Jaarverslag en. enkelvoudige jaarrekening. over het boekjaar 2010 van de. Protestantse Kerk in Nederland

Jaarverslag en enkelvoudige jaarrekening over het boekjaar 2010 van de Protestantse Kerk in Nederland

Uitgebracht door: Bestuur van de Dienstenorganisatie van de Protestantse Kerk in Nederland Utrecht, 9 mei 2011

Rapport kleine synode d.d. 24 juni 2011 KDB 11- 03

Jaarrekening 2010

Protestantse Kerk in Nederland

1

INHOUDSOPGAVE VOORWOORD

4

1.

FINANCIELE RESULTATEN EN KERNCIJFERS

5

1.1. 1.2 1.3 1.4

Balans Protestantse Kerk in Nederland Operationele resultatenrekening Vermogensresultatenrekening Risicoreserve

5 6 7 8

2.

FINANCIEEL BELEID EN BEHEER

9

2.1 2.2 2.3 2.4 2.5 2.6

Quotisatieregeling Duurzaamheid en beleggingen van de Protestantse Kerk in Nederland Financiële risico’s Toedeling activa, passiva, baten en lasten Bestedingen uit bestemmingsreserves en bestemmingsfondsen Strategisch financieel kader voor de (eigen) vermogensontwikkeling van de Protestantse Kerk in Nederland

9 11 14 14 15 15

3.

BEGROTING 2011

17

4.

MODERAMEN, BESTUUR EN DIRECTIE

18

4.1 4.2

Samenstelling en bezoldiging moderamen van de generale synode Samenstelling bestuur en directie dienstenorganisatie

18 18

5.

(ENKELVOUDIGE) JAARREKENING 2010

19

5.1 5.2 5.3 5.4 5.5 5.6 5.7 5.8

Balans Staat van baten en lasten operationele resultatenrekening Staat van baten en lasten vermogensresultatenrekening Kasstroomoverzicht Waarderingsgrondslagen Toelichting op de balans Toelichting op staat van baten en lasten operationele resultatenrekening Toelichting op staat van baten en lasten vermogensresultatenrekening

19 20 20 21 22 25 33 36

6.

OVERIGE GEGEVENS

41

6.1 6.2 6.3

Vaststelling Gebeurtenissen na balansdatum Controleverklaring

41 41 42

Jaarrekening 2010


2

Colofon Protestantse Kerk in Nederland Joseph Haydnlaan 2a 3533 AE Utrecht Telefoon: (030) 880 18 80 Fax: (030) 880 13 00 E-mail: [email protected] Internet: www.pkn.nl

Protestantse Kerk in Nederland Op 1 mei 2004 is bij notariële akte in verband met de vereniging van de Nederlandse Hervormde Kerk (NHK), de Gereformeerde Kerken in Nederland (GKN) en de Evangelisch-Lutherse Kerk in het Koninkrijk der Nederlanden (ELK), het rechtspersoonlijkheid bezittende kerkgenootschap de Protestantse Kerk in Nederland tot stand gekomen als voortzetting en rechtsopvolger onder algemene titel van deze drie kerkgenootschappen. Het kerkgenootschap wordt geregeerd door haar eigen statuut bestaande uit kerkorde en ordinanties van de Protestantse Kerk inclusief overgangsbepalingen, alsmede generale regelingen behorende bij de kerkorde. De Protestantse Kerk in Nederland wordt vertegenwoordigd door de preses en de scriba van de generale synode tezamen.

Organogram Protestantse Kerk in Nederland Het organogram van de Protestantse Kerk in Nederland met haar dienstenorganisatie kan als volgt in kaart worden gebracht:

Generale Synode Kleine Synode

ACV

Advies

Moderamen Bestuur

ACV Advies

Directie

HRM

mod

mod

Generale Raad van Advies

Classis

Expertisecentrum

Financiën & Control

Classis

K e r k e n r a d e n

Facilitaire zaken Communicatie & Fondsenwerving

Programma Institutionele Ondersteuning

Programma Kerk in Ontwikkeling

Programma Jeugdwerk

Programma Missionair Werk & Kerkgroei

Programma Kerk in Actie

Steunpunten Noord Midden Zuidoost Zuidwest

Jaarrekening 2010


3

VOORWOORD Hiermee presenteren wij het financieel jaarverslag en de enkelvoudige jaarrekening van de Protestantse Kerk in Nederland over het boekjaar 2010. Volgens artikel 4 lid 3 van de generale regeling voor de dienstenorganisatie heeft het bestuur mede tot taak om, in opdracht van de generale synode, het vermogen van de Protestantse Kerk in Nederland te beheren. Vermogensresultaat 2010 De vermogensresultatenrekening eindigt over het boekjaar 2010 met een vermogenstoename van bijna € 2,9mln.( € 4,3 mln. in 2009) aan de verschillende bestemmingreserves en fondsen van de Protestantse Kerk. Voor 2010 was een vermogensafname begroot van bijna € 2,6 mln. Dit resultaat is voornamelijk ontstaan door het operationele resultaat van de dienstenorganisatie, door hogere inkomsten uit nalatenschappen voor met name zending en werelddiaconaat en door dotaties aan reserves en fondsen vanwege onderbestedingen van verkregen bestemmingsgelden. Tevens bleek de extra begrote bijdrage van € 1 mln. uit de steunverleningsreserve ten behoeve van plaatselijke gemeenten op grond van de notitie ‘Hand aan de Ploeg’ tijdens het boekjaar 2010 niet benodigd. Financiële bijdrage 2010 De jaarlijkse bijdrage van de Protestantse Kerk aan de dienstenorganisatie, die wordt verantwoord in de operationele resultatenrekening en bestaan uit collecteopbrengsten, inkomsten uit verplichte heffingen en rentebaten, daalde in 2010 ten opzichte van 2009 met € 308k. Tegenover de begrote bijdrage voor 2010 ontstond echter een hogere afdracht van € 543k aan de dienstenorganisatie. Laatstgenoemd resultaat werd bereikt door enerzijds hogere inkomsten uit verplichte heffingen van gemeenten en hogere rentebaten dan verwacht en anderzijds door lagere opbrengsten uit collecteopbrengsten van de Kerk. Vaststelling jaarstukken Overeenkomstig artikel 13 van de generale regeling voor de dienstenorganisatie legt het bestuur van de dienstenorganisatie de opgestelde jaarrekening ter vaststelling voor aan de kleine synode. Het bestuur heeft het genoegen, op grond van deze jaarstukken en ondersteund door een goedkeurend advies van de auditcommissies, het volgende pre-advies uit te brengen: • De onder zijn verantwoordelijkheid opgestelde jaarstukken van de Protestantse Kerk in Nederland voldoen aan de Richtlijn 640 voor organisaties zonder winststreven; • Het bestuur adviseert de van een controleverklaring voorziene enkelvoudige jaarrekening 2010 van de Protestantse Kerk in Nederland vast te stellen.

Namens het bestuur en de directie van de dienstenorganisatie,

Ir. G-J. Kramer, Voorzitter bestuur dienstenorganisatie

Jaarrekening 2010

H. Feenstra, Algemeen directeur


4

1.

Financiële resultaten en kerncijfers

In deze rubriek worden getallen en cijfers vermeld die snel inzicht geven in de (financiële) gang van zaken van de Protestantse Kerk in Nederland. In de berekening van de verschillende ratio's zijn met betrekking tot het vermogens- en beleggingsbeleid ook de financiële gegevens van de dienstenorganisatie van de Protestantse Kerk in Nederland betrokken.

1.1

Balans Protestantse Kerk in Nederland

Kerncijfers Balans (x € 1.000)

2010

2009

2008

2007

2006

Materiële vaste activa

21.899

21.142

22.051

23.036

25.416

Financiële vaste activa

3.563

3.703

3.658

4.048

4.155

Vlottende activa

15.690

13.769

9.285

10.740

12.625

Liquide middelen

4.372

4.430

4.268

4.505

9.313

Balanstotaal ( gefinancieerd door )

45.524

43.044

39.262

42.329

51.509

Eigen vermogen - Algemene risicoreserve - Bestemmingsreserves - Bestemmingsfondsen

11.183 21.086 7.476

9.802 20.287 6.761

8.739 16.843 6.910

8.243 13.769 7.832

9.930 14.337 7.791

Lang vreemd vermogen

1.553

2.219

2.500

2.868

4.146

Vlottende passiva

4.226

3.975

4.270

9.617

15.305

Toelichting op de balans per 31 december 2010 Activa De materiële vaste activa stegen per saldo met circa € 757k, dat enerzijds is ontstaan door een toename van de investeringen voor de ledenregistratie van de Protestantse Kerk en anderzijds door een afname vanwege de jaarlijkse afschrijvingen. De afname van de financiële vaste activa met per saldo € 140k is ontstaan door de aflossingen van leningen u/g (- € 204k) tegenover een hogere waardering van de deelneming in Boekencentrum B.V. (€ 64k). De vermeerdering van de vlottende activa van ruim € 1,9 mln. betreft een toename van de effecten (€ 2,0 mln.) en van de vorderingen (€ 1,6 mln.) vanwege hoger geraamde inkomsten uit nalatenschappen per balansdatum. De toename nam af door een lagere rekening courant met de dienstenorganisatie (€ 1,7 mln.). De liquide middelen daalden licht per 31 december 2010 met € 58k (zie het kasstroomoverzicht). Passiva De mutaties in de reserves en fondsen zijn als volgt:

Jaarrekening 2010


5

Mutaties 2010 van reserves en fondsen

Balans per 31-12-2010

(x € 1.000)

Mutaties 2010


Algemene (risico-)reserve Bestemmingsreserves Bestemmingsfondsen

11.183 21.086 7.476

1.381 799 715

9.802 20.287 6.761

Eigen vermogen

39.745

2.895

36.850

Het eigen vermogen nam in het boekjaar 2010 per saldo toe met bijna € 2,9 mln. (2009: € 4,4 mln.) en betreft het resultaat 2010 van de vermogensresultatenrekening. De algemene risicoreserve, die mede geldt als egalisatiereserve voor de operationele resultaten van de dienstenorganisatie, nam toe met bijna € 1,4 mln. door voornamelijk het voordelig operationeel resultaat 2010 van de dienstenorganisatie (€ 972k), door gerealiseerde koerswinst uit verkoop effecten (€ 358k) en door verkregen nalatenschappen ten behoeve van het algemene kerkenwerk (€ 51k). De bestemmingsreserves stegen door ontvangsten uit nalatenschappen (werelddiaconaat € 1,2 mln.) en door toevoegingen aan de steunverleningsreserves vanwege onderschrijdingen in de steunverlening (€ 0,3 mln.). Deze reserves namen af door hogere afdrachten aan Kerk in Actie uit de reserve Zending (€ 0.3 mln.), door onttrekkingen uit regionale bestemmingsreserves (€ 0,2 mln.) en een afname van de waardering van de beleggingen e.d. (€ 0,2 mln.). De bestemmingsfondsen stegen hoofdzakelijk door verkregen middelen uit nalatenschappen ten behoeve van Kerk & Israël en voor het Fonds Brandenburg. Het (lang) vreemd vermogen nam af met € 666k door verminderingen van de voorzieningen, verplichtingen in het kader van de subsidietoezeggingen en aflossingen 2011 leningen o/g. De stijging van de vlottende passiva (€ 251k) heeft betrekking op de kortlopende verplichtingen.

1.2

Operationele resultatenrekening

De operationele resultatenrekening over de jaren 2006 tot en met 2011 ziet er als volgt uit: Kerncijfers Operationele Resultatenrekening

(begroot)

2011

2010

2009

2008

2007

2006

(x € 1.000)

Opbrengsten vrijwillige geldwerving Opbrengsten verplichte heffingen Financiële baten en lasten Totale bijdrage Protestantse Kerk aan de dienstenorganisatie

2.125

1.805

2.205

1.144

1.111

1.041

19.141

19.873

19.837

19.548

19.973

19.527

1.400

1.646

1.590

1.849

2.640

1.792

22.666

23.324

23.632

22.541

23.724

22.360

Opbrengst vrijwillige geldwerving De daling in 2010 van de verschillende collecteopbrengsten ten opzichte van het boekjaar 2009 ter grootte van € 400k is met name ontstaan door de collecte voor missionair werk (€ 300k) en voor de collecte catechese en educatie (€ 119k). De overige collecten stegen per saldo met € 19k. De collecte catechese en educatie, waarvoor voorheen twee wervingsmomenten in de plaatselijke gemeenten werden gehouden, is met ingang van 2010 teruggebracht naar één wervingsmoment.

