Jaarverslag en jaarrekening. over het boekjaar 2010 van de. dienstenorganisatie. van de Protestantse Kerk in Nederland

Jaarverslag en jaarrekening over het boekjaar 2010 van de dienstenorganisatie van de Protestantse Kerk in Nederland

Uitgebracht door: Bestuur van de dienstenorganisatie van de Protestantse Kerk in Nederland Utrecht, 9 mei 2011

Rapport kleine synode d.d. 24 juni 2011 KDB 11 - 04

Jaarrekening 2010

Dienstenorganisatie Protestantse Kerk in Nederland

1

Inhoudsopgave Voorwoord

4

1

Kerncijfers

8

2

Activiteiten programmalijnen

9

Institutionele Ondersteuning Kerk in Ontwikkeling Missionair Werk en Kerkgroei Kerk in Actie Jeugdwerk Protestantse Kerk Protestants Centrum voor Toerusting en Educatie Expertisecentrum Mobiliteitsbureau predikanten Werkbegeleiding predikanten en kerkelijk werkers Communicatie & Fondsenwerving

9 12 15 19 24 28 30 31 32 33

Beleid 2011

37

Beleidsplan 2009 - 2012 Werkplannen en begroting 2011

37 38

Bestuur en directie

41

Verantwoordingsverklaring Verslag bestuur en directie

41 43

Vrijwilligers, Personeel en Organisatie

48

Vrijwilligers Personeel Organisatie

48 48 51

6

Risicobeheersing

52

7

Financiën

54

Balans Staat van baten en lasten Solidariteitskas

54 54 58

Jaarrekening

61

Balans (na resultaatverwerking) Staat van baten en lasten Resultaatverdeling Kasstroomoverzicht Waarderingsgrondslagen Toelichting op de balans Toelichting op de baten en lasten

61 62 64 65 66 69 78

Overige gegevens

95

Vaststelling Gebeurtenissen na balansdatum Controleverklaring

95 95 96

3

4

5

8

9

10

Bijlage: Lijst van afkortingen

Jaarrekening 2010


97

2

Colofon Dienstenorganisatie van de Protestantse Kerk in Nederland Postbus 8504 3503 RM Utrecht Telefoon: Fax: E-mail: Internet: Bezoekadres:

(030) 880 18 80 (030) 880 13 00 [email protected] www.pkn.nl Joseph Haydnlaan 2a, 3533 AE Utrecht

Missie dienstenorganisatie van de Protestantse Kerk De generale synode van het kerkgenootschap de Protestantse Kerk in Nederland laat zich, overeenkomstig ordinantie 11 artikel 18 lid 1 en 2 van de kerkorde, voor de verzorging van de generale financiën van de kerk bijstaan door het bestuur van de dienstenorganisatie, die de aan zijn zorg toevertrouwde vermogensrechtelijke aangelegenheden van de Protestantse Kerk in Nederland beheert.

De dienstenorganisatie ondersteunt de kerk, de gemeenten en allen die daarbinnen werken: - in hun betrokkenheid op God, op elkaar en op de wereld - in het getuigenis van Jezus Christus - in de dienst van gerechtigheid en barmhartigheid

Daarbij verricht zij haar activiteiten in verbondenheid met andere kerken en maatschappelijke organisaties in binnen- en buitenland. Om haar taken namens de kerk en gemeenten uit te kunnen voeren: • werkt zij dienstverlenend op basis van de vraag om ondersteuning en toerusting van het kerkelijk kader gericht op het beheer en de opbouw van de gemeente, de groei en de verdieping van het geloof en de theologische reflectie, de viering en beleving in de liturgie en de dienst aan de samenleving; • draagt zij mede zorg voor de opleiding en nascholing van predikanten, kerkelijk werkers en ander (vrijwillig) kader; • ondersteunt zij het geloofsgesprek en het spreken en leven van de kerk door studies en handreikingen, ook op het gebied van de geestelijke, politieke en economische krachten in de wereld; • organiseert zij het werk zo dicht mogelijk bij de vragen van de gemeenten en van het kerkelijk kader, in de vorm van een concreet en transparant aanbod; • voert zij het werk uit binnen de beleidskaders, die door de ambtelijke vergaderingen van de kerk zijn gesteld, op basis van de kerkorde; • heeft zij de verantwoordelijkheid om zorgvuldig om te gaan met mensen en middelen.

Jaarrekening 2010


3

Voorwoord Hierbij bieden wij u het jaarverslag en de jaarrekening 2010 aan van de dienstenorganisatie van de Protestantse Kerk in Nederland. Dit jaar hebben we voor de inleiding een ietwat onorthodoxe benadering gekozen, proberen wij u een indruk te geven over ons werk door middel van een rondleiding door ons gebouw. Wie naar ons Protestants Landelijk Dienstencentrum toeloopt, ziet de laatste steigers staan. Ons gebouw ziet er weer keurig uit. Goed onderhoud is een christelijk werk, al bracht het soms een heidens lawaai met zich mee. Nu hier en daar nog nieuwe vloerbedekking. Het werk is nooit af. In 2010 hebben we een intense bezinning gehouden over ons onroerend goed, ter voorbereiding op de Generale Synode van 2011. Strategie en beleid In 2009 is het beleidspan 2009–2012 door de synode vastgesteld. Strategische keuzes zijn geformuleerd op basis van een evaluatie van het tot en met 2008 gevoerde beleid, een omgevingsverkenning en een SWOT-analyse, waarin de kansen, bedreigingen, sterke en zwakke kanten zijn benoemd. De centrale thema’s in het beleidsplan zijn: versterken van het missionaire karakter van onze kerk, verdiepen van de aandacht voor het jeugdwerk, ondersteuning van predikanten en kerkelijk werkers en verbreden van de betaalde dienstverlening (waaronder het accent leggen op het werven en toerusten van vrijwilligers). Met betrekking tot Kerk in Actie wordt ingezet op het versterken van de kerkelijke profilering, de ondersteuning van gemeenten en het verbeteren van de partnerschappen met andere organisaties. In de communicatie wordt een focus aangebracht door het werk van Dienstenorganisatie, JOP en Kerk in Actie helder en overtuigend te presenteren als werk van de Protestantse Kerk. We kiezen een communicatiestrategie die het saamhorigheidsgevoel in de Protestantse Kerk versterkt en concentreren ons op die communicatie die direct in het belang is van de gemeenten. Voor de dienstenorganisatie is de ’balanced scorecard’ methode verder ontwikkeld. Zo willen we steeds transparanter de kwaliteit van ons werk laten zien. Want kerk en wereld zijn betrokken en houden ons op een goede manier in de gaten. Het luistert nauw! LRP Na de balie rechtsaf, door de lange gang van vergaderzalen, naar een brede deur. Daarachter zitten de preses en de scriba, en de medewerkers van Institutionele Ondersteuning met daarbij nu de mensen van de ledenregistratie. Medewerkers van de SMRA zijn bij ons in komen huizen, en moeten een bestaand systeem in de lucht houden en de gegevens converteren naar een nieuw systeem. Dat vraagt veel. Het project ligt op schema, maar het belangrijkste deel komt nog: het invoeren van het systeem in de gemeenten en de vele vragen die dit de servicedesk gaat opleveren. De inzet van zoveel vrijwilligers bij het uittesten en verbeteren van het systeem is een grote steun in de rug. Synode Wij hebben geslaagde synodezittingen gehad. Vóór de schermen zit het moderamen. Achter de schermen zit het synodesecretariaat, dat alle zeilen bij moet zetten om alles goed te laten verlopen. Op dit gebied zijn grote verbeteringen te zien. En dan was er ook nog de nationale synode in Dordrecht, waar honderden mensen uit het grondvlak van veel reformatorische kerken bij elkaar

Jaarrekening 2010


4

kwamen. Voor wie (terecht!) in de kleine stappen en de lange weg gelooft, geldt: kruipolie is óók olie. Het zal er toch mee moeten beginnen dat vastgeroeste sloten van louter plezier gaan knarsen en de deuren uiteindelijk opengaan. Het lijkt er trouwens op dat de processen tegen de kerk naar aanleiding van de vereniging van 2004 nu ten einde lopen. Als Juridische Zaken destijds niet op de voetangels en klemmen gelet had, was het leed niet te overzien geweest. Dat mag óók wel eens hardop gezegd worden. Jeugdwerk Op donderdagmorgen klinkt uit de kapel muziek uit Taizé. Soms wordt er ineens meerstemmig gezongen. Wij waren blij met JOP en C&F voor ruim 22.000 deelnemers aan de Europese Jongeren Ontmoeting van Taizé. De deelnemers kwamen uit heel Europa. JOP, en zijn medewerkers zorgden voor een unicum: in één klap kreeg de dienstenorganisatie vijf nieuwe predikanten onder de leden. Daar worden wij bepaald niet slechter van. Ook komen er steeds meer jeugdwerkers die door de gemeenten kunnen worden “ingehuurd”. Minder opvallend, maar wel waardevol: het nieuwe materiaal “Basics” voor kindercatechese. Missionair Werk Dan gaan we naar de eerste verdieping waar we de kamers van Missionair werk vinden. De grote toer van het programma Missionair Werk en Kerkgroei langs tientallen classes is nu achter de rug. Er wordt al weer aan een vervolg gewerkt. Wie bij de dienstenorganisatie werkt, kan het soms (on)behoorlijk voor de kiezen krijgen. Incasseren hoort erbij. Het is beter dat ze over je schrijven dan dat ze je doodzwijgen. Van sommige kritiek hoeven we ook niet te schrikken. Intussen gaat het aanvuren van gemeenten en het mogelijk maken van pioniersplekken gewoon door. Ds. Rob Visser is begonnen als pionier in Amsterdam IJburg en voor Nieuw-Vennep zijn alle voorbereidingen gedaan. Kerk in Ontwikkeling Binnen KiO, in het gebouw te vinden op de verdieping boven het synodebureau, is er een uitvoerige ronde gemaakt langs de regionale steunpunten. Wat zijn de ervaringen die onze “onzichtbare” collega’s, de gemeenteadviseurs, onderweg opgedaan hebben? “Onzichtbaar” staat hier opzettelijk tussen aanhalingstekens. Juist de gemeenteadviseurs met hun collega’s van kerkbeheer, JOP, de HRMinterimpredikanten en de medewerkers van Interactief vormen voor de gemeenten het gezicht van de dienstenorganisatie. Er is in de afgelopen jaren op een nieuwe manier gewerkt. De thuiswerkende gemeenteadviseurs die “van huis uit” hun werkgebied kennen, hebben in de gemaakte ronde hun reisverhalen verteld. De berichten worden gebundeld en door KiO in beleid omgezet, al kan dat natuurlijk niet van de ene dag op de andere. Wat KiO doet, raakt immers iedereen. En voor wie mocht denken dat KiO alleen “navelstaart” op het eigen functioneren: tijdens de evaluatie gaat de dienstverlening en de intensieve begeleiding van gemeentes gewoon door. In december 2010 kerstfeesten met de TV in Den Bosch. In 2011 komt er in Gouda een grote manifestatie rond het lijdensevangelie: “The Passion”, bekend van de BBC. Ook weer een nieuwe manier om zichtbaar te zijn. Kerk in Actie Kerk in Actie en ICCO liggen vlak naast elkaar, en dat geldt niet alleen voor de werkplekken in het gebouw. ICCO had erop mogen rekenen beloond te worden voor haar inventiviteit en ondernemingszin. Er is geïnvesteerd in de regionalisering en er zijn ook persoonlijke offers voor gebracht. Om dan afgestraft te worden met een koude sanering op ontwikkelingshulp is een bittere pil voor ICCO en haar medewerkers. Wij wensen onze collega’s moed en durf toe. Het is op dit moment nog niet duidelijk welke gevolgen er zullen zijn voor partners, projecten en personeel. Kerk in Actie gaat dit avontuur

Jaarrekening 2010


5

aan onder de nieuwe leiding van Evert-Jan Hazeleger. Arie van der Plas is aan het afscheid nemen. Wij danken Arie voor al zijn inzet, wereldwijd en hemelsbreed. En we wensen Kerk in Actie en ICCO toe dat zij samen kunnen werken aan de verwarming in Nederland; een klimaatsverandering in omgekeerde en gunstige richting. Zo lang er mensen in de kou blijven staan, zal het werk hard nodig zijn. Kerk in Actie was dit jaar in staat het werk van de plaatselijke diaconie een landelijk gezicht te geven met de presentatie van het armoederapport. Communicatie en Fondsenwerving Op de eerste verdieping zijn de werkkamers van Communicatie en Fondsenwerving. Het was hier een druk jaar: de hectische SHO-actieweken met het actiecentrum hier in het gebouw, het implementeren van de nieuwe communicatiestrategie met het jaarthema “hoop”, en het opzetten van de samenwerking met ICCO. De persdienst functioneert goed. De fondsenwerving wordt nog belangrijker dan zij al is. Kerkbalans nieuwe stijl slaagt er in om elk jaar de inkomsten nog iets te laten groeien. Dat zouden wij voor het werk van Kerk in Actie toch ook moeten kunnen. Wie beroepshalve geregeld ergens anders kerkt of voorgaat, ziet bij de aankondigingen van de collecte nog wel eens met lede ogen dat Kerk in Actie allerminst vanzelfsprekend als óns gezamenlijk protestants kerkenwerk wordt gedragen. Hier zou het wij-gevoel in de kerk nog wel wat sterker kunnen worden. Of moeten wij brutaler worden, leven met meer lef? Financiën & Control Op de tweede verdieping vinden we de afdeling financiën & Control. Wij mogen onszelf gelukwensen met het CBF-keurmerk; we hebben dit kwaliteitsstempel weer voor vijf jaren gekregen. De beheersbaarheid van onze kosten neemt dankzij geregelde maandrapportages toe, en er wordt transparant gerapporteerd. We zitten gelukkig in de zwarte en niet in de rode cijfers. Dat is niet alleen maar aan de afdeling Financiën & Control te danken, maar aan de medewerkers. Het lijkt er soms op dat we met minder mensen méér werk doen. Urenregistratie meet alleen maar de buitenkant; toewijding en inzet proef je. Het jaar 2010 laat een positief operationeel resultaat (ten gunste van de risicoreserve) zien van bijna € 1 mln. Wederom een mooi financieel resultaat, dat stemt tot dankbaarheid. Ook de additionele kosten in het kader van de ledenregistratie zijn in dit resultaat verwerkt. De financiële resultaten worden in hoofdstuk 7 uitgebreid toegelicht. Personeel / ondernemingsraad Ons ziekteverzuim is normaal maar door enkele langdurig zieken is het percentage hoger dan afgelopen jaren. HRM, ook op de tweede verdieping, is bezig met de verdere verwerking van het medewerkerstevredenheidsonderzoek. Het mobiliteitsbureau liet met behulp van het expertisecentrum een onderzoek doen naar de tevredenheid van zijn cliënten. Herman te Pas gaat langzamerhand afscheid nemen. Paula van den Bosch neemt de leiding langzaam maar zeker van hem over. En daarmee is voortgang gemaakt op ons wensenlijstje: meer genderbalans in leidinggevende functies. In 2010 adviseerde de Ondernemingsraad positief over de veranderingen binnen Kerk in Actie / ICCO met betrekking tot de verplaatsing van het relatiebeheer van het werelddiaconale werk naar de Regional Offices. Ook werden positieve adviezen uitgebracht over de vorming van een gezamenlijke afdeling Communicatie & Fondsenwerving van de Dienstenorganisatie en ICCO en de inrichting van de ondersteuning en dienstverlening van de Ledenregistratie Protestantse Kerk (LRP). Tevens stemde de Ondernemingsraad in met een wijziging van de arbeidstijdenregeling voor de medewerkers van het team verzorging van de afdeling Facilitaire Zaken.

Jaarrekening 2010


6

Verder besteedde de Ondernemingsraad onder andere aandacht aan de overgang van de uitvoeringsorganisatie predikantspensioenen naar het Pensioenfonds Predikanten, enkele structuurwijzigingen binnen JOP, het vrijwilligersprotocol en de uitkomsten van het medewerkertevredenheidsonderzoek. In het jaarlijkse overleg tussen de ondernemingsraad en het bestuur van de dienstenorganisatie werd gesproken over de ontwikkeling van de dienstenorganisatie aan de hand van het Jaarverslag van de Ondernemingsraad over 2009. Na de verkiezingen van 26 april 2010 werd een nieuwe, kleinere Ondernemingsraad geïnstalleerd. Er werd een start gemaakt met het werken met commissies en contactpersonen. Zo kijken we terug op 2010. Dankbaar voor alle inzet en inspanningen. Nee, in het verleden behaalde resultaten zijn geen garantie voor toekomstige resultaten. Dat zeggen wij wel eens. Maar we zeggen óók: op hoop van Zegen. Die Zegen van onze Here God wensen we iedereen toe. Vaststelling jaarstukken Conform ordinantie 11, artikel 18, laat de generale synode zich voor de verzorging van de generale financiën bijstaan door het bestuur van de dienstenorganisatie. Overeenkomstig artikel 13 van de generale regeling voor de dienstenorganisatie legt het bestuur van de dienstenorganisatie de opgestelde jaarrekening ter vaststelling voor aan de kleine synode. Het bestuur heeft het genoegen, op grond van deze jaarstukken en ondersteund door een goedkeurend advies van de auditcommissies, het volgende preadvies uit te brengen: • De onder zijn verantwoordelijkheid opgestelde jaarstukken van de dienstenorganisatie van de Protestantse Kerk in Nederland voldoen aan de Richtlijn Fondsenwervende Instellingen (650) van de Raad voor de Jaarverslaggeving. • Het bestuur adviseert de van een controleverklaring voorziene jaarrekening 2010 van de dienstenorganisatie, die sluit met een positief operationeel exploitatieresultaat van € 972.000, vast te stellen, welk bedrag ten gunste kan worden gebracht van de algemene risicoreserve van de Protestantse Kerk in Nederland. • Het bestuur wordt door middel van de vaststelling van de jaarrekening gedechargeerd ter zake van het gevoerde beheer (art. 13.2 generale regeling dienstenorganisatie). Namens het bestuur en de directie van de dienstenorganisatie, Ir. G-J. Kramer, Voorzitter bestuur dienstenorganisatie

Jaarrekening 2010

H. Feenstra, algemeen directeur


7

1

Kerncijfers

De kerncijfers geven inzicht in de financiële gang van zaken van de dienstenorganisatie. In de berekening van de verschillende ratio's zijn met betrekking tot het vermogens- en beleggingsbeleid ook de financiële gegevens van de Protestantse Kerk in Nederland betrokken. Voor specifieke kengetallen voor Kerk in Actie wordt verwezen naar het jaarverslag 2010 Kerk in Actie. Kengetallen dienstenorganisatie

Norm minimaal maximaal

Balanstotaal in € 1.000 Operationeel resultaat in € 1.000 Risicoreserve (Protestantse Kerk) in %

Begroting 2010

Rekening 2010

Rekening 2009

Rekening 2008

Rekening 2007

0

43.077 972 59,9%

36.411 1.093 54,0%

33.998 643 48,9%

29.685 478 43,8%

11,1% 11,1%

83.849 74.269 70,8% 80,0% 10,6% 10,1%

66.211 64.467 72,7% 74,7% 11,8% 11,0%

67.438 62.200 68,6% 74,3% 9,9% 11,5%

65.353 62.177 74,2% 78,0% 10,1% 10,5%

20.223 4,00% 329,2 33,5

18.675 5,50% 275,0 53,5

18.155 4,44% 302,2 35,7

17.877 4,43% 312,0 14,7

18.802 4,43% 335,4 0,0

40% - 60%

Baten in € 1.000 Lasten in € 1.000 Bestedingspercentage baten Bestedingspercentage lasten Kosten fondsenwerving in % Kosten beheer & administratie in %

67.246 67.396

9% - 12,5%

Personele lasten in € 1.000 Ziekteverzuim in % Basisformatie in fte Bijzondere formatie in fte

Grafiek risicoreserve % risicoreserve 65% 60% 55% Norm maximaal Norm minimaal Realisatie

50% 45% 40% 35% 30% 2006

2007

2008

2009

2010

Jaar

Grafiek basisformatie Verloop basisformatie Dienstenorganisatie in fte's

450 425

Basisformatie

400 375 Begroot

350

Gemiddeld Werkelijk

325 300 275 250 2003

2004

2005

2006

2007

2008

2009

2010

2011

Jaar

Jaarrekening 2010


8

2

Activiteiten programmalijnen

In dit hoofdstuk wordt op hoofdlijnen verslag gedaan van de activiteiten van de dienstenorganisatie van de Protestantse Kerk in Nederland in 2010. De werkvelden worden geïllustreerd door een beknopt financieel overzicht gevoed vanuit de jaarrekening 2010.

Institutionele Ondersteuning Het programma Institutionele Ondersteuning (IO) levert een bijdrage aan het leiding geven aan het leven en werken van kerk en gemeenten. Dit wordt gedaan door de ‘institutionele organisatie’ van de kerk te ondersteunen, met name bij de uitvoering van en de communicatie over het ‘ambtelijk werk’. Deze ondersteuning is zowel inhoudelijk als praktisch. Het gaat hierbij om het werk van de ambtelijke vergaderingen als zodanig, en dat van de daarmee samenhangende organen (de ‘ambtelijke organisatie’) en de colleges. Ook gaat het om de organisatorische en kerkordelijke inrichting en beheersmatige opbouw van de kerkelijke organisatie, kortom hoe de Protestantse Kerk in Nederland het best georganiseerd en bestuurd kan worden. De uitgaven en inkomsten van de programmalijn Institutionele Ondersteuning zien er als volgt uit: Institutionele Ondersteuning %

(x € 1.000)

Opbrengst vrijwillige geldwerving Bijdragen Protestantse Kerk in Nederland Overige inkomsten Totaal beschikbaar voor de doelstelling Synodewerk Juridische zaken Classicale Ondersteuning Kerkbeheer Kerkelijke bijdragen Oecumene Resultaat doelstellingen Resultaatverdeling Institutionele Ondersteuning (x € 1.000)

Risicoreserve (inclusief resourceresultaat) Verbinden (migrantenkerken)/ IO: Perki e.d. Totaal resultaat

0,0% 99,0% 1,0% 100,0% 27,6% 12,4% 22,0% 15,3% 3,8% 8,9% 10,1%

Rekening 2010 0 4.875 50 4.925 1.360 611 1.082 752 187 436 497

% 0,0% 99,4% 0,6% 100,0% 32,8% 17,5% 24,3% 13,9% 4,2% 7,2% 0,0%

Rekening 2010 452 45 497

Begroot 2010

%

0 4.918 32 4.950 1.624 867 1.204 689 208 358 0 Begroot 2010

0

0,0% 98,4% 1,6% 100,0% 29,4% 15,5% 19,5% 13,9% 5,5% 7,3% 8,8%

Rekening 2009 0 4.744 78 4.822 1.419 748 941 672 266 353 424 Rekening 2009 381 43 424

Synodewerk (€ 1.360k, begroot € 1.624) Evaluatie kerkorde In september behandelde de generale synode het eerste deelrapport van het generale college voor de kerkorde met voorstellen tot wijziging van de ordinanties 1 t/m 5. Dit was een vervolg van het rapport ‘De kerkorde bij de tijd’ van de commissie evaluatie kerkorde dat in november 2009 door de synode was behandeld. De synode stelde 72 wijzigingen in eerste lezing vast. Deze werden in november ter consideratie aan de kerkenraden en classicale vergaderingen voorgelegd. Het generale college voor de kerkorde zette zich vervolgens aan de voorbereiding van een tweede deelrapport over wijzigingen in de ordinanties 6 t/m 14, dat in april 2011 door de generale synode zal worden behandeld. Hand aan de ploeg De generale synode behandelde een drietal vervolgnota’s en -rapportages van de beleidscommissie predikanten (BCP) op het rapport ‘Hand aan de ploeg’. Zij stelde een regeling vast voor de permanente educatie voor predikanten en kerkelijk werkers. Associatieovereenkomsten De synode stelde een ontwerp-associatieovereenkomst met de Presbyterian Church of Ghana vast en legde deze ter bespreking voor aan de classicale vergaderingen. Er werd ondersteuning gegeven aan de uitwerking van onderdelen van de associatieovereenkomst met de Geredja Kristen Indonesia Nederland (GKiN). De mogelijkheid van een associatieovereenkomst met PERKI werd na een eerste verkenning voorlopig aangehouden. Ten aanzien van de protestantse kerken in Aruba en Bonaire is in overleg met Kerk in Actie onderzocht op welke wijze het contact vorm kan krijgen. Een associatieovereenkomst lijkt vooralsnog een te zwaar instrument hiervoor.

Jaarrekening 2010


9

Verbetering toegankelijkheid informatie via de website Aan geplande kwalitatieve verbetering van de toegankelijkheid van informatie vanuit IO via de website kon geen uitvoering worden gegeven. Dit kwam door tijdgebrek als gevolg van vervanging wegens ziekte van de programmamanager. Wel werd een begin gemaakt met het toegankelijk maken van de jurisprudentie kerkelijke rechtspraak. Ondersteuning reguliere werk landelijke organen Synode en moderamen algemeen Het moderamen heeft de voorbereiding en uitvoering van de besluiten van generale en kleine synode gestalte gegeven, onder meer door de planning en voorbereiding van de vergaderingen en het verstrekken van vervolgopdrachten aan met name de dienstenorganisatie. Hoogtepunten van het afgelopen jaar waren de aanvaarding van de Nieuwe Bijbelvertaling als een van de aangewezen vertalingen voor gebruik in liturgie en leerhuis, de behandeling van de nota ‘Spreken over God’ en de Islamnota. Het moderamen heeft in het kader van de communicatiestrategie werkbezoeken gebracht aan de Protestantse gemeente te Breda en het justitiepastoraat. In dit kader werd een penitentiaire inrichting te Zoetermeer bezocht. In het kader van de kwaliteitsbevordering van de leden van synode en colleges werd de jaarlijkse introductiedag voor nieuwe synodeleden gehouden. Wel hebben het moderamen van de synode van de Protestantse Kerk in Nederland als geheel en de synodale commissie van de Evangelisch Lutherse Synode een gezamenlijke studiedag gehouden over de ontwikkeling van een nieuw visiedocument als vervolg op ‘Leren leven van de verwondering’. Commissie bijzondere zorg (CBZ) en contacten met de Hersteld Hervormde Kerk De kleine synode stelde op voorstel van CBZ vier voorzieningen en tweeherzieningen vast. De commissie hoopt in 2011 haar werk te kunnen afronden met een advies voor nog 1 laatste voorziening en de opstelling van haar eindverslag voor de generale synode van april 2011. Op 25 november 2010 kwam met het verstrijken van de termijn voor een verzoek tot cassatie een einde aan de ‘verklaring van recht-procedure’ met een uitspraak van het gerechtshof Amsterdam d.d. 24 augustus 2010. Daarin werden alle vorderingen in hoger beroep van zes hersteld hervormde gemeenten tegen de Protestantse Kerk afgewezen en werd het eindvonnis uit 2008 bekrachtigd. Deze uitspraak bevestigt dat de hervormde gemeenten zich niet konden losmaken van de Protestantse Kerk in Nederland en bevat daarmee belangrijke overwegingen ten aanzien van de kerkelijke rechtspraak. Op 22 december 2010 deed de rechtbank Arnhem uitspraak in een zaak van de hervormde gemeente te Nederhemert tegen de hersteld hervormde gemeente aldaar. De rechtbank bevestigde het rechtmatige eigendom van de hervormde gemeente inzake haar gebouwen en eigendommen. Juridische zaken (€ 611k, begroot 867k) Juridische advisering algemeen Vanuit de afdeling wordt intensieve ondersteuning gegeven aan het werk van (het moderamen van de) generale synode, ELS en aan (onderdelen van) de dienstenorganisatie op het terrein van kerkordelijke en juridische aspecten van het werk. Onderwerpen die veel aandacht en tijd opeisten waren de permanente ondersteuning van moderamen en (klein) synode, het generale college voor de kerkorde in het kader van de evaluatie van de kerkorde, de kerkordelijke implicaties van beslissingen inzake ‘Hand aan de ploeg’, de ondersteuning bij bezwaarprocedures en revisieverzoeken inzake besluiten van het (moderamen) van de generale synode, het LRP-project en kerkelijke stichtingen. Vragen uit de kerk Daarnaast werden maandelijks gemiddeld 100 vragen behandeld van kerkenraden, ambtsdragers, classicale moderamina, colleges en gemeenteadviseurs, veelal over kerkjuridische vragen en problemen die ter plaatse spelen. Hierbij wordt nauw samengewerkt met het beraad van regionaal adviseurs classicale vergaderingen en gemeenteadviseurs kerkbeheer. Relatie kerk-overheid Op het terrein van de relatie van de kerk(en) tot de overheid wordt structureel ondersteuning geboden aan het werk van de commissie kerkgebouwen van CIO - door het voeren van het secretariaat voor deze commissie - en aan de afgevaardigden daarin namens onze kerk. Onderwerpen die dit jaar aandacht vroegen waren de in het regeerakkoord aangekondigde wijzigingen in de giftenaftrek en een ‘geefwet’, de uitvoering van het in 2007 gesloten convenant

Jaarrekening 2010


10

tussen CIO en Belastingdienst over de toepassing van de ANBI-regelgeving voor de kerken met als gevolg meer aandacht voor het toezicht op de regelgeving in eigen kring, het toenemend belang van Europese regelgeving en het overheidsbeleid ten aanzien van monumentale kerkgebouwen (herbestemming, subsidieregelingen en de aanwijzing van gebouwen tot monument). De werkzaamheden zijn in het algemeen volgens planning uitgevoerd, ondanks de hoge werkdruk als gevolg van de langdurige ziekte van de programmamanager die in het verleden als hoofd JUZA een belangrijke steunpilaar voor deze afdeling was. Classicale ondersteuning (€ 1.082k, begroot 1.204k) De RACV-ers geven specifieke ondersteuning aan brede moderamina van de classicale vergaderingen en/of aan de regionale colleges (visitatie en beheerszaken) bij meer ingewikkelde processen van gemeentevorming. De ondersteuning kan inhoudelijk, kerkordelijk of procesmatig zijn. Als het nodig werken ze dan samen (of in afstemming met) de gemeenteadviseurs (kerkbeheer). De begeleiding van conflicten rond predikanten (toepassing tijdelijke vrijstelling, ontheffing werkzaamheden, opzichtzaken) en disfunctionerende kerkenraden vraagt daarin veel aandacht. Er wordt onderling samengewerkt binnen het landelijk RACV-beraad dat maandelijks bijeenkomt voor kerkjuridische afstemming, de ontwikkeling van modellen en voor bezinning en intervisie. Incidenteel wordt vanuit het beraad ondersteuning geboden bij projecten van de dienstverlening, zoals in 2010 de implementatie van ‘Hand aan de ploeg’ en de follow-up inzake de evaluatie van de kerkorde. Daarnaast werden cursussen gegeven voor nieuwe leden van (brede moderamina) classicale vergaderingen. Op de agenda stonden in 2010 onder meer gecompliceerde federatie- en fusieproblematiek in combinatie met herstructurering en inkrimping en afstoting van gebouwen, toenemende zorg over kleine gemeenten en groeiende aandacht (van classicale vergaderingen) voor de samenwerking van gemeenten en predikanten, de beleidsontwikkeling van classicaal beleid, interne conflicten als gevolg van groei van de evangelische stroming, toenemende behoefte aan contacten tussen brede moderamina van de classes en de regionale colleges voor visitatie en de behandeling van beheerszaken, de gevolgen van scheuring van gemeenten als gevolg van het ontstaan van hersteld hervormde gemeenten en de voorlichting bij het consideratietraject inzake de wijziging van de kerkorde als gevolg van de kerkorde-evaluatie. Intussen lijkt de spanning toe te nemen tussen de neiging om plaatselijke problemen in de gemeenten zelf praktisch op te lossen enerzijds en de loyaliteit aan de kerkordelijke regels en procedures anderzijds. Kerkbeheer (€ 752k, begroot € 689k) De gemeenteadviseurs kerkbeheer ondersteunen de plaatselijke beheerders en kerkenraden bij het beleid inzake beheer van de gelden en bezittingen van de plaatselijke gemeenten en diaconieën. Tevens dragen zij als adviseur bij aan het werk van de regionale colleges voor de behandeling van beheerszaken (RCBB) in het kader van het toezien op de vermogensrechtelijke zaken van de gemeenten. Tot het standaardpakket inzake de advisering van plaatselijke beheerders behoort het bieden van hulp en ondersteuning bij de ontwikkeling van het opstellen van en het werken met meerjarenramingen en het opmaken van begrotingen en jaarrekeningen volgens het vastgestelde model. Ook bij ingewikkelde financiële operaties als gevolg van federaties, verenigingen, fusies en andere samenwerkingsverbanden verleent het RCBB steun en hulp. Bij de werkzaamheden voor het RCBB staan het voorbereiden van solvabiliteitsverklaringen en voorafgaande toestemming van het RCBB bij bepaalde beheersdaden centraal, maar ook de ondersteuning van het werk van de colleges in het algemeen. De behandeling van de jaarstukken van de gemeente geschiedt door leden van het RCBB en enkele andere vrijwilligers.. Onderwerpen die in toenemende mate aandacht vroegen betreffen: • de afnemende solvabiliteit van gemeenten en gemeenten met een niet-sluitende exploitatie, met als gevolg intensivering van het overleg met kerkenraden over invulling van de predikantsvacatures; • de eerste gevallen van toepassing van artikel 20-5 van de generale regeling predikantstraktementen (het gaat hierbij om insolvabiliteit van gemeenten met predikantsbezetting); • de gebouwenproblematiek: het afstoten van kerkgebouwen, (orgel)restauraties, herbestemming van monumentale kerkgebouwen en de daarbijbehorende spanningen en conflicten; • de oprichting van stichtingen tot behoud van kerkgebouwen of begraafplaatsen; • de problematiek van (te) kleine gemeenten.

