De geconsolideerde jaarrekening over het boekjaar 2012 van de Protestantse Kerk in Nederland
Uitgebracht door: Bestuur van de dienstenorganisatie van de Protestantse Kerk in Nederland Utrecht, augustus 2013
Rapport Kleine Synode d.d. 20 september 2013 VA 13- 07
INHOUDSOPGAVE 1.
COLOFON
3
2.
JAARVERSLAG
5
2.1 2.2 2.3 2.4 2.5 2.6 2.7 2.8 2.9
Voorwoord Oplevering van de geconsolideerde jaarrekening van de Kerk Preambule consolidatie Protestantse Kerk in Nederland Stichtingen en instellingen Omvang van het geconsolideerde vermogen Toelichting verschillen eigen vermogen Fiscale positie Ontwikkeling baten en lasten Toelichting verschillen baten en lasten
5 6 6 8 8 9 10 11 11
3.
GECONSOLIDEERDE JAARREKENING
13
3.1 3.2 3.3 3.4 3.5 3.6
Geconsolideerde balans Geconsolideerde staat van baten en lasten Geconsolideerd kasstroomoverzicht Waarderingsgrondslagen Toelichting op de geconsolideerde balans Toelichting op de geconsolideerde staat van baten en lasten
13 14 15 16 21 33
4.
(ENKELVOUDIGE) JAARREKENING 2012
43
4.1 4.2 4.3 4.4 4.5 4.6
Balans Staat van baten en lasten Kasstroomoverzicht Waarderingsgrondslagen Toelichting op de balans Toelichting op de staat van baten en lasten
43 44 47 48 54 66
5.
OVERIGE GEGEVENS
83
5.1 5.2 5.3 5.4
Vaststelling Resultaatbestemming Gebeurtenissen na balansdatum Controleverklaring van de onafhankelijke accountant
83 83 83 83
6.
BIJLAGEN
86
6.1 6.2
Consolidatiestaat balansen 2012 Protestantse Kerk in Nederland Consolidatiestaat van baten en lasten 2012 Protestantse Kerk in Nederland
87 88
Geconsolideerde jaarrekening 2012
Protestantse Kerk in Nederland
2
1
Colofon
Dienstenorganisatie van de Protestantse Kerk in Nederland Postbus 8504 3503 RM Utrecht Telefoon: (030) 880 1880 Email:
[email protected] Internet: www.pkn.nl Bezoekadres: Joseph Haydnlaan 2a, 3533 AE Utrecht
Protestantse Kerk in Nederland Op 1 mei 2004 is bij notariële akte in verband met de vereniging van de Nederlandse Hervormde Kerk (NHK), de Gereformeerde Kerken in Nederland (GKN) en de Evangelisch-Lutherse Kerk in het Koninkrijk der Nederlanden (ELK), het rechtspersoonlijkheid bezittende kerkgenootschap de Protestantse Kerk in Nederland tot stand gekomen als voortzetting en rechtsopvolger onder algemene titel van deze drie kerkgenootschappen. Het kerkgenootschap wordt geregeerd door haar eigen statuut bestaande uit kerkorde en ordinanties van de Protestantse Kerk inclusief overgangsbepalingen, alsmede generale regelingen behorende bij de kerkorde. De Protestantse Kerk in Nederland wordt vertegenwoordigd door de preses en de scriba van de generale synode tezamen. De generale synode van het kerkgenootschap de Protestantse Kerk in Nederland laat zich, overeenkomstig ordinantie 11 artikel 18 lid 1 en 2 van de kerkorde, voor de verzorging van de generale financiën van de kerk bijstaan door het bestuur van de dienstenorganisatie, die de aan zijn zorg toevertrouwde vermogensrechtelijke aangelegenheden van de Protestantse Kerk in Nederland beheert.
Organogram Protestantse Kerk in Nederland Het organogram van de Protestantse Kerk in Nederland met haar dienstenorganisatie kan als volgt in kaart worden gebracht:
Generale Synode Kleine Synode
ACV
Advies
Moderamen Bestuur
ACV Advies
Directie
HRM
mod
mod
Generale Raad van Advies
Classis
Expertisecentrum
Financiën & Control
Classis
K e r k e n r a d e n
Facilitaire zaken Communicatie & Fondsenwerving
Programma Institutionele Ondersteuning
Programma Kerk in Ontwikkeling
Programma Jeugdwerk
Programma Missionair Werk & Kerkgroei
Programma Kerk in Actie
Steunpunten Noord Midden Zuidoost Zuidwest
Geconsolideerde jaarrekening 2012
Protestantse Kerk in Nederland
3
Samenstelling en bezoldiging moderamen van de generale synode Samenstelling en bezoldiging moderamen van de generale synode per 31 december 2012 Ds. P. Verhoeff, preses Ds. A.J. Plaisier, scriba Mw. Mr. M. Engelbert-Clarenbeek (ouderling en eerste assessor) Dhr. B. van Bokhoven (ouderling-kerkrentmeester) Dhr. E. Broekhuizen (diaken) Bezoldiging moderamen De leden van het moderamen van de Protestantse Kerk in Nederland ontvangen geen bezoldiging, met uitzondering van de scriba, ds. A.J. Plaisier. De scriba wordt gesalarieerd conform de arbeidsvoorwaardenregeling van de Protestantse Kerk in Nederland, welke is afgeleid van de beloningen die de rijksoverheid hanteert voor de ambtelijke salarissen. Aan de leden van het moderamen zijn geen leningen, voorschotten of garanties verstrekt.
Samenstelling bestuur en directie dienstenorganisatie Overeenkomstig ordinantie 11 artikel 18 lid 1 en 2 van de kerkorde laat de generale synode zich voor de verzorging van de generale financiën van de kerk bijstaan door het bestuur van de dienstenorganisatie, die de aan zijn zorg toevertrouwde vermogensrechtelijke aangelegenheden van de Protestantse Kerk in Nederland beheert. Samenstelling Bestuur en Directie van de dienstenorganisatie per 31 december 2012 Bestuur Ir. G-J. Kramer, voorzitter G. Prins, secretaris Mr. P. Schreuder G.L. Westerveld Ds. A.J. Plaisier, vanuit het moderamen van de generale synode B. van Bokhoven, vanuit het moderamen van de generale synode Directie H. Feenstra, algemeen directeur Ds. E. Overeem, adjunct directeur
Accountant PricewaterhouseCoopers Accountants N.V. te Den Haag.
Geconsolideerde jaarrekening 2012
Protestantse Kerk in Nederland
4
2
Jaarverslag
2.1
Voorwoord
Hierbij presenteren wij u de geconsolideerde jaarrekening over het boekjaar 2012 van de Protestantse Kerk in Nederland. In de geconsolideerde jaarrekening zijn de jaarrekeningen opgenomen van de in de consolidatiekring begrepen stichtingen, instellingen en vennootschappen. Naast de financiële gegevens over 2012 zijn tevens de vergelijkende jaarrekeningcijfers over het boekjaar 2011 gepresenteerd. In de bijlagen treft u de gedetailleerde consolidatiestaten van de balans en staat van baten en lasten aan van de verschillende instellingen. De geconsolideerde jaarrekening geeft de (kleine) synode van de Protestantse Kerk in Nederland het gevraagde totale financiële inzicht van de aanwezige vermogens en resultaten van de verschillende, in de consolidatiekring opgenomen, instellingen. De meeste jaarverslagen en jaarrekeningen van de afzonderlijke, in de consolidatiekring opgenomen, instellingen worden separaat behandeld door de kleine synode van de Protestantse Kerk. De behandeling van de geconsolideerde jaarrekening richt zich derhalve op de hoofdlijnen van het (financieel) verloop van het vermogen van de Kerk in haar geheel en niet op gedetailleerde te verstrekken informatie over en het gehanteerde (beleggings-)beleid ten aanzien van de instellingen in het bijzonder. Dit vindt dus plaats in de separate behandeling van de deeljaarrekeningen. Eigen vermogen Ten opzichte van de stand per 31 december 2011 is het geconsolideerde eigen vermogen van de Protestantse Kerk in Nederland toegenomen met bijna € 481k. De belangrijkste factoren, die tot dit resultaat hebben geleid, zijn: a. Het vermogen van de Protestantse Kerk nam in het boekjaar 2012 per saldo met € 4,7 mln. af en betreft voornamelijk een afname van de bestemmingsfondsen (actiepotten) van Kerk in Actie met € 4 mln. en de bestemmingsreserves met € 1,9 mln. (w.o. de egalisatiereserves nalatenschappen Zending en Werelddiaconaat). Hiertegenover stond een toename van de continuïteitsreserve van € 1,2 mln. b. Het vermogen van de SKG steeg met circa € 2 mln. als gevolg van het positief nettoexploitatieresultaat, welke is toegevoegd aan de algemene reserve. c. Het vermogen van de Beleidscommissie predikanten steeg met € 2,6 mln. door het positieve resultaat, dat voor € 2,1 mln. aan de algemene reserve werd toegevoegd en voor € 500k aan de reserve pensioenrisico’s. In paragraaf 2.5 wordt de omvang van de eigen vermogens van de afzonderlijke instellingen in de consolidatiekring nog nader toegelicht en grafisch weergegeven. Baten en lasten De belangrijkste mutaties in het boekjaar 2012 zijn als volgt: d. De opbrengsten uit vrijwillige geldwerving namen in 2011 af met € 1,3 mln. door lager verkregen opbrengsten uit collecten, giften en nalatenschappen voor met name Kerk in Actie en anderzijds door lagere bijdragen van derden. e. Het aandeel in (gezamenlijke) acties was in 2012 gering daar in 2011 de opbrengsten ca. € 7 mln. hoger uitkwamen door de acties Haïti en de Hoorn van Afrika. f. De specifieke inkomsten daalden ten opzichte van het boekjaar 2011 met bijna € 3 mln., dat voornamelijk is veroorzaakt door lagere opbrengsten uit verplichte heffingen (bijdragen van gemeenten ten behoeve van o.a. de Centrale Kas € 2,8 mln.) en lagere subsidies van overheden en derden (€ 1,1 mln.) tegenover hogere opbrengsten uit dienstverlening (€ 0,9 mln.). g. De overige baten stegen in het boekjaar 2012 met ruim € 4,6 mln. ten opzichte van 2011 door hogere rentebaten (€ 3 mln.), herwaarderingen (€ 2,2 mln.) en vrijval van verplichtingen/diversen (€ 0,6 mln.).
Geconsolideerde jaarrekening 2012
Protestantse Kerk in Nederland
5
h. De personele kosten zijn ten opzichte van 2011 gestegen met € 1,1 mln., hetgeen voornamelijk is veroorzaakt door externe (tijdelijke) kosten voor deskundigheid en uitzendkrachten. i. In 2012 nam de financiële steunverlening af met circa € 5,3 mln. door minder toekenningen (€ 4,9 mln.) voor noodhulpprogramma’s van Kerk in Actie, hetgeen mede verband houdt met de hiervoor verkregen specifieke actieopbrengsten. De overige steunverleningen kwamen ook per saldo € 0,4 mln. lager uit. j. De afname van de specifieke kosten ten opzichte van 2011 met ruim € 5,4 mln. is met name veroorzaakt door lagere verplichtingen in het kader van de (centrale kas) predikantstraktementen. In paragraaf 2.8 wordt de geconsolideerde staat van baten en lasten gepresenteerd van de afzonderlijke instellingen in de consolidatiekring.
2.2
Oplevering van de geconsolideerde jaarrekening van de Kerk
Geconstateerd is dat het tijdstip van oplevering van de verschillende verantwoordingen van deze kerkelijke stichtingen niet aansluit met de huidige (en kerkordelijke) rapportageperiode (juni van elk jaar) van de jaarrekening van de Protestantse Kerk in Nederland (incl. de dienstenorganisatie) en Kerk in Actie. Statutair dienen veelal de instellingen op 1 mei van ieder jaar de jaarrekening uit te brengen, waarna deze jaarrekeningen vervolgens door (de stafafdeling Financiën & Control van) de dienstenorganisatie dienen te worden geconsolideerd en daarna door de accountant te worden gecontroleerd en voorzien van een verklaring. Wanneer hierbij tevens de termijn van zes weken voor synodeleden, commissie van rapport e.d. wordt meegerekend, is gelijktijdige behandeling van de geconsolideerde jaarrekening met de overige jaarrekeningen niet mogelijk. Vandaar dat de behandeling van de geconsolideerde jaarrekening in de septembervergadering van de kleine synode plaatsvindt. De enkelvoudige jaarrekening 2012 van de Protestantse Kerk in Nederland (VA 13-05) is reeds behandeld en vastgesteld in de vergadering van 21 juni 2013 van de kleine synode. Deze enkelvoudige jaarrekening is voorzien van een controleverklaring van de onafhankelijke accountant. De wet op de jaarverslaggeving (art. 2:361 lid 1) verstaat onder de “jaarrekening” de enkelvoudige en geconsolideerde jaarrekening. Om deze reden is de balans en staat van baten en lasten van de enkelvoudige jaarrekening van de Protestantse Kerk in Nederland ook afzonderlijk in hoofdstuk 4 opgenomen.
2.3
Preambule consolidatie Protestantse Kerk in Nederland
Het bestuur van de dienstenorganisatie van de Protestantse Kerk in Nederland heeft in 2007 een preambule opgesteld met daarin de uitgangspunten inzake de consolidatie en de consolidatiekring van de Protestantse Kerk in Nederland. Keuze richtlijn 640 organisaties-zonder-winststreven De kleine synode van de Protestantse Kerk in Nederland heeft er – als ter zake bevoegd orgaan voor gekozen de verslaggeving van de Protestantse Kerk in te richten conform boek 2 titel 9 en de richtlijn voor de jaarverslaggeving 640 organisaties-zonder-winststreven. Deze regelgeving biedt een breed maatschappelijk geaccepteerd kader inzake de verslaggeving voor organisaties zonder winststreven. Uit deze keuze vloeit ook het opmaken van een geconsolideerde jaarrekening voort. Het opmaken van deze geconsolideerde jaarrekening heeft tot vragen geleid over de aard en omvang van de "dagelijkse" beheersing door de dienstenorganisatie over de in de consolidatiekring opgenomen instellingen. Het bestuur van de dienstenorganisatie van de Protestantse Kerk in Nederland (DO) heeft niet de behoefte de rol van de besturen van de in de consolidatiekring opgenomen organisaties te beperken. In de visie van het bestuur van de DO (en de kleine synode) zijn en blijven de besturen van deze instellingen zelfstandig verantwoordelijk voor het beleid en de uitvoering hiervan. De kleine synode houdt toezicht en verleent decharge over het gevoerde beleid aan de besturen. Dit impliceert voor de Protestantse Kerk in Nederland als geheel in dit kader een terughoudende opstelling, waarbij beleid, uitvoering en verantwoording primair rechtstreeks en separaat door de
Geconsolideerde jaarrekening 2012
Protestantse Kerk in Nederland
6
kleine synode worden getoetst. In dit kader vindt in deze jaarverslaggeving geen nadere uitwerking plaats van het risicobeheer van de Protestantse Kerk in Nederland als geheel. Indien er gedurende het boekjaar materiële problemen ontstaan, dient het bestuur van de desbetreffende organisatie, onderdeel uitmakend van de consolidatiekring, het bestuur van de DO te informeren en te consulteren. Van toepassing zijnde richtlijnen Naast de regelgeving conform Boek 2 titel 9 betreft het ook de richtlijnen voor de jaarverslaggeving (640: organisaties zonder winststreven). Waarom consolideren Protestantse Kerk in Nederland? De (externe) omgeving heeft in de afgelopen paar jaren wijzigingen ondergaan: Aanscherping van wet- en regelgeving jaarverslaggeving; Veel minder vrijheden voor not-for-profit organisaties om verslaggeving eigenstandig vorm te geven; Met intrede van Richtlijn 640 zijn alle not-for-profit organisaties onder regime van de Richtlijnen gebracht; Mogelijkheden voor instellingen en accountants om af te wijken van de Richtlijnen zijn zeer beperkt geworden; Dienstenorganisatie en Protestantse Kerk hebben bij de start gemotiveerd gekozen voor BW 2 titel 9 en de Richtlijnen jaarverslaggeving (zie hierboven). Beoordeling consolidatiekring Protestantse Kerk in Nederland Een van de consequenties van de wijzigingen in de omgeving is een beoordeling door de Protestantse Kerk welke organisaties tot de consolidatiekring van de Kerk behoren en het daaruit voortvloeiende consolidatieproces. Een kernvraag hierbij was wat tot de jaarrekening van de Protestantse Kerk dient te behoren. Het Burgerlijk wetboek geeft hier aan: de jaarrekening is het geheel van geconsolideerde én enkelvoudige jaarrekening. Belangrijke onderdelen regelgeving consolidatiekring Onderstaand volgt een summier overzicht van de belangrijke onderdelen van de regelgeving: Groepsmaatschappijen: rechtspersonen en vennootschappen, die met elkaar in een groep verbonden zijn; Drie vormen van verbondenheid voor de beoordeling van een groepsrelatie én daarmee van consolidatieplicht: - economische verbondenheid - zeggenschapsverbondenheid - organisatorische verbondenheid; Kwalitatieve weging, waarbij zeggenschap en economische verbondenheid meest wezenlijke zijn; De verbondenheid kan op twee manieren tot uitdrukking komen: - een kapitaaldeelneming in een andere rechtspersoon - een zeggenschapsrelatie (formeel of informeel) met een andere rechtspersoon, waardoor er sprake is van een verbonden rechtspersoon; Zeggenschapsverbondenheid: zeggenschap die een groepshoofd kan bewerkstelligen, kan onder meer bij stichtingen vorm gegeven worden door: - (statutair verankerde) zeggenschap over het benoemen en ontslaan van bestuurders, en/of - de mogelijkheid bestuurders vooraf te instrueren inzake het door hen te voeren beleid, en/of - toezicht te houden op de effectuering van dat beleid, en/of - de mogelijkheid afwijkingen van het beleid te voorzien van sancties. Het gaat om het kunnen uitoefenen van zeggenschap, niet over feitelijk of daadwerkelijk gebruik maken van het recht op het uitoefenen van de zeggenschap
Geconsolideerde jaarrekening 2012
Protestantse Kerk in Nederland
7
2.4
Stichtingen en instellingen
De consolidatiekring bestaat over het boekjaar 2012 uit: Landelijke instellingen Protestantse Kerk in Nederland (de enkelvoudige jaarrekening) Dienstenorganisatie van de Protestantse Kerk in Nederland (inclusief Kerk in Actie) Stichting Mechanische Registratie en Administratie (SMRA) Stichting Kerk en Wereld Stichting de Zending der Protestantse Kerk in Nederland Boekencentrum BV Stichting Kerkelijk Geldbeheer (SKG) Stichting Protestants Diaconaal Krediet Nederland (PDKN) Stichting Steun Protestantse Kerk in Nederland Centrale kas predikantstraktementen van de Beleidscommissie Predikanten (BCP) Protestantse Stichting voor Diaconaal Vakantiewerk (PSDV) Regionale instellingen Stichting Promo; Stichting Protestants Maatschappelijk- en Sociaal Activeringswerk in Gelderland (Promage); Stichting Provinciaal Gereformeerd Centrum voor Jeugd- en Jongerenwerk in Zuid-Holland; Stichting Steunfonds voor het Protestantisme in het Zuiden; Stichting Hervormd Kerkcentrum Zeeland. Deze regionale rechtspersonen zijn voornamelijk instellingen, die zijn opgericht ter verkrijging van provinciale overheidssubsidies. In steeds meer situaties waar deze subsidieverlening is komen te vervallen worden deze stichtingen opgeheven. Het uitvoerende werk van deze stichtingen is in de meeste gevallen geïncorporeerd in de activiteiten van de verschillende steunpunten, die onderdeel uitmaken van de dienstenorganisatie van de Protestantse Kerk in Nederland.
2.5
Omvang van het geconsolideerde vermogen
Het geconsolideerde eigen vermogen van de Protestantse Kerk in Nederland, dat bestaat uit reserves en fondsen, bedraagt per 31 december 2012 € 130,3 mln. (ultimo 2011: € 129,8 mln.). De specificatie luidt als volgt:
Eigen vermogen (x € 1.000)
Protestantse Kerk Stichting de Zending Stichting K & W Boekencentrum BV SKG St. Steun PKN SMRA PSDV BCP PDKN Regionale stichtingen Eigen vermogen
Bestemmingreserves
Bestemmingfondsen
45.348 26.617 8.761 1.293 18.404
16.427 1.606
Totaal 31-12-2012
Mutatie 2012/2011
61.775 28.223 8.761 1.293 18.404
66.480 28.171 8.155 1.358 16.394
-4.705 52 606 -65 2.010
-3 2.598 5.865 66 693
106 -129 2.605 21 -20
129.777
481
103 2.469 8.470 87 480
193
103 2.469 8.470 87 673
112.032
18.226
130.258
Geconsolideerde jaarrekening 2012
Totaal 31-12-2011
Protestantse Kerk in Nederland
8
Eigen vermogen 2012 (€ 130,3 mln.) in % van totaal per geconsolideerde instelling Protestantse Kerk
Boekencentrum B.V.
Regionale Stichtingen
SKG 14%
PSDV 2%
Kerk & Wereld BCP 6%
SMRA Protestantse Kerk 47%
St. De Zending
St. De Zending 22%
St. Steun
PDKN Kerk & Wereld 7%
BCP (pred. trakt.)
Boekencentrum B.V. 1%
PSDV
Regionale Stichtingen 1%
SKG PDKN 0%
2.6
St.Steun 0%
SMRA 0%
Toelichting verschillen eigen vermogen
Eigen vermogens Zending en Kerk & Wereld De vermogensbestanddelen van de Stichting De Zending en van de Stichting Kerk & Wereld zijn hoofdzakelijk ontstaan door verkopen van materiële vaste activa (gebouwen, grond e.d.). Door de centrale huisvesting in Utrecht werd het mogelijk het onroerend goed in Oegstgeest van de Stichting de Zending te verkopen, waardoor dit vermogen is gaan ontstaan. Het vermogen van de stichting Kerk en Wereld is gecreëerd door afstoting van de landgoederen incl. het conferentieoord in Driebergen. Eigen vermogen Stichting Kerkelijk Geldbeheer De SKG heeft een bijzondere functie waar het beheer van kerkelijke geldmiddelen betreft. Zoals ook voor de andere entiteiten geldt, heeft de SKG een eigenstandige verantwoordings- en rapporteringslijn naar de kleine synode. Het eigen vermogen van de SKG dient uitsluitend tot weerstandsbuffer voor de continuïteit van de bedrijfsvoering van de SKG. Geconsolideerd eigen vermogen Ten opzichte van de stand per 31 december 2011 is het geconsolideerde eigen vermogen van de Protestantse Kerk in Nederland per 31 december 2012 toegenomen met € 481k. De belangrijkste wijzigingen (boven € 1 mln.) worden hieronder toegelicht. Het vermogen van de Protestantse Kerk nam in het boekjaar 2012 per saldo met € 4,7 mln. af en betreft voornamelijk een afname van de bestemmingsfondsen (actiepotten) van Kerk in Actie met € 4 mln. en de bestemmingsreserves met € 1,9 mln. (w.o. de egalisatiereserves nalatenschappen Zending en Werelddiaconaat). Hiertegenover stond een toename van de continuïteitsreserve van € 1,2 mln. De SKG laat een toename van het vermogen zien van circa € 2 mln. als gevolg van het positief nettoexploitatieresultaat, welke is toegevoegd aan de algemene reserve.
Geconsolideerde jaarrekening 2012
Protestantse Kerk in Nederland
9
Het vermogen van de Beleidscommissie predikanten steeg met € 2,6 mln. door het positieve resultaat, dat voor € 2,1 mln. aan de algemene reserve werd toegevoegd en voor € 500k aan de reserve pensioenrisico’s.