Jaarrekening 2010


6

Opbrengst verplichte heffingen De opbrengsten uit verplichte heffingen stegen ten opzichte van 2009 gering met € 36k vanwege hogere basisgegevens van plaatselijke gemeenten, ondanks verdere verlaging van de heffingsfactoren voor het jaar 2010. Financiële baten en lasten De financiële baten zijn iets hoger uitgekomen dan in 2009, maar ook meer dan aanvankelijk was begroot voor het boekjaar 2010.

1.3

Vermogensresultatenrekening

De vermogensresultatenrekening over de jaren 2006 tot en met 2011 ziet er als volgt uit: Kerncijfers Vermogensresultatenrekening

(begroot)

2011

2010

2009

2008

2007

2006

(x € 1.000)

Opbrengsten vrijwillige geldwerving

1.650

3.078

2.590

4.469

1.849

2.044

Bijdragen en financiële (rente-)baten

140

166

247

-950

158

205

Bijzondere baten

260

2.878

3.762

2.626

2.124

1.118

Totaal beschikbaar (en besteed aan)

2.050

6.122

6.599

6.145

4.131

3.367

Programma's Kerk in actie Programma's overige kerkenwerk

2.150 2.076

2.150 469

1.100 463

1.140 765

1.155 872

1.887 1.348

Financiële bijdragen (derden)

410

306

380

399

471

347

Specifieke kosten/bijzondere lasten

230

302

298

1.261

4.293

540

-2.816

2.895

4.358

2.580

-2.660

-755

Vermogensmutatie in bestemmingsreserves en/of bestemmingsfondsen

Enkele posten worden in het kort nader toegelicht: Opbrengsten vrijwillige geldwerving De opbrengsten vrijwillige geldwerving 2010 stegen ten opzichte van 2009 met bijna € 0,5 mln. vanwege met name de inkomsten uit verkregen nalatenschappen voor zending en werelddiaconaat. Bijzondere baten De bijzondere baten bestaan in 2010 voornamelijk uit de verantwoording van het positieve resultaat over 2010 van de dienstenorganisatie, toevoegingen aan bestemmingsreserves en –fondsen wegens onderschrijdingen tijdens het boekjaar en het aandeel in de verkoop Raptim. Bijdragen aan programma’s Kerk in Actie De kerkelijke bijdragen aan deze programma’s vinden plaats op basis van een meerjarengemiddelde uit bestemmingsreserves, welke reserves worden gevoed door aan de Kerk vermaakte nalatenschappen voor Zending en Werelddiaconaat. Vanwege hoge inkomsten in de laatste jaren kon ook deze bijdrage daardoor worden verhoogd. Specifieke kosten / bijzondere lasten De specifieke kosten, de bureaukosten en de bijzondere lasten waren over 2010 beperkt van omvang en bleven binnen de ramingen.

Jaarrekening 2010


7

1.4

Risicoreserve

De kleine synode van de Protestantse Kerk in Nederland besloot in 2006 tot aanscherping van de normering van het eigen vermogen door alleen aan de algemene (risico-)reserve een normering te verbinden in een bandbreedte, waarmee de mate van weerbaarheid van de organisatie wordt aangegeven. De bandbreedte of de hoogte van deze risicoreserve is bepaald op minimaal 40% met een maximum tot 60% van de jaarloonsom van de dienstenorganisatie inclusief Kerk in Actie. Norm algemene risicoreserve

Rekening

(x €. 1.000)

%

2010

Algemene risicoreserve

Rekening

%

2009 59,9

11.183

9.802

Rekening

%

2008 54,0

8.739

48,6

Deze algemene risicoreserve geldt enerzijds als continuïteitsreserve, een ‘buffer’ voor onverwachte tegenvallers, en anderzijds als egalisatiereserve voor de operationele resultaten van de dienstenorganisatie.

% risicoreserve 65% 60% 55% Norm maximaal Norm minimaal Realisatie

50% 45% 40% 35% 30% 2006

2007

2008

2009

2010

Jaar

Jaarrekening 2010


8

2.

Financieel beleid en beheer

2.1

Quotisatieregeling

Quotisatieregelingen en de daarbij behorende uitvoeringsregeling Vanaf het jaar 2004 zijn de uniforme quotisatieregelingen van kracht geworden met betrekking tot de verplichte heffingen voor het kerkrentmeesterlijk en diaconaal quotum, alsmede voor de afdracht aan de solidariteitskas ter vervanging van de toenmalige kerkeigen quotisatieregelingen. Vaststelling heffingsfactoren Op 27 november 2009 stelde de kleine synode de volgende heffingspercentages en ledengelden vast voor het heffingsjaar 2010 (rapport KDB 09.23), namelijk:

Heffingscomponenten voor de verplichte heffingen 2010

Over de belastbare inkomsten van een gemeente of diaconie (2009 resp. 4,45% en 5,70%) Per belijdend lid (peildatum 1 januari 2009) (2009 respectievelijk € 1,55 en € 5,-)

Kerkrentmeesterlijk quotum

Diaconaal Quotum

4,40%

5,70%

€ 1,45

Solidariteitskas

€ 5,-

Over 2010 werd het heffingspercentage over de belaste inkomsten voor het kerkrentmeesterlijk quotum verlaagd met 0,05% en het ledengeld binnen de diaconale quotumheffing nam af met € 0,10 per belijdend lid. Afdracht De inning van de verplichte heffingen voor het jaar 2010 werd door de kleine synode vastgesteld in twee termijnen en wel voor het kerkrentmeesterlijk en diaconaal quotum op de vervaldata van 1 april en 1 oktober en voor de solidariteitskas op de vervaldata 1 juni en 1 oktober. Opbrengsten verplichte heffingen 2010 De opbrengsten uit de verplichte heffingen over 2010 bedragen:

Opbrengsten verplichte heffingen (x € 1.000)

Kerkrentmeesterlijk quotum Diaconaal quotum

Solidariteitskas Totaal verplichte heffingen

Rekening 2010

Afwijking

Begroting 2010

Rekening 2009

12.266 3.192 15.458

671 142 813

11.595 3.050 14.645

12.106 3.216 15.322

4.415

-10

4.425

4.515

19.873

803

19.070

19.837

Deze inkomsten uit verplichte heffingen in 2010 stegen in vergelijking met de rekening 2009 slechts met € 36k of wel met 0,2%. De meeropbrengst 2010 ten opzichte van de begroting bedraagt € 803k en kan als volgt worden geanalyseerd:

Jaarrekening 2010


9

Analyse verschillen verplichte heffingen over 2010

Meeropbrengst door herzieningen en/of opslagen

Afwaardering vorderingen 2004 t/m 2010 van bezwaarde gemeenten

Solidariteitskas

730 151 881 13

- 572 - 145 - 717 - 66

513 136 649 43

671 142 813 -10

Totaal

894

- 783

692

803

(x € 1.000)

Afboeking voorziening dubieuze quotumdebiteuren

Meeropbrengst verplichte heffingen t.o.v. begroting 2010

Quota Kerkrentmeesterlijk Diaconaal

Herzieningen en opslagen De vaststelling van de heffingsfactoren voor het jaar 2010 was gebaseerd op een respons van de basisgegevens van plaatselijke gemeenten van 71,9% bij de berekening van het kerkrentmeesterlijk quotum en 75,2% bij de berekening van het diaconaal quotum. Bij het ontbreken van de basisgegevens worden de inkomsten van gemeenten naar schatting vastgesteld conform artikel 2.6 van de uitvoeringsregeling (de zgn. 10 en 25% opslagen). Aangezien bij de vaststelling van de heffingsfactoren geen rekening wordt gehouden met deze opslagregeling, hebben deze opslagen, alsmede de herzieningen vanwege nagekomen nieuwe basisgegevens van gemeenten, geleid tot een meeropbrengst ten opzichte van de begroting. Quotumvorderingen In het verleden is vanwege oninbaarheid van uitstaande quotumvorderingen een voorziening dubieuze quotumdebiteuren getroffen. Een eventuele verhoging van deze voorziening komt ten laste van de werkelijke opbrengsten uit verplichte heffingen over het betreffende boekjaar. De quotumvorderingen naar soort heffing zien er ultimo 2010 als volgt uit:

Quotumdebiteuren (x € 1.000)

Quotumdebiteuren Af: Voorziening dubieuze quotumdebiteuren Quotumvordering 2010

KRMquotum %

Diac. quotum %

Solidariteitskas %

Totaal ult. 2010

%

Totaal ult. 2009

%

285 100

113 100

67 100

465 100

894 100

-179 -63 106 37

-30 -27 83 73

-56 -84 11 16

-265 -57 200 43

-706 -79 188 21

Afwaardering quotumvorderingen en afboeking voorziening dubieuze quotumdebiteuren Door de Commissie Bijzondere Zorg worden jaarlijks ‘voorzieningen’ getroffen met bezwaarde gemeenten. Op het moment van definitieve vaststelling hiervan door de kleine synode betekent dit dat de quotumvorderingen en de voorziening dubieuze quotumdebiteuren in financieel administratieve zin dienen te worden opgeschoond. Wederom is in 2010 in samenwerking met juridische zaken een (vervolg-)inventarisatie gemaakt van de geheel afgewikkelde zaken met betrekking tot de getroffen voorzieningen. Dit heeft geleid tot een afwaardering van deze quotumvorderingen over de jaren 2004 tot en met 2010 van € 783k. Aangezien deze vorderingen grotendeels al waren voorzien via de voorziening dubieuze quotumdebiteuren levert deze afboeking van de vorderingen een vrijval op in deze voorziening. Het nog te ontvangen quotumbedrag ultimo 2010 van € 465k is in de balans opgenomen onder de ‘Vorderingen’ onder aftrek van de voorziening voor dubieuze quotumdebiteuren van € 265k, zodat per saldo aan vorderingen een bedrag resteert van € 200k.

Jaarrekening 2010


10

Voorziening quotumdebiteuren In het volgende overzicht is de voorziening quotumdebiteuren enerzijds gerangschikt naar aard van de gemeenten en anderzijds naar ouderdom van de opgelegde aanslagen. Voorziening dubieuze

KRM-

Diac.