Jaarrekening 2010


11

De noodzaak van contact tussen dit werkveld en de brede moderamina van de classicale vergaderingen en de visitatie neemt mede hierdoor toe. Dit wordt steeds meer ingezien. Kerkelijke bijdragen (€ 187k, begroot € 208k) De kerkelijke bijdragen, waartoe ook de contributies gerekend worden, gaan onder meer naar de Raad voor de plaatselijke Geldwerving, SKKN, Raad van Kerken, CIOk, WCWC, CEC en GOR. Ook de Bumarechten die door de kerk namens de gemeenten worden afgedragen, worden hieronder verantwoord, hetgeen het verschil met de begroting verklaart. Oecumene (€ 436k, begroot € 358k) Vanuit het moderamen werden de vaste contacten met andere kerken in Nederland via de Raad van Kerken en andere platforms onderhouden. Ook werd door het moderamen deelgenomen aan het jaarlijkse oecumenediner. In internationaal verband namen delegaties namens onze kerk deel aan de vergaderingen van de World Communion of Reformed Churches in Grand Rapids (juni) en van de Lutherse Wereldfederatie in Stuttgart (juli). In september vergaderde het Central Committee van de Europese Raad van Kerken (CEC) in Soesterberg. Deze bijeenkomst werd door de dienstenorganisatie voorbereid. De scriba woonde deze bijeenkomst bij. Er werd door de adjunct-directeur een bijdrage geleverd aan enkele bijeenkomsten ter voorbereiding van een periodieke strategische bezinning van de Council of World Mission. Zowel in de WARC als de CWM speelt de vraag of de vestigingsplaats van deze raden niet beter buiten Europa zou kunnen liggen.

Kerk in Ontwikkeling Kerk in Ontwikkeling wil de gemeenten van de Protestantse Kerk in Nederland ondersteunen met het oog op een aantal uitdagingen waar wij samen voor staan en voor gaan. Die uitdagingen zijn samengevat in twee kernwoorden die samen de missie van dit programma vormen en de visie dragen: geloofwaardig en aanstekelijk. Het hart van het programma wordt gevormd door dienstverlening door gemeenteadviseurs, die zowel plaatselijk als landelijk werken. Met deze dienstverlening willen we een bijdrage leveren aan de ontwikkeling van de Protestantse Kerk in Nederland tot een herkenbaar en aansprekend ‘merk’ in de Nederlandse samenleving. De dienstverlening vertaalt zich in de volgende taken: acquisitie, basisdienstverlening en betaalde dienstverlening. Om dit hart heen bevindt zich een binnencirkel (Gemeenteopbouw) en een buitencirkel (Verbinden). Ook de steunverlening (uitgevoerd door het Bureau Steunverlening) valt onder het programma KiO, evenals de ontwikkeling en coördinatie van het vrijwilligersbeleid (tot juli 2010) en het maatschappelijk activeringswerk. De uitgaven en inkomsten van de programmalijn Kerk in Ontwikkeling zien er als volgt uit: Kerk in Ontwikkeling %

(x € 1.000)

Opbrengst vrijwillige geldwerving Bijdragen Protestantse Kerk in Nederland Overige inkomsten Totaal beschikbaar voor de doelstelling Aquisitie Basisdienstverlening Betaalde dienstverlening Gemeenteopbouw Verbinden Steunverleningen MA-werk Resultaat doelstellingen

Resultaatverdeling Kerk in Ontwikkeling (x € 1.000)

Risicoreserve (inclusief resourceresultaat) Reserve steunverlening gemeenten Reserve categoriaal werk Reserve missionair werk Reserve Kerk en Israël Totaal resultaat

Jaarrekening 2010

0,0% 80,1% 19,9% 100,0% 6,2% 22,9% 6,9% 9,2% 10,6% 37,7% 5,9% 0,6%

Rekening 2010 0 8.267 2.059 10.326 642 2.364 715 954 1.092 3.889 605 65

% 0,0% 82,5% 17,5% 100,0% 7,3% 15,6% 7,9% 10,8% 12,6% 40,0% 5,7% 0,0%

Rekening 2010 -12

77 65


Begroot 2010 0 9.402 2.001 11.403 830 1.781 906 1.233 1.439 4.566 648 0

Begroot 2010

0

% 0,0% 80,8% 19,1% 100,0% 6,1% 24,5% 5,1% 9,0% 9,5% 23,7% 7,1% 15,0%

Rekening 2009 2 8.516 2.016 10.534 646 2.576 540 943 1.005 2.496 746 1.582

Rekening 2009 293 1.094 33 118 43 1.582

12

Acquisitie (€ 642k, begroot € 830k) De acquisitie geeft invulling aan de primaire doelstellingen van Kerk in Ontwikkeling welke gericht zijn op een betere toerusting en een beter functioneren van plaatselijke gemeenten, zowel in bestuurlijk als in geestelijk opzicht. De gemeenteadviseurs leggen contacten met nieuwe predikanten, spreken met kerkenraden, en zijn aanwezig op studiedagen en beurzen om contacten te leggen en hun diensten onder de aandacht te brengen. Dit is een doorlopende activiteit, die kan resulteren in contracten voor betaalde dienstverlening, cursuswerk en verschillende vormen van basisdienstverlening. Ook is de acquisitie vaak de plek waar vragen worden gesignaleerd welke vervolgens aanleiding zijn voor een project (nieuwe cursusmaterialen voor pastoraat bijvoorbeeld). Er wordt naar gestreefd de inzet van de gemeenteadviseurs zoveel mogelijk vraaggestuurd te laten zijn. Aangezien het werkonderdeel acquisitie minder vraaggestuurd is, is dit jaar met deze tijd heel bewust omgegaan en zo is er tijd overgebleven om met meer basisdienstverlening de daadwerkelijke vragen te kunnen beantwoorden. Basisdienstverlening (€ 2.364k, begroot € 1.781k) De basisdienstverlening geeft net als de acquisitie invulling aan de primaire doelstellingen van Kerk in Ontwikkeling, die gericht zijn op een betere toerusting en een beter functioneren van plaatselijke gemeenten, zowel in bestuurlijk als in geestelijk opzicht. Dit onderdeel is sterk vraaggestuurd, en beantwoordt heel duidelijk aan een behoefte bij gemeenten. Binnen deze dienstverlening kunnen eenvoudige vragen beantwoord worden. Er kan bijvoorbeeld een keer een kerkenraadsvergadering bezocht worden, of een werkgroep uit de gemeente begeleid worden bij het opstellen van een werkplan. Zodra de begeleiding intensiever wordt of er meer dan de gewone voorbereiding voor een gemeenteadviseur voor nodig is, valt het onder het traject betaalde dienstverlening. Met basisdienstverlening zijn ook dit jaar weer veel gemeenten op de meest uiteenlopende velden op weg geholpen. Dat kan gaan van het zoeken naar een goede adviseur op een bepaald terrein, tot het brengen van structuur in een werkgroep. De basis dienstverlening wordt medegefinancierd door bijdragen vanuit de programma’s Kerk in Actie en Missionair Werk en Kerkgroei. Onder de basisdienstverlening valt ook de basisadvisering op het terrein van Kerk in Actie en voor Missionair Werk en Kerkgroei. De eerste advisering is evenals voorgaande jaren zeer divers, wat de waarde bewijst van een centraal adres voor deze vragen. Van collectezakken, tot besteding van diaconale gelden, van het nadenken over WMO tot het aangaan van een contact met andere diaconale groepen en commissies in de regio. Op al deze gebieden bood de gemeenteadviseur advies of verwees door naar bijvoorbeeld de collega’s van Interactief. Op deze wijze wordt diaconaal gemeente zijn gestimuleerd. De eerste missionaire ronde werd in 2010 afgerond. Vele kerken waren hier aanwezig en werden door de gemeenteadviseurs actief bevraagd op hun actie na afloop van de bijeenkomst. Voor kerken die aan de slag wilden, was er de mogelijkheid om geadviseerd te worden. In totaal werd bij zo’n 150 gemeentes daadwerkelijk advies gegeven rond missionaire vragen en mogelijkheden om de werfkracht van de gemeenten te versterken. Voor het kennisnetwerk voor deze beide werkvelden werden in 2010 twee maal twee dagen georganiseerd, waarop de gemeenteadviseurs toegerust werden met betrekking tot nieuwe ontwikkelingen. Er was een toegenomen deelname van de MUO’s aan deze dagen, wat de samenwerking bevordert. Er werd besloten om de toerusting voor de gemeenteadviseurs in 2011 in te zetten op een wijze die meer mogelijkheid biedt om aan te sluiten bij de actualiteit, en minder beslag legt op hun tijd. De nieuwe vorm moet in 2011 ontwikkeld worden. Betaalde dienstverlening (€ 715k, begroot € 906k) Het aantal trajecten betaalde dienstverlening werd dit jaar gemeten op de BSC (Balanced Scorecard). Al snel bleek echter dat niet het aantal trajecten een indicator is, maar de omvang van deze trajecten. Dit jaar werden enkele zeer intensieve trajecten in gemeenten afgesloten waarbij een gemeenteadviseur bijvoorbeeld zeer nauw betrokken was bij een fusieproces of bij het tot stand komen van een oplossing voor een conflict. Ook andere doelstellingen werden gerealiseerd met betaalde dienstverlening, zoals werken aan geloofsopbouw. Er werd 32% meer betaalde dienstverlening afgezet dan in 2009. De langdurige ziekte van enkele collega’s waar we in KiO mee te maken hadden, vertaalde zich helaas ook het sterkst in deze doelstelling. Door het ontbreken van een ‘vast’ gezicht, werd in hun regio minder dienstverlening binnengehaald. Tegelijk is het mindere resultaat ook het gevolg van de beperkte mogelijkheden die gemeenten financieel zien voor de inzet van een betaalde adviseur.

Jaarrekening 2010


13

Gemeenteopbouw (€ 954k, begroot € 1.233k) Het aanroeren van het geloofsgesprek en hiervoor handvatten aanbieden, is een van de speerpunten geweest waar de gemeenteadviseurs zich afgelopen jaar voor hebben ingezet (doelstelling 1). Het mede door KiO vervaardigde materiaal voor de startzondag bood hier handreikingen voor en werd dan ook veelvuldig door gemeenten ingezet. Zo ook de DVD behorend bij het programma ‘Camera Loopt’. Het vrijwillige kader werd toegerust voor hun werk in de kerk door middel van bezinningsdagen voor kerkenraden, cursussen en het bijwerken van materiaal van bestaande cursussen. Een heel bijzondere input voor het geloofsgesprek, maar ook om een gemeente te helpen missionair te zijn was het KerstEvent in Den Bosch dat uiteindelijk zelfs op medewerking van de NCRV kon rekenen. De kleine gemeenten en hun problemen stonden dit jaar volop in de schijnwerpers. Het project SAGE is bedoeld om netwerkvorming van gemeenten te stimuleren en gemeenten te begeleiden in een proces van herstructurering naar een gezonde gemeente toe. Dit project kreeg meer vorm en de eerste clusters van gemeenten werden gevormd. Een afstudeerscriptie droeg bij aan het krijgen van een beter beeld van de problemen die in deze gemeenten en rond de problematiek van krimp spelen. Op het gebied van de kerkmuziek werd vorm gegeven aan de opleiding van nieuwe kerkmusici, aan kerkmuziekdagen in Hoeven en aan enkele processen rond het Nieuwe Liedboek. Doel is steeds om te zorgen dat toon en taal van liturgie en kerkmuziek mensen raken, Het project Experimentendag werd stopgezet na afweging van de te maken onkosten en de te verwachten belangstelling. De Inspiratiebeurzen daarentegen waren dit jaar opnieuw succesvol in het benaderen van mensen met materialen en mogelijkheden voor toerusting. In 2010 werd ook het plan ontwikkeld voor een eerste landelijke pastorale dag, die in april 2011 zal plaatsvinden. Het meldpunt Seksueel Misbruik in Pastorale Relaties (SMPR) kreeg in 2010 zeer veel werk vanwege de problemen in de rooms-katholieke kerk. Hoewel deze kerk een eigen instantie hiervoor heeft (Hulp en Recht) kozen mensen om diverse redenen er toch voor om met de SMPR contact te leggen en hebben de medewerkers er zich voor ingespannen dit zo goed mogelijk te laten verlopen. Binnen enkele gemeentes werd door daartoe opgeleide gemeenteadviseurs een begeleidingstraject ingezet na constatering van een misbruiksituatie. Het werk van deze hoofddoelstelling is voornamelijk in projecten gevat. KiO heeft besloten deze projecten alleen uit te voeren wanneer hier daadwerkelijk vraag naar was, het financieel verantwoord was in de afweging van kosten en opbrengsten en de menskracht beschikbaar was. Er is zeer beperkt geworven in de vacatureruimte, waardoor met name op dit onderdeel, en het volgende Verbinden, een onderschrijding van het budget zichtbaar is. Verbinden (€ 1.092k, begroot € 1.439k) Om het gesprek over de roeping tot onopgeefbare verbondenheid met het volk Israel te stimuleren werd 4 keer het blad Kerk&Israel Onderweg gepubliceerd met artikelen over diverse onderwerpen, ondermeer over het Kairosdocument. Dit document zorgde voor het nodige werk, ook in de advisering aan gemeenten. De website HolySwitch slaagde er opnieuw in om met een mooie stand op Flevo de aandacht van jongeren te trekken voor de situatie in Israel en de Palestijnse gebieden en de relatie van de Protestantse Kerk met de bewoners van deze landstreek. Vanuit de Kerk&Israel collecte werd een bijdrage aan de reserves toegevoegd, ondermeer met het oog op enkele geplande uitgaven in 2011. Om het intern kerkelijke gesprek over en de ontmoeting met moslims te stimuleren werd ondermeer de website uitgebouwd. Zo kon worden voorzien in de vraag naar toerustingsmateriaal. Bij diverse actuele situaties werd geadviseerd aan moderamen, maar ook aan plaatselijke gemeenten. Ook werd meegewerkt aan bijvoorbeeld de actie ‘Samen Stemmen’ op 9 juni. De medewerkers in het werkveld Migrantenkerken werkten dit jaar aan het opstellen van een nota (voltooiing in 2011) die in kaart moet brengen wat de dienstenorganisatie op dit werkveld voor kansen heeft, om de relatie met migranten te kunnen verdiepen. Dit gebeurde in samenspraak met de migrantenkerken, wat op zich al een verdieping van de relatie was. Relaties met deze kerken werden verder (uit)gebouwd en met een aantal kerken vonden gesprekken plaats over mogelijke vormen van aansluiting bij de Protestantse Kerk. Als product was er het boekje, samen met de Raad van Kerken gemaakt, dat migranten een gezicht wil geven. Steunverleningen (€ 3.889k, begroot € 4.566k) In 2010 werden door de Kamer voor de Steunverlening 109 steunaanvragen van plaatselijke gemeenten behandeld. Dat was er één meer dan in het voorgaande jaar, maar nog steeds aanzienlijk minder dan in de jaren daarvoor, toen het aantal aanvragen tussen 140 en 160 lag. De daling van het aantal aanvragen in de afgelopen twee jaar heeft zeker te maken met “de recessie”, die ook de kerkelijke gemeentes niet onberoerd laat. Daarnaast zal ook een deel van de verklaring gevonden worden in het feit dat door fusies van plaatselijke gemeentes, het aantal gemeentes binnen de kerk

Jaarrekening 2010


14

daalt. Het komt daardoor minder voor dat vanuit een gefedereerde gemeente zowel een hervormde als een gereformeerde aanvraag komt. Na de Generale Synode van april 2009 waar onder andere het studentenpastoraat aan de orde kwam, is een aantal bijeenkomsten georganiseerd van de studentenpastores om de consequenties van de besluitvorming te doordenken. Alle pastores die indertijd werkzaam waren zijn voorgelicht over de mogelijkheid qua dienstverband over te stappen naar de dienstenorganisatie. Vier predikanten die nieuw benoemd werden of van wie het arbeidscontract verlengd moest worden, hebben nu de status van medewerker van de dienstenorganisatie. In de sollicitatie- en voortgangsgesprekken spelen de aandachtspunten die de synode heeft geformuleerd (m.n. de missionaire spits in het studentenpastoraat en de samenwerking met christelijke studentenverenigingen) een belangrijke rol. Verder is de nieuwe werkgroep studentenpastoraat zich, in lijn met de aangenomen nota Categoriaal Pastoraat, in eerste instantie bezig gaan houden met het formuleren van criteria waar samenwerkingsprojecten op het terrein van studentenpastoraat en waarvoor financiële ondersteuning gevraagd wordt, aan dienen te voldoen. Voor een verdere toelichting aangaande de bestedingen in het kader van de Solidariteitskas wordt verwezen naar hoofdstuk 7. Maatschappelijk Activeringswerk (€ 605k, begroot € 648k) Het Maatschappelijk Activeringswerk heeft een bijzonder jaar achter de rug. Ze was ondermeer actief op het terrein van armoedebestrijding, ouderen, WMO, vormen van sociale uitsluiting en interreligieuze dialoog. Door de bezuinigingen van overheidswege leek een deel van de subsidie weg te gaan vallen. Grote inspanning van de coördinator stelde echter de aanzienlijke subsidies van de provincies Overijssel en Gelderland tot en met 2012 veilig. Ook vanaf 2013 zou Overijssel rond de WMO graag het MA-werk blijven steunen. De provincie Gelderland is overtuigd geraakt van het nut van het MA-werk en heeft via een amendement van de Provinciale Staten uitgesproken per 2013 75% van het huidige budget beschikbaar te blijven stellen, zodat het werk toch voort kan gaan. De provincie Friesland stelde samen met vier burgerlijke gemeenten in Noordoost Friesland € 140k beschikbaar om het NOFA-project, een armoedebestrijdingsproject dat opgezet is door ruim 50 diaconieën in Noordoost Friesland, in 2011 en 2012 te gaan ondersteunen. Fondsen, ACV en diaconieën zorgen voor de rest van het bedrag dat nodig is. Met Kerk in Actie is eind 2010 overeengekomen dat de inhoudelijke kant van het Maatschappelijk Activeringswerk landbreed op haar steun kan rekenen. Zij heeft de bereidheid uitgesproken om mee te denken hoe de kerk, provinciaal en lokaal, aan de samenleving haar steentje kan blijven bijdragen.

Missionair Werk en Kerkgroei De uitgaven en inkomsten van de programmalijn Missionair Werk en Kerkgroei (MWK) zien er als volgt uit: Missionair Werk en Kerkgroei %

(x € 1.000)

Opbrengst vrijwillige geldwerving (netto via PKN) Bijdragen Protestantse Kerk in Nederland Overige inkomsten Totaal beschikbaar voor de doelstelling Ronde Kerk naar buiten / advies en trajecten gem. Missionaire communicatie / materiaal / startzondag Pioniersplekken Flankerend beleid Financiële steunen hulpverlening Resultaat doelstellingen

Resultaatverdeling Missionair Werk en Kerkgroei (x € 1.000)

Risicoreserve Reserve missionair werk Totaal resultaat

0,0% 54,3% 45,7% 100,0% 18,1% 14,8% 7,2% 14,8% 34,1% 11,2%

Rekening 2010 0 952 801 1.753 317 259 126 259 597 196

% 40,7% 15,3% 43,9% 100,0% 28,5% 15,4% 27,4% 15,3% 13,4% 0,0%

Rekening 2010 196 196

Begroot 2010 858 323 926 2.107 599 325 577 323 283 0

Begroot 2010

0

% 53,8% 13,2% 33,0% 100,0% 16,0% 12,0% 4,1% 15,0% 36,0% 16,9%

Rekening 2009 830 203 508 1.541 246 185 63 231 555 260

Rekening 2009 260 260

Ronde ‘Kerk naar Buiten’ (€ 317, begroot € 599k) Vanaf september 2009 tot de zomer van 2010 is in iedere classis een bijeenkomst aangeboden over de missionaire gemeente, ‘Kerk naar Buiten’ door ds. Hans van Ark en Nynke Dijkstra-Algra, beiden werkzaam bij het Missionair Team. In daarvoor aangewezen gebieden heeft ook de IZB aan de

Jaarrekening 2010


15

bijeenkomsten meegewerkt. Ook de gemeenteadviseurs waren van de partij. Gemiddeld kwamen 15 tot 20 predikanten naar een middagbijeenkomst en bezochten 60 tot 70 gemeenteleden een avondbijeenkomst. Er is een film, getiteld ‘Voor hen – een film met een missie’, vertoond die de kerkelijke situatie in Nederland en de missionaire (on)mogelijkheden in beeld brengt, er is informatie gegeven en de aanwezigen konden ideeën opdoen. De bezoekers kregen een map met 30 kansrijke missionaire modellen en de DVD waarop de film staat. Er zijn ruim 7000 exemplaren verspreid. De modellen zijn in verkorte vorm opgenomen in een klein boekje dat breed verspreid is onder gemeenteleden (ruim 36.000 exemplaren). Daarnaast zijn de modellen te vinden op de website van de Protestantse Kerk (www.pkn.nl/missionair), voorzien van (additionele) toepassingsmogelijkheden, werkvormen, ervaringen die ermee zijn opgedaan, etc. Er is een bestand van 6437 bezoekers opgebouwd die de Missionaire Nieuwsbrief ontvangen. Wat heeft deze missionaire ronde teweeggebracht? Dr. Jan B.G. Jonkers zocht het voor ons uit. Twee van de drie deelnemers gaven o.m. aan een waardevolle missionaire visie gevonden te hebben en voortaan meer gespitst te zijn op contacten met buitenkerkelijken. Ook in gemeenten liet de campagne zijn sporen na: vier van de tien respondenten noemden zaken als versterking van de missionaire visie in de eigen gemeente en een grotere bepaaldheid bij missionaire mogelijkheden. Al met al een positief beeld van het effect van de missionaire ronde. De resultaten waren zo bemoedigend dat er in het najaar van 2010 opnieuw een missionaire ronde door Nederland is voorbereid. Het gaat dan om 80 dagen, dit keer verspreid over twee jaar. De IZB heeft toegezegd ook weer van de partij te zijn. De ronde start in februari 2011. Twee vragen die blijkens de enquête overal leven krijgen in de tweede ronde volop aandacht. Het zijn de vragen ‘hoe krijgen we meer zicht op onze omgeving?’ en ‘hoe komen we onze verlegenheid te boven om met anderen - binnen en buiten de gemeente - over geloven te spreken,?’. Opnieuw een middag- en avondbijeenkomst. Aan de ingrediënten voor beide bijeenkomsten is hard gewerkt (o.m. handzaam werkmateriaal, korte films over missionair werk, verkenningen van de Nederlandse cultuur). De gemeenteadviseurs hebben meegewerkt aan de eerste missionaire ronde en laten zich ook inschakelen bij de tweede. De kosten van de missionaire ronde zijn in 2010 lager geweest dan begroot. De materialen voor de eerste missionaire ronde konden voor het overgrote deel al in 2009 worden bekostigd. Missionaire communicatie (€ 259k, begroot € 325k) In 2009 was het jaarthema ‘geloof’, in 2010 ‘hoop’ en in 2011 zal het thema ‘liefde’ zijn. In diverse materialen die bedoeld zijn om het missionaire werk van gemeenten te ondersteunen, keren deze thema’s terug. Zo verschenen in 2010 twee geschenkboekjes met de titels ‘Geloof’ (2010: 1675 ex. verkocht) en ‘Hoop’ (4489 ex.). Beide boekjes bevatten teksten uit de bijbel, citaten, gedicht- en liedteksten van bekende schrijvers rond genoemde thema’s. Ook de grote christelijke feestdagen hebben de aandacht. Dan ontmoeten gemeenten mensen die doorgaans niet naar de kerk gaan. Een cadeauboekje of -krant kan deze mensen helpen zich thuis te gaan voelen in de kring van de gemeente. De boekjes ‘Op weg naar Pasen’ (8600 ex.) en ‘De Geest krijgen’ (2575 ex.) waren daarvoor bedoeld. We hebben weer een adventskalender gemaakt (‘Hoopvol naar Kerst’, 10.184 ex.) en meegewerkt aan een kerstkrant ‘Kerst – Vol van Hoop’ die door gemeenten in zeer grote aantallen verspreid is (totaal 460.000 ex.). Ook onze andere uitgaven (gedenk- en geschenkboekjes, kaartensets, promotiemateriaal, studie-, werken toerustingsmateriaal) hebben hun weg naar de gemeente gevonden. Wekelijks stond op de homepage van www.pkn.nl een ‘missionaire blikvanger’ die surfers even bepaalde bij geloof en kerk. Via het onderdeel ‘missionair actief’ hebben we de activiteiten en projecten van MW&KG onder de aandacht van gemeenten gebracht. De site ‘kennismaken’, bedoeld voor ‘zoekers’, is in 2010 alleen onderhouden in verband met de herinrichting van de site www.pkn.nl als geheel. Veel plaatselijke kerken starten het nieuwe kerkenwerkseizoen met een startzondag of startweekend. Thema was dit jaar ‘Vol van Hoop’. Bij de Startzondag maakte het Missionaire Team ook dit jaar materialen waarmee plaatselijke gemeenten aan het werk konden, zoals de startkrant ‘Vol van Hoop’ die in grote aantallen besteld kon worden, met suggesties hoe deze te gebruiken (260.000 ex.) Veel gemeenten willen het thema van de startzondag gebruiken als thema voor het seizoen september 2010 – juni 2011. Daarom is er een handreiking samengesteld die gemeenten op meer momenten in het jaar kunnen gebruiken. De startzondagcampagne werd uitgebreid ondersteund door de site www.startzondag2010.nl. Gemeenten kunnen zich daar aanmelden en de aandacht vestigen op eigen specifieke activiteiten op hun startzondag.