2.7
Fiscale positie
Boekencentrum BV Met betrekking tot Boekencentrum BV is in de jaarrekening een voorlopige berekening opgesteld van de vennootschapsbelasting over 2012. Deze bedraagt: Rekening
Vennootschapsbelasting (x € 1.000)
Rekening 2011
2012
Grondslag Commercieel resultaat voor belastingen Af: Investeringsaftrek Bij: - Fiscaal lagere afschrijving gebouwen - Overige niet aftrekbare kosten Belastbaar bedrag
79 -4 17 5 97
281 -6 17 2 294
In 2012 resp. 2011 bepaald op: Te betalen vennootschapsbelasting
19 19
63 63
De belastingvordering is als volgt in de winst- en verliesrekening opgebouwd Belastingschuld over het boekjaar Af: Overige belastingen uit gewone bedrijfsuitoefening Belastingen resultaat uit gewone bedrijfsuitoefening
19 -3 16
63 3 60
71 -3
74 -3
68
71
Balanspositie m.b.t. de vennootschapsbelasting. Voorzieningen: Voorziening latente belastingverplichtingen per primo boekjaar Afschrijvingsverschil boekjaar 2012/2011 Voorziening latente belastingverplichtingen per ultimo boekjaar
Geconsolideerde jaarrekening 2012
Protestantse Kerk in Nederland
10
2.8
Ontwikkeling baten en lasten
De totale baten en lasten over het boekjaar 2012 zien er als volgt uit: Rekening 2012
Staat van baten en lasten (x € 1.000)
Baten Opbrengsten vrijwillige geldwerving Aandeel in (gezamenlijke) acties (van derden) Specifieke inkomsten Overige baten
Rekening 2011
Mutatie 2012/2011
24.791 1.365 87.403 11.056
26.110 8.408 90.370 6.382
-1.319 -7.043 -2.967 4.674
Totale baten
124.615
131.270
-6.655
Lasten Personele kosten Apparaatskosten Financiële steun en hulpverlening Specifieke uitgaven Diversen Totale lasten
26.591 10.702 29.979 56.812 50 124.134
25.454 9.381 35.294 62.223 404 132.756
1.137 1.321 -5.315 -5.411 -354 -8.622
481
- 1.486
1.967
Resultaat
2.9
Toelichting verschillen baten en lasten
Onderstaand wordt een toelichting gegeven op de belangrijkste verschillen in baten en lasten tussen de verslagjaren 2012 en 2011. Baten Opbrengsten vrijwillige geldwerving De daling van deze inkomsten van € 1,3 mln. wordt enerzijds veroorzaakt door lager verkregen opbrengsten uit collecten, giften en nalatenschappen voor met name Kerk in Actie en anderzijds door lagere bijdragen van derden. Aandeel in (gezamenlijke) acties (van derden) In 2011 werden aanzienlijke actieopbrengsten ontvangen voor Haïti en de Hoorn van Afrika ten behoeve van het werk van Kerk in Actie, hetgeen voor 2012 de daling van circa € 7 mln. verklaart. Specifieke inkomsten Deze inkomsten daalden ten opzichte van het boekjaar 2011 met bijna € 3 mln., dat voornamelijk is veroorzaakt door lagere opbrengsten uit verplichte heffingen (bijdragen van gemeenten ten behoeve van o.a. de Centrale Kas € 2,8 mln.) en lagere subsidies van overheden en derden (€ 1,1 mln.) tegenover hogere opbrengsten uit dienstverlening (€ 0,9 mln.). Overige baten De overige baten stegen in het boekjaar 2012 met ruim € 4,6 mln. ten opzichte van 2011 door hogere rentebaten (€ 3 mln.), herwaarderingen (€ 2,2 mln.) en vrijval van verplichtingen/diversen (€ 0,6 mln.). Lasten Personele kosten De personele kosten zijn ten opzichte van 2011 gestegen met € 1,1 mln., hetgeen voornamelijk is veroorzaakt door externe (tijdelijke) kosten voor deskundigheid en uitzendkrachten.
Geconsolideerde jaarrekening 2012
Protestantse Kerk in Nederland
11
Apparaatskosten De apparaatslasten in 2012 kwamen in totaal nagenoeg overeen met het boekjaar 2011. Echter in 2011 werden deze apparaatskosten verlaagd met € 1,3 mln. vanwege met name doorbelaste kosten beheer en administratiekosten van Communicatie & Fondsenwerving. Deze kosten werden toen nog verrekend met de opbrengsten eigen fondsenwerving. In 2012 is deze doorbelasting komen te vervallen. Financiële steun en hulpverlening In 2012 nam de financiële steunverlening af met circa € 5,3 mln. door minder toekenningen (€ 4,9 mln.) voor noodhulpprogramma’s van Kerk in Actie, hetgeen mede verband houdt met de hiervoor verkregen specifieke actieopbrengsten. De overige steunverleningen kwamen per saldo € 0,4 mln. lager uit. Specifieke uitgaven De afname van deze uitgavenpost ten opzichte van 2011 met ruim € 5,4 mln. is met name veroorzaakt door lagere verplichtingen in het kader van de (centrale kas) predikantstraktementen.
Geconsolideerde jaarrekening 2012
Protestantse Kerk in Nederland
12
3
Geconsolideerde jaarrekening
3.1
Geconsolideerde balans (na resultaatbestemming)
Activa
Refe-
(x € 1.000)
rentie
Balans 31-12-2012
Balans 31-12-2011
Mutatie 2012/2011
2.460
2.734
-274
19.458 3.336 1.050 1.142 24.986
20.801 3.546 1.114 1.249 26.710
-1.343 -210 -64 -107 -1.724
1.000 240.998 640 242.638
232.504 716 233.220
1.000 8.494 -76 9.418
Immateriële vaste activa - Software/Goodwill/Uitgeefrechten
1
Materiële vaste activa - Terreinen en gebouwen - Installaties - Inventaris - Automatisering/ov. bedrijfsmiddelen
2
Financiële vaste activa - Deelnemingen - Deposito’s/kredieten SKG - Leningen u/g
3
Beleggingen
4
47.678
49.869
-2.191
Vorderingen / Voorraden
5
20.983
22.062
-1.079
Rekeningen-courant
6
509
504
5
Liquide middelen
7
163.477
165.182
-1.705
502.731
500.281
2.450
Balans 31-12-2012
Balans 31-12-2011
112.032 18.226 130.258
107.675 22.102 129.777
4.357 -3.876 481
Totaal activa
Passiva (x € 1.000)
Referentie
Mutatie 2012/2011
Reserves en Fondsen a. Alg.- en bestemmingsreserves b. Bestemmingsfondsen
8
Voorzieningen
9
6.405
8.133
-1.728
Schulden op lange termijn
10
204.366
194.903
9.463
Rekeningen-courant
11
484
396
88
Schulden op korte termijn
12
161.218
167.072
-5.854
502.731
500.281
2.450
Totaal passiva
Geconsolideerde jaarrekening 2012
Protestantse Kerk in Nederland
13
3.2
Geconsolideerde staat van baten en lasten
Staat van baten en lasten (x € 1.000)
Referentie
Rekening 2012
Rekening 2011 (*
Mutatie 2012/2011
Opbrengsten vrijwillige geldwerving
13
24.791
26.110
-1.319
Aandeel in (gezamenlijke) acties (van derden)
14
1.365
8.408
-7.043
Specifieke inkomsten
15
87.403
90.370
-2.967
Overige baten
16
11.056
6.382
4.674
124.615
131.270
-6.655
Totale baten
Personele kosten
17
26.591
25.454
1.137
Apparaatskosten
18
10.702
9.381
1.321
Financiële steun en hulpverlening
19
29.979
35.294
-5.315
Specifieke uitgaven
20
56.812
62.223
-5.411
Diversen
21
50
404
-354
124.134
132.756
-8.622
481
-1.486
1.967
Totale lasten Resultaat
Verdeling resultaat naar vermogen (x € 1.000)
Algemene reserves Bestemmingsreserves
Rekening 2012
Rekening 2011 (*
Mutatie 2012/2011
5.976 -1.619
375 -3.427
5.601 1.808
4.357
-3.052
7.409
Bestemmingsfondsen
-3.876
1.566
-5.442
Totaal resultaat uit fondsen
-3.876
1.566
-5.442
Totaal verdeling resultaat
481
- 1.486
1.967
Totaal resultaat uit reserves
*) Aangepast wegens vergelijkingsdoeleinden
Geconsolideerde jaarrekening 2012
Protestantse Kerk in Nederland
14
3.3
Geconsolideerd kasstroomoverzicht
Kasstroomoverzicht
Ref.
(indirecte methode)
Rekening 2012
Rekening 2011
(x € 1.000)
481
- 1.486
1/2 9 5 6/11 12
3.124 -1.728 1.079 83 -5.854 -3.296
1.925 - 309 - 4.161 - 1.757 - 1.197 -5.499
1/2 1/2 4 3 3
-1.228 102 2.191 -1.000 -8.418 -8.353
- 1.648 58 4.024 - 26.377 - 23.943
- Langlopende schulden Totaal Kasstroom uit financieringsactiviteiten
10
9.463 9.463
12.533 12.533
Totaal mutatie liquide middelen
7
-1.705
- 18.395
Vermogensresultaat Kasstroom uit operationele activiteiten - Afschrijvingen im-/materiële vaste activa - Voorzieningen - Vorderingen/Voorraden - Rekeningen-courant verhoudingen - Kortlopende schulden Totaal Kasstroom uit operationele activiteiten
Kasstroom uit investeringsactiviteiten - Investeringen in im-/materiële vaste activa - Desinvesteringen im-/materiële vaste activa - Beleggingen - Deelnemingen - Overige financiële vaste activa Totaal Kasstroom uit investeringsactiviteiten
Kasstroom uit financieringsactiviteiten
Rekening 2012
Verloop liquide middelen
Rekening 2011
(x € 1.000)
Stand per 1 januari Mutatie boekjaar
165.182 -1.705
183.577 -18.395
Stand per 31 december
163.477
165.182
Geconsolideerde jaarrekening 2012
Protestantse Kerk in Nederland
15
3.4
Waarderingsgrondslagen
Richtlijn Jaarverslaggeving De geconsolideerde jaarrekening van de Protestantse Kerk in Nederland is opgesteld conform de Richtlijn Organisaties zonder winststreven (RJ 640). De enkelvoudige jaarrekening van de Protestantse Kerk in Nederland en van Kerk in Actie zijn opgesteld conform de Richtlijn 650 Fondsenwervende Instellingen. De reden dat voor de geconsolideerde jaarrekening de richtlijn 640 is aangehouden vindt zijn oorzaak in de diversiteit van de uitgebrachte jaarrekeningen van de in de consolidatiekring bevindende instellingen. Deze zijn onderstaand nader toegelicht. De jaarrekening van Boekencentrum BV is opgesteld volgens de wettelijke bepalingen van Titel 9 Boek 2 van het Burgerlijk Wetboek. De jaarrekening van de beleidscommissie predikanten is opgesteld volgens richtlijn RJ 640. De Stichting Kerkelijk Geldbeheer en Stichting Protestants Diaconaal Krediet Nederland hebben vanwege het bijzondere karakter eigen grondslagen, die in de onderstaande waarderingsgrondslagen zijn toegelicht. De overige jaarrekeningen in de consolidatiekring zijn in overeenstemming met in Nederland algemeen aanvaarde grondslagen voor financiële verslaglegging. Vergelijking met voorgaand jaar De gehanteerde grondslagen van waardering en van resultaatbepaling zijn ongewijzigd ten opzichte van het voorgaande jaar en er zijn geen stelselwijzigingen toegepast. Wel zijn de rekeningcijfers 2011 in de geconsolideerde staat van baten en lasten aangepast wegens vergelijkingsdoeleinden, hetgeen niet heeft geleid tot een ander resultaat. Bij de vergelijkende cijfers zijn geen begrotingscijfers van het verslagjaar opgenomen omdat sommige instellingen geen begroting opmaken, maar rapporteren in relatie tot het voorgaande boekjaar. Consolidatiekring De consolidatiekring omvat de volgende, aan de kerk gelieerde, instellingen c.q. rechtspersonen: Landelijke instellingen Protestantse Kerk in Nederland (de enkelvoudige jaarrekening) Dienstenorganisatie van de Protestantse Kerk in Nederland (inclusief Kerk in Actie) Stichting Mechanische Registratie en Administratie (SMRA) Stichting Kerk en Wereld Stichting de Zending der Protestantse Kerk in Nederland Boekencentrum BV Stichting Kerkelijk Geldbeheer (SKG) Stichting Protestants Diaconaal Krediet Nederland (PDKN) Stichting Steun Protestantse Kerk in Nederland Centrale kas predikantstraktementen van de Beleidscommissie Predikanten (BCP) Protestantse Stichting voor Diaconaal Vakantiewerk (PSDV) Regionale instellingen Stichting Promo; Stichting Protestants Maatschappelijk- en Sociaal Activeringswerk in Gelderland (Promage); Stichting Provinciaal Gereformeerd Centrum voor Jeugd- en Jongerenwerk in Zuid-Holland; Stichting Steunfonds voor het Protestantisme in het Zuiden; Stichting Hervormd Kerkcentrum Zeeland. Intercompany-transacties, intercompany-winsten en onderlinge vorderingen en schulden tussen de in de consolidatie opgenomen rechtspersonen worden geëlimineerd, voor zover de resultaten niet door transacties met derden buiten de groep zijn gerealiseerd. Ongerealiseerde verliezen op intercompanytransacties worden ook geëlimineerd tenzij er sprake is van een bijzondere waardevermindering. Waarderingsgrondslagen van de in de consolidatie opgenomen rechtspersonen zijn waar nodig gewijzigd om aansluiting te krijgen bij de geldende waarderingsgrondslagen voor de geconsolideerde jaarrekening. Kasstroomoverzicht Het kasstroomoverzicht is opgesteld volgens de indirecte methode. De geldmiddelen in het kasstroomoverzicht bestaan uit de liquide middelen
Geconsolideerde jaarrekening 2012
Protestantse Kerk in Nederland
16
Reclassificatie balans per 31 december 2011 De reclassificatie van de balans per 31 december 2011 is opgesteld vanwege: a. een verschuiving van een drietal bestemmingsfondsen naar bestemmingsreserves, te weten: PKN € 234k en K&W € 280k en € 341k, in totaal € 855k; b. een correctieboeking inzake Promage van € 20k uit zowel de vorderingen onder de activa als uit de bestemmingsreserve onder de passiva.
Activa (x €. 1.000)
Balans 31-12-2011
Immateriële vaste activa Materiële vaste activa Financiële vaste activa Beleggingen Vorderingen / voorraden Rekeningen-courant Liquide middelen
2.734 26.710 233.220 49.869 22.082 504 165.182
Totaal activa
500.301
Passiva (x €. 1.000)
Balans 31-12-2011
Reclassificatie
-20
Balans 31-12-2011 (na reclass.) 2.734 26.710 233.220 49.869 22.062 504 165.182
-20
500.281
Reclassificatie
Balans 31-12-2011 (na reclass.)
Reserves en Fondsen a. Algemene- en bestemmingsreserves b. Bestemmingsfondsen
835 -855 -20
Voorzieningen Schulden op lange termijn Rekeningen-courant Schulden op korte termijn
106.840 22.957 129.797 8.133 194.903 396 167.072
107.675 22.102 129.777 8.133 194.903 396 167.072
Totaal passiva
500.301
-20
500.281
Geconsolideerde grondslagen voor waardering van activa en passiva Algemeen Activa en verplichtingen worden in het algemeen gewaardeerd tegen de verkrijgings- of vervaardigingsprijs of de actuele waarde. Indien geen specifieke waarderingsgrondslag is vermeld vindt waardering plaats tegen de verkrijgingsprijs. Immateriële vaste activa De immateriële vaste activa worden gewaardeerd tegen aanschafwaarde onder aftrek van lineaire afschrijvingen gedurende de geschatte economische levensduur. Het afschrijvingspercentage van de immateriële vaste activa bedraagt 10% per jaar. Op iedere balansdatum wordt beoordeeld of er aanwijzingen zijn dat het vast actief aan een bijzondere waardevermindering onderhevig is/kan zijn. Materiële vaste activa De terreinen worden gewaardeerd op verkrijgingswaarde. De materiële vaste activa worden gewaardeerd tegen aanschafwaarde onder aftrek van lineaire afschrijvingen gedurende de geschatte economische levensduur. Op iedere balansdatum wordt beoordeeld of er aanwijzingen zijn dat het vast actief aan een bijzondere waardevermindering onderhevig is/kan zijn. De afschrijvingspercentages voor de vaste activa zijn:
Geconsolideerde jaarrekening 2012
Protestantse Kerk in Nederland
17
Omschrijving
% afschrijving
Terreinen en gebouwen Installaties Inventaris Automatisering
0% 2% 6% 6%
10% 10% - 33,3% - 100%
Financiële vaste activa Leningen uitgeleend geld (u/g) worden gewaardeerd op reële waarde, zo nodig gecorrigeerd voor oninbaarheid. Voorzieningen wegens oninbaarheid worden in mindering gebracht op de boekwaarde. Deelnemingen waarin invloed van betekenis kan worden uitgeoefend worden gewaardeerd volgens de vermogensmutatiemethode (nettovermogenswaarde). Op iedere balansdatum wordt beoordeeld of er aanwijzingen zijn dat het vast actief aan een bijzondere waardevermindering onderhevig is/kan zijn. Beleggingen Aandelen en obligaties worden gewaardeerd op marktwaarde. Overige beleggingen worden op reële waarde gewaardeerd. De rentedragende waardepapieren bij de SKG worden gewaardeerd tegen nominale waarde. Verschillen tussen kostprijs en nominale waarde worden in het jaar van aankoop opgenomen in een rente-egalisatierekening en gedurende de resterende looptijd geamortiseerd en ten laste dan wel ten gunste van het resultaat geboekt. Voorraden Waardering vindt plaats op verkrijgings- of vervaardigingsprijs of laatst bekende inkoopprijs eventueel onder aftrek van een voorziening voor incourante voorraden. Vorderingen, overlopende activa en overige activa Vorderingen worden bij eerste verwerking gewaardeerd tegen de reële waarde van de tegenprestatie. Handelsvorderingen worden na eerste verwerking gewaardeerd tegen geamortiseerde kostprijs. Voorzieningen wegens oninbaarheid worden in mindering gebracht op de boekwaarde van de vordering. De overlopende activa en overige activa worden eveneens gewaardeerd op reële waarde. Liquide middelen De liquide middelen worden tegen de nominale waarde opgenomen. Reserves en Fondsen Het vermogen van de kerk heeft een bijzonder karakter. De rechtspersonen, onderdeel van de consolidatiekring van de Protestantse Kerk in Nederland, zijn gehouden dit vermogen slechts aan te wenden in overeenstemming met de doelstelling waartoe ze in het leven is geroepen. De presentatie van het eigen vermogen in de balans wordt onderscheiden in: reserves fondsen. Reserves Deze reserves kunnen egalisatie- en/of continuïteitsreserves en bestemmingsreserves zijn. Besteding van bestemmingsreserves kan slechts indien dit binnen de gegeven ‘bestemming’ plaatsvindt. De gevormde bestemmingsreserves mogen geen verplichting betreffen. Fondsen Dit deel van het eigen vermogen is vanwege de specifieke bestemming die door ‘derden’ (gevers of overheid) is bepaald, slechts aan te wenden voor de specifieke bestemming. Voorzieningen Onder voorzieningen worden opgenomen: verplichtingen en verliezen waarvan de omvang op balansdatum onzeker is, doch redelijkerwijs is in te schatten; op balansdatum bestaande risico’s ter zake van bepaalde te verwachten verplichtingen en/of verliezen waarvan de omgang redelijkerwijs is in te schatten;
Geconsolideerde jaarrekening 2012
Protestantse Kerk in Nederland
18
kosten welke in het volgende boekjaar zullen worden gemaakt, mits het maken van die kosten zijn oorsprong mede vindt in het boekjaar of een voorgaand boekjaar en de voorziening strekt tot gelijkmatige verdeling van lasten over een aantal boekjaren.
De voorzieningen worden gewaardeerd tegen de beste schatting van de bedragen die noodzakelijk zijn om de verplichtingen per balansdatum af te wikkelen. De overige voorzieningen worden gewaardeerd tegen de nominale waarde van de uitgaven die naar verwachting noodzakelijk zijn om de verplichtingen af te wikkelen, tenzij anders vermeld. De Protestantse Kerk in Nederland kent een drietal voorzieningen, te weten: voorziening voor (groot) onderhoud en voorziening voor uitgezonden medewerkers (kostenegalisatievoorzieningen) en een voorziening voor verplichtingen en verliezen (reorganisatiekosten). De voorziening voor (groot) onderhoud is gevormd voor toekomstige kosten van (groot) onderhoud aan de (bedrijfs-)gebouwen. De toevoeging aan de voorziening wordt in principe bepaald op basis van het geschatte bedrag van het onderhoud en de periode die telkens tussen de werkzaamheden van groot onderhoud verloopt, tenzij anders is aangegeven. Schulden op lange termijn De schulden op lange termijn worden gewaardeerd tegen reële waarde. Schulden op korte termijn Schulden op korte termijn en overlopende passiva worden gewaardeerd tegen reële waarde. Operationele leasing De verplichtingen in het kader van operationele leasing worden/zijn vermeld in de “Niet in de balans opgenomen activa en verplichtingen’.
Geconsolideerde grondslagen voor de bepaling van het resultaat Algemeen Ontvangsten en uitgaven worden in de staat van baten en lasten toegerekend aan de periode waarop ze betrekking hebben. Bij deze toerekening wordt een bestendige gedragslijn gevolgd. In de balans wordt rekening gehouden met de, aan een periode toe te rekenen bedragen die in een andere periode zijn of worden ontvangen dan wel betaald. Verliezen worden verantwoord als deze voorzienbaar zijn; baten worden verantwoord als deze gerealiseerd zijn. Alle baten en lasten worden verantwoord in de staat van baten en lasten. Dit betekent dat geen rechtstreekse mutaties in het vermogen plaatsvinden, behalve bij stelselwijziging, herstel van fundamentele fouten, herwaardering en niet gerealiseerde waardeveranderingen van beleggingen, voor zover die verantwoord kunnen worden in de ‘reserve niet gerealiseerde waardeverschillen beleggingen’. Bestemmingsgiften Baten waarvoor een bijzondere bestemming is aangewezen, al dan niet via specifieke acties, worden afzonderlijk in de (toelichting op de) staat van baten en lasten opgenomen, onder vermelding van de aard van de bestemming. Ook de besteding hiervan wordt afzonderlijk vermeld. Indien deze baten in het verslagjaar niet volledig zijn besteed, worden de nog niet bestede gelden verwerkt in de desbetreffende bestemmingsreserve. Indien in een volgend jaar uit de bestemmingsreserve wordt geput, wordt deze besteding enerzijds in de staat van baten en lasten verantwoord en anderzijds als mutatie in de desbetreffende bestemmingsreserve weergegeven. Nalatenschappen Baten uit nalatenschappen worden opgenomen in het boekjaar waarin de omvang betrouwbaar kan worden vastgesteld. De omvang van een bate uit een nalatenschap kan betrouwbaar worden vastgesteld als op grond van het stadium waarin de afhandeling van de nalatenschap zich bevindt, een redelijke schatting van de ontvangst kan worden gemaakt. Voorlopige uitbetalingen in de vorm van voorschotten worden in het boekjaar waarin ze worden ontvangen verantwoord als baten uit nalatenschappen. Verkrijgingen belast met vruchtgebruik worden alleen in de toelichting vermeld. Zij worden pas in de staat van baten en lasten verantwoord bij het einde van het vruchtgebruik of bij eerdere verkoop van de blote eigendom.
Geconsolideerde jaarrekening 2012
Protestantse Kerk in Nederland
19
Financiële steun/hulpverlening Verplichtingen financiële steun/hulpverlening komen geheel ten laste van het boekjaar waarin het besluit tot toekenning schriftelijk aan de steunontvanger is medegedeeld, ongeacht in welk boekjaar de financiële steun/hulpverlening wordt uitgekeerd. Daarbij is bepalend of de ontvangende partij recht kan doen gelden op een bepaald bedrag. Personeelskosten Periodiek betaalbare beloningen, zoals lonen, salarissen en sociale lasten worden op grond van de arbeidsvoorwaarden verwerkt in de winst- en verliesrekening voor zover ze verschuldigd zijn aan werknemers. Pensioenen in de waarderingsgrondslagen De dienstenorganisatie van de Protestantse Kerk in Nederland heeft voor haar werknemers een toegezegde pensioenregeling. Hiervoor in aanmerking komende werknemers hebben op de pensioengerechtigde leeftijd recht op een pensioen dat afhankelijk is van leeftijd, salaris en dienstjaren. De regeling is ondergebracht bij het bedrijfstakpensioenfonds Zorg en Welzijn. De dienstenorganisatie van de Protestantse Kerk in Nederland heeft geen verplichting tot het voldoen van aanvullende bijdragen in geval van een tekort bij Zorg en Welzijn, anders dan het effect van hogere toekomstige premies. Alleen de verschuldigde premies tot en met het einde van het boekjaar zijn derhalve in de staat van baten en lasten verwerkt. De PSDV heeft voor haar overige werknemers een ‘toegezegde pensioenregeling’ ondergebracht bij het bedrijfstakpensioenfonds voor de Horeca. De PSDV heeft geen verplichting tot het voldoen van aanvullende bijdragen in geval van een tekort bij het bedrijfstakpensioenfonds, anders dan het effect van hogere toekomstige premies. Alleen de verschuldigde premies tot en met het einde van het boekjaar zijn in de jaarrekening verantwoord.