Solidari-

quotum %

quotum %

479 213

128 38

99

692 -513 179

166 -136 30

99 -43 56

Aantal gemeenten

14

19

13

Voorziening, gerangschikt naar Bezwaarde gemeenten

29

(aantal gemeenten)

(1)

Quotumdebiteuren

Stand ultimo 2009 Correctie opslagen ult. 2009 Afboeking opslagen ult. 2010 Vrijval/Afboeking voorziening Stand ultimo 2010

16

Overige gemeenten

150 (13)

Totale voorziening

179 100

2.2

7

(1)

(aantal gemeenten)

Voorziening, gerangschikt naar ouderdom van de heffingen Bezwaarde gemeenten - 2004 - 2005 - 2006 - 2007 - 2008 - 2009 - 2010 Totaal Overige gemeenten - 2003 en ouder (kerkeigen) - 2004 t/m 2010 Totaal

2

teitskas

84

28

3

Totaal %

ult. 2010

Totaal %

706 251 0 957 -692 265

ult. 2009

%

1.155 359 -251 1.263 -557 706

5

34

13

573

81

95

231

87

133

19

(1) 93

(18)

30 100

53 (12)

56 100

1 1 1

265 100

1 3 7 2 3 10 4 14 5 17 6 21 8 28 29 100

1 50 1 50 2 100

3 100

2 6 9 3 4 12 4 12 5 15 7 21 9 26 34 100

36 24 114 76 150 100

28 100 28 100

53 100 53 100

36 16 195 84 231 100

33 33 33

706 100

81 102 110 98 91 91

14 18 19 17 16 16

573 100 37 28 96 72 133 100

Duurzaamheid en Beleggingen van de Protestantse Kerk in Nederland

Beleggingsbeleid Na de in 2007 door de kleine synode aanvaarde nota ‘Duurzaamheid en Beleggingen van de Protestantse Kerk in Nederland’ (KDB 06.16) werd in 2009 besloten om een evaluatie te houden van de duurzaamheid in het beleggingsbeleid. De kleine synode besloot vervolgens in maart 2010 om de asset allocatie voor de Protestantse Kerk in Nederland, op grond van het rendementsdoel gebaseerd op de lange termijn beleggingshorizon en het Accra Appèl, nader vast te stellen op: • 20% in Oikocredit / Stichting Protestants Diakonaal Krediet Nederland; • 40% in obligaties; • 40% in aandelen (inclusief aandelen vastgoed),

Jaarrekening 2010


11

elk met een bandbreedte van 10% en tevens om het aandelenstuk in de beleggingsportefeuille duurzaam in te richten. De portefeuille voldoet thans inhoudelijk geheel aan het door de synode vastgestelde duurzaamheidbeleid. Na de kredietcrisis De voorspelling over de beleggingen aan het begin van het jaar, dat er met een matig verder herstel op de aandelenbeurzen en met aanzienlijk verlaagde rendementen op obligaties weinig te halen zou zijn, is geheel gerechtvaardigd gebleken. De bewegingen waren met de nodige uitslagen toch voornamelijk zijwaarts. Toch kon bijvoorbeeld de AEX door een rally naar boven in de laatste maand nog met een plus van 5,7% eindigen. Het rendement op Nederlands staatspapier bleef dalen tot historisch lage waarden en omdat de lange rente tegen het einde van het jaar wat begon op te lopen eindigde deze per ultimo op ca. 3,15% voor 10-jaars staatspapier Nederlandse staat. De geldmarktrente werd dramatisch laag met tarieven tussen de 1,5% - 2%. Op liquiditeiten kon dus weinig resultaat worden behaald. Beleggingsportefeuille De beurswaarde van de beleggingsportefeuille ziet er nu als volgt uit: Beleggingsportefeuille ( x € 1.000)

Oikocredit Obligaties Aandelen (inclusief vastgoed) Overige beleggingen Totaal beleggingsportefeuille

Beurswaarde per 31-12-2010 € %

Beurswaarde per 31-12-2009 € %

2.225 4.116 4.814 139

19,7 36,5 42,6 1,2

2.225 3.410 3.574 120

23,8 36,6 38,3 1,3

11.294

100,0

9.329

100,0

Beleggingsbeleid % 10-30 30-50 30-50 0-30

De beleggingsportefeuille verliep in het boekjaar 2010 als volgt: Verloop beleggingen

Obligaties

Vastgoed

Aandelen

( x € 1.000)

Totaal

(incl. ov. bel.)

Beurswaarde per 1-1-2010 Aankopen

Koersresultaten Beurswaarde per 31-12-2010

3.410 2.468 5.878 -1.747 4.131 -15 4.116

Koersresultaat 2010 Koersresultaat 2009

-0,4% 0,7%

Verkopen/lossingen

Koersresultaat beleggingen 2010

447 18 465

3.574 3.759 7.333 -3.265 4.068 281 4.349

3,9% 20,5%

6,5% 30,8%

447 447

Koerswinst

( x € 1.000)

Protestantse Kerk Fondsen Protestantse Kerk Fonds Diepenhorst Dienstenorganisatie Fonds ZZO / Kerk in Actie Totaal koersresultaat beleggingen 2010

Jaarrekening 2010

Oikocredit

2.345

2.345 19 2.364

9.329 6.674 16.003 -5.012 10.991 303 11.294

0,8% -0,4%

2,7% 10,3%

2.345

Herwaarderingsreserve

Totaal koersresultaat

84 29 113

190 0 190

274 29 303

7 120

190

7 310


12

De netto-opbrengst van de beleggingen bedroeg in 2010: Netto opbrengst beleggingen

Obligaties Vastgoed Aandelen

( x € 1.000)

Opbrengsten - (coupon)rente - dividend - stock Bruto opbrengsten Kosten provisie en bewaarloon Netto opbrengst beleggingen Direct rendement 2010 Direct rendement 2009

Overige beleggingen

149 71

5 45

Totaal

149 -13 136

0 -2 -2

71 -19 52

50 -1 49

154 116 0 270 -35 235

3,3% 5,1%

0,0% 10,0%

1,2% 3,1%

2,2% 2,1%

2,1% 3,9%

Het totale beleggingsrendement op de beleggingsportefeuille komt hiermede uit op: Beleggingsrendement

2010

2009

2008

2007

(x € 1.000)

Direct rendement Koersresultaten Totaal beleggingsrendement

2,1% 2,7% 4,8%

3,9% 10,3% 14,2%

3,6% -20,6% -17,0%

3,2% -1,8% 1,4%

Totaal rendement per categorie - Obligaties - Aandelen vastgoed - Overige aandelen - Overige beleggingen (incl. Oikocredit)

2,9% 3,9% 7,6% 3,0%

5,9% 30,5% 33,9% 1,7%

5,3% -41,0% -39,4% 2,9%

4,3% -14,3% 4,8% 1,5%

Het totale rendement over de gehele portefeuille bedroeg in 2010 4,8% (2009: 14,2%), voornamelijk veroorzaakt door de positieve koersresultaten op de aandelenportefeuille (inclusief vastgoed) van bijna 8%.

Oikocredit: deelname plaatselijke gemeenten via de landelijke kerk Door colleges van kerkrentmeesters, door colleges van diakenen en door ZWO-commissies van plaatselijke gemeenten wordt via de landelijke kerk deelgenomen in Oikocredit. Dit gebeurt zowel via de Protestantse Kerk in Nederland als via de steunvereniging Oikocredit Nederland. In 2009 sloten Oikocredit Nederland en de Protestantse Kerk een overeenkomst van hernieuwde samenwerking. Onderdeel van deze overeenkomst is o.a. dat de administratie van de beleggingen door de plaatselijke gemeenten van de Protestantse Kerk zoveel mogelijk door het Protestants Landelijk Dienstencentrum zal worden verzorgd. Individuele kerkleden worden gestimuleerd in Oikocredit te beleggen via het Oikocredit Nederland Fonds. Ultimo 2010 is een bedrag bijeen gebracht van € 14,3 mln. (ultimo 2009: € 12,2 mln.), waarvan op naam van de Protestantse Kerk in Nederland aandelen Oikocredit zijn gekocht. Het gaat om ca. 850 plaatselijke gemeenten en diaconieën. Deze aandelen, die worden verantwoord in de jaarrekeningen van plaatselijke gemeenten, zijn niet in de balans van de Protestantse Kerk in Nederland opgenomen. Einde 2010 waren daarnaast 321 gemeenten van de Protestantse Kerk in de boeken van Oikocredit Nederland geadministreerd met een gezamenlijk geadministreerde belegging van € 4,8 mln. In totaal belegden protestantse gemeenten dus via beide kanalen voor ruim € 19 mln. vanuit ca 1.171 plaatselijke gemeenten. Het kan echter zijn dat sommige gemeenten en diaconieën in beide voorkomen dan wel intussen gefuseerd zijn met een ook al geregistreerde gemeente of diaconie, zodat het daadwerkelijke getal van deelnemers waarschijnlijk lager ligt.

Jaarrekening 2010


13

2.3

Financiële risico’s

In de jaarrekening van de Protestantse Kerk in Nederland staan ‘de niet in de balans opgenomen activa en verplichtingen’ vermeld (aan het einde van de toelichting op de balans). Over de ontwikkelingen van deze financiële risico’s, die (mogelijk) een beslag kunnen leggen op de middelen van de Kerk, wordt daar nader gerapporteerd. Voor 2010 zijn de navolgende aangelegenheden gemeld: • Financiering van de dienstenorganisatie; • Dienstverlening aan bureau predikanten; • LedenRegistratie Protestantse Kerk (LRP); • Garantiestelling Stichting Protestants Diaconaal Krediet Nederland (PDKN).

2.4

Toedeling activa, passiva, baten en lasten

In 2005 heeft de kleine synode de beleidsnotitie ‘Toedeling activa, passiva, baten en lasten’ aanvaard, waarin een meer beleidsmatige afweging en onderbouwing is gegeven van toedelingen van zowel balanscomponenten als onderdelen van de staat van baten en lasten aan de verantwoording van de Protestantse Kerk in Nederland of aan die van haar dienstenorganisatie. Hierdoor werd beter inzicht verkregen in de generale financiën van de Protestantse Kerk in Nederland. De belangrijkste (hoofd-)uitgangspunten van deze beleidsnotitie zijn onderstaand in het kort vermeld: De Protestantse Kerk in Nederland onderhoudt ten behoeve van de arbeid van de kerk een dienstenorganisatie. Zij laat het werk uitvoeren door de dienstenorganisatie. Beiden zijn zelfstandige rechtspersonen en kennen daarom een eigen begroting en jaarrekening. Ten behoeve van het (financiële) inzicht voor de kleine synode zullen ook geconsolideerde jaarcijfers van de Kerk worden opgesteld. Voor de toedeling van balanscomponenten geldt: De Kerk is eigenaar van de activa en passiva van de Protestantse Kerk in Nederland. Vorderingen en schulden als gevolg van de uitoefening van het werk voor de Kerk, alsmede ook alle balanscomponenten voortvloeiende uit het werk van Kerk in Actie, worden verantwoord bij de dienstenorganisatie. Voor de toedeling van baten en lasten geldt: 1

2

3

De baten worden verantwoord bij de Protestantse Kerk in Nederland. De dienstenorganisatie krijgt voor het uitvoeren van het werk voor de kerk een vergoeding gelijk aan de omvang van de voor dit werk gegenereerde baten. Echter baten uit het werk voor derden verricht door de dienstenorganisatie van de Protestantse Kerk in Nederland zelf én de baten in het kader van Kerk in Actie worden verantwoord bij de dienstenorganisatie. Lasten voortvloeiende uit het werk dat door de dienstenorganisatie voor de kerk wordt uitgevoerd, waaronder het werk van Kerk in Actie, alsmede lasten voor het werk voor derden, worden verantwoord bij de dienstenorganisatie.

Besluit kleine synode van 26 november 2010 Door de aanvaarding van deze beleidsnota werden vanaf het boekjaar 2005 afzonderlijke jaarrekeningen opgemaakt voor de Protestantse Kerk, voor de Dienstenorganisatie en voor Kerk in Actie. Voor het totale financiële inzicht wordt tevens een geconsolideerde jaarrekening van de Protestantse Kerk in Nederland opgesteld, waarin tevens de aan de kerk gelieerde instellingen zijn begrepen. Een veelheid aan cijfermateriaal dat in de loop der jaren nog eens is aangevuld met de inhoudelijke verslagleggingen middels de activiteitenverslagen van de programmalijnen.

Jaarrekening 2010


14

Tijdens de behandeling van de begrotingen voor het jaar 2011 in de novemberzitting 2010 van de kleine synode heeft de discussie over de omvang van de financiële rapportages, die aan de kleine synode worden aangeboden, en de niet geringe overlappingen in de verslagen van deze afzonderlijke jaarstukken geleid tot het navolgend besluit van de kleine synode: “ Het moderamen op te dragen het bestuur van de Dienstenorganisatie te verzoeken om in overleg met de commissie van Rapport KDB een werkgroep in te stellen die de mogelijkheden om de omvang van de begrotingen en jaarrekeningen terug te brengen en daarmee de leesbaarheid en de toegankelijkheid van de gepresenteerde cijfers te bevorderen en zo spoedig mogelijk met voorstellen aan de kleine synode te komen.” Ten tijde van het schrijven van dit jaarverslag kan worden gemeld dat inmiddels een plan van aanpak is opgesteld voor de in te stellen werkgroep met de opdracht tot verbetering van de leesbaarheid, de toegankelijkheid (transparantie), de terugdringing van de omvang en vereenvoudiging van besluitvorming van de jaarverslagen/jaarrekeningen en begrotingen. Met dit plan heeft het bestuur van de dienstenorganisatie reeds ingestemd. De werkgroep zal spoedig (mei) worden geïnstalleerd.