Jaarrekening 2010


16

In 2010 bedroeg het aantal bekeken pagina’s op www.pkn.nl/missionair 287609. Ter vergelijking: in 2009 was dat 125170. Het aantal unieke bezoekers in 2010 was 38.515. In 2009 nog maar 20.727. De productiekosten van de uitgaven konden beneden de begroting blijven omdat de uitgaven inhoudelijk nagenoeg geheel in eigen beheer zijn geproduceerd. Verheugend is ook dat de opbrengsten uit verkoop boven het begrote bedrag uitgekomen zijn (€ 200k, terwijl € 165k begroot was). Kerkelijk pionieren (€ 126k, begroot € 577k) Kerkelijk pionieren bevordert het ontstaan van nieuwe en experimentele vormen van gemeente-zijn (zgn. Protestantse Pioniersplekken) in samenwerking met plaatselijke gemeenten, op locaties waar de kerk nauwelijks present is. Het gaat daarbij om het ontwikkelen van pioniersplekken en om het faciliteren van bestaande initiatieven tot gemeentevorming. Er kwam in 2010 een voortgangsnotitie kerkelijk pionieren gereed waarin het beleid en de aanpak m.b.t. kerkelijk pionieren voor de periode 2010 – 2012 is uitgewerkt en vastgelegd. Uitvoering en voorbereiding pioniersplekken Wateringseveld. Het gaat hier om een samenwerkingsproject met IZB en Hervormd- en Gereformeerd Wateringen dat wordt uitgevoerd in de vinexlocatie Wateringseveld, nabij Den Haag. Na drie projectjaren is er sprake van prille christelijke gemeenschapsvorming. Eind 2010 hebben de betrokken partners daarom besloten de driejarige projectperiode te verlengen tot vijf jaar. Ook is met Kerk in Actie afgesproken om naast de missionair werker een parttime diaconaal werker aan te stellen in 2011. Gemeentevorming is werk dat je nooit loslaat, schrijft pionier Arjen ten Brinke. Na een intensief winterseizoen zagen we er als gezin naar uit: Drie weken met de vouwwagen op vakantie naar Zuid Frankrijk, de Ardeche. De buren naast ons zetten hun tent op. Ze blijken ook uit Den Haag/Wateringseveld te komen maar hebben nog nooit van BOEI 90 gehoord. Ik geef ze een folder. De volgende dag: ‘Hoi, we hebben gisteravond voor de tent samen je foldertje goed doorgelezen en er een tijd over doorgepraat ook met andere Nederlanders die hier op de camping staan. Enne, ja, ik moet zeggen dat het ons eigenlijk heel erg aanspreekt wat jullie doen met BOEI 90. Ja, wij (mijn vriend en ik) hebben allebei geen christelijke achtergrond, zijn er totaal niet mee opgevoed, maar ik merk gewoon dat ik iets mis in mijn leven. We hebben best wel belangstelling om er meer over te weten. Bieden jullie ook cursussen aan of zo?’Ik zit in de tent. Ik ben verwonderd. Ik dank mijn Werkgever. Ik dank Hem dat Hij mij helemaal niet nodig heeft. Dat het allemaal van Zijn kant komt. Ik dank Hem dat ik er toe doe, maar tot op zekere hoogte. U bent het Heer, Die op zoek gaat naar mensen. Vleuterweide Sinds mei 2009 wordt samen met de Torenpleinkerk in Vleuten vorm gegeven aan kerkelijke presentie in de vinexwijk Vleuterweide (Leidsche Rijn). Inzet van dit project is experimenteel, missionair vormgeven van kerkelijke presentie in de wijk. IJburg. In het voorbije jaar zijn de voorbereidingen voor het stichten een nieuwe gemeente op IJburgAmsterdam afgerond. Het project is in de zomer van start gegaan. Ds. Rob Visser heeft de nodige bekendheid gekregen. Eind november is Sinterklaas per boot gearriveerd op IJburg. Ouders en kinderen die dat evenement hebben bijgewoond kunnen nooit meer zeggen dat zij ds. Visser nog nooit gezien hebben. Hij liet Sinterklaas gebeuren en had na afloop een prachtige bijeenkomst met kleine en grote gasten in de kerkruimte. En ook met kerst is ‘kerk op IJburg’ niet onopgemerkt gebleven. Er was een heuse kerststal met dieren en herders. Ds. Visser wandelde met een (wat weerspannige) kameel rond op IJburg om mensen te leren kennen en hen uit te nodigen kerst mee te vieren. Van beide gebeurtenissen zijn filmpjes op You Tube te zien. Getsewoud Ook de voorbereidingen voor een pioniersplek in de nieuwbouwwijk Getsewoud, Nieuw Vennep zijn afgerond: de pastor/kerkplanter is in 2010 geworven en begint zijn werk in april 2011. Kop van Zuid. Een volgend project omvat de voorbereiding van een interculturele gemeente in Rotterdam in het nieuwe zakendistrict Kop van Zuid, gericht op jonge professionals. Ook dit project kan in 2011 van start gaan. Digi-pioniersplek Gaan we pionieren op ‘het zevende continent’, het internet? Er is in 2010 een begin gemaakt met een verkenning van de mogelijkheden. Die verkenning wees uit dat kerkzijn op het net heel wat voeten in

Jaarrekening 2010


17

de aarde heeft! Moerwijk In 2010 is een gezamenlijke betrokkenheid van IZB en kerkelijk pionieren uitgewerkt bij MarcusConnect; een pioniersproject van de Marcuskerk in Den Haag. Voor ogen staat een tweesporenbeleid richting bestaande gemeente en richting nieuwe doelgroepen. Faciliteren van bestaande initiatieven tot gemeentevorming Kerkelijk pionieren heeft relaties gelegd met zo’n tien tot vijftien bestaande initiatieven tot nieuwe gemeentevorming in het land. Deze initiatieven variëren van een oecumenisch Dominicusproject in Den Haag tot een uit de kluiten gewassen, inmiddels wekelijks samenkomende, internationale Alphagroep van 80 mensen in Gouda. Er is beleid ontwikkeld ten aanzien van deze pioniers: we faciliteren hun werk, brengen ze samen in een netwerk waarin uitwisseling plaatsvindt en geven bekendheid aan hun werk binnen onze kerk als geheel. Er is een eerste bijeenkomst geweest in november van dit verslagjaar waar de pioniers - naar eigen zeggen - positieve ervaringen hebben opgedaan. Voor het eerst ook in 2010 is een Nieuwsbrief voor deze groep verschenen onder de titel Newclesia. Overige activiteiten In maart 2010 is kerkelijk pionieren lid geworden van de Werkgemeenschap Missionaire Gemeenschapsvorming, een nieuw interkerkelijk netwerk van zo’n 25 kerken, organisaties en groeperingen die zich bezighouden met nieuwe gemeentevorming in Nederland. Er heeft regelmatig collegiaal overleg plaats gevonden met het Evangelisch Werkverband. De beleidsuitvoering m.b.t. de coaching en voorbereiding van pioniersplekken en de opbouw van een netwerk van pioniers die bestaande initiatieven vormgeven, was in 2010 in overeenstemming met de voornemens die er aan het begin van het jaar waren. Dat blijkt niet direct uit de bedragen van de begroting en rekening. Het grote verschil is te verklaren uit het feit dat de kosten van kerkelijk pionieren die in de vorm van steun aan pionierende gemeenten worden gegeven, in het begrotingsbedrag zijn inbegrepen maar hier verantwoord worden onder ‘financiële steunverlening’. Flankerend beleid (€ 259k, begroot € 323k) Op 5 januari 2010 werd in Wateringseveld in aanwezigheid van het moderamen van de synode een overeenkomst getekend waarin samenwerking op onderdelen van het missionaire werk van MW&KG en IZB wordt geregeld. De IZB participeert in de missionaire ronde, er zijn twee teamontmoetingen geweest en er zijn samenwerkingsprojecten tot stand gekomen (o.m. Marcus Connect). Er is geparticipeerd in het werk van de Council for World Mission. De Council is een samenwerkingsverband van 31 lidkerken die in zes regio’s (naast Europa, Zuid-Azië, Oost-Azië, Zuidelijk Afrika, Caribisch gebied, Pacific) te vinden zijn en met elkaar ongeveer 13 miljoen leden tellen. Binnen de regio’s zijn er samenwerkingsprojecten en regionaal (maar ook interregionaal) is er uitwisseling van inzichten in- en ervaringen met missionair werk. MW&KG neemt sinds 2010 deel aan het bestuur van de Europese Regio. De Council draagt alle kosten die met de participatie van de lidkerken aan projecten/bijeenkomsten gemoeid zijn. De landelijke beraadsgroep Missionair Werk & Kerkgroei waarin de diverse stromingen die binnen de Protestantse Kerk bestaan elk twee missionair deskundige personen hebben afgevaardigd, is vier maal bijeen geweest. Gesproken is onder meer over het beleid met betrekking tot kerkelijk pionieren en de wijze waarop gemeenten in wording in de (herziene) kerkorde hun plaats zullen krijgen. Daarnaast was er aandacht voor de evaluatie van de eerste missionaire ronde en de plannen voor de tweede. Financiële steunverlening (€ 597k, begroot € 283k) Eind 2009 waren er 394 donateurs. Aan het eind van 2010 was dit aantal gegroeid tot 753. De inkomsten uit collectes zijn sterk achtergebleven bij de begroting. Ook in 2010 is de beleidslijn om de overige financiële steunverlening bekostigd uit de missionaire geldstroom af te bouwen doorgezet. De verwachting is dat dit proces in 2011 (nagenoeg) kan worden voltooid. Alleen Kerk zonder Grenzen mag, conform de regeling die in het kader van het transformatieproces is getroffen, tot medio 2018 een bijdrage van MW&KG verwachten. In 2009 besloot de synode dat het koopvaardijpastoraat in 2010 gefaseerd zou overgaan naar de solidariteitskas. Vanaf september 2010 zijn de salariskosten voor 50% overgeheveld. De volledige overgang is een feit per 31 december 2010.

Jaarrekening 2010


18

Sinds 2009 is het voor gemeenten die een veelbelovend missionair project willen uitvoeren maar dat niet geheel zelf kunnen bekostigen mogelijk een kleine subsidie van de programmalijn missionair werk te verkrijgen. In 2010 hebben zes gemeenten daarvoor een beroep op MW&KG gedaan. In 2010 is het werkterrein kerkelijk pionieren behoorlijk gegroeid en dus ook de omvang van de financiële steun die MW&KG aan pioniersplekken heeft toegekend. In 2010 was daarmee een bedrag van bijna 2 ton gemoeid. Dat is lager dan de 3,5 ton die begroot was. Dat heeft ermee te maken dat pioniersplekken een lange voorbereidingstijd vergen. De projecten in Nieuw Vennep/Getsewoud, Rotterdam/Kop van Zuid en Den Haag/Marcus Connect zijn niet zoals beoogd in 2010 gestart maar zullen in 2011 in uitvoering genomen worden. Tellen we de bedragen van begroting en rekening van de doelstellingen ‘kerkelijk pionieren’ en ‘steunverlening’ bij elkaar op dat ontstaat een plaatje dat meer in evenwicht is: (€ 723k, begroot € 860k). In de rekening zijn de in 2010 nog lopende verplichtingen financiële steun te verlenen aan ‘overig werk’ (anders dan kerkelijk pionieren) inbegrepen.

Kerk in Actie Het programma Kerk in Actie ondersteunt en stimuleert zending en (wereld)diaconaat als een eigen taak van de gemeenten en de kerk en voert dat gedeeltelijk uit. Een van de middelen is het leggen van verbindingen tussen protestantse gemeenten en kerken in Nederland en protestants-christelijke kerken en organisaties in “het Zuiden”. Wederkerigheid en participatie zijn daarbij belangrijk. Op het gebied van werelddiaconaat en ontwikkelingssamenwerking werkt Kerk in Actie nauw samen met ICCO en de overige leden van de ICCO-alliantie. Kerk in Actie zet zich in voor de meest kwetsbare mensen en voor een rechtvaardiger wereld. Delen van het werk worden uitgevoerd mede namens tien kleinere oecumenische kerken. Het doel is ten diepste om getuigen te zijn van de liefde van Jezus Christus en van het komende Rijk van God. De uitgaven en inkomsten van de programmalijn Kerk in Actie zien er als volgt uit: Kerk in Actie %

(x € 1.000)

Opbrengst vrijwillige geldwerving Opbrengsten uit gezamenlijke acties/acties van derden Bijdragen Protestantse Kerk in Nederland Overige inkomsten Totaal beschikbaar voor de doelstelling Besteding aan doelstelling incl. kosten werving baten Zending Werelddiaconaat Noodhulp Kinderen in de Knel Fairclimate Diaconaat binnenland Resultaat doelstellingen

Resultaatverdeling Kerk in Actie (x € 1.000)

Bestemmingsreserves Revolving funds Egalisatie reserves Bestemmingsfondsen Actiepotten gezamenlijke acties SHO Actiepotten Kerk in Actie Overige fondsen Totaal resultaat

Jaarrekening 2010

Rekening 2010

%

Begroot 2010

%

Rekening 2009

52,3% 29,8% 5,3% 12,6% 100,0%

26.449 15.032 2.700 6.343 50.524

78,4% 1,8% 12,5% 7,3% 100,0%

26.824 600 4.275 2.500 34.199

76,5% 3,3% 15,4% 4,8% 100,0%

25.548 1.090 5.141 1.600 33.379

23,0% 22,7% 21,3% 9,4% 1,7% 6,1% 15,8%

11.626 11.461 10.741 4.756 863 3.080 7.997

37,3% 33,6% 8,0% 12,3% 1,6% 7,6% -0,4%

12.783 11.508 2.724 4.195 536 2.603 -150

35,6% 35,7% 11,8% 9,1% 2,0% 9,4% -3,6%

11.902 11.938 3.930 3.022 651 3.134 -1.198

Rekening 2010 -1.952 -78 6.564 2.165 1.298 7.997


Begroot 2010 -150

Rekening 2009 -843 194 100 -649

-150

-1.198

19

Balans 31-12-2010

Ratio bestemmingsreserve (x € 1.000)

Balans 31-12-2009

Balans 31-12-2008

Stand ultimo jaar (excl.ZZO) Af: Revolving fund Noodhulp Totaal

12.990 1.752 11.238

14.945 2.547 12.398

15.631 2.707 12.924

Begrote baten volgende jaar

32.885

34.199

33.195

34% 25-35%

36% 25-35%

39% 25-35%

1.752 1.000 752

2.547 1.000 1.547

2.707 1.000 1.707

% werkelijk t.o.v. begrote baten % norm t.o.v. begrote baten Revolving fund Noodhulp Stand ultimo jaar Normbedrag Afwijking t.o.v. norm

ProCoDe Kerk in Actie neemt deel in de ICCO-Alliantie, die in 2006 een gezamenlijk bedrijfsplan is overeengekomen, waarvoor financiële steun ontvangen wordt van het ministerie van Ontwikkelingssamenwerking. Het bedrijfsplan van de Alliantie is voor de periode 2007-2011 gericht op een verandering van de werkwijze van de partners: Programmatisch werken, Co-responsibility (mede-beleidsverantwoordelijkheid uit de samenleving in het Zuiden voor het beleid van de Alliantie) en Decentralisatie (gedeeltelijke verplaatsing van functies naar het zuiden). Deze wijze van werken, ProCoDe genoemd, is verder versterkt. Programmatisch werken en Co-responsibility passen goed in het beleid van Kerk in Actie om wat betreft beleid en uitvoering van het werk meer samenwerking met de partners in het globale zuiden te zoeken. De overdracht van relatiebeheer en de daarmee samenhangende gevolgen voor de afdeling buitenland hebben in 2010 duidelijk impact gehad. De gezamenlijke regionale structuur is verder uitgebouwd en de Regionale Kantoren hebben hun meerwaarde bewezen doordat er directer met de partners is samengewerkt. ACT Alliance Kerk in Actie maakt sinds 2010 deel uit van de Action by Churches Together (ACT) Alliance, een organisatie verbonden met de Wereldraad van Kerken, die zich vooral richt op noodhulp en ontwikkeling. De ACT Alliance brengt voor het eerst in de geschiedenis actoren uit Noord en Zuid op het terrein van de oecumenische inzet voor noodhulp, diaconaat en ontwikkeling in één alliantie bijeen. ICCO en Kerk in Actie zijn ieder voor zich in 2010 als lid toegetreden. In november 2010 namen vertegenwoordigers van ICCO en Kerk in Actie deel aan de eerste algemene ledenvergadering van de ACT Alliance in Tanzania. Grafiek bestedingen Kerk in Actie % bestedingen 2010 Kerk in Actie 7,5% 3,8%

Doelbestedingen subsidies en bijdragen Doelbestedingen via eigen organisatie

15,5%

Kosten beheer en administratie Werving baten (kosten fondsenwerving)

73,2%

Meer gedetailleerde informatie per programma is te vinden in het Jaarverslag 2010 van Kerk in Actie. Zending (€ 11.626, begroot 12.783k) Het zendingsprogramma van Kerk in Actie is gebouwd op drie pijlers: evangelie, kerk en bruggen bouwen.

Jaarrekening 2010


20

•

•

•

Evangelie: Doelstelling van het zendingsprogramma is dat mensen het goede nieuws in hun dagelijks leven kunnen ervaren. De Bijbel staat centraal in veel activiteiten die vanuit het zendingsprogramma worden ondersteund. Kerk in Actie werkte in 2010 samen met het NBG aan Bijbelverspreiding bijvoorbeeld in China en Cuba. Kerk: Geloven kun je niet alleen. Levende en gastvrije geloofsgemeenschappen zijn de drager van de Bijbelse boodschap. Het zendingsprogramma heeft daarom als tweede pijler de opbouw van de kerk. Extra aandacht krijgt steun aan landen waar de kerken kwetsbaar zijn door armoede, conflict of doordat zij in een minderheidspositie verkeren. Bruggen bouwen: een kerk is geen eiland maar deel van de samenleving. De derde pijler van het zendingsprogramma is het bouwen van bruggen tussen verschillende kerken en tussen kerken en anderen godsdiensten. Dit met het oog op een vreedzame samenleving.

Via het zendingsprogramma van Kerk in Actie is dit jaar het zendingswerk in 40 landen ondersteund. Onze partners kennen de situatie ter plekke en zij weten wat de belangrijkste uitdagingen en noden zijn. Op verzoek van onze partners droeg Kerk in Actie bij aan hún zendingswerk: met financiële steun, met menskracht, met bezoeken over en weer, met meeleven en gebed. In 2010 zijn drie nieuwe initiatieven ontplooid die in 2011 een vervolg zullen krijgen. • Zo werd in april 2010 de eerste landelijke zendingsdag voor plaatselijke vrijwilligers gehouden met als thema: geloven over grenzen heen. Al wandelend door het gebouw van het landelijk dienstencentrum ontmoetten de deelnemers uitgezonden medewerkers en partners van overzee, namen een kijkje in de keuken van de zending en kregen tips over het maken van een zendingsdienst. De dag was een groot succes en zal in 2011 een vervolg krijgen. • Om de wederkerigheid te versterken nodigde de afdeling zending 15 vertegenwoordigers van partnerkerken uit. Zij werden gevraagd om vanuit hun eigen situatie advies te geven over de relatie tussen Getuigenis en Dialoog. Deze vorm van consultatie zal in 2011 worden voortgezet in het kader van de voorbereiding van een beleidsnotitie voor de generale synode. • In 2010 werden, tot slot, drie inspiratie-reizen georganiseerd: naar Thailand, Indonesië en Ghana. Doel van de reizen was het kennis maken met andere vormen van geloof en kerk-zijn. De reizigers kijken terug op een fantastische ervaring. Ook deze nieuwe vorm van betrokkenheid bij geloven wereldwijd zal worden voortgezet. In 2010 is de ingezette programmatische lijn voortgezet en zijn de zendingsmiddelen conform het jaarplan 2010 besteed. HKI Het HKI is het missionaire opleidingsinstituut van de Protestantse Kerk. Sinds 2010 maakt het HKI deel uit van het programma Kerk in Actie. Het richt zich voornamelijk op: • Ondersteuning van het programma Zending en het werk van Kerk in Actie; • Activiteiten op het terrein van Migrantenkerken in Nederland en Multicultural Ministries; • Trainen en faciliteren op het gebied van interculturele communicatie, met name op identiteitsgerelateerde thema’s. In 2010 heeft de nadruk gelegen op het in stand houden van de lopende werkzaamheden en het bieden van scholing en training op maat. Doordat in de eerste helft van 2010 duidelijk werd dat de voltallige staf van het HKI in de loop van het jaar een andere betrekking zou aanvaarden heeft 2010 in het teken gestaan van afbouw van activiteiten en het maken van plannen voor het opzetten van een HKI nieuwe stijl. Sinds november 2010 is er met verschillende betrokkenen overleg geweest. Dat waren individuen, organisaties en onderdelen van de dienstenorganisatie van de Protestantse Kerk zelf. Ook heeft er een afstemmend gesprek plaatsgevonden met de NZR en de EZA over de verschillende initiatieven t.a.v. missionaire bezinning en scholing. Deze gesprekken resulteerden in de vorming van een gezamenlijke werkgroep van Kerk in Actie en de GZB die de doorstart van het HKI mogelijk wil maken. Werelddiaconaat (€ 11.461, begroot € 11.508) In het (wereld)diaconale werk gaat het om het zichtbaar maken van de liefde van Christus door metterdaad getuigen te zijn van de liefde, gerechtigheid en barmhartigheid van God. Bijzondere aandacht wordt gegeven aan minderheden en zwakken en samenwerking met partners die structureel bijdragen aan verbetering van de levenssituatie van de allerarmsten. Juist vrouwen, kinderen en etnische minderheden zijn vaak heel kwetsbaar in situaties van armoede en uitbuiting. Daarom krijgen zij bijzondere aandacht. Dat gebeurt door het steunen van kleinschalige projecten, maar ook door aandacht te geven aan besluitvormers en politieke processen die hun positie kunnen verbeteren. Bij de uitvoering van het werk is aandacht nodig voor de menselijke maat. Dat houdt ook in ruimte voor kleinere projecten van bijvoorbeeld kerkelijke partners, maar het is vooral het betrekken van mensen bij elkaars leven, zodat wederkerigheid plaats heeft. De nadruk ligt op contacten met

Jaarrekening 2010


21

kerkelijke en ‘faith based organisations’ (FBO’s). Samenwerking met oecumenische organisaties als de ACT Alliance versterkt het effect van ons werk. Het werelddiaconale werk vindt in de gezamenlijke buitenlandafdeling met ICCO plaats, het wordt grotendeels via de regionale kantoren in de zuidelijke regio’s zelf uitgevoerd. ProCoDe heeft verder zijn beslag gekregen. Daardoor is het mogelijk het werk meer in relatie met de zuidelijke partners van ICCO en Kerk in Actie in te richten. Daarnaast is er gewerkt aan het opbouwen van de zeven regiokantoren. In dit jaar lag de nadruk op het overdragen van programma’s en partners van Nederland naar de zuidelijke kantoren, uitbouwen van het programmatische samenwerken van de partners, het opbouwen van een netwerk voor lobby en advocacy samen met de partners. De middelen van Kerk in Actie zijn conform de jaarplanning 2010 besteedt over de 4 programmalijnen: • Toegang tot basisvoorzieningen (TtB). Dit programma kent de volgende thema’s: voedselzekerheid, Onderwijs, Water en sanitatie, Gezondheidszorg en HiV/AIDS; • Vrede, verzoening en democratisering (D&V). Het hoofddoel van het programma D&V is een samenleving waarin duurzame en rechtvaardige vrede, democratie en respect voor mensenrechten gewaarborgd zijn. D&V werkt met drie deelthema’s: democratisering, rechtszekerheid en vredesopbouw; • Duurzame Rechtvaardige Economische Ontwikkeling (DREO). Thema’s zijn locale marktontwikkeling, internationale markten, klimaat en milieu (Fair Climate), financiële diensten en samenwerking met het bedrijfsleven. Voor Kerk in Actie zijn vooral de aspecten landbouw en milieu en klimaat belangrijk. Eerlijke handel is daar nauw mee verwant. In 2010 zijn we samen met Nederlandse Fair Trade organisaties begonnen aan een meerjarenplan om over enkele jaren 110 Fair Trade gemeenten in Nederland te hebben, 100 kerkelijke Fair Trade gemeenten en 100 Fair Trade scholen. Fair Climate Fair Climate, het gezamenlijke klimaatproject van ICCO en Kerk in Aktie, is in 2010 doorgegaan op de weg van aandacht vragen in kerken en gemeenten en bij allen die zich met de kerk verbonden weten voor het verminderen en verduurzamen van het eigen energiegebruik, om ruimte over te laten voor ontwikkeling in het zuiden. Via Interactief projecten en het Fair Climate Fonds is bijgedragen aan projecten die duurzame energie brengen in ontwikkelingslanden en de gevolgen van klimaatverandering helpen adresseren. Noodhulp Bij noodhulp gaat het om directe hulpverlening bij rampen, structurele hulp gericht op preventie en capaciteitsopbouw op het gebied van rampenmanagement. Noodhulp wordt vooral gegeven in samenwerking met de ACT Alliance (Action by Churches Together), een orgaan van de Wereldraad van Kerken, waarin kerken wereldwijd participeren. Het budget voor noodhulp bestaat uit twee componenten: de bijdragen voor gewone noodhulp en de gelden die via speciale acties bijeengebracht worden. In 2010 werden twee grote acties gehouden voor Haïti (aardbeving) en Pakistan (overstromingen). Deze acties in het kader van de Samenwerkende Hulp Organisaties hebben veel opgebracht waardoor de inkomsten voor de reguliere noodhulp bij de verwachting zijn achtergebleven. Desondanks konden we dankzij de algemene inkomsten hulpactiviteiten steunen voor slachtoffers in diverse andere landen. Wereldwijd De afdeling Wereldwijd behartigt steunverlening vanuit algemene werelddiaconale en zendingsmiddelen aan een aantal oecumenische organisaties: • Wereldraad van Kerken. Kerk in Actie geeft geen algemene bijdrage aan de WCC, maar steunde verschillende programma´s en projecten op het gebied van gezondheidszorg, duurzaamheid & ontwikkeling, inheemse volken, gehandicapten, uitgesloten groepen,verkondiging (Mission & Evangelisation), theologisch onderwijs, oecumene en interreligieuze dialoog; • World YWCA. Via de World YWCA is steun gegeven aan projecten op het gebied van preventie HIV/AIDS onder meisjes en vrouwen’ en ‘vrede, verzoening & democratisering’; • Gereformeerde Zendings Bond. Op basis van een lopende overeenkomst; • € 170.000 steun verleend voor werelddiaconale projecten, waarvoor de geldwerving plaatsvindt in het programma Luisterend Dienen. In 2010 zijn gesprekken gestart die moeten leiden tot een meer directe samenwerking t.a.v. dit diaconale programma. Kinderen in de knel Dit programma van Kerk in Actie wil opkomen voor de rechten van kinderen en onderwijs stimuleren. Het wil kinderen een volwaardige plaats geven in de samenleving en uitzicht bieden op een goede

Jaarrekening 2010


22

toekomst. Kinderen in de Knel zette zich in 2010 onder andere in voor het tegengaan van seksuele uitbuiting van kinderen. Het programma Kinderen in de Knel is wat betreft fondsenwerving zelfstandig, maar de uitvoering van het werk vindt plaats binnen de programma’s TtB en D&V door de regionale kantoren. Het budget van Kinderen in de Knel is in 2010 niet geheel besteed. Diaconaal werk binnenland (€ 3.080, begroot € 2.603) Kerk in Actie Binnenland zet zich in voor kwetsbare doelgroepen, samen met en namens diaconieën, die bij het lokale diaconale werk ondersteund worden door gemeenteadviseurs. Daarnaast gaf Kerk in Actie in 2010 financiële steun aan zo’n 80 diaconale organisaties en Kerk in Actie ontwikkelde nieuwe initiatieven zoals het project ‘Schuldhulpmaatje’ en de ‘Diaconale Activiteiten Monitor’. De signalen die diaconieën o.a. in het ‘Armoedeonderzoek 2010’ doorgeven, vanuit hun betrokkenheid bij armoede, asielzoekers en mensen met een beperking, gebruikt Kerk in Actie om bij politici en beleidsmakers voorstellen te doen voor een rechtvaardig sociaal beleid. Kerk in Actie binnenland richt zich vooral op de ondersteuning van plaatselijk diaconaal werk, zorg en de WMO, vluchtelingen, duurzaamheid, armoede en schulden. De Landelijke Diaconale Dag stond in 2010 in het teken van ‘Afschrijven of meetellen? Diakenen maken het verschil’. Zo’n 900 diakenen uit alle provincies namen deel aan een programma. Namens alle aanwezige diakenen werd een brief gestuurd aan het nieuwe kabinet, waarin zorgen werden geuit over de plannen die kwetsbare groepen onnodig financieel en sociaal zullen raken. Het vakblad voor diakenen Diakonia voorzag de circa 9000 abonnees van informatie over belangrijke ontwikkelingen, educatief materiaal voor diaconaal werk en tal van voorbeelden uit de alledaagse diaconale praktijk. Zoals: de vernieuwende aanpak van armoede door de diaconie in Helledoorn en de unieke samenwerking tussen diaconieën in Goeree-Overflakkee om verslaafde jongeren te helpen. Kerk in Actie heeft het onderzoeksbureau Kaski onderzoek laten doen in twaalf zogenaamde ‘prachtwijken’. Het eindrapport noemt tien aanbevelingen om ‘buurtdiaconaat’ in kwaliteit te doen groeien. Er zijn 82 diaconale cursussen georganiseerd (door het PCTE en de Gemeente Adviseurs) voor 1294 deelnemers. Het aantal cursussen groeide. De basiscursus diaconaat, cursus Armoede in Nederland, Kerk en WMO en de Michacursus genoten de meeste belangstelling. Interactief De Interactieve werkwijze raakt bekender in de Protestantse Kerk in Nederland. De gemeenteadviseurs Interactief zien tot hun vreugde vele vormen van verdieping, betrokkenheid en fondsenwerving opbloeien. Ruim 500 gemeenten (waarvan ruim 20 Gereformeerde Bondsgemeenten) waren in 2010 Interactief betrokken bij een of meer projecten van Kerk in Actie /Luisterend Dienen. • In 2010 waren er 30 ontmoetingen van mensen van projecten of landen waar men Interactief mee verbonden was; 23 hier in Nederland, zeven in het buitenland; • Interactieve gemeenten brachten in 2010 voor hun eigen projecten € 1.864k bijeen. Togetthere Togetthere is het internationaal jongerenprogramma van ICCO en Kerk in Actie. Het uitzenden van jonge mensen is een krachtig instrument om jongeren in contact te brengen met het werk van de partners in het Zuiden en om jongeren ervan te overtuigen dat een wezenlijke verandering bij henzelf en bij anderen op weg naar een rechtvaardiger samenleving noodzakelijk is. In dit kader zijn verschillende activiteiten ondernomen, zoals het uitzenden van vrijwilligers naar partnerorganisaties in diverse landen, voortzetting van het Holyswitch-programma en het programma ‘vrouwen staan sterker’. Impulsis Impulsis is een gezamenlijk programma van ICCO, Edukans en Kerk in Actie ter ondersteuning van particuliere initiatieven, zoals organisaties of gemeenten met een eigen project op het gebied van werelddiaconaat of ontwikkelingssamenwerking. Met Kerk in Actie-gelden zijn ook initiatieven met een zendingskarakter gesteund. De financiële bijdrage van Impulsis bedraagt maximaal de helft van de projectbegroting van de plaatselijke eigen initiatieven. Omdat de belangstelling voor dit programma vanuit kerkelijke gemeenten nog steeds achterblijft bij de verwachtingen, zal in 2011 nogmaals worden ingezet op toename van de medefinancieringen in kerkelijke kring. Beleid/Advies en vertegenwoordiging Beleid/advies en vertegenwoordigingen vroeg in 2010 veel aandacht, met name wat betreft de samenwerking van Kerk in Actie met ICCO. In het kader van de decentralisatie werd veel overleg gevoerd en waren werkgroepen actief bij de voorbereiding van beleidsnotities. Verder was er overleg met de Wereldraad van Kerken. In het bedrag van deze budgetpost zijn tevens enkele subsidies en

Jaarrekening 2010


23

contributies van oecumenische organisaties begrepen zoals de ACT Alliantie, Eurodiaconia, CCME en Micha Nederland.