Geconsolideerde jaarrekening 2012
Protestantse Kerk in Nederland
20
3.5
Toelichting op de geconsolideerde balans
Activa Immateriële vaste activa (1) Het verloop van de immateriële vaste activa is als volgt:
Immateriële vaste activa (x € 1.000)
1 januari 2012 Aanschaffingswaarde Cumulatieve afschrijvingen Boekwaarden
LRP software
Goodwill
2.672
Uitgeefrechten
Totaal
2.672
69 -7 62
110 - 110 0
2.851 - 117 2.734
0
0
0
0
-267 -267
-7 -7
0
-274 -274
-267
-7
0
-274
2.672 -267 2.405
69 -14 55
0
2.851 -391 2.460
Mutaties Aanschafwaarde: Investeringen Desinvesteringen Afschrijvingen: Desinvesteringen Afschrijvingen
Saldo mutaties 31 december 2012 Aanschaffingswaarde Cumulatieve afschrijvingen Boekwaarden
Voor de afschrijvingspercentages van de immateriële vaste activa wordt verwezen naar de waarderingsgrondslagen.
Materiële vaste activa (2) De post materiële vaste activa is als volgt gespecificeerd:
Geconsolideerde jaarrekening 2012
Protestantse Kerk in Nederland
21
Materiële vaste activa (x € 1.000)
1 januari 2012 Aanschaffingswaarde Cumulatieve afschrijvingen Boekwaarden Mutaties: Aanschafwaarde Investeringen Desinvesteringen Afschrijvingen Desinvesteringen Afschrijvingen
Saldo mutaties 31 december 2012 Aanschaffingswaarde Cumulatieve afschrijvingen Boekwaarden Onderverdeeld naar locatie PLD te Utrecht Hydepark te Doorn Diverse woonhuizen Woningen Delft Woning Oegstgeest Steunpunt Gelderland DO Pand Zoetermeer (BC) Pand Gouda (SKG) De Werelt FD Roosevelthuis BCP - Utrecht Boekwaarden
Gebouwen en terreinen
Installaties
Inventaris
Automatisering
31.634 - 10.833 20.801
7.703 - 4.157 3.546
7.282 - 6.168 1.114
4.899 - 3.650 1.249
51.518 - 24.808 26.710
344 -86 258
71 71
310 -72 238
502 -448 54
1.227 -606 621
77 -1.678 -1.601
-281 -281
27 -329 -302
400 -561 -161
504 -2.849 -2.345
-1.342
-210
-65
-106
-1.724
31.892 -12.434
7.774 -4.438
7.520 -6.470
4.953 -3.811
52.139 -27.153
19.458
3.336
1.050
1.142
24.986
12.249 848 252 7 23
2.880 37
659 44
906
656 1.156 4.218 49
46 356 17
66 160 121
199 8 27 1
16.694 929 252 7 23 1 702 1.421 4.742 214 1
19.458
3.336
1.050
1.142
24.986
1
Totaal
Waarden onroerende zaken De totaal verzekerde waarde van de onroerende goederen bedraagt € 58,8 m0ln. (2011 € 56,7 mln.).
Financiële vaste activa (3) De financiële vaste activa bedraagt als volgt:
Financiële vaste activa
Balans 31-12-2012
Balans 31-12-2011
Deelneming (ICCO-coöperatie) Deposito’s/kredieten SKG Leningen u/g
1.000 240.998 640
232.504 716
Totaal financiële vaste activa
242.638
233.220
(x € 1.000)
Geconsolideerde jaarrekening 2012
Protestantse Kerk in Nederland
22
Deposito’s / kredieten SKG De specificatie luidt als volgt:
Deposito’s / kredieten SKG (x € 1.000)
Deposito’s - 1 tot 5 jaar - meer dan 5 jaar Kredieten - 1 tot 5 jaar - meer dan 5 jaar
Totaal deposito’s/kredieten SKG
Balans 31-12-2012
Balans 31-12-2011
92.555 105.415 197.970
99.340 86.191 185.531
9.941 33.087 43.028
12.956 34.017 46.973
240.998
232.504
Er zijn ten behoeve van aan SKG verstrekte kredietfaciliteiten, deposito's verpand voor een totaalbedrag van € 25.000.000,-. Van deze faciliteiten is in 2012 en 2011 geen gebruik gemaakt."
Leningen u/g Het verloop van de leningen u/g is als volgt:
Leningen u/g (x € 1.000)
Gemeenten Algemeen
Looptijd / percentage > 5 jr. / 2%-3,5%
Balans per 01-01-2012
Mutaties in 2012 Bij Af
35 35
Balans per 31-12-2012
0
0
35 35
4
83 8 91
275 -68 207
Natuurlijke personen (LMW) > 5 jr. / 0 - 8% Voorz. oninbaarheid > 5 jr. Individuele hulpverlening
354 - 60 294
Leningen verstrekt vanuit de regio
> 5 jr. / 0 - 6%
204
204
Overige leningen
> 5 jr. / 0 - 8%
174
174
Arbeidsvoorwaarden Buitenl. medewerkers Personeel Totaal leningen u/g
Geconsolideerde jaarrekening 2012
4
4 5 9
10 16 26
8 7 15
6 14 20
716
30
106
640
Protestantse Kerk in Nederland
23
Beleggingen (4) De beleggingen zijn als volgt gespecificeerd:
Beleggingen (x € 1.000)
Balans 31-12-2012
Balans 31-12-2012
Balans 31-12-2011
Balans 31-12-2011
Boekwaarde
Beurswaarde
Boekwaarde
Beurswaarde
Effecten Obligaties Vastgoed Aandelen Overige beleggingen
Overige beleggingen Boedels en nalatenschappen belast met vruchtgebruik
Totaal beleggingen
20.604 168 15.849 10.988 47.609
22.440 168 15.849 10.988 49.445
25.839 162 13.507 10.271 49.779
27.351 162 13.507 10.271 51.291
69 69
69 69
90 90
90 90
47.678
49.514
49.869
51.381
Er is geen sprake van een algeheel beleggingsbeleid. Dit beleid wordt per stichting gevoerd en hiervoor wordt verwezen naar de individueel door de kleine synode te behandelen jaarrekeningen.
Vorderingen / voorraden (5) De vorderingen en de voorraden bedragen:
Vorderingen / voorraden (x € 1.000)
Balans
Balans
31-12-2012
31-12-2011
Voorraden Vorderingen
657 20.326
805 21.257
Totaal vorderingen / voorraden
20.983
22.062
Alle vorderingen hebben een looptijd korter dan 1 jaar.
Voorraden De specificatie is als volgt:
Voorraden (x € 1.000)
Balans
Balans
31-12-2012
31-12-2011
Noodzakelijk voor bedrijfsvoering In gebruik voor de doelstelling
657
804 1
Totaal voorraden
657
805
Geconsolideerde jaarrekening 2012
Protestantse Kerk in Nederland
24
Vorderingen Vorderingen (x € 1.000)
Gemeenten/classes (Predikantstraktementen) Niet voorziene debiteuren verplichte heffingen Overige debiteuren Opbrengst verkoop woonhuis Monster Rente Nalatenschappen, bijdragen en subsidies Dividendbelasting Nog te ontvangen giften en collecten Voorschotten Vooruitbetaalde posten Diversen Totaal vorderingen
Balans
Balans
31-12-2012
31-12-2011
790 183 3.168 177 6.627 4.283 46 2.741 33 821 1.457
796 324 3.149
20.326
21.257
6.038 6.558 93 2.333 28 233 1.705
Rekeningen-courant (6) De rekening courant-verhoudingen met verschillende fondsen en stichtingen betreffen:
Rekeningen-courant (x € 1.000)
Balans
Balans
31-12-2012
31-12-2011
Kerkelijke stichtingen Basler Mission Elisabethfonds Pensioenfonds GKJW Moluks Protestantse Kerk
80 85 342 2
19 92 327 64 2
Totaal rekeningen-courant
509
504
De rekeningcourantverhoudingen met kerken en andere instellingen hebben een renteloos karakter en kennen geen zekerheidstellingen.
Liquide middelen (7) Liquide middelen (x € 1.000)
Balans
Balans
31-12-2012
31-12-2011
De liquide middelen zijn direct opeisbaar. Deposito's Kasgelden Banken Totaal liquide middelen
Geconsolideerde jaarrekening 2012
Protestantse Kerk in Nederland
66.102 16 97.359
65.086 18 100.078
163.477
165.182
25
Passiva Reserves en Fondsen (8) De reserves en fondsen zijn als volgt gesplitst:
Reserves en Fondsen (x € 1.000)
Balans 31-12-2012
Resultaat 2012
Balans 31-12-2011
Reserves Fondsen
112.032 18.226
4.357 -3.876
107.675 22.102
Totaal reserves en fondsen
130.258
481
129.777
De toename van het eigen vermogen met € 481k betreft het resultaat 2012 van de geconsolideerde staat van baten en lasten. Voor de vereiste toelichting op de reserves en fondsen verwijzen wij naar de enkelvoudige jaarrekening en de separate deeljaarrekeningen.
Reserves De reserves zijn als volgt gesplitst:
Reserves (x € 1000)
Algemene reserves Bestemmingsreserves Totaal reserves
Balans 31-12-2012
Resultaat 2012
Balans 31-12-2011
68.125 43.907
5.976 -1.619
62.149 45.526
112.032
4.357
107.675
Fondsen Fondsen (x € 1.000)
Balans 31-12-2012
Resultaat 2012
Balans 31-12-2011
Bestemmingsfondsen
18.226
-3.876
22.102
Totaal fondsen
18.226
-3.876
22.102
Geconsolideerde jaarrekening 2012
Protestantse Kerk in Nederland
26
Voorzieningen (9) De stand en het verloop van de voorzieningen is als volgt:
Voorzieningen
Balans 01-01-2012
(x € 1.000)
Af
Bij
Onderhoud PLD Onderhoud Hydepark Onderhoud De Werelt/Roosevelthuis Onderhoud overige gebouwen
111 269 280 36
214
Voorziening onderhoud
Balans 31-12-2012
281 3
175 70 120 5
72 339 119 38
696
498
370
568
Pensioenreglementen GKN Pens.voorz.Ned. Medewerkers Pens.voorz.Indon. Medewerkers Reorganisatiekosten DO Jubileaverplichtingen Pensioenvoorz. Boekencentrum BV Wachtgelden predikanten Permanente Educatie
243 303 26 630 70 56 5.367 671
45 54 5 246 19 2.580 671
1.523
Voorziening medewerkers/pensioenen
7.366
3.620
2.023
Latente belastingverplichting BC
71
3
68
Overige voorzieningen
71
3
68
8.133
4.121
Totaal voorzieningen
16 477 7
2.393
198 265 21 861 77 37 4.310 0 5.769
6.405
De dienstenorganisatie kent een drietal voorzieningen, te weten: voorziening voor (groot) onderhoud PLD, een voorziening voor uitgezonden medewerkers (kostenegalisatievoorzieningen) en een voorziening voor verplichtingen en verliezen (reorganisatiekosten). De voorziening voor (groot) onderhoud is gevormd voor toekomstige kosten van (groot) onderhoud aan de bedrijfsgebouwen. De toevoeging aan de voorziening wordt bepaald op basis van het geschatte bedrag van het onderhoud en de periode die telkens tussen de werkzaamheden van groot onderhoud verloopt. Wachtgelden predikanten a. Voor de toekomstige verplichtingen in het kader van de Wachtgelden PKN is een voorziening opgenomen op basis van de volgende uitgangspunten: - de wachtgelden worden voor de maximale duur uitgekeerd, zonder rekening te houden met sterftekans - bij de wachtgelden krachtens ordinantie 3-20 wordt ervan uitgegaan dat de gemeente 1 jaar en 4 maanden 100% van het wachtgeld draagt en vervolgens maximaal 2 jaar en 8 maanden 15%. - de verplichting wordt berekend op basis van het prijspeil 2012 - de totale verplichting wordt met 16% (2011 10%) verminderd vanwege de verwachte verrekening van inkomsten uit arbeid of bedrijf. b. Voor de toekomstige verplichtingen in het kader van Wachtgelden GKN is een voorziening opgenomen op basis van de volgende uitgangspunten: - de wachtgelden worden voor de maximale duur uitgekeerd, zonder rekening te houden met sterftekans - bij de wachtgelden krachtens artikel 18-KO-GKN dragen gemeenten en classes aan de financiering bij op basis van de volgende verdeelsleutel: o gedurende vacature: 100% gemeente o vervolgens 7 jaren: 60% UFP, 30% classis, 10% gemeente, o vervolgens 100% UFP
Geconsolideerde jaarrekening 2012
Protestantse Kerk in Nederland
27
-
de verplichting wordt berekend op basis van het prijspeil 2012 de totale verplichting wordt met 43% (2011 10%) verminderd vanwege de verwachte verrekening van inkomsten uit arbeid of bedrijf.
Schulden op lange termijn (10) De stand en het verloop van de schulden op lange termijn zijn als volgt:
Schulden lange termijn (x € 1.000)
Balans
Bij
Af
01-01-2012
Balans
Bestedingen/
Vrijval
31-12-2012
Aflossingen Inschrijvingsrek. SKG
184.957
14.087
Leningen o/g
7.239
11
4.635
Subsidieverplichtingen
2.707
1.408
1.268
140
2.707
194.903
15.506
5.903
140
204.366
Totaal schulden op lange termijn
199.044 2.615
Specificatie Leningen o/g Balans
Leningen o/g (x € 1.000)
PSDV: - Renteloos/rente laag - Geven of lenen - Overige leningen - Bankiers - Diaconie Den Haag - Diaconie Leusden - Diaconie Texel - Stimuleringsfonds - Diaconie Woudenberg - Mij. van Welstand - Aflossingsverpl. 2013* Pensioenfonds Pred.
Bij
Af
Looptijd/ percentage
01-01-2012
Bestedingen/ Aflossingen
> 5 jr. 0-4% > 5 jr. 0-4% > 5 jr. / 0% > 5 jr. 5,1% > 5 jr. 5,3% Onb./ 2,5% Onb./ 2,5% Onb./ 0% > 5 jr./3,5% > 5 jr./3,5%
64 442 2 1.200 204 28 23 111
15 14
Totaal leningen o/g
-
Balans Vrijval
49 428 2 1.200 136 28 23 111 11 787 -160 0
68
11 847 - 182 4.500 7.239
60 -22 4.500 11
4.635
31-12-2012
0
2.615
*) De aflossingsverplichting PSDV 2013 van € 160k per 31 december 2012 is verantwoord onder de schulden op korte termijn. De lening o/g bij het Pensioenfonds Predikanten ten behoeve van de voorfinanciering van de uit de centrale kas te betalen posten is in 2012 geheel afgelost.
Geconsolideerde jaarrekening 2012
Protestantse Kerk in Nederland
28
Specificatie Subsidieverplichtingen Subsidieverplichtingen (x € 1.000)
Balans
Af:
Bij:
01-01-2012
Balans
Bestedingen/
Vrijval
31-12-2012
Aflossingen
Pastoraat Kerkbouw Rentesubsidies Steun instellingen Gebroken gemeenten Projectverpl. Kerk in Actie Deelneming ICCO-coöp. 2014
776 1.062 453 18 198 200
478 617 63
375 657 101
20 44 35
35 100
41
1.268
140
859 978 380 18 122 100 250
250
Totaal subsidie verplichtingen
2.707
1.408
2.707
Uit de opbrengst van de solidariteitskas worden subsidies aan gemeenten verstrekt voor nieuwbouw en/of restauratie van kerkelijke gebouwen, voor pastoraat en voor subsidies in de vorm van rentereductie op leningen bij de Stichting Kerkelijk Geldbeheer. Deze verplichtingen variëren in looptijd van 2 tot maximaal 5 jaren.
Rekeningen-courant (11) De rekening courant-verhoudingen met verschillende fondsen en stichtingen betreffen:
Rekeningen-courant (x € 1.000)
Balans
Balans
31-12-2012
31-12-2011
Diverse kerkelijke stichtingen en fondsen
484
396
Totaal rekeningen-courant
484
396
De rekeningcourantverhoudingen met kerken en andere instellingen hebben een renteloos karakter en kennen geen zekerheidstellingen.
Schulden op korte termijn (12) De schulden op korte termijn betreffen:
Schulden op korte termijn (x € 1.000)
Inschrijvingsrekeningen SKG korte termijn Rekening couranten SKG, maximaal 1 maand opvraagbaar Spaarrekeningen SKG Termijndepositorekeningen Depot inzake leningen Leningen inzake financiering materiële vaste activa Rente SKG inzake inschrijvingsrekeningen en termijndeposito's Rente inzake inschrijvingsrekeningen (PDKN) Apparaatskosten aardbeving Azië ICCO coöperatie kapitaalstortingen Afrekening r/c administraties Aflossingsverplichting PSDV Geconsolideerde jaarrekening 2012
Protestantse Kerk in Nederland
Balans
Balans
31-12-2012
31-12-2011
12.941 99.791 21.282 3.153 3.791 208 245 500 160
240 10.432 96.925 27.587 8.251 227 3.563 110 158 10 182 29
Crediteuren Administratie en accountantskosten Derden en gelieerde instellingen Personeel/premies/heffingen Projectverplichtingen/contributies/bijdragen Vooruitontvangen posten Aflossingen 2012 leningen o/g FD Roosevelthuis Diversen Totaal schulden op korte termijn
3.382 128 6.887 3.998 900 32 3.820
3.612 131 85 7.085 4.911 149 57 3.357
161.218
167.072
De kortlopende schulden hebben een looptijd korter dan 1 jaar.
Niet in de balans opgenomen activa en verplichtingen 1.
Protestantse Kerk in Nederland
Financiering van de dienstenorganisatie De Protestantse Kerk in Nederland staat conform de generale regeling van de dienstenorganisatie (artikel 12.4) garant voor de financiering van de dienstenorganisatie. Dienstverlening aan bureau predikanten Op grond van een in 2006 gedane uitspraak had de beleidscommissie predikanten recht op levering van arbeid tot een eenmalig bedrag van € 300k. Ultimo 2011 resteerde nog een bedrag van € 44k of wel 588 uren tegen een uurtarief van € 75. In 2012 zijn werkelijk voor 608 uren werkzaamheden verricht in het kader van de reïntegratie van predikanten. Hiermee kan de claim per balansdatum als beëindigd worden beschouwd. Garantiestelling Stichting Protestants Diaconaal Krediet Nederland (PDKN) Voor het wenselijke garantievermogen van deze stichting is zowel door de Stichting Kerkelijk Geldbeheer (SKG) als door (de dienstenorganisatie van) de Protestantse Kerk in Nederland een garantstelling afgegeven aan de Stichting Protestants Diaconaal Krediet Nederland (PDKN) van ieder € 750k maximaal. Deze garantstelling, waarmee de kleine synode in zijn vergadering van 27 juni 2008 instemde, eindigt op 26 november 2015. Op verzoek van het bestuur van de stichting PDKN besloot het bestuur van de dienstenorganisatie in maart 2013, alsmede het bestuur van SKG, de garantstelling te verlengen voor opnieuw een periode van 7 jaar (tot november 2022), echter dan voor een bedrag van € 500k waardoor een garantievermogen kan worden aangehouden van 8% (was 4%) van het uitgezette obligo. Verhuurcontract met ICCO Door de dienstenorganisatie van de Protestantse Kerk in Nederland is, mede ten behoeve van de gezamenlijke buitenlandafdeling (GBA), een huurcontract gesloten met de stichting ICCO. De huurovereenkomst is aangegaan ingaande op juli 2011 en lopende tot 31 december 2015 voor een bedrag vanaf 2013 van € 480k per jaar. Verhuurcontract met COA Door de dienstenorganisatie van de Protestantse Kerk in Nederland is een huurcontract gesloten met het Centraal Orgaan opvang Asielzoekers (COA). De huurovereenkomst is aangegaan voor de duur van vijf jaar, ingaande op 1 september 2010 en lopende tot 31 augustus 2015 voor een bedrag van € 135k per jaar. Leasecontracten In 2012 waren voor 12 personeelsleden autoleasecontracten aangegaan ten behoeve van de uitoefening van hun functies. De resterende looptijd varieert tussen 2 en 46 maanden. De financiële verplichting over 2013 bedraagt € 78k, die vanaf 2013 tot en met 2016 bedraagt € 107k. Tevens zijn leasecontracten afgesloten ten behoeve van fotokopieerapparatuur. De looptijd van deze overeenkomsten is 48 maanden en eindigt uiterlijk 31 december 2016. De kosten bestaan uit een vast bedrag per maand per apparaat, waarin begrepen een vast aantal afdrukken, te verhogen of te verlagen met het aantal meer/minder afdrukken maal het tarief per meer/minder afdruk. De vaste financiële verplichting over 2013 bedraagt € 100k, die voor de periode 2014 tot en met 2016 € 299k.
Geconsolideerde jaarrekening 2012
Protestantse Kerk in Nederland
30
Meerjarige subsidieverplichtingen Kerk in Actie Jaarlijks worden deze voorwaardelijke verplichtingen vermeld inzake de steunverlening door Kerk in Actie op grond van de ontbindende voorwaarden, die in de contracten voor subsidieverlening zijn opgenomen. Deze meerjarige subsidieverplichtingen worden aangegaan met de contractuele beperking dat de volgende termijn pas kan worden verleend als bij aanvang van het betreffende subsidiejaar dit subsidiebedrag door Kerk in Actie schriftelijk wordt toegezegd. Dit vanwege het feit dat Kerk in Actie zelf geen ‘gegarandeerde’ inkomsten geniet, met andere woorden: jaarlijks afhankelijk is van de opbrengsten uit vrijwillige geldwerving. Aan het begin van elk jaar wordt, mede op grond van de aanwezige revolving funds (egalisatiereserves) van Kerk in Actie, beoordeeld of de subsidieverplichtingen gestand kunnen worden gedaan. Onderstaand zijn deze meerjarige verplichtingen weergegeven en uitgedrukt in relatie tot de beschikbare middelen, te weten de revolving funds ultimo 2011 én de verwachte middelen voor (directe) steunverlening volgens de begroting 2012.
Meerjarige subsidie-
Voorwaardelijke
verplichtingen
Subsidieverplichtingen
Stand
(Beslag op beschikbare middelen) (x € 1.000)
2013
2014
Beschikbaar
Revolving voor steun-
2015 e.v. Totaal
Totaal
Procentuele verplichting
beschik-
T.o.v. beschikbare middelen
funds
verlening vlgs
bare
2012
begr. 2013
middelen
2013
2014
2015
Totaal
Programma's Zending
3.095
1.148
0
4.244
4.363
7.051
11.414
27,1%
10,1%
0,0%
37,2%
Werelddiaconaat
2.858
891
53
3.802
1.760
6.330
8.090
35,3%
11,0%
0,7%
47,0%
Noodhulp Kinderen in de Knel FairClimate Diaconaal werk binnenland Subtotaal
107
0
0
107
969
623
1.592
6,7%
0,0%
0,0%
6,7%
1.077
483
25
1.584
860
2.670
3.530
30,5%
13,7%
0,7%
44,9%
205
0
0
205
0
438
438
46,8%
0,0%
0,0%
46,8%
449
280
0
729
176
1.200
1.376
32,6%
20,3%
0,0%
53,0%
7.792
2.802
78
10.671
8.130
18.312
26.442
29,5%
10,6%
0,3%
40,4%
685
107
0
792
3.397
0
3.397
20,2%
3,1%
0,0%
23,3%
1.500
432
0
1.932
4.210
0
4.210
35,6%
10,3%
0,0%
45,9%
2.185
539
0
2.724
7.606
0
7.606
28,7%
7,1%
0,0%
35,8%
9.977
3.341
78
13.395
15.736
18.312
34.048
29,3%
9,8%
0,2%
39,3%
Noodhulpacties SHO: Haïti Hoorn van Afrika
Totaal
Volledigheidshalve wordt opgemerkt dat de onvoorwaardelijk aangegane projectverplichtingen staan verantwoord onder de schulden op korte termijn of onder de schulden op lange termijn. 2.