2.5

Bestedingen uit bestemmingsreserves en bestemmingsfondsen

De Protestantse Kerk in Nederland verleent uit haar bestemmingsreserves en bestemmingsfondsen bijdragen aan de dienstenorganisatie met het oogmerk om de gelden te besteden voor de doelen waarvoor deze gelden aan de Kerk zijn toevertrouwd. Deze bestemmingsbijdragen worden bij begrotingsbehandeling vastgesteld en vormen daardoor een dekkingsmiddel voor deze specifieke activiteiten, die eveneens binnen de dienstenorganisatie worden verricht. Wanneer tijdens het boekjaar blijkt dat deze bijdragen niet of slechts gedeeltelijk worden gebruikt, dan vallen deze onderschrijdingen terug in de bestemmingsreserves van waaruit deze bijdragen werden verleend en worden niet aangewend ter dekking van andersoortige kosten binnen de exploitatie van de dienstenorganisatie. Wanneer deze specifieke gelden uitgeput raken worden de door deze reserves gefinancierde activiteiten (waaronder hulpverleningsprojecten) beëindigd. Wanneer deze specifieke bestemmingsgelden onderdeel uitmaken van mede op andere wijze gefinancierd werk, dan worden deze activiteiten en/of hulpverleningsprojecten zonodig sterk verminderd vanwege uitputting van deze bestemmingsreserves en -fondsen. Verminderingen en/of uitputting van deze reserves en fondsen betreffen geen intering van het (eigen) vermogen van de Kerk. Door deze bestedingen wordt immers gehoor gegeven aan de erflater om de door de Kerk ontvangen middelen in te zetten voor het specifieke aangegeven doel. Het beheren van deze gelden en het inzetten van alleen de revenuen uit dit vermogen zou het specifieke doel van de erflater tekort doen, tenzij instandhouding van dit vermogen bij testament nadrukkelijk is bepaald. In de, door de kleine synode aanvaarde, notitie inzake de vermogensontwikkeling van de Kerk staat vermeld dat de algemene (risico-)reserve geldt als continuïteitsreserve, de ‘buffer’ voor onverwachte tegenvallers voor de gehele organisatie, inclusief Kerk in Actie, en dat deze risicoreserve tevens optreedt als egalisatiereserve voor operationele resultaten van de dienstenorganisatie.

2.6

Strategisch financieel kader voor de (eigen) vermogensontwikkeling van de Protestantse Kerk in Nederland

In de vergadering van de kleine synode op 24 november 2006 werd de notitie ‘Strategisch financieel kader voor de (eigen) vermogensontwikkeling van de Protestantse Kerk in Nederland’ vastgesteld. Aanleiding tot dit rapport was de aanvaarde beleidsnota ‘Groeien met de riemen die je hebt’, waarin strategische keuzes zijn gemaakt ter verbetering van de beheersbaarheid, weerbaarheid, stabiliteit en voorspelbaarheid van de organisatie. De financiële consequenties, die voortvloeiden uit de synodale aanvaarding van deze notitie, zijn verwerkt in de jaarverslagleggingen vanaf het boekjaar 2006 van de Protestantse Kerk en haar dienstenorganisatie.

Jaarrekening 2010


15

De toetsing van de vermogenspositie en vermogensontwikkeling en, waar nodig, het herformuleren van het beleid dienaangaande richtte zich in dit rapport voornamelijk op: • Het gestand doen van de gemaakte afspraken bij aanvaarding van nalatenschappen en erfstellingen; • De beschikkingsbevoegdheid over de verschillende vermogensbestanddelen; Hierbij werd het beleid met betrekking tot de beslissingsbevoegdheid van onttrekkingen uit het eigen vermogen van de kerk, dat plaatsvond volgens een bestendige gedragslijn, door de synode geformaliseerd. • De indeling van de vermogens naar aard van de besteding, waarbij voldaan moet worden aan de weten regelgeving; Dit betrof enkele herindelingen van algemene reserves, bestemmingsreserves en bestemmingsfondsen, welke reclassificaties geen gevolgen hadden op het resultaat in het betreffende boekjaar. • De eenduidigheid van behandeling van de vermogens; Hier werd bepaald dat een toerekening van rente aan vermogensbestanddelen slechts plaatsvindt indien dit door de gever (veelal testamentair) is bepaald. De (resterende) renteopbrengsten komen ten gunste van de exploitatie van de dienstenorganisatie op basis van de vermogenspositie (geldstromen) van de afzonderlijke werkvelden. • Het vaststellen van normen voor het vermogen; De synode besloot tot aanscherping van de normering van het eigen vermogen door alleen aan de algemene (risico-)reserve een norm te verbinden in een bandbreedte, waarmee de mate van weerbaarheid van de organisatie wordt aangegeven. Deze bandbreedte of hoogte van deze risicoreserve werd bepaald op minimaal 40% met een maximum tot 60% van de jaarloonsom van de dienstenorganisatie incl. Kerk in Actie.

Jaarrekening 2010


16

3.

Begroting 2011

In de vergadering van de kleine synode van 26 november 2010 is de begroting 2011 van de Protestantse Kerk in Nederland vastgesteld (KDB 10-19). In de operationele resultatenrekening zijn de jaarlijkse reguliere inkomsten van de Kerk opgenomen, zoals de opbrengsten uit vrijwillige geldwerving (exclusief Kerk in Actie), uit verplichte heffingen en (rente-)baten uit vermogen. Deze totale baten van ruim € 22,6 mln. worden door de kleine synode als een financiële bijdrage ter beschikking gesteld aan (het bestuur van) de dienstenorganisatie ter uitvoering van activiteiten/steunverleningsprojecten, zoals vermeld in een afzonderlijk uitgebrachte begroting voor de dienstenorganisatie. Operationele resultatenbegroting

Begroting 2011

(x € 1.000)

Baten Opbrengsten vrijwillige geldwerving Opbrengsten verplichte heffingen Financiële baten en lasten

2.125 19.141 1.400 22.666

Lasten Financiële bijdragen aan de dienstenorganisatie

22.666

Operationeel resultaat

0

In de vermogensresultatenrekening zijn de inkomsten en uitgaven begroot, die betrekking hebben op bestemmingsreserves en –fondsen van de Protestantse Kerk in Nederland. Het begrote vermogensresultaat betreft een besteding van al ontvangen (en gereserveerde) gelden, die in het komende begrotingsjaar zullen worden uitgegeven. Vermogensresultatenbegroting

Begroting 2011

(x € 1.000)

Baten Opbrengsten vrijwillige geldwerving Subsidies en bijdragen van derden Financiële baten en lasten Bijzondere baten

1.650 15 125 260 2.050

Lasten Specifieke kosten Bureaukosten Bijdragen uit bestemmingsreserves aan de dienstenorganisatie voor: - Programma's Kerk in Actie - Overige programm alijnen en afdelingen Overige financiële bijdragen Bijzondere lasten

80 30 2.150 2.076 410 120 4.866

Vermogensaanwending uit bestemmingsreserves en - fondsen

Jaarrekening 2010


-2.816

17

4.

Moderamen, Bestuur en Directie

4.1

Samenstelling en bezoldiging moderamen van de generale synode

Het moderamen van de generale synode is per 31 december 2010 als volgt samengesteld Ds. P. Verhoeff, preses Ds. A.J. Plaisier, scriba Mw. ds. A. Haasnoot, eerste assessor Mw. M.F. Lichtenbelt (ouderling) Dhr. B. van Bokhoven (ouderling-kerkrentmeester) Mw. mr. M. Engelbert-Clarenbeek (ouderling) Dhr. E. Broekhuizen (diaken) Bezoldiging moderamen De leden van het moderamen van de Protestantse Kerk in Nederland ontvangen geen bezoldiging, met uitzondering van de scriba, ds. A.J. Plaisier, die wordt gesalarieerd conform de arbeidsvoorwaardenregeling van de Protestantse Kerk in Nederland, welke is afgeleid van de beloningen die de rijksoverheid hanteert voor de ambtelijke salarissen. Aan de leden van het moderamen zijn geen leningen, voorschotten of garanties verstrekt.

4.2

Samenstelling bestuur en directie dienstenorganisatie

Overeenkomstig ordinantie 11 artikel 18 lid 1 en 2 van de kerkorde laat de generale synode zich voor de verzorging van de generale financiën van de kerk bijstaan door het bestuur van de dienstenorganisatie, die de aan zijn zorg toevertrouwde vermogensrechtelijke aangelegenheden van de Protestantse Kerk in Nederland beheert. Het bestuur en directie dienstenorganisatie is per 31 december 2010 als volgt samengesteld Bestuur Ir. G-J. Kramer, voorzitter Mevr. G. Prins, secretaris Mr. P. Schreuder Ds. A.J. Plaisier, vanuit het moderamen van de generale synode B. van Bokhoven, vanuit het moderamen van de generale synode Directie H. Feenstra, algemeen directeur Ds. E. Overeem, adjunct directeur

Jaarrekening 2010


18

5.

(Enkelvoudige) jaarrekening 2010

5. 1

Balans

Activa

Referentie

(x € 1.000)

Terreinen en gebouwen Installaties Inventaris Automatisering Materiële vaste activa Deelnemingen Leningen u/g Financiële vaste activa Effecten Rekeningen courant Verplichte heffingen Overige vorderingen Liquide middelen Vlottende activa

1

14.951 3.221 862 2.108 21.142

2

1.324 2.239 3.563

1.260 2.443 3.703

3

11.294 1.837 200 2.359 4.372 20.062

9.329 3.540 187 713 4.430 18.199

45.524

43.044

Referentie

(x € 1.000)

Eigen vermogen Reserves Algemene reserves Bestemmingsreserves Fondsen Bestemmingsfondsen

Balans 31-12-2009

14.736 3.086 769 3.308 21.899

Totaal Activa Passiva

Balans 31-12-2010

Balans 31-12-2010

Balans 31-12-2009

4

Reserves en fondsen

11.183 21.086

9.802 20.287

7.476

6.761

39.745

36.849

Voorzieningen

5

627

655

Schulden op lange termijn

6

926

1.564

7

3.029 1.197 4.226

2.946 1.029 3.975

45.524

43.044

Rekeningen courant Overige kortlopende schulden Schulden op korte termijn Totaal Passiva

Jaarrekening 2010


19

5.2

Staat van baten en lasten operationele resultatenrekening

Operationele resultatenrekening

Ref.

(x € 1.000)

Baten Opbrengsten vrijwillige geldwerving Collecteopbrengsten

Rekening 2010

Begroting 2010

Rekening 2009

8

Opbrengsten verplichte heffingen Kerkrentmeesterlijk quotum Diaconaal quotum Solidariteitskas

9

Financiële baten en lasten Rentebaten beleggingen

10

1.805 1.805

2.411 2.411

2.205 2.205

12.266 3.192 4.415 19.873

11.595 3.050 4.425 19.070

12.106 3.216 4.515 19.837

1.646

1.300

1.590

23.324

22.781

23.632

23.324

22.781

23.632

0

0

0

Lasten Financiële bijdragen aan dienstenorganisatie:

11

Operationeel resultaat

5.3

Staat van baten en lasten vermogensresultatenrekening

Vermogensresultatenrekening

Ref.

