030 1.607 13.780
52 101
2.717 4.547 18.717
Balans 1-1-2012
14.200 14.200
180 887 552
(x €. 1.000)
(x € 1.000,-)
Balans 31-12-2011
Af
Bestemmingsfondsen
Actiepotten Kerk in Actie
Balans 31-12-2012
Bij:
Af:
Balans 31-12-2012
208 217 9 50 310 1.776 749 705 118 4.143
Kerk in Actie
208 217 12 142 194 358 66 12
759
21 50 168 1.583 392 640 118 3.397
41
Actiepotten SHO (x € 1.000,-)
Aardbeving Haiti Aardbeving Haiti, AKV Hoorn van Afrika Hoorn van Afrika, AKV
Overige fondsen (x € 1.000,-)
Projectenfonds EO Metterdaad Projectenfonds particuliere schenkingen Diaconale fondsen buitenland Diaconale fondsen binnenland Project Schulhulpmaatje
Balans 1-1-2012
Bij:
7.266 310 334 119 8.030
Balans 1-1-2012 313 673 274 57 289 1.607
Af:
0
Bij:
Balans 31-12-2012
3.056 174 334 119 3.683
Af:
Balans 31-12-2012 39
6 45
275 1.061 289 57 283 1.965
Balans 31-12-2012
Balans 31-12-2011
250 100 350
200 200
Balans 31-12-2012
Balans 31-12-2011
1.592 500 319 150 0 937 245 46 0 3.791
2.768
629
0
4.421
4.260
388 15
403
4.210 137 0 0 4.346
Langlopende schulden (4)
Schulden op lange termijn (x €. 1.000)
Deelneming ICCO coöperatie 2014 Projectverplichtingen vanaf 2014 Totaal
Kortlopende schulden (5) De schulden op korte termijn ( < 1 jr.) bedragen als volgt:
Schulden op korte termijn (x €. 1.000)
Projectverplichtingen (korter dan een jaar) Deelneming ICCO coöperatie 2013 Partnerbetalingen onderweg Bijdragen binnenlandse organisaties Rekening courant instellingen Personeels- en appraatskosten buitenlandafdeling Apparaatskosten noodhulpacties Niet opgenomen verlofdagen Diversen Vooruitontvangen posten: Subsidie project Transithuis Totaal
Jaarrekening 2012
Kerk in Actie
25 1.169 240 55 3 4.260
42
Bij de rekening-courant verhoudingen wordt nog opgemerkt dat deze renteloos zijn en dat er geen zekerheden zijn vereist.
Niet in de balans opgenomen activa en/of verplichtingen
Meerjarige subsidieverplichtingen Kerk in Actie Jaarlijks worden deze voorwaardelijke verplichtingen vermeld inzake de steunverlening door Kerk in Actie op grond van de ontbindende voorwaarden, die in de contracten voor subsidieverlening zijn opgenomen. Deze meerjarige subsidieverplichtingen worden aangegaan met de contractuele beperking dat de volgende termijn pas kan worden verleend als bij aanvang van het betreffende subsidiejaar dit subsidiebedrag door Kerk in Actie schriftelijk wordt toegezegd. Dit vanwege het feit dat Kerk in Actie zelf geen ‘gegarandeerde’ inkomsten heeft en grotendeels afhankelijk is van de baten uit eigen fondsenwerving. Aan het begin van elk jaar wordt, mede op grond van de aanwezige revolving funds (egalisatiereserves) van Kerk in Actie, beoordeeld of de subsidieverplichtingen gestand kunnen worden gedaan. Onderstaand zijn deze meerjarige verplichtingen weergegeven en uitgedrukt in relatie tot de beschikbare middelen, te weten de betreffende reserves en fondsen ultimo 2012 én de verwachte middelen voor (directe) steunverlening volgens de begroting 2013.
Meerjarige subsidie-
Voorw aardelijk subsidieverplichtingen
verplichtingen (x € 1.000)
Stand
Steun-
reserve/ 2013
2014
2015 e.v.
Totaal
Totaal
Procentuele verplichting
verlening beschik-
fonds
begr.
bare
ult. 2012
2013*
middelen
t.o.v. beschikbare middelen 2013
2014
2015 e.v.