Jeugdwerk Protestantse Kerk De jeugdwerkactiviteiten in en rond de Protestantse Kerk worden onder verantwoordelijkheid van Jeugdwerk Protestantse Kerk uitgevoerd, gestimuleerd en onderling gecoördineerd. De volgende werkgebieden zijn hier te onderscheiden: • alle activiteiten van JOP vallen onder de volledige verantwoordelijkheid van het Jeugdwerk Protestantse Kerk; • aan de HGJB zijn op basis van de overeenkomst van 1 januari 2009 diverse taken en opdrachten uitbesteed; • de activiteiten van de Werkgroep Evangelisch Lutherse Jongerenactiviteiten (Welja) worden deels door het Jeugdwerk Protestantse Kerk gefinancierd; • de activiteiten op het terrein van Catechese binnen de diverse programma’s van de dienstenorganisatie, HGJB, PThU en diverse Hogescholen worden gecoördineerd en gestimuleerd; • alle activiteiten op het terrein van Kerk en Onderwijs worden uitgevoerd en gecoördineerd. Het Jeugdwerk Protestantse Kerk voert management en administratie uit van de stichting PC GVO; • Met ingang van 1 oktober 2010 is met V-Link een overeenkomst aangegaan met het oog op de uitvoering van jeugdwerk in gemeenten die zich verwant voelen met de Vereniging Vrijzinnig Protestanten. De uitgaven en inkomsten van de programmalijn JOP zien er als volgt uit: Jeugdwerk Protestantse Kerk %

(x € 1.000)

Bruto-opbrengst vrijwillige geldwerving Bijdragen Protestantse Kerk in Nederland Overige inkomsten Totaal beschikbaar voor de doelstelling JOP: -Algemeen -Kids -Young -Producten -Diensten LOCAAL: -JOP-Lokaal -HGJB-locaal -GVO-local en algemeen JW-Protestantse Kerk: -Jeugdwerk-algemeen -HGJB -WELJA -Catechese(fonds) Resultaat doelstellingen

Resultaatverdeling Jeugdwerk Protestantse Kerk (x € 1.000)

Risicoreserve (inclusief resourcebegroting) Totaal resultaat

Rekening 2010

%

Begroot 2010

%

Rekening 2009

0,0% 38,9% 61,2% 100,0%

1 1.489 2.336 3.826

16,0% 32,6% 51,4% 100,0%

490 998 1.574 3.062

0,1% 51,5% 48,4% 100,0%

4 1.513 1.421 2.938

5,4% 7,7% 13,7% 11,8% 11,7%

206 295 520 450 449

6,9% 8,9% 15,1% 13,1% 18,5%

212 274 463 402 565

2,8% 8,0% 16,6% 14,3% 16,1%

82 236 488 419 472

25,1% 8,4% 9,2%

956 323 353

17,6% 11,8% 3,4%

539 362 103

21,7% 2,8% 4,5%

638 83 133

0,9% 4,3% 0,2% 0,1% 1,6%

36 164 8 4 62

0,2% 3,3% 0,3% 0,9% 0,0%

5 100 10 27 0

0,3% 3,4% 0,4% 4,2% 4,9%

10 100 11 123 143

Rekening 2010 62 62

Begroot 2010 0

Rekening 2009 143 143

JOP-Algemeen (€ 206, begroot € 212k) Via deelname aan tal van grote evenementen, activiteiten, acties en uitgaven is in 2010 gericht gewerkt aan naamsbekendheid. In 2010 is een start gemaakt met een proces om de huisstijl te laten aansluiten bij die van Protestantse Kerk. In 2010 is gewerkt aan de stroomlijning van de interne organisatie door verbetering van de ontsluiting van jeugdwerkexpertise en verbetering van dienstverlening en netwerkbeheer. JOP-Kids (€ 295k, begroot € 274k) Bij de lijn KIDS gaat het om het opbouwen van een eigen plek, zowel fysiek (bijvoorbeeld evenementen) als op internet voor kinderen van 8-12 jaar. Binnen de lijn JOP-Kids is in 2010 in overleg per saldo meer besteed dan was begroot. Dit wordt met name veroorzaakt door de

Jaarrekening 2010


24

investeringen in de KIDS Express, die de bedoeling heeft om kinderen actief te stimuleren tot (diaconale) actie in hun eigen omgeving. Veel materiaal is ontwikkeld in samenwerking met anderen zoals Kerk in Actie, het Nederlands BijbelGenootschap, Missionair Werk en ICCO. Aan Sirkelslag Kids deden 115 groepen mee, met in totaal zo’n 1100 kinderen. WAYtoGO, de nieuwe methode van JOP voor kinderclubwerk is gepresenteerd. De jaarthema’s worden aangeboden met de mogelijkheid van een instructiebijeenkomst. De verkoop van de pakketten bleef achter bij de verwachting en krijgt in 2011 een nieuwe impuls. De losse delen (programma’s) worden beter verkocht. JOP-Young (€ 520k, begroot € 463k) Door de programmalijn wordt gewerkt aan het opbouwen van een JOP-netwerk zowel op internet als fysiek (evenementen en ontmoetingen) van jongeren vanaf 12 jaar. In 2010 is in overleg € 57k meer besteed binnen de lijn JOP-Young. In augustus vond het Xnoizz Flevo Festival plaats waar de Protestantse Kerk in Nederland dit jaar voor het eerst partner was. JOP nam de verantwoordelijkheid voor het inhoudelijke programma, in samenwerking met EO, NBG en YfC. Er kwamen ongeveer 10.000 bezoekers. Zowel programma als de diversiteit in het aanbod, werd positief gewaardeerd. Al met al een geslaagd festival. In december werd X-Mas proof bezocht door 300 jongeren en hun begeleiders uit heel Nederland. Ze deelden ervaringen over geloof, kerst en diaconale bewustwording, genoten van muziek en vierden Kerst zo op een eigentijdse wijze in een oude kerk. JOP heeft in 2010 weer 7 keer een WAKE UP CALL drive-in georganiseerd. Lokale gemeenten kunnen een drive-in concept huren waarmee ze een evenement kunnen organiseren in de eigen gemeente. JOP komt met enkele artiesten en techniek, workshops en professionele begeleiding. Voorwaarde is dat de gemeente een werkgroep formeert waar jongeren actief in participeren. Eén van de 7 WAKE UP CALL’s was in Rotterdam bij de Europese jongerenontmoeting van Taizé. JOP heeft op verschillende niveaus veel werk verzet voor deze geslaagde ontmoeting met 30.000 deelnemers. In december heeft JOP tevens in Zwolle een geslaagd X-MAS Proof georganiseerd met zo’n 500 bezoekers. In februari vond Sirkelslag plaats; een landelijke competitie die door tienergroepen in hun eigen jeugdruimte wordt gespeeld. Ruim 3000 tieners deden hieraan mee. In het kader van de veertigdagencampagne hebben jongeren presentaties gehouden in diverse gemeenten n.a.v. de gezamenlijke reis van Togetthere en JOP naar Bolivia. Eind 2010 is er weer een reis geweest naar Moldavië met het oog op de veertigdagentijd in 2011. JOP heeft in 2010 meegewerkt aan het project Holy Switch (www.holyswitch.nl) en is samen met Togetthere betrokken bij een vervolg van het project in 2011 en verder. Er is ter ondersteuning van lokale kerken een handboek voor gemeenten ontwikkeld om zelf aan de slag te gaan met maatschappelijke stages voor tieners binnen de kerk. Hiervoor wordt in 2011 ook een training ontwikkeld en aangeboden. In 2010 is gewerkt aan Seven, zeven ontmoetingen voor tieners met het oog op diaconale bewustwording. Deze wordt in het voorjaar van 2011 gepresenteerd. Ook heeft JOP een bijdrage geleverd aan de eerste aanzet van Young Micha, een nieuw project van Kerk in Actie en andere partners gericht op jongeren (16+). Dit project wordt het komende jaar voortgezet. JOP-Producten (€ 450k, begroot € 402k) Binnen de lijn JOP-Producten is in overleg in 2010 € 48k meer besteed dan was begroot. Het JOP COACH Magazine wordt breed afgenomen in onze doelgroep, maar er is in 2011 een restyling nodig, naast een campagne voor een nog groter bereik. In 2010 is gewerkt aan de verdere uitbreiding van het catecheseaanbod van JOP via JOP Provider en met de productie van in totaal drie delen basiscatechesemateriaal voor 8- tot 12-jarigen: JOP Basics. In samenwerking met uitgeverij KOK en met auteur ds. Evert van der Veen is gewerkt aan de uitgave van een methode en handleiding voor belijdeniscatechese: ‘In goed vertrouwen’. In de Beraadsgroep Catechese zitten onder andere JOP, HGJB, CHE, en docenten voor catechetiek (PThU). De groep maakt onder voorzitterschap van de PCTE actief werk van het uitwerken van de beleidsvoornemens van de synode zoals geformuleerd in de nota ‘Kansen voor de catechese’ (2007). De overige activiteiten betreffen: • TotaalBox Jeugddiaconaat – van JOP, Kerk in Actie en HGJB (uitvoering startavonden); • JOP Moments (conceptontwikkeling); • JOP COACH Live (jaarlijks evenement met zo’n 300 bezoekende jeugdcoaches);

Jaarrekening 2010


25

• • •

JOP Nieuwsbrief (Maandelijks nieuws voor jeugdcoaches); Veilig Jeugdwerk / Protocol Seksueel Misbruik (In een samenwerking tussen SMPR, HGJB en JOP is een protocol in ontwikkeling ten dienste van lokale gemeentes.); Uitgaven Copy&Paste (kinderwerk) en Celebrate (vieringen).

JOP-Diensten (€ 449k, begroot € 565k) De JOP-adviesdiensten zijn in 2010 lager uitgevallen dan was begroot. De gemiddelde lengte van een volledig betaald adviestraject voor revitalisering of vernieuwing van het lokale jeugdwerk bedroeg 45 uur per project. Het gaat in totaal om 1531 uur volledig declarabele uren in 34 verschillende gemeenten. In 2010 is het aantal lokale werkers dat, in dienst van de eigen gemeente, door de JOPregiocoach begeleid wordt, verdubbeld van twee naar vier jeugdwerkers. Er lijkt structureel behoefte te zijn aan het tijdelijk inzetten van waarnemers in de catechese, wanneer de gemeente vacant is. In 2010 betrof het de inzet in vier verschillende gemeenten, verspreid over het land. Ook in 2009 waren er vier van deze trajecten. Er wordt een breed scala aan adviesdiensten en toerusting aan plaatselijke gemeenten en eventuele anderen aangeboden. Ook is er een Coachnetwerk waarin onderling tussen coaches ervaringen en “best practices” kunnen worden uitgewisseld. Concrete resultaten zijn: • 107 betaalde contacten, waarvan 34 lange intensieve advies- en begeleidingstrajecten (meer dan 5 dagdelen) uitgevoerd of opgestart voor seizoen 2010-2011; • regionale en lokale begeleiding bij jeugdwerkvragen. Dit leidde niet altijd tot een betaald traject. In de provincie Zuid-Holland en Overijssel stond het in het kader van een bestaande subsidieregeling; • deelproject WECollect: het bevorderen van contacten tussen kerkrentmeesters en jeugdwerk; • ontwikkeling van JOP WIN-WIN: ‘verbind generaties!’ subsidieproject met Kerk&Wereld; • de herfinanciering van het gesubsidieerd jeugdwerk in Zuid Holland is per 1-1-2011 gerealiseerd. Een bijdrage van ruim 65k is voor 2011 uit fondsen toegezegd. Tevens zijn er binnen de subsidieprojecten mooie resultaten geboekt. Opvallend is de druk in het afgelopen jaar rond de inzet en begeleiding van lokale werkers. Voor een groot deel van de jeugdwerkers is de baan bij de dienstenorganisatie hun eerste betaalde baan binnen de Protestantse Kerk in Nederland en zij maken nog een ontdekkingstocht door in hun nieuwe arbeidsrelatie. De verwachtingen in de kerkelijke gemeenten zijn duidelijker en explicieter geworden ten opzichte van een ingehuurde jeugdwerker in de gemeente. In 2011 zal er dan ook veel meer aandacht worden geschonken aan goed wederzijds verwachtingsmanagement. JOP geeft hiernaast ondersteuning aan andere onderdelen van de kerk en de dienstenorganisatie o.a. aan het expertisecentrum, PCTE, KiO, KiA. Met KiA wordt er goed en intensief samengewerkt rond jeugddiaconaat door jongeren en voor jongeren. In een enkele situatie zijn de gemeenteadviseur en de JOP regiocoach in een betaald traject samen opgetrokken. Hier liggen meer mogelijkheden om gebruik te maken van elkaars expertise. JOP-Lokaal (€ 956k, begroot € 539k) Op 31 december 2010 waren er in 38 gemeenten 33 plaatselijke jeugdwerkers via JOP in dienst. Daarnaast werden er gedurende 2010 in 10 gemeenten de contracten om verschillende redenen afgebouwd. In een aantal situaties betrof het overeenkomsten uit de begintijd van JOP die 3 jaar gelopen hadden. In vier van de 10 situaties kwam de jeugdwerker in dienst van de lokale gemeente zelf. Zij staan voor 15,7 fte. Gedurende het kalenderjaar staan er gemiddeld zo’n zeven vacatures open. De gemiddelde invulling van een vacature varieerde per regio en de tijdspanne tussen het besluit van de gemeente om iemand aan te stellen en de start van de jeugdwerker was drie tot zes maanden. De gemiddelde aanstelling per lokale JOP-jeugdwerker is in de loop van de jaren iets lager geworden (2007: 62,3%, 2008 : 46,7%, 2009: 42,2%, 2010: 47.5%). De groei van het aantal lokale jeugdwerkers van JOP was niet begroot. De extra besteding die dit opleverde, werd echter geheel gedekt door inkomsten uit de plaatselijke gemeenten waar de lokale jeugdwerkers actief waren. 2010 laat een stijging van het aantal contacten zien (38 gemeenten en 10 afgebouwde contacten), maar een minder grote stijging van het aantal gemeenten. Deze druk op de contacten en het contractbeheer was terug te zien bij de tijdsbesteding van de JOP regiocoaches. HGJB-lokaal (€ 323k, begroot € 362k) De lokale jeugdwerkers van de HGJB zijn in dienst van de dienstenorganisatie. De begeleiding van deze jeugdwerkers en de contacten met de gemeenten zijn door Jeugdwerk Protestantse Kerk

Jaarrekening 2010


26

uitbesteed aan de HGJB. Ultimo 2010 waren 11 lokale jeugdwerkers via de HGJB werkzaam in een gemeente. Drie van hen zijn specifiek aangesteld voor het geven van catechese. GVO-algemeen (€ 353k, begroot € 103k) In 2009 is de Stichting Protestants Centrum voor GVO opgericht en 2010 heeft in het teken gestaan van een verdere opbouw van de organisatie. Bij de stichting PC GVO bestuurt het bestuur op hoofdlijnen en worden alle management- en uitvoeringstaken uitgevoerd door het Jeugdwerk van de Protestantse Kerk, als één van de zendende instanties in het Protestantse veld. De stichting treedt op als werkgever van docenten godsdienstonderwijs op openbare scholen. Voordat de rijksfinanciering in 2009 een feit werd, waren deze docenten in dienst van - of als vrijwilliger werkzaam voor - plaatselijke kerkelijke gemeenten, plaatselijke commissies of IKOS-afdelingen. Aan het eind van 2010 gaven 429 docenten namens de stichting samen 2025 lessen per week. In 2010 is vanuit het gezamenlijke dienstencentrum GVO en HVO (waarvan de stichting PC GVO een van de vijf participerende stichtingen is) een CAO tot stand gekomen voor docenten die godsdienstig of humanistisch vormingsonderwijs op openbare scholen geven. De competenties waarover docenten die dit vak geven moeten beschikken zijn vastgelegd. Wanneer deze goedgekeurd zijn door het ministerie van OCW, zal de Wet Beroepen in het onderwijs ook voor deze groep docenten van kracht worden. Zij zijn vanaf dat moment gehouden te werken aan hun professionaliteit. Om aankomende docenten op te leiden tot de vereiste competenties is in 2010 overleg gevoerd met een zevental hogescholen om te komen tot een curriculum waar de hogescholen vorm aan zullen gaan geven. In 2010 is de organisatie van het Protestants Centrum GVO met negen regiobegeleiders uitgebreid. Zij treden op als leidinggevende en eerste aanspreekpunt van de docenten en zijn ieder aangesteld voor 0,4 fte voor een periode van een jaar. Ze worden aangestuurd door de uitvoeringsorganisatie van de stichting PC GVO. Het technisch werkgeverschap ligt bij de dienstenorganisatie van de Protestantse Kerk maar IKOS, HGJB en de Protestantse Kerk hebben ieder een rol bij de benoeming en de begeleiding van deze docentbegeleiders. Om de betrokkenheid van plaatselijke kerkelijke gemeenten, die vaak gedurende vele jaren verantwoordelijk geweest zijn voor dit onderwijs, in stand te houden, is in 2010 een platform opgericht dat fungeert als een adviesorgaan, klankbord en denktank van de stichting. Bij deze Vergadering van Aangeslotenen (VvA) kunnen rechtspersonen zich als aangeslotene aanmelden die zich verbonden weten met het werk van de stichting PC GVO. HGJB (€ 164k, begroot € 100k) Met ingang van 1 januari 2009 is met een HGJB een overeenkomst aangegaan voor een periode van zes jaar. In deze overeenkomst is opgenomen dat de HGJB de volgende activiteiten in opdracht van Jeugdwerk Protestantse Kerk uitvoert: Samen met JOP • Voorbereiden en uitvoeren van het door de generale synode van de Protestantse Kerk in Nederland en de dienstenorganisatie vast te stellen respectievelijk vastgestelde beleid inzake het geheel van het jeugdwerk binnen de Protestantse Kerk in Nederland en de vastlegging van een ander in beleidsplannen en rapportages; • Advisering aan de generale synode van de Protestantse Kerk in Nederland op het gebied van het jeugdwerk; • Dienstverlening en ondersteuning in de meest brede zin van het woord richting de (algemene) classicale vergaderingen van de Protestantse Kerk op het gebied van het jeugdwerk; • Dienstverlening en ondersteuning in de meest brede zin van het woord op het gebied van het jeugdwerk, richting de algemene kerkenraden van gemeenten binnen de Protestantse Kerk in Nederland, waar ook wijkgemeenten onderdeel van zijn die zich verwant voelen met de HGJB. Zelfstandig door de HGJB • Dienstverlening en ondersteuning in de meest brede zin van het woord op het gebied van het jeugdwerk richting die (wijk)gemeenten die zich verwant voelen met de HGJB uit te (laten) voeren. De werkzaamheden die de HGJB heeft uitgevoerd liggen op het terrein van de dienstverlening aan gemeenten die zich verwant voelen met de HGJB, zoals: advisering van kerkenraden bij jeugdbeleid en instructie aan leidinggevenden in het jeugdwerk van bepaalde gemeenten.

Jaarrekening 2010


27

Protestants Centrum voor Toerusting en Educatie Het Protestants Centrum voor Toerusting en Educatie is het professionele instituut voor scholing en ontmoeting van de vrijwilligers en betaalde krachten van de Protestantse Kerk in Nederland. Het Bezinningscentrum maakt hier deel van uit. Het Toerustingscentrum organiseert, ontwikkelt en coördineert een scala aan cursussen met het oog op deskundigheidsbevordering. Waar mogelijk wordt ook toerusting van gemeenteleden ondersteund. Het gaat daarbij om kwaliteitsverbetering van het kerkenwerk, waar dat maar gedaan wordt en het inspelen op toekomstige ontwikkelingen. De uitgaven en inkomsten van het PCTE zien er als volgt uit: Protestants Centrum voor Toerusting en Educatie %

(x € 1.000)

Bruto-opbrengst vrijwillige geldwerving Bijdragen Protestantse Kerk in Nederland Overige inkomsten Totaal beschikbaar voor de doelstelling Basiscursussen Vervolgcursussen Cursussen (landelijk) Theologische vorming gemeenteleden Bezinningscentrum Beraadsgroep Catechese Interne scholing Cursus Kerkmuziek Resultaat doelstellingen

Resultaatverdeling PCTE (x € 1.000)

Risicoreserve (inclusief resourcebegroting) Reserve solidariteitskas Totaal resultaat

0,0% 68,5% 31,5% 100,0% 39,5% 14,4% 10,2% 3,8% 7,2% 0,3% 5,4% 8,4% 10,7%

Rekening 2010 0 726 334 1.060 419 153 108 40 76 3 58 89 113

% 0,0% 67,5% 32,5% 100,0% 41,8% 23,0% 10,4% 4,3% 9,9% 0,6% 2,2% 7,7% 0,0%

Rekening 2010 -54 167 113

Begroot 2010 0 784 378 1.162 486 267 121 50 115 7 26 90 0

Begroot 2010

0

% 0,0% 69,6% 30,4% 100,0% 32,0% 9,5% 12,6% 2,5% 7,6% 0,2% 3,4% 8,2% 23,9%

Rekening 2009 0 787 344 1.131 362 108 143 28 86 3 38 93 270

Rekening 2009 23 247 270

Ook in het derde jaar van het Toerustingscentrum is het aantal activiteiten vrijwel over de hele linie gegroeid en werden nieuwe activiteiten toegevoegd. De hoeveelheid kadercursussen en deelnemers daaraan groeide met ca. 16% en het aantal deelnemers aan de door het Toerustingscentrum geboden interne scholing voor medewerkers binnen de dienstenorganisatie groeide zelfs met 35%. Daarnaast kreeg het Toerustingscentrum de verantwoordelijkheid voor de ontwikkeling van een nieuwe opzet van de nascholing van predikanten en kerkelijk werkers. Met het oog op de doelstelling (425 cursussen/toerustingsavonden in 2010) werden 442 kadercursussen/toerustingsavonden aangeboden. Daarvan werden er 75 geannuleerd vanwege te weinig deelname. Daarmee daalde het percentage annuleringen ten opzichte van 2009 van 25% naar 17%. In totaal zijn 367 kadercursussen/ toerustingsavonden gehouden met 5586 deelnemers. In 2009 werden in totaal 46 verschillende soorten cursussen aangeboden, waarvan er 8 nieuw ontwikkeld waren. Veel van de cursussen worden verzorgd door gemeenteadviseurs van KiO. Door de groei in activiteiten, stegen ook de kosten van het Toerustingscentrum (met 19%). De kosten van de kadercursussen stegen met 11%. Dat de inkomsten daarentegen licht daalden, werd voornamelijk veroorzaakt door een daling in het aantal landelijke cursussen - waarvoor relatief hoge deelnemersbijdragen gelden - en een lagere subsidie voor het Bezinningscentrum. Daarnaast nam de opbrengst uit de collecte Educatie met ruim de helft af als gevolg van het besluit de collecteopbrengst vanaf 2010 te verdelen over het Toerustingscentum en de programmalijn JOP. Door deze afname nam de benodigde dekking uit quotum met ongeveer dezelfde omvang toe, wat resulteerde in een negatief resultaat op deze geldstroom. Basiscursussen (€ 419k, begroot € 486k) Het cursuswerk, zoals dat voor plaatselijke gemeenten verzorgd wordt voor mensen die er een taak vervullen, wordt onderscheiden in een negental aandachtsgebieden: gemeenteopbouw, pastoraat, eredienst, vorming en toerusting, missionair werk, ZWO, diaconaat, jeugd en jongeren (JOP) en beheer. In 2010 werden 203 basiscursussen gegeven (vorig jaar 164), waaraan 2735 cursisten deelnamen (vorig jaar 2234). Daaronder zijn ook de specifiek voor de Gereformeerde Bond ontwikkelde cursussen voor ouderlingen en diakenen, die driemaal werden gegeven. Inhoudelijk kregen de basiscursussen van JOP een update. Als een bijzondere vorm van basistraining worden tijdens de Inspiratiebeurzen in het voor- en najaar workshops georganiseerd. In 2010 werd de deelname aan deze workshops voor het eerst

Jaarrekening 2010


28

geregistreerd. Aan de workshops in het voorjaar werd door ca. 750 mensen deelgenomen, aan de workshops in het najaar door maar liefst 1300. Vervolgcursussen (€ 153k, begroot € 267k) Na de sterke stijging in 2009 zagen we ook in 2010 een groei in deelname aan de vervolgcursussen, 104 cursussen met 1565 deelnemers (vorig jaar 95 cursussen met 1301 deelnemers). Vrijwel alle beoogde cursussen zijn ook daadwerkelijk gegeven. De begeleiding van gemeenteavonden en kerkenraadsdagen zijn onderdeel van de betaalde dienstverlening van KiO. Alleen een aantal thema's, die van belang zijn voor de kerk en waarop de gemeenteadviseurs zijn ingewerkt, worden tegen het aantrekkelijke cursustarief aangeboden. Daarnaast biedt JOP een tweetal thema-avonden (Thema JOP: WAYtoGO en JOP: Geloofsopvoeding). Aan 39 thema-/gemeenteavonden/kerkenraadsdagen werd door 879 mensen deelgenomen. Landelijk aanbod van cursussen en studiedagen (€ 108k, begroot € 121k) Na de sterke stijging in 2009 zagen we op dit onderdeel een lichte daling in 2010. Naast annuleringen vanwege te weinig deelname werd dit vooral veroorzaakt doordat we aan dit onderdeel minder aandacht konden geven door de toename in de andere activiteiten. Dankzij uitbreiding van het team zien we nu al dat er in 2011 weer groei zal zijn. Gerealiseerd zijn 19 cursussen en 2 studiedagen (vorig jaar 23 cursussen en 2 studiedagen). Aan de cursussen werd door 325 cursisten deelgenomen (vorig jaar 332), aan de studiedagen door 82 mensen (vorig jaar 188 deelnemers). Nieuw in 2010 waren de retraite Renovare, Conflicthantering visitatoren, Presentatie voor voorgangers en de training Begeleiding Meditatie. Met name de laatste twee mogen zich verheugen in een grote belangstelling van predikanten, waarbij de training Begeleiding Meditatie door de SKGV geaccrediteerd is voor de nascholing van Geestelijk Verzorgers in de Gezondheidszorg. Theologische vorming gemeenteleden (€ 40k, begroot € 50k) De cursus TVG werd in 2010 op 27 verschillende plaatsen in Nederland gegeven aan 901 cursisten. Met de komst van een projectsecretaresse kon in 2010 invulling worden gegeven aan de ondersteuning van de TVG-plaatsen. Bezinningscentrum (€ 76k, begroot € 115k) Het Bezinningscentrum ontwikkelt met name activiteiten en producten binnen de doelstellingen en speerpunten van de Stichting Kerk en Wereld. Op 31 december 2010 waren er 145 abonnees en verstuurden we 342 losse nummers voor het blad Festus. Naar aanleiding van het 2e nummer vond op 25 november een studiebijeenkomst plaats, georganiseerd in samenwerking met het Centrum voor Justitiepastoraat, met als titel ‘Dader of daad, de kerk en de verharding van het strafrecht’. De bijeenkomst betekende een indrukwekkende ontmoeting van een dader, de nabestaande van een slachtoffer, wetenschappers, pastores, vrijwilligers, en deelname vanuit de overheid. Aan de bijeenkomst namen 30 mensen deel. Beraadsgroep Catechese (€ 3k, begroot € 7k) De beraadsgroep kwam in 2010 drie keer bij elkaar. Gezien de formulering in ‘Kansen voor de Catechese’ om te komen tot een platform, werd bij aanvang de beraadsgroep georganiseerd als een kennis- en relatienetwerk. Bij de latere besprekingen bleek dat in deze opzet het bereiken van concrete resultaten veel tijd ging vragen. Daarom werd medio 2010 ervoor gekozen het catecheseberaad op te splitsen in een beraadsgroep catechese van uitvoeringsorganisaties (KiO, KiA, JOP, HGJB en Welja) en een adviesgroep catecheseberaad. Interne Scholing (€ 58k, begroot € 26k) De organisatie van het centrale aanbod van cursussen voor het personeel van de dienstenorganisatie is bij het Toerustingscentrum ondergebracht, de eigenlijke scholingsactiviteiten worden vanuit het centrale opleidingsbudget van de afdeling HRM gefinancierd. In totaal werden 23 cursussen aangeboden (vorig jaar 21), waaraan 233 collega’s deelnamen (vorig jaar 172). Daarnaast werd in september de jaarlijkse zomerschool gehouden, waaraan 106 collega’s deelnamen. Vanwege een combinatie van meer inzet en het inwerken van de nieuwe medewerker werden hierop meer uren geschreven dan begroot. Dit betekende een overschrijding van het budget met 51%. Cursus kerkmuziek (€ 89k, begroot € 90k) Nadat in 2009 de driejarige cursus Kerkmuziek werd afgerond in Doesburg en Den Haag, werd in 2010 een nieuwe cursus gestart in Drachten (14 deelnemers) en Den Haag (17 deelnemers).

Jaarrekening 2010


29

Expertisecentrum Het expertisecentrum adviseert het moderamen, de synode en de dienstenorganisatie over beleid en inhoudelijk werk. Het maakt gebruik van externe en interne deskundigheid. Het expertisecentrum zorgt voor het optimaal benutten van de in de kerk aanwezige deskundigheid. Het werkt als kennismakelaar door het stimuleren van het delen van kennis, door deskundigheid te ontwikkelen op het gebied van onderzoeksmethoden en door op aanvraag kennis en informatie te verwerken tot adviezen en rapportages. De uitgaven en inkomsten van het expertisecentrum zien er als volgt uit: Expertisecentrum %

(x € 1.000)

Bruto-opbrengst vrijwillige geldwerving Bijdragen Protestantse Kerk in Nederland Overige inkomsten Totaal beschikbaar voor de doelstelling Kosten Centrum inzake onderzoek e.d. Resultaat doelstellingen

Resultaatverdeling Expertisecentrum (x € 1.000)

Risicoreserve (inclusief resourcebegroting)

0,0% 79,6% 20,2% 100,0% 93,6% 6,4%

Rekening 2010 0 386 98 484 453 31

% 0,0% 80,1% 19,9% 100,0% 100,0% 0,0%

Rekening 2010 31

Begroot 2010 0 386 96 482 482 0

Begroot 2010

% 0,0% 79,4% 20,6% 100,0% 89,4% 7,1%

Rekening 2009 0 369 96 465 431 34

Rekening 2009 34

In 2010 zijn minder rapporten voor de synode geproduceerd dan in 2009. Er is veel werk gemaakt van kortlopende adviezen aan het moderamen en aan de ondersteuning van het moderamen. De dienstverlening aan de dienstenorganisatie is toegenomen, met grotere waardering voor het expertisecentrum en meer naamsbekendheid. Ook al neemt het aantal onderzoeken waarbij het expertisecentrum betrokken is toe, het uitvoerende werk blijft de verantwoordelijkheid van de programma’s en de afdelingen. Het positieve resultaat is voornamelijk behaald door meer uitgevoerde opdrachten voor andere programmalijnen. Adviezen en nota’s voor moderamen en dienstenorganisatie Naast de dagelijkse dienstverlening aan moderamen en dienstenorganisatie zijn de doelstellingen en speerpunten als volgt uitgevoerd. Aan de synode zijn vier rapporten voorgelegd. De nota ‘Integriteit en respect’ over de Islam is op verzoek van het expertisecentrum door een externe deskundige geschreven. Voor het eerst sinds tien jaar is er een nieuw statistisch overzicht aan de synode gepresenteerd. Het is de bedoeling dit voortaan jaarlijks te doen in een statistische jaarbrief. Het moderamen vroeg over 61 oecumenische agendapunten (uitnodigingen, inhoudelijke nota’s van oecumenische organisaties) advies. Deze adviezen zijn binnen de gestelde termijnen uitgebracht en in overgrote meerderheid door het moderamen overgenomen. Er is ondersteuning verleend aan de voorbereiding van de delegaties van de Protestantse Kerk naar twee oecumenische assemblees, aan de ontvangst van oecumenische gasten uit Italië en Polen in de novemberzitting van de synode, en aan de ontvangst van een delegatie van de Chinese kerken. Een door de transformatie boventallig geworden projectmedewerker hielp mee met het organiseren van een internationale conferentie over ecclesiologie in Utrecht. Deze conferentie kwam gezamenlijk met de PThU tot stand. Ook de organisatie van de vergadering van het Central Committee van de Conference of European Churches in Soesterberg werd ondersteund. Door de inzet van deze projectmedewerker ontstond wel een overschrijding van de begroting 2010 maar deze is door de directie goedgekeurd. Er is een forse inhoudelijke bijdrage geleverd aan de samenwerking van Kerk in Actie en ICCO, ook in verband met de drastische teruggang in MFS-financiering voor ICCO. Kennismanagement In het kader van kennismanagement worden de volgende instrumenten gebruikt: • een database van externe deskundigen; • het ontwikkelen van een personeelsinformatiekaart op Intranet; • het aanbieden van vier ‘kwartaalsignalen’ over trends in kerk en samenleving; • opgebouwde expertise draagt bij aan door programma’s en afdelingen van de dienstenorganisatie gehouden grotere onderzoeken. In het verslagjaar betrof dit zeven onderzoeken.