(x € 1.000)

Baten Opbrengsten vrijwillige geldwerving Subsidies / bijdragen van derden Financiële baten en lasten Bijzondere baten Lasten Specifieke kosten Bureaukosten Bijdragen uit bestemmingsreserves ten behoeve van de dienstenorganisatie voor: - Programma's Kerk in Actie - Werkzaamheden lijn- en stafafdelingen Overige financiële bijdragen Bijzondere lasten

Rekening 2010

Rekening 2009

12 13 14 15

3.078 15 151 2.878 6.122

1.550 15 100 60 1.725

2.590 18 229 3.762 6.599

16 17

65 11

50 15

94 39

2.150 469 306 226

2.150 1595 385 112

1.100 463 380 165

3.227

4.307

2.241

2.895

-2.582

4.358

18

19 20

Vermogensaanwending uit/-toewijzing aan bestemmingsreserves/-fondsen

Jaarrekening 2010

Begroting 2010


20

5.4

Kasstroomoverzicht

Het kasstroomoverzicht ultimo 2010 ziet er als volgt uit: Kasstroomoverzicht (indirecte methode)

Ref.

(x € 1.000)

Vermogensresultaat Kasstroom uit operationele activiteiten Afschrijvingen Voorzieningen Vorderingen Rekeningen-courant verhoudingen Kortlopende schulden Totaal Kasstroom uit operationele activiteiten

Kasstroom uit investeringsactiviteiten Investeringen in materiële vaste activa Investeringen LRP Desinvesteringen in materiële vaste activa Effecten Deelnemingen Leningen u/g Totaal Kasstroom uit investeringsactiviteiten

Kasstroom uit financieringsactiviteiten Langlopende schulden Totaal Kasstroom uit financieringsactiviteiten

Balans 31-12-2009

2.895

4.358

1 5 3 3/7 7

896 -28 -1.659 1.786 168 1.163

1.064 -11 -168 -1.646 -380 -1.141

1

-489 -1.798 634 -1.965 -64 204 -3.478

-558 -632 1.035 -2.585 -176 131 -2.785

-638 -638

-270 -270

-59

162

1 3 2 2

6

Totaal mutatie liquide middelen

Jaarrekening 2010

Balans 31-12-2010


21

5.5

Waarderingsgrondslagen

Richtlijn Jaarverslaggeving De enkelvoudige jaarrekening van de Protestantse Kerk in Nederland is opgesteld conform de Richtlijn Organisaties zonder winststreven (RJ 640), met uitzondering van richtlijn 217 consolidatie. Consolidatiekring Naast de enkelvoudige jaarrekening, wordt aan de kleine synode een door een accountant gewaarmerkte geconsolideerde jaarverslaggeving van de Protestantse Kerk in Nederland aangeboden, waarin zijn opgenomen de aan de kerk gelieerde instellingen c.q. rechtspersonen.

De consolidatiekring omvat thans de volgende instellingen: Landelijke instellingen • Protestantse Kerk in Nederland (de enkelvoudige jaarrekening) • Dienstenorganisatie van de Protestantse Kerk in Nederland (inclusief Kerk in Actie) • Stichting Mechanische Registratie en Administratie (SMRA) • Stichting Kerk en Wereld • Stichting de Zending der Protestantse Kerk in Nederland • Boekencentrum B.V. • Stichting Kerkelijk Geldbeheer (SKG) • Stichting Protestants Diaconaal Krediet Nederland (PDKN) • Stichting Steun Kerkbouw (SSK) • Centrale kas predikantstraktementen van de Beleidscommissie Predikanten (BCP) • Protestantse Stichting voor Diaconaal Vakantiewerk (PSDV)

Regionale instellingen • • • • •

Stichting Promo; Stichting Protestants Maatschappelijk- en Sociaal Activeringswerk in Gelderland (Promage); Stichting Provinciaal Gereformeerd Centrum voor Jeugd- en Jongerenwerk in Zuid-Holland (PGCJ is in 2010 opgeheven); Stichting Steunfonds voor het Protestantisme in het Zuiden; Stichting Hervormd Kerkcentrum Zeeland.

Grondslagen voor waardering van activa en passiva Materiële vaste activa De terreinen worden gewaardeerd op verkrijgingswaarde. De materiële vaste activa worden gewaardeerd tegen aanschafwaarde onder aftrek van jaarlijkse afschrijvingen. De afschrijvingspercentages voor de vaste activa zijn:

Omschrijving

% afschrijving

Terreinen en gebouwen Installaties Inventaris Automatisering: - Software *) - Computerapparatuur - Overige automatiseringsapparatuur Overige vaste activa

0% 2% 6% -

2% 10% 10%

10% -

33% 25% 10% 33%

6% -

*) Alleen centrale (maatwerk-)applicaties worden in 10 jaar afgeschreven

Financiële vaste activa Leningen uitgeleend geld (u/g) worden gewaardeerd op nominale waarde, zonodig gecorrigeerd voor oninbaarheid. De deelneming wordt gewaardeerd tegen nettovermogenswaarde.

Jaarrekening 2010


22

Vlottende activa Aandelen en obligaties worden gewaardeerd op marktwaarde. Overige beleggingen worden op nominale waarde gewaardeerd. De vorderingen worden gewaardeerd tegen nominale waarde, rekening houdend met een voorziening wegens oninbaarheid. De liquide middelen worden tegen nominale waarde opgenomen. Eigen vermogen Het vermogen van de kerk heeft een bijzonder karakter. De Protestantse Kerk in Nederland is gehouden dit vermogen slechts aan te wenden in overeenstemming met de doelstelling waartoe ze in het leven is geroepen. De presentatie van het eigen vermogen op de balans wordt onderscheiden in: • reserves • fondsen Reserves De reserves betreffen een algemene risicoreserve en bestemmingsreserves. Besteding van de bestemmingsreserves kan slechts indien dit binnen de gegeven bestemming plaatsvindt. De bestemming kan door bestuur/synode worden gewijzigd. De gevormde bestemmingsreserves mogen geen verplichting betreffen. Fondsen Dit deel van het eigen vermogen is vanwege de specifieke bestemming, die door derden (gevers of overheid) is bepaald, slechts aan te wenden voor de specifieke bestemming. Voorzieningen Onder voorzieningen worden opgenomen: • verplichtingen en verliezen waarvan de omvang op balansdatum onzeker is, doch redelijkerwijs is in te schatten; • op balansdatum bestaande risico’s ter zake bepaalde te verwachten verplichtingen en/of verliezen waarvan de omvang redelijkerwijs is in te schatten; • kosten die in het volgend boekjaar zullen worden gemaakt, mits het maken van die kosten zijn oorsprong mede vindt in het boekjaar of een voorgaand boekjaar en de voorziening strekt tot gelijkmatige verdeling van lasten over een aantal boekjaren. Schulden op lange termijn Langlopende schulden worden gewaardeerd tegen nominale waarde. Schulden op korte termijn Schulden op korte termijn en overlopende passiva worden gewaardeerd tegen nominale waarde.

Grondslagen voor bepaling van het resultaat Algemeen Ontvangsten en uitgaven worden in de staat van baten en lasten toegerekend aan de periode waarop ze betrekking hebben. Bij deze toerekening wordt een bestendige gedragslijn gevolgd. In de balans wordt rekening gehouden met de aan een periode toe te rekenen bedragen, die in een andere periode zijn of worden ontvangen, dan wel betaald. Verliezen worden verantwoord als deze voorzienbaar zijn; baten worden verantwoord als deze gerealiseerd zijn.

Alle baten en lasten worden verantwoord in de staat van baten en lasten. Dit betekent dat geen rechtstreekse mutaties in het vermogen plaatsvinden, behalve bij stelselwijziging, herstel van fundamentele fouten, herwaardering en niet gerealiseerde waardeveranderingen van beleggingen, voor zover die verantwoord kunnen worden in de ‘reserve niet gerealiseerde waardeverschillen beleggingen’. De staat van baten en lasten is gesplitst in een operationele resultatenrekening en een vermogensresultatenrekening. In de operationele resultatenrekening worden de jaarlijkse reguliere inkomsten van de Protestantse Kerk in Nederland opgenomen, zoals opbrengsten uit vrijwillige geldwerving (exclusief Kerk in Actie), verplichte heffingen van plaatselijke gemeenten en (rente)baten uit vermogen. Het totaal van deze inkomsten wordt door de kleine synode als een financiële bijdrage

Jaarrekening 2010


23

ter beschikking gesteld aan (het bestuur van) de dienstenorganisatie ter uitvoering van, bij begroting vastgestelde, activiteiten en steunverleningsprojecten. In de vermogensresultatenrekening worden de inkomsten en uitgaven verantwoord, die betrekking hebben op bestemmingsreserves en bestemmingsfondsen van de Protestantse Kerk in Nederland. Het gebruik van deze, veelal uit erfenis verkregen, bestemmingsgelden betekent aanwending van deze reeds ontvangen middelen voor het gegeven en beoogde doel. Opbrengsten vrijwillige geldwerving en bestemmingsgiften Baten waarvoor een bijzondere bestemming is aangewezen, al dan niet via specifieke acties, worden afzonderlijk in de (toelichting op de) staat van baten en lasten opgenomen, onder vermelding van de aard van de bestemming. Ook de besteding hiervan wordt afzonderlijk vermeld.

Indien deze baten in het verslagjaar niet volledig zijn besteed, worden de nog niet bestede gelden verwerkt in de desbetreffende bestemmingsreserve. Indien in een volgend jaar uit de bestemmingsreserve wordt geput, wordt deze besteding enerzijds in de staat van baten en lasten verantwoord en anderzijds als mutatie in de desbetreffende bestemmingsreserve weergegeven. Nalatenschappen Baten uit nalatenschappen worden opgenomen in het boekjaar waarin de omvang betrouwbaar kan worden vastgesteld. De omvang van een bate uit een nalatenschap kan betrouwbaar worden vastgesteld als op grond van het stadium waarin de afhandeling van de nalatenschap zich bevindt, een redelijke schatting van de ontvangst kan worden gemaakt.

Voorlopige uitbetalingen in de vorm van voorschotten worden in het boekjaar waarin ze worden ontvangen verantwoord als baten uit nalatenschappen. Verkrijgingen belast met vruchtgebruik worden alleen in de toelichting vermeld. Zij worden pas in de staat van baten en lasten verantwoord bij het einde van het vruchtgebruik of bij eerdere verkoop van de blote eigendom. Financiële baten/resultaat beleggingen Alle financiële baten worden in de staat van baten en lasten verantwoord. Toezeggingen financiële steun/hulpverlening Verplichtingen financiële steun/hulpverlening komen geheel ten laste van het boekjaar waarin het besluit tot toekenning schriftelijk aan de steunontvanger is medegedeeld, ongeacht in welk boekjaar de financiële steun/hulpverlening wordt uitgekeerd. Daarbij is bepalend of de ontvangende partij recht kan doen gelden op een bepaald bedrag.

Jaarrekening 2010


24

5.6

Toelichting op de balans

Activa Materiële vaste activa (1) Materiële vaste activa (x € 1.000)

1 januari 2010 Aanschaffingswaarde Cumulatieve afschrijvingen Onderhanden werk (LRP) Boekwaarden

Gebouwen en terreinen

Installaties

Inventaris

Automatisering

18.762 -3.811

4.747 -1.526

2.699 -1.837

14.951

3.221

862

3.377 -2.535 1.266 2.108

29.585 -9.709 1.266 21.142

32

6

72

379 1.798 -634

32

6

72 0

1.543

489 1.798 -634 0 1.653

Mutaties Aanschafwaarde Investeringen Onderhanden werk (LRP) Desinvesteringen (LRP) Overige desinvesteringen Afschrijvingen Desinvesteringen Afschrijvingen

Totaal

-247 -247

-141 -141

-165 -165

-343 -343

0 -896 -896

31 december 2010 Aanschaffingswaarde Cumulatieve afschrijvingen Onderhanden werk (LRP)

18.794 -4.058

4.753 -1.667

2.771 -2.002

3.756 -2.878 2.430

30.074 -10.605 2.430

Boekwaarden

14.736

3.086

769

3.308

21.899

Totaal per locatie PLDC te Utrecht Hydepark te Doorn Diverse (woon-)huizen Steunpunten

12.623 1.839 274

3.063 23

729 4

3.308

19.723 1.866 274 36

Boekwaarden

14.736

3.308

21.899

Afschrijvingspercentages

36

0-2%

3.086 2%-10%

769 6%-10%

6%-33,33%

Onderhanden werk Ledenregistratie Protestantse Kerk De waarde van de investeringen (in Numeri) was bepaald op € 0,6 mln. ultimo 2009. Deze is in 2010 op voorstel van de kleine synode afgeboekt, waardoor deze geheel is afgeschreven. Het door de kleine synode vastgestelde investeringbudget, die als activum voor de Protestantse Kerk in Nederland wordt gezien, bedraagt € 3.765k. Ultimo 2010 is in de ledenregistratie een bedrag geïnvesteerd van € 2.430k. De uitrol naar de gemeenten vindt plaats in 2011. De resterende uitgaven

Jaarrekening 2010


25

die met het project te maken hebben, blijven naar verwachting binnen de begroting van het vastgestelde projectplan. Afschrijvingen De totale afschrijvingen 2010 van ruim € 896k worden nagenoeg geheel ten laste gebracht van de dienstenorganisatie vanwege het gebruik van deze activa. Waarden onroerende zaken De totaal verzekerde waarde van de onroerende goederen bedraagt € 38 mln. De WOZ-waarde is in totaal vastgesteld op € 20,7 mln.