Totaal
Program m a's regulier Zending
3.095
1.148
Werelddiaconaat
2.858
891
Noodhulp Kinderen in de Knel
107 1.077
483
FairClimate
205
Diaconaal w erk binnenland
449
280
7.792
2.802
Subtotaal
53 25
78
4.244
4.363
7.051
11.414
27%
10%
0%
37%
3.802
1.760
6.330
8.090
35%
11%
1%
47%
107
969
623
1.592
7%
0%
0%
7%
1.584
860
2.670
3.530
30%
14%
1%
45%
205
0
438
438
47%
0%
0%
47%
729
176
1.200
1.376
33%
20%
0%
53%
10.671
8.130
18.312
26.442
29%
11%
0%
40%
Noodhulpacties: Kerk in Actie SHO (Haïti)
Totaal
685
107
792
3.397
3.397
20%
3%
0%
23%
1.500
432
1.932
4.210
4.210
36%
10%
0%
46%
2.185
539
0
2.724
7.606
0
7.606
29%
7%
0%
36%
9.977
3.341
78
13.395
15.736
18.312
34.048
29%
10%
0%
39%
* Excl. € 1,376 mln.voor noodhulp acties bij rampen.
Volledigheidshalve wordt opgemerkt dat de onvoorwaardelijk aangegane projectverplichtingen staan verantwoord onder de schulden op korte termijn of onder de schulden op lange termijn.
Jaarrekening 2012
Kerk in Actie
43
Toelichting op de baten en lasten Baten uit eigen fondsenwerving (6)
Vrijwillige geldwerving (x € 1.000)
Collecten, giften en schenkingen Zending Werelddiaconaat Noodhulp Kinderen in de Knel FairClimate Diaconaat (waarvan via mailingacties)
Nalatenschappen Zending Werelddiaconaat Noodhulp Kinderen in de Knel FairClimate Diaconaat
Totaal
Rekening
Begroting
Rekening
2012
2012
2011
6.624 7.677 1.133 2.846 415 1.774 20.469
7.143 8.076 2.500 3.000 616 1.856 23.191
6.807 8.409 1.666 2.839 504 1.648 21.873
(€ 1.957)
(€ 2.500)
(€ 2.151)
698 1.269 57
1.500 1.750 50 50
542 1.473 49 227
191 2.215
250 3.600
181 2.472
22.685
26.791
24.345
Kerk in Actie algemeen Ten behoeve van het werk van Kerk in Actie is over 2011 een bedrag ontvangen van ruim € 4,7 mln. zonder specifieke doelbestemming binnen de programma’s van Kerk in Actie.
Verdeling algemene inkomsten (x € 1.000)
Binnenlands diaconaat Werelddiaconaat Zending Totaal
Rekening
Begroting
Rekening
2012
2012
2011
607 2.256 1.990 4.853
531 1.976 1.743 4.250
608 2.187 1.947 4.742
Deze verdeling heeft plaatsgevonden op basis van de bij begroting vastgestelde verdeelsleutel, te weten:
Verdeelsleutel
Binnenlands diaconaat Werelddiaconaat Zending Totaal
Jaarrekening 2012
Rekening
Begroting
Rekening
2012
2012
2011
12,5% 46,5% 41,0% 100,0%
Kerk in Actie
12,5% 46,5% 41,0% 100,0%
12,5% 46,5% 41,0% 100,0%
44
Bijdragen van derden (x € 1.000)
St. de Zending PSO St. de Zending (nalatenschappen) Stichting Solidariteitsfonds Stichting Ccho Beheer Stichting Rotterdam HJGB Action by Churches Togethere Stichting Samen verder Stichting Groot Haspels Stichting KSA Stichting Dirk Bos fonds Stichting Marinelfonds Stichting Stiltecentrum Dijk stichting Dr. Hofstee stichting Overige instellingen Totaal
Rekening
Begroting
Rekening
2012
2012
2011
1.800 186 164 130 124 101 100 90 59 46 33 20 20 20 15 15 164 3.087
2.000
2.650 112
728 2.728
980 3.742
Verplichte bijdragen van gemeenten (7)
Verplichte bijdragen van gemeenten (x € 1.000)
Rekening
Begroting
Rekening
2012
2012
2011
Heffing diaconaal quotum Totaal financiële bijdragen
450 450
450 450
500 500
Baten uit acties van derden (8)
Acties van derden (x € 1.000)
SHO noodhulpacties Haïti Hoorn van Afrika
Begroting
Rekening
2012