Boekencentrum BV
Meerjarige financiële verplichtingen Er zijn langlopende onvoorwaardelijke verplichtingen aangegaan ter zake van operationele leasing en personele afspraken. De verplichtingen die hieruit voortvloeien bedragen voor 2013 € 40k. Van de totale verplichtingen van € 102k heeft € 62k een looptijd van langer dan 1 jaar en maximaal 5 jaar. 3.
Stichting Kerkelijk Geldbeheer
Bankgaranties Dit betreft afgegeven (bank)garanties voor een totaalbedrag van € 2.190k (2011: € 2.392k). 4.
Stichting Kerk & Wereld
De stichting heeft subsidieovereenkomsten met vaste partners voor de komende jaren, namelijk een jaarlijkse toezegging voor de periode 2012-2014 van € 90k aan Oikos en aan Project W!J van € 25k voor de periode 2012-2013.
Geconsolideerde jaarrekening 2012
Protestantse Kerk in Nederland
31
5.
Protestantse Stichting voor Diaconaal Vakantiewerk (PSDV)
Leasecontracten Ten bate van de bedrijfsvoering is 1 auto in gebruik. Met betrekking tot deze auto is een leaseverplichting aangegaan. Het verschuldigde bedrag voor het jaar 2013 bedraagt ca. € 9k. 6.
Stichting De Zending der Protestantse Kerk in Nederland
In 2012 werd een overeenkomst van bruikleen gesloten met de stichting Zendingserfgoed over kunst uit partnerkerken en etnografica. De voorwerpen hebben een verzekerde waarde van € 79k. 7.
Stichting Promage
In het kalenderjaar 2013 wordt verwacht aan subsidieverlening een bedrag van € 89k.
Geconsolideerde jaarrekening 2012
Protestantse Kerk in Nederland
32
3.6
Toelichting op de geconsolideerde staat van baten en lasten
Baten Opbrengsten vrijwillige geldwerving (13) Naast de opbrengsten uit vrijwillige geldwerving ten behoeve van Kerk in Actie worden door de kerk nog de volgende wervingsmomenten gehouden, te weten voor Kerk en Israël, jeugd en jongerenwerk, educatie, pastoraat, geloofsopvoeding en voor Eredienst en kerkmuziek. Het totaal van de opbrengsten van vrijwillige geldwerving luidt als volgt:
Netto baten vrijwillige geldwerving (x € 1.000)
Rekening 2012
Rekening 2011
Collecten kerkopbouw Collecten oecumene Collecten, giften e.d. Kerk in Actie Giften regionaal Overige giften e.d. Nalatenschappen Werelddiaconaat Nalatenschappen Algemeen Nalatenschap Kerk en Israël Nalatenschappen missionair werk Nalatenschappen Kerk in Actie Nalatenschappen Zendingswerk
1.684 119 19.849 75 289 233 349 13 13 1.897 270
1.801 125 20.674 95 377 728 145 84 33 1.549 499
Totaal netto baten vrijwillige geldwerving
24.791
26.110
Aandeel in (gezamenlijke) acties (van derden) (14) Aandeel in (gezamenlijke) acties (van derden) (x € 1.000)
Rekening 2012
Rekening 2011
Aandeel in gezamenlijke acties Aandeel in acties van derden
14 1.351
7.842 566
Totaal aandeel in (gezamenlijke) acties (van derden)
1.365
8.408
Specificatie aandeel in gezamenlijke acties (x € 1.000)
Rekening 2012
Rekening 2011
Haïti Hoorn van Afrika
14
5.034 2.808
Totaal aandeel in gezamenlijke acties
14
7.842
Specificatie aandeel in acties van derden (x € 1.000)
Rekening 2012
Rekening 2011
EO Metterdaad Scanfonds
1.151 200
566
Totaal aandeel in gezamenlijke acties
1.351
566
Geconsolideerde jaarrekening 2012
Protestantse Kerk in Nederland
33
Specifieke inkomsten (15) Specifieke inkomsten
Rekening 2012
(x € 1.000)
Rekening 2011
Opbrengsten verplichte heffingen Subsidies overheden en derden Opbrengsten dienstverlening Overige specifieke inkomsten
74.126 1.436 11.575 266
76.910 2.532 10.665 263
Totaal specifieke inkomsten
87.403
90.370
Onderstaand worden deze inkomsten nog nader gespecificeerd:
Opbrengsten verplichte heffingen Opbrengsten verplichte heffingen (x € 1.000)
Rekening 2012
Rekening 2011
Bezettingsbijdragen van gemeenten (Centrale kas) Vacaturebijdragen van gemeenten (Centrale kas) Beschikbaarheidsbijdragen van gemeenten (Centrale kas) Kerkrentmeesterlijk quotum Diaconaal quotum Solidariteitskas
52.569 1.823 332 12.076 3.062 4.264
55.091 1.757 345 12.380 2.987 4.350
Totaal opbrengsten verplichte heffingen
74.126
76.910
Subsidies overheden en derden Subsidies overheden en derden
Rekening 2012
(x € 1.000)
Subsidie ministerie SZW Subsidie ministerie OCW Subsidie ministerie BNZ Subsidie ministerie VROM Subsidies provinciale overheden Subsidies derden
658 233
Totaal subsidies overheden en derden
Geconsolideerde jaarrekening 2012
Protestantse Kerk in Nederland
Rekening 2011 1.256 542
587 -42
- 11 764 -19
1.436
2.532
34
Opbrengsten dienstverlening Opbrengsten dienstverlening
Rekening 2012
(x € 1.000)
Netto-opbrengst publicaties dienstenorganisatie Bijdragen uit dienstverlening dienstenorganisatie Extra (adresseer)werkzaamheden SMRA Boekencentrum BV Brutomarge De Werelt/Roosevelthuis Lokale programmatuur SMRA Diverse diensten SMRA Opbrengst verkopen hugenotenkruisjes Totaal opbrengsten dienstverlening
Rekening 2011
904 7.812
2
997 6.519 21 1.768 1.222 58 78 2
11.575
10.665
1.634 1.223
Overige specifieke inkomsten Overige specifieke inkomsten
Rekening 2012
(x € 1.000)
Rekening 2011
Opbrengst provisie SKG
266
263
Totaal overige specifieke inkomsten
266
263
Overige baten (16) De overige baten bedragen als volgt:
Overige baten
Rekening 2012
(x € 1.000)
Financiële baten en lasten Herwaarderingen Vrijval verplichtingen Diversen Totaal overige baten
Rekening 2011
7.794 1.256 159 1.847
4.773 - 981 682 1.908
11.056
6.382
Onderstaand worden deze baten nader gespecificeerd:
Financiële baten en lasten Financiële baten en lasten
Rekening 2012
(x € 1.000)
Protestantse Kerk in Nederland Dienstenorganisatie Kerk en Wereld Stg. Prov. Geref. Centrum Jeugd en Jongerenwerk Zuid-Holland Stichting Steunfonds voor het Protestantisme in het Zuiden Stichting de Zending der Protestantse Kerk in Nederland
Geconsolideerde jaarrekening 2012
Protestantse Kerk in Nederland
822 376 1 7 2.068
Rekening 2011 - 58 482 568 1 6 - 496
35
Protestants Diaconaal Krediet Nederland Stichting Mechanische Registratie en Administratie Boekencentrum BV Stichting Kerkelijk Geldbeheer Interkerkelijke Stichting Diaconaal Vakantiewerk
83 1 4.513 -77
72 -4 -5 4.294 - 87
Totaal financiële baten en lasten 7.794 4.773 SKG Bij de Stichting Kerkelijk Geldbeheer bedragen de rentebaten (excl. Eliminatieposten) in het jaar 2012 € 14,6 mln. en de rentelasten € 10,3 mln. (2011: € 14,1 respectievelijk € 9,9 mln.).
Herwaarderingen Herwaarderingen
Rekening 2012
(x € 1.000)
Beleggingen Kerk en Wereld Beleggingen Protestantse Kerk in Nederland Voorraad Boekencentrum BV Elisabethfonds Totaal herwaarderingen
Rekening 2011
717 637 -113 15
55 - 1.038
1.256
- 981
2
Vrijval verplichtingen Vrijval verplichtingen
Rekening 2012
(x € 1.000)
Projectafrekeningen dienstenorganisatie afdeling Buitenland Projectafrekeningen dienstenorganisatie afdeling Binnenland Vrijval voorziening reorganisatie SMRA Vrijval gereserveerde accountantskosten Vrijval reserveringen externe fondsen Stichting de Zending Vrijval voorziening permanente educatie Vrijval subsidies Generale kas Totaal vrijval verplichtingen
34 34
91
159
Rekening 2011 58 145 6 6 104 224 139 682
Diversen Diversen
Rekening 2012
(x € 1.000)
Vermogensoverdracht stichting LCGJ Diversen (Dienstenorganisatie) Diversen (Stichting de Zending) Diversen (Protestantse Kerk in Nederland) Diversen (SSK) Opbrengst verkoop woonhuis Monster Opbrengst verkoop grond Hydepark Opbrengst verkoop pand Delft Afkoopsom Pensioenfonds Predikanten Totaal diversen
Geconsolideerde jaarrekening 2012
150 627
1.206 347 252 77 26
177 274 119 500 1.847
Protestantse Kerk in Nederland
Rekening 2011
1.908
36
Lasten Personele kosten (17) De personeelslasten luiden als volgt:
Personele kosten
Rekening 2012
(x € 1.000)
Rekening 2011
Bruto salarissen Sociale lasten Pensioenpremies Ontvangen uitkeringen Voorzieningen personeel Reiskosten woon-werkverkeer Externe deskundigheid/uitzendkrachten Reiskosten declaraties Diversen overige personeelskosten
17.782 2.269 1.871 -107 -1 432 3.078 704 563
17.969 2.160 1.923 - 126 9 457 2.071 653 338
Totaal personele kosten
26.591
25.454
Verslag bestuur en directie Benoemingen bestuur en directie dienstenorganisatie Het bestuur bestaat uit zes leden. De leden van het bestuur worden benoemd en ontslagen door de generale synode: vier leden van het bestuur worden – op aanbeveling van het bestuur en gehoord hebbende het moderamen (dagelijks bestuur generale synode) – benoemd uit de leden van de kerk; de beide andere leden zijn afkomstig uit het moderamen: de scriba (bezoldigd bestuurder) en een ander daartoe aangewezen lid van het moderamen. De onder a. vermelde bestuursleden worden benoemd voor een periode van vier jaar; ze kunnen eenmaal voor een aansluitende periode worden herbenoemd. De onder b. vermelde bestuursleden worden benoemd voor de duur van hun zittingstijd in het moderamen. Conform het bepaalde in de generale regeling dienstenorganisatie vermijden de leden van het bestuur in hun functioneren elke schijn van belangenverstrengeling. Het bestuur draagt de dagelijkse leiding van de dienstenorganisatie op aan een algemeen directeur, die wordt benoemd door de generale synode uit de leden van de kerk en op gezamenlijke voordracht van het bestuur van de dienstenorganisatie en het moderamen van de generale synode. Profiel bestuurder Van een bestuurslid wordt verwacht dat zij/hij: belijdend lid is van de Protestantse Kerk in Nederland; kennis heeft van kerkelijke structuren en culturen in de breedte van de Protestantse Kerk in Nederland; ruime ervaring heeft met het (bedrijfsmatig) aansturen van grote en complexe organisaties; oog heeft voor veranderingen in kerk en maatschappij en deze weet te vertalen naar het functioneren van kerk en dienstenorganisatie. De voorzitter van het bestuur wordt benoemd door de generale synode. De aanwijzing tot secretaris geschiedt door het bestuur. Afhankelijk van de samenstelling van het bestuur wordt gezocht naar specifieke ervaring en deskundigheid.
Geconsolideerde jaarrekening 2012
Protestantse Kerk in Nederland
37
Bezoldiging bestuur Conform de generale regeling dienstenorganisatie artikel 3, lid 9 genieten de leden van het bestuur van de dienstenorganisatie van de Protestantse Kerk in Nederland geen beloning voor hun werkzaamheden, maar hebben zij recht op vergoeding van kosten die in de uitoefening van de bestuursfunctie gemaakt worden. In het jaar 2012 is € 1.137 aan onkostenvergoedingen verstrekt. Dit betreffen voornamelijk vergoedingen voor reis- en verblijfkosten. Aan de bestuurders zijn geen leningen, voorschotten of garanties verstrekt. Het bestuurslid ds. A.J. Plaisier is onbezoldigd bestuurder van de dienstenorganisatie, en daarnaast in loondienst als scriba van de Protestantse Kerk in Nederland. Het bestuur heeft het bezoldigingsbeleid, de hoogte van de directiebeloning en de hoogte van andere bezoldigingscomponenten vastgesteld. Het bezoldigingsbeleid wordt periodiek geactualiseerd. De laatste evaluatie was in 2010. Bij de bepaling van het bezoldigingsbeleid en de vaststelling van de beloning wordt aan de regeling van de VFI getoetst. Voor een overzicht van de bezoldiging van de directie(leden) wordt verwezen naar de toelichting op de personeelskosten in de jaarrekening. Bezoldiging directie Het bestuur heeft het bezoldigingsbeleid, de hoogte van de directiebeloning en de hoogte van andere bezoldigingscomponenten vastgesteld. Het bezoldigingsbeleid wordt periodiek geactualiseerd. De laatste evaluatie was in 2010. Bij de bepaling van het bezoldigingsbeleid en de vaststelling van de beloning wordt aan de regeling van de VFI getoetst. Aan de directie zijn geen leningen, voorschotten of garanties verstrekt. De personele kosten van de directie over 2012 ziet er als volgt uit: Personeelskosten directie
Dienstverband Aard (looptijd) Uren (voltijds werkweek) Parttime percentage Periode Bezoldiging (x € 1.000) Jaarinkomen: Bruto loon/salaris Vakantiegeld Eindejaarsuitkering Variabel jaarinkomen Totaal jaarinkomen
H. Feenstra, Algemeen directeur
Ds. E. Overeem, Adjunctdirecteur
Rekening 2012
Begroting 2012
Rekening 2011
Onbepaald 36 100% 01/12
Onbepaald 18 50% 01/12
103 8 9
40 3 3
143 11 12
146 11 12
143 11 12
120
46
166
169
166
Sociale lasten Belastbare vergoedingen/bijtellingen Pensioenlasten Overige beloningen op termijn Uitkeringen beëindiging dienstverband
9
3
12
12
10
16
6
22
21
22
Totaal overige lasten en vergoedingen
25
9
34
33
32
Totaal bezoldiging 2012
145
55
200
202
198
Totaal bezoldiging begroting 2012
145
57
202
Totaal bezoldiging 2011
143
55
198
Het aandeel van Kerk in Actie in de directiekosten bedraagt in 2012 17,3% (2011: 16,1%). Wijzigingen bestuur De samenstelling van het bestuur van de dienstenorganisatie ondervond in het verslagjaar 2012 geen wijzigingen.
Geconsolideerde jaarrekening 2012
Protestantse Kerk in Nederland
38
Rooster van aftreden Bestuurslid
Benoeming per
Benoeming door de GS Protestantse Kerk in Nederland
Ir. G-J. Kramer
januari 2006
november 2005
G. Prins
januari 2010
november 2009
Mr. P. Schreuder
januari 2007
november 2006
G.L. Westerveld
januari 2011
november 2010
Ds. A.J. Plaisier B. van Bokhoven
(Mogelijke) herbenoeming of aftreden herbenoeming per jan. 2010 januari 2014 herbenoeming per jan. 2011 januari 2015
Scriba van de Protestantse Kerk in Nederland mei 2008 april 2012 Afhankelijk van synodelidmaatschap en synodebesluiten april 2010 april 2014
Aftreden uiterlijk
ultimo 2013 ultimo 2017 ultimo 2014 ultimo 2018
april 2016 april 2018
Functieverdelingen binnen het bestuur De bestuursleden maakten afspraken over specifieke aandachtsgebieden. Dhr. Kramer is in eerste instantie aanspreekbaar op ‘ICCO-zaken’ en is namens het bestuur van de dienstenorganisatie lid van de aandeelhoudersvergadering van Boekencentrum BV. Dhr. Kramer vertegenwoordigt het bestuur van de dienstenorganisatie in de auditcommissie Kerk in Actie. Mevr. Prins vertegenwoordigt het bestuur in het participantenberaad van de Protestantse Stichting Diaconaal Vakantiewerk, de auditcommissie Kerk in Actie en in de vertrouwenscommissie van ICCO. Dhr. Schreuder richt zijn aandacht op zaken rond de ledenregistratie van de Protestantse Kerk (LRP, SMRA en SILA) en hij vertegenwoordigt het bestuur in het Georganiseerd Overleg Predikanten, de commissie Solidariteitskas en in de auditcommissie Overig Kerkenwerk. Dhr. Westerveld richt zich op zaken met betrekking tot (het overleg met) de regio’s, de SKKN en de Stichting Kerkelijk Geldbeheer. Dhr. Westerveld vertegenwoordigt het bestuur van de dienstenorganisatie in de auditcommissie Overig Kerkenwerk, het besturenoverleg Land-Regio en de stuurgroep Hydepark. Alle bestuursleden worden betrokken bij het overleg met de Vereniging voor Kerkrentmeesterlijk Beheer. Nevenfuncties Buiten de kerkelijke functies op plaatselijk, regionaal en/of landelijk vlak bekleden de bestuursleden tevens nevenfuncties op financieel, economisch en maatschappelijke terreinen. Van het bestuur van de dienstenorganisatie worden onderstaand deze nevenfuncties vermeld: Ir. G-J. Kramer, bestuursvoorzitter Voorzitter Raad van Commissarissen ASM International NV, Vicevoorzitter Raad van Commissarissen Damen Shipyards Group, Lid Raad van Commissarissen NV Bronwaterleiding Doorn en Energie Beheer Nederland BV, Voorzitter Raad van Toezicht Technische Universiteit Delft, Voorzitter bestuur Amsterdam Sinfonietta, Voorzitter bestuur Residentie Orkest, Voorzitter bestuur Stichting Preferente Aandelen Arcadis NV, Voorzitter Bestuur Vrienden Pieterskerk Leiden, Bestuurslid Stichting Pieterskerk Leiden, Stichting Museum Beelden aan Zee en Stichting Het Concertgebouw Fonds, Lid Raad van Advies De Nieuwe Kerk en Frans Hals Museum, Voorzitter bestuur SMRA, lid van de Algemene Vergadering van Aandeelhouders van Boekencentrum BV. G. Prins, secretaris Voorzitter Raad van Bestuur Stichting Philadelphia Zorg, Lid Raad van Beheer Cosun, Voorzitter Bestuur Vrijwilligers Palliatieve Terminale Zorg, Lid Raad van Advies Dienst Landelijk Gebied, Lid Raad van Bestuur Nictiz, Lid Raad van Commissarissen CSU, Bestuurslid SMRA en lid Participantenberaad van de Protestantse Stichting Diaconaal Vakantiewerk. Mr. P. Schreuder, penningmeester Senior consultant van Schreuder Adviseurs, Bestuurslid van de SMRA en secretaris van het bestuur van de Stichting Kerken in de Schijnwerper te Nijkerk.
Geconsolideerde jaarrekening 2012
Protestantse Kerk in Nederland
39
G.L. Westerveld, bestuurslid Directeur van Brink Groep BV, adviseur samenwerkingsverband Protestantse Gemeenten Midden Langstraat, Voorzitter Algemene Kerkenraad Protestantse Gemeente Waalwijk, Lid ledenraad Donatus (onderlinge verzekering), Lid ledenraad Maatschappij van Welstand, penningmeester Stichting Interkerkelijk Oriëntatie Centrum, Penningmeester Jacob van Heusdenfonds, bestuurslid SMRA, Lid Raad van Advies Stichting Behoud en Herbestemming Religieus Erfgoed (SBHRE). Ds. A.J. Plaisier, scriba en bestuurslid vanuit moderamen van de generale synode Voorzitter Stichting De Tombe Rasker, lid van het curatorium Leerstoel Missiologie, commissaris Boekencentrum BV en bestuurslid SMRA. B. van Bokhoven, bestuurslid vanuit het moderamen van de generale synode Bestuurslid SMRA, lid van de Algemene Vergadering van Aandeelhouders van Boekencentrum BV, Secretaris van het College van Kerkrentmeesters van de hervormde gemeente te Linschoten. De directie van de dienstenorganisatie heeft de volgende nevenfuncties: H. Feenstra, algemeen directeur Statutair directeur van de stichting SMRA, lid van de Algemene Vergadering van Aandeelhouders van Boekencentrum BV, lid van het Participantenberaad van de Protestantse Stichting Diaconaal Vakantiewerk, lid van de Ledenraad Maatschappij van Welstand en bestuurslid van de Stichting Ten Vorsel. Ds. E. Overeem, adjunct directeur Dhr. Overeem heeft op dit moment geen nevenfuncties. Evaluatie functioneren In de vergadering van 10 december 2012 keken de bestuursleden terug op het eigen functioneren, dat van de dienstenorganisatie in z’n totaliteit en was er aandacht voor ieders welbevinden in deze bestuurssamenstelling. De bestuursvergaderingen en de behandeling van stukken verlopen constructief en in een goede sfeer; het besturen op hoofdlijnen komt goed uit de verf. De voorzitter en dhr. Schreuder spraken op 23 november 2012 met de algemeen directeur over zijn functioneren en zijn welbevinden in de dienstenorganisatie van de Protestantse Kerk. Het verslag van dit vertrouwelijke gesprek is gedeponeerd in het personeelsdossier bij de stafafdeling HRM. (Extern) toezicht Naast het externe toezicht van het Centraal Bureau Fondsenwerving inzake het keurmerk voor een verantwoorde fondsenwerving wordt de controle uitgevoerd door PricewaterhouseCoopers Accountants NV te Utrecht. Deze certificerend accountant wordt aangewezen door de kleine synode. Tevens woont de onafhankelijke externe accountant de vergaderingen bij van de door het bestuur ingestelde auditcommissies. Vanwege de specifieke aard van de activiteiten en het grote volume aan geld is destijds besloten tot een auditcommissie voor Kerk in Actie en een auditcommissie voor het ‘overig kerkenwerk’. Deze auditcommissies ondersteunen het bestuur van de dienstenorganisatie bij het uitvoeren van de verantwoordelijkheden op het toezichtterrein. In 2008 werd daarvoor een auditreglement vastgesteld. Met ingang van 2013 worden de 2 auditcommissies omgevormd tot 1 auditcommissie voor het geheel van het werk van de Protestantse Kerk in Nederland op basis van de synodale besluitvorming met betrekking tot het project DOET. De beide commissies bespraken op 26 april 2012 de jaarverslagen 2011. Op 24 september 2012 werden de conceptbegrotingen 2013 besproken. Beide commissies adviseerden positief over de jaarverslagen en de begrotingen. In 2012 is ook gesproken over het rooster van aftreden, de samenstelling van de auditcommissie in 2013, het project DOET en natuurlijk het beleidsplan 2013 2016. De auditcommissie ‘overig kerkenwerk’ sprak bovendien over het synodale beleid met betrekking tot predikanten, de ontwikkelingen van de Ledenregistratie van de Protestantse Kerk (LRP) en het beleid ten aanzien van het onroerend goed (met name Hydepark.) De auditcommissie Kerk in Actie sprak daarnaast tweemaal over de ICCO-coöperatievorming met Prisma en Edukans en het beleid 2013 2016 van Kerk in Actie.
