Financieel jaarverslag en jaarrekening over het boekjaar 2006 van de dienstenorganisatie van de Protestantse Kerk in Nederland
Rapport Kleine Synode d.d. 15 juni 2007 KDB 07.06
Uitgebracht door: Bestuur van de dienstenorganisatie van de Protestantse Kerk in Nederland, Utrecht, 14 mei 2007
14 mei 2007 Jaarrekening 2006
dienstenorganisatie Protestantse Kerk in Nederland
INHOUD Pagina:
1.
ALGEMENE GEGEVENS
3
1.1 1.2 1.3 1.4
Naam en vestigingsplaats Dienstenorganisatie van de Protestantse Kerk in Nederland Samenstelling bestuur en directie dienstenorganisatie Accountant
4 4 6 6
2.
JAARVERSLAG
7
2.1 2.2 2.3 2.4 2.5 2.6
Bestuursverslag Directieverslag Verslag governance Activiteitenverslag Verslag financieel beleid en beheer Begroting 2007
8 10 12 13 19 25
3.
ANALYSE, KENGETALLEN EN KERNCIJFERS
28
3.1 3.2 3.3 3.4 3.5
Inleiding Balans Staat van baten en lasten Financiële ratio’s Personeel
29 29 30 32 34
4.
JAARREKENING
36
4.1 4.2 4.3 4.4 4.5 4.6 4.7
Balans Staat van baten en lasten Resultaatverdeling Kasstroomoverzicht Waarderingsgrondslagen Toelichting op de balans Toelichting op de staat van baten en lasten
37 38 40 41 42 46 54
5.
OVERIGE GEGEVENS
67
5.1 5.2 5.3
Vaststelling Gebeurtenissen na balansdatum Accountantsverklaring
68 68 69
14 mei 2007 Jaarrekening 2006
dienstenorganisatie Protestantse Kerk in Nederland
2
1.
14 mei 2007 Jaarrekening 2006
ALGEMENE GEGEVENS
dienstenorganisatie Protestantse Kerk in Nederland
3
Hoofdstuk 1: 1.1.
Algemene gegevens
Naam en vestigingsplaats
Dienstenorganisatie van de Protestantse Kerk in Nederland Joseph Haydnlaan 2a 3533 AE Utrecht Telefoon: (030) 880 18 80 Fax: (030) 880 13 00 Contact:
[email protected] Web: www.pkn.nl
1.2
Dienstenorganisatie van de Protestantse Kerk in Nederland
De generale synode van het kerkgenootschap de Protestantse Kerk in Nederland laat zich, overeenkomstig ordinantie 11 artikel 18 lid 1 en 2 van de kerkorde, voor de verzorging van de generale financiën van de kerk bijstaan door het bestuur van de dienstenorganisatie, die de aan zijn zorg toevertrouwde vermogensrechtelijke aangelegenheden van de Protestantse Kerk in Nederland beheert. De organisatie van de Protestantse Kerk in Nederland en haar dienstenorganisatie ziet er als volgt uit:
De dienstenorganisatie ondersteunt de kerk, de gemeenten en allen die daarbinnen werken: • in hun betrokkenheid op God, op elkaar en op de wereld; • in het getuigenis van Jezus Christus; • in de dienst van gerechtigheid en barmhartigheid. Daarbij: •
verricht zij haar activiteiten in verbondenheid met andere kerken en maatschappelijke organisaties in binnen- en buitenland.
Om haar taken namens de kerk en gemeenten uit te kunnen voeren: • werkt zij dienstverlenend op basis van de vraag om ondersteuning en toerusting van het kerkelijk kader gericht op het beheer en de opbouw van de gemeente, de groei en de verdieping van het geloof en de theologische reflectie, de viering en beleving in de liturgie en de dienst aan de samenleving; 14 mei 2007 Jaarrekening 2006
dienstenorganisatie Protestantse Kerk in Nederland
4
• • • • •
draagt zij mede zorg voor de opleiding en nascholing van predikanten, kerkelijk werkers en ander (vrijwillig) kader; ondersteunt zij het geloofsgesprek en het spreken en leven van de kerk door studies en handreikingen, ook op het gebied van de geestelijke, politieke en economische krachten in de wereld; organiseert zij het werk zo dicht mogelijk bij de vragen van de gemeenten en van het kerkelijk kader, in de vorm van een concreet en transparant aanbod; voert zij het werk uit binnen de beleidskaders, die door de ambtelijke vergaderingen van de kerk zijn gesteld, op basis van de kerkorde; heeft zij de verantwoordelijkheid om zorgvuldig om te gaan met mensen en middelen.
Naast de ondersteunende stafafdelingen, als juridische zaken, synodesecretariaat, financiën & control, human resource management en facilitaire zaken, wordt in de dienstenorganisatie gewerkt vanuit de inhoudelijke lijnafdelingen op landelijk en regionaal niveau. Binnen het instituut voor Opleiding en Bezinning is ondermeer het theologisch seminarium gevestigd, een instelling van de Protestantse Kerk in Nederland voor opleiding en nascholing van predikanten en kerkelijk werkers. Binnen de afdeling Binnenland is een gedeelte van de activiteiten gericht op de opbouw van de plaatselijke gemeente, zoals o.a. de programma’s educatie, kerk en Israël, eredienst en kerkmuziek, het jeugdwerk, alsmede de financiële steunverlening aan gemeenten. Kerk in Actie Tevens wordt een groot deel van de activiteiten van de dienstenorganisatie uitgevoerd onder de naam Kerk in Actie van de Protestantse Kerk in Nederland. Deze activiteiten, verantwoord in een zevental programma’s, vonden ook in 2006 plaats in verschillende afdelingen van de dienstenorganisatie, in het bijzonder de afdelingen Buitenland, Communicatie & Fondsenwerving en Binnenland. De zeven programma’s van Kerk in Actie zijn het missionaire en diaconale werk in Nederland, Zending (buitenland), werelddiaconaat, noodhulp, kinderen in de knel en klimaatplan. Delen van het werk van Kerkinactie worden uitgevoerd mede namens tien oecumenisch georiënteerde kerken en organisaties in Nederland. Er is een uitgebreider jaarverslag over het werk van Kerk in Actie beschikbaar. In 2004 kwamen de besturen van ICCO en de dienstenorganisatie/Kerk in Actie al overeen om de samenwerking tussen beide werkorganisaties te intensiveren inzake het buitenland werk, fondswerving en facilitaire diensten. In het kader van de nauwe samenwerking met ICCO draagt de dienstenorganisatie van de Protestantse Kerk/Kerk in Actie bij aan de verdere verbreding van de samenwerking van identiteitsgebonden organisaties inzake ontwikkelingssamenwerking. Met ingang van 2006 besloten de navolgende organisaties, Kerk in Actie van de Protestantse Kerk in Nederland, ICCO, Edukans, Eye, Oikocredit en Prisma, strategisch te gaan samenwerken op het gebied van ontwikkelingssamenwerking. Door krachten te bundelen kunnen de organisaties beter in spelen op de vele kansen en uitdagingen die in het kader van ontwikkelingssamenwerking aan de orde zijn. Deze alliantie is geworteld in de Christelijke traditie en ontleent daaraan een belangrijk deel van haar inspiratie. Waarden, die richtinggevend zijn voor de samenwerking, zijn: solidariteit & naastenliefde, bevrijding & verzoening, respect en vertrouwen, mens als subject van verandering, tolerantie & inclusiviteit, rentmeesterschap & transparantie. Gezamenlijk vormen deze zes organisaties een alliantie, die zorg draagt voor de uitvoering van een meerjaren beleidsplan dat bestaat uit programma’s gericht op zowel armoede- en onrechtbestrijding in ontwikkelingslanden als draagvlakversterking en fondsenwerving in en buiten Nederland. Vanaf 2007 wordt door Kerk in Actie en ICCO gewerkt vanuit een gezamenlijke buitenlandafdeling.
14 mei 2007 Jaarrekening 2006
dienstenorganisatie Protestantse Kerk in Nederland
5
1.3
Samenstelling bestuur en directie dienstenorganisatie
Het bestuur van de dienstenorganisatie is per 31 december 2006 als volgt samengesteld: Bestuur: Ir G-J. Kramer, voorzitter ** P.J. Leendertse, secretaris * Mr. P. Schreuder * Dr B. Plaisier, vanuit het moderamen van de generale synode H. Hoogenhout, vanuit het moderamen van de generale synode ** Directie: H. Feenstra, algemeen directeur Ds E. Overeem, adjunct directeur * **
Audit-commissie overig kerkenwerk Audit-commissie Kerk in Actie
1.4
Accountant
PricewaterhouseCoopers Accountants N.V. te Utrecht
14 mei 2007 Jaarrekening 2006
dienstenorganisatie Protestantse Kerk in Nederland
6
2.
14 mei 2007 Jaarrekening 2006
JAARVERSLAG
dienstenorganisatie Protestantse Kerk in Nederland
7
Hoofdstuk 2: 2.1
Jaarverslag
Bestuursverslag
De jaarrekening en verslagen van de Protestantse Kerk in Nederland en de Dienstenorganisatie van de Protestantse Kerk in Nederland bieden ook een natuurlijk moment voor reflectie over het jaar 2006. Allereerst zijn wij dankbaar dat de cijfers aantonen dat we financieel in een stabielere en meer beheersbare situatie terecht zijn gekomen. Wij zijn er in geslaagd om de exploitatie van de dienstenorganisatie met een positief saldo af te sluiten door een zeer terughoudend vacaturebeleid. Dit ondanks het moeten opvangen van enkele forse financiële tegenvallers t.o.v. de begroting 2006 van de dienstenorganisatie, zoals de extra bijdrage aan de exploitatie van de SMRA, een aantal kosten in het kader van het sociaal plan voor de transformatie en een extra investering in ons Jongerenprogramma (JOP) . Maar er zijn ook zorgen: om te beginnen een forse teruggang van de vrijwillige geldwerving voor Kerk in Actie: niet alleen ten opzichte van de begroting 2006 maar ook ten opzichte van de jaarrekening 2005. Dit na een aantal jaren van stabilisatie. Om de gevolgen voor onze partners in het zuiden beheersbaar te houden is er aanspraak gedaan op revolving funds en zijn er grote besparingen doorgevoerd op de bestedingen voor de eigen organisatie en helaas ook voor de partners. Vanzelfsprekend zijn er veel bestedingen gedaan in het kader van de Tsunami en Pakistanprojekten uit de inkomsten van 2005. De intensieve samenwerking met ICCO op het buitenlandse werk is door de synode geaccordeerd en leidt tot een nieuwe structuur met ingang van 1 januari 2007. Ingrijpende beslissingen zijn ook genomen in 2006 over de structuur en inrichting van de Dienstenorganisatie. De afnemende financiële mogelijkheden van de plaatselijke gemeenten zorgen er voor dat er noodzakelijke bezuinigingen moeten worden doorgevoerd. De nota ‘Groeien met de riemen die je hebt’ heeft geresulteerd in het besluit de PDC’s in de huidige opzet en omvang te gaan sluiten en de lijnstructuur in Utrecht te veranderen in een programmastructuur. De totstandkoming van de Protestantse Theologische Universiteit heeft geleid tot een integratie van het Theologisch Seminarium Hydepark in deze Protestantse Universiteit. Het geld dat aan ons is toevertrouwd heeft ons ook in staat gesteld om projecten in onze eigen kerk en land te steunen en te ontwikkelen. Kortom de Protestantse Kerk in Nederland staat voor grote uitdagingen in een sterk geseculariseerde samenleving. Dat vraagt opnieuw om moedig te getuigen van ons geloof in de God van de Bijbel en mee te werken aan de opbouw van een rechtvaardige wereld. Bij deze ook een woord van dank voor de vrijwilligers en de medewerkers van de dienstenorganisatie die ten behoeve van de kerk actief zijn. Het bestuur kwam 11 keer in een regulier overleg bijeen. Naast de eigen bestuursvergaderingen had het bestuur een drietal keren overleg met het moderamen van de Generale Synode; met het besturenoverleg (overleg tussen ‘land’ en ‘regio’) werd 3 maal vergaderd en de bestuursleden woonden de bijeenkomsten bij van de Generale Synode (4 dagen) en de Kleine Synode (4 dagen). In het verslagjaar 2006 zijn bij het bestuur van de Dienstenorganisatie de volgende zaken op de bestuurstafel geweest: - De strategische keuzen voor de dienstenorganisatie: de nota ‘Groeien met de riemen die je hebt’ en voortgangsrapportages, zowel inhoudelijk als financieel. - De samenwerking met de SMRA: de extra aanvulling op de begroting 2006 vanuit de dienstenorganisatie, het voorstel aan de synode om de verantwoordelijkheid voor de werkzaamheden over te dragen aan de dienstenorganisatie en het synodebesluit in november om het bestuur van de dienstenorganisatie te benoemen als bestuur van de SMRA. - De ontwikkeling van een nieuw landelijk systeem voor de Ledenregistratie. - De samenwerking met ICCO in de toekomst. - De situatie rondom de stichting Rotterdam over de huidige samenwerking. - De mogelijke integratie van het Theologisch Seminarium in de Protestantse Theologische Universiteit. - De verdere verzelfstandiging van het pensioenfonds predikanten, daarmee het uit dienst treden van de directeur van het pensioenfonds. De overige medewerkers van het pensioenbureau blijven in dienst van de dienstenorganisatie.
14 mei 2007 Jaarrekening 2006
dienstenorganisatie Protestantse Kerk in Nederland
8
-
-
Het overleg met de Vereniging voor Kerkrentmeesterlijk Beheer (VKB) over de financiën en toekomstige ontwikkelingen van de kerk en het vaststellen van de gezamenlijke verklaring. Nadere innovatie van de financiële verslaglegging: modellen voor de jaarrekening 2005, balansvademecum, beleggingsbeleid, vermogensbeleid, ELK-fondsen, instellen van Audit commissies, vaststellen heffingsfactoren en begroting 2007, risicomanagement. De ontwikkelingen op het gebied van de toekomst oriëntatie van de Stichting Kerkelijk Kunstbezit in Nederland (SKKN) en de huidige financiële positie. De besluiten betreffende toewijzingen van actiepotten Kerk in Actie. Het advies bepalen rondom gang van zaken bij de statuten van de stichting de Zending. De bespreking notitie ‘Bouwstenen voor een businessplan landgoed Hydepark’. De vaststelling van het directiestatuut. De rapportage uit de aandeelhouders vergadering van Boekencentrum en vast te stellen strategie t.a.v. het toekomstige aandeelhoudersbeleid.
De voorzitter van het bestuur drs. G. Verweij is per 31 december 2006 afgetreden en is opgevolgd door ir. G-J. Kramer, zittend bestuurslid. De vacature die daardoor in het bestuur is ontstaan is vervuld door de benoeming van mr. P. Schreuder, oud penningmeester van de IZB. De samenwerking binnen het bestuur is als zeer constructief ervaren, hoewel er vaak serieuze, complexe onderwerpen werden besproken. Vooral de gang van zaken rondom de ledenregistratie heeft het bestuur de nodige zorgen gebaard, zowel t.a.v. de financiën als ook de inhoudelijke voortgang. Het bestuur ziet dit nog steeds als één van de grootste risico’s in de huidige bedrijfsvoering. Door de voortgang van het transformatieproces heeft het bestuur er vertrouwen in dat de continuïteit van de toekomstige financiële positie van de Dienstenorganisatie en de Protestantse Kerk in Nederland op orde is. Conform ordinantie 11, artikel 18, laat de generale synode zich voor de verzorging van de generale financiën bijstaan door het bestuur van de dienstenorganisatie. Overeenkomstig artikel 13 van de generale regeling voor de dienstenorganisatie legt het bestuur van de dienstenorganisatie de opgestelde jaarrekening voor aan de kleine synode. Het bestuur heeft het genoegen, op grond van deze jaarstukken ondersteund door het goedkeurende advies van de audit-committees, het volgende preadvies uit te brengen: - De onder zijn verantwoordelijkheid opgestelde jaarstukken van de dienstenorganisatie van de Protestantse Kerk in Nederland voldoen aan de Richtlijn Fondsenwervende Instellingen (650) van de Raad voor de Jaarverslaggeving. - Het bestuur adviseert de van een goedkeurende accountantsverklaring voorziene jaarrekening 2006 van de dienstenorganisatie van de Protestantse Kerk in Nederland, die sluit met een exploitatiesaldo van - € 12.348.000, vast te stellen. Dit betreft een positief operationeel resultaat van € 259.000 van de dienstenorganisatie en een bedrag van € - 12.607.000 op mutaties in de bestemmingsreserves en -fondsen van Kerkinactie. - Het bestuur wordt door middel van de vaststelling van de jaarrekening gedechargeerd ter zake van het gevoerde beheer (art. 13.2 generale regeling dienstenorganisatie).
Namens het bestuur van de dienstenorganisatie,
Ir G-J. Kramer voorzitter bestuur Dienstenorganisatie
14 mei 2007 Jaarrekening 2006
H. Feenstra algemeen directeur
dienstenorganisatie Protestantse Kerk in Nederland
9
2.2
Directieverslag
Algemeen Het jaar 2006 laat zich typeren als boeiend en dynamisch. Er is veel beleid ontwikkeld en er zijn veel veranderingen doorgevoerd; denk hierbij aan de SMRA en de Landelijke Ledenregistratie, maar ook de integratie van het Theologisch Seminarium Hydepark (TSH) naar de Protestantse Theologische Universiteit (PThU). De samenwerking tussen TSH en PThU is vastgelegd in een convenant. Wij denken dat hiermee de continuïteit van het seminarium als opleidings- en vormingsinstituut het best is gewaarborgd. De grootste verandering is het transformatieproces van de gehele dienstenorganisatie. Het management team heeft de verantwoordelijkheid om te bezuinigen en te bouwen met passie en verve opgepakt. Tot tweemaal toe heeft de synode zich gebogen over nota’s ‘Groeien met de riemen die je hebt’. Dit betekent ook een intensief proces binnen de dienstenorganisatie: personeelsbijeenkomsten, afdelingsbijeenkomsten, overleg met de Ondernemingsraad. Mede dankzij de bereidwilligheid van de medewerkers zijn wij in staat geweest om veel samen op te lossen. Een intensief overleg is gevoerd met de Vereniging voor Kerkrentmeesterlijk Beheer om te komen tot een strategie/visie op de actuele en toekomstige ontwikkeling van de financiële staat van de Protestantse Kerk in Nederland. Met technisch overleg hebben we dieper inzicht gekregen in elkaars analyse en uiteindelijk kon deze discussie worden gemarkeerd met een gemeenschappelijke verklaring. Een punt van zorg zijn de gebroken gemeenten, waar een deel van de gemeente is overgegaan naar de Hersteld Hervormde Kerk. Dit geeft veel pijn en verdriet in de gezinnen van deze gemeenten. Dankbaar zijn wij dat veel gemeenten weer in staat zijn nieuw kerkelijk leven op te bouwen, hierbij blijken er toch weer nieuwe mensen te zijn die zich bereid verklaren een nieuwe taak op hun schouders te nemen. Vanuit de solidariteitskas is er in een aantal gevallen steun verleend om dit werk financieel mogelijk te maken. Strategie en beleid De strategische keuzen van ‘Groeien’ worden alom zichtbaar: sluiting van de PDC’s per 1 januari 2008, gemeenteadviseurs nieuwe stijl worden per die datum aangesteld. Door het inkrimpen van het personeelsbestand zijn in de gehele organisatie de gevolgen zichtbaar. De ambtelijke vergaderingen zien deze verschuivingen eveneens en maken zich zorgen over hun ondersteuning. De discussies hierover zullen de komende jaren verder vorm krijgen. De financiële sturing is in 2006 verbeterd door een betere controlfunctie, tegelijkertijd zijn de planningsactiviteiten versterkt door het werken met jaarplannen en het voorbereiden van meerjarenbeleid. Grotere aandacht is nodig voor het fondsenwervingsbeleid. Met de, binnen het managementteam vastgestelde, notitie ‘Focus’ is het beleid daarvoor ingekaderd. Liever minder zaken doen, maar dan wel beter en met meer impact. De ‘15 cent campagne’ is daar een recent voorbeeld van. De gehele strategie zal worden geëvalueerd en zonodig bijgesteld. De samenwerking met ICCO biedt hiervoor ook een aantal nieuwe mogelijkheden. Kerk in Actie De inkomstenontwikkeling van Kerk in Actie baart ons zorgen. De inkomsten bleven niet alleen achter t.o.v. de begroting 2006, maar ook ten opzichte van de realiteit 2005. Er zal met nieuw elan aan verbetering gewerkt gaan worden, tevens is aan het bureau Kaski opdracht gegeven de achtergronden van deze daling te onderzoeken. De samenwerking met ICCO is vastgelegd in een notitie, die in november 2006 door de Generale Synode werd aangenomen. Tevens werden voorbereidingen getroffen voor een gemeenschappelijke buitenlandafdeling. De afdeling Zending heeft een eigen status binnen deze afdeling en wordt geheel uit Kerk in Actie gelden gefinancierd. Er is dit jaar veel aanspraak gedaan op de reserves van Kerk in Actie, grotendeels voor de besteding van Tsunami projecten. Zendingsreserves werden aangesproken om de teruggang voor de partners op te vangen. Tevens zijn er aangegane verplichtingen voor de uitgezonden medewerkers. Er is wel terughoudendheid betracht met verdere uitzending van medewerkers. Dit jaar komt er weer een specifiek jaarverslag Kerk in Actie voor een breed publiek van geïnteresseerden.