2012
2011
0
5.034 2.808 7.842
1.151 200 1.351
546
566
546
566
1.365
546
8.408
14 14
Overige EO Metterdaad SKAN fonds
Totaal
Jaarrekening 2012
Rekening
Kerk in Actie
45
Subsidies van overheden (9)
Subsidies van overheden
Rekening 2012
(x € 1.000)
Min.van Sociale zaken: project Schuldhulpmaatje Min.van Binnenlandse zaken: project Transithuis Ministerie van VROM: project Kerken geven energie Totaal
Begroting 2012
Rekening 2011
1.256 233 233
0
-11 1.245
Bijdragen voor dienstverlening (10)
Bijdragen voor dienstverlening
Rekening 2012
(x € 1.000)
Diaconaal werk binnenland Hendrik Kraemer Instituut (cursusgelden) Diversen Totaal
Begroting 2012
75 195 39 309
Rekening 2011
60 200
67 67
260
134
Rentebaten en baten uit beleggingen (11) Rentebaten en baten uit beleggingen (x € 1.000)
Rente liquide middelen Rente obligaties Koersresultaat Totaal baten uit beleggingen
Rentebaten en baten uit beleggingen
Begroting
Rekening
2012
2012
2011
295
521
295
521
Rekening 2012
(x € 1.000)
Zending Werelddiaconaat Noodhulp Kinderen in de Knel Binnenlands diaconaat ZZO: Rentevergoeding (4,5%) Totaal verdeling baten uit beleggingen
Jaarrekening 2012
Rekening
Kerk in Actie
Begroting 2012
400 3 0 403
Rekening 2011
46 39 123 9
156 92 197 76
88 52 167 19
77 295
521
77 403
46
Overige baten (12) Opbrengst publicaties
Rekening 2012
(x € 1.000)
Kalender Medische Zending Diakonia Overige publicaties Totaal opbrengst publicaties
121 72 16 208
Diverse baten (x € 1.000)
Projectafrekeningen en noodhulp AKV PGGM premie correctie uitgezonden medewerkers Opbrengst postzegelactie Diversen Totaal diverse baten
Jaarrekening 2012
Begroting 2012
Kerk in Actie
Rekening 2011
150 75
150 76 5 231
225
Rekening
Begroting
Rekening
2012
2012
2011
87 31 27 29 87
5 5
28 50 165
47
Toelichting op de lasten conform richtlijnen CBF (model 3) De totale uitgaven van de staat van baten en lasten dienen volgens de richtlijnen van het CBF te worden weergegeven conform het zogenaamde model 3. Dit ziet er als volgt uit:
Lasten doelstellingen (x € 1.000)
Programma- en overige activiteiten Kerk in Actie Z e nding
We re ld-
B inne nl.
dia c o na a t dia c o na a t
T o taal
C o m m ./
pro gr.
v o o rl.
Int e ra c t ie f
T o taal 2 0 12
Directe steunverlening - Subsidies en bijdragen
7.854
15.774
1.919
25.547
0
0
25.547
11
151
0
162
0
0
162
193
138
232
563
163
13
739
- Inzet van/aan andere progr. lijnen
0
0
100
100
-9
0
91
- Publiciteit en communicatie
0
0
71
71
230
0
301
1.436
1.944
461
3.841
258
484
4.582
69
36
27
132
0
0
132
108
180
32
320
30
43
393
9.671
18.223
2.843
30.737
671
540
31.948
- Afdrachten contributies e.d. - Activiteiten incl. uitbesteed w erk
Personeelskosten Huisvestingskosten Kantoor en algemene kosten Totaal lasten (voor doorbelasting) Doorbelaste kosten beheer & administatie naar doelstelling
Medefinanciering andere progr.lijnen Totaal lasten doelstellingen
Lastenverdeling totaal (x € 1.000)
493
408
180
1.080
164
282
1.526
10.164
18.631
3.023
31.817
835
823
33.474
1.151
1.697
-201
2.647
-835
-823
990
11.314
20.328
2.822
34.464
0
0
34.464
La s t e n
We rv ing
Ko s t e n
R e k e ning
B e gro t ing
R e k e ning
do e ls t e l-
ba t e n
be he e r&
2 0 12
2 0 12
2 0 11
linge n
a dm .