Financiële vaste activa (2) Financiële vaste activa

Balans 31-12-2010

(x € 1.000)

Balans 31-12-2009

Deelneming Boekencentrum Uitgevers Leningen u/g

1.324 2.239

1.260 2.443

Totaal financiële vaste activa

3.563

3.703

Deelneming Boekencentrum De deelneming is een 100% belang in het geplaatste aandelenkapitaal van Boekencentrum B.V. en is gevestigd te Zoetermeer. De verkrijgingsprijs bedroeg indertijd € 113k. De deelneming is gewaardeerd tegen de nettovermogenswaarde. Leningen u/g Het verloop van de leningen u/g is als volgt: Leningen u/g

Looptijd / percentage

Balans per 1-1-2010

PSDV Gemeenten Predikanten Algemeen

> 5 jr. / 2% > 5 jr. / 2% 1-5 jr. / 4-5%

1.768 34

Natuurlijke personen (LMW) Voorziening oninbaarheid Individuele hulpverlening

> 5 jr. / 0 - 8% > 5 jr.

Leningen (regionaal) Overige leningen

> 5 jr. / 0 - 6% > 5 jr. / 0 - 8%

(x € 1.000)

Totaal Leningen u/g

Mutaties in 2010 Bij Af


125

1.643 34

1.802

0

125

1.677

492 -78 414

20

110 -11 99

402 -67 335

20

204 23 2.443

204 23 20

224

2.239

PSDV Dit betreft een lening aan de Protestantse Stichting voor Diaconaal Vakantiewerk. De middelen zijn verkregen door inschrijvingen en maatleningen van diaconieën. Individuele hulpverlening Betreft leningen in het kader van maatschappelijke hulp aan ambtsdragers.

Jaarrekening 2010


26

Vlottende activa (3) De effectenportefeuille ziet er als volgt uit: Effectenportefeuille

Balans 31-12-2010 Beurswaarde

(x € 1.000)

Oikocredit Obligaties Aandelen Aandelen - vastgoed Overige beleggingen Totaal effectenportefeuille

2.225 4.116 4.349 465 139 11.294

Balans 31-12-2009 Beurswaarde 2.225 3.410 3.574 120 9.329

De overige vlottende activa per 31 december 2010 zijn als volgt onderverdeeld: Rekeningen courant

Balans 31-12-2010

(x € 1.000)

Dienstenorganisatie Overige stichtingen Totaal rekeningen courant

1.710 127 1.837

Vorderingen verplichte heffingen

Balans 31-12-2010

(x € 1.000)

Debiteuren verplichte heffingen Af: voorziening quotumdebiteuren - Verplichte heffingen bezwaarde gemeenten - Verplichte heffingen overige gemeenten Totaal vorderingen verplichte heffingen Overige vorderingen

Te ontvangen bedragen: rente, nalatenschappen e.d. Totaal overige vorderingen

Liquide middelen

Deposito's / kapitaalrekeningen Banktegoeden Totaal Liquide middelen

Jaarrekening 2010

-34 -231 200

-574 -133 187

2.359 2.359

109 4.263 4.372


Balans 31-12-2009 894

Balans 31-12-2010

(x € 1.000)

3.394 146 3.540

465

Balans 31-12-2010

(x € 1.000)

Balans 31-12-2009

Balans 31-12-2009 713 713

Balans 31-12-2009 109 4.321 4.430

27

Passiva Eigen Vermogen (4) Het eigen vermogen, bestaande uit reserves en fondsen van de Protestantse Kerk, bedraagt als volgt: Eigen vermogen

Balans 31-12-2010

(x € 1.000)

Reserves Fondsen Totaal eigen vermogen

Balans 31-12-2009

32.269 7.476 39.745

30.089 6.761 36.850

De totale toename van het eigen vermogen met € 2.895k betreft het resultaat 2010 van de vermogensresultatenrekening. Reserves Reserves

Balans per 1-1-2010

(x € 1000)

Algemene risicoreserve Bestemmingsreserves Totaal Reserves

9.802 20.287 30.089

Resultaat 2010 1.381 799 2.180

Balans per 31-12-2010 11.183 21.086 32.269

Algemene risicoreserve De algemene risicoreserve nam toe met bijna € 1,4 mln. door voornamelijk het voordelig operationeel resultaat 2010 van de dienstenorganisatie (€ 972k), door gerealiseerde koerswinst uit verkochte effecten (€ 358k) en door verkregen nalatenschappen ten behoeve van het algemene kerkenwerk (€ 51k). Bestemmingsreserves De stand en het verloop van de bestemmingreserves zijn als volgt: Bestemmingsreserves

Balans per 1-1-2010

(x € 1000)

(Wereld-)diaconale reserves Buitenland Reserves Zending Buitenland Diaconale reserves Binnenland Reserves kerkopbouw Binnenland Steunverleningreserves Binnenland Reserves Missionair Werk en Kerkgroei Regionale bestemmingsreserves Lutherse bestemmingsreserves Reserve waardering beleggingen Reserve deelneming Boekencentrum B.V. Overige bestemmingsreserves Totaal bestemmingsreserves

Jaarrekening 2010

3.900 3.906 -2 225 6.218 1.612 2.626 5 553 1.146 98 20.287


Resultaat 2010 1.217 -327 1 0 264 59 -212 0 -267 64 0 799

Balans per 31-12-2010 5.117 3.579 -1 225 6.482 1.671 2.414 5 286 1.210 98 21.086

28

(Wereld-)diaconale reserves en Reserve Zending Het verschil tussen de ontvangen nalatenschappen en de verleende bijdragen aan diverse programma’s van Kerk in Actie wordt toegevoegd aan deze bestemmingsreserves. Steunverleningsreserves De toename van deze steunverleningsreserves is voornamelijk ontstaan door de onderschrijding in 2010 op de subsidieverstrekking aan plaatselijke gemeenten en op het categoraal pastoraat. Reserve missionair werk en kerkgroei Deze bestemmingsreserve voor het missionaire werk neemt toe door met name een onderschrijding in deze programmalijn, waardoor de niet benodigde middelen worden toegevoegd aan deze reserve via de resultaatverdeling van de dienstenorganisatie. Reserve waardering beleggingen Deze afname van per saldo € 267k betreft enerzijds de ongerealiseerde koersresultaten per balansdatum ten bedrage van € 190k en anderzijds vrijval door verkopen van € 457k. Reserve deelneming Boekencentrum B.V. Deze reserve wordt gevormd als gevolg van de waardering van de deelneming Boekencentrum tegen een nettovermogenswaarde. De nettovermogenswaarde van de deelneming is in 2010 per saldo gestegen met € 64k door een toename van de overige reserves van Boekencentrum ad € 85k onder aftrek van een lager resultaat 2010 t.o.v. 2009 van € 21k.

Fondsen De stand en het verloop van de bestemmingsfondsen zijn als volgt: Bestemmingsfondsen (x € 1000)

(Wereld-)diaconale fondsen Diaconale fondsen binnenland Fondsen Zending Fondsen kerkopbouw Fonds individuele hulpverlening Steunverleningfondsen Fondsen wetenschappelijk onderzoek Regionale bestemmingsfondsen Lutherse bestemmingsfondsen Overige bestemmingsfondsen Totaal bestemmingsfondsen

Balans per 1-1-2010 261 55 26 3.349 74 540 649 564 1.163 80 6.761

Resultaat 2010

-3 612 4 19 114 -31

715

Balans per 31-12-2010 261 55 23 3.961 78 559 763 533 1.163 80 7.476

Fondsen Kerkopbouw De toename van de fondsen kerkopbouw heeft hoofdzakelijk betrekking op het Fonds Kerk & Israël door de in 2010 verkregen middelen uit nalatenschappen tot een bedrag van € 484k. Dit fonds bedraagt hierdoor nu per 31 december 2010 € 649k. Tevens valt onder deze fondsen het Fonds Diepenhorst, waarvan de revenuen ten goede aan het jeugdwerk van de Protestantse Kerk, dat in de dienstenorganisatie wordt uitgevoerd. Het Fonds Diepenhorst bedraagt ultimo 2010 bijna € 3,2 mln. Fondsen wetenschappelijk onderzoek Dit betreft voornamelijk het zogenaamde Fonds Brandenburg ten behoeve van het Theologisch Wetenschappelijk Onderwijs, dat is ontstaan uit een schenking bij leven ter besteding aan studie en wetenschappelijk onderzoek met betrekking tot de aspecten van de overdracht van de bijbelse boodschap, in het bijzonder aan het kind en opgroeiende jeugd. Door het overlijden van erflaatster is uit haar nalatenschap een aanvullende uitkering verkregen van € 112k met gelijke doelstelling. De uitgaven hebben voornamelijk betrekking op het onderzoekscentrum voor Jeugd, Kerk en Cultuur, dat is ondergebracht bij de Protestantse Theologische Universiteit. Ten tijde van deze verslaglegging zijn

Jaarrekening 2010


29

vanuit de universiteit nog geen kosten over 2010 gefactureerd, zodat deze uitgaven ten laste van het volgende boekjaar komen. Lutherse bestemmingsfondsen Over de bestemmingsfondsen van de Protestantse Kerk met lutherse bestemmingen heeft afstemming plaatsgevonden tussen de financiële commissie van de evangelische lutherse synode en de stafafdeling Financiën & Control. Tegenover de verkregen baten in 2010 van ca. € 88k stonden nagenoeg gelijke lasten, waardoor deze fondsen per saldo niet muteerden.

Voorzieningen (5) Voorzieningen

Balans per 1-1-2010

(x € 1.000)

Groot onderhoud gebouwen Voorziening groot onderhoud

Af

Bij

(Bestedingen)

(Dotaties)


40 40

6 6

6 6

40 40

Fonds pensioenreglement GKN Pensioenvoorz. Ned. medewerkers Pensioenvoorz. Indon. medewerkers Pensioenvoorzieningen

261 325 29 615

35 62

27 42

97

69

253 305 29 587

Totaal Voorzieningen

655

103

75

627

Voorziening groot onderhoud De voorziening dient nog slechts voor een aantal woonhuizen, die bij leegstand zullen worden verkocht. Tot die tijd wordt de voorziening voldoende geacht voor eventueel (groot) onderhoud aan deze woningen. Fonds voormalig pensioenreglement GKN Dit betreft een pensioenregeling voor oud-medewerkers van de Gereformeerde Kerken in Nederland. Uitgangspunt voor deze voorziening vormt een actuariële berekening, welke periodiek wordt opgesteld. Voor de actuariële berekening zijn de volgende maatstaven gehanteerd: rekenrente 4%, sterftetabel GBM/V. 1995-2000 met drie jaar leeftijdsterugstelling. Pensioenvoorziening voor Nederlandse medewerk(st)ers Dit betreft een pensioenregeling voor oud-zendingsmedewerkers. Uitgangspunt voor deze voorziening vormt een actuariële berekening, welke periodiek wordt opgesteld. Voor de actuariële berekening zijn de volgende maatstaven gehanteerd: rekenrente 4%, sterftetabel GBM/V. 1995-2000 met drie jaar leeftijdsterugstelling. Pensioenvoorziening voor Indonesische medewerk(st)ers Aan de voorziening voor pensioenen van genoemde partners liggen overeenkomsten ten grondslag tussen de GKN en de desbetreffende partijen.