14 mei 2007 Jaarrekening 2006
dienstenorganisatie Protestantse Kerk in Nederland
10
Financieel resultaat 2006 Het positief operationeel resultaat voor de dienstenorganisatie over 2006 bedraagt € 259.000. De effecten van het terughoudende vacaturebeleid zijn hier de voornaamste reden van. Hiernaast zijn enkele tegenvallers geïncasseerd (m.n. de additionele bijdrage aan de SMRA ad € 291.000) en zijn kosten als gevolg van de transformatie (ad € 170.000) in dit resultaat opgenomen. Het operationeel resultaat van € 259.000 zal aan de Protestantse Kerk in Nederland worden toegewezen en wel voor € 282.000 ten gunste van de algemene risicoreserve en voor € 23.000 ten laste van steunverleningreserves van de afdeling Binnenland. Het vermogensresultaat van € -12.607.000 heeft nagenoeg geheel betrekking op bijdragen uit de revolving funds en actiepotten van Kerk in Actie, voornamelijk in het kader van Noodhulp (Tsunami-Azië en de aardbeving Pakistan – Kasmir). Financiën In 2006 zijn de lijnen, zoals die in 2005 zijn uitgezet in het kader van het project ‘In Control’, met kracht geïmplementeerd. Dit heeft geleid tot een vernieuwde begrotingssystematiek voor 2007. Tevens is het financieel beleid verder vastgelegd inclusief de afspraken met betrekking tot de vermogens en het beleggingsbeleid. De planningscyclus is strakker georganiseerd, waardoor de sturing van de organisatie is vereenvoudigd en er sneller gereageerd kan worden op mogelijke problemen. Personeel en Organisatie De formatie is ultimo december 20 fte’s lager dan de beginstand in januari 2006. Door een zeer terughoudend vacaturebeleid is dit mogelijk geweest. De medewerkers hebben dit ook mogelijk gemaakt door gebruikmaking van het mobiliteitscentrum, dat tracht zoveel mogelijk medewerkers een passende functie in de nieuwe organisatie te laten vinden of daarbuiten. Alleen voor JOP zijn er jonge mensen van buiten de organisatie aangetrokken. Er is op individueel niveau extra geïnvesteerd in opleidings- en scholingsactiviteiten om daarmee medewerkers meer kansen te bieden op de (interne en externe) arbeidsmarkt. Op organisatieniveau waren er voor eigen kader scholingsactiviteiten vanuit de PKN-academie op het gebied van organisatieontwikkeling (krimpen en bouwen) als ook op het gebied van nieuwe werkvormen met betrekking tot projectmanagement. Tegelijkertijd is er ook een inhoudelijke verdieping geweest rondom Willow Creek. Een positieve ontwikkeling is de daling van het ziekteverzuim naar 4,36%, ondanks de grote psychische druk op de medewerkers door de vele veranderingen en de toenemende werkdruk door de inkrimping. Leidinggevenden zijn getraind in verzuimbegeleiding. Een deel van de verzuimbegeleiding is van de Arbodienst overgegaan naar de P&O afdeling. Dit heeft niet alleen geleid tot een beperking van de kosten, maar nog belangrijker is dat het eerder een positief dan een negatief effect heeft gehad op het verzuimpercentage. OR Maandelijks is er een Overlegvergadering met de Ondernemingsraad. De OR heeft een nieuwe ambtelijk secretaris gekregen (met een reductie van het urental) en na de verkiezingen is een nieuwe samenstelling aangetreden met een mix van ervaring en nieuwkomers. De nieuwe structuur zal ook aanleiding geven tot herziening van de OR structuur. De OR is nauw betrokken geweest bij de nota’s ’Groeien’ en de implementatie van de LLR en de reorganisatie SMRA.
H. Feenstra, algemeen directeur
14 mei 2007 Jaarrekening 2006
dienstenorganisatie Protestantse Kerk in Nederland
11
2.3
Verslag Governance
Governance Het begrip "governance" duidt op een goede bestuurlijke inrichting van een onderneming en de uitvoering van goed ondernemersschap, waaronder begrepen integer en transparant handelen, alsmede goed toezicht hierop en het afleggen van verantwoording over het uitgeoefende toezicht. Dit is de rode draad van een aantal recent ontwikkelde codes (Tabaksblatt, Wijffels.) Voor de dienstenorganisatie van de Protestantse Kerk in Nederland zijn de richtlijn 650 voor fondsenwervende instellingen en de code Wijffels leidraad voor het handelen. De code Wijffels moet ook binnen de charitatieve sector bijdragen tot een efficiënt toezicht op het bestuur (checks) en een evenwichtige verdeling van invloed tussen het bestuur, het toezicht en de donateurs (balances.) Deugdelijk ondernemingsbestuur Aan het bestuur is het dagelijks bestuur van de dienstenorganisatie opgedragen. Binnen het raamwerk van de kerkorde en ordinanties van de Protestantse Kerk in Nederland en de generale regelingen behorende bij deze kerkorde bestuurt zij de organisatie. Zij is in dat kader tevens verantwoordelijk voor de naleving van alle relevante wet- en regelgeving en voor het beheersen van de risico’s verbonden aan het uit te voeren werk. Het bestuur rapporteert hierover aan de Kleine Synode. Benoemingen e.d. De leden van het bestuur worden benoemd en ontslagen door de generale synode: a. drie leden van het bestuur worden – op aanbeveling van het bestuur en gehoord het moderamen (dagelijks bestuur) – benoemd uit de leden van de kerk, b. de beide andere leden zijn afkomstig uit het moderamen: de scriba (bezoldigd bestuurder) en een ander daartoe aangewezen lid van het moderamen. De onder a. vermelde bestuursleden worden benoemd voor een periode van vier jaar; ze kunnen éénmaal voor een aansluitende periode worden herbenoemd. De onder b. vermelde bestuursleden worden benoemd voor de duur van hun zittingstijd in het moderamen. Wij verwijzen hierbij naar de Kerkorde. De leden van het bestuur vermijden in hun functioneren elke schijn van belangenverstrengeling. Daartoe zijn afspraken vastgelegd. Interne risicobeheersing- en controlesystemen De interne risicobeheersing- en controlesystemen dienen effectief en adequaat te zijn. De code verlangt dat het bestuur in het jaarverslag hieromtrent rapporteert. In 2006 werden de tussentijdse financiële rapportages verder ontwikkeld en uitgebreid met informatie vanuit de urenregistratie en de projectadministratie. Bij de richtlijnen voor de planning en begroting 2007 werd bij de uitwerking van de begroting een tweedeling aangebracht, namelijk het beleidsinhoudelijke gedeelte (jaar/werkplannen) en het financiële gedeelte (de begroting). Deze jaarplannen voor de afdelingen hebben een vertaling naar activiteiten/projecten conform het visierapport “Leren leven van de verwondering” en de beleidsnota/vervolgrapport “Groeien met de riemen die je hebt”. Voor de uitvoering van een goede controlcyclus is concretisering en verantwoording op activiteitenniveau gekoppeld aan hoofddoelstellingen van beleid noodzakelijk. Dit zal in de cyclus ten behoeve van het jaar 2008 zijn beslag krijgen. In de vergadering van de kleine synode op 24 november 2006 werd de notitie ‘Het strategisch financieel kader voor de (eigen) vermogensontwikkeling van de Protestantse kerk in Nederland’ vastgesteld. Hierin staan de afspraken met betrekking tot normering, behandeling, indeling en beschikkingsbevoegdheid aangaande het eigen vermogen van de kerk. In 2006 is het analysemodel aangaande het risicomanagement verder ingevuld en is een plan van aanpak geschreven op basis waarvan, in samenspraak met het management en het bestuur van de dienstenorganisatie, de uitwerking in monitoring systemen naar de organisatie in 2007 ter hand genomen wordt. Betrouwbare financiële verslaglegging De complexiteit van de wet- en regelgeving met betrekking tot verslaglegging blijft toenemen. Het betreft hogere eisen aan de verslaggeving en de controle hierop. De eisen gesteld aan de accountantscontrole met betrekking tot risicobeheersing- en controlesystemen worden hierdoor ook hoger. Het bestuur is verantwoordelijk voor de kwaliteit en de volledigheid van de verslaggeving. 14 mei 2007 Jaarrekening 2006
dienstenorganisatie Protestantse Kerk in Nederland
12
De Kleine Synode ziet er op toe dat het bestuur deze verantwoordelijkheid vervult. De (externe) certificerend accountant wordt aangewezen door de kleine synode en woont met ingang van 2005 de behandeling van de jaarrekening bij in de kleine synode. Hiernaast heeft de accountant overleg met de door het bestuur ingestelde audit-commissies. Vanwege de specifieke aard van de activiteiten en het grote volume aan geld is besloten tot een audit-commissie voor Kerk in Actie en een audit-commissie voor het ‘overig kerkenwerk’. De twee audit-commissies, met hun eigen verantwoordelijkheidsgebied, dienen op onpartijdige wijze het functioneren van de organisatie te toetsen, bevindingen te rapporteren en proactief te adviseren aan het bestuur over de doeltreffendheid, doelmatigheid en rechtmatigheid van het functioneren. In de verdere uitwerking van de opgestelde notitie ‘financiële besturingsfilosofie van de dienstenorganisatie 2008-2010’ zullen deze auditcommissies een meer prominente rol gaan spelen dan thans mogelijk is. Directiestatuut In het jaar 2006 is door het bestuur het directiestatuut vastgesteld conform artikel 8.2 van de generale regeling voor de dienstenorganisatie. Dit statuut regelt de taak van de algemeen directeur met betrekking tot de beleidsmatige voorbereiding en uitvoering van bestuursbesluiten en de dagelijkse leiding en organisatie van de dienstenorganisatie. Tevens wordt hierin aangegeven welke bestuursbevoegdheden aan de algemeen directeur zijn gemandateerd.
2.4
Activiteitenverslag
In dit hoofdstuk wordt op hoofdlijnen verslag gedaan van de activiteiten van de Dienstenorganisatie van de Protestantse Kerk in Nederland in 2006. De werkvelden worden geïllustreerd door een beknopt financieel overzicht vanuit de jaarrekening 2006. Meer gedetailleerde informatie daarover is ook te vinden in het Jaarverslag 2006 van Kerk in Actie en in de Informatienota van de Dienstenorganisatie (november 2006). 2.4.1
Kerk in Actie
Het Kerk in Actie werk van de Protestantse Kerk in Nederland wordt uitgevoerd in zeven programma’s, namelijk: Zending Buitenland (x € 1.000)
Uitgaven
Steunverlening Eigen activiteiten, voorlichting en uitvoeringskosten
2006 7.953 2.640 10.593
Inkomsten Vrijwillige geldwerving Overige inkomsten Uit bestemmingsreserves
2006 6.502 2.518 1.573 10.593
Zending De kracht van het geloof kan het leven van mensen ten goede veranderen. Kerk in Actie ondersteunt kerken en andere organisaties die vanuit deze overtuiging mensen in aanraking willen brengen met het geloof. Kerk in Actie werkt via partnerorganisaties die geworteld zijn in de lokale situatie en daarom kunnen aansluiten bij concrete vragen en problemen van de mensen. Er wordt financiële steun gegeven, maar ook wordt veel geïnvesteerd in persoonlijke contacten en ontmoeting. Het jaar 2006 werd bepaald door versterkte inzet op het direct koppelen van plaatselijke gemeenten in Nederland aan het werk van Kerk in Actie (programma Interactief) en door de noodzaak scherp prioriteiten te stellen in verband met teruglopende inkomsten. Hoofdthema’s waren in 2006 Evangelieverkondiging (waaronder bijbelvertaling en bijbelverspreiding), opleiding van kerkelijk kader, samenwerking tussen kerken, vreedzaam samenleven van verschillende godsdiensten en wederkerigheid en uitwisseling.
Werelddiaconaat (x € 1.000)
Uitgaven
Steunverlening Eigen activiteiten, voorlichting en uitvoeringskosten
14 mei 2007 Jaarrekening 2006
2006 10.479 2.501 12.980
Inkomsten Vrijwillige geldwerving Overig ( o.a. ICCO-projecten) Uit bestemmingsreserves
dienstenorganisatie Protestantse Kerk in Nederland
2006 6.777 6.131 72 12.980
13
Werelddiaconaat Mensen tot hun recht laten komen en hen, én hun kinderen, zicht geven op een toekomst. Dat is kort gezegd waar het in het Werelddiaconaat om gaat. Centraal staan de mensen naar wie niet wordt omgekeken. Partnerorganisaties van Kerk in Actie zijn dagelijks actief en bekommeren zich om hen. Het aantal armen en gemarginaliseerden neemt ondanks de groei van de wereldeconomie nog steeds toe. Daarom wordt het beroep op financiële steun door Kerk in Actie steeds groter. Helaas kwamen de inkomsten uit collecten en giften voor het werelddiaconale werk over 2006 aanzienlijk lager uit dan was begroot. Hierdoor moest worden gekort op een flink aantal financiële toezeggingen aan partners. Ook werd de ruimte om nieuwe aanvragen in behandeling te nemen zeer beperkt. Ondanks deze tegenslag is Kerk in Actie volop doorgegaan met zowel de financiële steunverlening aan haar partners als met lobbyactiviteiten gericht op o.a. de Nederlandse en Europese politiek. Hoofdthema’s waren in 2006: bestaanszekerheid voor kwetsbare groepen, bevorderen van recht en gerechtigheid en de strijd tegen HIV en Aids.
Noodhulp (x € 1.000)
Uitgaven
Steunverlening Coördinatie en toezicht Eigen activiteiten, voorlichting en uitvoeringskosten
Inkomsten
2006 14.455 485 544 15.484
Vrijwillige geldwerving Aandeel gezamenlijke acties Overige inkomsten Uit bestemmingsreserves
2006 2.386 1.598 967 10.533 15.484
Noodhulp Kerk in Actie was in 2006 voorzitter van de Samenwerkende Hulporganisaties (SHO). Onder haar regie werden drie noodhulpacties georganiseerd waarvan die voor Pakistan de op twee na hoogste opbrengst uit de geschiedenis van de SHO opleverde. Ook zijn er zware overstromingen geweest zowel in Midden- en Zuidoost-Europa als in verschillende Latijns-Amerikaanse landen. Hiervoor zijn noodhulpacties georganiseerd, maar er is ook veel geïnvesteerd in projecten die de lokale bewoners helpen bij de preventie van en de voorbereiding op rampen. Van bovengenoemde steunverlening (€ 14,8 mln.) had € 7 mln. betrekking op de Tsunami-ramp en € 3,8 mln. op de aardbeving in Pakistan. In 2006, het tweede jaar na de Tsunami, hielden Kerk in Actie en de partnerorganisaties zich, na afsluiting van de fase noodhulp, volledig bezig met de reconstructie van de infrastructuur en het herstel van sociaal economische omstandigheden. De persdienst heeft veel werk moeten verrichten toen halverwege het jaar de integriteit van de hulporganisaties door de media in twijfel werd getrokken. Kinderen in de Knel (x € 1.000)
Uitgaven
Steunverlening Eigen activiteiten, voorlichting en uitvoeringskosten
Inkomsten
2006 3.214 866 4.080
Vrijwillige geldwerving Overige inkomsten Uit bestemmingsreserves
2006 2.759 53 1.268 4.080
Kinderen in de Knel In 2006 steunde Kinderen in de Knel 30 projecten in 19 landen. Zo werkte men in Afghanistan samen met het Centrum voor Opvang en Begeleiding (CRC, Children Rehabilitation Centre). In Kosovo werd steun geboden aan de organisatie QPEA, die zich inzet voor een betere instroom van Roma-kinderen in het reguliere onderwijs. Ook werd steun verleend aan de organisatie Peacelinks, die werkt met voormalige kindsoldaten in Sierra Leone. Peacelinks wil deze jongeren bewust maken van hun mogelijkheden en eigenwaarde, waardoor ze beter controle krijgen over hun eigen toekomst. Klimaatplan (x € 1.000)
Uitgaven
Steunverlening Eigen activiteiten, voorlichting en uitvoeringskosten
Inkomsten
2006 500 186
Vrijwillige geldwerving Overige inkomsten Dotatie aan egalisatiereserve werelddiaconaat
686
14 mei 2007 Jaarrekening 2006
dienstenorganisatie Protestantse Kerk in Nederland
2006 359 691 - 364 686
14
Klimaatplan Vijf jaar geleden startten Kerk in Actie en ICCO met het Klimaatplan, waarin de relatie tussen klimaatverandering en armoede voorop stond: de rijke landen produceren de meeste CO2, maar de arme landen vangen de klappen op in de vorm van droogte, orkanen en overstromingen. Zo werden bijvoorbeeld in 125 dorpen in Zuidoost Pakistan zuinige houtoventjes geïntroduceerd. Tegelijkertijd werd de achterban in Nederland gestimuleerd om bewuster met energie om te gaan. Kerk in Actie sloot in november 2006 een overeenkomst met de groene energieleverancier Greenchoice, en benaderde de donateurs van Kerk in Actie en de kerkenraden van de Protestantse Kerk in Nederland met het verzoek om voortaan gas en elektriciteit van Greenchoice af te nemen.
Missionair werk Binnenland (x € 1.000)
Uitgaven
Inkomsten
2006
Steunverlening Eigen activiteiten, voorlichting en uitvoeringskosten
1.220 1.102 2.322
Vrijwillige geldwerving Overige inkomsten Dotatie aan egalisatiereserve
2006 1.834 824 - 336 2.322
Missionair werk In 2006 zijn volgens planning diverse werkzaamheden uitgevoerd met als doel gemeenten en groepen te steunen bij hun missionair werk. De ondersteuning door middel van materialen nam een belangrijke plaats in. Deze werden ook goed afgenomen. Bijzonder in trek was materiaal als bijvoorbeeld ‘De kerk viert feest’ dat werd gemaakt voor gemeenten die meededen aan de open monumentendag. In de financiële ondersteuning die dit jaar werd gegeven, lag het accent op (samenwerkings)projecten met migrantenkerken. Naast studie en onderzoek, in het bijzonder naar nieuwe vormen van christelijke gemeenschappen, kreeg de dialoog en ontmoeting - in vele vormen - met moslims sterk de aandacht.
Diaconaal werk Binnenland (x € 1.000)
Uitgaven
Inkomsten
2006
Steunverlening Eigen activiteiten, voorlichting en uitvoeringskosten
1.514 2.042
Vrijwillige geldwerving Overige inkomsten Bijdragen uit fondsen Dotatie aan egalisatiereserve
3.556
2006 2.315 1.380 43 - 182 3.556
Diaconaal werk Op verschillende manieren ontvingen gemeenten, diakenen, vrijwilligers en beroepskrachten hulp bij hun diaconale taak, in het bijzonder door hen te informeren en te adviseren. Financiële ondersteuning werd gegeven aan diaconale projecten, organisaties en hulpverleningsinstellingen die diaconaal werk uitvoerden namens gemeenten en diaconieën. Bovendien nam Kerk in Actie in bredere samenwerkingsverbanden de belangenbehartiging daarvan op zich, onder meer door lobby-activiteiten bij overheden en organisaties. In 2006 waren de inhoudelijke speerpunten: armoede en sociale zekerheid, vluchtelingen, en zorg. Zo is er bijvoorbeeld op het gebied van vluchtelingenwerk veel energie gestoken in het initiëren en organiseren van de handtekeningenactie ‘Geen kind in de cel’. Het resultaat was dat er meer dan 120.000 handtekeningen aan Tweede Kamerleden kon worden aangeboden. Deze actie heeft veel aandacht gekregen en een grote rol gespeeld in het politieke debat over vluchtelingen.
2.4.2
Algemeen Kerkenwerk
Bij het Algemeen Kerkenwerk, voornamelijk gefinancierd uit quotumgelden van de Protestantse Kerk in Nederland, wordt een onderscheid gemaakt tussen Ambtelijke organisatie, Kerkopbouw en de Solidariteitskas.
2.4.2.1 Ambtelijke organisatie Het werk van de ambtelijke organisatie heeft betrekking op:
14 mei 2007 Jaarrekening 2006
dienstenorganisatie Protestantse Kerk in Nederland
15
Ambtelijk Werk (x € 1.000)
Uitgaven
2006
Synodesecretariaat, Juridische zaken en Oecumene Kerkelijke bijdragen RACV, RCBB en Classicale bijdragen Algemene posten (bijzondere lasten)
2.450 2.191 694 434 5.769
Inkomsten Bijdragen Protestantse Kerk Uit bestemmingsreserves Diverse baten Nadelig resultaat
2006 4.900 188 78 603 5.769
Algemeen In de zomer van 2006 werden de stafafdelingen Synodesecretariaat en Juridische Zaken en Colleges samengevoegd tot één afdeling, met als hoofdtaken de ondersteuning van de ambtelijke vergaderingen en daarmee samenhangende organen en colleges, en de voorbereiding en de uitvoering van het (ambtelijk) werk daarvan. Deze samenvoeging moet in de toekomst leiden tot meer efficiency. Vooralsnog is er echter sprake van extra uitgaven: voor de aansturing van de werkprocessen van de samengevoegde afdeling is een bureaumanager aangetrokken. Het hoofd synodesecretariaat heeft de opdracht gekregen om het onderzoek van de geschiktheid van aanstaande predikanten op te zetten, nu dit door de ‘kerk’ is overgenomen van de predikants-opleidingen. Synodesecretariaat In 2006 is er één synodevergadering meer gehouden dan gepland en begroot, iets wat werd vereist door de behandeling van het vervolgrapport ‘Groeien met de riemen die je hebt’. Bij het synodesecretariaat wordt - in samenwerking met het moderamen - hard gewerkt aan een meer planmatige manier van werken, vooral wat betreft de voorbereiding van de vergaderingen van de (generale en kleine) synode. Juridische zaken In 2006 waren er opvallend meer aanvragen van verklaringen betreffende de juridische status van gemeenten. Eveneens werd meer juridisch advies gevraagd over niet-kerkelijke regelingen (bijv. privacywetgeving). De werkzaamheden voor de Commissie van Bijzondere Zorg (hervormd) verschoven steeds meer van het ontwerpen van voorlopige maatregelen naar het ontwerpen van definitieve voorzieningen. Veel tijd moest worden besteed aan de ontwikkelingen in de zgn. verklaring van recht procedure, die een aantal hersteld hervormde gemeenten bij de burgerlijke rechter had aangespannen. Oecumene In 2006 heeft een aantal grote vergaderingen plaatsgevonden: de Assemblee van de Wereldraad (Porto Allegre), de assemblee van de Gemeenschap van Protestantse Kerken in Europa (kerkengemeenschap van Leuenberg). Daarnaast is medewerking verleend aan de voorbereiding van het volgende ‘Christian Global Forum’, waar de Wereldraad de grote christelijke tradities ontmoet die niet in de Wereldraad vertegenwoordigd zijn (Pentecostals). Binnen de Dienstenorganisatie wordt een ‘Oecumene-nota’ voor de generale synode voorbereid. Kerkelijke bijdragen De voornaamste uitgaven zijn de reguliere jaarlijkse bijdrage aan de SMRA ten behoeve van de landelijke ledenregistratie en de contributie aan de SILA (stichting interkerkelijke ledenadministratie). Provinciale Dienstencentra - ambtelijk Tot de activiteiten van de PDC’s die worden gerekend tot de Ambtelijke organisatie, behoort het werk van de Regionaal Adviseur Classicale Vergaderingen. Deze geeft adviezen in kerkordelijke zaken aan de classicale vergaderingen en is ook adviseur van de kerkelijke colleges, zoals de visitatoren. Een belangrijk onderdeel van zijn taak is voorlichting en advisering gericht op de vereniging of federatie van plaatselijke gemeenten. Algemene posten Dit betreft veelal - niet begrote – bijzondere lasten. Voor het boekjaar 2006 waren dit voornamelijk de extra (exploitatie-)bijdrage aan de SMRA en uitgaven in het kader van de transformatie.