Directe steunverlening - Subsidies en bijdragen
25.547
25.547
21.741
30.477
- Afdrachten contributies e.d.
162
162
80
88
- Activiteiten incl. uitbesteed w erk
739
2.717
2.609
2.965
- Inzet van/aan andere progr. lijnen
91
91
121
333
- Publiciteit en communicatie Personeelskosten
1.977
301 4.582
Huisvestingskosten
132
Kantoor en algemene kosten
393
301
255
282
774
5.808
5.706
5.391
417
549
625
630
350
833
699
826
35
35
30
30
324
446
770
712
661
-495
-495
-619
-619
2.843
1.526
36.317
31.959
41.064
-1.526
0
0
0
0
36.317
31.959
41.064
990
1.017
1.023
37.307
32.976
42.087
452 90
Dotaties aan voorzieningen Doorbelaste kosten B&A vanuit C&F Eigen inkomsten Totaal lasten (voor doorbelasting)
31.948
Doorbelaste kosten kosten beheer & administatie naar doelstelling
1.526 33.474
Medefinanciering andere progr.lijnen Totaal lasten doelstellingen
Jaarrekening 2012
2.843
990 34.464
2.843
Kerk in Actie
0
48
Besteed aan doelstellingen (13)
Kerk in Actie
Rekening 2012
(x € 1.000)
(Directe) Steunverlening - Subsidies en bijdragen - Afdrachten contributies en dergelijke - Activiteiten inclusief uitbesteed werk - Inzet van/aan andere programmalijnen - Publicaties en communicatie Personeelskosten Huisvestingskosten Kantoor- en algemene kosten Medefinanciering andere programmalijnen Totaal Kerk in Actie
25.547 162 563 100 71 3.841 132 320 2.647 33.384
Zending
Rekening 2012
(x € 1.000)
(Directe) Steunverlening - Subsidies en bijdragen - Afdrachten contributies en dergelijke - Activiteiten inclusief uitbesteed werk - Inzet van/aan andere programmalijnen - Publicaties en communicatie Personeelskosten Huisvestingskosten Kantoor- en algemene kosten Medefinanciering andere programmalijnen Totaal zending
7.854 11 193 0 0 1.436 69 108 1.151 10.821
Werelddiaconaat
Rekening 2012
(x € 1.000)
(Directe) Steunverlening - Subsidies en bijdragen - Afdrachten contributies en dergelijke - Activiteiten inclusief uitbesteed werk - Inzet van/aan andere programmalijnen - Publicaties en communicatie Personeelskosten Huisvestingskosten Kantoor- en algemene kosten Medefinanciering andere programmalijnen Totaal ( inc l. N o o dhulp, Kinde re n i/ d Kne l e n F a irC lim a t e )
Jaarrekening 2012
Kerk in Actie
15.774 151 138 0 0 1.944 36 180 1.697 19.921
Begroting 2012
21.741 80 600 65 90 3.484 199 251 2.756 29.267
Begroting 2012
Rekening 2011
30.476 88 728 333 39 3.314 204 375 2.530 38.087
Rekening 2011
7.717 31 119
8.687 23 96
1.281 90 159 1.175 10.573
1.089 79 190 1.131 11.295
Begroting 2012
Rekening 2011
12.524 49 231 0
18.997 65 285 162
1.689 73 62 1.785 16.413
1.625 95 145 1.942 23.316
49
Binnenlands diaconaal werk
Rekening 2012
(x € 1.000)
(Directe) Steunverlening - Subsidies en bijdragen - Afdrachten contributies en dergelijke - Activiteiten inclusief uitbesteed werk - Inzet van/aan andere programmalijnen - Publicaties en communicatie Personeelskosten Huisvestingskosten Kantoor- en algemene kosten Medefinanciering andere programmalijnen Totaal binnenlands diaconaal werk
1.919 0 232 100 71 461 27 32 -201 2.642
Begroting 2012
Rekening 2011
1.500
2.791
250 65 90 515 36 29 -204 2.281
347 172 39 600 30 40 -543 3.476