Jaarrekening 2010


30

Vernieuwing, kwaliteit, doeltreffendheid en doelgerichtheid Voor de evaluatie van de dienstverlening aan de dienstenorganisatie is een evaluatieformulier ontwikkeld. Er wordt deelgenomen aan werken projectgroepen over interne communicatie, Balanced Scorecard en het ontwikkelen van klantenpanels.

Mobiliteitsbureau predikanten De uitgaven en inkomsten van mobiliteitsbureau zien er als volgt uit: Mobiliteitsbureau %

(x € 1.000)

Bruto-opbrengst vrijwillige geldwerving Bijdragen Protestantse Kerk in Nederland Overige inkomsten Totaal beschikbaar voor de doelstelling Mobiliteitsbureau Iterim predikanten Resultaat doelstellingen

Resultaatverdeling Mobiliteitsbureau (x € 1.000)


0,0% 35,8% 64,2% 100,0% 40,1% 63,0% -3,1%

Rekening 2010 0 180 323 503 202 317 -16

% 0,0% 36,1% 63,9% 100,0% 46,1% 53,9% 0,0%

Rekening 2010 -16

Begroot 2010 0 180 319 499 230 269 0

Begroot 2010

% 0,0% 46,2% 53,8% 100,0% 98,4% 0,0% 1,2%

Rekening 2009 0 170 197 367 361 0 6

Rekening 2009 6

Beroepingswerk (€ 202k, begroot € 230k) In 2010 zijn er in totaal 357 adviezen uitgebracht (in 2008: 350): 253 ter vervulling van een gewone predikantsvacature in een kerkelijke gemeente, 1 bij een instelling, 32 voor een kerkelijk werker, 18 voor een interim-predikant, 20 voor tijdelijk werk (hulpdiensten) en 33 ‘diversen’ (onder andere preekvoorziening). In dit kader zijn er zeer vele contacten met vacante gemeenten en met predikanten, proponenten en kerkelijk werkers. In 2010 werden vijf nieuwe interim-predikanten in dienst van het mobiliteitsbureau genomen (in totaal zijn er nu acht) en ‘geplaatst’ in een kerkelijke gemeente. Door middel van een extern fonds worden eventuele tekorten bij het mobiliteitsbureau aangevuld. Tevens werd in 2010 het werken voorlichtingsmateriaal voor het beroepingswerk (Gids beroepingswerk etc.) opnieuw geactualiseerd en uitgebreid. Ook werd in 2010 een brochure voor het beroepingswerk voor predikanten en proponenten ontwikkeld, evenals een brochure voor het benoemen van een kerkelijk werker. Dit materiaal werd ook op de website geplaatst. Tevens werd meegewerkt aan het ontwikkelen van cursussen in het kader van het beroepingswerk (samen met het PCTE). Bevordering doorstroming predikanten (€317k, begroot € 269k) In 2010 werden 190 predikanten – waaronder 60 proponenten – verbonden aan een (nieuwe) gemeente. Bij de bevordering van de doorstroming van predikanten is ook uitdrukkelijk gedacht aan ‘losgemaakte’ predikanten (ord.3-20), om daarmee de wachtgelduitkeringen uit de centrale kas predikantstraktementen te reduceren. Mede door inzet van het Mobiliteitsbureau aanvaardden enkele losgemaakte predikanten in 2010 een nieuw beroep, vervulden acht losgemaakte predikanten tijdelijke hulpdiensten of werkten als interim-predikant. Er werden in minimaal zes situaties losmakingen voorkomen door een tijdig beroep naar elders. Het bureau heeft er ook aan bijgedragen dat de gemiddelde bijverdiensten – die in mindering komen op de wachtgelduitkeringen – per wachtgelder de laatste jaren opnieuw zijn toegenomen. In het kader van de preventie werd via externe subsidie aan een aantal predikanten een traject voor loopbaanbegeleiding aangeboden, werd twee maal een dag ‘sollicitatietraining’ aan predikanten aangeboden en werden er wekelijks gesprekken gevoerd met predikanten en proponenten in het kader van de mobiliteit.

Jaarrekening 2010


31

Werkbegeleiding predikanten en kerkelijk werkers De uitgaven en inkomsten voor de werkbegeleiding van predikanten en kerkelijk werkers zien er als volgt uit: Werkbegeleiding van predikanten / kerkelijk werkers %

(x € 1.000)

Bruto-opbrengst vrijwillige geldwerving Bijdragen Protestantse Kerk in Nederland Overige inkomsten Totaal beschikbaar voor de doelstelling Landelijk Maatschappelijk Werk Werkbegeleiding (verplicht) Werkbegeleiding (op verzoek) Geestelijke begeleiding Kerkelijk werkers Hand aan de ploeg Resultaat doelstellingen

0,0% 89,5% 10,7% 100,0% 16,7% 19,7% 42,9% 10,1% 12,8% 16,9% -19,1%

Resultaatverdeling Werkbegeleiding van pred. / kerk. w. (x € 1.000)

Risicoreserve (inclusief resourcebegroting) Reserve LMW Totaal resultaat

Rekening 2010 0 532 63 595 100 117 255 60 76 101 -114

% 0,0% 90,6% 9,4% 100,0% 11,9% 20,3% 41,6% 11,9% 14,3% 0,0% 0,0%

Rekening 2010 -118 4 -114

Begroot 2010 0 532 55 587 70 119 244 70 84 0

Begroot 2010

0

% 0,0% 86,2% 13,8% 100,0% 21,0% 13,7% 37,5% 8,2% 13,5% 0,0% 6,1%

Rekening 2009 0 580 93 673 142 92 252 55 91 41

Rekening 2009 41 0 41

De vraag om werkbegeleiding dient zich onverminderd aan. Predikanten en kerkelijk werkers weten de werkbegeleiding te vinden. Er wordt naar gestreefd om als werkbegeleiding in een eerder stadium betrokken te raken bij problemen waar men in het functioneren tegenaan loopt. Hoe eerder men de weg naar werkbegeleiding vindt, des te beter. Berichten in de Nieuwsbrief en bezoeken aan werkgemeenschappen dragen er onder meer aan bij dat de drempel lager wordt en men af en toe ook voor reflectie op bijvoorbeeld een jaarverslag een beroep op de werkbegeleiding doet. Ook is een positieve ontwikkeling, dat anderen die zich inzetten in probleemsituaties (visitatie, gemeenteadviseurs) zich er bewuster van zijn, dat werkbegeleiding betrokken kan worden bij het hanteerbaar maken van de moeilijke situatie. In 2010 is ook duidelijk geworden, dat de huidige bezetting aan de krappe kant is om aan de vraag te blijven voldoen. Dit hangt mede samen met een mogelijke toename van vragen op het terrein van teambegeleidingen. Landelijk Maatschappelijk Werk (€ 100k, begroot € 70k) Het Landelijk Maatschappelijk Werk van de kerk bestaat alleen nog uit materiële hulpverlening. In financiële zin betreft het namelijk vooral subsidies die ontvangen en doorgegeven worden via de Commissie Individuele Hulpverlening. Werkbegeleiding verplicht (€ 117k, begroot € 119k) Beginnende predikanten en kerkelijk werkers zijn gediend met een tijdelijke ondersteuning door een getrainde collega. Deze mentoren stimuleren de beginnende collega tot blijvend reflecteren op hun functioneren. Ds. J.W. Breunese is verantwoordelijk voor de coördinatie van de verplichte werkbegeleiding. Het aantal begeleide beginnende predikanten bedroeg 50. Het aantal begeleide beginnende kerkelijk werkers bedroeg 10. In 2010 zijn er 6 mentorentrainingen geweest, geleid door ds. C.A. Boonstra en ds. A.H. Drost. De raad van kerken Indonesië en de Gereformeerde Kerk Vrijgemaakt hebben verzocht ondersteuning te bieden voor hun opzet van het mentoraat. Ds. Boonstra heeft zich daarvoor ingezet en voor beide een training verzorgd. Werkbegeleiding verplicht en werkbegeleiding op verzoek (€ 255k, begroot € 244k) Predikanten en kerkelijk werkers weten in de regel de werkbegeleiding te vinden als zij ondersteuning zoeken bij het reflecteren op (onderdelen van) hun functioneren. In 2010 is er strikter gewerkt met een beperkt aantal begeleidingsgesprekken (vijf). In de meeste gevallen blijkt dit goed te werken. Bij meer gesprekken wordt nu betaling gevraagd. Ook werd in een aantal gevallen een contract met predikant en kerkenraad gesloten over de begeleiding. Deze werd vervolgens betaald door de kerkenraad. Het aantal individuele gesprekken bedroeg 1134,het aantal consultcontacten per mail was 325, het aantal teambegeleidingen vijf (via werkbegeleiding). Geestelijke begeleiding (€ 60k, begroot € 70k) Gerichte aandacht voor de geloofsontwikkeling van predikanten en kerkelijk werkers blijft van belang. Om in deze samenleving mensen te kunnen begeleiden op hun zoektocht naar wat een mens onvoorwaardelijk aangaat, moeten predikanten en kerkelijk werkers voortdurend zorg besteden aan

Jaarrekening 2010


32

hun spiritualiteit. Daarbij kan geestelijke begeleiden steunend zijn. Aan de opleiding Geestelijke Begeleiding deden in 2010 twintig deelnemers mee. Zeven deelnemers van vorige lichtingen ontvingen een diploma. Daarmee groeit het mogelijk netwerk van geestelijk begeleiders voor predikanten en kerkelijk werkers. Kerkelijk werkers (€ 76k, begroot € 84k) Veel aandacht is er uitgegaan naar de uitwerking van de voorstellen met betrekking tot de positie van de kerkelijk werker binnen de Protestantse Kerk (Hand aan de ploeg). In verschillende synodes kwam het onderwerp aan de orde. Dit verslagjaar kon nog niet tot een afronding worden gekomen, maar verwacht wordt dat dit in het voorjaar van 2011 wel zal lukken. Wat wel gerealiseerd werd is de permanente educatie voor kerkelijk werkers. Daarin trekken zij samen op met de predikanten. De samenwerking met de Vereniging Kerkelijk Werkers (VKW) werd (ook hierdoor) geïntensiveerd. De studieweekenden voor kerkelijk werkers zijn overgeheveld naar de hogescholen en vormen daar een onderdeel van de opleiding GPW. Door vertrek van de beleidsmedewerker - dr. Gert Noort in het najaar naar de NZR - ontstond er een vacature. De werkzaamheden zijn nu binnen verschillende teams opgevangen en waar nodig werd extra capaciteit ingeschakeld. Hand aan de Ploeg (€101k, begroot € 0k) De werkbegeleiding is actief betrokken bij de ontwikkeling en implementatie van nieuw beleid in het kader van De Hand aan de Ploeg. De expertise van de werkbegeleiding is onder meer gebruikt bij de voorbereiding van besluitvoorstellen voor de synode. De vier werkbegeleiders zijn betrokken geweest bij de stukken over ‘permanente educatie’, ‘de kerkelijk werker’, ‘loopbaanontwikkeling’ en ‘samenwerking van gemeenten’. Ds. Drost is nauw betrokken bij acht pilots over samenwerking van predikanten en kerkelijk werkers in teamverband (werkgemeenschappen) in opdracht van de synode en maakt als pilotbegeleider deel uit van de projectgroep Hand aan de Ploeg.

Communicatie & Fondsenwerving De afdeling Communicatie & Fondsenwerving (C&F) is het concentratiepunt van de externe en interne communicatie, de klantcontacten en de vrijwillige geldwerving van de Protestantse Kerk en de programma’s van de dienstenorganisatie. De afdeling ondersteunt de kerk om zichtbaar aanwezig te zijn daar waar haar doelgroepen zich bevinden. C&F toetst alle activiteiten op dit gebied aan de communicatie- en fondsenwervingstrategie en bewaakt de uitvoering daarvan. Medio 2010 zijn de taken van C&F en van de teams Interactief en Communicatie van Kerk in Actie samengevoegd binnen een gezamenlijke afdeling C&F van de dienstenorganisatie met de werkorganisatie van ICCO. Tot de taken van die nieuwe afdeling behoren nu ook de activiteiten op het gebied van communicatie en fondsenwerving voor ICCO. De afdeling als geheel valt onder de verantwoordelijkheid van de directie van de dienstenorganisatie. De afdeling werkt volgens de communicatiestrategie zoals geformuleerd in ‘Geloof, hoop en liefde’. Bij het plannen en uitvoeren van de activiteiten van C&F en de programma-afdelingen is steeds gekeken of de werkzaamheden werkelijk kunnen bijdragen aan het gevoel van onderlinge verbondenheid binnen de Protestantse Kerk. De uitgaven en inkomsten van Communicatie & Fondsenwerving zien er als volgt uit: Communicatie & Fondsenwerving %

(x € 1.000)

Bruto-opbrengst vrijwillige geldwerving Bijdragen Protestantse Kerk in Nederland Overige inkomsten Totaal beschikbaar voor de doelstelling Fondsenwerving (incl. nieuwe initiatieven) Corporate communicatie (voorlichting) (incl. interactief) Marketing Resultaat doelstellingen

65,7% 21,9% 12,4% 100,0% 72,4% 26,8% 0,0% 0,7%

Resultaatverdeling Communicatie & Fondsenwerving (x € 1.000)


Rekening 2010 2.707 902 510 4.119 2.983 1.105 31

% 69,4% 18,1% 12,5% 100,0% 73,6% 26,4% 0,0% 0,0%

Rekening 2010 31

Begroot 2010 3.182 828 573 4.583 3.371 1.212 0 0

Begroot 2010

% 71,4% 19,3% 9,3% 100,0% 73,0% 25,7% 0,0% 1,3%

Rekening 2009 3.204 869 419 4.492 3.280 1.153 0 59

Rekening 2009 59

Fondsenwerving (€ 2.983k, begroot € 3.371) De inkomsten voor het bovenplaatselijke werk zijn allereerst afhankelijk van de beslissing van het kerkelijk kader om de landelijke collecten over te nemen op het plaatselijke collecterooster. Vervolgens is de kerkelijke fondsenwerving afhankelijk van de gift van het individuele gemeentelid in de collectezak. Onze fondsenwervers stimuleren gemeenteleden via ondersteunende informatie over het betreffende collecteonderwerp. Per saldo is de opbrengst voor Kerk in Actie uitgekomen op iets

Jaarrekening 2010


33

meer dan de aangepaste begroting. Dit is vooral het gevolg van de goedgeefsheid van onze achterban bij de twee grote noodhulpacties in 2010 voor Haïti en Pakistan. De inkomsten vanuit particuliere donateurs zijn met 1% gegroeid naar een bedrag van ruim acht miljoen euro. Hoewel de inkomsten via automatische incasso’s ten opzichte van 2009 met 2% zijn gestegen naar 40%, staan ook de particuliere giften onder druk. Het huidige adressenbestand krimpt, onder andere als gevolg van de vergrijzing, met ongeveer 10.000 gevers per jaar. De instroom van nieuwe donateurs kon tot nu toe de uitstroom niet compenseren. In 2010 is met succes extra geïnvesteerd in het werven van nieuwe donateurs en dat heeft de groei veroorzaakt. De fondsenwerving vanuit fondsen en stichtingen in samenwerking met de EO is gestabiliseerd maar daar zit zeker nog potentie. Ook denken we betere resultaten te kunnen behalen door het benaderen van zgn. vermogende personen binnen en buiten onze kerkelijke kring. Relatie met de gemeenten De band met de gemeenten en een heldere profilering van Kerk in Actie is essentieel. De mate waarin de programma’s ervaren worden als noodzakelijk en relevant, bepaalt in hoge mate de geefbereidheid. Het eigenaarschap van gemeentes van Kerk in Actie wordt minder ervaren. Investeren in deze relatie is daarom essentieel. Er is in 2010 met 30 diaconieën gesproken. Grote uitdaging is de samenwerking weer op te zetten, te intensiveren of te verdiepen. Voor team fondsenwerving is de samenwerking met de gemeenteadviseurs onontbeerlijk. Ook de signaleringsfunctie die zij vervullen is essentieel. De gemeenteadviseurs zijn de schakel in de relatie met de gemeenten. Hierna kan vanuit team fondsenwerving het gesprek aangegaan worden, met mogelijk een positief resultaat voor de vrijwillige geldwerving. Het investeren in gemeenten en diaconieën is zinvol en nuttig maar het wint aan effectiviteit als het onderdeel is van een integrale benadering van de gemeenten. In 2011 gaan we daaraan werken door uitvoering van het plan Geven is Delen, dat in samenspraak met de Raad voor de Plaatselijke Geldwerving (RPG) is opgesteld. Proefprojecten Eind 2010 zijn twee nieuwe initiatieven (proefprojecten) ontwikkeld: • Kerk in Actie gaat tien gemeenten helpen met het promoten van notarieel schenken. Het gaat hierbij om notarieel schenken aan Kerk in Actie in combinatie met een gift aan de plaatselijke gemeente. In 2010 heeft dit 141 extra deelnemers aan notarieel schenken opgeleverd; • de dienstenorganisatie gaat daarnaast met tien gemeenten starten met een nieuwe vorm van ondersteuning bij plaatselijke geldwerving door mailings aan hun eigen adresbestanden. De gemeente die meedoet bepaalt zelf het doel waarvoor geld wordt gevraagd. Nieuwe initiatieven Het ontwikkelen van een diaconaal starterpakket fondsenwerving voor diakenen is een nieuw initiatief, evenals het oprichten van taakgroepen fondsenwerving op onze steunpunten. Het is de bedoeling om met deze taakgroepen een platform te creëren waar uitwisseling van informatie vanuit verschillende disciplines plaatsvindt. In september 2010 is een nieuw initiatief gestart om gevers te werven. De eerste reacties hierop zijn positief. Dit krijgt een vervolg in 2011. In 2010 zijn 15.000 gratis prentenboekjes van de 15cent-campagne aangevraagd. De bestellers worden benaderd met een giftverzoek. Overige activiteiten Binnen een bepaalde regio is een groep notariële schenkers en/of grote gevers geselecteerd. Deze groep wordt uitgenodigd voor een bezoek aan diaconale projecten in Nederland. In 2010 was dit STEK in Den Haag en Het Vakantiebureau te Lunteren. Daarna worden zij benaderd voor een extra giftverzoek. Mogelijk komt er een gelijkschakeling tussen de mutaties in het landelijk ledensysteem en het adressenbestand van de donateursadministratie om daarmee onnodige hinder en irritatie van de postontvangers te voorkomen. Hieraan ligt een goedkeuring door de synode ten grondslag. Corporate communicatie (€ 1.105k, begroot € 1.212k) Persdienst, perscontacten en advisering De persdienst heeft in 2010 opnieuw de communicatie tussen moderamen c.q. dienstenorganisatie met de pers verzorgd. Nieuwe contacten met journalisten (ook van zgn. ‘seculiere’ media) werden gelegd en dat leidde tot enkele publicaties in media waartoe we tot dat moment geen toegang hadden. De persberichten werden over het algemeen door de ‘vertrouwde’ media goed overgenomen en kregen voldoende aandacht. Toch blijft het een vraag hoe we de boodschap van de Protestantse Kerk op zo’n manier onder de aandacht van de diverse media kunnen brengen dat er ook werkelijk interesse is. Dat is niet alleen een vraag van techniek en contacten maar vooral van inhoud.

Jaarrekening 2010


34

Advisering van moderamen, directie en leden van de dienstenorganisatie m.b.t. de communicatie heeft de voortdurende aandacht. Van de advisering wordt ook op een goede wijze gebruik gemaakt. Kerkinformatie Kerkinformatie verscheen vanaf januari 2010 in de vernieuwde huisstijl. Het blad kreeg nadrukkelijker een attenderende functie naar website-informatie. Als informatieorgaan dat op alle kerkenraadstafels komt, probeert Kerkinformatie zo breed en gevarieerd mogelijk te informeren over het werk van kerk, synode en dienstenorganisatie. In vaste rubrieken en interviews werden speerpunten van beleid en actualiteiten ondersteund. Naast de vacatureadvertenties van plaatselijke gemeenten, zijn dit jaar voor het eerst commerciële advertenties toegestaan. Oecumene In 2010 heeft C&F concrete ondersteuning aan het werk van de Raad van Kerken verleend in de vorm van het redigeren en versturen van persberichten, het geven van persadviezen en het begeleiden van persontvangsten en accreditatie bij grote ‘events’. Zo werd geassisteerd bij de bijeenkomst ‘In Vrijheid Verbonden’ in het Academiegebouw te Utrecht, waarbij vertegenwoordigers van zes religies in Nederland zich presenteerden in aanwezigheid van Koningin Beatrix en andere prominenten. Uitgebreide berichtgeving over de assemblee van de World Communion of Reformed Churches (WCRC) in Grand Rapids en de Lutheran World Federation (LWF) in Stuttgart was één van de speerpunten en bracht de Internationale Oecumene dichter bij de leden van de Protestantse Kerk. Communicatie plaatselijke gemeenten In overleg met het Toerustingcentrum (PCTE) werd met het oog op de invoering van het nieuwe systeem voor Permanente Educatie voor predikanten en kerkelijk werkers een communicatieplan opgesteld om alle betrokken groepen via Kerkinformatie, brieven en websites te informeren. Er is een basiscursus Kerk en Communicatie ontwikkeld die medio 2011 wordt aangeboden via het cursusaanbod van het PCTE. De cursus is een startpakket waarin de belangrijkste basis voor communicatie, kerkblad en website aan bod komt. Alle facetten worden goed geïntroduceerd, inclusief het bepalen van de benodigde keuzes rondom visie, beleid en organisatie. Jaarverslagen De afdeling heeft redactionele ondersteuning verleend tijdens de vervaardiging van de financiële jaarverslagen van kerk, dienstenorganisatie en colleges en van het Sociaal Jaarverslag. Een samenvatting van deze verslagen werd uitgebracht als publieksjaarverslag. Kerkbulletin Kerkbulletin wordt vanouds gemaakt om redacteuren van kerkbladen, maar in toenemende mate ook webmasters van kerkwebsites, te voorzien van berichten over nieuws en activiteiten van de Protestantse Kerk. Kerkbladen nemen, al naar gelang interesse en ruimte, een of meer teksten over. Nogal wat kerkwebsites nemen het complete Kerkbulletin over of plaatsen een link op hun website. Protestantsekerk.net Protestantsekerk.net is een initiatief van Human Content en de dienstenorganisatie om gemeenten te stimuleren en ondersteunen bij het maken van een kerkwebsite. Het is niet gelukt om dit project binnen drie jaar kostendekkend te krijgen. Gezien het feit dat nog ruim 300 gemeenten geen website hebben en gezien de kwaliteit van sommige kerkwebsites moet de markt hier wel voor aanwezig zijn. Website www.pkn.nl Veel aandacht vroeg het project ‘Vernieuwing van www.pkn.nl’. Doel was om de Protestantse Kerk ook op internet duidelijk en missionair aanwezig te stellen. Hiervoor werd samen met webbureau TheFactorE gewerkt aan een internetstrategie, een online enquête en gebruikerspanel, een training webredacteuren, een nieuwe structuur, een sterk verbeterde zoekmachine, Kerkzoeker en een nieuwe documentenbibliotheek. Naar verwachting wordt dit project medio 2011 afgerond. De huisstijlwebsite is begin 2010 volledig vernieuwd. Pkn.nl/huisstijl ondersteunt scriba’s, kerkbladredacteuren, webmasters en andere lokale communicatiemensen in het toepassen van de huisstijl van de Protestantse Kerk. Het logo van de Protestantse Kerk is sinds eind 2010 op aanvraag aan te passen voor plaatselijke gemeenten. Communicatiestrategie intern DO Interne communicatie is gericht op het verbinden van collega's en afdelingen. In 2010 is hiervoor een interviewestafette opgestart. Elke twee weken verschijnt er een interview (over werk en privé) met een collega op intranet. Dit is bedoeld om collega's met elkaar in gesprek te brengen.

Jaarrekening 2010


35

Daarnaast is er in 2010 een begin gemaakt met meedenken in de personeelsvereniging en de werkgroep kapelvieringen om te komen tot een vernieuwd aanbod. Beide groepen zijn op zoek naar nieuwe invulling van vaak al jarenlang bestaande activiteiten. Activiteiten De Protestantse Kerk was in maart 2010 aanwezig op de Beurs Kerk en Gemeente in de Jaarbeurs te Utrecht. Een en ander kwam tot stand na goede samenwerking tussen verschillende afdelingen en bevatte verschillende elementen uit het werk van de dienstenorganisatie. In 2010 organiseerde de broedergemeenschap van Taizé de jaarlijkse Europese Jongerenontmoeting in Rotterdam, op uitnodiging van de Protestantse en de Katholieke Kerk. Vanuit de Protestantse Kerk is een flinke bijdrage geleverd aan de communicatie. Het samenwerken met de broeders in hun tijdelijke kantoor in Rotterdam was een bijzondere ervaring voor de betrokken medewerkster. Communicatie Kerk in Actie Een van de belangrijke vernieuwingen was de nieuwe huisstijl die nu zichtbaar de relatie met de Protestantse Kerk uitdrukt. Persvoorlichting Veel aandacht kreeg het armoedeonderzoek van Kerk in Actie, Armoede in Nederland 2010. Dit onderzoek is door kerken, kerkelijke instellingen en evangelische gemeenten gehouden om na te gaan wat hun rol is bij de armoedebestrijding in Nederland. Het onderzoek bevat conclusies en aanbevelingen voor armoedebestrijding. Het onderzoek is in diverse media gepubliceerd. De persvoorlichting van Kerk in Actie vindt plaats vanuit de persdienst van de Protestantse Kerk, onderdeel van Corporate Communicatie. Website Kerk in Actie: meer bezoekers, raken en verbinden In 2010 trok de website van Kerk in Actie gemiddeld 14.774 unieke bezoekers per maand. Dit waren per maand 1.500 bezoekers meer dan in 2009. Vooral de 40dagentijdcampagne en de Landelijke Diaconale Dag trekken veel bezoekers. In september 2010 ging de nieuwe website (voorzien van een nieuw jasje vanwege de nieuwe huisstijl, maar ook inhoudelijk anders van opzet) online. Onze inspiratiebron was 'raken en verbinden'. Via nieuwsbrieven (digitaal en op papier) brengt Kerk in Actie haar werk extra onder de aandacht. Het aantal abonnees op de digitale nieuwsbrief is licht gestegen. Uitgaven van Kerk in Actie Het projectenboek Geloof in Uitvoering wil mensen die zich binnen de kerk inzetten voor zending en (wereld)diaconaat betrekken bij het werk van Kerk in Actie. Diakenen, leden van zwo-groepen en zendingscommissies kunnen een keuze maken uit projecten en partnerorganisaties van Kerk in Actie die ze willen steunen. Een uitgebreid en actueel overzicht staat op www.kerkinactie.nl. Het tijdschrift Vandaar verscheen in 2010 vier keer. In het septembernummer is het Jaarbericht van Kerk in Actie ingevoegd. Vandaar is voor iedereen die zich betrokken voelt bij het werk van Kerk in Actie en een financiële bijdrage geeft. De inhoud was divers, o.a. artikelen over noodhulp, Kinderen in de Knel en Interactief-relaties. De doelstellingen van Vandaar zijn: informeren; verantwoording geven over besteding van gelden voor projecten of noodhulp en uitnodigen tot (meer) donaties. De nieuwe formule en huisstijl van Vandaar kregen positieve reacties van lezers en in een lezersonderzoek werd het blad gewaardeerd met een gemiddelde van 7,5 op een schaal van 1-10. 40dagentijdcampagne 2010: Het kan! Sta op voor een betere wereld Tijdens deze campagne werd nog nauwer samengewerkt met Kind op Zondag (hetzelfde leesrooster en dezelfde slogan). Dit leverde positieve reacties op uit de gemeenten. In de mediacampagne is ervoor gekozen om de persoonlijke betrokkenheid bij het thema centraal te stellen. Deze campagne heeft weer ruim 900 gemeentes betrokken bij het werk van Kerk in Actie maar hoewel dit een mooi aantal is, stagneert de groei. In 2011 wordt ingezet op een extra groei. Kerk in Actie Interactief en Luisterend Dienen De twee programma’s, Interactief en Luisterend Dienen, laten in 2010 een groei zien. De Interactieve werkwijze raakt bekender in de Protestantse Kerk. Ruim 500 gemeenten (waarvan ruim 20 Gereformeerde Bondsgemeenten) waren Interactief betrokken bij een of meer projecten van Kerk in Actie/Luisterend Dienen. De gemeenteadviseurs Interactief zien vele vormen van verdieping, betrokkenheid en fondsenwerving opbloeien. Zwo- of zendingscommissies betrekken verschillende doelgroepen uit hun gemeente bij hun partnerorganisaties. Ze vertellen in kindernevendiensten, catechisatiegroepen, Bijbelgroepen, tijdens of na de kerkdienst of op speciale gemeenteavonden over het project. Uitgezonden medewerkers en anderen worden uitgenodigd om over hun werk te komen spreken. Interactieve gemeenten brachten in 2010 voor hun Kerk in Actie projecten € 1.864k bijeen.