14 mei 2007 Jaarrekening 2006
dienstenorganisatie Protestantse Kerk in Nederland
16
2.4.2.2 Kerkopbouw Het werk van kerkopbouw bestaat uit de volgende activiteiten: Kerkopbouwwerk (x € 1.000)
Uitgaven
2006
Jeugdwerk / Kerkopbouw Binnenland Instituut Opleiding en Bezinning Bureau Predikanten / werkbegeleiding Provinciale dienstencentra Communicatie & Fondsenwerving Stafafdelingen (werk voor derden)
2.319 3.306 2.062 8.519 552 1.581 18.339
Inkomsten Bijdragen Protestantse Kerk Uit bestemmingsreserves Bijdragen inz. dienstverlening Overige inkomsten Voordelig resultaat
2006 11.868 1.002 4.764 1.590 - 885 18.339
Binnenland Jeugdwerk – Programma JOP Gedurende heel 2006 heeft Binnenland Jeugdwerk, naast haar gewone activiteiten, hard gewerkt aan de voorbereiding en inrichting van het Programma JOP. JOP is de landelijke jeugdorganisatie van de Protestantse Kerk in Nederland, en is in de eerste plaats een beweging van jongeren in en rond de Protestantse Kerk. Daarnaast biedt JOP ook ondersteuning in het plaatselijke jeugdwerk. JOP-adviseurs kunnen als specialisten op het gebied van jeugdwerk ingezet worden in plaatselijke gemeenten. Daarnaast bestaat de mogelijkheid om een JOP-adviseur voor langere tijd aan een plaatselijke gemeente te verbinden, waarvoor een vergoeding wordt gevraagd. De afdeling Communicatie & Fondsenwerving verzorgde een complete publiciteitscampagne voor het nieuwe merk JOP: huisstijl, website, folders, bladen en publiciteit. Het nieuwe Programma JOP werd o.a. gepresenteerd op het Flevo-jongerenfestival en de conferentie OPRIT. Binnenland Kerkopbouw Kerkopbouw besteedt in haar programma’s aandacht aan de manieren waarop gemeenten vorm en inhoud kunnen geven aan hun gelovig leven en handelen. Geloofsbezinning is daar een van, waarbij bezinning op de verhouding tussen kerk en Israël (volk, land en staat) een belangrijke plaats inneemt, Vormgeving van het gemeenteleven gebeurt eveneens door middel van de vieringen (liturgie en kerkmuziek); en door geloofsverdieping (educatie), gemeenteopbouw en pastoraat. Al de genoemde programma’s zijn volgens plan uitgevoerd. Extra aandacht kreeg de relatie tussen kerk en bijzonder onderwijs, door de ontwikkelingen rond de verplichte burgerschapsvorming op school en de rol die godsdienst daarin speelt. Daarom werd in november samen met Ouders & Coo en de NCRV een goed bezochte bijeenkomst georganiseerd over de samenwerking tussen school en kerk. Instituut Opleiding en Bezinning Hydepark Naast de diverse cursussen en trainingen – waarvan de PAO-gids een goed overzicht biedt – werden de voorbereidingen getroffen voor de ontvlechting van het Instituut voor Opleiding en Bezinning per 1 januari 2007. In de loop van dit jaar werd bestudeerd waar de verschillende onderdelen van het IOB het meest passend ondergebracht zouden kunnen worden. Theologisch Seminarium Hydepark (inclusief KPV-training, Interim-predikantenopleiding en opleiding Geestelijke Begeleiding) werd onderdeel van de Protestantse Theologische Universiteit. ‘Hydepark’ werd de exclusieve naam van het conferentiecentrum Hydepark van de Protestantse Kerk, als onderdeel van Facilitaire Zaken. Het Hendrik Kraemer Instituut (HKI) werd het opleidingsinstituut van Kerk in Actie/ICCO, en onderdeel van het programma Wereldwijd van de nieuwe buitenlandafdeling van Kerk in Actie/ICCO. Bureau Kerkmuziek werd onderdeel van afdeling Binnenland. Bureau Kerkelijk Werkers vormde, samen met bureau Werkbegeleiding predikanten, het HRM-team Werkbegeleiding Predikanten en Kerkelijk Werkers. Het Bezinningscentrum zette zich aan het opstellen van plannen voor de Kaderschool die vanaf 2007 het opleidingsinstituut voor het vrijwillige kader van de Protestantse Kerk in Nederland zal worden. Provinciale Dienstencentra De negen PDC’s ondersteunden de gemeenten van de Protestantse Kerk in hun regio’s. Zij stelden zich daarbij ten doel hen te helpen zo zelfstandig mogelijk antwoorden te formuleren op de eigen vragen, en deze vervolgens in de eigen praktijk vorm te geven.
14 mei 2007 Jaarrekening 2006
dienstenorganisatie Protestantse Kerk in Nederland
17
Gemeenten vragen in toenemende mate om ondersteuning bij de volgende vragen: identiteit en beleid; geloofsgesprek; missionaire vragen; diaconale vragen; omgaan met krimp en groei; en plaatselijke organisatorische vormgeving. Ook signaleerden de PDC’s bij hun gemeenten een grote behoefte aan advisering en begeleiding op het gebied van kerk en jongeren. Jeugdouderlingen en –diakenen, en andere jeugd- en jongerenwerkers blijken behoefte te hebben aan training, instructie, en informatie op hun werkterrein. In hun advisering en hun cursusaanbod hebben de PDC’s hierop ingespeeld. PDC’s hebben niet alleen taken op het gebied van advisering en educatie, maar ook op het gebied van fondsenwerving, in het bijzonder voor het missionair diaconaal aandeel. Daarvoor hebben de PDC’s een of meerdere van hun gemeenteadviseurs ingezet.
2.4.2.3 Solidariteitskas Uit de solidariteitskas worden de volgende activiteiten gefinancierd: Solidariteitskas (x € 1.000)
Uitgaven
2006
Steunverlening plaatselijke gemeenten Steunverlening categoriaal pastoraat Steunverlening Cie. bijzondere zorg Regionale solidariteitsprojecten
2.105 1.298 158 1.459 5.020
Inkomsten Heffingen van gemeenten Uit bestemmingsreserves Nadelig resultaat
2006 4.839 158 23 5.020
Solidariteitskas Uit de opbrengst van de Solidariteitskas wordt steun verleend aan plaatselijke gemeenten, aan bepaalde vormen van categoriaal pastoraat en aan regionale projecten met een solidariteitskarakter. De Commissie Solidariteitskas, ingesteld door de synode, is verantwoordelijk voor de bestedingen uit de Solidariteitskas. Deze commissie wordt voorgezeten door preses ds. J.-G. Heetderks. Steun plaatselijke gemeenten Voor de beoordeling van steunaanvragen aan plaatselijke gemeenten is een Kamer voor de steunverlening ingesteld. Voor de verantwoording van deze steunverlening wordt door de Kamer zelf een uitgebreid jaarverslag opgesteld. De Kamer voor de steunverlening, heeft als taak de steunaanvragen van plaatselijke gemeenten te beoordelen. In totaal werden in 2006 160 aanvragen door de plaatselijke gemeenten ingediend, waarvan er 36 werden afgewezen. In totaal was met de toekenning van financiële steun een bedrag gemoeid van ruim € 2,1 mln. Vormen van categoriaal pastoraat Aan het pastoraat ten behoeve van studenten, het pastoraat in de binnenvaart en het pastoraat onder doven is in 2006 € 1,3 mln. besteed. Verreweg het merendeel van dit bedrag (€ 1 mln.) betrof het studentenpastoraat. De Commissie heeft besloten om onderzoek te doen naar de betekenis van het studentenpastoraat, dat moet resulteren in een reorganisatievoorstel. De reorganisatie zal, met minder middelen, de kwaliteit van het studentenpastoraat moeten handhaven of zelfs verhogen. Steunverlening Commissie van bijzondere zorg (CBZ) In 2005 is door het moderamen van de generale synode een taakgroep voor de steunverlening aan de zogenaamde CBZ-gemeenten ingesteld. Het betreft hier gemeenten aan de rechterflank van de vroegere Nederlandse Hervormde Kerk, die in problemen zijn gekomen doordat veel leden de gemeenten hebben verlaten omdat zij zich niet konden vinden in de vereniging van de kerken per 1 mei 2004. Door deze taakgroep is in 2006 in bepaalde gevallen een overbruggingssubsidie toegekend. De dekking van deze bijdragen vindt plaats vanuit de bestemmingsreserve steunverlening plaatselijke gemeenten. Regionale projecten met solidariteitskarakter Uit de Solidariteitskas zijn ook in 2006 ‘solidariteitsprojecten' uit de regio gefinancierd. De uitvoering en financiering van dergelijke projecten zal in 2007 op een andere manier gebeuren, in verband met een andere werkwijze van de dienstenorganisatie overeenkomstig het transformatieproces.
14 mei 2007 Jaarrekening 2006
dienstenorganisatie Protestantse Kerk in Nederland
18
2.5
Verslag financieel beleid en beheer
2.5.1
Notitie ‘Toedeling activa, passiva, baten en lasten’
In 2005 heeft de kleine synode de beleidsnotitie ‘Toedeling activa, passiva, baten en lasten’ aanvaard, waarin een meer beleidsmatige afweging en onderbouwing is gegeven van toedelingen van zowel balanscomponenten als onderdelen van de staat van baten en lasten aan de verantwoording van de Protestantse Kerk in Nederland of aan die van haar dienstenorganisatie. Hierdoor werd beter inzicht verkregen in de generale financiën van de Protestantse Kerk in Nederland. De belangrijkste (hoofd-)uitgangspunten worden in onderstaande kaders nogmaals kort samengevat: De Protestantse Kerk in Nederland onderhoudt ten behoeve van de arbeid van de kerk een dienstenorganisatie. Zij laat het werk uitvoeren door de dienstenorganisatie. Beiden zijn zelfstandige rechtspersonen en kennen daarom een eigen begroting en jaarrekening. Ten behoeve van het (financiële) inzicht voor de kleine synode zullen ook geconsolideerde jaarcijfers van de Kerk worden opgesteld. Voor de toedeling van balanscomponenten geldt: De Kerk is eigenaar van de activa en passiva van de Protestantse Kerk in Nederland. Vorderingen en schulden als gevolg van de uitoefening van het werk voor de Kerk, alsmede ook alle balanscomponenten voortvloeiende uit het werk van Kerk in Actie, worden verantwoord bij de dienstenorganisatie. Voor de toedeling van baten en lasten geldt: 1
2
3
De baten worden verantwoord bij de Protestantse Kerk in Nederland. De dienstenorganisatie krijgt voor het uitvoeren van het werk voor de kerk een vergoeding gelijk aan de omvang van de voor dit werk gegenereerde baten. Echter baten uit het werk voor derden verricht door de dienstenorganisatie van de Protestantse Kerk in Nederland zelf én de baten in het kader van Kerk in Actie worden verantwoord bij de dienstenorganisatie. Lasten voortvloeiende uit het werk dat door de dienstenorganisatie voor de kerk wordt uitgevoerd, waaronder het werk van Kerk in Actie, alsmede lasten voor het werk voor derden, worden verantwoord bij de dienstenorganisatie.
2.5.1a Bijdragen uit bestemmingsreserves en bestemmingsfondsen Hierbij wordt opgemerkt dat de Protestantse Kerk in Nederland uit haar bestemmingsreserves en bestemmingsfondsen bijdragen verleend aan de dienstenorganisatie met als doel de gelden te besteden voor de doelen waarvoor deze gelden aan de Kerk zijn toevertrouwd. Deze bestemmingsbijdragen worden bij begrotingsbehandeling vastgesteld en vormen daardoor een dekkingsmiddel voor deze specifieke activiteiten, die eveneens binnen de dienstenorganisatie worden verricht. Nadrukkelijk wordt vermeld dat, wanneer deze specifieke gelden uitgeput raken, de activiteiten en/of de dienst-/hulpverleningen worden beëindigd, danwel dat, wanneer deze specifieke gelden onderdeel uitmaken van mede op andere wijze gefinancierd werk, de activiteiten en/of dienst/hulpverleningen soms sterk worden verminderd vanwege uitputting van deze bestemmingsreserves en –fondsen. In de Kerk is weleens gemeend dat verminderingen van deze reserves en fondsen een intering betreffen van het (eigen) vermogen van de Kerk. Dit is beslist niet het geval, juist omdat hiermede gehoor gegeven wordt aan veelal de erflater/ster om de door de Kerk ontvangen middelen in te zetten voor het specifieke aangegeven doel. Het beheren van deze gelden en het alleen doen van bestedingen van de revenuen uit dit vermogen zou het specifieke doel tekort doen, tenzij instandhouding van dit vermogen bij testament nadrukkelijk is bepaald. In de, door de kleine synode aanvaarde, notitie inzake de vermogensontwikkeling van de Kerk staat vermeld dat de algemene (risico-)reserve geldt als continuïteitsreserve, de ‘buffer’ voor onverwachte tegenvallers voor de gehele organisatie, inclusief Kerk in Actie, en dat deze risicoreserve tevens optreedt als egalisatiereserve voor operationele resultaten van de dienstenorganisatie.
14 mei 2007 Jaarrekening 2006
dienstenorganisatie Protestantse Kerk in Nederland
19
2.5.2
Notitie “Strategisch financieel kader voor de (eigen) vermogensontwikkeling van de Protestantse Kerk in Nederland
In de vergadering van de kleine synode op 24 november 2006 werd de notitie ‘Het strategisch financieel kader voor de (eigen) vermogensontwikkeling van de Protestantse Kerk in Nederland’ vastgesteld. Aanleiding tot dit rapport was de aanvaarde beleidsnota ‘Groeien met de riemen die je hebt’, waarin strategische keuzes zijn gemaakt ter verbetering van de beheersbaarheid, weerbaarheid, stabiliteit en voorspelbaarheid van de organisatie. De toetsing van de eigen vermogenspositie en vermogensontwikkeling en, waar nodig, het herformuleren van het beleid dienaangaande richtte zich in dit rapport met name op: • Het gestand doen van de gemaakte afspraken bij aanvaarding van nalatenschappen en erfstellingen; • De beschikkingsbevoegdheid over de verschillende vermogensbestanddelen; • De indeling van de vermogens naar aard van de besteding, waarbij voldaan moet worden aan de wet- en regelgeving; • De eenduidigheid van behandeling van de vermogens (waaronder de indeling naar soort en de rentetoerekening); • Het vaststellen van normen voor het vermogen (in welke mate en voor welke reserves en fondsen). a. beslissingsbevoegdheid Het beleid met betrekking tot de beslissingsbevoegdheid van onttrekkingen uit het eigen vermogen vond plaats volgens een bestendige gedragslijn, dat echter niet was geformaliseerd. Door de synodale aanvaarding van dit rapport heeft deze formalisering nu plaatsgevonden en komt neer op: a. onttrekkingen uit het eigen vermogen (incl. die uit de revolving funds van Kerk in Actie) worden, zoveel als mogelijk is, geraamd via de cyclus van de jaarlijkse begrotings-behandeling, zodat de kleine synode beslist bij de vaststelling van de begroting; b. een meerjarenraming wordt niet gezien als basis waarop geautoriseerde onttrekkingen plaats kunnen vinden; c. onttrekkingen in de goedgekeurde begroting dienen als een maximum te worden beschouwd; d. afwijkingen t.o.v. de begroting worden via de tussentijdse rapportages kenbaar gemaakt aan het bestuur van de dienstenorganisatie, grote overschrijdingen worden ter kennis gebracht van de kleine synode resp. ter goedkeuring voorgelegd; e. substantiële overschrijdingen (> € 100.000) worden aan de kleine synode ter goedkeuring voorgelegd met uitzondering van de aanwendingen uit de revolving funds van Kerkinactie, die in het lopende jaar beschikbaar zijn voor noodzakelijke hulpverlening. b. herindeling vermogensbestanddelen Omtrent herindelingen van de algemene reserves, bestemmingsreserves en bestemmingsfondsen, alsmede een herverdeling van enkele reserves en fondsen, werd besloten om deze wijzigingen met ingang van de jaarrekening 2006 te effectueren, hetgeen tot gevolg heeft dat een reclassificatie van het eigen vermogen nodig is van de balans per 31 december 2005. De reclassificaties, die geen gevolgen hebben gehad op het resultaat over het boekjaar 2006, zijn in de jaarrekening van de Protestantse Kerk in Nederland opgenomen onder de waarderingsgrondslagen. c. uniformering rentetoerekening Met betrekking tot de toerekening van rente is besloten om, mede uit het oogpunt van uniformiteit, rente aan reserves en fondsen toe te rekenen, indien dit door de gever (veelal testamentair) is bepaald. De resterende renteopbrengsten komen ten gunste van de exploitatie van de dienstenorganisatie op basis van de vermogenspositie (geldstromen) van de afzonderlijke werkvelden. d. normering eigen vermogen De destijds vastgestelde normering van het totale eigen vermogen was mede gebaseerd op de aanwezige bestemmingsreserves en bestemmingsfondsen van de Protestantse Kerk in Nederland. Besloten werd tot aanscherping van deze norm door alleen aan de algemene (risico-)reserve een normering te verbinden in een bandbreedte, waarmee de mate van weerbaarheid van de organisatie wordt aangegeven. Deze risicoreserve geldt enerzijds als continuïteitsreserve, een ‘buffer’ voor onverwachte tegenvallers, en anderzijds als egalisatiereserve voor de operationele resultaten van de dienstenorganisatie. De bandbreedte of de hoogte van deze risicoreserve werd bepaald op minimaal 40% met een maximum tot 60% van de jaarloonsom van de dienstenorganisatie incl. Kerk in Actie.
14 mei 2007 Jaarrekening 2006
dienstenorganisatie Protestantse Kerk in Nederland
20
Normering eigen vermogen (norm 40% - 60%)
Rekening 2006
Rekening 2005
%
%
(x € 1.000)
Risicoreserve
9.930
48,7
10.211
50,0
Ten slotte besloot de kleine synode het bestuur van de dienstenorganisatie te verzoeken een convenant op te stellen waarin de positie van de Lutherse Fondsen goed wordt vastgelegd. Op het moment van schrijven van dit jaarverslag is overeenstemming bereikt met de financiële commissie van de evangelisch-lutherse synode over een protocol, waarin is bepaald op welke wijze aanwending van en besluitvorming over de lutherse fondsen dient plaats te vinden. 2.5.3
Treasurybeleid
Notitie Duurzaamheid en beleggingen van de Protestantse Kerk in Nederland Op verzoek van het moderamen van de synode werd in september 2006 een nota ‘Duurzaamheid en Beleggingen van de Protestantse Kerk in Nederland’ (KDB 06.16) uitgebracht. De behandeling van deze nota werd in de vergadering van 24 november 2006 doorgeschoven naar die van 30 maart 2007. Aanvaarding van de nota heeft tot resultaat dat wijzigingen zullen worden aangebracht in de mix van beleggingscategorieën en in het duurzame karakter van de beleggingsportefeuille. Resultaten treasury Volgens de vastgestelde beleidsuitgangspunten is de kerk eigenaar van alle activa en passiva, uitgezonderd die van Kerkinactie. Dit houdt in dat de inkomsten, welke worden gegenereerd uit de verschillende activa, worden verantwoord bij de Protestantse Kerk in Nederland. Onder aftrek van een rentetoewijzing aan diverse bestemmingsfondsen wordt het resterende bedrag door de kerk beschikbaar gesteld aan de dienstenorganisatie ten behoeve van de uitvoering van het algemene kerkenwerk. De inkomsten uit het gevoerde treasurybeleid zijn als volgt te onderscheiden:
Totale financiële (rente-)baten (x € 1.000)
Materiële vaste activa Financiële vaste activa Beleggingen Vorderingen en liquide middelen Totale financiële baten: (*)
Rekening 2006
Rekening 2005
%
1.260 126 357 300 2.043
61,7 6,1 17,5 14,7 100,0
1.254 132 545 289 2.220
% 56,5 6,0 24,5 13,0 100,0
(*) exclusief rentebaten noodhulp Kerkinactie
De financiële baten uit materiële vaste activa worden verkregen doordat de kerk over haar geïnvesteerde eigen vermogen in het gebouwencomplex te Utrecht interne rekenrente calculeert aan de dienstenorganisatie, die deze rente verdisconteert in de huisvestingskosten van het complex. De inkomsten uit financiële vaste activa betreffen enerzijds dividend uit een deelneming en anderzijds rente op uitstaande leningen.