Werving baten (14) Eigen fondsenwerving
Rekening 2012
(x € 1.000)
Directe kosten activiteiten inclusief uitbesteed werk Personeelskosten Kantoor- en algemene kosten Aandeel in kosten beheer en administratie Totaal eigen fondsenwerving
Eigen fondsenwerving naar programma (x € 1.000)
Rekening 2012 876 990 306 368 76 228 2.843
Zending Werelddiakonaat Noodhulp Kinderen in de Knel FairClimate Binnenlands diaconaat Totaal naar programma
Jaarrekening 2012
1.977 452 90 324 2.843
Kerk in Actie
Begroting 2012 1.772 540 34 284 2.630
Begroting 2012 812 918 281 338 69 211 2.630
Rekening 2011 2.057 587 37 308 2.989
Rekening 2011 913 1.101 301 394 61 219 2.989
50
Kosten beheer en administratie (15) De dienstenorganisatie volgt een bestendige gedragslijn met betrekking tot de toerekening van de kosten beheer en administratie aan Kerk in Actie. Deze heeft betrekking op kosten van de ondersteunende stafafdelingen die over de inhoudelijke programmalijnen worden verdeeld, zoals in de waarderingsgrondslagen in deze jaarrekening is beschreven. Het aandeel in 2012 van Kerk in Actie in de kosten Beheer & Administratie bedraagt circa 14% van de kosten van de hieronder weergegeven afdelingen.
Beheer & Administratie naar afdeling (x € 1.000)
Rekening 2012
Directie Financiën & Control Human Resource Management Servicedesk Facilitaire zaken Totaal B&A naar afdeling
63 289 139 48 542 1.080
Beheer & Administratie naar kostensoort (bedragen x € 1.000)
Rekening 2012
Personeelskosten Overige personeelskosten Huisvestingskosten Kantoor- en algemene kosten Dotaties aan voorzieningen
Begroting 2012 63 289 139 48 540 1.079
Begroting 2012
Rekening 2011 58 258 122 45 528 1.011
Rekening 2011
825
819
Af: inkomsten van derden Totaal B&A naar kostensoort
695 } 78 } 417 350 35 1.575 -495 1.080
430 413 30 1.698 -619 1.079
426 355 30 1.630 -619 1.011
Percentage k osten beheer & administratie
2,9%
3,3%
2,4%
* Het percentage beheer & administratie komt tot stand door het aandeel in de kosten beheer & administratie te delen door de totale lasten van Kerk in Actie.
Jaarrekening 2012
Kerk in Actie
51
Personeelskosten Kerk in Actie
Personeelskosten
Rekening 2012
(x € 1.000)
Begroting 2012
Rekening 2011
Bruto salarissen Sociale lasten Pensioenpremies Reiskosten woon-werkverkeer Ontvangen WAO-/Pensioen-/WW-uitkeringen Totaal personeelskosten
1.693 235 185 58 -20 2.152
1.981 274 217 56 2.528
1.737 221 185 60 -41 2.162
Gemiddelde bezetting in fte's*
31,96
37,54
33,47
67.330
67.344
64.595
Gemiddelde personeelskosten per fte (x € 1)
Overige personeelskosten (x € 1.000)
Rekening 2012
Externe deskundigheid/uitzendkrachten Vergoeding inhuur personeel via ICCO Vergoeding overige inzet via ICCO Vergoeding kosten Regional offices Reiskosten buitenland Reiskosten binnenland Personeelswerving Opleidingskosten Jubilea/afscheid personeel Togetthere uitzendingen Diversen Totaal overige personeelskosten
Totaal personeelskosten (x € 1.000)
Jaarrekening 2012
11 197
8 203
506 130 25
50 1.341
66 965
675 113 23 8 8 4 50 61 1.153
3.493
Kerk in Actie
Rekening 2011
16 461 81 604 90 21 4 11 5
Rekening 2012
Kerk in Actie
Begroting 2012
20 10
Begroting 2012 3.493