Schulden op lange termijn (6) De stand en het verloop van de schulden op lange termijn zijn als volgt: Schulden lange termijn (x € 1.000)

Leningen o/g Verplichtingen Totaal schulden lange termijn

Balans per 1-1-2010

1.395 169 1.564

Bij

Af Bestedingen/ Aflossingen

0

567 39 606

Vrijval

32 32


828 98 926

De specificatie van de Leningen o/g luidt als volgt:

Jaarrekening 2010


30

Leningen o/g (x € 1.000)

Balans 1-1-2010

Looptijd / percentage

SKG inzake LMW > 5 jr. / 0 - 8% Diakonieën t.b.v. FD Roosevelthuis/PSDV: - Renteloos/rente laag > 5 jr. / 0 - 4% - Geven of Lenen > 5 jr. / 0 - 4% Overigen > 5 jr. / 0% Totaal leningen o/g

Bij


Vrijval

Balans 31-12-2010

261

53

208

215 917 2 1.395

136 378

79 539 2 828

0

567

0

In de ‘bestedingen/aflossingen’ is een bedrag van € 372k begrepen met betrekking tot de aflossingen leningen FD Roosevelthuis/PSDV 2011. Dit bedrag is verantwoord onder de kortlopende schulden. De specificatie van de verplichtingen/uitkeringsrekeningen luidt als volgt: Verplichtingen (x € 1.000)

Uitkeringsrekeningen v.m. Gen.Kas Pastoraat e.d. Kerkbouw Rentesubsidies Steun instellingen Af: korte termijn verplichtingen Totaal Generale Kas Uitkeringsrekeningen Nalatenschap positief-orthodoxe gemeenten Pastoraat Kerkbouw Af: korte termijn verplichtingen Totaal Nalatenschap Overige uitkeringsrekeningen Rentesubsidies Af: korte termijn verplichtingen Totaal Overige Totaal verplichtingen

Balans 1-1-2010

81 86 22 26 215 72 143

26 6 32 11 21

8 8 3 5 169


Bij

52

Vrijval

18 11

0

Balans 31-12-2010

11 86 11 26 134 45 89

52 17 35

29 10 19

6

19

0

6 2 4

19 6 13

0

0

0

0

0

0

8 8 3 5

0

39

32

98

0

0

1 6 7 3 4

Deze verplichtingen (korte en lange termijn) betreffen de subsidietoezeggingen aan plaatselijke gemeenten, die nog niet tot uitkering zijn gekomen. De toenmalige kerkeigen toezeggingen hebben betrekking op de jaren tot en met 2003, waarbij de verplichtingen bij het betreffende kerkgenootschap werden verantwoord. Bij de introductie van de solidariteitskas (in 2004) zijn deze subsidietoezeggingen respectievelijk deze verplichtingen verantwoord binnen de dienstenorganisatie.

Jaarrekening 2010


31

Schulden op korte termijn (7) De schulden op korte termijn bedragen als volgt: Schulden korte termijn

Balans 31-12-2010

(x € 1.000)

Rekeningen courant LCGJ Stichting Steun Kerkbouw (SSK) Regionale stichtingen

Overige kortlopende schulden Uitkeringsrekeningen Generale Kas Uitkeringsrekeningen Nalatenschap pos. orthodoxe gemeenten Aflossingen 2011 leningen o/g FD Roosevelthuis/PSDV

Overige uitkeringsrekeningen Verplichtingen LRP Overige Totaal schulden korte termijn

Balans 31-12-2009

1.206 1.673 150 3.029

1.206 1.645 95 2.946

45 3 372 3 12 762 1.197

72 11

943 1.029

4.226

3.975

3

Niet in de balans opgenomen activa en verplichtingen Financiering van de dienstenorganisatie De Protestantse Kerk in Nederland staat conform de generale regeling van de dienstenorganisatie (artikel 12.4) garant voor de financiering van de dienstenorganisatie. Dienstverlening aan bureau predikanten Op grond van een in 2006 gedane uitspraak heeft de beleidscommissie predikanten recht op de levering van arbeid tot een eenmalig bedrag van € 300k. Tot en met 2010 is van dit budget ca. 42% (€ 126k) besteed door geleverde uren voor een re-integratieconsulent vanuit de dienstenorganisatie, alsmede voor de inzet van functionarissen in het kader van het project Hand aan de Ploeg. In 2011 zal voor een tweetal projecten (‘Hand aan de Ploeg’ en ‘Meedoen’) een inzet vanuit de dienstenorganisatie worden geleverd ter grootte van wederom € 126k, zodat voor de jaren 2012 tot en met 2014 nog een bedrag van € 48k resteert voor het werk van de re-integratieconsulent. LedenRegistratie Protestantse Kerk (LRP) De waarde van de investeringen in Numeri ten behoeve van LRP is per ultimo 2009 bepaald op € 0,6 mln. Deze is in 2010 op voorstel van de kleine synode afgeboekt, waardoor deze geheel is afgeschreven. Het projectplan LRP is eind november 2009 door de kleine synode vastgesteld. Het investeringbudget, welke als activum voor de Protestantse Kerk in Nederland wordt gezien, bedraagt 3.765k. In 2010 is het systeem LRP gebouwd. Ultimo 2010 is in de ledenregistratie een bedrag geïnvesteerd van € 2.430k. De uitrol naar de gemeenten vindt plaats in 2011. De uitgaven die met het project te maken hebben, blijven binnen de begroting zoals die in het projectplan zijn vermeld. Garantiestelling Stichting Protestants Diaconaal Krediet Nederland (PDKN) Voor het wenselijke garantievermogen van deze stichting is zowel door de Stichting Kerkelijk Geldbeheer (SKG) als door (de dienstenorganisatie van) de Protestantse Kerk in Nederland een garantstelling afgegeven aan de Stichting Protestants Diaconaal Krediet Nederland (PDKN) van ieder € 750k maximaal. Deze garantstelling, waarmee de kleine synode in zijn vergadering van 27 juni 2008 instemde, eindigt op 26 november 2015 (zeven jaar na dagtekening van de garantstelling, te weten 26 november 2008).

Jaarrekening 2010


32

5.7

Toelichting op staat van baten en lasten operationele resultatenrekening

Baten Opbrengsten vrijwillige geldwerving (8) Naast de opbrengsten uit vrijwillige geldwerving ten behoeve van Kerk in Actie, die binnen de dienstenorganisatie worden verantwoord, worden door de kerk nog de onderstaande wervingsmomenten gehouden. De opbrengsten van deze collecten bedragen als volgt: Opbrengsten vrijwillige geldwerving

Rekening 2010

(x € 1.000)

Opbrengsten vrijwillige geldwerving Collecte Kerk en Israël Collecte Eredienst en Kerkmuziek Collecte Pastoraat Collecte Missionair Werk Collecte Jeugd- en jongerenwerk Collecte Cathechese en Educatie Collecte Oecumene Collecte Protestantisme Totaal opbrengsten vrijwillige geldwerving

222 81 100 582 539 94 114 73 1.805

Begroting 2010

250 95 125 1056 443 244 144 54 2.411

Rekening 2009

218 88 86 882 443 213 129 146 2.205

De vergelijkende cijfers zijn aangepast door de overheveling van de collectes van Missionair Werk & Kerkgroei van de dienstenorganisatie naar de Protestantse Kerk, overeenkomstig de beleidsuitgangspunten uit ‘Toedeling van activa, passiva, baten en lasten’ (zie hoofdstuk 2.4). De daling in 2010 van de verschillende collecteopbrengsten ten opzichte van het boekjaar 2009 ter grootte van € 400k is met name ontstaan door de collecte voor missionair werk (€ 300) en voor de collecte catechese en educatie (€ 119). Laatstgenoemde collecte, waarvoor voorheen twee wervingsmomenten in de plaatselijke gemeenten werden gehouden, is met ingang van 2010 teruggebracht tot één wervingsmoment.

Opbrengsten verplichte heffingen (9) De opbrengsten uit de verplichte heffingen over 2010 bedragen:

Opbrengsten verplichte heffingen (x € 1.000)

Kerkrentmeesterlijk quotum Diaconaal quotum

Solidariteitskas Totaal verplichte heffingen

Rekening 2010

Afwijking

Begroting 2010

Rekening 2009

12.266 3.192 15.458

671 142 813

11.595 3.050 14.645

12.106 3.216 15.322

4.415

-10

4.425

4.515

19.873

803

19.070

19.837

Deze inkomsten uit verplichte heffingen in 2010 stegen in vergelijking met de rekening 2009 slechts met € 36k of wel met 0,2%.

Jaarrekening 2010


33

De meeropbrengst 2010 ten opzichte van de begroting bedraagt € 803k en kan als volgt worden geanalyseerd:

Analyse verschillen verplichte heffingen over 2010

Meeropbrengst door herzieningen en/of opslagen

Afwaardering vorderingen 2004 t/m 2010 van bezwaarde gemeenten

Solidariteitskas

730 151 881 13

- 572 - 145 - 717 - 66

513 136 649 43

671 142 813 -10

Totaal

894

- 783

692

803

(x € 1.000)

Afboeking voorziening dubieuze quotumdebiteuren

Meeropbrengst verplichte heffingen t.o.v. begroting 2010

Quota Kerkrentmeesterlijk Diaconaal

Financiële baten en lasten (10) Financiële (rente)baten Van de inkomsten uit het gevoerde treasurybeleid over het boekjaar 2010 wordt, na aftrek van de toerekeningen van rente aan diverse bestemmingsfondsen, het resterende bedrag aangewend voor de financiering van het algemene kerkenwerk, dat plaatsvindt in de dienstenorganisatie van de Protestantse Kerk. De inkomsten uit het gevoerde treasurybeleid zijn als volgt te onderscheiden: Financiële (rente-)baten en verdeling (x € 1.000)

Rekening 2010

Materiële vaste activa Financiële vaste activa Vorderingen en liquide middelen Middelen Kerk in Actie Beleggingen (netto-opbrengst) Beleggingen (koersresultaat) Totaal financiële (rente-)baten Renteverdeling (toerekening aan) Fondsen van derden Fondsen PKN (w.o. Diepenhorst) Exploitatie Kerk in Actie

1.220 138 140

66,1 7,5 7,6

235 113 1.846

12,7 6,1 100,0

49 151 1.646 1.846

(ten behoeve van het algemene kerkenwerk)

Totaal

%

Rekening 2009 1.221 54 82 89 264 261 1.971

%

62,0 2,8 4,2 4,5 13,3 13,2 100,0

63 229 89 1.590 1.971

Toelichting De financiële baten uit materiële vaste activa betreffen inkomsten uit onroerend goed. Hieronder is tevens begrepen de interne rekenrente aan de dienstenorganisatie, die de kerk calculeert over haar geïnvesteerde eigen vermogen in het gebouwencomplex te Utrecht.

De inkomsten uit financiële vaste activa betreffen enerzijds rente op uitstaande leningen en anderzijds dividend uit een deelneming. De dividenduitkering over enig jaar (2010) uit de deelneming in Boekencentrum B.V. wordt jaarlijks verantwoord in het volgende boekjaar (2011). Voor de opbrengsten uit beleggingen wordt verwezen naar hetgeen is vermeld in paragraaf 2 financieel beleid en beheer onder ‘Duurzaamheid en Beleggen’.