Geconsolideerde jaarrekening 2012
Protestantse Kerk in Nederland
40
Apparaatskosten (18) De apparaatskosten zijn als volgt verdeeld:
Apparaatskosten
Rekening 2012
(x € 1.000)
Huisvestingskosten Inventariskosten Bureaukosten dienstenorganisatie Overige bureaukosten Bestuurskosten Administratie- en accountantskosten Overige specifieke (beheers-)kosten Dotatie aan voorzieningen Diversen
Rekening 2011
Af: kosten eigen fondsenwerving
1.884 1.007 5.883 104 260 676 155 265 468 10.702 0
1.850 1.336 4.972 126 132 687 161 874 500 10.638 - 1.257
Totaal Apparaatskosten
10.702
9.381
Financiële steun en hulpverlening (19) Financiële steun en hulpverlening (x € 1.000)
Rekening 2012
Rekening 2011
Kerk in Actie programma’s Kerkopbouw Missionair werk Kerk en Wereld Overige steun en hulpverleningen dienstenorganisatie
25.709 2.526 352 277 1.115
30.563 2.850 278 258 1.345
Totaal Financiële steun en hulpverlening
29.979
35.294
Specifieke kosten (20) Specifieke kosten
Rekening 2012
(x € 1.000)
Rekening 2011
Predikantstraktementen Activiteiten Kerk in Actie Activiteiten Kerkopbouw Activiteiten Solidariteitskas Diversen
52.709 1.945 1.504 654
56.349 3.565 1.443 143 723
Totaal Specifieke kosten
56.812
62.223
Geconsolideerde jaarrekening 2012
Protestantse Kerk in Nederland
41
Diversen (21) Diversen
Rekening 2012
(x € 1.000)
Wachtgeld/uitkeringsverplichtingen PKN Rentekosten Diversen Totaal Diversen
Rekening 2011
214 -164
7 251 146
50
404
Werknemers Het totaal aantal werknemers in de consolidatiekring bedraagt 419 fte ultimo 2012 (tegen 433 fte ultimo 2011).
Geconsolideerde jaarrekening 2012
Protestantse Kerk in Nederland
42
4.
(Enkelvoudige) jaarrekening 2012
4.1
Balans (na resultaatbestemming)
Activa
Ref.
(x €. 1.000)
Immateriele vaste activa Terreinen en gebouwen Installaties Inventaris Automatisering Materiele vaste activa Deelnemingen Leningen u/g Financiële vaste activa Voorraden Rekeningen-courant Vorderingen verplichte heffingen Vorderingen en overlopende activa Effecten Liquide middelen Vlottende activa
Balans 31-12-2012
1
2.405
2.672
2
13.350 2.916 703 906 17.875
14.479 3.022 724 1.031 19.256
3
2.407 1.861 4.268
1.473 1.992 3.465
16 602 183 10.941 12.286 31.788 55.816
11 360 324 11.959 10.911 36.103 59.668
80.364
85.061
4 5 6 7 8 9
Totaal activa
Passiva
Ref.
(x €. 1.000)
Reserves en fondsen Reserves - Continuïteitsreserve - Bestemmingsreserves Fondsen - Bestemmingsfondsen Totaal reserves en fondsen
Balans 31-12-2011
Balans 31-12-2012
Balans 31-12-2011
12.992 33.649
11.775 35.583
10
16.427 63.068
20.473 67.831
Voorzieningen
11
1.871
1.688
Langlopende schulden
12
3.301
3.379
Kortlopende schulden
13
12.124
12.163
80.364
85.061
Totaal passiva
Geconsolideerde jaarrekening 2012
Protestantse Kerk in Nederland
43
4.2
Staat van baten en lasten
Baten (x € 1.000)
Ref.
Rekening 2012
Begroting 2012
Rekening 2011
Beschikbaar voor de doelstelling Baten uit eigen fondsenwerving Collecten, giften en schenkingen Nalatenschappen Overige bijdragen
14a 14b 15
22.345 2.591 4.433 29.369
25.378 3.650 3.876 32.904
23.901 2.734 5.104 31.739
Verplichte bijdragen van gemeenten
16
19.402
19.056
19.717
Baten uit acties van derden
17
1.365
546
8.408
Subsidies van overheden
18
1.381
931
2.366
Bijdragen voor dienstverlening
19
8.405
9.008
7.956
Rentebaten en baten uit beleggingen
20
982
1.010
568
21
905 1.804 2.709
810 329 1.139
997 4.143 5.140
63.613
64.594
75.894
Overige baten - Opbrengst publicaties - Diverse baten
Totaal beschikbaar voor de doelstelling
Geconsolideerde jaarrekening 2012
22
Protestantse Kerk in Nederland
44
Lasten (x € 1.000)
Ref.
Besteed aan doelstellingen Institutionele Ondersteuning IO - Ledenregistratie Protestantse Kerk Kerk in Ontwikkeling Missionair Werk en Kerkgroei Kerk in Actie - marketing communicatie - interactief Jeugdwerk Protestantse Kerk HRM – werkbegeleiding pred./KW HRM - mobiliteitsbureau Prot. Centrum voor Toerusting en Educatie Expertisecentrum C&F: corporate HRM - bureau predikanten Hydepark Protestantse Theologische Universiteit Dienstverlening aan derden Overige centrale doelbestedingen
Rekening 2012
Begroting 2012
Rekening 2011
3.035 2.519 7.316 1.465 30.737 671 540 3.533 323 672 1.445 312 822 221 860 0 2.042 2.292
3.644 2.073 8.168 1.815 26.401 719 602 3.377 384 790 2.474 369 1.000 432 1.038 0 2.737 1.395
3.188 3.505 7.511 1.230 35.466 694 461 3.625 538 633 970 232 761 330 920 483 2.508 1.534
23
58.805
57.418
64.589
24
2.744
2.639
2.836
384 1.745 836 357 3.506
386 1.751 850 285 3.470
383 1.665 804 284 3.571
6.828
6.742
6.707
Totale lasten
68.377
66.799
74.132
Totale baten
63.613
64.594
75.894
Totaal resultaat
-4.764
-2.205
1.762
2.583 25 2.608
-596 -209 -805
4.389 -271 4.118
-4.517 -4.072 -8.589
-1.435 -15 -1.450
-4.732 1.818 -2.914
1.217
50
558
Werving baten - kosten fondsenwerving Beheer en Administratie - Directie - Financiën & Control - Human Resource Management - C&F- servicedesk - Facilitaire Zaken
25
Dek k ing door bijdragen uit/naar - bestemmingsreserves - bestemmingsfondsen Kerk in Actie - bestemmingsreserves - bestemmingsfondsen
Resultaat ten gunste van continuïteitsreserve
Geconsolideerde jaarrekening 2012
Protestantse Kerk in Nederland
45
Resultaatverdeling Resultaatverdeling
Rekening 2012
(x € 1.000)
Begroting 2012
Rekening 2011
Het resultaat is/wordt toegevoegd (+) of onttrokken (-) aan Bestemmingsreserves en -fondsen Resultaat ten gunste van continuïteitsreserve Reserve Jeugdwerk Reserve Kerkopbouw (KIO) Steunverleningsreserve plaatselijke gemeenten Steunverleningsreserve categoriaal pastoraat Steunverleningsreserve gen.kerkv.kas Egalisatiereserve Permanente Educatie Regionale bestemmingsreserves Reserve beleggingen Reserve deelneming Boekencentrum Reserve Past.Centrum Hydepark Egalisatiereserve Missionair werk Diverse kassen en fondsen (in 2012 verdeeld) Bestemmingsreserves:
1.217 0 -1 429 376 -50 745 -72 716 -66 274 232 0 2.583
Fonds Kerk & Israël Fonds Diepenhorst Fonds Brandenburg Fonds pos.orth.gemeenten Steunverleningsfondsen derden Regionale bestemmingsfondsen Lutherse bestemmingsfondsen Fonds Individuele Hulpverlening
85 -44 -44 0 -12 -3 24 19
50
558 1.206
-158 -208 -50 -98 100 50
2.257 306 -50 253 -104 55 149
-232
295 22
-596
4.389
-44 -44 -100
58 -200 -132
-21
-17 20
25
-209
-271
Totaal Bestemmingsreserves en -fondsen
3.824
-755
4.676
Kerk in Actie Egalisatiereserve diaconaat Revolving Fund Zending Revolving Fund Werelddiaconaat Revolving Fund Kinderen in de Knel Revolving funds Noodhulp Egalisatiereserve ZZO Egalisatie reserve nalatenschappen WD Egalisatie reserve nalatenschappen Zending
101 -552 -887 -180 52 -4 -1.502 -1.545
Bestemmingsreserves
Bestemmingsfondsen:
-485 -720
-41 -1.163 -1.024 -279 -835 -22 -506 -862
-4.517
-1.435
-4.732
Noodhulpfondsen Overige fondsen
-4.430 358
-15
1.864 -46
Bestemmingsfondsen
-4.072
-15
1.818
Totaal Reserves en fondsen Kerk in Actie
-8.589
-1.450
-2.914
Totaal Resultaat
-4.764
-2.205
1.762
Geconsolideerde jaarrekening 2012
Protestantse Kerk in Nederland
-230
46
4.3
Kasstroomoverzicht
Kasstroomoverzicht (indirecte methode) (x € 1.000)
Ref.
Resultaat Kasstroom uit operationele activiteiten Afschrijvingen Voorzieningen Voorraden Vorderingen Rekeningen-courant verhoudingen Kortlopende schulden
1/2 11 4 6/7
5 13
Totaal kasstroom uit operationele activiteiten Kasstroom uit investeringsactiviteiten Bijzondere waardevermindering MVA (Hydepark) Investeringen in materiele vaste activa Desinvesteringen in (im)materiële vaste activa Deelnemingen Effecten Leningen u/g
1/2 1/2 1/2
3 8 3
Totaal kasstroom uit investeringsactiviteiten Kasstroom uit financieringsactiviteiten Langlopende schulden
Balans
Balans
31-12-2012
31-12-2011
-4.764
1.763
1.239 183 -5 1.159 -242 -39
671 -323 0 -4.919 -3.058 458
2.295
-7.171
907 -591 94 -934 -1.375 131
-758 58 -149 505 259
-1.768
-85
-78
-708
-78
-708
-4.315
-6.202
12
Totaal kasstroom uit financieringsactiviteiten Totaal mutatie liquide middelen
9
Het verloop van de geldmiddelen is als volgt:
Verloop liquide middelen
2012
2011
(x € 1.000)
Stand per 1 januari Mutatie boekjaar
36.103 -4.315
42.305 -6.202
Stand per 31 december
31.788
36.103
Geconsolideerde jaarrekening 2012
Protestantse Kerk in Nederland
47
4.4
Waarderingsgrondslagen
Richtlijn Jaarverslaggeving De jaarrekening van de Protestantse Kerk (inclusief de dienstenorganisatie) en die van Kerk in Actie zijn opgesteld conform de Richtlijn 650 Fondsenwervende Instellingen, mede in verband met het CBFkeurmerk ten behoeve van Kerk in Actie. Op 31 januari 2011 heeft de Raad voor de Jaarverslaggeving de Richtlijn 650 aangepast, verplichtend vanaf de jaarverslaggeving 2011. Stelselwijziging / Vergelijking met voorgaand jaar Door de synodale besluitvorming omtrent ‘DOET’ om de jaarrekening van de dienstenorganisatie te integreren in die van de Protestantse Kerk in Nederland en deze geïntegreerde jaarrekening op te stellen conform RL 650 (PKN was RL 640) kan met het boekjaar 2012 gesproken worden over een toegepaste stelselwijziging. Dit heeft met name voor het eigen vermogen geresulteerd in een aanpassing van de balans per 1 januari 2012. De staten van baten en lasten zijn voor beide organisatieonderdelen eveneens samengevoegd, waardoor geen vergelijkingsmateriaal met de afzonderlijke jaarrekeningen van voorgaand jaar aanwezig is. Tevens is waar nodig in 2012 de presentatie van de staat van baten en lasten vereenvoudigd en heeft voorgenoemde aanpassing effect op de kostenpercentages fondsenwerving en kosten. De vergelijkende cijfers van de begroting 2012 en de jaarrekening 2011 in deze geïntegreerde jaarrekening 2012 zijn voor de vergelijkingsdoeleinden wel aangepast respectievelijk opgesteld Consolidatiekring Naast de enkelvoudige jaarrekening, wordt aan de kleine synode een door een onafhankelijke externe accountant gewaarmerkte geconsolideerde jaarverslaggeving van de Protestantse Kerk in Nederland aangeboden, waarin zijn opgenomen de aan de kerk gelieerde instellingen c.q. rechtspersonen. De consolidatiekring omvat de volgende instellingen: Landelijke instellingen Protestantse Kerk in Nederland (de enkelvoudige jaarrekening) Dienstenorganisatie van de Protestantse Kerk in Nederland (inclusief Kerk in Actie) Stichting Mechanische Registratie en Administratie (SMRA) Stichting Kerk en Wereld Stichting de Zending der Protestantse Kerk in Nederland Boekencentrum BV Stichting Kerkelijk Geldbeheer (SKG) Stichting Protestants Diaconaal Krediet Nederland (PDKN) Stichting Steun Protestantse Kerk in Nederland Centrale kas predikantstraktementen van de Beleidscommissie Predikanten (BCP) Protestantse Stichting voor Diaconaal Vakantiewerk (PSDV) Regionale instellingen Stichting Promo; Stichting Protestants Maatschappelijk- en Sociaal Activeringswerk in Gelderland (Promage); Stichting Provinciaal Gereformeerd Centrum voor Jeugd- en Jongerenwerk in Zuid-Holland; Stichting Steunfonds voor het Protestantisme in het Zuiden; Stichting Hervormd Kerkcentrum Zeeland. Kasstroomoverzicht Het kasstroomoverzicht is opgesteld volgens de indirecte methode. De geldmiddelen in het kasstroomoverzicht bestaan uit de liquide middelen
Grondslagen voor waardering van activa en passiva Algemeen Activa en verplichtingen worden in het algemeen gewaardeerd tegen de verkrijgings- of vervaardigingsprijs of de actuele waarde. Indien geen specifieke waarderingsgrondslag is vermeld vindt waardering plaats tegen de verkrijgingsprijs.
Geconsolideerde jaarrekening 2012
Protestantse Kerk in Nederland
48
Immateriële vaste activa De immateriële vaste activa worden gewaardeerd tegen aanschafwaarde onder aftrek van lineaire afschrijvingen gedurende de geschatte economische levensduur. Het afschrijvingspercentage van de immateriële vaste activa bedraagt 10% per jaar. Op iedere balansdatum wordt beoordeeld of er aanwijzingen zijn dat het vast actief aan een bijzondere waardevermindering onderhevig is/kan zijn. Materiële vaste activa De terreinen worden gewaardeerd op verkrijgingswaarde. De materiële vaste activa worden gewaardeerd tegen aanschafwaarde onder aftrek van lineaire afschrijvingen gedurende de geschatte economische levensduur. Op iedere balansdatum wordt beoordeeld of er aanwijzingen zijn dat het vast actief aan een bijzondere waardevermindering onderhevig is/kan zijn. De afschrijvingspercentages voor de vaste activa zijn: Activum
% afschrijving
Terreinen en gebouwen Installaties Inventaris Automatisering: - Software *) - Computerapparatuur - Overige automatiseringsapparatuur Overige vaste activa
0% 2% 6% -
2% 10% 10%
10% -
33% 25% 10% 33%
6% -
*) Alleen centrale (maatwerk-)applicaties worden in 10 jaar afgeschreven
Financiële vaste activa Leningen uitgeleend geld (u/g) worden gewaardeerd op reële waarde, zo nodig gecorrigeerd voor oninbaarheid. Voorzieningen wegens oninbaarheid worden in mindering gebracht op de boekwaarde. Deelnemingen waarin invloed van betekenis kan worden uitgeoefend worden gewaardeerd volgens de vermogensmutatiemethode (nettovermogenswaarde). Op iedere balansdatum wordt beoordeeld of er aanwijzingen zijn dat het vast actief aan een bijzondere waardevermindering onderhevig is/kan zijn. Voorraden Waardering vindt plaats op verkrijgings- of vervaardigingsprijs eventueel met aftrek van een voorziening voor incourante voorraden. Vorderingen, overlopende activa en overige activa Aandelen en obligaties worden gewaardeerd op marktwaarde. Overige beleggingen worden op reële waarde gewaardeerd. Vorderingen worden bij eerste verwerking gewaardeerd tegen de reële waarde van de tegenprestatie. Handelsvorderingen worden na eerste verwerking gewaardeerd tegen geamortiseerde kostprijs. Voorzieningen wegens oninbaarheid worden in mindering gebracht op de boekwaarde van de vordering. De overlopende activa en overige activa worden eveneens gewaardeerd op reële waarde. Effecten Aandelen, obligaties en overige beleggingen worden gewaardeerd op reële Waardeveranderingen worden rechtstreeks in de staat van baten en lasten verwerkt.
waarde.
Liquide middelen De liquide middelen worden tegen de nominale waarde opgenomen. Reserves en fondsen (Eigen vermogen) Het vermogen van de kerk heeft een bijzonder karakter. De Protestantse Kerk in Nederland is gehouden dit vermogen slechts aan te wenden in overeenstemming met de doelstelling waartoe ze in het leven is geroepen. De presentatie van het eigen vermogen in de balans wordt onderscheiden in: reserves fondsen Reserves
Geconsolideerde jaarrekening 2012
Protestantse Kerk in Nederland
49
Deze reserves kunnen egalisatie- en/of continuïteitsreserves en bestemmingsreserves zijn. Besteding van bestemmingsreserves kan slechts indien dit binnen de gegeven ‘bestemming’ plaatsvindt. De gevormde bestemmingsreserves mogen geen verplichting betreffen. Fondsen Dit deel van het eigen vermogen is vanwege de specifieke bestemming die door ‘derden’ (gevers of overheid) is bepaald, slechts aan te wenden voor de specifieke bestemming. Voorzieningen Onder voorzieningen worden opgenomen: verplichtingen en verliezen waarvan de omvang op balansdatum onzeker is, doch redelijkerwijs is in te schatten; op balansdatum bestaande risico’s ter zake van bepaalde te verwachten verplichtingen en/of verliezen waarvan de omvang redelijkerwijs is in te schatten; kosten die in het volgend boekjaar zullen worden gemaakt, mits het maken van die kosten zijn oorsprong mede vindt in het boekjaar of een voorgaand boekjaar en de voorziening strekt tot gelijkmatige verdeling van lasten over een aantal boekjaren. De voorzieningen worden gewaardeerd tegen de beste schatting van de bedragen die noodzakelijk zijn om de verplichtingen per balansdatum af te wikkelen. De overige voorzieningen worden gewaardeerd tegen de nominale waarde van de uitgaven die naar verwachting noodzakelijk zijn om de verplichtingen af te wikkelen, tenzij anders vermeld. De Protestantse Kerk in Nederland kent een drietal voorzieningen, te weten: voorziening voor (groot) onderhoud en voorziening voor uitgezonden medewerkers (kostenegalisatievoorzieningen) en een voorziening voor verplichtingen en verliezen (reorganisatiekosten). De voorziening voor (groot) onderhoud is gevormd voor toekomstige kosten van (groot) onderhoud aan de (bedrijfs-)gebouwen. De toevoeging aan de voorziening wordt in principe bepaald op basis van het geschatte bedrag van het onderhoud en de periode die telkens tussen de werkzaamheden van groot onderhoud verloopt, tenzij anders is aangegeven. Langlopende schulden Schulden op lange termijn worden gewaardeerd tegen reële waarde. De verplichtingen financiële steun-/hulpverlening aan gemeenten worden geheel ten laste gebracht van het boekjaar waarin het besluit tot toekenning schriftelijk aan de steunontvanger is medegedeeld, ongeacht in welk boekjaar de financiële steun-/hulpverlening wordt uitgekeerd. Daarbij is bepalend of de ontvangende partij recht kan doen gelden op een bepaald bedrag. Voor zover toekenningen meerjarige betalingsverplichtingen betreffen, worden deze verplichtingen vermeld als schulden op lange termijn. Indien echter bij deze toekenningen een ontbindende voorwaarde is opgenomen, dan worden deze naar jaar verantwoord onder de ‘niet uit de balans blijkende verplichtingen’. Schulden op korte termijn Schulden op korte termijn, overlopende passiva worden gewaardeerd tegen reële waarde. Operationele leasing De verplichtingen in het kader van operationele leasing worden/zijn vermeld in de “Niet in de balans opgenomen activa en verplichtingen’.
Grondslagen voor bepaling van het resultaat Algemeen Ontvangsten en uitgaven worden in de staat van baten en lasten toegerekend aan de periode waarop ze betrekking hebben. Bij deze toerekening wordt een bestendige gedragslijn gevolgd. In de balans wordt rekening gehouden met de, aan een periode toe te rekenen bedragen die in een andere periode zijn of worden ontvangen dan wel betaald. Verliezen worden verantwoord als deze voorzienbaar zijn; baten worden verantwoord als deze gerealiseerd zijn. Alle baten en lasten worden verantwoord in de staat van baten en lasten. Dit betekent dat geen rechtstreekse mutaties in het vermogen plaatsvinden, behalve bij stelselwijziging, herstel van Geconsolideerde jaarrekening 2012
Protestantse Kerk in Nederland
50
fundamentele fouten, herwaardering en niet gerealiseerde waardeveranderingen van beleggingen, voor zover die verantwoord kunnen worden in de ‘reserve niet gerealiseerde waardeverschillen beleggingen’.