Toerekening financiële baten en lasten (x € 1.000)
Totale financiële baten: (zie boven) Af: - Rente toerekening aan fondsen van derden - Rente fondsen Protestantse Kerk in Nederland (via vermogensresultatenrekening)
Resteert t.b.v. het algemene kerkenwerk, dat door de dienstenorganisatie wordt uitgevoerd:
Rekening 2006
Begroting 2006
Rekening 2005
2.043
2.220
- 194
- 219
- 57
- 311
1.792
1.807 (*)
1.690
(*) In de begroting 2006 zijn alleen de nettobaten begroot, die beschikbaar zijn voor de exploitatie van het algemene kerkenwerk.
14 mei 2007 Jaarrekening 2006
dienstenorganisatie Protestantse Kerk in Nederland
21
Beleggingen Het door de synode vastgestelde beleggingsbeleid is er op gericht de combinatie van hogere rendementen bij verantwoord risico te realiseren. Dit alles binnen bepaalde normbandbreedtes. De beurswaarde van de beleggingsportefeuille is als volgt:
( x € 1.000)
Beurswaarde per 31-12-2006 € %
Beurswaarde per 31-12-2005 € %
Obligaties Vastgoed Aandelen Overige beleggingen
3.196 1.270 3.302 2.824
30,2 12,0 31,2 26,6
4.499 897 1.929 * 2.971 *
10.592
100,0
Beleggingsportefeuille
Beleggingsbeleid %
43,7 8,7 18,7 28,9
50-70 15-25 0-20 0-10
(waaronder Oikocredit)
Totaal
10.296
100,0
* Voor vergelijkingsdoeleinden zijn de beurswaarden per 31 december 2005 aangepast vanwege onderbrenging van de deelnames Oikocredit onder de overige beleggingen.
Het beleid met betrekking tot de samenstelling van de mix aan beleggingscategorieën kon ook in 2006 nog niet ten volle tot uitvoer worden gebracht. Aanvaarding van de nota ‘duurzaamheid’ heeft tot resultaat dat wijzigingen zullen worden aangebracht in de mix van beleggingscategorieën en in het duurzame karakter van de beleggingsportefeuille. Om deze reden is nog niet overgegaan tot herbelegging van door lossing vrijgekomen obligatiebeleggingen. Het merendeel van deze vrijvallende beleggingen is in liquiditeiten aangehouden. Hierdoor voldeed de omvang per 31 december 2006 van de beleggingencategorieën niet aan de gestelde bandbreedtes. Het beleggingsmandaat voortvloeiende uit de specifieke belegging van het Fonds Diepenhorst is in 2006 geheel ten uitvoer gelegd. Voor het Fonds dient een vermogen van € 3,5 mln. in stand te blijven, dat voor € 1,5 mln. belegd moet worden in Oikocredit, voor € 1,25 mln. in duurzame beleggingen (aandelen in duurzame bedrijven en beleggingsfondsen) en voor € 0,75 mln. in het diaconaal leningenfonds. Deelname plaatselijke gemeenten in Oikocredit via de landelijke kerk Door zowel colleges van kerkrentmeesters als colleges van diakenen van plaatselijke gemeenten wordt via de landelijke kerk deelgenomen in Oikocredit. Ultimo 2006 is een bedrag bijeen gebracht van € 8.049.724 (ultimo 2005: € 7.758.597), waarvan op naam van de Protestantse Kerk in Nederland aandelen Oikocredit zijn gekocht. Deze aandelen, die worden verantwoord in de jaarrekeningen van plaatselijke gemeenten, zijn niet in de balans van de Protestantse Kerk in Nederland opgenomen. Het verloop van de beleggingen en de koersresultaten over 2006 is als volgt: Obligaties
Verloop beleggingen
Vastgoed
Aandelen
( x € 1.000)
Boekwaarde per 1-1-2006: Aankopen
4.212
Overige beleggingen
Totaal
Koersresultaat Boekwaarde per 31-12-2006:
3.074
897 12 909 0 909 361 1.270
Obligaties boven pari Beurswaarde 31 december
122 3.196
1.270
3.302
2.824
122 10.592
Koersresultaat
0,0%
39,7%
6,4%
-0,4%
5,3%
4.212 -1.138 3.074
Verkopen/lossingen
14 mei 2007 Jaarrekening 2006
1.929 1.174 3.103 0 3.103 199 3.302
2.971 0 2.971 -135 2.836 -12 2.824
10.009 1.186 11.195 -1.273 9.922 548 10.470
dienstenorganisatie Protestantse Kerk in Nederland
22
De opbrengsten uit de beleggingen zijn in 2006 als volgt: Obligaties
Netto opbrengst beleggingen
Vastgoed
Aandelen
38 12
Overige beleggingen
Totaal
( x € 1.000)
Opbrengsten: -(coupon)rente -dividend -stock -gerealiseerd koersresultaat Bruto opbrengsten Kosten provisie en bewaarloon Netto opbrengsten Direct rendement
205
205 -4 201
50 -1 49
71 2 -4 69 -8 61
5,4%
4,6%
2,3%
33 14
47 -1 46
238 123 14 -4 371 -14 357
1,6%
3,5%
Het totale gemiddelde rendement op de beleggingsportefeuille komt dan in 2006 uit op 8,8%. Over het jaar 2005 bedroeg dit rendement 8,2% en over 2004 7,5%.
2.5.4
Richtlijnen jaarverslaggeving
Richtlijnen Bij de behandeling van de jaarrekeningen 2005 van de Protestantse Kerk in Nederland en haar dienstenorganisatie besloot de kleine synode van 15 en 16 juni 2006 om de richtlijn (640) organisaties zonder winststreven voor de Protestantse Kerk in Nederland te hanteren en de richtlijn (650) fondsenwervende instellingen voor de dienstenorganisatie, mede in verband met de verkrijging van het CBF-keurmerk ten behoeve van Kerk in Actie. Door dit besluit is het balansvademecum komen te vervallen, dat destijds door de Kerk was vastgesteld met als doel uniformering aan te brengen in de grondslagen voor waardering van activa en passiva, evenals voor de bepaling van het resultaat. De toepassing van eerdergenoemde richtlijnen voorzien thans geheel hierin, waardoor ook jaarlijkse actualisering van het balansvademecum achterwege kan blijven. Hierbij wordt gemeld dat door het CBF (Centraal Bureau Fondsenwerving) bij de eerste jaarlijkse controle de jaarverslaggeving 2005 van Kerk in Actie is getoetst of de dienstenorganisatie de gedane toezeggingen n.a.v. de initiële toetsing is nagekomen en tevens nog voldoet aan de Keurmerkcriteria inzake de jaarverslaggeving. Volgens het door CBF gehanteerde classificatiesysteem zijn geen afwijkingen en/of opmerkingen geconstateerd, die onmiddellijk of op korte termijn verholpen moeten worden. Slechts enkele kanttekeningen, die door het CBF zijn gemaakt, zijn betrokken in de opstelling van de jaarverslaggevingen 2006 van zowel de dienstenorganisatie als van Kerk in Actie. Planning & controlcyclus De kleine synode van 15/16 juni 2006 besloot tevens bij de jaarrekeningen 2005 om het bestuur van de dienstenorganisatie te verzoeken een zodanige voortgang te maken met de aanpassing van de planning & controlcyclus dat bij de jaarrekening 2007 een kwaliteitsrapportage kan worden gevoegd waarin verantwoording wordt afgelegd over de werkelijke uitkomsten in relatie tot de doelstellingen en budgetten. In de begroting 2007 werd al gemeld dat het management een start heeft gemaakt met het opstellen van jaarplannen (beleidsinhoudelijke werkplannen) voor de afdelingen, waarin voor de activiteiten/projecten een vertaalslag gemaakt dient te worden naar het visierapport “Leren leven van de verwondering” en de beleidsnota/vervolgrapport “Groeien met de riemen die je hebt”. De ‘kanteling’ van de organisatie in 2007 van de huidige situatie naar de nieuwe organisatiestructuur zal de nodige aandacht vragen van de controlfunctie binnen de organisatie.
2.5.5.
Bezoldiging bestuurders
De leden van het bestuur van de dienstenorganisatie van de Protestantse Kerk in Nederland ontvangen geen bezoldiging. In het jaar 2006 is € 7.533 aan onkostenvergoedingen verstrekt. Dit betreffen voornamelijk vergoedingen voor reis- en verblijfkosten. Aan de bestuurders zijn geen leningen, voorschotten of garanties verstrekt.
14 mei 2007 Jaarrekening 2006
dienstenorganisatie Protestantse Kerk in Nederland
23
Het bestuurslid Dr. B. Plaisier is, naast onbezoldigd bestuurder van de dienstenorganisatie, in loondienst als scriba van de Protestantse Kerk in Nederland. De directie van de dienstenorganisatie bestaat uit 2 personen, de algemeen directeur en de adjunctdirecteur. De directie wordt gesalarieerd conform de arbeidsvoorwaardenregeling van de Protestantse Kerk in Nederland, welke is afgeleid van de beloningen die de rijksoverheid hanteert voor de ambtelijke salarissen. De hoogte van de salarissen sluiten aan bij het ideële karakter van de organisatie. Aan de directie zijn geen leningen, voorschotten of garanties verstrekt.
Personeelskosten directie (x € 1.000)
Bruto salaris Sociale lasten Pensioenlasten Overige personeelskosten
Algemeen directeur
Adjunctdirecteur
Rekening 2006
Rekening 2005
112 6 13 34
79 4 9 3
191 10 22 37
139 8 17 19
165
95
260
165
95
260
183 138 321
(incl. reis- en verblijfkosten)
Totaal personeelskosten Interim-directie Totale directiekosten
De vermindering van de directielasten in 2006 is hoofdzakelijk ontstaan doordat geen externe kosten meer worden gemaakt. Van bovengenoemde directiekosten komt 26,3% ten laste van Kerk in Actie.
14 mei 2007 Jaarrekening 2006
dienstenorganisatie Protestantse Kerk in Nederland
24
2.6
Begroting 2007 van de dienstenorganisatie
In de vergadering van de kleine synode van 24 november 2006 werd de begroting 2007 (KDB 06-11) vastgesteld van de dienstenorganisatie van de Protestantse Kerk in Nederland. Deze vastgestelde begroting voor het jaar 2007 is onderverdeeld naar de werkterreinen Kerk in Actie, Ambtelijke organisatie, Kerkopbouw en Solidariteitskas. Voor Kerk in Actie van de dienstenorganisatie is in het kader van het CBF-keurmerk een afzonderlijke begroting door de kleine synode vastgesteld (KDB 0613). Onderstaand treft u een verkorte versie aan van de vastgestelde begroting 2007 van de dienstenorganisatie:
Baten/ beschikbaar voor doelstelling (x € 1.000)
Opbrengsten vrijwillige geldwerving Af: - kosten eigen fondsenwerving Netto baten vrijwillige geldwerving Kostenpercentage vrijwillige geldwerving
Bijdragen voor dienstverlening Netto-opbrengst publicaties Subsidies overheden en anderen Financiële baten en lasten Bijdragen Protestantse Kerk in Nederland a. financiële bijdragen b. uit kerkelijke bestemmingsreserves Diverse baten Totaal beschikbaar voor doelstelling
Lasten/ bestedingen aan doelstelling (x € 1.000)
Kerk in
Ambtelijke
Kerk-
Solidariteits-
Begroting
Actie
organisatie
opbouw
kas
2007
25.415 - 2.924 22.491 11,5%
25.415 - 2.924 22.491 11,5%
50 4 5.999 299
50 - 15
5.870 113 822
809 1.175 7
5.283 57
11.480 818 26
4.752
22.324 2.050 33
30.834
5.375
19.130
4.752
60.090
Kerk in
Ambtelijke
Kerk-
Solidariteits-
Begroting
Actie
organisatie
opbouw
kas
2007
Lijnafdelingen Ambtelijk Werk Stafafdelingen (na interne doorbelasting) Algemeen
38.284
Lasten / Besteedbaar voor doelstelling
38.284
5.375
Baten / Beschikbaar voor doelstelling
30.834
Totaal resultaat Bijdragen uit: Bestemmingsreserves Kerkinactie Bestemmingsfondsen Kerkinactie Operationeel resultaat
14 mei 2007 Jaarrekening 2006
5.970 102 6.821 299
716 4.659
16.386
4.752
60.138 4.659 2.143 600
19.130
4.752
67.540
5.375
19.130
4.752
60.090
- 7.450
0
0
0
- 7.450
50 7.400
0 0
0 0
0 0
50 7.400
0
0
0
0
0
2.143 600
dienstenorganisatie Protestantse Kerk in Nederland
25
Onderstaand wordt een korte toelichting gegeven bij deze begroting voor het jaar 2007: Toekomstige nieuwe organisatie In de vergadering van de generale synode van april 2006 werd besloten om in te stemmen met de beleidsnota “Groeien met de riemen die je hebt” en werd aan het bestuur van de dienstenorganisatie opgedragen uitvoering te geven aan de omvorming van de dienstenorganisatie en van de dienstverlening aan de gemeenten. Het vervolgrapport op deze nota betreft de nader uitgewerkte inrichting en werkwijze van de dienstenorganisatie, in het bijzonder de keuze voor vier regionale locaties. Vanaf het boekjaar 2008 zal geheel gewerkt worden vanuit de nieuwe organisatie, hetgeen inhoudt dat in het jaar 2007 de ‘kanteling’ van de organisatie zijn beslag zal krijgen. Staande organisatie is leidraad Vanwege het feit dat ten tijde van de opstelling van de begroting 2007 (zomer 2006) nog onvoldoende duidelijkheid bestond over de omvorming, inrichting en werkwijze van de nieuwe dienstenorganisatie is bepaald dat voor de begroting 2007 de staande organisatie als leidraad wordt aangehouden. Reeds besloten en in gang gezette ontwikkelingen als bijv. het theologisch seminarium als onderdeel van de Protestantse Theologische Universiteit (PThU) hebben wel gevolgen gehad voor de begroting 2007 van het instituut voor opleiding en bezinning (IOB). Echter waar nog geen concrete nieuwe plannen waren goedgekeurd, is begroot op basis van de bestaande situatie. Dit geldt onder meer voor de verdergaande samenwerking tussen Kerk in Actie en ICCO op het terrein van de buitenlandse steun- en hulpverlening. Jaarplannen versus begroting In de zogenaamde kaderbrief 2007 (de richtlijnen voor de opstelling van de begroting) is een tweedeling aangebracht, namelijk het beleidsinhoudelijke gedeelte (jaar/werkplannen) en het financiële gedeelte (de begroting). Met het beleidsinhoudelijke gedeelte is door het management een start gemaakt door middel van het opstellen van jaarplannen voor de afdelingen, waarin voor de activiteiten/projecten een vertaalslag gemaakt dient te worden naar het visierapport “Leren leven van de verwondering” en de nota/vervolgrapport “Groeien met de riemen die je hebt”. Om tot heldere verantwoordingen op activiteitenniveau te komen, is concretisering van activiteiten naar hoofddoelstellingen van beleid onontbeerlijk. De klemtoon van de generale financiën komt dus te liggen op de inhoud en omvang van de activiteiten met de daarbij behorende financiering. Financiële bijdragen van de Protestantse Kerk in Nederland Vanwege de aanvaarding van de beleidsnotitie “Toedeling activa, passiva, baten en lasten” door de kleine synode van oktober 2005 worden in eerste instantie bepaalde kerkelijke inkomsten verantwoord bij de Protestantse Kerk in Nederland. Deze ‘kerkelijke’ inkomsten betreffen de jaarlijkse ontvangsten uit (a) verplichte heffingen van gemeenten (kerkrentmeesterlijk/diaconaal quotum en solidariteitskas), (b) opbrengsten vrijwillige geldwerving (doelcollecten exclusief die van Kerk in Actie) en (c) rentebaten uit het vermogen van de Kerk ten behoeve van de exploitatie. Deze reguliere jaarlijkse inkomsten worden vervolgens aan de dienstenorganisatie beschikbaar gesteld en worden bij de verschillende afdelingen verantwoord als een financiële bijdrage van de Kerk. Ook worden bijdragen verstrekt door de Kerk uit verschillende kerkelijke bestemmingsreserves en bestemmingsfondsen. Het overgrote deel van deze bijdragen heeft betrekking op het werk van Kerk in Actie en is/wordt verkregen door aan de Kerk vermaakte nalatenschappen ten behoeve van met name Zending en Werelddiaconaat. Vernieuwingsbudget 2007 voor transformatiekosten e.d. In de begroting voor 2007 is een vernieuwingsbudget geraamd voor de zogenaamde transformatie van de dienstenorganisatie. Deze financiële ruimte is voornamelijk gecreëerd door: a.
b.
geen vacaturegelden in de afzonderlijke deelbegrotingen van de afdelingen meer op te nemen, voorzover deze vacante formatieplaatsen nog betrekking hadden op het destijds vastgestelde functieboek; lagere toewijzingen uit quotumgelden e.d. ten opzichte van de begroting voor 2006 voor de verschillende afdelingen binnen de dienstenorganisatie.
Deze lagere begrote personele uitgaven én de lagere toewijzingen uit kerkelijke middelen aan de betreffende afdelingen geven de organisatie het noodzakelijke vernieuwingsbudget van € 1,14 mln. tot omvorming van de dienstenorganisatie. 14 mei 2007 Jaarrekening 2006
dienstenorganisatie Protestantse Kerk in Nederland
26
Sluitende begroting 2007 De begroting 2007 eindigt met een ‘totaal resultaat’ van € 7.450.000 voor Kerk in Actie. De uitgaven voor hulpverlening zijn voor 2007 hoger geraamd dan regulier beschikbaar is voor de doelstelling vanwege de nog aanwezige en niet bestede actiepotten ultimo 2006. Volledigheidshalve wordt hierbij nog eens opgemerkt dat de jaarverslaggeving (Richtlijn 650) van fondsenverwervende instellingen deze wijze van verantwoording voorschrijft. De dekking van steun- en hulpverleninguitgaven in het volgende kalenderjaar uit al ontvangen actiegelden in het vorige jaar dient te verlopen via de resultaatverdeling. De geraamde bijdrage van € 7,45 mln. uit deze actiepotten van Kerkinactie heeft als volgt betrekking op gelden ten behoeve van de Tsunami (€ 3 mln.), Pakistan (€ 2,5 mln.), Iran (€ 0,9 mln.) en overige actiepotten (€ 1 mln.), alsmede € 50.000 uit de egalisatiereserve voor het diaconaat. Na onttrekking van deze geraamde bijdragen uit de actiepotten van Kerkinactie bedraagt het ‘operationeel resultaat’ van de dienstenorganisatie nihil en zijn de begrotingen voor zowel Kerk in Actie als die voor het overige algemene kerkenwerk sluitend.
14 mei 2007 Jaarrekening 2006
dienstenorganisatie Protestantse Kerk in Nederland
27
3.
14 mei 2007 Jaarrekening 2006
ANALYSE, KENGETALLEN EN KERNCIJFERS
dienstenorganisatie Protestantse Kerk in Nederland
28
Hoofdstuk 3: 3.1
Analyse, kengetallen en Kerncijfers
Inleiding
In deze rubriek worden getallen en cijfers vermeld die inzicht geven in de (financiële) gang van zaken van de dienstenorganisatie. In de berekening van de verschillende ratio's zijn m.b.t. het vermogens- en beleggingsbeleid ook de financiële gegevens van de Protestantse Kerk in Nederland betrokken. Door de tussentijdse wijzigingen van het organisatiemodel, reclassificaties en de kerkvereniging zijn langere reeksen van vergelijkende cijfers met betrekking tot de financiële ratio’s, dan hier gepresenteerd, niet voorhanden.
3.2
Balans (na resultaatverwerking)
Activa
Rekening 31-12-06
(x € 1.000)
Rekening 31-12-05
Rekening 31-12-04
Financiële vaste activa Vaste activa
46 46
68 68
63 63
Voorraden Vorderingen Rekeningen couranten Vlottende activa
18 3.695 4.999 8.712
17 5.577 4.331 9.925
83 6.754 7.473 14.310
Liquide middelen
19.417
30.513
18.507
Totaal activa
28.175
40.506
32.880
Passiva
Rekening 31-12-06
(x € 1.000)
Besteedbaar: (bestemmingsreserves) Vastgelegd: (bestemmingsfondsen) Eigen vermogen
Rekening 31-12-05
Rekening 31-12-04
5.554 6.310 11.864
8.190 16.280 24.470
9.584 7.000 16.584
Voorzieningen Schulden op lange termijn Lang vreemd vermogen
692 3.262 3.954
422 2.438 2.860
991 1.361 2.352
Schulden op korte termijn Rekeningen courant Vlottende passiva
12.098 0 12.098
12.317 715 13.032
13.944
259
144
28.175
40.506
Onverdeeld resultaat
Totaal passiva
13.944
32.880
Toelichting op de balans per 31 december 2006 De mutaties in het vermogen worden in beeld gebracht bij het kasstroomoverzicht (zie 4.4). De vermindering van het eigen vermogen van de dienstenorganisatie, zijnde de bestemmingsreserves en -fondsen van Kerk in Actie, is ontstaan doordat in 2006 voor ruim € 12,6 mln. hogere bestedingen 14 mei 2007 Jaarrekening 2006
dienstenorganisatie Protestantse Kerk in Nederland
29
hebben plaatsgevonden, voornamelijk in het kader van Noodhulp, dan in het boekjaar beschikbaar was voor de doelstelling. Dit bedrag kon geheel onttrokken worden aan de nog gereserveerde bestemmingsgelden uit voorgaande jaren als actiepotten en revolving funds van Kerk in Actie. De toename van de schulden op lange termijn heeft vooral betrekking op verplichtingen voor steunverlening in het kader van subsidietoekenningen aan plaatselijke gemeenten.