Rekening 2011 3.315
52
Kosten directie en bestuur Personeelskosten directie
Dienstverband Aard (looptijd) Uren (voltijds werk week ) Parttime percentage Periode Bezoldiging (x € 1.000) Jaarink omen: Bruto loon/salaris Vakantiegeld Eindejaarsuitkering Variabel jaarinkomen Totaal jaarinkomen
H. Feenstra, Algemeen directeur
Ds. E. Overeem, Adjunctdirecteur
Rekening 2012
Begroting 2012
Rekening 2011
Onbepaald 36 100% 01/12
Onbepaald 18 50% 01/12
103 8 9
40 3 3
143 11 12
146 11 12
143 11 12
120
47
166
169
166
Sociale lasten Belastbare vergoedingen/bijtellingen Pensioenlasten Overige beloningen op termijn Uitkeringen beëindiging dienstverband
9
3
12
12
10
16
6
22
21
22
Totaal overige lasten en vergoedingen
25
9
34
33
32
Totaal bezoldiging 2012
145
55
200
202
198
Totaal bezoldiging begroting 2012
145
57
202
Totaal bezoldiging 2011
143
55
198
Het aandeel van Kerk in Actie in de directiekosten bedraagt in 2012 17,3% (2011: 16,1%).
Jaarrekening 2012
Kerk in Actie
53
Verantwoordingen ten behoeve van de samenwerkende hulporganisaties GEGEVENS TEN BEHOEVE VAN BEREKENING VERDEELSLEUTEL SHO
(bedragen x € 1.000) 1 de omvang van de geboden noodhulp en hulp bij wederopbouw
2010
2 de opbrengsten uit eigen fondswerving
2011
2012
3.531
2.585
2.363
31.249
29.314
28.818
Financiële (eind)verantwoording ultimo 2012 nationale acties samenwerkende hulporganisaties
Beschikbare SHO middelen (x € 1,00)
Haïti aardbeving
Balans 1-1-2012 Bij: Baten uit gezamenlijke actie Rente Totaal baten Af: AKV Totaal beschikbaar voor hulpactiviteit Af: Onvoorwaardelijke commiteringen Balans 31-12-2011 Af: Voorwaardelijke commiteringen* Totaal beschikbare committeringsruimte
Kerk in Actie
Totaal
7.265.964
333.809
7.599.773
0 77.218 77.218
14.417 0 14.417
14.417 77.218 91.635
0 7.343.182
918 347.308
918 7.690.490
3.133.329 4.209.853
347.308 0
3.480.637 4.209.853
0 0
1.932.091 2.277.762
1.932.091 2.277.762 * Zie niet in de de balans opgenomen activa en/of verplichtingen (Jaarrekening 2012 Kerk in Actie)
Jaarrekening 2012
Hoorn van Afrika
54
Financiële (eind)verantwoording ultimo 2012 nationale acties Samenwerkende hulporganisaties
Aardbeving Haïti (x € 1,00)
Periode
13-1-2010
t/m
31-12-2012
Boekjaar
Tot en met boekjaar Totaal
Baten Baten uit gezamenlijke actie idem, ten behoeve van gastdeelnemer Rente Totaal baten
0 0 77.218 77.218
13.140.333 3.219.414 256.615 16.616.362
0
912.596
77.218
15.703.766 Tot en met boekjaar Noodhulp Wederopbouw Totaal
Kosten voorbereiding en coördinatie AKV Totaal beschikbaar voor hulpactiviteit (UO = Uitvoerende organisatie) (IK = Internationale koepel)
Lasten Committeringen van Kerk in Actie o verstrekte steun via de UO o verstrekte steun via de IK o verstrekte steun via Kerk in Actie o naar gastdeelnemer
Noodhulp
-233.000
-233.000
Boekjaar Wederopbouw
2.146.544 44.482 104.299 0 2.295.325
Totaal beschikbare committeringsruimte Noodhulp Inzicht in kasstromen van de deelnemer Overmakingen met betrekking tot: o verstrekte steun via de UO o verstrekte steun via de IK o verstrekte steun via Kerk in Actie o naar gastdeelnemer Inzicht in bestedingen ter plaatse o Besteding door de UO o Besteding door de IK o Besteding door Kerk in Actie o verantwoording door gastdeelnemer