Jaarrekening 2010


36

3

Beleid 2011

Beleidsplan 2009 – 2012 Bestuur en moderamen hebben er voor gekozen de lijn voort te zetten die de afgelopen jaren is ingezet met het visiedocument Leren Leven van de verwondering en het beleidsrapport Groeien met de riemen die je hebt, beide in 2006 door de generale synode aanvaard als beleidsbepalende documenten voor de middellange termijn. In beide synodedocumenten is nadrukkelijk de vraag aan de orde hoe we als Protestantse Kerk de ervaring van krimp (van participatie en middelen) kunnen combineren met en zo mogelijk ombuigen naar een attitude van groei, relevant en aansprekend kerk-zijn en daar ook ons werk op inrichten. Voor de dienstenorganisatie heeft dit geleid tot een grondige herstructurering van de dienstverlening aan de gemeenten (met een gelijktijdige afslanking van formatie en overhead). Hoewel de aanpassing van de organisatie formeel per 1 januari 2008 is afgerond, is het proces van optimalisatie van de dienstverlening nog niet voltooid. In de komende beleidsperiode zullen daarin nieuwe stappen nodig zijn. Dit is in overeenstemming met Groeien met de riemen die je hebt, dat 2015 beschrijft als horizon voor de herstructurering van de dienstverlening en organisatieaanpassing. Het beleidsplan 2009–2012 is in 2009 vastgesteld. Dit is terug te vinden op de website van de Protestantse Kerk in Nederland. In het huidige tijdsgewricht is 4 jaar een lange periode. Tussentijdse beleidsaanpassingen (inhoudelijk en financieel) zijn dan ook denkbaar. Zo is Nederland betrokken bij de wereldwijde recessie. Deze recessie is en zal niet geheel of gedeeltelijk aan onze kerk voorbij gaan. Bestuur en moderamen zullen zich samen bezinnen op welke wijze er gewerkt kan worden aan de invulling van een zogenaamd “fall-back scenario”: wat te doen als de inkomsten van de gemeenten en (daarmee) de landelijke kerk dramatisch terugvallen. Ingrijpende maatregelen zijn dan noodzakelijk. Daarnaast dient de dienstenorganisatie onder andere rekening te houden met de consequenties van enkele belangrijke onderwerpen op de agenda van de generale synode, te weten de in 2009 gestarte evaluatie van de kerkorde, de uitwerking van de eindvoorstellen van de Commissie Veerman en de bouw en implementatie van de Landelijke Ledenregistratie en de gevolgen van de Israel-Palestinanota.

Strategische keuzes In het beleidsplan zijn de volgende geformuleerde keuzes gemaakt op basis van de omgevingsverkenning en de SWOT-analyse. Missionaire groei Veel gemeenten willen de komende jaren investeren in het vergroten van hun missionaire wervingskracht. In de dienstverlening aan gemeenten zullen wij hiervoor extra menskracht en middelen beschikbaar stellen. Bovendien zal de dienstenorganisatie gemeenten actief benaderen met nieuwe missionaire concepten. Doel is ook om een nieuwe missionaire infrastructuur te helpen opbouwen waar die in gemeenten ontbreekt. Bovendien zullen we jaarlijks twee pioniersplekken vormgeven. Betrekken van jeugd en jongeren Veel gemeenten willen de komende jaren investeren in het (opnieuw) betrekken van jeugd en jongeren bij de gemeente. Het jeugdwerk van de Protestantse Kerk (JOP, HGJB) levert hiervoor een aantrekkelijk aanbod, dat in veel gemeenten gewaardeerd wordt. Dit aanbod zullen wij de komende jaren uitbreiden, onder meer door het toe te spitsen op de persoonlijke leefwereld van jongeren en hun persoonlijke behoeften om als christen mede vorm te geven aan de samenleving. Vrijwilligersbeleid Doordat het aantal beschikbare beroepskrachten in veel gemeenten afneemt, zullen steeds meer taken door vrijwilligers uitgevoerd moeten worden. Doordat tegelijkertijd het aantal vrijwilligers (en hun beschikbaarheid) juist afneemt, wordt de druk op deze vrijwilligers, ook voor de uitvoering van het bovenplaatselijk werk, steeds groter. In de dienstverlening zullen wij daarom meer accent leggen op het werven en toerusten van vrijwilligers. Hiervoor zetten wij onder meer een coördinator vrijwilligersbeleid in.

Jaarrekening 2010


37

Ondersteuning predikanten en kerkelijk werkers De Protestantse Kerk beschikt over een uniek netwerk van beroepskrachten, waarvan de predikanten en kerkelijk werkers in de plaatselijke gemeenten de omvangrijkste categorie vormen. Zowel in de dienstverlening aan en communicatie met de gemeenten zullen wij ons meer richten op deze beroepskrachten. Gemeenteadviseurs De gemeenteadviseur is en blijft de spil in de dienstverlening aan de gemeenten. We investeren verder in hun professionaliteit en de technische ondersteuning die zij nodig hebben. Dat leidt onder meer tot het invoeren van een klantenregistratiesysteem en systematisch en regelmatig behoeftenonderzoek. Communicatie Goede en tijdige communicatie is essentieel voor de presentatie van de Protestantse Kerk en de informatievoorziening aan gemeenten en ambtelijke vergaderingen. We brengen daartoe een focus aan in de communicatie, door het werk van dienstenorganisatie, JOP en Kerk in Actie helder te presenteren als werk van de Protestantse Kerk, een communicatiestrategie te kiezen die het saamhorigheidsgevoel in de Protestantse Kerk versterkt en ons te concentreren op die communicatie die direct in het belang is van de gemeenten van de Protestantse Kerk. Kerkelijke profilering Kerk in Actie versterken Om te midden van alle concurrentie het draagvlak in de gemeenten voor het werk van Kerk in Actie te behouden c.q. te versterken, gaan we de kerkelijke profilering van Kerk in Actie vergroten. Dit is mogelijk door (in de communicatie) de identiteit van Kerk in Actie eenduidig te verwoorden in relatie tot de Protestantse Kerk en te benadrukken dat het werk van Kerk in Actie is ingebed in een internationaal kerkelijk netwerk; de twee motto’s ‘menselijke maat in hulpverlening’ en ‘kerken helpen kerken’ verduidelijken het unieke karakter van Kerk in Actie. Partnerschap Kerk in Actie versterken Door het internationale kerkelijke netwerk van Kerk in Actie en ICCO te benutten, kan Kerk in Actie op een unieke manier inspelen op de toenemende internationale oriëntatie van gemeenteleden (en jongeren in het bijzonder). De bestaande programma’s als Togetthere en Interactief worden daartoe versterkt. Binnen het Zendingsprogramma vergroot Kerk in Actie de komende beleidsperiode jaarlijks het aantal uitgezonden medewerkers. Ondersteuning gemeenten versterken vanuit Kerk in Actie Gemeenten moet zich kunnen herkennen in het aanbod van Kerk in Actie. Daarom wordt de inzet op praktische ondersteuning van het (diaconale) gemeentewerk versterkt.

Werkplannen en begroting 2011 Werkplannen Uit de werkplannen spreekt het verlangen om een positieve bijdrage te leveren aan de opbouw van onze gemeenten, de kwaliteit van onze samenleving, het bereiken van (jonge) mensen met het Goede Nieuws. Deze werkwijze en mentaliteit verbindt ons en de diverse onderdelen van het werk van de dienstenorganisatie. Een nieuw jaar van plannen en begroten geeft ook een aantal veranderingen en uitdagingen. Het heffingspercentage van het kerkrentmeesterlijk quotum daalt van 4,4% naar 4,35% en de heffing per belijdend lid (diaconaal quotum) neemt af met € 0,10 naar € 1,35. De bijdrage voor de solidariteitskas (conform het besluit van de Generale Synode van april 2009 ‘Hand aan de Ploeg’) per belijdend lid is verhoogd van € 5,00 naar € 7,50. Deze verhoging wordt ook in 2011 nog niet geïnd. De gemeenteadviseurs hebben hun plek binnen de Protestantse Kerk verworven. Wij krijgen steeds meer zicht op de waardering hiervoor door de plaatselijke gemeenten. Binnen het jeugdwerk wordt een nieuw jongerenproject Kids Express uitgevoerd, samen met Kerk in Actie en het Nederlands Bijbel Genootschap. Een verdere doorgroei van het aantal interim-predikanten en JOP- en HGJB lokale jongerenwerkers wordt verwacht. De ontwikkelingen bij het missionaire werk laten veel perspectief zien. In 2011 verwachten we dat meerdere pioniersplekken worden gestart en actief zullen zijn. Naar verwachting in AmsterdamIJburg, in Nieuw-Vennep en een derde pioniersplek is in een ver gevorderd stadium van

Jaarrekening 2010


38

voorbereiding. Hiernaast wordt een nieuwe missionaire ronde door het land voorbereid met het accent op de lokale situatie. Het jaar 2011 is het eerste jaar met de gedecentraliseerde werkwijze van Kerk in Actie en ICCO ten aanzien van het diaconale buitenlandwerk. Bij het binnenlands diaconaat is Kerk in Actie penvoerder/eindverantwoordelijk voor een schuldhulpproject (gefinancierd door de overheid) om met behulp van christelijke organisaties mensen met schulden te helpen. Dit begrotingsjaar zal in het teken staan van het opleveren en uitrollen van het nieuwe systeem LedenRegistratie Protestantse Kerk [LRP] en de daarbij behorende vernieuwde dienstverlening. Begroting In de vergadering van de kleine synode van 26 november 2010 werd de begroting 2011 (KDB 10.20) vastgesteld van de dienstenorganisatie van de Protestantse Kerk in Nederland. Onderstaand is de vastgestelde begroting 2011 van de dienstenorganisatie verkort weergegeven: Dienstenorganisatie

Percentage

Begroting 2011

(x € 1.000)

Beschikbaar voor doelstelling Baten uit eigen fondsenwerving (vrijwillige geldwerving) Baten uit acties van derden Subsidies van overheden Overige subsidies en bijdragen Bijdragen voor dienstverlening Baten uit beleggingen Overige baten Bijdragen Protestantse Kerk in Nederland

25.558 546 425 4.289 7.863 464 825 26.892

38% 1% 1% 6% 12% 1% 1% 40%

Totaal beschikbaar voor doelstelling

66.862

100%

4.949 11.440 2.002 27.512 3.742 667 720 1.162 495 2.362 725 55.776 -7.111 48.665

7% 17% 3% 41% 6% 1% 1% 2% 1% 4% 1%

Besteed aan doelstellingen Programmalijnen Institutionele Ondersteuning Kerk in Ontwikkeling Missionair Werk en Kerkgroei Kerk in Actie Jeugdwerk Protestantse Kerk Werkbegeleiding predikanten en kerkelijk werkers HRM - mobiliteitsbureau predikanten Protestants Centrum voor Toerusting en Educatie Expertisecentrum Ledenregistratie Protestantse Kerk Protestantse Theologische Universiteit Af: doorbelaste kosten eigen organisatie over de programmalijnen Werving baten Afdeling Communicatie & Fondsenwerving Kosten fondsenwerving Kosten corporate Kosten marketing communicatie

-11%

3.357 1.182 1.539 6.078 -278 5.800

5% 2% 2%

19% -1%

Algemene (centrale) posten/vernieuwingsbudget

12.831 -921 11.910 487

Totaal besteedbaar voor doelstelling

Af: doorbelaste kosten eigen organisatie Kosten Beheer en Administratie Kosten ondersteunende afdelingen (huisvesting, financiën etc.) Af: doorbelaste kosten eigen organisatie

0%

1%

66.862

100%

Totaal resultaat

0

0%

Reserves en fondsen Kerk in Actie

0

Operationeel resultaat Dienstenorganisatie

0

Jaarrekening 2010


0%

39

De begroting 2011 heeft een sluitende exploitatie, waarbij er wederom een lichte daling van de quotumdruk kon worden gerealiseerd, zowel voor het kerkrentmeesterlijk als het diaconale quotum. Ook wordt zichtbaar dat de inflatie sneller gaat dan de groei van de beschikbare middelen voor onze kerk. Dit betekent dat we het bezuinigingsbeleid van de afgelopen jaren zullen moeten doorzetten. De begrote basisformatie voor 2011 bedraagt 316 fte, waarvan circa 21 formatieplaatsen als vacant zijn opgenomen. De bijzondere aanstellingen hebben een begrote omvang van 44 fte. Voor 2011 is een vernieuwingsbudget van € 487k gereserveerd.

Jaarrekening 2010


40

4

Bestuur en directie

Dit hoofdstuk bestaat uit een, formeel door het bestuur vastgestelde, verantwoordingsverklaring overeenkomstig de eisen van het CBF over de principes van goed bestuur. Hiernaast zijn de samenstelling van bestuur en directie, de bezoldiging, het rooster van aftreden en de nevenfuncties van het bestuur vermeld. Bovendien is een kort verslag opgenomen van de meest actuele zaken vanuit de gehouden bestuursvergaderingen in het jaar 2010.

Verantwoordingsverklaring Toezicht houden Rechtspersoonlijkheid en taken dienstenorganisatie De generale synode van de Protestantse Kerk in Nederland onderhoudt ten behoeve van de arbeid van de kerk een dienstenorganisatie. Deze dienstenorganisatie is een kerkelijke instelling en bezit, als zelfstandig onderdeel van de kerk, rechtspersoonlijkheid. De generale synode laat zich in haar arbeid bijstaan door een bestuur van de dienstenorganisatie. Dit bestuur geeft leiding aan de dienstenorganisatie binnen het raamwerk van de kerkorde en ordinanties van de Protestantse Kerk in Nederland en de generale regelingen behorende bij deze kerkorde. In de generale regeling voor de dienstenorganisatie zijn de taken, werkwijze en bevoegdheden vastgelegd van het bestuur en de directie van de dienstenorganisatie. Code goed bestuur voor goede doelen Het bestuur en de directie van de dienstenorganisatie van de Protestantse Kerk in Nederland onderschrijven de Code Goed Bestuur voor Goede Doelen en handelen hiernaar overeenkomstig het aantal ontwikkelde codes als Code Wijffels, Code Tabaksblatt en volgens het begrip ‘good governance’. Dit duidt op een goede bestuurlijke inrichting van een onderneming en de uitvoering van een goed ondernemerschap, waaronder begrepen integer en transparant handelen, een goed toezicht hierop en het afleggen van verantwoording over het uitgeoefende toezicht. Gedragscode Fondsenwerving Met betrekking tot de Fondsenwerving bestaat geen formeel vastgestelde gedragscode. De normen voor ons handelen worden ons aangereikt vanuit het Evangelie en de kerkorde. Deze normen zijn scherper geformuleerd dan (de meeste) gedragscodes. Zo worden loterijen beschouwd als ethisch ongewenst en doen wij daaraan niet mee, wat betreft de eigen projecten. De fondsenwerving vindt voor een belangrijk deel plaats door zo’n 1700 plaatselijke diaconieën en zwo-groepen (= zending, werelddiaconaat en ontwikkelingssamenwerking). Deze groepen hebben een regulerend effect omdat zij zeer betrokken en kritisch zijn. Voordat er ethische of zelfs wettelijke normen overschreden worden, reageren zij direct op uitlatingen van Kerk in Actie. Taken en verantwoordelijkheden van bestuur en directie dienstenorganisatie Het bestuur heeft onder meer tot taak het (doen) voorbereiden, uitvoeren en toezien op het door de kleine synode vastgestelde beleid voor de dienstenorganisatie, de zorg voor de vermogensrechtelijke aangelegenheden van de dienstenorganisatie en het beheren van het vermogen van de Protestantse Kerk in Nederland. Het bestuur is tevens verantwoordelijk voor de naleving van alle relevante weten regelgeving en voor het beheersen van de risico’s, verbonden aan het uit te voeren werk van de kerk. Het bestuur rapporteert hierover aan de kleine synode. De directie is belast met de beleidsmatige voorbereiding en uitvoering van bestuursbesluiten, en met de dagelijkse leiding en organisatie van de dienstenorganisatie. De taken zijn bepaald in het directiestatuut dat door het bestuur van de dienstenorganisatie is vastgesteld. Tevens wordt hierin aangegeven welke bestuursbevoegdheden aan de algemeen directeur zijn gemandateerd. Besteding van middelen Voorbereiding, uitvoering en evaluatie beleidsplanning Het beleidsplan voor de dienstenorganisatie wordt voorbereid door het moderamen van de generale synode en het bestuur van de dienstenorganisatie. Zij doen dit zelf of laten dit doen en bieden het gezamenlijk aan ter behandeling bij de generale synode. De generale synode dient het beleidsplan vast te stellen.

Jaarrekening 2010


41

De uitvoering van het beleidsplan wordt jaarlijks geëvalueerd door moderamen en bestuur gezamenlijk, op basis waarvan besloten kan worden een voorstel tot bijstelling van het beleidsplan voor te leggen aan de generale synode. Het beleidsplan 2009 – 2012 is door de synode vastgesteld. Voor een toelichting wordt verwezen naar hoofdstuk 3 van dit jaarverslag. De evaluatie over het eerste jaar van de beleidsperiode staat gepland in het eerste zes maanden van 2011. Beheersingsproces Volgens artikel 11 van de generale regeling geschiedt de uitvoering van de werkzaamheden van de dienstenorganisatie, gericht op (externe) dienstverlening, zoveel mogelijk in de vorm van projecten. Het beheersingsproces binnen de ‘planning en controlcyclus’ van de organisatie is gebaseerd op de stappen Plan (plannen), Do (uitvoeren), Check (meten) en Act (analyse en bijsturen). Met ingang van 2008 is de inrichting en werkwijze van het uit te voeren werk vastgelegd in een nieuwe programmatische organisatiestructuur (zie het organogram in dit jaarverslag), waarin programmatisch en projectmatig werken de uitgangspunten zijn. De (financiële) besturingsfilosofie geeft het management van de dienstenorganisatie de bouwstenen voor een adequate sturing van het geplande uit te voeren werk en - indien nodig - correctie hierop. Deze (financiële) besturingsfilosofie verstrekt het bestuur vanaf 2008 een meer effectieve en adequate rapportagelijn op (ook inhoudelijke) doelstellingen, zoals deze in de begroting en jaar(werk)plannen waren geformuleerd. De financiële huishouding is op orde. De interne risicobeheersings- en controlesystemen functioneren en geven een goede uitgangspositie voor rapportage en bijsturing bij gewijzigde omstandigheden. De vastgestelde jaarverslaggeving geeft steeds meer inzicht in de activiteiten en resultaten van het werk. De tussentijdse rapportages aan het bestuur tijdens het boekjaar hebben ook aan inzichtelijkheid en informatiewaarde gewonnen. In 2009 is het rapport ‘Scoren in de Kerk’ door het bestuur vastgesteld. Vanuit de missie, visie en de strategische doelstellingen zijn hierin succesfactoren en prestatie-indicatoren voor de dienstenorganisatie bepaald, die zijn opgenomen in een Balanced Scorecard. Introductie hiervan heeft in 2010 plaatsgevonden, waarmee beter gestuurd kan worden op inhoud en geld. De belangrijkste aandachtsgebieden voor verbetering zijn de interne beheersing van de projectbestedingen (dit geldt met name voor Kerk in Actie) en de transparantie van de verslaggeving. Voor dit laatste aspect kreeg de dienstenorganisatie in 2010 de opdracht van de kleine synode om een nota met voorstellen tot besluitvorming voor te leggen aan de kleine synode. Verantwoording De jaarlijks door het bestuur uit te brengen begrotingen en jaarrekeningen worden vastgesteld door de kleine synode. De vaststelling van de jaarrekening met accountantsverklaring strekt tot decharge van het bestuur ter zake van het door hem gevoerde beheer. De jaarstukken van de dienstenorganisatie van de Protestantse Kerk in Nederland worden opgesteld volgens de Richtlijn Fondsenwervende Instellingen (650) van de Raad voor de Jaarverslaggeving, mede vanwege het feit dat de dienstenorganisatie het CBF-keurmerk heeft ontvangen voor de activiteiten van Kerk in Actie, waarover door het bestuur een afzonderlijke verantwoording wordt uitgebracht. De jaarverslagen en jaarrekeningen, alsmede de begrotingen, zijn opvraagbaar en staan integraal op de website van de Protestantse Kerk. De directie verantwoordt per kwartaal aan het bestuur de realisatie en voortgang van de uitvoering van de vastgestelde jaarplannen en begrotingen. Het verantwoordingsproces in het jaar 2010 is uitgevoerd conform de hierover gemaakte regelgeving en afspraken. (Extern) toezicht Naast het externe toezicht van het Centraal Bureau Fondsenwerving inzake het keurmerk voor een verantwoorde fondsenwerving wordt de accountantscontrole uitgevoerd door PricewaterhouseCoopers Accountants N.V. te Utrecht. Deze certificerend accountant wordt aangewezen door de kleine synode en is aanwezig bij de behandeling van de jaarrekening door de kleine synode. Tevens woont de accountant de door het bestuur ingestelde auditcommissies bij. Vanwege de specifieke aard van de activiteiten en het grote volume aan geld is besloten tot een auditcommissie voor Kerk in Actie en een auditcommissie voor het ‘overig kerkenwerk’. Deze auditcommissies ondersteunen het bestuur van de dienstenorganisatie bij het uitvoeren van de verantwoordelijkheden op het toezichtterrein. In 2008 werd daarvoor een auditreglement vastgesteld.

Jaarrekening 2010


42

De beide commissies bespraken op 26 april 2010 de jaarverslagen 2009. Op 20 september 2010 werden de conceptbegrotingen 2011 besproken. Beide commissies adviseerden positief over de jaarverslagen en de begrotingen. De auditcommissie ‘overig kerkenwerk’ sprak bovendien over het synodale beleid met betrekking tot predikanten, de ontwikkelingen met betrekking tot de Ledenregistratie van de Protestantse Kerk (LRP), het toekomstige quotumbeleid en het beleid ten aanzien van de onroerende goederen. De auditcommissie Kerk in Actie besprak daarnaast de taak en de positie van de auditcommissie, het instellingsrapport 2009 over Kerk in Actie van de brancheorganisatie Goede Doelen VFI en het evaluatierapport over de samenwerking van Kerk in Actie met ICCO. Omgang met belanghebbenden De dienstenorganisatie streeft naar belanghebbenden.

een

transparante

en

open

communicatie

met

alle

Belanghebbenden De Protestantse Kerk kan gezien worden als een van de grootste vrijwilligersorganisaties van Nederland. Iedere vrijwilliger of ieder gemeentelid is een belanghebbende en kan op verschillende manieren contact hebben met de dienstenorganisatie van de Protestantse Kerk in Nederland (vrijwilliger, ambtsdrager, kerkrentmeester, diaken, predikant, donateur enzovoorts). Al die contacten hebben tot gevolg dat er verschillen zijn in de wijze waarop gecommuniceerd wordt, de vormen en periodiciteit daarvan. De Protestantse Kerk heeft contact met andere belanghebbende organisaties zoals gelieerde instellingen (SKG, Kerk en Wereld, PThU, Stichting de Zending enzovoorts), modalitaire organisaties (IZB, GZB, HGJB), belangenverenigingen (VKB, Federatie van Diaconieën enzovoorts). Ook worden er contacten onderhouden met internationale organisaties zoals de Wereldraad van Kerken, ACT, WCRC, LWF, CEC enzovoorts en met partnerkerken. De begrotingen, jaarverslagen en de jaarrekeningen zijn opvraagbaar en direct beschikbaar via het internet. Klachten Op basis van artikel 15 van de generale regeling dienstenorganisatie is een klachtenprocedure, alsmede een klachtenformulier, opgesteld welke op de website zijn geplaatst. Alle leden van het bestuur en directie van de dienstenorganisatie van de Protestantse Kerk in Nederland hebben deze verantwoordingsverklaring onderschreven en ondertekend op 9 mei 2011.

Verslag bestuur en directie Benoemingen bestuur en directie dienstenorganisatie Het bestuur bestaat uit vijf leden. De leden van het bestuur worden benoemd en ontslagen door de generale synode: a. drie leden van het bestuur worden – op aanbeveling van het bestuur en gehoord het moderamen (dagelijks bestuur) – benoemd uit de leden van de kerk; b. de beide andere leden zijn afkomstig uit het moderamen: de scriba (bezoldigd bestuurder) en een ander daartoe aangewezen lid van het moderamen. De onder a. vermelde bestuursleden worden benoemd voor een periode van vier jaar; ze kunnen eenmaal voor een aansluitende periode worden herbenoemd. De onder b. vermelde bestuursleden worden benoemd voor de duur van hun zittingstijd in het moderamen. Conform het bepaalde in de generale regeling dienstenorganisatie vermijden de leden van het bestuur in hun functioneren elke schijn van belangenverstrengeling. Het bestuur draagt de dagelijkse leiding van de dienstenorganisatie op aan een algemeen directeur, die wordt benoemd door de generale synode uit de leden van de kerk en op gezamenlijke voordracht van het bestuur van de dienstenorganisatie en het moderamen van de generale synode. Profiel bestuurder Van een bestuurslid wordt verwacht dat zij/hij: • belijdend lid is van de Protestantse Kerk in Nederland; • kennis heeft van kerkelijke structuren en culturen in de breedte van de Protestantse Kerk in Nederland; • ruime ervaring heeft met het (bedrijfsmatig) aansturen van grote en complexe organisaties; • oog heeft voor veranderingen in kerk en maatschappij en deze weet te vertalen naar het

Jaarrekening 2010


43

functioneren van kerk en dienstenorganisatie; • in principe bereid is in de toekomst een zwaardere functie te vervullen binnen het bestuur. De voorzitter van het bestuur wordt benoemd door de generale synode. De aanwijzing tot secretaris geschiedt door het bestuur. Afhankelijk van de samenstelling van het bestuur wordt gezocht naar specifieke ervaring en deskundigheid. Samenstelling Bestuur en Directie van de dienstenorganisatie per 31 december 2010 Bestuur Ir. G-J. Kramer, voorzitter G. Prins, secretaris Mr. P. Schreuder G.L. Westerveld, adviseur Ds. A.J. Plaisier, vanuit het moderamen van de generale synode B. van Bokhoven, vanuit het moderamen van de generale synode (vanaf mei 2010) Directie H. Feenstra, algemeen directeur Ds. E. Overeem, adjunct directeur Bezoldiging Conform de generale regeling dienstenorganisatie artikel 3, lid 9 genieten de leden van het bestuur van de dienstenorganisatie van de Protestantse Kerk in Nederland geen beloning voor hun werkzaamheden, doch hebben recht op vergoeding van kosten voor in de uitoefening van de bestuursfunctie gemaakte kosten. In het jaar 2010 is € 1.693 aan onkostenvergoedingen verstrekt. Dit betreffen voornamelijk vergoedingen voor reis- en verblijfkosten. Aan de bestuurders zijn geen leningen, voorschotten of garanties verstrekt. Het bestuurslid ds. A.J. Plaisier is onbezoldigd bestuurder van de dienstenorganisatie, en daarnaast in loondienst als scriba van de Protestantse Kerk in Nederland. De directie wordt gesalarieerd conform de arbeidsvoorwaardenregeling van de Protestantse Kerk in Nederland, welke is afgeleid van de beloningen die de rijksoverheid hanteert voor de ambtelijke salarissen. De hoogte van de salarissen sluiten aan bij het ideële karakter van de organisatie en passen binnen de richtlijn van het VFI inzake “Adviesregeling Beloning Directeuren”. Aan de directie zijn geen leningen, voorschotten of garanties verstrekt. (bedragen x € 1.000)

Algemeen directeur

Aard (looptijd) Uren Part-time percentage Periode Overige beloningen op termijn Uitkeringen beeindiging dienstverband

Onbepaald Onbepaald 36 18 100% 50% 01/12 01/12 -

Personeelskosten directie

Bruto salaris Vakantiegeld Eindejaarsuitkering

Adjunctdirecteur

Rekening 2010

Begroting 2010

Rekening 2009

Sociale lasten Pensioenlasten

105 8 8 121 8 23

40 3 4 47 3 5

145 11 12 168 10 29

142 11 13 166 11 19

145 9 6 160 9 19

Totaal directiekosten

152

55

207

196

188

* De adjunct-directeur is vanaf 2008 voor 50% verbonden aan het expertisecentrum. Vanaf 2009 wordt hij ook voor 50% uit de inkomsten van het expertisecentrum gefinancierd.

Wijzigingen bestuurssamenstelling De samenstelling van het bestuur van de dienstenorganisatie wijzigde in het verslagjaar 2010 als volgt: Mr. R. de Jong beëindigde eind april 2010 haar lidmaatschap van het moderamen van de generale synode. Daarmee kwam er een eind aan haar lidmaatschap van het bestuur van de dienstenorganisatie. Zij werd met ingang van mei 2010 opgevolgd door de heer B. van Bokhoven, moderamenlid vanaf maart 2009.