3.3
Staat van baten en lasten
Staat van baten en lasten
Begroting 2007
Rekening 2006
Rekening 2005
Rekening 2004
25.415 - 2.924 22.491
25.438 - 2.688 22.750
28.101 - 2.393 25.708
28.083 - 2.867 25.216
Bijdragen Protestantse Kerk in Nederland Aandeel in gezamenlijke acties Overige baten
24.374 13.225
25.595 1.633 16.503
25.573 33.937 13.982
26.711 5.667 14.119
Totaal / beschikbaar voor doelstelling
60.090
66.481
99.200
71.713
Lasten / bestedingen aan doelstelling Eigen activiteiten Verstrekte subsidies Uitvoeringskosten Totaal / bestedingen aan doelstelling
2.564 36.373 28.603 67.540
3.350 46.332 29.147 78.829
4.119 57.913 29.138 91.170
3.454 37.998 29.083 70.535
Resultaat
- 7.450
- 12.348
8.030
1.178
Resultaatverdeling: - Bestemmingsreserves dienstenorg. - Bestemmingsreserves Kerk in Actie - Bestemmingsfondsen Kerk in Actie
- 50 - 7.400
- 2.637 - 9.970
- 1.395 9.281
983
Operationeel resultaat dienstenorg.
0
259
144
19
(x € 1.000)
Baten / beschikbaar voor doelstelling Baten vrijwillige geldwerving: Collecten/schenkingen/nalatenschappen Af: - kosten eigen fondsenwerving Netto baten vrijwillige geldwerving
176
Toelichting operationeel resultaat over het boekjaar 2006 Het resultaat voor verdeling van € 12.348.000 heeft nagenoeg geheel betrekking op bijdragen uit revolving funds en actiepotten van Kerk in Actie. Na deze aanwendingen van € 12.607.000 bedraagt het positief operationeel resultaat voor de dienstenorganisatie € 259.000. Laatstgenoemd bedrag zal aan de Protestantse Kerk in Nederland worden toegewezen en wel voor € 282.000 ten gunste van de algemene risicoreserve en voor € 23.000 ten laste van steunverleningreserves van de afdeling Binnenland.
14 mei 2007 Jaarrekening 2006
dienstenorganisatie Protestantse Kerk in Nederland
30
De opbouw van het positief operationeel resultaat naar afdeling en bijzondere posten kan als volgt worden weergegeven: (+ = voordelig, - = nadelig)
Opbouw operationeel resultaat 2006 (x € 1.000)
Voordelig
Stafafdelingen: - Directie, oecumene en kerkelijke bijdragen - Synodesecretariaat - Juridische zaken en college ondersteuning - Financiën & Control - Facilitaire zaken: - omslagkosten (man. en ICT) - Facilitaire zaken: - afname en gebruik (log. en IDV) - Human resource management Sub: Lijnafdelingen: - Instituut voor Opleiding en Bezinning Hydepark - Communicatie & Fondsenwerving (Voorlichting) - Binnenland: - jeugdwerk en kerkopbouw - Binnenland: - steunverlening Sub: Provinciale dienstencentra: - Groningen en Drenthe - Friesland - Overijssel en Flevoland - Gelderland - Utrecht - Noord-Holland - Zuid-Holland - Zeeland - Noord-Brabant en Limburg Sub: Bijzondere lasten: Personele aangelegenheden: - afrekeningen UVW, PGGM, vakantiegelden - vrijval verlofuren - dotatie voorziening jubilea Sub: Afrekening voorgaande jaren (ELKkwartaal) Aanvullende exploitatiebijdrage 2006 SMRA Transformatiekosten (w.o. afvloeiingskosten) Diverse afrekeningen Algemene centrale posten (rente,quota-deb.,onvoorzien) Positief operationeel resultaat 2006
Nadelig
Operationeel resultaat (cumulatief)
- 23 - 83 39 112 - 12 293 27 + 353 - 68 - 139 - 95 - 23 + 28 120 67 35 42 107 139 214 37 22 + 811
-3 109 - 49 + 868 - 12 - 292 - 170 -7 - 128 1.363
- 1.104
+ 259
Toelichting op de staat van baten en lasten over het boekjaar 2006 De voordelige saldi van de afdelingen van de dienstenorganisatie zijn voornamelijk ontstaan door niet ingevulde vacatures en/of vrijgekomen formatieplaatsen. Op deze, tijdens het boekjaar reeds gesignaleerde, voordelen, moesten echter ook bijzondere uitgaven worden gedaan, die niet waren begroot. Zo stond tegenover een vrijval (€ 109.000) van de gereserveerde verlofuren van personeel vanwege het terugdringen van openstaande verlofdagen aan het einde van het jaar, een toename van de voorziening voor reorganisatiekosten (€ 170.000) in het kader van de transformatie van de dienstenorganisatie. Ook de extra bijdrage voor de SMRA in 2006 van € 292.000 deed het voordelig saldo slinken. Tenslotte is de bijdrage van de Protestantse Kerk in Nederland aan de dienstenorganisatie ten behoeve van het reguliere werk lager uitgekomen dan begroot (€ 425.000), waardoor de exploitatierekening van de dienstenorganisatie ook naar beneden diende te worden bijgesteld. Deze lagere baten zijn in bovenstaand overzicht begrepen in de ‘algemene centrale posten’.
14 mei 2007 Jaarrekening 2006
dienstenorganisatie Protestantse Kerk in Nederland
31
De opbrengsten uit vrijwillige geldwerving zijn onder het taakstellende begrote niveau gebleven, hetgeen tijdens het boekjaar heeft geleid tot aanpassing van de beschikbare gelden voor steun- en hulpverlening. Deze inkomstenontwikkeling baart bij bestuur en directie zorgen. Er zal met nieuw elan aan verbetering gewerkt gaan worden. Tevens is aan het bureau Kaski door bestuur en directie opdracht gegeven de achtergronden van deze daling te onderzoeken. De bijdragen van de Kerk hebben zowel betrekking op jaarlijkse reguliere inkomsten als op bijdragen uit kerkelijke bestemmingsreserves en -fondsen. Vooral de operationele inkomsten bleven op het gebied van de verplichte heffingen wederom achter op de begroting. De opbrengsten vanuit gezamenlijke acties in 2006 hebben betrekking op rampen in Suriname, Java, Pakistan en Azië. De totale uitvoeringskosten voor doorbelastingen aan fondsenwerving en publicaties zijn onder het uitgavenniveau van 2005 gebleven. Voor meer gedetailleerde specificaties van de verschillende kostensoorten wordt verwezen naar de toelichting van de staat van baten en lasten van deze jaarrekening. Bovengenoemd operationeel resultaat kan tevens worden gerangschikt naar de vier werkvelden, waarin de exploitatierekening, naast kostensoort, ook wordt verdeeld:
Staat van baten en lasten naar werksoort over 2006 (x € 1.000)
Baten / beschikbaar voor doelstelling Lasten / besteedbaar voor doelstelling Totaal resultaat
Kerk in
Ambtelijke
Kerk-
Solidariteits-
Actie
organisatie
opbouw
kas
37.094 49.701
5.166 5.769
19.224 18.339
- 12.607
- 603
885
4.997 5.020
Totaal
66.481 78.829
- 23 - 12.348
Bijdragen uit: - Bestemmingsreserves Kerk in Actie - Bestemmingsfondsen Kerk in Actie Operationeel resultaat dienstenorganisatie
- 2.637 - 9.970
0
- 2.637 - 9.970
- 603
885
- 23
259
Samenwerking Kerk in Actie en ICCO De inhoudelijke samenwerking tussen Kerk in Actie en ICCO vertaalt zich ook in financiële zin, waardoor tijdens het boekjaar verschillende inkomsten en uitgaven met elkaar worden verrekend. Naast de gezamenlijke steunverleningsprojecten zijn de onderlinge verrekeningen veelal gebaseerd op diverse afgesloten convenanten, een huurovereenkomst voor het gebruik van het kantoorgebouw Utrecht en de overeenkomst voor gemene rekening, waarin met name afspraken zijn vastgelegd met betrekking tot de interne facilitaire dienstverlening. Een overzicht van deze verrekeningen over 2006 is als volgt:
Samenwerking Kerk in Actie en ICCO (x € 1.000,-)
Onderlinge verrekeningen inzake: Projectbijdragen Kerk in Actie via ICCO (*) Uitruilprojecten (per saldo beschikbaar voor Kerk in Actie) Specifieke projectbijdragen (via convenanten) Huisvestingskosten Opbrengsten fondsenwerving Diverse verrekeningen ( w.o. gebruik guesthouse/HKI, apparaatskosten Tsunami, samenwerkingsproject ICT) OGR (Overeenkomst Gemene Rekening) m.b.t.
facilitaire dienstverlening Per saldo voldaan aan ICCO door Kerk in Actie:
14 mei 2007 Jaarrekening 2006
dienstenorganisatie Protestantse Kerk in Nederland
Rekening 2006 - 6.505 2.500 - 1.014 713 - 708 - 87 282 - 4.819
32
(*) De projectbijdragen aan ICCO van € 6,5 mln. bestaan voor 85% (€ 5,6 mln.) uit noodhulpbetalingen vanuit bestaande actiepotten. De overige projectbijdragen van € 0,9 mln. (15%) werden gefinancierd vanuit de reguliere geldstromen van Kerk in Actie.
3.4
Financiële ratio’s
Vermogen De kleine synode van de Protestantse Kerk in Nederland besloot in 2006 tot aanscherping van de normering van het eigen vermogen door alleen aan de algemene (risico-)reserve een normering te verbinden in een bandbreedte, waarmee de mate van weerbaarheid van de organisatie wordt aangegeven. De bandbreedte of de hoogte van deze risicoreserve is bepaald op minimaal 40% met een maximum tot 60% van de jaarloonsom van de dienstenorganisatie incl. Kerk in Actie. Rekening 2006
Normering eigen vermogen (norm 40% - 60% jaarloonsom)
%
Rekening 2005
%
(x € 1.000)
Risicoreserve
9.930
48,7
10.211
50,0
Deze risicoreserve van de Protestantse Kerk in Nederland geldt enerzijds als continuïteitsreserve, een ‘buffer’ voor onverwachte tegenvallers, en anderzijds als egalisatiereserve voor de operationele resultaten van de dienstenorganisatie. Beleggingen
Beleggingsrendement
Direct rendement Koersresultaat Totaal rendement 2006 Totaal rendement 2005
Obligaties
5,4% 0,0% 5,4% 7,1%
Vastgoed
4,6% 39,7% 44,3% 14,0%
Aandelen
Overige beleggingen
2,3% 6,4% 8,7% 9,2%
1,6% - 0,4% 1,2% 6,6%
Totaal
3,5% 5,3% 8,8% 8,2%
Solvabiliteit Bij de solvabiliteit wordt enerzijds de verhouding uitgedrukt van het eigen vermogen tot het vreemd vermogen en anderzijds het eigen vermogen tot het totale vermogen. De daling van de percentages 2006 is ontstaan vanwege aanwendingen uit de revolving funds. Rekening 2006
Solvabiliteit Verhouding eigen vermogen / totaal vermogen Verhouding eigen vermogen / vreemd vermogen
42 % 73 %
Rekening 2005 60 % 153 %
Rekening 2004 50 % 102 %
Liquiditeit en cash-flow In de verhoudingscijfers aangaande de liquiditeit wordt de verhouding van de vlottende activa uitgedrukt tot de schulden op korte termijn. Geplaatst in een algemeen bedrijfseconomisch kader zijn de uitkomsten van de verhoudingsgetallen zeer goed. Rekening 2006
Liquiditeit Verhouding vlottende activa incl. liquide middelen/ kort vreemd vermogen
14 mei 2007 Jaarrekening 2006
228 %
dienstenorganisatie Protestantse Kerk in Nederland
Rekening 2005
307 %
Rekening 2004
235 %
33
Cash-flow
Rekening 2006
(x € 1.000)
Mutatie liquide middelen
3.5
Rekening 2005
Rekening 2004
Rekening 2003
12.006
496
- 3.404
Rekening 31-12-06
Rekening 31-12-05
Rekening 31-12-04
3,90
3,90
4,48
3,90
8,40 7,45 27,50 43,25 15,94 14,70 121,14
9,10 7,45 26,53 44,78 15,94 14,48 122,18
7,50 8,45 28,69 47,56 15,78 14,75 127,21
9,70 6,45 29,78 48,05 16,35 15,64 129,87
18,31 29,70 36,11 35,06 119,18
23,53 33,39 38,91 33,33 129,16
24,92 29,90 36,87 34,53 126,22
26,11 31,42 38,29 34,80 130,62
15,97 14,72 13,75 18,31 11,04 10,15 18,55 9,91 8,42 120,82
15,97 14,19 13,65 18,36 9,56 9,35 18,22 9,91 8,77 117,98
16,87 17,24 15,81 20,49 11,54 13,61 21,71 10,11 9,02 136,40
17,67 17,68 16,15 22,31 10,89 14,10 24,06 11,30 9,32 143,48
369,32
389,83
403,97
398,84
416,37
416,98
Rekening 2006
Rekening 2005
Rekening 2004
19.960
20.404
20.417
20.521
361,14
379,58
396,91
403,12
55.269
53.755
51.441
50.905
2,8% 8,6%
4,5% 5,6%
1,0% 1,0%
- 11.096
Personeel
Formatie in fte’s
Begroting 2007
Directie Stafafdelingen: - Synodesecretariaat - Juridische Zaken - Financiën & Control - Facilitaire Zaken - Human Resource Management - Bureau Predikanten Lijnafdelingen landelijk: - Instituut voor Opleiding en Bezinning - Buitenland - Communicatie en Fondsenwerving - Binnenland Lijnafdelingen regionaal: - PDC Groningen / Drenthe - PDC Friesland - PDC Overijssel / Flevoland - PDC Gelderland - PDC Utrecht - PDC Noord-Holland - PDC Zuid-Holland - PDC Zeeland - PDC Noord-Brabant / Limburg
Totale werkelijke formatie ultimo: Totale begrote formatie:
361,14
Gemiddelde personeelskosten per formatieplaats Personeelslasten:
(x € 1.000)
‘Gemiddelde’ bezetting in: Personeelskosten per fte:
(x € 1)
Stijgingspercentages: - ten opzichte van vorig jaar: - ten opzichte van 2004:
14 mei 2007 Jaarrekening 2006
Begroting 2007
dienstenorganisatie Protestantse Kerk in Nederland
34
Toelichting stijging 2006 t.o.v. 2004 De loonkostenstijging 2006 bedroeg 2% tegen 0% in 2005. De eindejaarsuitkering steeg in deze jaren structureel met 1,2% (van 0,4% naar 1,6%), de aanpassingen van de reiskostenvergoeding woonwerkverkeer met 0,6% en wijzigingen in de verschuldigde pensioenpremies en sociale lasten (per saldo 1,6%). Het restantverschil van 0,2% heeft enerzijds betrekking op lagere terugontvangen uitkeringen WAO/WW (0,5%) en anderzijds op stijgingen door periodieke verhogingen e.d. (-0,3%).
Formatie flexibiliteit in fte’s en ziekteverzuimpercentage
Rekening
Rekening
Rekening
Rekening
31-12-06
31-12-05
31-12-04
31-12-03
Formatie flexibiliteit Contracten voor onbepaalde tijd (vast) Contracten voor bepaalde tijd (flexibel)
329,23 40,09
352,07 37,76
364,74 39,23
365,58 36,68
Totaal
369,32
389,83
403,97
402,26
10,86%
9,68%
9,71%
9,12%
4,36%
5,15%
6,36%
6,53%
Percentage flexibiliteit Ziekteverzuimpercentage
Leeftijdsopbouw in aantallen medewerkers: Ultimo 2006: Man Vrouw Totaal Procentueel weergegeven: Totaal in % (2006) Totaal in % (2005) Totaal in % (2004)
14 mei 2007 Jaarrekening 2006
t/m 24
25 – 35
35 – 45
45 – 55
55 - 66
Totaal
2 9 11
17 24 41
42 64 106
81 92 173
82 73 155
224 262 486
2 3 2
8 8 7
22 24 25
36 34 36
32 31 30
100 100 100
dienstenorganisatie Protestantse Kerk in Nederland
35
4.
14 mei 2007 Jaarrekening 2006
JAARREKENING 2006
dienstenorganisatie Protestantse Kerk in Nederland
36
Hoofdstuk 4: 4.1
Jaarrekening
Balans (na resultaatverwerking)
Activa (x €. 1.000)
Ref.
Leningen u/g Financiële vaste activa
2
Vorderingen
3
Protestantse Kerk in Nederland Stichting de Zending Rekeningen-courant Liquide middelen
34 34
4
Totaal activa
46 46
68 68
18
18
18
18
17 0 17
2.374
1.321
3.695
5.577
- 1.217 33 - 1.184
6.166 17 6.183
4.949 50 4.999
4.331 0 4.331
16.717
2.700
19.417
30.513
17.941
10.234
28.175
40.506
Passiva (x €. 1.000)
Ref.
Besteedbaar vermogen: Egalisatie-/bestemmingsreserves Vastgelegd vermogen: Bestemmingsfondsen Eigen vermogen Voorziening (groot) onderhoud Overige voorzieningen Totaal voorzieningen Schulden op lange termijn Lang vreemd vermogen Rekening courant St. de Zending Nog te betalen posten Vooruit ontvangen posten Schulden op korte termijn
Kerk in Actie
Balans 31-12-2006 Algemeen kerkenwerk
14 mei 2007 Jaarrekening 2006
Totaal
Balans 31-12-2005
5.554 5.554
5.554 5.554
8.190 8.190
5
6.310 11.864
6.310 11.864
16.280 24.470
6
116 116
333 243 576
333 359 692
243 179 422
12 128
3.250 3.826
3.262 3.954
2.438 2.860
5.751 198 5.949
6.136 13 6.149
0 11.887 211 12.098
715 12.232 85 13.032
259
259
144
10.234
28.175
40.506
7
8
Onverdeeld resultaat
Totaal Passiva
Balans 31-12-2005
Totaal
12 12
1
Voorraden noodz. voor bedrijfsvoering Voorraden in gebruik voor de doelstelling Voorraden
Balans 31-12-2006 Algemeen kerkenwerk
Kerk in Actie
17.941
dienstenorganisatie Protestantse Kerk in Nederland
37
4.2
Staat van baten en lasten
Beschikbaar voor doelstelling ( x € 1.000)
Algemeen Kerkenwerk Ref.
Totaal
Begroting
Rekening
2006
2005
Kerk in
Ambtelijke
Kerk-
Solidari-
rekening
Actie
Organisatie
opbouw
teitskas
2006
Opbrengsten vrijwillige geldwerving: Collecten, giften en schenkingen Opbrengst mailingacties Nalatenschappen
9
21.964
21.964
27.478
24.204
2.778
2.778
2.750
2.540
696
696
1.310
1.357
25.438
25.438
31.538
28.101 1.066
Af: Kosten eigen fondsenwerving: (In)directe verwervingskosten Uitvoeringskosten In % van baten vrijwillige geldwerving
933
80
1.013
1.410
1.574
101
1.675
1.723
1.327
2.507
181
2.688
3.133
2.393
10,6%
9,9%
8,52%
- 181
22.750
28.405
25.708
9,9%
Netto baten vrijwillige geldwerving
22.931
Publicaties Netto omzet (In)directe kosten Bruto resultaat Uitvoeringskosten
962
18
447
1.427
919
1.147
- 550
- 20
- 413
- 983
- 1.004
- 449
412
-2
- 85
- 216
34
444
- 206
- 422
- 172
22
698 - 1.027
Resultaat opbrengst publicaties
10
196
Aandeel in gezamenlijke acties
11
1.598
1.598
33.937
Aandeel in acties van derden
12
35
35
124
Bijdragen voor dienstverlening
13
119
43
4.764
4.926
5.088
5.313
Subsidies overheden en anderen
14
8.830
10
1.675
10.515
8.626
7.944
Financiële baten en lasten
15
453
86
539
964
519
Bijdrage Protestantse Kerk in Nederland
16 22.413
Financiële bijdragen Bestemmingsreserves
Diverse baten
Totaal beschikbaar voor de doelstelling
14 mei 2007 Jaarrekening 2006
17
-2
- 85
- 329
753
4.900
11.868
4.839
22.360
22.785
1.887
188
1.002
158
3.235
2.849
3.160
2.640
5.088
12.870
4.997
25.595
25.634
25.573
292
27
182
501
30
411
37.094
5.166
19.224
66.481
68.662
99.200
4.997
dienstenorganisatie Protestantse Kerk in Nederland
38
Besteding aan doelstelling ( x € 1.000)
Algemeen kerkenwerk Ref.