Jaarrekening 2010


34

Lasten Financiële bijdragen aan de dienstenorganisatie (11) Bij vaststelling van de begroting van de Protestantse Kerk in Nederland wordt door de kleine synode een financiële bijdrage verleend aan (het bestuur van) de dienstenorganisatie ter uitvoering van activiteiten en/of steunverleningsprojecten. Voor deze uitvoering krijgt de dienstenorganisatie, in overeenstemming met de door de kleine synode aanvaarde notitie “Toedeling activa, passiva, baten en lasten”, een vergoeding gelijk aan de omvang van de voor dit werk gegenereerde baten. Deze vergoeding voor het boekjaar 2010 komt uit op: Financiële bijdragen (x € 1 .000)

Rekening 2010

Begroting 2010

Rekening 2009

23.324

22.781

23.632

Totaal Financiële bijdragen

Deze reguliere bijdrage van de Protestantse Kerk aan de dienstenorganisatie daalde in 2010 ten opzichte van het boekjaar 2009 met € 308k of wel met 1,3%. De stijging ten opzichte van de begroting is voornamelijk ontstaan door hogere ontvangsten uit verplichte heffingen en door hogere rentebaten dan verwacht.

Jaarrekening 2010


35

5.8

Toelichting op staat van baten en lasten vermogensresultatenrekening

Baten Opbrengsten vrijwillige geldwerving (12) Onder deze inkomsten worden voornamelijk de aan de kerk gemaakte nalatenschappen verantwoord. In 2010 zijn de navolgende inkomsten verkregen: Vrijwillige geldwerving (x € 1.000)

Stichting Luthers Diakonessenhuis Fonds Blad ELK-kwartaal Nalatenschappen WD Nalatenschappen Zending Nalatenschappen K&I Nalatenschappen algemeen Nalatenschappen miss.werk Nalatenschappen Brandenburg Nalatenschappen HBO Collecte studiefonds Regionale fondswerving Overige giften e.d. Totaal vrijwillige geldwerving

Rekening 2010

Begroting 2010

Rekening 2009

59 8 1.509 807 484 52 5 107 -5

50 25 600 600

63 34 1.306 1.114

250

18

25

1 36 18 2.590

47 5 3.078

1.550

Vermogensmutaties in

Fonds LDF Solidariteit Fonds Nord Elbie Res. nalatenschappen WD Res. nalatenschappen Z Res. Kerk & Israël Algemene risicoreserve Reserve missionair werk Fonds Brandenburg Fonds HBO/univ.onderwijs Studiefonds PKN Regionale reserves Spec.kerkel. best.reserves

Nalatenschappen Inkomsten uit erfenissen en legaten zijn aanmerkelijk hoger uitgekomen dan begroot. Aangezien deze inkomsten zich in principe moeilijk laten begroten is de hogere opbrengst mede het gevolg van een schattingswijziging op basis van nieuwe inzichten in de uitleg van de Richtlijn van de Raad voor de Jaarverslaggeving. De schatting aan verwachte inkomsten uit aangemelde maar nog niet formeel afgewikkelde nalatenschappen bedroeg jaarlijks ca. € 0,5 mln. Ultimo 2010 is deze schatting nu uitgekomen op ruim € 2,2 mln. Hiervan werd eind 2010 al rechtstreeks een bedrag van ca. € 1 mln. naar Kerk in Actie overgedragen voor ondermeer Kinderen in de Knel, Noodhulp en Binnenlands diaconaat.

Subsidies en bijdragen van derden (13) Subsidies/bijdragen derden (x € 1.000)

St. Steunfonds v/h Zuiden Diverse lutherse bijdragen Totaal subsidies/bijdr. derden

Jaarrekening 2010

Rekening 2010

Begroting 2010

Rekening 2009


15

15

Best.res.PDC-Nrd.Br./L. Lutherse fondsen

15

15

12 6 18


36

Financiële baten en lasten (14) Financiële baten en lasten (x € 1.000)

Rentebaten incl. koersresultaten

Rekening 2010

Begroting 2010

Rekening 2009

151

100

229


Diverse reserves en fondsen

Jaarlijks wordt hier de rentetoerekening aan diverse kerkelijke fondsen en/of reserves verantwoord.

Bijzondere baten (15) De bijzondere baten over het boekjaar 2010 betreffen als volgt: Bijzondere baten (x € 1.000)

Herwaardering BC Uitgeverij Herwaardering beleggingen Vrijval toegezegde subsidies Vrijval toegezegde subsidies Opbrengst Raptim Opbr. advertenties ELK-Kw. Diverse baten Operationele resulaten DO: Voord. saldi DO 2010/2009 Result.verd. 2010/9(Steunverl.) Result.verd. 2010/9 (Cat.past.) Result.verd. 2010/9 (MW/KG) Result.verd. 2010/9 (K&Isr.) Result.verd. 2008 (LMW) Totaal bijzondere baten

Rekening 2010

Begroting 2010

Rekening 2009

64 190 30 19 948

50

177 433 179

10

2 29

43 973 189 145 196 77 4 2.878

1.093 1.223 205 378 43 60


Best.res.deelneming BC Best.res.waardering beleg. Steunverleningsreserves Res. postief orthodoxe gem. Reserve werelddiaconaat Fonds Nord Elbie Diverse reserves Algemene risicoreserve Res. steunverlening gem. Res. steunverl.cat.past. Reserve missionair werk Fondsen kerkopbouw Fonds Individuele hulpverl.

3.762

Operationele resultaten dienstenorganisatie De resultaatverdeling van de dienstenorganisatie, voorzover de resultaten betrekking hebben op de reserves en fondsen van de Protestantse Kerk, wordt hier verantwoord onder de bijzondere baten en leidt vervolgens tot mutaties in de verschillende bestemmingsreserves en –fondsen. Het operationeel resultaat van de dienstenorganisatie over het boekjaar 2010 van € 973k komt ten gunste van de algemene risicoreserve.

Jaarrekening 2010


37

Lasten Specifieke kosten (16) Dit betreffen wachtgeld- en pensioenverplichtingen, die in het kader van de steunverlening aan gemeenten zijn verstrekt. Jaarlijks komen nu deze verplichtingen ten laste van specifieke reserves van waaruit deze destijds zijn toegekend. Specifieke kosten (x € 1.000)

Missionaire verplichtingen Subsidies aan gemeenten Pensioenuitkeringen Totaal specifieke kosten

Rekening 2010

Rekening 2009


Werkkapitaal Zending Res.steunverlening gem. Bakker-de Jongh fonds

50

26 66 2 94

Rekening 2010

Begroting 2010

Rekening 2009


7 4 11

5 10 15

13 26 39

13 50 2 65

Begroting 2010

50

Bureaukosten (17) Bureaukosten (x € 1.000)

Regionale activiteitenkosten Diverse algemene kosten Totaal bureaukosten

Regionale reserves Diverse reserves

Bijdragen uit bestemmingsreserves t.b.v. van de dienstenorganisatie (18) Voor programma’s Kerk in Actie Dit betreft de bijdragen op basis van een meerjarengemiddelde uit bestemmingsreserves, welke reserves worden gevoed door aan de Kerk vermaakte nalatenschappen voor Zending en Werelddiaconaat. Het uitvoerende werk wordt verricht door Kerk in Actie binnen de dienstenorganisatie. Kerk in Actie

Rekening 2010

Begroting 2010

Rekening 2009

Programma's Kerk in Actie Werelddiaconaat Zending

1.200 950

1200 950

550 550

Totaal Kerk in Actie

2.150

2.150

1.100

(x € 1.000)


Res.nalatenschappen WD Res.nal.schappen Zending

Voor werkzaamheden binnen de overige afdelingen van de dienstenorganisatie Onderstaand is weergegeven voor welke doeleinden een bijdrage is verleend ten behoeve van verschillende lijn- en stafafdelingen, alsmede uit welke bestemmingsreserves deze bijdragen worden verleend.

Jaarrekening 2010


38

Overige programmalijnen en afdelingen (x € 1.000)

Missionair Werk en Kerkgroei Exploitatiebijdrage Projecten Missionair werk Kerk in Ontwikkeling Kerkopbouwwerk Steunverlening gemeenten Regionale activiteiten Jeugdwerk Protestantse Kerk Jeugd- en Jongerenwerk Overig IO (Class. Ondersteuning) IO (Raad Pl. Geldwerving) HRM (Landelijk Maatsch. werk) Financiën & Control (adm. Nalatenschappen e.d.)

Rekening

Begroting

Rekening

2010

2010

2009

141

25 23

(Egalisatie)res. MW/KG Reserve LCGJ

22

Fonds bijzonder onderwijs Res.steunverlening gem. Reg.bestemmingsreserves

1000 64 143

80 200

200

50 50

50

71

72 82 1595

Bijz. algemene posten Totaal overige programmalijnen

141

469


48 65

Fonds Diepenhorst Reg. Bestemmingsreserves Res. Steunverlening gem. Generale kerkvoogdijkas Reserves Zending en WD Steunverl.res. Sol. Kas

463

en afdelingen

Overige financiële bijdragen (19) Deze uitgaven bestaan grotendeels uit toegekende subsidiebijdragen in het kader van steunverleningsprojecten vanuit specifieke bestemmingsfondsen. Overige financiële bijdragen (x € 1.000)

Gemeenten In Nrd-Brabant/Limburg Subsidies uit nalatenschap Lutherse gemeenten Instanties Bijdragen Diac.fonds Gr.-Dr. Endowm. Fund CTTC Wetenschappelijk onderzoek BNKP-Fonds voor de Weduwen Cie bijzondere zorg Projecten Diverse bijdragen

Rekening 2010

Begroting 2010

Rekening 2009

125

30 100 50 180

6

51 176 79 15

30 130

180

27 15 63 5 48 16 107 281

0

25 25

0

306

385

380

6

Personen Boekentoelagen studenten Totaal ov. fin. bijdragen

Jaarrekening 2010

40 15 125

93 99



Reg. Bestemmingsreserves Nal. Pos. orth. gemeenten Fonds LDF Solidariteit

Reg.best.-fonds (Gr./Dr.) Diak.fonds buitenl. (CTTC) Fonds Brandenburg Fonds Van Pesch Reserve categoraal past. Fonds Solidariteit/Nord Elbie Diverse reserves

Studiefonds

39

Bijzondere lasten (20) Bijzondere lasten (x € 1.000)

Dotatie pensioenvoorziening Kosten ELK-Kwartaal Herwaardering BC Uitgevers Herwaardering beleggingen Bijdrage F&C 2009 Kosten Friese vakantieweek Rente steunfonds Overige lasten (per saldo) Totaal bijzondere lasten

Rekening 2010

Begroting 2010

Rekening 2009

69 25

70 35

92 41

67 30 7 28 226

7

6 26 165

112


Werkkapitaal Zending Fonds Nord Elbie Herw.res. Boekencentrum Herw.res. beleggingen Res. Zending/WD Regionale best.reserves Steunfonds/RCZ Diverse reserves/fondsen

Werknemers De Protestantse Kerk in Nederland heeft, anders dan ten behoeve van de dienstenorganisatie, geen personeel in dienst. Volgens de Kerkorde worden de kerkelijke medewerkers voor de kerk benoemd door of vanwege de kleine synode (ordinantie 3-28-2) en heeft het bestuur van de dienstenorganisatie als taak het vertegenwoordigen van de kerk ter zake van het werkgeverschap (ordinantie 4-28-5).

Jaarrekening 2010


40

6.

Overige gegevens

6.1

Vaststelling

De kleine synode van de Protestantse Kerk in Nederland heeft de jaarrekening over het boekjaar 2010 behandeld en vastgesteld in de vergadering van 24 juni 2011.

6.2

Gebeurtenissen na balansdatum

Gemeld wordt dat de Protestantse Kerk in Nederland medio februari 2011 uit een nalatenschap een bedrag van € 364k heeft ontvangen ten behoeve van Kerk in Actie/Medische Zending. In 2011 zal nader worden bekeken op welke wijze dit bedrag zal worden besteed.

6.3

Controleverklaring

De controleverklaring van de accountant over het boekjaar 2010 is opgenomen op de volgende bladzijden van dit verslag.

Jaarrekening 2010


41

Jaarverslag en. enkelvoudige jaarrekening. over het boekjaar 2010 van de. Protestantse Kerk in Nederland

Recommend Documents