Bestemmingsgiften Baten waarvoor een bijzondere bestemming is aangewezen, al dan niet via specifieke acties, worden afzonderlijk in de (toelichting op de) staat van baten en lasten opgenomen, onder vermelding van de aard van de bestemming. Ook de besteding hiervan wordt afzonderlijk vermeld. Indien deze baten in het verslagjaar niet volledig zijn besteed, worden de nog niet bestede gelden verwerkt in de desbetreffende bestemmingsreserve. Indien in een volgend jaar uit de bestemmingsreserve wordt geput, wordt deze besteding enerzijds in de staat van baten en lasten verantwoord en anderzijds als mutatie in de desbetreffende bestemmingsreserve weergegeven. Baten uit eigen fondsenwerving Collecten Collecten worden verantwoord in het jaar waarin de collecten volgens het collecterooster gehouden zijn. Giften Giften worden verantwoord in het jaar waarin een specifieke actie heeft plaatsgevonden, dan wel in het jaar van ontvangst indien geen specifieke actie heeft plaatsgevonden. Nalatenschappen Baten uit nalatenschappen worden opgenomen in het boekjaar waarin de omvang betrouwbaar kan worden vastgesteld. De omvang van een bate uit een nalatenschap kan betrouwbaar worden vastgesteld als op grond van het stadium waarin de afhandeling van de nalatenschap zich bevindt, een redelijke schatting van de ontvangst kan worden gemaakt. Voorlopige uitbetalingen in de vorm van voorschotten worden in het boekjaar waarin ze worden ontvangen verantwoord als baten uit nalatenschappen. Verkrijgingen belast met vruchtgebruik worden alleen in de toelichting vermeld. Zij worden pas in de staat van baten en lasten verantwoord bij het einde van het vruchtgebruik of bij eerdere verkoop van de blote eigendom. Nalatenschappen worden besteed ter uitvoering van het werk van de kerk, rekening houdend met de bestemming waaronder de nalatenschap is ontvangen. Bijdragen van derden Bijdragen van derden voor de uitvoering van projecten of programma´s waarbij de subsidiegever als financier of medefinancier optreedt, worden verantwoord op basis van de ontvangen bedragen, dan wel de toezeggingen. Baten uit acties van derden Baten van andere fondsenwervende instellingen worden onder deze noemer verantwoord op basis van de ontvangen bedragen, dan wel de toezeggingen. Subsidies van overheden Subsidies van overheden ontvangen voor de uitvoering van projecten of programma´s, waarbij de subsidiegever als financier of medefinancier optreedt, worden voor het bestede deel afzonderlijk onder de baten verantwoord. Rentebaten en baten uit beleggingen Rentebaten en rentelasten worden tijdsevenredig verwerkt, rekening houdend met de effectieve rentevoet van de betreffende activa en passiva. Personeelskosten Periodiek betaalbare beloningen, zoals lonen, salarissen en sociale lasten worden op grond van de arbeidsvoorwaarden verwerkt in de winst- en verliesrekening voor zover ze verschuldigd zijn aan werknemers. Kosten eigen fondsenwerving De kosten fondsenwerving zijn bepaald op basis van de werkelijke inzet per programma van de medewerkers van het team fondsenwerving van de afdeling Communicatie & Fondsenwerving. Deze inzet (vertaald in aantal uren x uurtarief) is vermeerderd met de werkelijke directe kosten van de fondsverwervende activiteit. Ten aanzien van de (voorziene) hoogte van deze kosten is gesteld dat deze zich kan bewegen tussen 9% en 12,5% van de begrote bruto opbrengst voor het programma
Geconsolideerde jaarrekening 2012
Protestantse Kerk in Nederland
51
Kerk in Actie, en tussen de 12,5% en 25% voor de overige programmalijnen. Hierbij wordt de 9% respectievelijk 12,5% aangemerkt als kosten die nodig zijn om de begrote bruto opbrengst uit vrijwillige geldwerving te realiseren. Het verschil (3,5% respectievelijk 12,5%) kan worden ingezet om op basis van goedgekeurde (project)plannen nieuwe initiatieven op het gebied van fondsenwerving te ontplooien, met uiteraard als doelstelling de opbrengsten te vergroten. In de begrotingscijfers 2010 is de helft van deze nieuwe initiatieven (dus respectievelijk 1,75% en 6,25% van de begrote bruto opbrengst) opgenomen. Overige activiteiten op met name het gebied van communicatie en voorlichting die niet primair op fondsenwerving zijn gericht, maar waarvan wel een fondsenwervende werking kan uitgaan, zijn niet als zodanig aangemerkt. Toezeggingen financiële steun/hulpverlening Verplichtingen financiële steun-/hulpverlening komen geheel ten laste van het boekjaar waarin het besluit tot toekenning schriftelijk aan de steunontvanger is medegedeeld, ongeacht in welk boekjaar de financiële steun-/hulpverlening wordt uitgekeerd. Daarbij is bepalend of de ontvangende partij recht kan doen gelden op een bepaald bedrag. Grondslagen interne doorbelastingen De verdeling van de interne doorbelastingen naar de doelstellingen en activiteiten van de verschillende programmalijnen en werkonderdelen geschiedt op basis van de volgende uitgangspunten: de logistieke kosten van drukwerkbegeleiding en centrale reproductie worden doorbelast op basis van de werkelijk bestede uren van de medewerkers van drukwerkbegeleiding maal het voorcalculatorisch bepaalde uurtarief respectievelijk het aantal afdrukken. De werkelijke out-ofpocketkosten worden direct ten laste van de opdrachtgevende afdeling gebracht; binnen de interne dienstverlening wordt het gebruik van maaltijden e.d., verzorgd door het bedrijfsrestaurant, doorbelast op basis van de werkelijke afname tegen een voorcalculatorisch kostprijstarief; de kosten van de stafafdelingen Directie, Financiën & Control, Human Resource Management, Servicedesk van de afdeling Communicatie & Fondsenwerving en de (overige) kosten van de stafafdeling Facilitaire Zaken, waarin de huisvestingskosten inclusief de afschrijvingen van de materiële vaste activa opgenomen zijn, worden op voorcalculatorische basis aan de programmalijnen/werkonderdelen doorberekend op basis van het aantal bij de afdelingen behorende begrote formatieplaatsen. Pensioenen in de waarderingsgrondslagen De dienstenorganisatie van de Protestantse Kerk in Nederland heeft voor haar werknemers een toegezegde pensioenregeling. Hiervoor in aanmerking komende werknemers hebben op de pensioengerechtigde leeftijd recht op een pensioen dat afhankelijk is van leeftijd, salaris en dienstjaren. De regeling is ondergebracht bij het bedrijfstakpensioenfonds Zorg en Welzijn. De dienstenorganisatie van de Protestantse Kerk in Nederland heeft geen verplichting tot het voldoen van aanvullende bijdragen in geval van een tekort bij Zorg en Welzijn, anders dan het effect van hogere toekomstige premies. Alleen de verschuldigde premies tot en met het einde van het boekjaar zijn derhalve in de jaarrekening verantwoord.
Geconsolideerde jaarrekening 2012
Protestantse Kerk in Nederland
52
4.5
Toelichting op de balans
Activa Immateriële vaste activa (1) Immateriële vaste activa
LRP
(x € 1.000)
1 januari 2012 Software (LRP)
2.672
Mutaties Investeringen Onderhanden werk 0 Afschrijvingen
-267 -267
31 december 2012 Aanschaffingswaarde Cumulatieve afschrijvingen Boekwaarden
2.672 -267 2.405 10%
Materiële vaste activa (2) Materiële vaste activa (x € 1.000)
Gebouwen en terreinen
1 januari 2012 Aanschaffingswaarde Cumulatieve afschrijvingen Boekwaarden
Installaties
Inventaris
Automatisering
Totaal
18.784 -4.305 14.479
4.832 -1.810 3.022
2.564 -1.840 724
4.270 -3.239 1.031
30.450 -11.194 19.256
27 -24 3
40 0 40
353 -323 29
591 -419 172
23 -907 -248 -1.131
0
171 -72 100 0 27
275
-146 -146
-148 -121
-429 -154
326 -907 -971 -1.552
31 december 2012 Aanschaffingswaarde Cumulatieve afschrijvingen
18.786 -5.436
4.872 -1.956
2.664 -1.961
4.299 -3.393
30.621 -12.746
Boekwaarden
13.350
2.916
703
906
17.875
Totaal per locatie PLDC te Utrecht Hydepark te Doorn Diverse (woon-)huizen
12.250 848 252
2.879 37
659 44
906
16.694 929 252
Boekwaarden
13.350
2.916
703
906
17.875
Mutaties Aanschafwaarde Investeringen Overige desinvesteringen Afschrijvingen Desinvesteringen Bijzondere waardevermindering Afschrijvingen
Afschrijvingspercentages
Geconsolideerde jaarrekening 2012
0-2%
2%-10%
6%-10%
Protestantse Kerk in Nederland
6%-33,33%
53
Gebouwen en terreinen In 2012 is het woonhuis Jasmijnstraat 4 te Monster verkocht. De boekwaarde van de woning was reeds geheel afgeschreven. In het kader van de synodale besluitvorming omtrent ‘Nieuw Hydepark’ heeft in 2012 een bijzondere waardevermindering plaatsgevonden van € 907k, waardoor ten tijde van de realisering van de nieuwbouw Hydepark de huidige boekwaarde van het conferentiecentrum geheel is afgeschreven. Verdere bijzondere waardeverminderingen van het vast actief hebben zich in het boekjaar niet voorgedaan. Waarden onroerende zaken De totaal verzekerde waarde van de onroerende goederen bedraagt € 39,8 mln. De WOZ-waarde is in totaal vastgesteld op € 18,1 mln.
Financiële vaste activa (3) Financiële vaste activa
Balans 31-12-2012
(x € 1.000)
Balans 31-12-2011
Deelneming Boekencentrum BV Deelneming ICCO-Coöperatie Leningen u/g
1.407 1.000 1.861
1.473
Totaal financiële vaste activa
4.268
3.465
1.992
Deelneming ICCO-coöperatie Bij notariële akte van 14 november 2012 is de Stichting ICCO omgezet in een Coöperatie ICCO U.A., waarin als één van de drie leden de dienstenorganisatie van de Protestantse Kerk in Nederland deelneemt ter zake van haar werkzaamheden in het kader van Kerk in Actie. De leden hebben zich verplicht een bedrag van € 1 mln. als eigen vermogen te storten in het vermogen van de coöperatie. In 2012 is hiervan reeds € 250k opgevraagd. Het resterende bedrag van € 750k is voor € 500k opgenomen als schulden op korte termijn (2013) en voor € 250k als schulden op lange termijn (2014).
Leningen u/g (x € 1.000)
PSDV PDKN Gemeenten
Looptijd / percentage > 5 jr. / 2% > 5 jr. / 1,75% > 5 jr. / 2%
Balans per 1-1-2012
Mutaties in 2012 Bij Af
Balans per 31-12-2012
1.176 250 34 1.460
54
0
54
1.122 250 34 1.406
Natuurlijke personen (LMW) Voorziening oninbaarheid Individuele hulpverlening
> 5 jr. / 0 - 8% > 5 jr.
355 -59 296
3 0 3
83 8 91
275 -67 208
Leningen (regionaal) Overige leningen
> 5 jr. / 0 - 6% > 5 jr. / 0 - 8%
204 23 227
0 0 0
0 0 0
204 23 227
Leningen inzake arbeidsvoorwaarden Leningen buitenlandse medewerkers
1jr. < 5 jr. / 0% 1jr. < 5 jr. / 0%
4 5 9
10 16 26
8 7 15
6 14 20
1.992
29
160
1.861
Totaal leningen u/g
Leningen inzake arbeidsvoorwaarden Deze (minimaal eenjarige en maximaal driejarige) renteloze leningen zijn leningen op grond van de arbeidsvoorwaardenregeling van de Protestantse Kerk in Nederland. De leningen u/g zijn gefinancierd vanuit vreemd vermogen.
Geconsolideerde jaarrekening 2012
Protestantse Kerk in Nederland
54
Vlottende activa Voorraden (4) Voorraden
Balans 31-12-2012
(x € 1.000)
Balans 31-12-2011
Noodzakelijk voor bedrijfsvoering In gebruik voor doelstelling
16
11
Totaal rekeningen courant
16
11
De voorraden ten behoeve van het Conferentieoord Hydepark en de afdeling Facilitaire Zaken zijn gefinancierd vanuit het vreemd vermogen.
Rekeningen-courant (5) Rekeningen-courant
Balans 31-12-2012
(x € 1.000)
Balans 31-12-2011
Stichting de Zending van de Protestantse Kerk Overige stichtingen
433 169
194 166
Totaal rekeningen courant
602
360
De rekening-courantverhoudingen met kerken en andere instellingen hebben een renteloos karakter en kennen geen zekerheidstellingen.
Vorderingen en verplichte heffingen (6) Vorderingen verplichte heffingen (x € 1.000)
Balans 31-12-2012
Debiteuren verplichte heffingen Af: Voorziening quotumdebiteuren Totaal vorderingen verplichte heffingen
Balans 31-12-2011
299 -116
484 -160
183
324
Overige vorderingen (7) Overige vorderingen
Balans 31-12-2012
(x € 1.000)
2.139
Balans 31-12-2011
Overige debiteuren Nog te factureren bedragen Nog te ontvangen bijdragen dienstverlening HKI Op verkoop woonhuis te Monster Afrekening bureau predikanten Afrekeningen r/c overige administraties Ziektekosten- en sociale verzekeringen Vooruitbetaalde posten Bijdragen en subsidies Rek.courant kerken en instellingen (Europa en overzee) Nog te ontvangen legaten, giften en collecten Afrekeningen r/c salarisadministratie Rente Overige nog te ontvangen posten Voorschotten projecten zendingsarbeid Diversen Subtotaal vorderingen Af: voorziening oninbare vorderingen
979 1.299
177 177 75 42 12 774 4.121 55 2.741 134 335 57 33 117 10.989 -48
79 10 7 170 5.476 54 3.278 97 403 88 28 110 12.078 -119
Totaal overige vorderingen
10.941
11.959
Alle vorderingen hebben een looptijd kleiner dan 1 jaar. Geconsolideerde jaarrekening 2012
Protestantse Kerk in Nederland
55
Effecten (8) Effecten
Balans 31-12-2012
(x € 1.000)
Oikocredit Obligaties (incl. ZZO) Aandelen Aandelen - vastgoed Overige beleggingen Totaal effectenportefeuille
Balans 31-12-2011
2.226 4.834 4.861 168 197
2.226 4.323 4.064 162 136
12.286
10.911
De effecten staan ter vrije beschikking.
Liquide middelen (9) Liquide middelen
Balans 31-12-2012
(x € 1.000)
Balans 31-12-2011
Deposito's / kapitaalrekeningen Kasgelden Banktegoeden
13.766 16 18.006
22.324 18 13.761
Totaal liquide middelen
31.788
36.103
De liquide middelen staan ter vrije beschikking.
Geconsolideerde jaarrekening 2012
Protestantse Kerk in Nederland
56
Passiva Reserves en fondsen (10) Reserves en Fondsen
Balans 31-12-2012
(x € 1000)
Resultaat 2012
Balans 31-12-2011
Continuïteitsreserve Bestemmingsreserves Fondsen
12.992 33.649 16.427
1.217 -1.934 -4.046
11.775 35.583 20.473
Totaal reserves en fondsen
63.068
-4.763
67.831
Reserves De reserves bedragen:
Reserves
Balans per 1-1-2012
(x € 1000)
Resultaat 2012
Balans per 31-12-2012
Continuïteitsreserve Bestemmingsreserves
11.775 35.583
1.217 -1.934
12.992 33.649
Totaal reserves
47.358
-717
46.641
Het verloop van de bestemmingsreserves is als volgt:
Bestemmingsreserves
Balans per 1-1-2012
(x € 1000)
Bestemmingsreserves Kerk in Actie Revolving Fund Kinderen in de Knel Revolving Fund Werelddiaconaat Revolving Fund Zending Revolving Fund Noodhulp Egalisatiereserve diaconaal werk Egalisatiereserve ZZO Egalisatie reserve nalatenschappen Werelddiakonaat Egalisatie reserve nalatenschappen Zending Overige Bestemmingsreserves Reserves kerkopbouw (KiO) Steunverleningreserves (KiO) Reserve Jeugdwerk Reserves Missionair Werk en Kerkgroei Regionale bestemmingsreserves Reserve waardering beleggingen Reserve deelneming Boekencentrum BV Reserve Permanente Educatie Reserve Hydepark Overige bestemmingsreserves
Totaal bestemmingsreserves
Geconsolideerde jaarrekening 2012
Resultaat 2012
Balans per 31-12-2012
1.041 2.648 5.092 917 74 1.680
-180 -887 -552 52 101 -4
861 1.761 4.540 969 175 1.676
4.547 2.717 18.716
-1.502 -1.545 -4.517
3.045 1.172 14.199
290 9.022 1.241 1.983 2.303 288 1.358 372 0 10 16.867
0 754 0 233 -73 716 -66 745 274 0 2.583
290 9.776 1.241 2.216 2.230 1.004 1.292 1.117 274 10 19.450
35.583
-1.934
33.649
Protestantse Kerk in Nederland
57
Fondsen De bestemmingsfondsen bedragen:
Fondsen
Balans 31-12-2012
(x €. 1.000)
Bestemmingsfondsen - Actiepotten Kerk in Actie - Actiepotten gezamenlijke acties SHO - Overige fondsen Overige Fondsen Protestantse Kerk Totaal Fondsen
Balans 31-12-2011
3.397 4.347 1.965 6.718
4.144 8.030 1.607 6.692
16.427
20.473
Het verloop van deze bestemmingsfondsen is als volgt:
Verloop bestemmingsfondsen (x € 1.000)
Rampen en Vluchtelingen Actiepotten Kerk in Actie Aardbeving Iran Bangladesh - cycloon en nabije Oosten TTB/D&V-noodsituaties Soedan Sri Lanka Aardbeving Haiti Overstroming Pakistan Hoorn van Africa Cycloon Myanmar/Birma Rampen en Vluchtelingen Actiepotten SHO Aardbeving Haiti idem, AKV Hoorn van Africa idem, AKV Overige Fondsen Kerk in Actie Projectenfonds EO Metterdaad Proj.fonds particuliere schenkingen Fondsen Schuldmaatje (Wereld-)diaconale fondsen Diaconale fondsen binnenland Overige Fondsen Protestantse Kerk Fondsen Zending Fondsen Kerk in Ontwikkeling Fondsen tbv Jeugdwerk Fonds individuele hulpverlening Steunverleningsfondsen (derden) Fondsen wetenschappelijk onderzoek Regionale bestemmingsfondsen Lutherse bestemmingsfondsen Overige bestemmingsfondsen
Totaal bestemmingsfondsen
Geconsolideerde jaarrekening 2012
Balans 1-1-2012
Resultaat 2012
Balans 31-12-2012
209 217 9 50 310 1.776 749 705 119 4.144
0 0 12 0 -142 -194 -358 -66 0 -747
209 217 21 50 168 1.582 391 639 119 3.397
7.266 311 334 119 8.030
-3.056 -174 -334 -119 -3.683
4.210 137 0 0 4.347
313 674 289 274 57 1.607
-39 388 -6 15 0 358
274 1.062 283 289 57 1.965
-1 1.162 3.262 98 114 388 487 1.184 -1 6.692
0 85 -44 19 -12 -44 -3 25 1 26
-1 1.247 3.217 116 102 343 484 1.209
20.473
-4.046
16.427
Protestantse Kerk in Nederland
6.718
58
Nadere specificatie aandeel in gezamenlijke acties SHO: Hoorn van
Actiepotten gezamenlijke acties SHO (x € 1.000)
Haiti
Saldo per 1 januari 2012 Baten Rente
Africa
Totaal
7.577
453
8.030
77 7.654
13 466
90 8.120
Lasten Verstrekte steun via uitvoerende organisaties Toegerekende AKV
3.307
424 42
3.731 42
Nog te besteden per 31 december 2012
4.347
0
4.347
Vreemd Vermogen Voorzieningen (11) Voorzieningen
Balans 31-12-2012
(x €. 1.000)
Voorzieningen groot onderhoud Voorziening reorganisatiekosten Pensioenvoorzieningen Overige voorzieningen Totaal voorzieningen
Verloop voorzieningen (x €. 1.000)
Voorzieningen groot onderhoud Gebouwencomplex Utrecht Gebouwen Hydepark te Doorn Overige gebouwen Voorziening reorganisatiekosten Afvloeiingsverpl. transformatie Pensioenvoorzieningen Fonds pensioenreglement GKN Pensioenvoorz. Ned. medewerkers Pensioenvoorz. Indon. medewerkers Overige voorzieningen Jubileumverplichtingen personeel
Totaal voorzieningen
Geconsolideerde jaarrekening 2012
Balans 1-1-2012
Bij
Af
Balans 31-12-2011
447 862 485 77
414 630 574 70
1.871
1.688
Balans
vrijval
31-12-2012
110 270 34 414
175 70 5 250
214 0 3 217
0 0 0 0
71 340 36 447
630 630
477 477
246 246
0 0
862 862
243 304 28 574
0 16 0 16
25 54 5 84
20 0 0 20
197 266 23 485
70 70
7 7
0 0
0 0
77 77
1.688
750
547
20
1.871
Protestantse Kerk in Nederland
59
Voorzieningen groot onderhoud (€ 447k) Door de afdeling Facilitaire Zaken is een onderhoudsplan opgesteld en in uitvoering genomen voor het gebouwencomplex te Utrecht. Voor de overige gebouwen, het park en bos van Hydepark te Doorn, welke locaties in eigendom zijn van de Protestantse Kerk in Nederland, blijven de vigerende plannen van kracht. Voor de overige gebouwen wordt de voorziening voldoende geacht voor eventueel (groot) onderhoud aan deze woningen. Voorziening reorganisatiekosten (€ 862k) De dotatie van € 477k aan de voorziening dient ter dekking van de in 2012 aangegane personele afvloeiingsverplichtingen in het kader van het transformatieproces. Pensioenvoorzieningen (€ 485k) Dit betreffen pensioenregelingen voor oud-medewerkers van de Gereformeerde Kerken in Nederland en oud-zendingsmedewerkers. Uitgangspunt voor deze voorziening vormt een actuariële berekening, welke periodiek wordt opgesteld. Voor de actuariële berekening zijn de volgende maatstaven gehanteerd: rekenrente 4%, sterftetabel GBM/V. 1995-2000 met drie jaar leeftijdsterugstelling. Aan de voorziening voor pensioenen voor Indonesische medewerkers liggen overeenkomsten ten grondslag tussen de GKN en de desbetreffende partijen. Voorzieningen jubileumverplichtingen personeel (€ 77k) Volgens de richtlijnen voor de jaarverslaglegging dienen de in de toekomst uit te betalen jubileumverplichtingen te worden aangemerkt als overlopende passiva en in de balans te worden opgenomen. Gezien het personeelsbestand ultimo 2012 beloopt deze verplichting per 31 december 2012 € 77k, zodat een bedrag van € 7k is aangevuld vanuit de exploitatie.
Langlopende schulden (12) Steunverlening aan gemeenten Uit de opbrengst van de solidariteitskas worden subsidies aan gemeenten verstrekt voor nieuwbouw en/of restauratie van kerkelijke gebouwen, voor pastoraat en voor subsidies in de vorm van rentereductie op leningen bij de Stichting Kerkelijk Geldbeheer. Deze verplichtingen variëren in looptijd van 2 tot maximaal 5 jaren. Aangezien de gemiddelde looptijd uitkomt op circa 3 jaren wordt eenderde deel van deze verplichtingen verantwoord onder de schulden op korte termijn.
Schulden op lange termijn
Balans 31-12-2012
(x €. 1.000)
Balans 31-12-2011
Leningen o/g Verplichtingen (steunverlening aan gemeenten) ICCO-Coöperatie kapitaalstortingen Projectverplichtingen Kerk in Actie (2013 en 2014)
594 2.357 250 100
672 2.507
Totaal schulden op lange termijn
3.301
3.379
Geconsolideerde jaarrekening 2012
Protestantse Kerk in Nederland
200
60
Leningen o/g
Looptijd / percentage
(x € 1.000)
SKG inzake LMW Diakonieën t.b.v. FD Roosevelthuis/PSDV: - Renteloos/rente laag - Geven of Lenen Overige
Balans 1-1-2012
Bij
Af Bestedingen/ Aflossingen
Vrijval
Balans 31-12-2012
> 5 jr. / 0 - 8%
163
48
115
> 5 jr. / 0 - 4% > 5 jr. / 0 - 4% > 5 jr. / 0%
65 442 2
15 14 0
50 428 2
Totaal leningen o/g
Verplichtingen (x € 1.000)
Uitk eringsrek eningen Solidartiteitsk as Pastoraat e.d. Kerkbouw Rentesubsidies Steun instellingen Af: korte termijn verplichtingen Totaal Solidariteitskas Uitk eringsrek eningen v.m. Gen.k as Pastoraat e.d. Kerkbouw Rentesubsidies Steun instellingen Af: korte termijn verplichtingen Totaal Generale kas Uitk eringsrek eningen nalatenschap positief-orthodoxe gemeenten Pastoraat Kerkbouw Af: korte termijn verplichtingen Totaal nalatenschap Overige uitk eringsrek eningen Kerkbouw Rentesubsidies Af: korte termijn verplichtingen Totaal overige Deelneming ICCO coöperatie 2014 Projectverpl. Kerk in Actie (2014)
Totaal verplichtingen
Geconsolideerde jaarrekening 2012
672
Balans 1-1-2012
1.514 1.166 671 297 3.648 -1.216 2.432
1 52 0 26 79 27 52
0 0 0 0 0 27 8 35 12 23
0
Bij
78
Af Bestedingen/ Aflossingen
926 717 94 0 1.738 -579 1.158
-986 -562 -151 -53 -1.752 584 -1.168
0
0
0
0
0
Vrijval
594
Balans 31-12-2012
-41 -30 -43 -61 -175 58 -117
1.413 1.291 571 183 3.458 -1.153 2.306
1
0 52 0 0 52 18 34
26 27 9 18
0
0
0
0
0
0
0 0 0 0 0
8 8 3 5
27 0 27 9 18
0
0
0
0
200 200
250 0 250
100 100
0
250 100 350
2.707
1.408
-1.068
-93
2.707
Protestantse Kerk in Nederland
61
Kortlopende schulden (13) De schulden op korte termijn (< 1 jaar) bedragen als volgt:
Schulden op korte termijn
Balans 31-12-2012
(x €. 1.000)
Uitkeringsrekeningen subsidies solidariteitskas Uitkeringsrekeningen Generale Kas Overige uitkeringsrekeningen Projectverplichtingen (zie onderstaande specificatie) Kerk in Actie - buitenland Crediteuren Overige nog te betalen posten Personele aangelegenheden - Loonbelasting - Sociale lasten - Pensioenpremie - Vakantiegelden - Salarissen - Niet opgenomen vakantiedagen - Verlofsparen - Wederinpassingstoelagen Contributies en bijdragen Administratie en accountantskosten Vergoeding Reginonale kantoren buitenlandafdeling Personeels- en appraatskosten buitenlandafdeling Apparaatskosten noodhulpacties ICCO-Coöperatie kapitaalstortingen Door te storten Oikocredit inschrijvingen PThU inzake onderzoekscentrum Aflossingen 2012 leningen o/g FD Roosevelthuis/PSDV
Rekeningen courant overige instellingen Afrekeningen r/c administraties Facilitaire zaken: nog te betalen verplichtingen Diversen Vooruitontvangen posten Subsidies Kerk in Ontwikkeling Subsidie project Transithuis Waarborgsom huur Diversen
Totaal schulden op korte termijn
Balans 31-12-2011
1.153
1.216
17
26
9
11
1.593
2.768
2.568
3.135
1.154 94 10 625 122 378 2 49 530 90 604 334 245 500 135 52 32 111 10 6 947 6.031
1.141 98 24 654 64 394 1 49 47 99 675 578 158 65 67 57 15 16 51 675 4.928
629 68 56 753
65 14 79
12.124
12.163
De rekeningcourantverhoudingen met kerken en andere instellingen hebben een renteloos karakter en kennen geen zekerheidstellingen.