Totaal
Begroting
Rekening
Kerk in
Ambtelijke
Kerk-
Solidari-
rekening
2006
2005
Actie
Organisatie
opbouw
teitskas
2006
Lijnafdelingen Buitenland: - Zending
10.593
10.593
10.895
10.035
- Werelddiaconaat
12.980
12.980
15.656
11.952
- Noodhulp (w.o. steun Tsunami)
15.484
15.484
18.071
28.775
4.080
4.080
3.990
4.167
686
686
772
513
- Missionair werk
2.322
2.322
2.569
2.459
- Diaconaat
3.556
3.556
3.054
3.132
49.701
49.701
55.007
61.033 6.275
- Kinderen in de Knel - Klimaatplan Binnenland:
Totaal Kerk in Actie Binnenland: (overig kerkenwerk) - Steunverlening
3.561
3.758
- Jeugdwerk / kerkopbouw
2.319
3.561
2.319
2.057
Instituut Opleiding en Bezinning
3.306
3.306
3.032
3.235
Bureau Predikanten
1.150
1.150
1.190
1.182
912
912
769
919
10.672
11.398
11.756
8.376
7.757
8.514
- 7.824
- 7.125
- 7.737
72.173
77.843
85.177
HRM werkbegeleiding predikanten 694
Provinciale Dienstencentra
8.519
1.459
8.376
Communicatie & Fondsenwerving Af: Doorbelasting C&F aan afd’n Binnenland en Buitenland
- 7.824
Totaal lijnafdelingen
49.701
694
16.758
5.020
Ambtelijk werk Synodesecretariaat
1.261
1.261
1.143
1.265
Kerkelijke bijdragen
2.191
2.191
2.200
2.194
Juridische Zaken en colleges
800
800
956
919
Oecumene
389
389
390
435
4.641
4.641
4.689
4.813
Totaal ambtelijk werk Stafafdelingen Directie Financiën & Control Human Resource Management Facilitaire Zaken Totaal stafafdelingen
503
503
487
628
2.081
2.081
2.152
2.109
903
903
882
830
6.819
6.819
7.193
6.784
10.306
10.306
10.714
10.351
- 8.725
- 8.725
- 8.384
- 8.794
1.581
1.581
2.330
1.557
434
- 57
- 377
Af: Doorbelasting kosten stafafd. aan lijnafd’n en ambtelijk werk Resterende kosten van derden: Algemeen Besteed aan doelstelling Beschikbaar voor doelstelling Totaal resultaat
434 18
49.701
5.769
18.339
5.020
78.829
84.805
91.170
37.094
5.166
19.224
4.997
66.481
68.662
99.200
- 12.607
- 603
885
- 23
- 12.348
- 16.143
8.030
Dekking door bijdragen uit: Bestemmingsreserves Kerk in Actie
- 2.637
- 2.637
- 1.143
- 1.395
Bestemmingsfondsen Kerk in Actie
- 9.970
- 9.970
- 15.000
9.281
259
0
144
Operationeel resultaat
14 mei 2007 Jaarrekening 2006
0
- 603
885
dienstenorganisatie Protestantse Kerk in Nederland
- 23
39
4.3
Resultaatverdeling
Resultaatverdeling
Algemeen kerkenwerk
(x € 1.000)
Totaal
Begroting
Rekening
2006
2005
Kerk in
Ambtelijke
Kerk-
Solidari-
rekening
Actie
Organisatie
opbouw
teitskas
2006
Het resultaat is/wordt toegevoegd (+) of onttrokken (-) aan: Besteedbaar vermogen - 603
Risicoreserve Protestantse Kerk in Ned. Steunverleningreserves binnenland
- 603
885 885
- 23 - 23
282 - 23 259
144 144
Overige bestemmingsreserves: Egalisatiereserve diaconaat Revolving funds
182
182
- 233
-5
- 2.044
- 2.044
- 800
- 869
- 110
- 252
336
336
- 1.111
- 1.111
- 2.637
- 2.637
- 1.143
- 1.395
- 9.422
- 9.422
- 15.000
9.468
- 505
- 505
- 50
- 40
- 40
- 52
-3
-3
Subtotaal
- 9.970
- 9.970
- 15.000
9.281
Resultaat
- 12.607
- 12.348
- 16.143
8.030
Revolving Fund missionair algemeen Revolving funds Noodhulp
- 269
Vastgelegd vermogen Bestemmingsfondsen: Actiepotten Fonds Indonesië-projecten Fonds nazorg Enschede
- 15
Fonds Binnenlands diaconaat Fonds Landelijke diaconale projecten
14 mei 2007 Jaarrekening 2006
- 603
885
dienstenorganisatie Protestantse Kerk in Nederland
- 23
- 70
40
4.4.
Kasstroomoverzicht
Kasstroomoverzicht (indirecte methode) (x € 1.000,-)
Referentie
Vermogensresultaat Kasstroom uit operationele activiteiten - Voorzieningen - Voorraden - Vorderingen - Rekeningen-courant (incl. onverdeeld resultaat 2005) - Kortlopende schulden
6 2 3 8
Totaal Kasstroom uit operationele activiteiten
Kasstroom uit investeringsactiviteiten - Leningen u/g
1
Totaal Kasstroom uit investeringsactiviteiten
Kasstroom uit financieringsactiviteiten - Langlopende schulden
7
Totaal Kasstroom uit financieringsactiviteiten
Totaal mutatie liquide middelen
14 mei 2007 Jaarrekening 2006
dienstenorganisatie Protestantse Kerk in Nederland
Balans
Balans
31-12-2006
31-12-2005
- 12.348
8.030
270 -1 1.882 - 1.526 -219
- 571 67 1.177 3.859 - 1.627
406
2.905
22
-6
22
-6
824
1.077
824
1.077
- 11.096
12.006
41
4.5
Waarderingsgrondslagen
Richtlijn Jaarverslaggeving De Jaarrekening van de dienstenorganisatie van de Protestantse Kerk in Nederland is opgesteld conform de Richtlijn Fondsenverwervende Instellingen. Aangezien deze Richtlijn als beleidsbepalend wordt gezien, is het destijds vastgestelde balansvademecum voor de Kerk hierdoor niet meer geactualiseerd. De gehanteerde Richtlijn heeft daardoor het balansvademecum vervangen. Consolidatiegrondslagen In september van elk jaar wordt, naast deze enkelvoudige jaarrekening, aan de kleine synode een door een accountant gewaarmerkte geconsolideerde jaarrekening aangeboden, waarin zijn opgenomen de aan de Kerk gelieerde instellingen c.q. rechtspersonen. De financiële gegevens, die vermeld zijn in de afzonderlijk uitgebrachte jaarrekening van Kerkinactie, zijn geheel ontleend aan deze jaarrekening van de dienstenorganisatie.
4.5.1 Grondslagen voor waardering van activa en passiva Financiële vaste activa Leningen uitgeleend geld (u/g) worden gewaardeerd op nominale waarde zonodig gecorrigeerd voor oninbaarheid. Voorraden Waardering vindt plaats op verkrijgings- of vervaardigingsprijs eventueel met aftrek van een voorziening voor incourante voorraden. Vorderingen, overlopende activa en overige activa Vorderingen, overlopende activa en overige activa worden gewaardeerd tegen nominale waarde, rekening houdend met een voorziening wegens oninbaarheid. Liquide middelen De liquide middelen worden tegen nominale waarde opgenomen. Eigen vermogen De dienstenorganisatie is gehouden het eigen vermogen slechts aan te wenden in overeenstemming met de doelstelling waartoe ze in het leven is geroepen. Hierin neemt het vermogen van Kerkinactie een bijzondere plaats in. De presentatie van het eigen vermogen in de balans wordt onderscheiden in: • besteedbaar vermogen • vastgelegd vermogen Besteedbaar vermogen Het besteedbaar vermogen kent egalisatiereserves en bestemmingsreserves. Besteding van de bestemmingsreserves kan slechts indien dit binnen de gegeven “bestemming” plaatsvindt. De gevormde bestemmingsreserves mogen geen verplichting betreffen. Vastgelegd vermogen Binnen de definitie van vastgelegd vermogen bevinden zich de bestemmingsfondsen. Dit deel van het eigen vermogen is vanwege de specifieke bestemming, dat door “derden” (gevers of overheid) is bepaald, slechts aan te wenden voor de specifieke bestemming. Voorzieningen Onder voorzieningen worden opgenomen: • verplichtingen en verliezen waarvan de omvang op balansdatum onzeker is, doch redelijkerwijs is in te schatten • op balansdatum bestaande risico’s ter zake van bepaalde te verwachten verplichtingen en/of verliezen waarvan de omgang redelijkerwijs is in te schatten • kosten welke in het volgend boekjaar zullen worden gemaakt, mits het maken van die kosten zijn oorsprong mede vindt in het boekjaar of een voorgaand boekjaar en de voorziening strekt tot gelijkmatige verdeling van lasten over een aantal boekjaren. 14 mei 2007 Jaarrekening 2006
dienstenorganisatie Protestantse Kerk in Nederland
42
De dienstenorganisatie kent een tweetal voorzieningen te weten: kostenegalisatievoorzieningen (voorziening onderhoud en uitgezonden medewerkers) en voorziening voor verplichtingen en verliezen (reorganisatiekosten). Schulden op korte termijn Schulden op korte termijn, overlopende passiva worden gewaardeerd tegen nominale waarde. Verplichtingen financiële steun/hulpverlening Deze verplichtingen worden geheel ten laste gebracht van het boekjaar waarin het besluit tot toekenning schriftelijk aan de steunontvanger is medegedeeld, ongeacht in welk boekjaar de financiële steun/hulpverlening wordt uitgekeerd. Daarbij is bepalend of de ontvangende partij recht kan doen gelden op een bepaald bedrag. Voor zover toekenningen meerjarige betalingsverplichtingen betreffen worden deze verplichtingen vermeld als schulden op lange termijn. Indien echter bij deze toekenningen een ontbindende voorwaarde is opgenomen dan worden deze naar jaar verantwoord onder de “niet uit de balans blijkende verplichtingen”.
4.5.2 Grondslagen voor bepaling van het resultaat Algemeen Ontvangsten en uitgaven worden in de staat van baten en lasten toegerekend aan de periode waarop ze betrekking hebben. Bij de toerekening wordt een bestendige gedragslijn gevolgd. Dit houdt in dat in de balans rekening wordt gehouden met de aan een periode toe te rekenen bedragen die in een andere periode zijn of worden ontvangen, dan wel betaald. Verliezen worden verantwoord als deze voorzienbaar zijn; baten worden verantwoord als deze gerealiseerd zijn. Alle baten en lasten worden verantwoord in de staat van baten en lasten. Dit betekent dat, behalve bij stelselwijziging en herstel van fundamentele fouten, geen rechtstreekse mutaties in het vermogen plaatsvinden. Bestemmingsgiften Baten waarvoor een bijzondere bestemming is aangewezen, al dan niet via specifieke acties, worden afzonderlijk in de (toelichting op de) staat van baten en lasten opgenomen, onder vermelding van de aard van de bestemming. Ook de besteding hiervan wordt afzonderlijk vermeld. Indien deze baten in het verslagjaar niet volledig zijn besteed, worden de nog niet bestede gelden verwerkt in de desbetreffende bestemmingsreserve. Indien in een volgend jaar uit de bestemmingsreserve wordt geput, wordt deze besteding enerzijds in de staat van baten en lasten verantwoord en anderzijds als mutatie in de desbetreffende bestemmingsreserve weergegeven. Collecten Collecten worden verantwoord in het jaar waarin de collecten volgens het collecterooster gehouden zijn. Giften Giften worden verantwoord in het jaar waarin een specifieke actie heeft plaatsgevonden, dan wel het jaar van ontvangst indien geen specifieke actie heeft plaatsgevonden. Nalatenschappen Baten uit nalatenschappen worden opgenomen in het boekjaar waarin de omvang betrouwbaar kan worden vastgesteld. De omvang van een bate uit een nalatenschap kan betrouwbaar worden vastgesteld als op grond van het stadium waarin de afhandeling van de nalatenschap zich bevindt, een redelijke schatting van de ontvangst kan worden gemaakt. Voorlopige uitbetalingen in de vorm van voorschotten worden in het boekjaar waarin ze worden ontvangen verantwoord als baten uit nalatenschappen. Verkrijgingen belast met vruchtgebruik worden alleen in de toelichting vermeld. Zij worden pas in de staat van baten en lasten verantwoord bij het einde van het vruchtgebruik of bij eerdere verkoop van de blote eigendom. Nalatenschappen die worden toegewezen aan de rechtspersoon Protestantse Kerk in Nederland, worden middels een afdracht aan de dienstenorganisatie overgedragen ter uitvoering van het werk van de kerk, rekening houdend met bestemming waaronder de nalatenschap is ontvangen. 14 mei 2007 Jaarrekening 2006
dienstenorganisatie Protestantse Kerk in Nederland
43
Kosten eigen fondsenwerving Deze kosten zijn gedefinieerd in projecten. Indien er sprake is van zgn. gemengde activiteiten (deels fondsenwerving, deels voorlichting), heeft de toerekening plaatsgevonden op basis van de beoordeling van de aard van de activiteit. Voor het bepalen van de toerekening van de kosten van de afdeling Communicatie en Voorlichting als kosten fondsenwerving en als kosten activiteiten voorlichting worden de volgende regels gehanteerd: • De kosten van de activiteiten die uitsluitend op fondsenwerving zijn gericht worden 100% als kosten fondsenwerving aangemerkt. • De kosten van activiteiten die geheel niet op fondsenwerving zijn gericht worden als activiteiten voorlichting aangemerkt. • De kosten van die activiteiten die gedeeltelijk op voorlichting maar ook voor een substantieel deel op fondsenwerving zijn gericht worden volgens een percentagegewijze verdeling als activiteiten voorlichting en als fondsenwerving aangemerkt. Publicaties Bij verkoop van publicaties en artikelen wordt de netto omzet als baten verantwoord. De bruto winst bestaat uit het verschil tussen verkoopopbrengst verminderd met de op de verkopen drukkende (in- en externe) kosten minus de inkopen verhoogd met de op de inkoop drukkende (in- en externe) kosten. Het resultaat komt tot stand door de uitvoeringskosten in mindering te brengen op de bruto winst. Aandeel in gezamenlijke acties De deelnemende instellingen in eenmalige/tijdelijke samenwerkingsverbanden verantwoorden alleen het hun toekomende deel van het nettoresultaat van de gezamenlijke actie. Het brutoresultaat van de gezamenlijke actie(s) alsmede alle daarop drukkende verwervingskosten worden verantwoord door het samenwerkingsverband. Tevens bevat deze verantwoording de verdeling van het netto resultaat over de deelnemende instellingen. Aandeel in acties van derden Gelden ontvangen van andere fondsverwervende instellingen worden onder deze noemer verantwoord. Subsidies overheden en anderen Subsidies van overheden, gemeenten e.d. ontvangen voor de uitvoering van projecten of programma´s waarbij de subsidiegever als financier of medefinancier optreedt, worden afzonderlijk verantwoord in de staat van baten. Financiële baten en lasten Alle financiële baten en lasten worden in de staat van baten en lasten verantwoord. Bijdrage Protestantse Kerk in Nederland De bijdrage van de Protestantse Kerk in Nederland ten behoeve van het uitvoeren van de taken van de dienstenorganisatie is gelijk aan de operationele baten bij de Protestantse Kerk in Nederland. Grondslagen interne doorbelastingen De verdeling van uitvoeringskosten naar per afdeling onderkende doelstellingen/activiteiten geschiedt op basis van de volgende uitgangspunten: • De huisvestingkosten, inclusief de afschrijvingskosten van de materiële vaste activa, worden tegen een marktconforme huurprijs doorberekend op basis van het aantal m2 vloeroppervlakte. • De logistieke kosten betreffende de centrale reproductie, drukwerkbegeleiding en specifieke verzendingen door de postkamer worden doorbelast op basis van de werkelijk bestede uren van de medewerkers van het team logistiek maal het voorcalculatorisch bepaalde uurtarief. De werkelijke out-of-pocketkosten worden direct ten laste van de opdrachtgevende afdeling gebracht. • De kosten betrekking hebbend op brochureverkoop worden doorberekend op basis van de gerealiseerde opbrengst verkopen. • De kosten van de stafafdelingen Directie, Financiën & Control, Human Resource Management en de overige kosten van de stafafdeling Facilitaire Zaken worden op voorcalculatorische basis aan de overige afdelingen doorberekend op basis van het aantal bij de afdelingen behorende begrote formatieplaatsen. 14 mei 2007 Jaarrekening 2006
dienstenorganisatie Protestantse Kerk in Nederland
44
Pensioenen in de waarderingsgrondslagen De dienstenorganisatie van de Protestantse Kerk in Nederland heeft voor haar werknemers een toegezegde-pensioenregeling. Hiervoor in aanmerking komende werknemers hebben op de pensioengerechtigde leeftijd recht op een pensioen welke afhankelijk is van leeftijd, salaris en dienstjaren. De regeling is ondergebracht bij het bedrijfstakpensioenfonds PGGM. De dienstenorganisatie van de Protestantse Kerk in Nederland heeft geen verplichting tot het voldoen van aanvullende bijdragen in geval van een tekort bij PGGM, anders dan het effect van hogere toekomstige premies. De dienstenorganisatie van de Protestantse Kerk in Nederland heeft daarom de pensioenregeling verwerkt als een toegezegde-bijdrageregeling en heeft alleen de verschuldigde premies tot en met het einde van het boekjaar in de jaarrekening verantwoord.
14 mei 2007 Jaarrekening 2006
dienstenorganisatie Protestantse Kerk in Nederland
45
4.6
Toelichting op de balans
Activa 4.6.1 Financiële vaste activa (1) Financiële vaste activa
Balans 31-12-2006 Algemeen Totaal Kerk in kerkenwerk Actie
(x €. 1.000)
Leningen u/g
34
Verloop financiële vaste activa (x € 1.000,-)
Leningen inzake arbeidsvoorwaarden Leningen buitenlandse medewerkers Totaal financiële vaste activa
Balans 01-01-2006 33 35 68
12
Bij
46
Af
10 22 32
Balans 31-12-2005
68
Balans 31-12-2006 31 23 54
12 34 46
Leningen arbeidsvoorwaarden Deze (minimaal eenjarige en maximaal driejarige) renteloze leningen zijn leningen op grond van de arbeidsvoorwaardenregeling van de Protestantse Kerk in Nederland. Deze financiële vaste activa zijn gefinancierd vanuit vreemd vermogen.
4.6.2 Voorraden (2) Voorraden (x €. 1.000)
Kerk in Actie
Noodzakelijk voor bedrijfsvoering In gebruik voor de doelstelling Totaal voorraden
Balans 31-12-2006 Algemeen Totaal kerkenwerk 18 18
18 0 18
Balans 31-12-2005
17 0 17
De voorraden ten behoeve van het Instituut voor Opleiding en Bezinning en de afdeling Facilitaire Zaken zijn gefinancierd vanuit het vreemd vermogen.