Jaarrekening 2010


44

In september 2010 ging de generale synode akkoord met een aantal wijzigingen in de Kerkorde, waaronder een uitbreiding van de samenstelling van het bestuur van de dienstenorganisatie met een bestuurslid. In vervolg daarop besloot de generale synode in november akkoord te gaan met de benoeming per 1 januari 2011 van dhr. G.L. Westerveld als lid van het bestuur van de dienstenorganisatie. De generale synode benoemde in zijn vergadering van 12 november 2009 mevrouw G. Prins in de vacature, die per 1 januari 2010 is ontstaan als gevolg van de beëindiging van het bestuurslidmaatschap van de heer P.J. Leendertse. Mr. P. Schreuder ging akkoord met een herbenoeming als bestuurslid per 1 januari 2011 voor een tweede periode van 4 jaar. Rooster van aftreden Bestuurslid Benoeming per

Ir. G-J. Kramer G. Prins Mr. P. Schreuder G.L. Westerveld Ds. A.J. Plaisier B. van Bokhoven

januari 2006 januari 2010 januari 2007 januari 2011

Benoeming door de GS Protestantse Kerk in Nederland november 2005 november 2009 november 2006 november 2010

(Mogelijke) herbenoeming of aftreden herbenoeming per jan. 2010 januari 2014 herbenoeming per jan. 2011 januari 2015

Aftreden uiterlijk

ultimo 2013 ultimo 2017 ultimo 2014 ultimo 2018

Scriba van de Protestantse Kerk in Nederland april 2008

april 2012

april 2016

Afhankelijk van synodelidmaatschap en synodebesluiten maart 2009

april 2014

april 2018

Functieverdelingen binnen het bestuur De bestuursleden maakten afspraken over specifieke aandachtsgebieden. Dhr. Kramer is in eerste instantie aanspreekbaar op ‘ICCO-zaken’ en is namens het bestuur van de dienstenorganisatie lid van de aandeelhoudersvergadering van Boekencentrum B.V. Dhr. Kramer vertegenwoordigt het bestuur van de dienstenorganisatie in de auditcommissie Kerk in Actie. Mevr. Prins vertegenwoordigt het bestuur in het participantenberaad van de Protestantse Stichting Diaconaal Vakantiewerk en in de auditcommissie Kerk in Actie. Dhr. Schreuder richt zijn aandacht op zaken rond de ledenregistratie van de Protestantse Kerk (LRP, SMRA en SILA) en hij vertegenwoordigt het bestuur in het bestuurlijk overleg Kerk in Actie, het Georganiseerd Overleg Predikanten, de commissie Solidariteitskas en in de auditcommissie Overig Kerkenwerk. Dhr. Westerveld richt zich op zaken met betrekking tot de regio’s, de SKKN en de Stichting Kerkelijk Geldbeheer. Dhr. Westerveld vertegenwoordigt het bestuur van de dienstenorganisatie in de auditcommissie Overig Kerkenwerk en in het besturenoverleg Land-Regio. Alle bestuursleden worden betrokken bij het overleg met de Vereniging voor Kerkrentmeesterlijk beheer. Nevenfuncties Buiten de kerkelijke functies op plaatselijk, regionaal en/of landelijk vlak bekleden de bestuursleden tevens nevenfuncties op financieel, economisch en maatschappelijke terreinen. Van het bestuur van de dienstenorganisatie worden onderstaand deze nevenfuncties vermeld: Ir. G-J. Kramer, bestuursvoorzitter Voorzitter Raad van Commissarissen ASM International N.V. en Scheuten Solar Holding B.V., Vicevoorzitter Raad van Commissarissen Damen Shipyards Group, Lid Raad van Commissarissen N.V. Bronwaterleiding Doorn en Energie Beheer Nederland B.V., adviseur Trajectum (Mammoet) B.V., Voorzitter bestuur IRO (branchevereniging van toeleveranciers aan de olie- en gasindustrie in Nederland), Voorzitter Raad van Toezicht Technische Universiteit Delft, Voorzitter bestuur Amsterdam Sinfonietta, Vice-voorzitter bestuur Stichting Preferente Aandelen Arcadis N.V., Bestuurslid Stichting Pieterskerk Leiden, Stichting Nederland Maritiem Land, Stichting Museum Beelden aan Zee en Stichting Het Concertgebouw Fonds, Lid Raad van Advies De Nieuwe Kerk en Frans Hals Museum, Voorzitter bestuur SMRA, lid van de Algemene Vergadering van Aandeelhouders van het Boekencentrum B.V. G. Prins Voorzitter Raad van Bestuur Stichting Philadelphia Zorg, Lid Raad van Beheer van Cosun, Voorzitter Vrijwilligers Palliatieve Zorg Nederland, Lid bestuur Nictiz, Lid Raad van Advies Dienst Landelijke

Jaarrekening 2010


45

Gebied, Bestuurslid SMRA en lid Participantenberaad van de Protestantse Stichting Diaconaal Vakantiewerk. Mr. P. Schreuder, bestuurslid Senior consultant van Schreuder Adviseurs en Bestuurslid van de SMRA. Mevr. Mr. R. de Jong, bestuurslid vanuit moderamen van de generale synode Kamer van Toezicht Notarissen/Kandidaat-notarissen (plv. lid), Stichting Iromed (secretaris), Stichting Camelia (bestuurslid) en bestuurslid van de SMRA, secretaris stichting Christelijke Emigratie Centrale, bestuurslid Gebruikersvereniging “van Brug”, directeur Nota-Ria BV. Ds. A.J. Plaisier, scriba en bestuurslid vanuit moderamen van de generale synode Bestuurslid van de SMRA, IKON (lid beraadsgroep), Stichting De Tombe Rasker (voorzitter) en lid van curatorium Leerstoel Missiologie. B. van Bokhoven, bestuurslid vanuit het moderamen van de generale synode Bestuurslid SMRA, lid van de Algemene Vergadering van Aandeelhouders van het Boekencentrum B.V., Secretaris van het College van Kerkrentmeesters van de hervormde gemeente te Linschoten. De directie van de dienstenorganisatie heeft de volgende nevenfuncties. H. Feenstra, algemeen directeur Penningmeester Stichting ter bevordering van het Academisch Onderwijs in de Judaïstiek, bestuurslid van de vereniging van Welstand te Amersfoort, statutair directeur van de stichting SMRA, lid van de Algemene Vergadering van Aandeelhouders van het Boekencentrum B.V., lid van het Participantenberaad van de Protestantse Stichting Diaconaal Vakantiewerk. Ds. E. Overeem, adjunct directeur Bestuurslid (Trustee en Deputy Moderator) van de Council for World Mission, voorzitter van de Kerkenraad (Dorpskerk) te Leusden. Evaluatie functioneren In de vergadering van 13 december 2010 keken de bestuursleden terug op het eigen functioneren, dat van de dienstenorganisatie in z’n totaliteit en was er aandacht voor ieders welbevinden in deze bestuurssamenstelling. De vergaderingen en de behandeling van stukken verlopen over het algemeen plezierig en in een goede sfeer; het besturen op hoofdlijnen komt goed uit de verf. Wel wordt afgesproken om in 2011 meer inhoudelijke thema’s te agenderen en meer aandacht te geven aan het werk van de verschillende afdelingen en programmalijnen. De voorzitter voerde enkele malen overleg met de preses en de scriba van de generale synode. De voorzitter en een ander bestuurslid spraken op 26 november 2010 met de algemeen directeur over zijn functioneren en zijn welbevinden in de dienstenorganisatie van de Protestantse Kerk. Het verslag van dit vertrouwelijke gesprek is gedeponeerd in het personeelsdossier bij de stafafdeling HRM. Samenstelling auditcommissies Protestantse Kerk in Nederland In april 2008 is de samenstelling van de Auditcommissies verbreed door de benoeming van een viertal externe permanente leden. Een auditcommissie bestaat uit ten minste vier leden, waarvan twee leden uit het bestuur van de dienstenorganisatie (zie boven) en twee externe permanente leden, die door de generale synode voor een periode van vier jaar worden benoemd uit de leden van de kerk, maar geen lid zijn van de Generale synode. De vier externe leden van de auditcommissies zijn: • Auditcommissie Overig kerkenwerk Drs. J.-D. van de Geer en Drs. T.P.G. Kralt en de leden van het bestuur dienstenorganisatie: mr. P. Schreuder en dhr. G.L. Westerveld. • Auditcommissie Kerk in Actie Mr. G.H.O. van Maanen en Drs. B. Trouwborst en de leden van het bestuur dienstenorganisatie: mevr. G. Prins en Ir. G-J. Kramer. Aan de leden van de auditcommissie worden toegevoegd de algemeen directeur van de dienstenorganisatie, het hoofd van de stafafdeling Financiën & Control en de externe accountant.

Jaarrekening 2010


46

Kort verslag bestuursvergaderingen 2010 Het bestuur van de dienstenorganisatie (bestuur) kwam 10 keer in een regulier overleg bijeen. Alle vergaderingen werden bijgewoond door de algemeen directeur en, indien mogelijk, ook door de adjunct-directeur. De rapportages van de opgedragen werkzaamheden stonden centraal. Het bestuur van de dienstenorganisatie kwam acht maal bijeen als bestuur van de SMRA. Voor die vergaderingen wordt dhr. T. Godthelp uitgenodigd. In deze vergaderingen worden over de ontwikkelingen binnen de SMRA, de financiën van de SMRA en de voortgang van de ledenregistratie van Protestantse Kerk (LRP) gerapporteerd en besproken. Aan de volgende dossiers besteedde het bestuur extra aandacht: • Voor het dossier ‘Onroerend Goed’ is het afgelopen jaar veel voorbereidend werk verricht. Het is vanaf juni 2010 in bijna alle vergaderingen van het bestuur van de dienstenorganisatie onderwerp van gesprek geweest. Ten behoeve van dit dossier was er overleg met de PThU en de PSDV. • In het verslagjaar startte het bestuur het gesprek over de samenstelling en de leeftijdopbouw van het personeel. Enkele besprekingen werden gevoerd op basis van een notitie van de algemeen directeur in samenwerking met het hoofd HRM. In 2011 wordt dit overleg afgerond. • Bestuur DO – Bestuur ICCO: de voortgang van de samenwerking Kerk in Actie en ICCO is een vast agendapunt voor de bestuursvergaderingen. In de verslagperiode vond er een gezamenlijke bestuursvergadering plaats op 8 februari 2010 en op 22 december 2010. In het februarioverleg was er aandacht voor het bedrijfsplan 2011-2015. De rol van ICCO en Kerk in Actie werd besproken. Er werd een update gegeven van de stand van zaken rond de decentralisatie van ICCO. De bestuursleden van de dienstenorganisatie werden geïnformeerd over de ontwikkelingen naar aanleiding van de WRR-nota ‘Minder Pretentie, meer ambitie’ en ze werden geïnformeerd over de recente gegevens rond de aardbeving in Haïti. In dit overleg kwamen ook de plannen aan de orde voor samenwerking van de afdeling Communicatie & Lobby van ICCO en Communicatie & Fondsenwerving Kerk in Actie. Op 22 december 2010 werden de consequenties van de uitslag van de MedeFinancierings Subsidie II [MFS II] en de ontwikkeling van de ICCO-alliantie besproken. Op 19 oktober 2010 nam de voorzitter van de Raad van Bestuur van ICCO, dhr. J. van Ham, afscheid. Hij werd per 1 november 2010 opgevolgd door dhr. M. Verweij. • Besturenoverleg Land – Regio: de leden van het besturenoverleg kwamen in een regulier overleg bijeen op 19 mei 2010 en 6 oktober 2010. De bespreking van de financiën (de jaarrekening 2009 in mei en de begroting 2011 in oktober) vormde de hoofdmoot, naast informatie over de voortgang van de ledenregistratie en kerkorde. Specifiek punt in beide vergaderingen was het gesprek over de regionale reserves en fondsen. Dit punt werd met een delegatie uit het besturenoverleg voorbereid op 21 april 2010. Op de dag van de oktobervergadering overleed een markant lid van het besturenoverleg, drs. D. den Hoedt. • Financiën: tijdens het boekjaar was er periodiek aandacht voor de financiële exploitatieoverzichten, alsmede de maandelijkse personeelskostenrapportages. In 2010 werden de (enkelvoudige en geconsolideerde) jaarrekeningen 2009 en de begrotingen 2011 ter besluitvorming aan de synode voorgelegd en vastgesteld. Daarnaast was er speciale aandacht voor de financiën van de stichtingen en instellingen in de consolidatiekring, het ‘duurzaam beleggen’, de herstructurering van de Commissie Solidariteitskas, de werkwijze van de auditcommissies, de heffingsfactoren en het uitwerkingsvoorstel beheer en beschikking regionale reserves en fondsen. • Tijdens de vergadering op 14 december 2010 wisselden de bestuursleden van gedachten over het eigen functioneren en was er aandacht voor de bestuursagenda voor het komende jaar. De bestuursleden waren aanwezig bij de vergaderingen van de kleine synode, 26 maart, 11 juni, 17 september, 26 november en de vergaderingen van de generale synode op 22 en 23 april, 16 september, 11 en 12 november. Op punten waar dat gewenst was, adviseerden zij de leden van de generale - en kleine synode. Het jaarlijkse overleg van het bestuur van de dienstenorganisatie met de ondernemingsraad vond plaats op 7 juni 2010. Bestuursleden en OR-leden wisselden van gedachten over de ontwikkeling van de dienstenorganisatie, onder andere naar aanleiding van het jaarverslag 2009 van de ondernemingsraad. In onderling overleg werd de bespreking van het bestuur van de dienstenorganisatie met de bestuursleden van de VKB gepland op 7 februari 2011.

Jaarrekening 2010


47

5

Vrijwilligers, Personeel en Organisatie

Vrijwilligers Doordat het aantal beschikbare beroepskrachten in veel gemeenten afneemt, zullen steeds meer taken door vrijwilligers uitgevoerd moeten worden. Tegelijkertijd neemt het aantal vrijwilligers en hun beschikbaarheid juist af. Hierdoor wordt de druk op deze vrijwilligers steeds groter. Dit geldt ook voor de uitvoering van het bovenplaatselijk werk. In de dienstverlening wordt daarom ook aandacht gegeven aan het werven en toerusten van vrijwilligers. Gemeenteadviseurs kunnen daarover een gemeenteavond of een kerkenraadsdag verzorgen. Er is een cursus Vrijwilligersbeleid beschikbaar. Datzelfde geldt voor het Werkboek voor vrijwilligersbeleid: ‘Werven, Begeleiden, Uitzwaaien’ dat na een update (voorjaar 2010) met grote regelmaat uit de webwinkel verkocht wordt (gemiddeld 100 exemplaren per jaar). De dienstenorganisatie maakt dankbaar en graag gebruik van vrijwilligers. Zij hebben zitting in een aantal structurele werkgroepen die vanuit een paar bijeenkomsten per jaar taken uitvoeren ten behoeve van afdelingen en programmalijnen. Er zijn redacties, klankbordgroepen, begeleidingsgroepen, denktanks etc.. Het gaat om ongeveer 300 personen. Daarnaast zijn er tijdelijke groepen waarin ook tientallen mensen werkzaam zijn. Bij de ontwikkeling en de uitrol van de Landelijke Ledenregistratie is een groot aantal vrijwilligers betrokken in de diverse stadia en in diverse rollen. Te denken valt onder meer aan docenten, de adviescommissie, testers enzovoorts. Zonder hen had het nooit een succes kunnen worden. Verder zijn er mensen die in de dienstenorganisatie zelf als vrijwilliger werkzaam zijn. Ze zijn tijdelijk (voor een half jaar bijvoorbeeld) en/of incidenteel (beurzen/events et cetera) inzetbaar. De meesten zijn wekelijks een afgesproken aantal uren aan het werk. Daarbij is heel wat variatie te zien. De werktijden variëren van twee tot twintig uur per week, en het soort werk van hand- en spandiensten verrichten tot en met zelfstandig projecten uitvoeren. Op alle afdelingen zijn ze te vinden, waarbij er natuurlijk grote onderlinge verschillen zijn: de afdeling Facilitaire Zaken spant de kroon, met zo’n vijfentwintig vrijwilligers (vooral werkzaam bij de archieven en op Hydepark) maar er zijn ook afdelingen die het met één vrijwilliger doen. Bij elkaar zijn er structureel ruim 85 vrijwilligers werkzaam die samen goed zijn voor ruim 760 uur per week.

Personeel Onderstaand is de totale personeelsformatie opgenomen, gesplitst in een basisformatie van de dienstenorganisatie en in een formatie inzake bijzondere aanstellingen. De totale personeelsformatie ziet er als volgt uit:

Totale Personeelsformatie (in fte's)

Begroting 2011

Rekening 2010

Begroting 2010

Rekening 2009

(incl. vac.)

Basisformatie dienstenorganisatie Formatie bijzondere aanstellingen

315,99 43,89

274,99 53,54

329,20 33,53

302,18 35,74

Totale Personeelsformatie

359,88

328,53

362,73

337,92

De werkelijke totale formatie ultimo 2010 is met 9,4 fte teruggelopen ten opzichte van 2009. De begrote formatie ligt jaarlijks circa 25 fte hoger vanwege de in de begrotingen opgenomen vacatures die uiteindelijk in werkelijkheid niet tot invulling hebben geleid. Echter binnen de programmalijnen en stafafdelingen onderling zijn de verschillen groter. Zo nam de basisformatie ultimo 2010 t.o.v. 2009 af met 27,2 fte’s en stegen de bijzondere aanstellingen met 17,8 fte’s. Uitgebreide informatie over het personeelsbeleid is terug te vinden in het Sociaal Jaarverslag. Enkele aspecten worden ook hier in het financieel jaarverslag opgenomen.

Jaarrekening 2010


48

Basisformatie dienstenorganisatie De basisformatie van de dienstenorganisatie kan als volgt worden gespecificeerd:

Basisformatie Dienstenorganisatie

Begroting 2011

(in fte's)

Rekening 2010

Begroting 2010

Rekening 2009

19,62 6,00 5,90 63,18 5,12 35,58 18,97 4,00 4,10 4,57 1,80 7,70 9,68 11,41 197,63

15,53 5,75 4,70 58,82 4,62 33,75 17,57 3,49 4,10 3,98 1,78 7,17 8,79 10,21 180,26

18,40 6,00 5,90 67,14 5,00 57,65 17,31 4,00 4,00 4,17 1,82 8,00 9,00

15,17 5,75 5,40 59,75 4,57 53,62 15,03 3,70 4,20 4,20 2,50 8,40 10,32

208,39

192,61

2,89 23,50 8,25 7,10 5,50 42,62 9,00 19,50 118,36

2,84 20,03 9,08 6,35 5,25 38,33 8,55 4,30 94,73

2,89 23,50 8,00 7,70 5,50 43,22 9,00 21,00 120,81

2,89 22,84 8,74 7,33 12,68 42,93 8,86 3,30 109,57

315,99

274,99

329,20

302,18

(incl. vac.)

Programmalijnen Institutionele Ondersteuning IO - Kerkbeheer IO - RACV's Kerk in Ontwikkeling Missionair Werk en Kerkgroei Kerk in Actie Jeugdwerk Protestantse Kerk Expertisecentrum Prot. Centrum voor Toerusting en Educatie HRM-werkbegeleiding pred./kerkelijk werkers HRM - mobiliteitsbureau C&F - management en communicatie C&F - fondsenwerving en donateursadm. C&F - KIA-voorlichting en Interactief

Staf en ondersteunende afdelingen Directie Financiën & Control C&F - servicedesk HRM - P&O / Arbeidsvoorwaardenbeleid HRM - bureau predikanten Facilitaire Zaken FZ - Centrum Hydepark Landelijke Ledenregistratie (streefformatie)

Totaal basisformatie Dienstenorganisatie

De daling in 2010 ten opzichte van 2009 van ruim 27 formatieplaatsen betrof volgens bovenstaand overzicht ongeveer 12 fte binnen de programmalijnen, voornamelijk KiO en KiA (inclusief C&Fvoorlichting en Interactief). De werkelijke bezetting binnen de ondersteunende stafafdelingen daalde met ca. 15 fte, waarbij opgemerkt wordt dat in de formatie van het bureau predikanten in 2009 ook nog het team pensioenen was begrepen. Er wordt een conservatief vacaturebeleid gevolgd. Het verloop van de basisformatie over de periode 2003 tot en met 2010 kan als volgt grafisch worden weergegeven. Verloop basisformatie Dienstenorganisatie in fte's

450 425

Basisformatie

400 375 Begroot

350

Gemiddeld Werkelijk

325 300 275 250 2003

2004

2005

2006

2007

2008

2009

2010

2011

Jaar

Jaarrekening 2010


49

Formatie bijzondere aanstellingen De formatie ‘bijzondere aanstellingen’ bestaat uit een aantal bijzondere en/of tijdelijke aanstellingen, die enerzijds rechtstreeks door de plaatselijke gemeenten worden gefinancierd, zoals bij JOP/HGJB/GVO: locale medewerkers en HRM mobiliteitsbureau: interim predikanten en anderzijds uit een formatie die uit specifieke steunverleningsmiddelen worden betaald (categoriaal pastoraat: luchthaven, binnenvaart, koopvaardij en studentenpastores). Gezien het feit dat formeel de rechtspositionele verplichtingen van deze formatie worden aangegaan door de dienstenorganisatie van de Protestantse Kerk, worden deze aanstellingen hieronder afzonderlijk inzichtelijk gemaakt. Formatie bijzondere aanstellingen

Begrotin g 2011

(in fte's)

Rekening 2010

Begro tin g 2010

Reken ing 2009

17,97 6,78 4,80 0,00 29,55

20,91 6,03 3,60 6,05 36,59

13,31 6,56 0,00 0,00 19,87

14,15 5,91 0,00 6,83 26,89

5,94 6,10

3,00 7,30

1,60 7,25

2,30 14,34

6,25 7,10 3,10 0,50 16,95

3,36 13,66

8,85

43,89

53,54

33,53

35,74

(in cl . va c.)

R eguliere personeelskosten J OP - locaal H GJB - loc aal GV O-loc aal T ransform atie (w.o. f orma tie reorgan is at iev erpl.) P rojectpersoneelskosten H RM - interim predikanten K iO - categoriaal pastoraat K iO - studentenpastoraat K iA - Im pulsis en Uitgez.m edewerk ers

T o taal formatie bijzo nd ere aanstellin g en

Grafisch geeft deze formatie het volgende beeld. Verloop bijzondere aanstellingen in fte's 70 65 60 55 Basisformatie

50 45

Begroot

40 35

Gemiddeld

30

Werkelijk

25 20 15 10 5 0 2008

2009

2010

2011

Jaar

Jaarrekening 2010


50

Gemiddelde personeelskosten per formatieplaats De gemiddelde personeelskosten per formatieplaats vanaf 2006 tot heden zien er als volgt uit: Personeelskosten per fte Personeelslasten

Begroting 2011

Rekening 2010

Rekening 2009

Rekening 2008

Rekening 2007

Rekening 2006

20.357

18.675

18.155

17.877

18.802

20.404

Gemiddelde’ bezetting in fte

345,53

313,10

321,24

327,20

352,35

379,58

Personeelskosten per fte

58.915

59.645

56.515

54.636

53.362

53.755

Stijgingspercentages: - ten opzichte van vorig jaar

-1,2%

5,5%

3,4%

2,4%

-0,7%

4,5%

- ten opzichte van 2005

14,5%

15,9%

9,9%

6,2%

3,7%

4,5%

(x € 1.000)

(x € 1)

De gemiddelde personeelskosten per fte stegen ten opzichte van 2009 met 5,5%. Dit is merendeels veroorzaakt door de stijging van de eindejaarsuitkering van 5,4% naar 8,3% en de stijging van de brutosalarissen per 1 april 2009 van 2% (met een effect op de stijging ten opzichte van 2009: 0,5%). Hiernaast zijn de sociale en pensioenlasten hoger (+ 0,5%) en is als gevolg van de reguliere periodieke verhogingen een stijging van ongeveer 1,5% te zien.

Organisatie Het werk van kerk, dat wordt uitgevoerd door de dienstenorganisatie van de Protestantse Kerk in Nederland, is ingedeeld in programmalijnen en ondersteunende (staf-)afdelingen. Het organogram van de dienstenorganisatie ziet er als volgt uit: advies

Bestuur

Generale Raad van Advies

Directie

Programma Institutionele Ondersteuning

Facilitaire zaken incl. Conferentiecentrum Hydepark

Financiën en Control

Human Resource Management

Programma Jeugdwerk

Expertisecentrum

Programma Missionair Werk en Kerkgroei

Communicatie en Fondsenwerving

Programma Kerk in Actie

Programma Kerk in Ontwikkeling

Steunpunten Noord Midden Zuidoost Zuidwest

Jaarrekening 2010


51

6

Risicobeheersing

Algemeen Risicobeheer betekent het in kaart brengen wat de risico’s van de organisatie zijn, een inschatting van de waarschijnlijkheid dat een risico zich in de praktijk zal voordoen en de impact die dat voorval op de organisatie zal hebben. De dienstenorganisatie is niet alleen in Nederland actief, maar in een groot deel van de wereld. Daarnaast zijn vele vrijwilligers en ongeveer 400 medewerkers betrokken bij de uitvoering van het werk. Hierbij wordt risico gelopen. Hieronder wordt een overzicht gegeven van de onderwerpen die in het kader van risicomanagement de aandacht krijgen.

Reputatierisico’s De dienstenorganisatie streeft naar een transparante en open communicatie met alle belanghebbenden. Dit is van groot belang voor de wijze waarop belanghebbenden het werk dat uitgevoerd wordt ervaren. Er is een gedifferentieerde aanpak naar doelgroepen die wordt uitgevoerd via verschillende soorten media als bijvoorbeeld internet, e-mail en magazines. De organisatie is voortdurend alert op de interne en externe invloeden. Risico’s in het kader van reputatieschade als gevolg van synodale uitspraken respectievelijk besluiten worden niet benoemd in dit verslag van de dienstenorganisatie.

Operationele risico’s (inclusief veiligheid) Dit gaat over het risico dat ontstaat als gevolg van het falen of tekortschieten van interne processen, menselijke en technische tekortkomingen en onverwachte externe gebeurtenissen. Vrijwilligers/personeel Vrijwilligers zijn voor ons geen ‘tweede keuze’ na de beroepskrachten. Beiden zijn nodig in een goed samenspel. In de dienstverlening wordt steeds meer accent gelegd op het werven en toerusten van vrijwilligers. Hiervoor zetten wij onder meer een coördinator vrijwilligersbeleid in. Door te anticiperen op (natuurlijk) verloop wordt getracht overdracht goed te organiseren, opdat nieuwe vrijwilligers en medewerkers hun activiteiten snel op kunnen pakken. Bedrijfshulpverlening Bij het landelijk dienstencentrum en op Hydepark is een team van bedrijfshulpverleners aanwezig, dat dagelijks klaar staat om op te treden in noodsituaties. Om de paraatheid en kennis van de bedrijfshulpverleners actueel te houden, bieden we de noodzakelijke opleidingen met betrekking tot ontruiming, Eerste Hulp, reanimatie en brandpreventie aan. Ook vinden jaarlijks (evacuatie)oefeningen plaats. Veiligheid Bij het reizen en werken in het buitenland worden risico’s gelopen. Te denken valt hierbij aan beroving, diefstal maar mogelijk ook ontvoering. Ook kan er sprake zijn van gewelddadige acties met een religieuze of politieke achtergrond. Hiertoe is door Kerk in Actie en ICCO veiligheidsbeleid ontwikkeld. Hierin zijn uitgangspunten, verantwoordelijkheden en bevoegdheden met betrekking tot veiligheid vastgelegd. Per situatie worden deze aangevuld met lokale veiligheidsplannen. Onderscheid wordt gemaakt in het veiligheidsbeleid voor dienstreizen en voor uitgezonden medewerkers. Ook twee Codes of Conduct maken onderdeel uit van het veiligheidsbeleid. Alle medewerkers worden geacht zich hieraan te houden als zij voor de organisatie als dienstreiziger dan wel als uitgezondene in een gastland verblijven. Het betreft hier de ‘Code of Conduct for the International Red Cross and Red Crescent Movement and NGO's in Disaster Relief’ en de ‘Code of Conduct van Action by Churches Together’. Daarnaast zijn er de Gedrags- en Preventieregels (bij overlap met de Codes of Conduct prevaleren de laatste). Heeft zich tijdens een reis of uitzending een incident of trauma voorgedaan, dan kan dat tijdens het debriefingsgesprek worden gemeld en besproken en is professionele begeleiding mogelijk. Ook is een veiligheidsadviseur aangesteld die optreedt wanneer de algemene veiligheidssituatie in een regio, gebied of land daarom vraagt en in geval van calamiteiten en incidenten.

Jaarrekening 2010


52

Verzekeringen Het pakket van schadeverzekeringen wordt met regelmaat geëvalueerd en besproken met onze externe adviseurs. Waarnodig vinden aanpassingen plaats.

Financiële risico’s De dienstenorganisatie besteedt de beschikbare middelen met grote zorg. We hebben hierin immers een verantwoordelijkheid; deze middelen zijn door anderen ter beschikking gesteld. De volgende belangrijkste financiële risico’s zijn in 2010 onderkend: Risico’s geldwerving en beleggingsrendement De bruto-opbrengst vrijwillige geldwerving is ten opzichte van 2009 met 3,5% gestegen. De stijging wordt meer dan volledig verklaard door de inkomsten voor noodhulp. De reguliere inkomsten van met name gemeenten staan onder druk. In 2011 vindt nadere analyse plaats op de resultaten en worden verbeteracties voorbereid en gestart. De voorspelling over de beleggingen aan het begin van het jaar, dat er met een matig verder herstel op de aandelenbeurzen en met aanzienlijk verlaagde rendementen op obligaties weinig te halen zou zijn, is geheel gerechtvaardigd gebleken. De bewegingen waren - met de nodige uitslagen - toch voornamelijk zijwaarts. Toch kon bijvoorbeeld de AEX door een rally naar boven in de laatste maand nog met een plus van 5,7% eindigen. Het rendement op Nederlands staatspapier bleef dalen tot historisch lage waarden en omdat de lange rente (kapitaalmarktrente) tegen het einde van het jaar wat begon op te lopen, eindigde deze per ultimo op ca. 3,15% voor 10-jaars staatspapier Nederlandse staat. De geldmarktrente werd dramatisch laag met tarieven tussen de 1,5% - 2%. Op liquiditeiten kon dus weinig resultaat worden behaald. LedenRegistratie Protestantse Kerk (LRP) De waarde van de investeringen in Numeri ten behoeve van LRP is per ultimo 2009 bepaald op € 0,6 mln. Deze is in 2010 op voorstel van de kleine synode afgeboekt, waardoor deze geheel is afgeschreven. Het projectplan LRP is eind november 2009 door de kleine synode vastgesteld. Het investeringsbudget, dat als activum voor de Protestantse Kerk in Nederland wordt gezien, bedraagt € 3.765k. In 2010 is het systeem LRP gebouwd. De uitrol naar de gemeenten vindt plaats in 2011. De uitgaven die met het project te maken hebben, blijven binnen de vastgestelde begroting. Juridische procedures De advocaatkosten en de kosten van gerechtelijke procedures, met betrekking tot de hersteld hervormden, zijn mede afhankelijk van de mate waarin door de Kerk verweer moet worden gevoerd. De kosten komen in principe ten laste van de dienstenorganisatie, waarvoor ook jaarlijks een bedrag wordt begroot. Door de gerechtelijke uitspraken in 2010 is dit risico aanmerkelijk teruggebracht.

Jaarrekening 2010


53

7

Financiën

Balans Kerncijfers Balans (x € 1.000)

2010

2009

2008

2007

2006

Financiële vaste activa Vlottende activa Liquide middelen

12 5.132 37.933

15 5.313 31.083

16 7.211 26.771

23 10.662 19.000

46 8.712 19.417

Balanstotaal

43.077

36.411

33.998

29.685

28.175

26.324 4.077 12.676

18.327 4.716 13.368

19.525 4.625 9.848

15.040 5.652 8.993

12.123 3.954 12.098

Gefinancierd door

Eigen vermogen Lang vreemd vermogen Vlottende passiva

Toelichting op de balans per 31 december 2010 De vlottende activa nemen af met € 0,2 mln. Dit wordt veroorzaakt door enerzijds opname van de nog te ontvangen bijdragen van de EO en PSO (vergoedingen voor uitgezonden medewerkers), subsidies en bijdragen voor € 0,6 mln. en anderzijds door de lagere effectenportefeuille Kerk in Actie (ZZO) € 0,8 mln. De toename van de liquide middelen ad € 6,9 mln. wordt toegelicht in het kasstroomoverzicht in hoofdstuk 8. Het vermogen is toegenomen met € 8 mln. Dit heeft in hoofdzaak te maken met de toevoegingen aan de reserves van Kerk in Actie als gevolg van de nog niet bestede gelden uit acties voor de rampen in Haïti en Pakistan. De schulden op lange termijn nemen af door een daling van de meerjarige projectverplichting van Kerk in Actie (- € 0,1 mln.) en door uitvoering van het plan voor groot onderhoud van het landelijk dienstencentrum (- € 0,5 mln.). De vlottende passiva dalen met € 0,7 mln. met name door de afname van rekeningcourant verhouding met de Protestantse Kerk in Nederland.