Geconsolideerde jaarrekening 2012
Protestantse Kerk in Nederland
62
De samenstelling van de projectverplichtingen naar ouderdom is als volgt:
Verloopoverzicht projectverplichtingen
Kerk in Actie
(x € 1.000)
Totaal 31-12-
%
Kerk in Actie
2012
Totaal 31-12-
%
2011
Ouderdom toezeggingen: 0 – 1 jaar 1 – 2 jaar
1.593 100
1.593 100
6
2.768 200
2.768 200
Totaal projectverplichtingen
1.693
1.693 100
2.968
2.968 100
94
93 7
Niet in de balans opgenomen activa en/of verplichtingen Financiering van de dienstenorganisatie De Protestantse Kerk in Nederland staat conform de generale regeling van de dienstenorganisatie (artikel 12.4) garant voor de financiering van de dienstenorganisatie. Dienstverlening aan bureau predikanten Op grond van een in 2006 gedane uitspraak had de beleidscommissie predikanten recht op levering van arbeid tot een eenmalig bedrag van € 300k. Ultimo 2011 resteerde nog een bedrag van € 44k of wel 588 uren tegen een uurtarief van € 75. In 2012 zijn werkelijk voor 608 uren werkzaamheden verricht in het kader van de reïntegratie van predikanten. Hiermee kan de claim per balansdatum als beëindigd worden beschouwd. Garantiestelling Stichting Protestants Diaconaal Krediet Nederland (PDKN) Voor het wenselijke garantievermogen van deze stichting is zowel door de Stichting Kerkelijk Geldbeheer (SKG) als door (de dienstenorganisatie van) de Protestantse Kerk in Nederland een garantstelling afgegeven aan de Stichting Protestants Diaconaal Krediet Nederland (PDKN) van ieder € 750k maximaal. Deze garantstelling, waarmee de kleine synode in zijn vergadering van 27 juni 2008 instemde, eindigt op 26 november 2015. Op verzoek van het bestuur van de stichting PDKN besloot het bestuur van de dienstenorganisatie in maart 2013, alsmede het bestuur van SKG, de garantstelling te verlengen voor opnieuw een periode van 7 jaar (tot november 2022), echter dan voor een bedrag van € 500k waardoor een garantievermogen kan worden aangehouden van 8% (was 4%) van het uitgezette obligo. Verhuurcontract met ICCO Door de dienstenorganisatie van de Protestantse Kerk in Nederland is, mede ten behoeve van de gezamenlijke buitenlandafdeling (GBA), een huurcontract gesloten met de stichting ICCO. De huurovereenkomst is aangegaan ingaande op juli 2011 en lopende tot 31 december 2015 voor een bedrag vanaf 2013 van € 480k per jaar. Verhuurcontract met COA Door de dienstenorganisatie van de Protestantse Kerk in Nederland is een huurcontract gesloten met het Centraal Orgaan opvang Asielzoekers (COA). De huurovereenkomst is aangegaan voor de duur van vijf jaar, ingaande op 1 september 2010 en lopende tot 31 augustus 2015 voor een bedrag van € 135k per jaar. Leasecontracten In 2012 waren voor 12 personeelsleden autoleasecontracten aangegaan ten behoeve van de uitoefening van hun functies. De resterende looptijd varieert tussen 2 en 46 maanden. De financiële verplichting over 2013 bedraagt € 78k, die vanaf 2013 tot en met 2016 bedraagt € 107k. Tevens zijn leasecontracten afgesloten ten behoeve van fotokopieerapparatuur. De looptijd van deze overeenkomsten is 48 maanden en eindigt uiterlijk 31 december 2016. De kosten bestaan uit een vast bedrag per maand per apparaat, waarin begrepen een vast aantal afdrukken, te verhogen of te verlagen met het aantal meer/minder afdrukken maal het tarief per meer/minder afdruk. De vaste financiële verplichting over 2013 bedraagt € 100k, die voor de periode 2014 tot en met 2016 € 299k.
Geconsolideerde jaarrekening 2012
Protestantse Kerk in Nederland
63
Meerjarige subsidieverplichtingen Kerk in Actie Jaarlijks worden deze voorwaardelijke verplichtingen vermeld inzake de steunverlening door Kerk in Actie op grond van de ontbindende voorwaarden, die in de contracten voor subsidieverlening zijn opgenomen. Deze meerjarige subsidieverplichtingen worden aangegaan met de contractuele beperking dat de volgende termijn pas kan worden verleend als bij aanvang van het betreffende subsidiejaar dit subsidiebedrag door Kerk in Actie schriftelijk wordt toegezegd. Dit vanwege het feit dat Kerk in Actie zelf geen ‘gegarandeerde’ inkomsten geniet, met andere woorden: jaarlijks afhankelijk is van de opbrengsten uit vrijwillige geldwerving. Aan het begin van elk jaar wordt, mede op grond van de aanwezige revolving funds (egalisatiereserves) van Kerk in Actie, beoordeeld of de subsidieverplichtingen gestand kunnen worden gedaan. Onderstaand zijn deze meerjarige verplichtingen weergegeven en uitgedrukt in relatie tot de beschikbare middelen, te weten de revolving funds ultimo 2011 én de verwachte middelen voor (directe) steunverlening volgens de begroting 2012.
Meerjarige subsidie-
Voorwaardelijke
verplichtingen
Subsidieverplichtingen
Stand
(Beslag op beschikbare middelen) (x € 1.000)
2013
2014
Beschikbaar
Revolving voor steun-
2015 e.v. Totaal
Totaal
Procentuele verplichting
beschik-
T.o.v. beschikbare middelen
funds
verlening vlgs
bare
2012
begr. 2013
middelen
2013
2014
2015
Totaal
Programma's Zending
3.095
1.148
0
4.244
4.363
7.051
11.414
27,1%
10,1%
0,0%
37,2%
Werelddiaconaat
2.858
891
53
3.802
1.760
6.330
8.090
35,3%
11,0%
0,7%
47,0%
Noodhulp Kinderen in de Knel FairClimate Diaconaal werk binnenland Subtotaal
107
0
0
107
969
623
1.592
6,7%
0,0%
0,0%
6,7%
1.077
483
25
1.584
860
2.670
3.530
30,5%
13,7%
0,7%
44,9%
205
0
0
205
0
438
438
46,8%
0,0%
0,0%
46,8%
449
280
0
729
176
1.200
1.376
32,6%
20,3%
0,0%
53,0%
7.792
2.802
78
10.671
8.130
18.312
26.442
29,5%
10,6%
0,3%
40,4%
685
107
0
792
3.397
0
3.397
20,2%
3,1%
0,0%
23,3%
1.500
432
0
1.932
4.210
0
4.210
35,6%
10,3%
0,0%
45,9%
2.185
539
0
2.724
7.606
0
7.606
28,7%
7,1%
0,0%
35,8%
9.977
3.341
78
13.395
15.736
18.312
34.048
29,3%
9,8%
0,2%
39,3%
Noodhulpacties SHO: Haïti Hoorn van Afrika
Totaal
Volledigheidshalve wordt opgemerkt dat de onvoorwaardelijk aangegane projectverplichtingen staan verantwoord onder de schulden op korte termijn of onder de schulden op lange termijn.
Geconsolideerde jaarrekening 2012
Protestantse Kerk in Nederland
64
4.6
Toelichting op de staat van baten en lasten
Baten (beschikbaar voor de doelstelling) Baten uit eigen fondsenwerving (14) Collecten, giften en schenkingen
Rekening 2012
(x € 1.000,-)
Kerk in Actie Zending Werelddiaconaat Noodhulp Kinderen in de Knel FairClimate Binnenlands diaconaat Overige geldwerving Missionair werk en Kerk groei Missionair werk Kerk in Ontwik k eling Kerk & Israël Eredienst en Kerkmuziek Pastoraat Jeugdwerk Protestantse Kerk Jeugd- en jongerenwerk JOP en PCTE (50/50) Catechese en Educatie Institutionele Ondersteuning Oecumene Protestantisme (hervormingsdag) Diversen
Totaal collecten, giften en schenkingen
Nalatenschappen (x € 1.000,-)
Nalatenschappen Kerk in Actie Zending Werelddiaconaat Noodhulp Kinderen in de Knel Diaconaat Overige nalatenschappen Zending Werelddiaconaat Kerk & Israël Missionair werk Algemeen
Totaal nalatenschappen
Geconsolideerde jaarrekening 2012
Begroting 2012
Rekening 2011
6.624 7.677 1.133 2.846 414 1.774 20.468
7.143 8.076 2.500 3.000 616 1.856 23.191
6.807 8.409 1.666 2.839 504 1.648 21.873
641
700
716
198 83 94
225 85 100
211 89 106
497
589
500
111
133
103
119 60 74
130 150 75
125 75 103
1.877
2.187
2.028
22.345
25.378
23.901
Rekening 2012
612 1.037
Begroting 2012
Rekening 2011
500 500 50 50 250 1.350
347 745 49 227 181 1.549
86 233 13 13 349 694
1.000 1.250
50 2.300
195 728 84 33 145 1.185
2.591
3.650
2.734
57 191 1.897
Protestantse Kerk in Nederland
65
Overige bijdragen (15) Overige bijdragen ( x € 1.000)
HRM HRM- mobiliteitsbureau (Ruimzicht) Landelijk Maatschappelijk Werk Kerk in Actie Stichting de Zending Stichting de Zending (nalatenschappen) Overige instellingen
Jeugdwerk Protestantse Kerk PCTE: Overige instellingen Missionair werk en k erk groei St. De Zending (missionair werk) Hemmense Zendingsstichting Council of World Mission Bram Nauta Stichting IZB Stichting Rotterdam HG Nieuw Vennep Overigen Kerk in Ontwik k eling Maatschappelijk activeringswerk
Rekening
Begroting
Rekening
2012
2012
2011
55 78 133
50
1.800 164 1.123 3.087
2.000
50
728 2.728
28
95 170
198
450 190 103 20 27
450 150 75 20
350 225 80 20 9 20
23 32 845
695
704
131
90
235
113
Institutionele Ondersteuning
Overige Totaal overige bijdragen
2.650 112 980 3.742
165
C&F: bijdragen van derden
Expertise centrum
15 82 97
3 2
15
10
42
15
20
4.433
3.876
5.104
Baten uit eigen fondsenwerving De totale opbrengsten uit vrijwillige geldwerving (inclusief nalatenschappen en overige bijdragen) daalden met een bedrag van € 2,3 mln. of wel -7,5% ten opzichte van 2011 (2011: -9%). Deze daling wordt voor circa € 1,1 mln. verklaard door minder inkomsten voor Kerk in Actie en voor een bedrag van € 0,5 mln. aan overige kerkelijke geldwervingsacties (inclusief nalatenschappen). Bij de overige bijdragen voor de eigen fondsenwerving is te zien dat de inkomsten afnamen met € 0,7 mln. door met name lagere bijdragen van onder andere de Stichting De Zending aan Kerk in Actie.
Geconsolideerde jaarrekening 2012
Protestantse Kerk in Nederland
66
Verplichte bijdragen van gemeenten (16) Verplichte bijdragen van gemeenten (x € 1.000)
Kerkrentmeesterlijk quotum Diaconaal quotum
Solidariteitskas Totaal verplichte heffingen
Rekening 2012
Begroting 2012
Rekening 2011
12.076 3.062 15.138
11.691 3.100 14.791
12.380 2.987 15.367
4.264
4.265
4.350
19.402
19.056
19.717
Baten uit acties van derden (17) Acties van derden
Rekening 2012
( x € 1.000)
SHO noodhulpacties: Haiti Hoorn van Afrika
Begroting 2012
Rekening 2011
14 14
0
5.035 2.808 7.843
Skanfonds EO Metterdaad
200 1.151 1.351
546 546
566 566
Totaal
1.365
546
8.409
De baten uit de gezamenlijke acties (in dit geval SHO) verantwoord op basis van de actieopbrengst gerelateerd aan de verdeelsleutel, op grond van de afspraken in SHO-verband.
Subsidies van overheden (18) Subsidies van overheden ( x € 1.000)
Ministerie van SZW: project Budgetbuddy's Ministerie van BNZ Transithuis Ministerie van VROM: project Kerken geven energie KiO - prov. subsidies voor MA-werk JW - Ministerie OCW-GVO JW - provinciale overheidssubsidies Totaal subsidies van overheden
Geconsolideerde jaarrekening 2012
Rekening
Begroting
Rekening
2012
2012
2011
1.256 233 427 658 63
425 406 100
-11 481 542 98
1.381
931
2.366
Protestantse Kerk in Nederland
67
Bijdragen voor dienstverlening (19) De bijdragen voor dienstverlening, gerangschikt naar programmalijn of afdeling, ziet er als volgt uit:
Bijdragen voor dienstverlening ( x € 1.000)
Institutionele Ondersteuning Activiteiten t.b.v. CIO-K Kerk in Ontwik k eling Dienstverlening steunpunten Overige inkomsten Missionair werk en k erk groei Vergoedingen Kerk in Actie Binnenlands diaconaat Inkomsten HKI Overige inkomsten PCTE Deelnemersbijdragen Overige bijdragen centale kas (permanente educatie) Deelnemersbijdragen Expertise Centrum Overige inkomsten Jeugdwerk Protestantse Kerk JOP-diensten (P&O/A&O) JOP-locaal (inzet projectmedew.) HGJB-locaal (idem) Communicatie & fondsenwerving C&F- fondsenwerving en corporate C&F servicedesk Ondersteunende afdelingen F&C (vergoeding fin. administraties) Facilitaire Zaken Centrum Hydepark LRP Human Resource Management HRM- mobiliteitsbureau (interim pred.) HRM- werkbegeleiding (deeln.bijdragen) HRM- bureau predikanten
Totaal bijdragen dienstverlening
Rekening
Begroting
Rekening
2012
2012
2011
50
48
50
544 160 704
650 33 683
614 20 634
2
2
76 195 39 310
60 200
67 67
260
134
121 67 754 942
246 22 754 1.022
376
1
376 11
159 1.090 448 1.697
274 1.221 404 1.899
286 945 422 1.653
2 39 41
39 39
26 38 64
70 1.877 875 862 73 496 37 368 4.658
58 2.133 1.036 511 116 627 26 550 5.057
93 2.183 954 727 115 510 12 438 5.032
8.405
9.008
7.956
Facilitaire Zaken Deze opbrengsten bestaan voornamelijk uit verhuur van kantoorruimten inclusief faciliteiten, guesthouse, vergaderruimten en opbrengsten uit het bedrijfsrestaurant. Centrum Hydepark Dit betreft voornamelijk de verhuurbijdragen van het conferentieoord Hydepark.
Geconsolideerde jaarrekening 2012
Protestantse Kerk in Nederland
68
HRM - bureau predikanten Deze vergoeding bestaat uit de (voorgefinancierde) personeels- en apparaatskosten van het bureau predikanten. Deze uitgaven van het bureau worden omgeslagen in de omslagregeling traktementen en pensioenen.
Baten uit beleggingen (20) Rentebaten en baten uit beleggingen (x € 1.000)
Rekening 2012
Begroting 2012
Rekening 2011
Materiële vaste activa Financiële vaste activa Beleggingen (inclusief koersresultaat) Vorderingen en liquide middelen
12 155 325 140
8 100 250 100
10 134 232 142
Totaal financiële (rente-)baten
632
458
518
Af: Rente toegerek end aan - Fondsen van derden - Fondsen PKN (w.o. Diepenhorst)
10 108
50 125
40 105
Resteert t.b.v. exploitatie dienstenorganisatie
514
283
373
Bij: Rente Kerk in Actie middelen t.b.v. - Zending - Werelddiakonaat - ZZO (incl.koersresultaat) - Noodhulp - Kinderen in de Knel Overige opbrengsten (FZ/Hydepark) Rentebaten overige kassen en fondsen
46 39 77 123 9 81 93
156 168
81 125
88 52 77 167 19 79 -287
Totaal baten uit beleggingen
982
1.010
568
Geconsolideerde jaarrekening 2012
Protestantse Kerk in Nederland
197
69
Overige baten Opbrengst publicaties (21) Opbrengst publicaties
Rekening 2012
( x € 1.000)
Kerk in Actie Kalender Medische Zending Diakonia Overige publicaties (Vandaar) Kerk in Ontwik k eling Onderweg Kerk en Israël handreikingen (Gem. & Past.) Start Zondag Kerst campagne Overige publicaties
Overig C&F: Kerkinformatie C&F: Promotie materiaal JOP (club en coach) / Jeugdwerk PCTE Institutionele Ondersteuning Overige publicaties
Totaal opbrengst publicaties
Geconsolideerde jaarrekening 2012
120 72 16 208
150 75
41
50 25
13 16 34 104
Missionair Werk en k erk groei Missionair materiaal incl. adventkalender Cadeauartikelen Overige publicaties
Begroting 2012
225
75
Rekening 2011
150 76 5 231 48 25 26 29 128
135 16 22 173
200
263 30 88 12 15 12 420
290
310
11 436
904
810
997
Protestantse Kerk in Nederland
200
64 43 95 202 267 61 97
8 12
70
Diverse baten (22)
Diverse baten ( x € 1.000)
Kerk in Actie - Binnenlands diaconaat - Projectafrekeningen/noodhulp AKV - Opbrengst postzegelactie - Vrijval pensioenvoorziening GKN - Diversen Kerk in Ontwikkeling - Maatschappelijk activeringswerk - Steunpunten Communicatie en Fondsenwerving Missionair Werk en Kerkgroei Jeugdwerk Protestantse Kerk Institutionele Ondersteuning Landelijke ledenregistratie HRM - werkbegeleiding pred./KW Expertisecentrum Algemeen posten Overige (staf-)afdelingen Bijzondere baten - Herwaarderingen (BC/beleggingen) - Vrijval van toegezegde subsidies - Vermogensoverdracht (SSK/LCGJ) - Opbrengst verkoop grond Hydepark - Opbrengst verkoop woonhuis te Monster - diversen Totaal diverse baten
Geconsolideerde jaarrekening 2012
Rekening
Begroting
Rekening
2012
2012
2011
5 34 27 5 22
87 28
4
123 16
50
2 34 14
5 3
41
379 45 651 34
1 1 14
200 100
274 177 61 1.804
Protestantse Kerk in Nederland
115 99 21 10 22 80 204 58 3.174
56 329
4.143
71
Lasten Besteed aan doelstellingen (23) Volgens de richtlijnen van het CBF wordt een zogenaamd model 3 gehanteerd uit waardoor de totale uitgaven van de staat van baten en lasten op een andere wijze worden weergegeven.