14 mei 2007 Jaarrekening 2006
dienstenorganisatie Protestantse Kerk in Nederland
46
4.6.3 Vorderingen (3) Vorderingen (x €. 1.000)
Kerk in Actie
Overige debiteuren Afrekening bureau predikanten Afrekeningen r/c overige administraties Vooruitbetaalde posten Bijdragen en subsidies SHO inzake aardbeving Azië Nog te ontvangen giften en collecten Afrekeningen r/c salarisadministratie Huuregalisatie ICCO Rente Overige nog te ontvangen posten Voorschotten projecten zendingsarbeid Voorschotten reiskosten ww-verkeer Ziektekostenverzekering en sociale lasten Diversen Subtotaal vorderingen
Balans 31-12-2006 Algemeen Totaal Kerkenwerk
74 75 1.241
372 136 18 51 118
160 5 54 8 57
729 86 273 109 198 113 54 8 57
383 481 1.235 309 566 474 1.057 95 274 125 158 164 57 164 50
1.338
3.712
5.592
17
17
15
1.321
3.695
5.577
729 86 273 109 38 108
2.374
Af: voorziening oninbare vorderingen Totaal vorderingen
2.374
372 136 92 126 1.359
Balans 31-12-2005
Liquide middelen (4) Liquide middelen (x €. 1.000)
Deposito’s Kasgelden Banktegoeden Totaal liquide middelen
14 mei 2007 Jaarrekening 2006
Kerk in Actie
Balans 31-12-2006 Algemeen Totaal Kerkenwerk
Balans 31-12-2005
6.759 0 9.958
6 38 2.656
6.765 38 12.614
18.105 23 12.385
16.717
2.700
19.417
30.513
dienstenorganisatie Protestantse Kerk in Nederland
47
Passiva 4.6.5 Eigen Vermogen (5) 4.6.5.1 Besteedbaar vermogen Het besteedbaar vermogen bedraagt:
Besteedbaar vermogen (x €. 1.000)
Kerk in Actie
Bestemmingsreserves: - Afdeling buitenland - Afdeling binnenland Totaal besteedbaar vermogen
Balans 31-12-2006 Algemeen Totaal kerkenwerk
4.788 766 5.554
4.788 766 5.554
Balans 31-12-2005
7.942 248 8.190
Het verloop van de bestemmingsreserves is als volgt:
Verloop bestemmingsreserves (x € 1.000,-)
Bestemmingsreserves: - Revolving Fund Kinderen in de Knel - Revolving Fund Werelddiaconaat - Revolving Fund Zending - Revolving Fund Rampen en Vluchtelingen Kerkinactie Buitenland - Missionaire egalisatiereserve -Egalisatiereserve diaconaal werk Kerkinactie Binnenland Totaal Besteedbaar vermogen
Balans 01-01-2006
1.650 1.292 3.748
Bij
Af
1.268 1.068
382 1.585 2.680
1.111 3.447
141 4.788
293
1.252 7.942
293
21 227 248
336 182 518
8.190
811
Balans 31-12-2006
357 409 766 3.447
5.554
4.6.5.2 Vastgelegd vermogen Het vastgelegd vermogen bedraagt:
Vastgelegd vermogen (x €. 1.000)
Kerk in Actie
Bestemmingsfondsen - Afdeling buitenland - Afdeling binnenland Totaal vastgelegd vermogen
14 mei 2007 Jaarrekening 2006
Balans 31-12-2006 Algemeen Totaal kerkenwerk
6.223 87 6.310
dienstenorganisatie Protestantse Kerk in Nederland
6.223 87 6.310
Balans 31-12-2005
16.150 130 16.280
48
Het verloop van het vastgelegd vermogen is als volgt:
Verloop vastgelegd vermogen (x € 1.000,-)
Rampen en Vluchtelingen Actiepotten Kerk in Actie - Afghanistan - Midden Amerika - Mitch - Grote meren - Rwanda - Irak - Palestina-Israël - Zuidelijk Afrika – Hongersnood/overstroming - Zuidelijk Afrika - Overstroming - Aardbeving Iran - Vergeten rampen - Sudan - Dafur - Droogte in Afrika - Azië - Tsunami - Aardbeving Pakistan - Kasmir - Actie Java Rampen en Vluchtelingen Actiepotten SHO - Azië - Tsunami - Aardbeving Pakistan - Kasmir - Actie Java Overige bestemmingsfondsen - Indonesië projecten Bestemmingsfondsen Buitenland Fonds nazorg Enschede Fonds Koopvaardij Giften bijzondere doeleinden Dobu Projectenfonds LDP Vredesfonds Bestemmingsfondsen Binnenland Totaal vastgelegd vermogen
Balans 01-01-2006
Bij
91 1 72 48
Af
Balans 31-12-2006
97
188 1 72 48
54 63
278 63 936 22 575
91 63 13 10 527
268 2 87 172
781 512
8.494 3.772
6.226 3.265 151
505 16.150
894
82 20 7 3 18 130
505 10.821 40
54 250 923 12 48 268 783 599 172
2.268 507 151
6.223 42 20 7
3
16.280
894
43
18 87
10.864
6.310
Nadere specificatie aandeel in gezamenlijke acties SHO Actiepotten gezamenlijke acties SHO
Tsunami
Pakistan
8.494 184 226
Java
Suriname
(x € 1.000,-)
Baten Saldo per 31 december 2005 Aandeel in gezamenlijke actie Rentebaten Bijdrage Buitenlandse Zaken Totale baten: Lasten Verstrekte steun: - via uitvoerende organisaties (ter plaatse) - via internationale koepel Voorbereiding en coördinatie Totale lasten:
8.904
3.772 156 105 340 4.373
6.559 66 11 6.636
2.312 1.535 19 3.866
393
321
35 428
20 341
Nog te besteden per 31 december 2006:
2.268
507
151
0
14 mei 2007 Jaarrekening 2006
dienstenorganisatie Protestantse Kerk in Nederland
576 3
341
579
341
49
4.6.6. Vreemd Vermogen 4.6.6.1 Voorzieningen (6)
Voorzieningen
Balans 31-12-2006 Algemeen Totaal kerkenwerk
(x €. 1.000)
Kerk in Actie
Groot onderhoud Overige voorzieningen Totaal voorzieningen
333 243 576
116 116
Verloop voorzieningen
Balans 01-01-2006
(x €. 1.000)
Voorzieningen groot onderhoud: - gebouwencomplex Utrecht - gebouwen Hydepark te Doorn Voorziening reorganisatiekosten - Algemeen kerkenwerk - Afdeling buitenland Voorziening Jubilea
Totaal Voorzieningen
Bij
333 359 692
Balans 31-12-2005
243 179 422
Balans
Af
31-12-2006
234 9 243
70 150 220
8 122 130
296 37 333
128 2 130 49 179
125 122 247 49 296
108 8 116 116
145 116 261 98 359
422
516
246
692
Voorzieningen groot onderhoud a. gebouwencomplex Utrecht Door de afdeling Facilitaire zaken is een onderhoudsplan opgesteld. Dit plan geeft geen directe aanleiding de dotatie aan de voorziening groot onderhoud aan te passen. b. gebouwen Hydepark te Doorn Dit betreft een voorziening voor onderhoud gebouwen, park en bos. Het opgestelde onderhoudsplan geeft geen directe aanleiding de dotatie aan de voorziening onderhoud aan te passen. Voorziening reorganisatiekosten De voorziening inzake afvloeiingsverplichtingen is per 31 december 2006 gebracht op een bedrag van € 261.000, hetgeen thans in het kader van de transformatie voldoende wordt geacht voor de aangegane verplichtingen. De dotaties aan deze voorziening zijn in het boekjaar 2006 ten laste van de exploitatierekening gebracht. Jubileumverplichtingen Volgens de richtlijnen voor de jaarverslaglegging dienen de in de toekomst uit te betalen jubileumverplichtingen te worden aangemerkt als overlopende passiva en in de balans te worden opgenomen. In 2005 werd besloten deze verplichting in drie jaren op te bouwen. Gezien het personeelsverloop heeft deze verplichting per 31 december 2006 van € 98.000 reeds het voorzieningenniveau bereikt.
4.6.6.2 Schulden op lange termijn (7)
Schulden op lange termijn (x €. 1.000)
Subsidies: Gebouwen 14 mei 2007 Jaarrekening 2006
Balans 31-12-2006 Algemeen Totaal kerkenwerk
Kerk in Actie
1.386 dienstenorganisatie Protestantse Kerk in Nederland
1.386
Balans 31-12-2005
1.426 50
Pastoraat Rentesubsidies Hulpverlening Cie. bijzondere zorg
683 847 334 3.250
Projectverplichtingen: Binnenland
12
Totaal schulden op lange termijn
12
3.250
683 847 334 3.250
161 605 200 2.392
12
46
3.262
2.438
Steunverlening aan gemeenten Uit de opbrengst van de solidariteitskas worden subsidies aan gemeenten verstrekt voor nieuwbouw / restauratie van kerkelijke gebouwen, voor pastoraat en voor subsidies in de vorm van rentereductie op leningen bij de Stichting Kerkelijk Geldbeheer. Vrijval heeft in 2006 echter niet plaatsgevonden, daar het budget 2006 toereikend is gebleken. De afdeling heeft de vrijval in portefeuille gehouden ten behoeve van het budget 2007. De intentie van de besluitvorming omtrent de begroting 2006 is niet geweest over begrotingsjaren te kunnen “schuiven” met budgetruimte. Het bestuur ziet er, mede op basis van de vigerende regelgeving (richtlijn 650 Fondsenwervende instellingen), op toe dat vrijval ten gunste wordt gebracht in het boekjaar waar de afrekening m.b.t. de toezegging (of een deel daarvan) aan de gemeente schriftelijk is afgewikkeld.
4.6.6.3 Schulden op korte termijn (8)
Schulden op korte termijn (x €. 1.000)
Balans 31-12-2006 Algemeen Totaal Kerk in kerkenwerk Actie
Rekening courant Stichting de Zending Crediteuren
Vooruit ontvangen: Subsidies binnen- en buitenland Diversen
Totaal schulden op korte termijn
14 mei 2007 Jaarrekening 2006
0
715
3.448
3.442
160 291 2.858
2.300 269 160 781 87 117 745 70 159 1.242 44 290 29 1.577 160 409 8.439
2.393 261 129 1.283 63 119 779 65 423 767 43 415 49 1.475 204 322 8.790
198
13 13
198 13 211
61 24 85
5.949
6.149
12.098
13.032
170
Nog te betalen: Projectverplichtingen buitenland Projectverplichtingen binnenland Administratie en accountantskosten Loonbelasting Sociale lasten Pensioenpremie Vakantiegelden Salarissen Contributies en bijdragen Rekeningen courant instellingen Wederinpassingstoelagen Niet opgenomen vakantiedagen Verlofsparen Apparaatskosten aardbevingen Azië Afrekeningen r/c administraties Diversen
Balans 31-12-2005
3.278
2.300 269
76 1.153 43 45
160 781 87 117 745 70 83 89 1 245 29
1.577 118 5.581
198
dienstenorganisatie Protestantse Kerk in Nederland
51
De samenstelling van de projectverplichtingen naar ouderdom is als volgt:
Verloopoverzicht projectverplichtingen
Buiten- Binnenland land
(x € 1.000)
Totaal 31-122006
%
Buitenland
Binnenland
Totaal 31-122005
%
Ouderdom toezeggingen: 0 – 1 jaar 1 – 2 jaar 2 – 3 jaar Totaal projectverplichtingen
2.119 181
269
2.388 181
93 7
2.306 87
261
2.567 87
97 3
2.300
269
2.569
100
2.393
261
2.654
100
4.6.6.4 Niet uit de balans blijkende rechten en/of verplichtingen Bankgaranties a. PDC - Zeeland in Goes Garantie aan dhr. Fierloos te Kamperland (€ 20.420). b. PDC - Zuid Holland in Capelle aan den IJssel Garantie aan Inflation Exchange Fund (Vastgoed) Pluto BV te Hoevelaken (€ 44.700). c. PDC - Gelderland te Arnhem Garantie aan General City III bv/Aberdeen Property Investors, Amsterdam ( € 25.250). Leasecontracten Voor een drietal personeelsleden zijn auto-leasecontracten aangegaan ten behoeve van de uitoefening van hun functies. De looptijd varieert tussen 31 en 48 maanden, de jaarkilometrage tussen 30.000 km en 46.000 km en de leaseprijs tussen € 582 en € 1.109 per maand excl. BTW. Tevens is een leasecontract afgesloten ten behoeve van fotokopieerapparatuur. De looptijd van deze overeenkomst is 60 maanden en eindigt in 2009. De kosten bestaan uit een vast bedrag per maand per apparaat, verhoogd met een prijs per gemaakte scan. Huurverplichtingen Voor 8 regionale dienstencentra werden huurovereenkomsten gesloten. Deze huurverplichtingen zijn destijds aangegaan met stilzwijgende verlenging na de eerste huurperiode, namelijk: Afloop huurcontracten van PDC’s (x €. 1.000)
Friesland Overijssel en Flevoland Gelderland Utrecht Noord-Holland Zuid-Holland Zeeland Noord-Brabant en Limburg
Jaarlijkse huurverplichting 76 57 110 91 68 183 72 84
Afloop eerste huurperiode
Opzegtermijn in maanden
28 02 2006 01 09 2009 31 01 2006 31 01 2006 15 04 2010 01 03 2013 31 07 2010 31 08 2007
6 12 12 12 6 12 12 12
Vervolgperiode tot: 28 02 2011 01 09 2014 31 01 2011 31 01 2011 15 04 2011 01 03 2018 31 07 2015 31 08 2012
Contractduur in jaren 5 5 5 5 1 5 5 5
Het synodebesluit tot verandering van de inrichting en werkwijze van de dienstenorganisatie heeft de opheffing tot gevolg van de provinciale dienstencentra in de huidige vorm en op de huidige locaties, waarbij voorhands is aangenomen dat dit geen additionele kosten met zich meebrengt. Om deze reden zijn alle huurcontracten ultimo 2007 opgezegd. De vestigingen in Haren (PDC Groningen en Drenthe), Doorn (Hydepark) en Utrecht (PLDC) zijn in eigendom van de Protestantse Kerk in Nederland, die de panden zonder huurovereenkomst ter beschikking stelt voor de uitoefening van de te verrichten dienstverlening.
14 mei 2007 Jaarrekening 2006
dienstenorganisatie Protestantse Kerk in Nederland
52
Inspanningsverplichting gezamenlijke fondsenwerving Op grond van het op 14 april 2004 getekende convenant garandeert de dienstenorganisatie aan ICCO een opbrengst uit gezamenlijke fondsenwerving van € 0,25 mln. in 2004, oplopend in gelijke stappen per jaar tot € 1 mln. in 2007. NBG Met het Nederlands Bijbelgenootschap is op 19 december 2005 een convenant gesloten waarin budgetten zijn benoemd t.b.v. bijbelvertaling en -verspreiding, uit Kerk in Actie middelen, tot en met 2008, voor € 350.000 in 2006 met de intentie van verdere groei in 2007 en 2008. Meerjarige subsidieverplichtingen Kerk in Actie Dit betreft de voorwaardelijke verplichtingen inzake steunverlening Kerk in Actie op grond van de ontbindende voorwaarden die in de contracten voor subsidieverlening zijn opgenomen.
Meerjarige subsidieverplichtingen
2007
2008
2009
Totaal
(x €. 1.000)
Buitenland: Zending Werelddiaconaat Noodhulp Kinderen in de Knel Klimaatplan Binnenland: Missionair werk Diaconaat Totaal meerjarige subsidieverplichtingen
14 mei 2007 Jaarrekening 2006
1.591 3.387 230 1.487 56
1.008 1.610 225 579 6
319 578
290 474
277 36
886 1.088
7.648
4.192
313
12.153
dienstenorganisatie Protestantse Kerk in Nederland
2.599 4.997 455 2.066 62
53
Toelichting op de staat van baten en lasten Baten 4.7.1 Vrijwillige geldwerving (9) Vrijwillige geldwerving
Rekening 2006 Kerk in Algemeen Actie Kerkenwerk
( x € 1.000)
Collecten, giften en schenkingen (incl. mailingacties) - Zending - Werelddiaconaat - Noodhulp (w.o. steun Tsunami) - Kinderen in de Knel - Klimaatplan - Missionair werk - Diaconaat
7.388 7.717 2.326 2.854 390 1.949 2.118 24.742
Waarvan via mailingacties:
Nalatenschappen - Zending - Werelddiaconaat - Noodhulp - Kinderen in de Knel - Missionair werk - Diaconaat
Totaal vrijwillige geldwerving
0
Totaal
Begroting 2006
Rekening 2005
7.388 7.717 2.326 2.854 390 1.949 2.118
8.479 11.160 2.500 3.300 538 2.193 2.058
8.575 7.510 2.965 3.445 410 1.994 1.845
24.742
30.228
26.744
(2.778)
(2.778)
(2.750)
(2.540)
52 51 167 24 52 350 696
550 550 200 10
0
52 51 167 24 52 350 696
1.310
252 365 589 37 34 80 1.357
25.438
0
25.438
31.538
28.101
Collecten, giften en schenkingen De meeste opbrengsten zijn onder het taakstellende begrote niveau gebleven, hetgeen tijdens het boekjaar heeft geleid tot aanpassing van de beschikbare gelden voor steun- en hulpverlening. In de post collecten, giften en schenkingen zijn begrepen de opbrengsten mailingacties. De inkomsten voor het boekjaar 2006 hebben € 2.778.217 bedragen. Kerk in Actie algemeen Ten behoeve van het werk van Kerk in Actie is over 2006 een bedrag ontvangen van € 4.768.615 zonder specifieke doelbestemming binnen de programma’s van Kerk in Actie. De verdeling van deze algemene opbrengsten voor Kerk in Actie tussen de afdelingen Binnenland en Buitenland is bij de begrotingsvaststelling voor 2006 vastgesteld in de verhouding van resp. 20:80. De verdeling en de daarbij behorende bestemming van deze opbrengsten bedragen dan als volgt:
Verdeling baten Kerk in Actie algemeen ( x € 1.000)
Afdeling: (verhouding miss./diac.) Binnenland (45:55) Buitenland (36:64) Opbrengst Kerkinactie algemeen
14 mei 2007 Jaarrekening 2006
Rekening 2006 Miss. Werk / Diac. Werk / Zending Werelddiac.
Totaal
Begroting 2006
Rekening 2005
429 1.373
525 2.442
954 3.815
900 3.750
696 4.248
1.802
2.967
4.769
4.650
4.944
dienstenorganisatie Protestantse Kerk in Nederland
54
4.7.2 Kosten van eigen fondswerving Fondsenwervingskosten ( x € 1.000)
Kerk in Actie
Rekening 2006 Algemeen Kerkenwerk
Totaal
Begroting 2006
Rekening 2005
(In)directe verwervingskosten Uitvoeringskosten
933 1.574
80 101
1.013 1.675
1.410 1.723
1.066 1.327
Kosten eigen fondsenwerving
2.507
181
2.688
3.133
2.393
Deze kosten worden nader gedefinieerd in de projectenadministratie. Indien er sprake is van zgn. gemengde activiteiten (deels fondsenwerving, deels voorlichting) vindt toerekening plaats op basis van de beoordeling van de aard van de activiteit. Voor het bepalen van de toerekening van de uitgaven van de afdeling C&F als “kosten fondsenwerving” en als “kosten voorlichting” worden de volgende regels gehanteerd: • De kosten van de activiteiten, die uitsluitend op fondsenwerving zijn gericht, worden 100% als kosten fondsenwerving aangemerkt. • De kosten van activiteiten, die geheel niet op fondsenwerving zijn gericht, worden als kosten voorlichting aangemerkt. • De kosten van die activiteiten, die gedeeltelijk op voorlichting maar ook voor een substantieel deel op fondsenwerving zijn gericht, worden volgens een procentuele verdeling als kosten voorlichting en als kosten fondsenwerving aangemerkt. In de jaarrekening komen deze fondsenwervingskosten veelal lager uit dan begroot, daar bij de opstelling van de financiële begroting de activiteitenkosten van deze afdeling globaal (op basis 50:50) worden verdeeld tussen kosten fondsenwerving en kosten voorlichting/kosten eigen activiteiten. Het kostenpercentage 2006 voor Kerk in Actie komt uit op 9,86% (begroot 9,93%) tegen 8,52% in 2005. De fondsenwervingskosten voor het algemene kerkenwerk hebben betrekking op de werving van de kerkelijke collectes, die worden verantwoord bij de Protestantse Kerk in Nederland.
4.7.3 Opbrengst publicaties / Kosten aan publicaties (10) Publicaties ( x € 1.000)
Kerk in Actie
Rekening 2006 Algemeen Kerkenwerk
Vandaar Omkeer Kalender Medische Zending Diakonia Onderweg Kerk en Israël Kerkinformatie Grip Kiosk Gebedsbrief Nieuwsbrief Kerk in Actie De Verwondering Intercity Pasen Landelijke Diaconale Dag Missionair werk Promotiemateriaal Overige publicaties
287 60 189 105
31 27 92 43 30 26 26 46 962
Af:(In)directe- en uitvoeringskosten Netto opbrengst publicaties 14 mei 2007 Jaarrekening 2006
Totaal
Begroting 2006
Rekening 2005
247 48 143 89 48 236
309 59 179 111 59 295
24
30
60 465
287 60 189 105 52 304 32 17 31 27 92 43 30 26 26 106 1.427
84 919
105 1.147
766
639
1.405
1.004
1.476
196
- 174
22
- 85
- 329
52 304 32 17
dienstenorganisatie Protestantse Kerk in Nederland
55
(In)directe- en uitvoeringskosten De afwijking met de begroting komt doordat bij het opstellen van de begroting slechts beperkt rekening gehouden kan worden met de doorbelasting van de urenbesteding van medewerkers aan de verschillende publicaties.
4.7.4 Aandeel in gezamenlijke acties (11) Aandeel in gezamenlijke acties
Rekening 2006 Kerk in Algemeen Actie kerkenwerk
( x € 1.000)
Aardbeving Azië Darfur (slotuitkering) Suriname Java Pakistan Sub-totaal gezamenlijke acties SHO
Totaal
184
184
341 577 496 1.598
341 577 496 1.598
Iran Aardbeving Azië Subtotaal gezamenlijke acties overige participanten
Begroting 2006
Rekening 2005
27.278 4
0
6.004 33.286 646 5
Totaal aandeel in gezamenlijke acties Noodhulp
1.598
0
1.598
0
651
0
33.937
4.7.5 Aandeel in acties van derden (12) Aandeel in acties van derden ( x € 1.000)
Stichting Vluchteling (Noodhulp) Opbrengst Wilde Ganzen via Kerk in Actie (Werelddiaconaat) Totaal aandeel in acties derden
Rekening 2006 Kerk in Algemeen Actie kerkenwerk
Totaal
21 14 35
Begroting 2006
21 14 35
0
Rekening 2005
113
0
11 124
4.7.6 Bijdragen voor dienstverlening (13) Bijdragen voor dienstverlening
Rekening 2006 Kerk in Algemeen Actie Kerkenwerk
( x € 1.000)
Afdelingen: Juridische zaken (vergoeding CIO-K) Bureau Predikanten F&C (vergoeding fin. administraties) Facilitaire Zaken Human Resource Management Instituut voor Opleiding en Bezinning Buitenland Binnenland (miss. en diac. werk) Binnenland (jeugdwerk/kerkopbouw)) Provinciale dienstencentra 14 mei 2007 Jaarrekening 2006
Totaal
Begroting 2006
Rekening 2005
43 1.149 98 1.663 14
43 1.149 98 1.663 14
50 1.190 59 2.074 10
42 1.181 72 2.010 13
1.369
1.369
1.167
90 381
119 90 381
60 90 388
1.287 59 103 68 478
119
dienstenorganisatie Protestantse Kerk in Nederland
56
Totaal bijdragen dienstverlening
119
4.807
4.926
5.088
5.313
Bureau Predikanten De bijdrage van het bureau predikanten bestaat uit een vergoeding voor personeels- en apparaatskosten. Deze (voorgefinancierde) kosten worden doorberekend aan dit bureau ten behoeve van de omslag traktementen en pensioenen. De lagere werkelijke doorbelasting ten opzichte van de begroting ontstaat doordat het bureau diverse apparaatskosten zelf voldoet. Facilitaire Zaken De lagere inkomsten uit dienstverlening ten opzichte van de begroting zijn voornamelijk veroorzaakt in de exploitaties van het guesthouse en het bedrijfsrestaurant. Hiertegenover stonden echter ook lagere uitgaven dan begroot, waardoor uiteindelijk binnen de interne dienstverlening van facilitaire zaken een voordelig saldo ontstond van ca. € 92.000. Instituut voor Opleiding en Bezinning Betreft voornamelijk de verhuurbijdragen van het conferentieoord en deelnemersbijdragen van cursisten e.d.