Totaal
1.913.544 44.482 104.299 0 2.062.325 -1.985.107 Totaal
2.762.927 1.080.405 113.621 475.200 4.432.153
Noodhulp
4.111.569 1.996.522 173.740 2.712.020 8.993.851
6.874.496 3.076.927 287.361 3.187.220 13.426.004 2.277.762
Tot en met boekjaar Wederopbouw Totaal
-174.000
2.668.573 50.482 173.740 1.279.800 4.172.595
2.494.573 50.482 173.740 1.279.800 3.998.595
2.762.927 1.080.405 113.621 475.200 4.432.153
3.287.464 1.996.522 173.740 1.479.800 6.937.526
6.050.391 3.076.927 287.361 1.955.000 11.369.679
33.287
1.907.645 56.766 104.299 520.244 2.588.954
1.940.932 56.766 104.299 520.244 2.622.241
2.782.744 1.189.330 113.621 475.200 4.560.895
2.386.843 1.898.512 173.740 638.928 5.098.023
5.169.587 3.087.842 287.361 1.114.128 9.658.918
33.287
Jaarrekening 2012
Boekjaar Wederopbouw
Totaal
Kerk in Actie
55
Financiële (eind)verantwoording ultimo 2012 nationale acties Samenwerkende hulporganisaties Hoorn van Afrika (x € 1,00)
Periode
15-7-2011
t/m
31-7-2012
Boekjaar
Tot en met boekjaar Totaal
Baten Baten uit gezamenlijke actie Rente Totaal baten
14.417 14.417
2.822.722 0 2.822.722
918
179.807
13.499
2.642.915 Tot en met boekjaar Noodhulp Wederopbouw Totaal
Kosten voorbereiding en coördinatie AKV Totaal beschikbaar voor hulpactiviteit (UO = Uitvoerende organisatie) (IK = Internationale koepel)
Lasten Committeringen van Kerk in Actie o verstrekte steun via de UO o verstrekte steun via de IK o verstrekte steun via Kerk in Actie
Noodhulp
Boekjaar Wederopbouw
225.000 42.308 267.308
0
Totaal beschikbare committeringsruimte Noodhulp Inzicht in kasstromen van de deelnemer Overmakingen met betrekking tot: o verstrekte steun via de UO o verstrekte steun via de IK o verstrekte steun via Kerk in Actie Inzicht in bestedingen ter plaatse o Besteding door de UO o Besteding door de IK o Besteding door Kerk in Actie
Jaarrekening 2012
Totaal
Boekjaar Wederopbouw
107.250 881.180 42.308 1.030.738 745.220 515.043 42.308 1.302.571
Kerk in Actie
Totaal
0 225.000 42.308 267.308 -253.809 Totaal
924.810 1.651.180 66.925 2.642.915
Noodhulp
0
924.810 1.651.180 66.925 2.642.915 0
Tot en met boekjaar Wederopbouw Totaal
0
107.250 881.180 42.308 1.030.738
924.810 1.651.180 66.925 2.642.915
0
745.220 515.043 42.308 1.302.571
919.564 1.651.180 66.925 2.637.669
0
924.810 1.651.180 66.925 2.642.915
0
919.564 1.651.180 66.925 2.637.669
56
Overige gegevens Vaststelling De kleine synode van de Protestantse Kerk in Nederland heeft de jaarrekening over het boekjaar 2012 behandeld en vastgesteld in de vergadering van 21 juni 2013.
Gebeurtenissen na balansdatum In februari 2013 is een legaat ontvangen van € 250k, welk bedrag via Kerk in Actie zal worden besteed voor kerkelijk medisch werk in Afrika met name ten behoeve van de arme bevolking waarbij de voorkeur uitgaat naar de bouw of de ondersteuning van plattelandspolikliniek(en) of zendingshospita(a)l(en).
Controleverklaring van de onafhankelijke accountant Deze controleverklaring is op de volgende bladzijde weergegeven.
Jaarrekening 2012
Kerk in Actie
57
Jaarrekening 2012
Kerk in Actie
58
Jaarrekening 2012
Kerk in Actie
59