Lasten doelstellingen (x € 1.000)
Doelstellingen IO
LRP
KiO
MW / KG
KiA
Mark. Inter- JW Com. actief
Directe steunverlening - Subsidies en bijdragen - Afdrachten contributies e.d. - Activiteiten incl. uitbesteed werk - Inzet van/aan andere progr.lijnen - Publiciteit en communicatie Personeelskosten Huisvestingskosten Kantoor en algemene kosten Dotaties aan voorzieningen
0 0 2.524 482 180 2 0 67 409 -23 0 -659 7 0 151 1.966 967 4.730 0 0 0 603 1.305 159
339 25.547 13 162 120 563 317 100 95 71 562 3.841 0 132 19 321
163 -9 230 258
Totaal lasten
3.035 2.519 7.316 1.465 30.737
Lasten doelstellingen (x € 1.000)
HRM HRM PCTE Exp. TransWBP Mob. Centr. porteren
29
10 227 13 380 -82 0 484 2.960 0 43 38
128 0 8 -106 1 287 0 5
0 0 21 26 0 622 0 3
30 1 564 318 34 438 0 60
0 0 0 -50 0 362 0 0
28.578 1.067 2.308 -168 589 17.477 132 2.584 0
671
540 3.533
323
672 1.445
312
52.568
Doelstellingen
Wer- Kosten Rekening Trans- C&F HRM Hyde- Dienstv. Ov. centr. Totaal ving B&A 2012 port corp. bcp park derden doelbest. baten
Directe steunverlening - Subsidies en bijdragen - Afdrachten contributies e.d. - Activiteiten incl. uitbesteed werk - Inzet van/aan andere progr.lijnen - Publiciteit en communicatie Personeelskosten Huisvestingskosten Kantoor en algemene kosten Dotaties aan voorzieningen
28.578 1.067 2.308 504 2 -168 19 589 61 17.477 204 211 132 2.584 35 8 0
334 282 175 70
Totaal lasten
52.568 822 221
860
Bestedingspercentages (in %)
Baten Lasten
Begroting Rekening 2012 2011
1.136 338 528 40
332 28.910 1.067 2.813 1.681 0 -149 62 91 650 202 19.362 682 3.709 752 1.129 1.940 5.271 117 1.764 20 130 135
28.910 1.067 4.494 4 852 23.753 1.881 7.152 265
26.137 1.071 5.206 188 926 25.088 2.078 5.860 245
35.756 894 4.580 0 874 22.966 1.850 6.992 220
2.042
2.292 58.805 2.744 6.828
68.377
66.799
74.132
Rekening 2012 92,4% 86,0%
Begroting 2012 88,9% 86,0%
Rekening 2011 85,1% 87,1%
De uitgaven van de verschillende programmalijnen binnen de dienstenorganisatie zien er als volgt uit:
Geconsolideerde jaarrekening 2012
Protestantse Kerk in Nederland
72
Institutionele Ondersteuning
Rekening 2012
(x € 1.000)
Begroting 2012
Rekening 2011
(Directe) Steunverlening - Subsidies en bijdragen - Afdrachten contributies e.d. - Activiteiten incl. uitbesteed werk - Inzet van/aan andere programmalijnen - Publicaties en communicatie Personeelskosten Kantoor- en algemene kosten
0 482 0 -23 7 1.966 603
441 28 -66 20 2.226 995
478 6 -2 31 2.012 663
Totaal Institutionele Ondersteuning
3.035
3.644
3.188
Ledenregistratie Protestantse Kerk (x € 1.000)
(Directe) Steunverlening - Subsidies en bijdragen - Activiteiten incl. uitbesteed werk - Afdrachten contributies e.d. - Inzet van/aan andere programmalijnen Personeelskosten Kantoor- en algemene kosten Totaal Ledenregistratie
Kerk in Ontwikkeling (x € 1.000)
Rekening 2012
Begroting 2012
Rekening 2011
1.328 67 180 967 1.305
200 308 968 597
1.022 1.155
2.519
2.073
3.505
Rekening 2012
Begroting 2012
Rekening 2011
(Directe) Steunverlening - Subsidies en bijdragen - Afdrachten contributies e.d. - Activiteiten incl. uitbesteed werk - Inzet van/aan andere programmalijnen - Publicaties en communicatie Personeelskosten Kantoor- en algemene kosten
2.524 2 409 -659 151 4.730 159
3.755 7 348 -654 120 4.477 115
2.459 4 510 -639 272 4.698 207
Totaal Kerk in Ontwikkeling
7.316
8.168
7.511
Missionair Werk en Kerkgroei (x € 1.000)
(Directe) Steunverlening - Subsidies en bijdragen - Afdrachten contributies e.d. - Activiteiten incl. uitbesteed werk - Inzet van/aan andere programmalijnen - Publicaties en communicatie Personeelskosten Kantoor- en algemene kosten Totaal Missionair Werk en Kerkgroei
Geconsolideerde jaarrekening 2012
Rekening 2012
Begroting 2012
Rekening 2011
339 13 120 317 95 562 19
330 50 200 241 180 767 47
278 45 103 249 145 360 50
1.465
1.815
1.230
Protestantse Kerk in Nederland
73
Kerk in Actie
Rekening 2012
(x € 1.000)
Begroting 2012
Rekening 2011
(Directe) Steunverlening - Subsidies en bijdragen - Afdrachten contributies e.d. - Activiteiten incl. uitbesteed werk - Inzet van/aan andere programmalijnen - Publicaties en communicatie Personeelskosten Huisvestingskosten Kantoor- en algemene kosten
25.547 162 563 100 71 3.841 132 321
21.726 80 600 48 90 3.491 200 166
30.477 88 731 330 39 2.625 204 972
Totaal Kerk in Actie
30.737
26.401
35.466
Marketing communicatie
Rekening 2012
(x € 1.000)
Begroting 2012
Rekening 2011
(Directe) Steunverlening - Activiteiten incl. uitbesteed werk - Inzet van/aan andere programmalijnen - Publicaties en communicatie Personeelskosten Kantoor- en algemene kosten
163 -9 230 258 29
225
178
165 305 24
242 241 33
Totaal Kerk in Actie - Marketing communicatie
671
719
694
Interactief
Rekening 2012
(x € 1.000)
Begroting 2012
Rekening 2011
(Directe) Steunverlening - Activiteiten incl. uitbesteed werk - Inzet van/aan andere programmalijnen - Publicaties en communicatie Personeelskosten Kantoor- en algemene kosten
13
12 65
484 43
490 35
2 430 27
Totaal Kerk in Actie - Interactief
540
602
461
Jeugdwerk Protestantse Kerk
Rekening 2012
(x € 1.000)
Begroting 2012
2
Rekening 2011
(Directe) Steunverlening - Subsidies en bijdragen - Afdrachten contributies e.d. - Activiteiten incl. uitbesteed werk - Inzet van/aan andere programmalijnen - Publicaties en communicatie Personeelskosten (incl. JOP- en HGJB-locaal) Kantoor- en algemene kosten
10 227 380 -82 0 2.960 38
291 55 -64 40 3.019 36
13 277 461 -179 -13 3.005 61
Totaal Jeugdwerk Protestantse Kerk
3.533
3.377
3.625
Geconsolideerde jaarrekening 2012
Protestantse Kerk in Nederland
74
HRM – Werkbegeleiding predikanten / kerkelijk werkers
Rekening 2012
Begroting 2012
Rekening 2011
(x € 1.000)
(Directe) Steunverlening - Subsidies en bijdragen - Activiteiten incl. uitbesteed werk - Inzet van/aan andere programmalijnen - Publicaties en communicatie Personeelskosten Kantoor- en algemene kosten Totaal Werkbegeleiding predikanten/kw
HRM – Mobiliteitsbureau predikanten (x € 1.000)
128 8 -106 1 287 5
50 25 -77 3 378 5
117 24 107 0 275 15
323
384
538
Rekening 2012
Begroting 2012
Rekening 2011
(Directe) Steunverlening - Activiteiten incl. uitbesteed werk - Inzet van/aan andere programmalijnen Personeelskosten (incl. interim predikanten) Kantoor- en algemene kosten
21 26 622 3
20 715 55
629 4
Totaal Mobiliteitsbureau predikanten
672
790
633
Protestants Centrum voor Toerusting en Educatie (PCTE)
Rekening 2012
Begroting 2012
Rekening 2011
(x € 1.000)
(Directe) Steunverlening - Subsidies en bijdragen - Activiteiten incl. uitbesteed werk - Inzet van/aan andere programmalijnen - Publicaties en communicatie Personeelskosten Kantoor- en algemene kosten Totaal PCTE
Expertisecentrum (x € 1.000)
(Directe) Steunverlening - Activiteiten incl. uitbesteed werk - Inzet van/aan andere programmalijnen Personeelskosten
30 564 318 34 438 60
1 1.547 428 58 436 4
17 244 291 39 302 77
1.445
2.474
970
Rekening 2012
Begroting 2012
Rekening 2011
10 -18 376
16 -93 306
Kantoor- en algemene kosten
0 -50 362 0
1
3
Totaal Expertisecentrum
312
369
232
Geconsolideerde jaarrekening 2012
Protestantse Kerk in Nederland
75
Corporate
Rekening 2012
(x € 1.000)
Begroting 2012
Rekening 2011
(Directe) Steunverlening - Subsidies en bijdragen - Activiteiten incl. uitbesteed werk - Inzet van/aan andere programmalijnen - Publicaties en communicatie Personeelskosten Kantoor- en algemene kosten
504 19 61 204 35
593 -18 69 334 22
1 487 -14 25 222 40
Totaal Corporate
822
1.000
761
HRM bureau predikanten
Rekening 2012
(x € 1.000)
Begroting 2012
Rekening 2011
- Activiteiten incl. uitbesteed werk Personeelskosten Kantoor- en algemene kosten
2 211 8
276 156
317 13
Totaal HRM bureau predikanten
221
432
330
Hydepark
Rekening 2012
(x € 1.000)
Begroting 2012
Rekening 2011
Personeelskosten Huisvestingskosten Kantoor- en algemene kosten Dotaties aan voorzieningen
334 282 175 70
372 349 248 70
381 276 192 70
Totaal Hydepark
860
1.038
920
Protestants Theologische Universiteit (x € 1.000)
Rekening 2012
Begroting 2012
Rekening 2011
(Directe) Steunverlening: - Subsidies en bijdragen
483
Totaal bijdrage PThU
Dienstverlening aan derden (x € 1.000)
0
Rekening 2012
0
Begroting 2012
483
Rekening 2011
Personeelskosten Huisvestingskosten Kantoor- en algemene kosten Dotaties aan voorzieningen
1.136 338 528 40
1.514 435 737 51
1.446 372 649 41
Totaal dienstverlening aan derden
2.042
2.737
2.508
Geconsolideerde jaarrekening 2012
Protestantse Kerk in Nederland
76
Overige centrale doelbestedingen (x € 1.000)
Rekening 2012
Begroting 2012
Rekening 2011
(Directe) Steunverlening - Subsidies en bijdragen - Inzet van/aan andere programmalijnen Activiteiten incl. uitbesteed werk Inzet van/aan andere programmalijnen Personeelskosten Kantoor- en algemene kosten Dotaties aan voorzieningen
332
608 22
580 48
1.940 20
765
906
Totaal overige centrale doelbestedingen
2.292
1.395
1.534
De kosten voor de overige centrale doelbestedingen betreffen de kosten ten laste van het vernieuwingsbudget, alsmede bijdragen en dergelijke die ten laste komen van kerkelijke bestemmingsreserves en –fondsen.
Werving baten (24) Kosten van eigen fondswerving Binnen de afdeling Communicatie & Fondsenwerving zijn de uitgaven onder andere gesplitst naar fondsenwervingskosten. De kosten voor corporate, interactief en marketing communicatie (publicaties, communicatie en voorlichting) zijn opgenomen in de kosten voor de doelstellingen. De kosten voor fondsenwerving zijn nodig om de inkomsten uit vrijwillige geldwerving te kunnen verkrijgen en bestaan hoofdzakelijk uit de te verkrijgen inkomsten voor Kerk in Actie. Deze uitgaven naar kostensoort zijn als volgt:
Fondsenwerving (x € 1.000)
Rekening 2012
Begroting 2012
Rekening 2011
(Directe) Steunverlening - Subsidies en bijdragen - Afdrachten contributies e.d. - Activiteiten incl. uitbesteed werk - Inzet van/aan andere programmalijnen - Publicatiekosten Personeelskosten Kantoor- en algemene kosten
1.681 62 202 682 117
1.564 -47 181 883 58
3 2 1.817 -50 92 825 147
Totaal C&F - fondsenwerving
2.744
2.639
2.836
Kosten fondsenwerving in %
9,3%
8,0%
8,9%
Percentage fondsenwerving over opbrengst vrijwillige geldwerving De kosten fondsenwerving zijn bepaald op basis van de geplande inzet per programma van de medewerkers van het team fondsenwerving van de afdeling Communicatie & Fondsenwerving. Deze inzet (vertaald in aantal uren x uurtarief) wordt vermeerderd met de directe kosten per actie of per fonds van de verwervende activiteit. Ten aanzien van de voorziene hoogte van deze kosten is gesteld dat deze zich kan bewegen tussen 9% en 12,5% van de begrote bruto-opbrengst. Hierbij wordt de 9% vertaald in kosten die nodig zijn om de begrote bruto-opbrengst uit vrijwillige geldwerving te realiseren. Het verschil (3,5%) kan worden ingezet om nieuwe initiatieven op het gebied van fondsenwerving te ontplooien op basis van goedgekeurde (project)plannen, uiteraard met als doelstelling de opbrengsten te vergroten.
Geconsolideerde jaarrekening 2012
Protestantse Kerk in Nederland
77
Kosten beheer & administratie (25) Binnen de dienstenorganisatie wordt al geruime jaren een toerekeningsmethodiek gehanteerd, die uitgaat van een doorbelasting van de kosten van de ondersteunende stafafdelingen over de inhoudelijke programmalijnen. In de loop der tijd is de methodiek verfijnd en is de verdeling in de waarderingsgrondslagen in de jaarrekening opgenomen.
Kosten beheer & administratie
Rekening 2012
(x € 1.000)
Personeelskosten Overige personeelskosten Huisvestingskosten Kantoor- en algemene kosten Dotaties aan voorzieningen Totaal kosten beheer & administratie ten laste van de doelstellingen Percentage k osten beheer & administratie
Begroting 2012
Rekening 2011
3.387 413 1.129 1.764 135
3.362 367 1.073 1.816 124
3.183 684 994 1.737 109
6.828
6.742
6.707
10,0%
10,1%
9,0%
Het percentage beheer & administratie komt tot stand door de kosten beheer & administratie ten laste van de programmalijnen (doelstellingen) te delen door de totale lasten van de organisatie. De doorbelaste kosten over de doelstellingen vindt plaats op basis van voorcalculatie (= vaststelling van de begroting). De personele kosten van de totale dienstenorganisatie worden na de specificaties van de overheadkosten nader gespecificeerd. De overige (overhead-)kosten betreffen als volgt:
Huisvestingskosten Huisvestingskosten
Rekening 2012
(x € 1.000)
Afschrijvingskosten Huur extern Energie, schoonmaak, onderhoud, beveiliging, verzekering, belastingen etc.) Overige huisvestingskosten Totaal huisvestingskosten
Begroting 2012
Rekening 2011
255 27
240 28
239 52
782 65
533 272
643 60
1.129
1.073
994
Kantoor en algemene kosten Kantoor en algemene kosten (x € 1.000)
Rekening 2012
Begroting 2012
Rekening 2011
Afschrijving en onderhoud inventarissen Kantoorartikelen en telefonie e.d. Bureaukosten Specifieke kosten (accountantskosten, bankkosten e.d.) Restauratieve voorzieningen Bestuurskosten en diverse lasten
829 293 293
944 241 291
793 295 278
132 191 26
151 164 25
136 180 55
Totaal kantoor en algemene kosten
1.764
1.816
1.737
Onder de inventarissen worden tevens begrepen de afschrijving en onderhoudskosten van computerapparatuur en software. In de kosten telefonie zijn ook opgenomen de internetkosten en verbinding Geconsolideerde jaarrekening 2012
Protestantse Kerk in Nederland
78
ISDN/ADSL. De bureaukosten bestaan voornamelijk uit portokosten en kosten/onderhoud kopieerapparatuur. De kosten voor restauratieve voorzieningen betreffen met name de uitgaven voor het bedrijfsrestaurant.
Dotaties aan voorzieningen Dotaties aan voorzieningen
Rekening 2012
(x € 1.000)
Begroting 2012
Rekening 2011
Dotatie aan voorziening groot onderhoud
135
124
109
Totaal dotaties aan voorzieningen
135
124
109
Het betreft hier alleen de voorzieningen voor groot onderhoud. De dotaties aan deze voorziening hebben betrekking op het onroerend goed te Utrecht (PLD).
Kosten beheer & administratie ten laste van de doelstellingen In voorgaande overzichten zijn de uitgaven van de ondersteunende stafafdelingen naar kostensoort opgenomen en nader gespecificeerd. De doorbelasting van deze kosten voor beheer & administratie naar de verschillende doelstellingen (programmalijnen) heeft als volgt plaatsgevonden: Verdeling kosten B&A naar doelstellingen (x € 1.000)
Kerk in Ontwikkeling Missionair Werk en Kerkgroei Kerk in Actie PCTE Jeugdwerk Protestantse Kerk Institutionele Ondersteuning Communicatie en Fondsenwerving Expertise Centrum HRM Mobiliteitsbureau HRM Werkbegeleiding pred./kw LRP/SMRA HRM - bureau predikanten Hydepark Overige kerkelijke bijdragen Eliminatie rente geïnvesteerd vermogen Kosten B&A naar doelstellingen
Geconsolideerde jaarrekening 2012
Directie Fin. & Control 99 8 63 8 35 50 49 7 3 7 30 7 13 7
384
460 36 289 36 160 230 225 32 12 34 133 5 62 32
1.745
Kosten Beheer & Administratie HRM Facilitaire C&F Totaal P&O zaken serv.desk 2012 220 17 139 17 77 110 108 15 6 16 66 0 30 15
836
1.233 107 542 116 445 643 629 83 35 89 425 96 84 102 -1.124
77 6 48 15 27 76 37 5 2 6 48 5 0 5
3.506
357
Protestantse Kerk in Nederland
%
Totaal 2011
2.089 31% 173 3% 1.080 16% 193 3% 743 11% 1.110 16% 1.047 15% 142 2% 58 1% 152 2% 702 10% 113 2% 189 3% 161 2% -1.124 -16%
2.228 188 1.029 136 690 1.161 1.010 135 63 143 690 154 204 0 -1.124
6.828 100%
6.707 100%
%
30% 3% 14% 2% 9% 16% 14% 2% 1% 2% 9% 9% 9% 0% 0%
79
Personele kosten dienstenorganisatie
Personeelskosten Onderstaand zijn de kosten weergegeven van de personeelsformatie van de dienstenorganisatie, zoals deze behoort tot de verschillende programmalijnen en ondersteunende afdelingen.
Personeelskosten
Rekening 2012
(x € 1.000)
Begroting 2012
Rekening 2011
Bruto salarissen Sociale lasten Pensioenpremies Reiskosten woon-werkverkeer Vrijval res. verlofuren/voorzieningen personeel Ontvangen WAO-/Pensioen-/WW-uitkeringen
14.985 1.973 1.585 432 -1 -107
16.788 2.308 1.784 386
14.914 1.845 1.549 437 9 -126
Totaal personeelskosten salarissen
18.867
21.266
18.628
‘Gemiddelde’ bezetting in fte
312,99
344,86
313,02
Gemiddelde personeelskosten per fte (x € 1)
60.279
61.666
59.510
Voor 2012 werd geen onderhandelingsakkoord voor de arbeidsvoorwaarden bereikt. De stijging van de personeelskosten 2012 van 1,3% ten opzichte van 2011 heeft voor 0,5% betrekking op toekenningen van periodieke verhogingen en voor 0,8% door afdrachten in het kader van de sociale lasten en verschuldigde pensioenpremies.
Overige personeelskosten
Overige Personeelskosten
Rekening 2012
(x € 1.000)
Begroting 2012
Rekening 2011
Externe deskundigheid/uitzendkrachten Interimpredikanten, miss.pioniersplekken e.d. Kosten projectmedewerkers Reiskosten declaraties Leaseauto's Personeelswerving Arbodienst Kinderopvang Opleidingskosten Jubilea/afscheid personeel Juridische bijstand Diversen (incl. declaraties buitenland)
1.578 1.450 331 704 138 50 33 0 173 58 2 369
256 1.340 506 489 45 56 71 332 76 21 490
1.444 504 972 653 127 61 24 1 241 67 1 246
Totaal overige personeelskosten
4.886
3.682
4.341
Diversen Dit betreft in hoofdzaak de afrekeningen van reis-, verblijf- en onkosten voor buitenlandse reizen van personeel en vrijwilligers.
Geconsolideerde jaarrekening 2012
Protestantse Kerk in Nederland
80
De personele kosten van de directie over 2012 ziet er als volgt uit: Personeelskosten directie
Dienstverband Aard (looptijd) Uren (voltijds werkweek) Parttime percentage Periode Bezoldiging (x € 1.000) Jaarinkomen: Bruto loon/salaris Vakantiegeld Eindejaarsuitkering Variabel jaarinkomen Totaal jaarinkomen
H. Feenstra, Algemeen directeur
Ds. E. Overeem, Adjunctdirecteur
Rekening 2012
Begroting 2012
Rekening 2011
Onbepaald 36 100% 01/12
Onbepaald 18 50% 01/12
103 8 9
40 3 3
143 11 12
146 11 12
143 11 12
120
46
166
169
166
Sociale lasten Belastbare vergoedingen/bijtellingen Pensioenlasten Overige beloningen op termijn Uitkeringen beëindiging dienstverband
9
3
12
12
10
16
6
22
21
22
Totaal overige lasten en vergoedingen
25
9
34
33
32
Totaal bezoldiging 2012
145
55
200
202
198
Totaal bezoldiging begroting 2012
145
57
202
Totaal bezoldiging 2011
143
55
198
Het aandeel van Kerk in Actie in de directiekosten bedraagt in 2012 17,3% (2011: 16,1%).
Geconsolideerde jaarrekening 2012
Protestantse Kerk in Nederland
81
5
Overige gegevens
5.1
Vaststelling
De kleine synode van de Protestantse Kerk in Nederland heeft de geconsolideerde jaarrekening over het boekjaar 2012 behandeld en vastgesteld in de vergadering van 20 september 2013.
5.2
Resultaatbestemming
Het resultaat is, vooruitlopend op de vaststelling, verdeeld volgens de in de jaarrekening opgenomen resultaatverdeling.
5.3
Gebeurtenissen na balansdatum
Na de balansdatum hebben zich voor de geconsolideerde jaarrekening 2012 verder geen relevante ontwikkelingen voorgedaan.
5.4
Controleverklaring
De controleverklaring van de onafhankelijke accountant over het boekjaar 2012 is opgenomen op de volgende bladzijden van dit verslag.
Geconsolideerde jaarrekening 2012
Protestantse Kerk in Nederland
82
Geconsolideerde jaarrekening 2012
Protestantse Kerk in Nederland
83
Geconsolideerde jaarrekening 2012
Protestantse Kerk in Nederland
84
6
Bijlagen
De informatie per instelling in deze bijlage kan afwijken van de enkelvoudige jaarrekening van de instelling. Onderdelen kunnen van rubriek zijn gewijzigd of aangepast om te voldoen aan de regelgeving in het kader van de jaarverslaggeving.
Geconsolideerde jaarrekening 2012
Protestantse Kerk in Nederland
85
17.875
Geconsolideerde jaarrekening 2012
Protestantse Kerk in Nederland Regionale
Totaal Passiva
Schulden op korte termijn
Rekeningen-courant
80.364
12.003
121
3.301
Schulden op lange termijn
871
10
188
0
0
63.068
1.871
673
16.427
Voorzieningen
193
46.641
480
Stichtingen
b. bestemmingsfondsen
enkelvoudig
871
660
17
a. algemene en bestemmingsreserves
Eigen Vermogen
(x € 1.000)
PKN
80.364
Totaal Activa
PASSIVA
31.788
Liquide middelen
602
11.140
Vorderingen / voorraden
Rekeningen-courant
12.286
Beleggingen
4.268
1.861
- Leningen u/g
- Deposito's/kredieten SKG
2.407
- Deelnemingen
193
1
906
- Automatisering/ overige bedrijfsmiddelen
Financiële vaste activa
1
703
2.916
13.350
2.405
Regionale Stichtingen
- Inventaris
- Installaties
- Terreinen en gebouwen
Materiële vaste activa
Immateriële vaste activa
PKN
enkelvoudig
ACTIVA
(x € 1.000)
Balansen per 31 december 2012 Boeken
2.613
921
180
105
1.407
114
1.293
centrum
Boeken
2.613
515
1.341
702
47
655
55
centrum
8.921
92
68
8.761
8.761
Wereld
Kerk &
8.921
286
186
8.449
Wereld
Kerk &
137
2
32
103
103
SMRA
137
130
7
7
SMRA
151
151
23
23
29.487
468
796
28.223
1.606
26.617
PKN
St. Zending
29.487
8.926
429
569
19.389
PKN
St. Zending
0
PKN
0
0
St. Steun
PKN
St. Steun
6.673
827
3.258
119
2.469
2.469
PSDV
6.673
1.157
560
4.956
35
281
373
4.267
PSDV
BCP
17.883
5.103
4.310
8.470
8.470
(trakt.reg.)
BCP
17.883
16.879
1.003
1
1
(trakt.reg.)
87
87
8.311
208
8.016
PDKN
8.311
106
8.205
8.205
PDKN
369.564
159.174
191.986
18.404
18.404
SKG
369.564
121.215
6.164
7.676
233.088
233.088
1.421
199
66
1.156
SKG
524.824
178.808
1.205
206.741
6.405
131.665
18.340
113.325
Totaal
524.824
181.556
1.031
21.086
47.993
245.712
241.293
2.012
2.407
24.986
1.142
1.050
3.336
19.458
2.460
Totaal
-22.093
-17.590
-721
-2.375
0
-1.407
-114
-1.293
Elim.p.
Totaal-
-22.093
-18.079
-522
-103
-315
-3.074
-295
-1.372
-1.407
Elim.p.
Totaal-
Balans
502.731
161.218
484
204.366
6.405
130.258
18.226
112.032
31-12-2012
Balans
502.731
163.477
509
20.983
47.678
242.638
240.998
640
1.000
24.986
1.142
1.050
3.336
19.458
2.460
31-12-2012
6.1 Consolidatiestaat balansen 2012 Protestantse Kerk in Nederland
86
Geconsolideerde jaarrekening 2012 PKN
Protestantse Kerk in Nederland
Totaal resultaat
-4.705
PKN
(enkelvoudig)
(x € 1.000)
65.632
Resultaat
Totale lasten
-20
Stichtingen
Regionale
202
0
Diversen
56
42
3
101
Stichtingen
Regionale
182
8
99
0
0
75
0
3.403
Regionale Stichtingen
Dotatie aan voorzieningen
Specifieke uitgaven
29.977
9.181
Apparaatskosten
Financiële steun en hulpverlening
23.071
(enkelvoudig)
Personele kosten
(x € 1.000)
PKN
60.927
Totale baten
Lasten
2.845
30.092
1.365
26.625
(enkelvoudig)
Overige baten
Specifieke inkomsten
Bijdragen Protestantse Kerk in Nederland
Aandeel in (gezamenlijke) acties (van derden)
Opbrengsten vrijwillige geldwerving
(x € 1.000)
Baten
Staat van Baten en Lasten boekjaar 2012 Boeken
-66
centrum
Boeken
1.587
110
35
260
1.182
centrum
Boeken
1.521
-113
1.634
centrum
606
Wereld
Kerk &
444
345
99
Wereld
Kerk &
1.050
1.013
37
Wereld
Kerk &
1
106
SMRA
14
13
SMRA
120
120
SMRA
2.586
2.324
262
PKN
0
2.533
41
83
2.386
23
PKN
0
PKN 53
PKN 0
St. De Zending St. Steun
PKN
St. De Zending St. Steun
PKN
St. De Zending St. Steun
-129
PSDV
1.688
168
261
1.259
PSDV
1.559
-117
1.223
275
178
PSDV
BCP
2.606
(trakt.reg.)
BCP
53.131
9
52.708
170
244
(trakt.reg.)
BCP
55.737
1.013
54.724
(trakt.reg.)
PDKN
PDKN
PDKN
21
52
52
73
73
2.010
SKG
2.256
368
810
1.078
SKG
4.266
4.000
266
SKG
481
Totaal
127.540
160
0
56.822
32.750
10.872
26.936
Totaal
128.021
11.166
88.038
275
1.365
27.177
Totaal
Elim.p.
Totaal-
0
-3.406
-110
0
-10
-2.771
-170
-345
Elim.p.
Totaal-
-3.406
-110
-635
-275
0
-2.386
Elim.p.
Totaal-
481
2012
Rekening
124.134
50
0
56.812
29.979
10.702
26.591
2012
Rekening
124.615
11.056
87.403
0
1.365
24.791
2012
Rekening
6.2 Consolidatiestaat van baten en lasten 2012 Protestantse Kerk in Nederland
87