4.7.7 Subsidies overheden en anderen (14) Onderstaand zijn de subsidies van overheden en/of bijdragen van andere instellingen verantwoord, waarbij wordt opgemerkt dat alle subsidieverstrekkers optreden als medefinancier.
Subsidies overheden en anderen
Kerk in Actie
( x € 1.000)
Rekening 2006 Algemeen Kerkenwerk
HRM / Land. Maatsch. Werk
Binnenland VWS CWM EVS Miss. vernieuwing (St. de Zending) Hemmense Zendingsstichting SOM EDYN Diverse projecten Regio’s Provinciale overheden 14 mei 2007 Jaarrekening 2006
Begroting 2006
Rekening 2005
154
154
476 114 2 592
476 114 2 592
493 113 15 621
459 118
4.702 272 240 1.680 204
4.702 272 240 1.680 204
4.500
3.300 37 112 1.675
685 12 241 8.036
685 12 241 8.036
120 143 200 166 154
120 143 200 166 154
150 90 300
11 794
11 794
29 744
172 53 7 793
708
708
809
IOB Theologisch Seminarium Bezinningscentrum / K&Wereld HKI / bijdragen derden Buitenland Projectbijdragen ICCO Projectbijdr. ICCO inz. Noodhulp Noodhulp Missionair werk (St. de Zending) Buitenlandse zaken PSO Klimaatplan NCDO Diversen
Totaal
708
dienstenorganisatie Protestantse Kerk in Nederland
101
1.675 260
6.435
175
577
150 78 18 41 5.411 307 106 148
57
Overige
Algemeen Totaal Subsidies overheden en anderen
8.830
221 929
221 929
10
10
1.685
10.515
118 825
253 1.062
8.626
7.944
4.7.8 Financiële baten en lasten (15) Financiële baten en lasten ( x € 1.000)
Kerk in Actie
Rekening 2006 Algemeen Kerkenwerk
Zending Werelddiaconaat (incl. klimaatplan) Noodhulp Instituut Opleiding en Bezinning
32 40 381
Totaal
453
Totaal
Begroting 2006
Rekening 2005
74 167 723
86
32 40 381 86
44 45 341 89
86
539
964
519
4.7.9 Bijdragen Protestantse Kerk in Nederland (16) 4.7.9.1 Financiële bijdragen (voor het reguliere werk) Vanuit de operationele resultatenrekening van de Protestantse Kerk in Nederland wordt een bijdrage aan de dienstenorganisatie verleend van € 22.360.000 tegenover een begrote bijdrage over 2006 van € 22.785.000. Aangezien de werkelijke opbrengsten als bijdrage door de Kerk worden verleend, dient het gemis aan deze inkomsten te worden terugverdiend binnen de exploitatie van de dienstenorganisatie. De specificatie van deze post is:
Financiële bijdragen Protestantse Kerk in Nederland ( x € 1.000)
Kerk in Actie
Rekening 2006 Algemeen Kerkenwerk
Totaal
Begroting 2006
Rekening 2005
Vrijwillige geldwerving Verplichte heffingen Financiële baten en lasten
739 14
1.041 18.788 1.778
1.041 19.527 1.792
1.201 19.777 1.807
1.215 19.508 1.690
Totaal
753
21.607
22.360
22.785
22.413
Vrijwillige geldwerving Naast de opbrengsten uit vrijwillige geldwerving ten behoeve van Kerkinactie, die binnen de dienstenorganisatie worden verantwoord, worden door de Kerk nog de volgende wervingsmomenten gehouden, te weten voor Kerk en Israël, jeugd en jongerenwerk, educatie, pastoraat, geloofsopvoeding en voor Eredienst en kerkmuziek. Verplichte heffingen Dit betreft de bijdrage van de Protestantse Kerk in Nederland ter hoogte van de werkelijke opbrengst van de verplichte heffingen in het jaar 2005. Door herziene aanslagen van gemeenten, (voorlopige) kwijtscheldingen in het kader van de zgn. bezwaarde gemeenten en een verhoging van de voorziening voor dubieuze quotumdebiteuren is deze verplichte opbrengst 2006 onder de begroting uitgekomen. 14 mei 2007 Jaarrekening 2006
dienstenorganisatie Protestantse Kerk in Nederland
58
Financiële baten en lasten Dit betreft de toerekening van de financiële baten en lasten vanuit de Protestantse Kerk in Nederland ten behoeve van het algemene kerkenwerk, dat wordt uitgevoerd door de dienstenorganisatie.
4.7.9.2 Bijdragen uit bestemmingsreserves Vanuit de vermogensresultatenrekening van de Protestantse Kerk in Nederland wordt een bijdrage aan de dienstenorganisatie verleend van € 3.235.000 (begroot € 2.849.000) uit kerkelijke bestemmingsreserves ten behoeve van de programma’s van Kerk in Actie en de werkzaamheden binnen de overige afdelingen van de dienstenorganisatie. Programma’s van Kerk in Actie Dit zijn de jaarlijks door de Kerk verstrekte bijdragen uit bestemmingsreserves ontstaan door aan de Protestantse Kerk in Nederland gemaakte nalatenschappen.
Bijdragen uit bestemmingsreserves Protestantse Kerk ( x € 1.000)
Kerk in Actie nalatenschappen : Werelddiaconaat Zending Afdeling Binnenland: Diaconaal werk (*) Missionair werk (*) Totaal Kerk in Actie
Kerk in Actie
Rekening 2006 Algemeen Kerkenwerk
Totaal
1.004 599
1.004 599
174 110 1.887
174 110 1.887
Begroting 2006
Rekening 2005
1.050 550
1.050 550
1.600
200 135 1.935
Binnenland (overig werk) Jeugdwerk Fonds Diepenhorst Kerk en Israël Hulpverlening gem. (cie bijz. zorg) Steunverlening plaats. gem. Totaal binnenland
50 50 48 158 250 556
50 50 48 158 250 556
50 50
40
250 350
400 440
Provinciale dienstencentra
361
361
336
320
Overige afdelingen: HRM / Land.Maatsch.Werk Financiën & Control Kerkelijke bijdragen (Onderz. Geldw.) FZ, semi-statisch archief Adv.- en proceskosten Totaal overige afdelingen
75 80 48 88 140 431
75 80 48 88 140 431
75 80 48 110 250 563
75 80 48 60 202 465
1.348
3.235
2.849
3.160
Totaal bijdragen uit bestemmingsreserves
1.887
(*) De bijdragen voor het diaconaal en missionair werk van Kerk in Actie zijn voor vergelijkingsdoeleinden aangepast. Deze werden voorheen opgenomen in bovenstaande rubriek ‘totaal binnenland’.
14 mei 2007 Jaarrekening 2006
dienstenorganisatie Protestantse Kerk in Nederland
59
4.7.10
Diverse baten (17)
Diverse baten ( x € 1.000)
Kerk in Actie
Projectafrekeningen afd. buitenland Idem afdeling binnenland Baten vanuit de prov. dienstencentra Idem vanuit overige lijnafdelingen
Rekening 2006 Algemeen kerkenwerk
173 119
292
14 mei 2007 Jaarrekening 2006
13 81 115 209
Totaal
173 132 81 115 501
dienstenorganisatie Protestantse Kerk in Nederland
Begroting 2006
15 5 10 30
Rekening 2005
58 90 102 161 411
60
Lasten 4.7.11 Lasten naar kostensoort (18) Lasten naar kostensoort
Eigen
(x € 1.000)
Verstrekte Uitvoerings-
activiteiten Subsidies
Totaal
Begroting
Rekening
2006
2006
2005
kosten
Lijnafdelingen Buitenland: - Zending - Werelddiaconaat - Noodhulp (w.o. steun Tsunami) - Kinderen in de Knel - Klimaatplan
199 235 514 99 21
7.953 10.479 14.455 3.214 500
2.441 2.266 515 767 165
10.593 12.980 15.384 4.080 686
10.895 15.656 18.071 3.990 772
10.035 11.952 28.775 4.167 513
196 275 1.539
1.220 1.513 39.334
906 1.768 8.828
2.322 3.556 49.701
2.569 3.054 55.007
2.459 3.132 61.033
3.561 176 37
20 303
217 221
2.283
8
5.025
43.969
1.938 2.594 1.150 675 11.430 - 1.282 6.085 - 7.824 23.594
3.561 2.319 3.306 1.150 912 11.954 - 1.282 8.376 - 7.824 72.588
3.758 2.057 3.032 1.190 769 12.680 - 1.282 7.757 - 7.125 77.843
6.275
205 675
3.235 1.182 919 13.038 - 1.282 8.514 - 7.737 85.177
1.261 44 800 37 2.142
1.261 2.191 800 389 4.641
1.143 2.200 956 390 4.689
1.265 2.194 919 435 4.813
88 88
503 2.081 903 6.731 10.218
503 2.081 903 6.819 10.306
487 2.152 882 7.193 10.714
628 2.109 830 6.784 10.351
- 1.960 - 1.872
- 6.765 3.453
- 8.725 1.581
- 8.384 2.330
- 8.794 1.557
Binnenland: - Missionair werk - Diaconaat Totaal Kerk in Actie Binnenland: - Steunverlening - Jeugdwerk en kerkopbouw Instituut Opleiding en Bezinning Bureau Predikanten HRM, werkbegeleiding predikanten Provinciale Dienstencentra Af: Doorbelasting PDC’s naar Kerk in Actie Communicatie & Fondsenwerving Af: Doorbelasting C&F naar Bila/Bula Totaal lijnafdelingen Ambtelijk werk Synodesecretariaat
2.147
Kerkelijke bijdragen Juridische Zaken en colleges
13 13
Oecumene Totaal ambtelijk werk
339 2.486
Stafafdelingen Directie Financiën & Control Human Resource Management Facilitaire Zaken Totaal stafafdelingen Af: Doorbelasting kosten aan lijnafdelingen en ambtelijk werk Resterende kosten ten laste van derden Algemeen
Totale lasten:
14 mei 2007 Jaarrekening 2006
184
292
- 42
434
- 57
- 377
3.350
46.332
29.147
78.829
84.805
91.170
dienstenorganisatie Protestantse Kerk in Nederland
61
4.7.12 Lasten naar werkonderdelen Lasten naar werkonderdelen (x € 1.000,-)
Kerk in
Algemeen kerkenwerk
Actie
Ambt.
Kerk-
Solidari-
Org.
opbouw
teitskas
Totaal
Begroting
Rekening
2006
2006
2005
Uitvoeringskosten
1.539 39.334 8.828
13 2.486 2.142
1.798 951 16.718
3.561 1.459
3.350 46.332 29.147
3.194 51.534 30.077
4.119 57.913 29.138
Totale lasten
49.701
4.641
19.467
5.020
78.829
84.805
91.170
Eigen activiteiten Verstrekte subsidies
4.7.13 Verstrekte subsidies Verstrekte subsidies ( x € 1.000)
Buitenland: - Zending - Werelddiaconaat - Noodhulp (w.o. steun Tsunami) - Kinderen in de Knel - Klimaatplan Binnenland: - Missionair werk - Diaconaat - Steunverlening - Jeugdwerk en kerkopbouw Overige lijnafdelingen: Inst. Opleiding en Bezinning HRM, werkbeg. predikanten (LMW) Communicatie & Fondsenw. Provinciale Dienstencentra Diversen: Kerkelijke bijdragen: - SMRA - SILA - Raad plaats. Geldwerving - overige Oecumene: - Raad van Kerken - WCC - GOR - KEK - overig Algemeen (expl. bijdr. SMRA)
Kerk in Actie
Rekening 2006 Algemeen Kerkenwerk
Rekening 2005
7.953 10.479 14.455 3.214 500
7.953 10.479 14.455 3.214 500
8.535 12.006 17.658 3.314 572
7.103 9.543 28.306 3.254 260
1.220 1.513 3.561 176
1.220 1.513 3.561 176
1.418 1.434 3.501 118
1.306 1.373 3.662
37 217 8 221
37 217 8 221
82 80 20 305
49 228 3 330
1.458 504 103 82
1.458 504 103 82
1.458 492 102 101
1.473 492 102 89
150 68 38 37 46 292
150 68 38 37 46 292
150 68 42 35 43
152 66 42 41 38
6.998
46.332
51.534
57.913
39.334
14 mei 2007 Jaarrekening 2006
Totaal
Begroting 2006
dienstenorganisatie Protestantse Kerk in Nederland
62
4.7.14 Uitvoeringskosten De uitvoeringskosten van de dienstenorganisatie hebben als volgt bedragen:
Rekening 2006
Uitvoeringskosten (x € 1.000)
Personeelskosten Overige personeelskosten Huisvestingskosten Inventariskosten Bureaukosten Specifieke kosten Bestuurskosten Onkostenvergoeding bestuur dienstenorganisatie Dotaties aan reserves en voorzieningen Diverse lasten Totaal uitvoeringskosten voor doorbelastingen Af: Uitvoeringskosten begrepen in: a. kosten eigen fondsenwerving b. kosten publicaties
Totaal uitvoeringskosten na doorbelastingen
Begroting 2006
Rekening 2005
20.404 1.696 3.697 1.193 1.540 906 741 8 280 779 31.244
22.120 1.614 3.669 1.252 1.586 968 878 13 238 466 32.804
20.417 1.879 3.527 1.184 1.707 1.118 847 9 354 450 31.492
- 1.675 - 422 - 2.097
- 1.723 - 1.004 - 2.727
- 1.327 - 1.027 - 2.354
29.147
30.077
29.138
Kosten eigen fondsenwerving In 2005 (en in de begroting 2006) heeft een verschuiving plaatsgevonden van de toerekening van uitvoeringskosten tussen de kosten publicaties en kosten eigen fondsenwerving van ca. € 450.000. Hierdoor geven bovenstaande kosten eigen fondsenwerving een vertekend beeld. Na eventuele correcties van de rekening- en begrotingcijfers ontstaat een daling van deze toerekening, hetgeen ook de verwachting was. Bovengenoemde kostensoorten worden onderstaand nader gespecificeerd: 4.7.14.1 Personeelskosten
Rekening 2006
Personeelskosten (x € 1.000)
Begroting 2006
Rekening 2005
Bruto salarissen Sociale lasten Pensioenpremies Reiskosten woon-werkverkeer Voorzieningen personeel Vrijval reservering verlofuren Ontvangen WAO-/Pensioen-/WW-uitkeringen
16.348 1.839 1.606 680 87 - 109 - 47
17.663 2.122 1.957 378
Totaal personeelskosten
20.404
22.120
20.417
‘Gemiddelde’ bezetting in:
379,58
398,8
396,91
53.755
55.466
51.441
Gemiddelde personeelskosten per fte:
14 mei 2007 Jaarrekening 2006
(x € 1)
dienstenorganisatie Protestantse Kerk in Nederland
16.772 1.424 1.754 553 - 44 -42
63
Personeelskosten directie (x € 1.000)
Rekening 2006
Bruto salaris Sociale lasten Pensioenlasten Overige personeelskosten Totaal personeelskosten Kosten interim-directie Totale directiekosten
Begroting 2006
191 10 22 37 260
180 10 22 34 246
260
246
Rekening 2005 139 8 17 19 183 138 321
Van deze directiekosten wordt ca. 26% doorberekend aan Kerk in Actie.
4.7.14.2 Overige personeelskosten
Overige Personeelskosten (x € 1.000)
Rekening 2006
Externe deskundigheid/uitzendkrachten Reiskosten declaraties Personeelswerving Arbodienst Kinderopvang Opleidingskosten Jubilea/afscheid personeel Juridische bijstand Diversen Totaal overige personeelskosten
Begroting 2006
Rekening 2005
303 508 10 45 74 30 75 14 637
211 544 38 46 71 73
376 489 123 79 76 73
631
663
1.696
1.614
1.879
Diversen Betreft hoofdzakelijk reis-, verblijf- en onkostenvergoedingen van personeel Kerk in Actie.
4.7.14.3 Huisvestingskosten Rekening 2006
Huisvestingskosten (x € 1.000)
Begroting 2006
Rekening 2005
Rente investering gebouw Afschrijvingskosten Huur extern Schoonmaakkosten, bewaking e.d. Energie Onderhoud e.d. Verzekeringen en belastingen
1.217 463 790 356 418 340 113
1.214 471 784 359 367 343 131
1.219 474 822 341 318 232 121
Totaal huisvestingskosten
3.697
3.669
3.527
14 mei 2007 Jaarrekening 2006
dienstenorganisatie Protestantse Kerk in Nederland
64
4.7.14.4 Inventariskosten Rekening 2006
Inventariskosten (x € 1.000)
Begroting 2006
Rekening 2005
289 359 293 21 35 177 19
307 330 296 37 53 154 75
300 394 246 38 30 165 11
1.193
1.252
1.184
Begroting 2006
Rekening 2005
494 259 44 44 150 68 115 92 274
475 292 25 58 165 66 136 120 249
511 235 82 121 158 82 122 101 295
1.540
1.586
1.707
Afschrijving inventaris e.d. Afschrijving computerapparatuur Afschrijving software Onderhoud inventaris e.d. Onderhoud computerapparatuur Onderhoud software Overige inventariskosten Totaal inventariskosten 4.7.14.5 Bureaukosten
Rekening 2006
Bureaukosten (x € 1.000)
Portokosten Kopieerapparaten incl. papier Enveloppen en verpakkingsmaterialen (Uitbesteed) Drukwerk Telefoonkosten Kosten internet/ADSL Kantoor/computer/printer artikelen Abonnementen e.d Overige kantoorkosten Totaal bureaukosten
Portokosten Betreft voornamelijk de kosten van koeriersdiensten, die hoger zijn uitgevallen dan begroot. Overige kantoorkosten Onder deze uitgaven worden ook de specifieke projectkosten verantwoord, die jaarlijks kunnen fluctueren. 4.7.14.6 Specifieke kosten Rekening 2006
Specifieke kosten (x € 1.000)
Begroting 2006
Rekening 2005
Accountantskosten Bankkosten Restauratieve voorzieningen Bumarechten Kosten advocaat en kosten gerechtelijke procedures Overige specifieke kosten
305 76 308 44 83 90
259 111 288 47 200 63
232 111 468 47 191 69
Totale specifieke kosten
906
968
1.118
Restauratieve voorzieningen De stijging van deze uitgaven hebben betrekking op verhoogde activiteiten bij het Centrum Hydepark en het PLDC, waartegenover ook hogere restauratieve inkomsten staan.
14 mei 2007 Jaarrekening 2006
dienstenorganisatie Protestantse Kerk in Nederland
65
Kosten advocaat/kosten gerechtelijke procedures De kosten voor juridische bijstand, voor 2006 begroot op € 200.000 en waar voor het laatste jaar een vergoeding/bijdrage uit de reserves van de Protestantse Kerk wordt verkregen, zijn in werkelijkheid aanzienlijk lager uitgekomen. De bijdrage uit de kerkelijke reserve is hierdoor dan ook lager vastgesteld. 4.7.14.7 Bestuurskosten
Bestuurskosten incl. reiskosten (x € 1.000)
Rekening 2006
Begroting 2006
Rekening 2005
Synodevergaderingen Vervangingskosten Landelijke vergaderingen Overige vergaderingen incl. regiovergaderingen Buitenlandse vertegenwoordigingen
110 134 102 387 8
112 125 105 514 22
108 172 143 416 8
Totaal bestuurskosten
741
878
847
Begroting 2006
Rekening 2005
4.7.14.8 Onkostenvergoeding bestuur dienstenorganisatie
Onkostenvergoeding bestuur dienstenorganisatie (x € 1.000)
Rekening 2006
Reis- en verblijfkosten
8
13
9
Totaal onkostenvergoeding bestuur dienstenorganisatie
8
13
9
4.7.14.9 Dotaties aan reserves en voorzieningen
Dotaties aan reserves en voorzieningen (x € 1.000)
Rekening 2006
Begroting 2006
Rekening 2005 70 150 85 49
Onderhoudsvoorziening PLDC Onderhoudsvoorziening IOB Bestemmingsreserves Regio’s Voorziening jubileumuitkeringen Diversen
70 150
70 150
49 11
18
Totaal dotaties aan reserves aan voorzieningen
280
238
354
Rekening 2006
Begroting 2006
Rekening 2005
4.7.14.10 Diverse lasten
Diverse lasten (x € 1.000)
Reserveringen coördinatie en toezicht op SHO-gelden en op eigen geldwerving binnen Kerk in Actie Lasten uit voorgaande jaren Onvoorzien
485 187 107
391 75
377 73
Totaal diverse lasten
779
466
450
Lasten uit voorgaande jaren Betreft voornamelijk projectafrekeningen Kerk in Actie. 14 mei 2007 Jaarrekening 2006
dienstenorganisatie Protestantse Kerk in Nederland
66
5.
14 mei 2007 Jaarrekening 2006
OVERIGE GEGEVENS
dienstenorganisatie Protestantse Kerk in Nederland
67
Hoofdstuk 5: 5.1
Overige gegevens
Vaststelling
De kleine synode van de Protestantse Kerk in Nederland heeft de jaarrekening over het boekjaar 2006 behandeld en vastgesteld in de vergadering van 15 juni 2007.
5.2.
Gebeurtenissen na balansdatum
Na balansdatum hebben zich voor de jaarrekening 2006 geen relevante ontwikkelingen voorgedaan.
5.3.
Accountantsverklaring
Deze accountantsverklaring is op de volgende bladzijden weergegeven.
14 mei 2007 Jaarrekening 2006
dienstenorganisatie Protestantse Kerk in Nederland
68