Staat van baten en lasten Kerncijfers Staat van baten en lasten (x € 1.000)

(begroot)

2011

2010

2009

2008

2007

Bruto-opbrengst vrijwillige geldwerving

25.558

26.450

25.559

28.402

26.966

Bijdragen Protestantse Kerk in Nederland

26.892

25.943

25.195

24.446

25.751

Overige inkomsten

14.412

31.456

15.457

14.590

12.636

Totaal beschikbaar voor de doelstelling

66.862

83.849

66.211

67.438

65.353

Bestedingen aan doelstelling

66.862

74.269

64.467

62.200

62.177

0

7.997

-1.198

3.272

2.658

611

1.849

1.323

40

972

1.093

643

478

Bijdragen bestemmingsreserves/-fondsen - Kerk in Actie - Protestantse Kerk in Nederland Operationeel resultaat dienstenorganisatie

Jaarrekening 2010

0


54

Toelichting op de staat van baten en lasten 2010 Inkomsten De bruto-opbrengst vrijwillige geldwerving is ten opzichte van 2009 met 3,5% gestegen. De stijging wordt meer dan volledig verklaard door de inkomsten voor noodhulp als gevolg van de Haïtiaardbeving en de ramp in Pakistan. De bijdragen van de Protestantse Kerk zijn € 750k hoger dan in 2009. Enerzijds door een hogere bijdrage uit bestemmingsreserves als gevolg van het aanpassen van het 3-jaarsgemiddelde van de reserves Werelddiaconaat en Zending door de Protestantse Kerk (€ 1 mln.) en een lichte toename van de verplichte heffingen en de rente-inkomsten. Anderzijds is een lagere bijdrage ontvangen door een afname van de inkomsten met € 0,4 mln. uit de vrijwillige geldwerving door de Protestantse Kerk. Door de bijdrage van € 13,7 mln. vanuit de SHO-acties voor Haïti en Pakistan zijn de overige inkomsten aanmerkelijk hoger dan in 2009. De subsidies van overheden zijn € 1 mln. gestegen. De overige posten zijn met circa € 1,3 mln. toegenomen. Lasten De bestedingen aan de doelstellingen kwamen uit op € 74,3 mln. wat aanmerkelijk meer is dan het niveau 2009 van € 64,5 mln. De belangrijkste reden hiervoor is de steunverlening in het kader van de noodhulpacties van Kerk in Actie. Resultaat Nadat alle mutaties zijn doorgevoerd op de reserves en fondsen resteert een operationeel resultaat van € 972k. De personele kosten zijn lager dan begroot, hetgeen de belangrijkste reden is van het positieve operationele resultaat van de dienstenorganisatie. Het totale positieve resultaat over 2010 van de dienstenorganisatie bedraagt ruim € 9,6 mln., waarvan per saldo een bedrag van bijna € 8 mln. ten gunste wordt gebracht van de reserves van Kerk in Actie. Tevens komen specifieke resultaten op geoormerkte gelden (€ 0,6 mln.) ten gunste van bestemmingsreserves en -fondsen van de Protestantse Kerk in Nederland. De lagere besteding van de Solidariteitskasgelden is hiervan de grootste (€ 335k). Na deze specifieke reserveringen van nog te besteden bestemmingsgelden sluit de exploitatie van de dienstenorganisatie met een operationeel voordelig resultaat van € 972k. Dit bedrag zal worden afgedragen aan de Protestantse Kerk ten gunste van de algemene risicoreserve. De opbouw van het operationeel resultaat van de dienstenorganisatie naar afdeling en incidentele baten en lasten kan als volgt worden weergegeven: (+ = voordelig, - = nadelig)

Jaarrekening 2010


55

Opbouw operationeel resultaat (x € 1.000)

Resultaat 2010

Programma's Institutionele Ondersteuning Kerk in Ontwikkeling Missionair Werk en Kerkgroei Kerk in Actie Jeugd Organisatie Protestantse Kerk (incl. locaal) PCTE Expertisecentrum HRM-mobiliteitsbureau predikanten HRM-werkbegeleiding pred. en kerkel.werkers Communicatie & Fondsenwerving (excl. Servicedesk) Centrale kerkelijke bijdragen

Resultaat 2009

497 65 196 7.997 62 113 31 -16 -114 31 -784 8.078

424 1.582 260 -1.198 143 270 34 6 41 59 -1.248 374

-11 -11 158

-3 -9 177

83 636 -157 698

97 -388 -135 -261

Bijzondere baten en lasten

804

1.630

Positief resultaat van de dienstenorganisatie

9.580

1.744

Toevoegingen aan reserves en fondsen Reserve steunverlening gemeenten* Reserve categoriaal werk* Reserve missionair werk* Reserve Kerk & Israël* Reserve Landelijk Maatschappelijk Werk* Revolving funds, ov. fondsen en actiepotten Kerk in Actie

190 146 196 75 4 7.997

1.223 205 378 43 -1.198

972

1.093

Ondersteunende stafafdelingen Directie C&F-servicedesk Human Resource Management HRM-bureau predikanten Financiën & Control Facilitaire Zaken Centrum Hydepark

Operationeel resultaat * Betreft reserves Protestantse Kerk in Nederland

Programma’s (€ 8.078k) Voor de toelichting op de resultaten van de programmalijnen (exclusief de Centrale kerkelijke bijdragen) wordt verwezen naar hoofdstuk 2 ‘Activiteiten programmalijnen’. Centrale kerkelijke bijdragen (- € 784k) Deze zijn € 784k hoger dan begroot door de afboeking van Numeri ad € 633k en de extra bijdrage aan de SMRA als gevolg van het over kerkbalans tillen van de implementatie van LRP (ad €175k). Hiernaast zijn de kosten voor Sila lager uitgevallen dan geraamd.

Staf en ondersteunende afdelingen (€ 698k) De stafafdelingen van de dienstenorganisatie hebben als taak de dienstenorganisatie en de Protestantse Kerk op het gebied van financiën, personeelsbeleid en facilitaire zaken te ondersteunen. Directie (- € 11k) Voor een toelichting van de directie wordt verwezen naar het voorwoord en het verantwoordingsverslag (hoofdstuk 4).

Jaarrekening 2010


56

C&F servicedesk (- € 11k) De servicedesk is de eerste plek waar vragen van gemeenten en particulieren binnenkomen. Door additionele inhuur van uitzendkrachten voor het werk ten behoeve van LRP en door ziekte is het budget overschreden. Human Resource Management P&O (€ 158k) De overige personeelskosten (met name de inhuur externe deskundigheid) zijn lager dan begroot. Hiernaast is HRM-dienstverlening aan derden een externe inkomstenstroom die circa € 90k meer opbrengst genereert. Human Resource Management bureau predikanten (€ 0) De verkregen vergoeding bestaat uit de (voorgefinancierde) personeels- en apparaatskosten van het bureau predikanten. Deze uitgaven van het bureau worden omgeslagen in de omslagregeling traktementen en pensioenen. Financiën & Control (€ 83k) De resultaten zijn ruim binnen budget behaald als gevolg van een lagere bezetting. Facilitaire Zaken (€ 636k) Het aanzienlijke afdelingsresultaat is behaald door: • lagere personeelsuitgaven door lagere formatie dan begroot (5 fte); • aanpassingen/kostenbesparing in het voorzieningenpakket in het bedrijfsrestaurant; • een beperkte leegstand en een hogere huuropbrengst dan begroot door o.m. een nieuwehuurder; • lagere inventariskosten (waaronder afschrijvingen ICT wegens uitgestelde investeringen); • hogere dan begrote interne doorbelastingen logistieke dienstverlening. Conferentiecentrum Hydepark (- € 157k) Door extra dienstverlening aan derden en een doorgevoerde kostenreductie kon het in 2010 begrote negatieve exploitatietekort van het complex Hydepark (landgoed en conferentiecentrum) worden teruggebracht van € 200k naar € 157k. De aan de Protestantse Theologische Universiteit (PThU) geleverde diensten zijn zodanig verminderd dat gebruik moest worden gemaakt van de driejarige garantieregeling die met de PThU tot en met 2009 was overeengekomen. Afgesproken is dat deze garantieregeling ook voor het jaar 2010 van toepassing is.

Bijzonder baten en lasten (€ 804k) Bijzondere baten en lasten

Resultaat 2010

(x € 1.000)

Bijdragen vernieuwingsbudget Kerk in Ontwikkeling (Paas-event) Kerk in Actie (binnenlands diakonaat, diverse projecten) Missionair Werk & Kerkgroei (diverse projecten) Bijdrage stichting protestant.nl HGJB 100 jarig bestaan Nationale Synode Kerk in Ontwikkeling Ouddorp Begroot vernieuwingsbudget Hogere bijdragen Protestantse Kerk (dan begroot) Meeropbrengst verplichte quotumheffingen Meeropbrengst solidariteitskas Hogere rentebaten t.b.v. exploitatie Bijdragen uit reserves en fondsen Afvloeingsmaatregelen personeel Mobiliteitsbevorderende maatregelen Voorziening afvloeiingsverplichtingen personeel Overige bijzondere baten en lasten Personele aangelegenheden per saldo Begroot exploitatietekort Hydepark Regionale huisvesting Diversen Totaal bijzondere baten en lasten

Jaarrekening 2010


-250 -200 -225 -25 -13 -17 -10 603

Resultaat 2009

461

813 -10 346

822 11 191 66

-35 -570

-242 -24

13 200 44 140

82 200 -4 67

804

1.630

57

Bijdragen vernieuwingsbudget Door de positieve tussentijdse resultaten vanuit de programmalijnen en stafafdelingen kon de aanwezige vraag naar meer vernieuwingsbudget worden beantwoord. Door het bestuur zijn hiertoe additionele budgetten ter beschikking gesteld aan de programmalijnen voor onder meer een Paasevent in 2011 en een Kerst-event aan het einde van 2010. Bijdragen Protestantse Kerk De opbrengst uit verplichte heffingen kwam ten opzichte van de begroting € 803k hoger uit, met name bij het kerkrentmeesterlijk quotum. De basisgegevens bij de gemeenten lieten een lichte stijging zien. De rentebaten 2010 stegen ten opzichte van 2009 door een gemiddeld betere liquiditeitspositie. Afvloeiingsmaatregelen personeel Ten behoeve van drie personeelsleden zijn mobiliteitsbevorderende maatregelen gefinancierd ter grootte van € 35k. Voor zeven personen zijn in 2010 afvloeiingsverplichtingen ontstaan ter hoogte van € 470k. Het betreft in de meeste gevallen personeel met zeer lange dienstverbanden. Op reeds bestaande verplichtingen zijn aanvullingen of is een vrijval ontstaan voor per saldo een aanvulling van € 100k. Overige Dit betreft voor € 200k de bijdrage ter dekking van het tekort van Hydepark. De in 2007 gecreëerde voorziening voor regionale huisvestingsverplichtingen kon ultimo 2010 worden verlaagd met € 44k. Hiernaast is onder meer een vrijval ontstaan van een deel van de reserveringen van de verlofsaldi en jubilea per ultimo boekjaar van het personeel.

Solidariteitskas De inkomsten van deze kas betreffen de verplichte bijdragen van plaatselijke gemeenten aan de Protestantse Kerk in Nederland, welke baten als bijdrage van de kerk in en door de dienstenorganisatie worden besteed aan de doelstellingen binnen de verschillende programmalijnen. Ten behoeve van een totaalinzicht is het volgende overzicht opgesteld:

Jaarrekening 2010


58

Solidariteitskas 2010

Rekening 2010

(x € 1.000)

Begroting 2010

Rekening 2009

Baten Opbrengst verplichte heffingen solidariteitskas Steunverleningsreserves - Tijdelijk extra budget - Begrotingsoverschrijding solidariteitskas

4.415

4.425

4.515

4.415

1.000 82 5.507

4.515

Lasten Kerk in Ontwikkeling Subsidies plaatselijke gemeenten Budgetruimte verhoging solidariteitskas Vrijval toegekende subsidies Bureau steunverlening Studentenpastoraat Internationaal studentenpastoraat Binnenvaart Dovenpastoraat Betaalde dienstverlening aan pl. gemeenten Luchthavenpastoraat Verbinden (migrantenkerk/IO: Perki e.d.) Missionair Werk en Kerkgroei IZB Jeugdwerk Protestantse Kerk JOP-dienstverlening Jeugdwerk PKN / HGJB Jeugdwerk PKN / Welja Protestants Centrum Toerusting en Educatie Basiscursussen Vervolgcursussen Overige cursussen

Totale lasten Resultaat

Resultaatverdeling 2010 (x € 1.000)

2.150 -175 147 2.121

2.050 1.000

1.238

115 3.165

-292 146 1.092

915 100 155 155 210

830 179 160 116 192

3.485

45 4.745

2 2.571

65

65

65

172 50 5 227

172 50 5 227

172 50 5 227

263 39

314 156

302

470

189 9 26 225

4.079

5.507

3.088

335

0

1.427

648 245 156 154 149 13

Rekening 2010

Resultaat ten gunste van Reserve steunverlening gemeenten Reserve categoriaal pastoraat

190 146

Totaal resultaat

335

Begroting 2010

Rekening 2009 1.222 205 0

1.427

Kerk in Ontwikkeling (€ 3.485k, begroot € 4.745k) Onder de plaatselijke steunverlening vallen subsidies aan gemeenten voor nieuwbouw/restauratie en dergelijke van kerkelijke gebouwen, voor pastoraat en rentesubsidies via SKG. Tevens wordt prioriteit gegeven aan situaties in nieuwbouwwijken of gebieden waar de Protestantse Kerk is verdwenen of dreigt te verdwijnen, waardoor het kerkelijke leven van de grond af opgebouwd moet worden, en aan

Jaarrekening 2010


59

initiatieven tot gemeenteopbouw of gemeentevernieuwing, die beleidsmatig gewenst zijn, maar op financiële gronden dreigen te stranden. Er zijn in totaal 109 aanvragen ingediend (107 in 2009). Daarvan waren 52 bouwaanvragen, waarvan er 17 werden toegewezen met een gemiddeld bedrag van € 39k per toezegging. Van de 22 pastorale aanvragen werden er 13 toegekend voor een totaal bedrag van € 378k. Van de 32 verzoeken om rentesubsidie zijn er 9 afgewezen. Voor de toezeggingen werd in totaal € 250k gereserveerd (wat gemiddeld € 11k per toezegging is). Door drie Evangelisch-Lutherse gemeenten is een verzoek gedaan voor financiering van projecten voor het in stand houden van de Lutherse traditie. Hier werd voor 62k toegezegd. Binnen de (betaalde) dienstverlening van KiO adviseren de gemeenteadviseurs op het terrein van gemeentevernieuwing en missionaire projecten. Missionair Werk & Kerkgroei (€ 65k, begroot € 65k) De betreft de toegezegde bijdrage aan het IZB voor de geleverde dienstverlening. Jeugdwerk Protestantse Kerk (€ 227k, begroot € 227k) Het gaat hier om JOP-adviesdiensten (het aanbieden van een breed scala aan adviesdiensten en toerusting aan plaatselijke gemeenten) en het leveren van plaatselijke JOP jongerenwerkers, inclusief de bijdrage voor dienstverlening aan de HGJB. Protestants Centrum voor Toerusting en Educatie (€ 302k, begroot € 470k) Het cursuswerk, zoals dat voor plaatselijke gemeenten verzorgd wordt voor mensen die er een taak vervullen, wordt onderscheiden in een aantal aandachtsgebieden, te weten: gemeenteopbouw, pastoraat, eredienst, vorming en toerusting, missionair werk, ZWO, diaconaat, jeugd en jongeren (JOP) en beheer. Deze negen gebieden beslaan de vijf programmalijnen, waarbij KiO de grootste variatie kent. Binnen het cursuswerk is er een verdeling in basis- en vervolg/verdiepingscursussen. Door de gekozen opzet van het cursuswerk is een lagere aanvulling nodig vanuit de Solidariteitskas dan oorspronkelijk beoogd was.

Jaarrekening 2010


60

8

Jaarrekening

Balans (na resultaatverwerking) Activa

Ref.

(x €. 1.000)

Leningen u/g Financiële vaste activa

Balans 31-12-2010

2 3 4 5

Totaal Activa

Passiva

Ref.

(x €. 1.000)

Reserves en fondsen Reserves - Bestemmingsreserves Fondsen - Bestemmingsfondsen Eigen vermogen

12 12

15 15

11 4.999 122 37.933 43.065

10 4.317 986 31.083 36.396

43.077

36.411

1

Voorraden Vorderingen en overlopende activa Effecten Liquide middelen Vlottende activa

Balans 31-12-2009

Balans 31-12-2010

Balans 31-12-2009

14.692

16.722

6

11.632 26.324

1.605 18.327

Voorzieningen

7

1.382

1.886

Langlopende schulden

8

2.695

2.830

Kortlopende schulden

9

12.676

13.368

43.077

36.411

Totaal Passiva

Jaarrekening 2010


61

Staat van baten en lasten Baten Beschikbaar voor doelstelling

Ref.

Rekening 2010

Begroting 2010

Rekening 2009

( x € 1.000)

Baten uit eigen fondsenwerving Collecten, giften en schenkingen Nalatenschappen 10

24.466 1.984 26.450

26.519 305 26.824

Baten uit gezamenlijke acties

11

13.712

0

0

Baten uit acties van derden

12

1.320

600

1.090

Subsidies van overheden

13

1.166

635

185

Overige subsidies en bijdragen

14

4.830

4.396

4.818

Bijdragen voor dienstverlening

15

7.481

6.982

6.903

Baten uit beleggingen

16

523

329

974

Overige baten Opbrengst publicaties Diverse baten

17

1.041 1.383 2.424

935 19 954

979 508 1.487

23.324 2.619 25.943

22.781 3.745 26.526

23.632 * 1.563 25.195

83.849

67.246

66.211

18

Bijdrage Protestantse Kerk in Nederland Financiële bijdragen Bijdragen uit bestemmingsreserves

Totaal beschikbaar voor de doelstelling

24.474 * 1.085 25.559

19

* aangepast voor vergelijkingsdoeleinden

Jaarrekening 2010


62

Lasten Besteed aan doelstellingen

Ref.

Rekening 2010

Begroting 2010

Rekening 2009

( x € 1.000)

Programmalijnen Institutionele Ondersteuning Kerk in Ontwikkeling Missionair Werk en Kerkgroei Kerk in Actie Jeugdwerk Protestantse Kerk Werkbegeleiding predikanten en kerkelijk werkers HRM - mobiliteitsbureau predikanten Protestants Centrum voor Toerusting en Educatie Expertisecentrum Ledenregistratie Protestantse Kerk Protestantse Theologische Universiteit

4.428 10.261 1.557 38.807 3.764

4.950 11.403 2.107 30.311 3.062

4.398 8.952 1.281 30.435 2.796

709 518

587 499

632 361

947 453 3.142 765 65.351

1.162 482 2.358 765 57.686

861 431 3.436 765 54.348

-6.899 58.452

-6.843 50.843

-6.464 47.884

2.983 1.105 4.088

3.371 1.212 4.583

3.280 1.152 4.432

-631 3.457

-627 3.956

-650 3.782

394 1.874 765 442 465 7.184 1.196

384 1.971 831 565 450 7.429 1.279

396 1.902 697 1.131 591 7.941 1.242

22

-897 11.423

-915 11.994

-1.373 12.527

20

937

603

274

Besteed aan doelstelling

74.269

67.396

64.467

Beschikbaar voor doelstelling

83.849

67.246

66.211

9.580

-150

1.744

Af: doorbelaste kosten eigen organisatie 20

Werving baten Kosten fondsenwerving Kosten corporate Af: doorbelaste kosten eigen organisatie 21

Beheer en Administratie Staf en ondersteunende afdelingen Directie Financiën & Control Human Resource Management HRM - bureau predikanten C&F- servicedesk Facilitaire Zaken Hydepark Af: onderlinge doorbelaste kosten eigen organisatie

Algemene (centrale) posten

Totaal resultaat Dekking door bijdragen uit/naar Protestantse Kerk in Nederland Bestemmingsreserves Bestemmingsfondsen Kerk in Actie Revolving funds Actiepotten en best.-fondsen

Operationeel resultaat Dienstenorganisatie

Jaarrekening 2010

530 81 611

1.849 0

1.849

-2.030 10.027 7.997

-150 -150

-649 -549 -1.198

972

0

1.093


63

Resultaatverdeling Rekening 2010

Resultaatverdeling (x € 1.000)

Begroting 2010

Rekening 2009

Het resultaat is/wordt toegevoegd (+) of onttrokken (-) aan

Protestantse Kerk in Nederland Algemene risicoreserve Steunverleningsreserve plaatselijke gemeenten Steunverleningsreserve categoriaal pastoraat Bestemmingsreserve missionair werk Fonds Kerk & Israël Fonds Individuele Hulpverlening

Reserves en fondsen Protestantse Kerk

Kerk in Actie Bestemmingsreserves Egalisatiereserve diaconaat Revolving Fund Zending Revolving Fund Werelddiaconaat Revolving Fund Kinderen in de Knel Revolving funds Noodhulp Egalisatiereserve ZZO Reserve herwaardering beleggingen Bestemmingsfondsen Noodhulpfondsen Overige fondsen

972 189 145 196 530

0

1.093

0

1.223 205 378 1.806

77 4 81

0

43

1.583

0

2.942

0

-490 -19 -758 585 -161 189 5 -649

-3 20 -399 -778 -795 -70 -5 -2.030

43

8.729 1.298 10.027

0

-549

Reserves en fondsen Kerk in Actie

7.997

0

-1.198

Totaal resultaat

9.580

0

1.744

Jaarrekening 2010


-549

64

Kasstroomoverzicht Kasstroomoverzicht (indirecte methode) (x € 1.000)

Ref.

Vermogensresultaat Kerk in Actie (na resultaatverdeling) Kasstroom uit operationele activiteiten - Voorzieningen - Voorraden - Vorderingen - Kortlopende schulden

7 2 3 9

Totaal Kasstroom uit operationele activiteiten Kasstroom uit investeringsactiviteiten - Effecten - Leningen u/g

4 1

Totaal Kasstroom uit investeringsactiviteiten Kasstroom uit financieringsactiviteiten - Langlopende schulden

8

Totaal Kasstroom uit financieringsactiviteiten

Totaal mutatie liquide middelen

Jaarrekening 2010

5


Balans

Balans

31-12-2010

31-12-2009

7.997

-1.198

-504 -1 -682 -692

-42 -1 1253 3520

-1.879

4.730

864 3

646 1

867

647

-135

133

-135

133

6.850

4.312

65

Waarderingsgrondslagen Richtlijn Jaarverslaggeving De jaarrekening van de dienstenorganisatie en die van Kerk in Actie zijn opgesteld conform de Richtlijn 650 Fondsenwervende Instellingen, mede in verband met het CBF-keurmerk ten behoeve van Kerk in Actie. Op 31 januari 2011 heeft de Raad voor de Jaarverslaggeving de Richtlijn 650 aangepast, verplichtend vanaf de jaarverslaggeving 2011. De dienstenorganisatie heeft deze wijzigingen reeds verwerkt in de jaarverslaggeving over 2010.

Grondslagen voor waardering van activa en passiva Financiële vaste activa Leningen uitgeleend geld (u/g) worden gewaardeerd op nominale waarde zo nodig gecorrigeerd voor oninbaarheid. Voorraden Waardering vindt plaats op verkrijgings- of vervaardigingsprijs eventueel met aftrek van een voorziening voor incourante voorraden. Vorderingen, overlopende activa en overige activa Vorderingen, overlopende activa en overige activa worden gewaardeerd tegen nominale waarde, rekening houdend met een voorziening wegens oninbaarheid. Effecten Aandelen en obligaties worden gewaardeerd op marktwaarde. De overige beleggingen worden op nominale waarde gewaardeerd. Liquide middelen De liquide middelen worden tegen nominale waarde opgenomen. Reserves en fondsen (Eigen vermogen) De dienstenorganisatie is gehouden het eigen vermogen slechts aan te wenden in overeenstemming met de doelstelling waartoe ze in het leven is geroepen. Hierin neemt het vermogen van Kerk in Actie een bijzondere plaats in. De presentatie van het eigen vermogen in de balans wordt onderscheiden in: • reserves • fondsen Reserves Deze reserves kunnen egalisatie- en/of continuïteitsreserves en bestemmingsreserves zijn. Besteding van bestemmingsreserves kan slechts indien dit binnen de gegeven ‘bestemming’ plaatsvindt. De gevormde bestemmingsreserves mogen geen verplichting betreffen. Fondsen Dit deel van het eigen vermogen is vanwege de specifieke bestemming die door ‘derden’ (gevers of overheid) is bepaald, slechts aan te wenden voor de specifieke bestemming. Voorzieningen Onder voorzieningen worden opgenomen: • verplichtingen en verliezen waarvan de omvang op balansdatum onzeker is, doch redelijkerwijs is in te schatten; • op balansdatum bestaande risico’s ter zake van bepaalde te verwachten verplichtingen en/of verliezen waarvan de omvang redelijkerwijs is in te schatten; • kosten die in het volgend boekjaar zullen worden gemaakt, mits het maken van die kosten zijn oorsprong mede vindt in het boekjaar of een voorgaand boekjaar en de voorziening strekt tot gelijkmatige verdeling van lasten over een aantal boekjaren. De dienstenorganisatie kent een drietal voorzieningen, te weten: voorziening voor onderhoud en voorziening voor uitgezonden medewerkers (kostenegalisatievoorzieningen) en een voorziening voor verplichtingen en verliezen (reorganisatiekosten).

Jaarrekening 2010


66

Langlopende schulden Schulden op lange termijn worden gewaardeerd tegen nominale waarde. De verplichtingen financiële steun-/hulpverlening aan gemeenten worden geheel ten laste gebracht van het boekjaar waarin het besluit tot toekenning schriftelijk aan de steunontvanger is medegedeeld, ongeacht in welk boekjaar de financiële steun-/hulpverlening wordt uitgekeerd. Daarbij is bepalend of de ontvangende partij recht kan doen gelden op een bepaald bedrag. Voor zover toekenningen meerjarige betalingsverplichtingen betreffen, worden deze verplichtingen vermeld als schulden op lange termijn. Indien echter bij deze toekenningen een ontbindende voorwaarde is opgenomen, dan worden deze naar jaar verantwoord onder de ‘niet uit de balans blijkende verplichtingen’. Schulden op korte termijn Schulden op korte termijn, overlopende passiva worden gewaardeerd tegen nominale waarde.

Grondslagen voor bepaling van het resultaat Algemeen Ontvangsten en uitgaven worden in de staat van baten en lasten toegerekend aan de periode waarop ze betrekking hebben. Bij deze toerekening wordt een bestendige gedragslijn gevolgd. In de balans wordt rekening gehouden met de, aan een periode toe te rekenen bedragen die in een andere periode zijn of worden ontvangen dan wel betaald. Verliezen worden verantwoord als deze voorzienbaar zijn; baten worden verantwoord als deze gerealiseerd zijn. Alle baten en lasten worden verantwoord in de staat van baten en lasten. Dit betekent dat, behalve bij stelselwijziging en herstel van fundamentele fouten, geen rechtstreekse mutaties in het vermogen plaatsvinden. Bestemmingsgiften Baten waarvoor een bijzondere bestemming is aangewezen, al dan niet via specifieke acties, worden afzonderlijk in de (toelichting op de) staat van baten en lasten opgenomen, onder vermelding van de aard van de bestemming. Ook de besteding hiervan wordt afzonderlijk vermeld. Indien deze baten in het verslagjaar niet volledig zijn besteed, worden de nog niet bestede gelden verwerkt in de desbetreffende bestemmingsreserve. Indien in een volgend jaar uit de bestemmingsreserve wordt geput, wordt deze besteding enerzijds in de staat van baten en lasten verantwoord en anderzijds als mutatie in de desbetreffende bestemmingsreserve weergegeven. Baten uit eigen fondsenwerving • Collecten Collecten worden verantwoord in het jaar waarin de collecten volgens het collecterooster gehouden zijn. • Giften Giften worden verantwoord in het jaar waarin een specifieke actie heeft plaatsgevonden, dan wel in het jaar van ontvangst indien geen specifieke actie heeft plaatsgevonden. • Nalatenschappen Baten uit nalatenschappen worden opgenomen in het boekjaar waarin de omvang betrouwbaar kan worden vastgesteld. De omvang van een bate uit een nalatenschap kan betrouwbaar worden vastgesteld als op grond van het stadium waarin de afhandeling van de nalatenschap zich bevindt, een redelijke schatting van de ontvangst kan worden gemaakt. Voorlopige uitbetalingen in de vorm van voorschotten worden in het boekjaar waarin ze worden ontvangen verantwoord als baten uit nalatenschappen. Verkrijgingen belast met vruchtgebruik worden alleen in de toelichting vermeld. Zij worden pas in de staat van baten en lasten verantwoord bij het einde van het vruchtgebruik of bij eerdere verkoop van de blote eigendom. Nalatenschappen die worden toegewezen aan de rechtspersoon Protestantse Kerk in Nederland, worden door een afdracht aan de dienstenorganisatie overgedragen ter uitvoering van het werk van de kerk, rekening houdend met de bestemming waaronder de nalatenschap is ontvangen. Baten uit gezamenlijke acties De deelnemende instellingen in eenmalige/tijdelijke samenwerkingsverbanden verantwoorden alleen het hun toekomende deel van het nettoresultaat van de gezamenlijke actie. Het brutoresultaat van de gezamenlijke actie(s) en ook alle daarop drukkende verwervingskosten worden verantwoord door het samenwerkingsverband. Tevens bevat deze verantwoording de verdeling van het netto resultaat over de deelnemende instellingen.

Jaarrekening 2010


67

Baten uit acties van derden Gelden ontvangen van andere fondsenwervende instellingen worden onder deze noemer verantwoord. Subsidies van overheden Subsidies van overheden ontvangen voor de uitvoering van projecten of programma´s waarbij de subsidiegever als financier of medefinancier optreedt, worden afzonderlijk onder de baten verantwoord. Overige subsidies en bijdragen Subsidies van anderen ontvangen voor de uitvoering van projecten of programma´s waarbij de subsidiegever als financier of medefinancier optreedt, worden afzonderlijk onder de baten verantwoord. Bijdragen Protestantse Kerk in Nederland De bijdrage van de Protestantse Kerk in Nederland ten behoeve van het uitvoeren van de taken van de dienstenorganisatie is gelijk aan de operationele baten bij de Protestantse Kerk in Nederland. Kosten eigen fondsenwerving De kosten fondsenwerving zijn bepaald op basis van de werkelijke inzet per programma van de medewerkers van het team fondsenwerving van de afdeling Communicatie & Fondsenwerving. Deze inzet (vertaald in aantal uren x uurtarief) is vermeerderd met de werkelijke directe kosten van de fondsverwervende activiteit. Ten aanzien van de (voorziene) hoogte van deze kosten is gesteld dat deze zich kan bewegen tussen 9% en 12,5% van de begrote bruto opbrengst voor het programma Kerk in Actie, en tussen de 12,5% en 25% voor de overige programmalijnen. Hierbij wordt de 9% respectievelijk 12,5% aangemerkt als kosten die nodig zijn om de begrote bruto opbrengst uit vrijwillige geldwerving te realiseren. Het verschil (3,5% respectievelijk 12,5%) kan worden ingezet om op basis van goedgekeurde (project)plannen nieuwe initiatieven op het gebied van fondsenwerving te ontplooien, met uiteraard als doelstelling de opbrengsten te vergroten. In de begrotingscijfers 2010 is de helft van deze nieuwe initiatieven (dus resp. 1,75% en 6,25% van de begrote bruto opbrengst) opgenomen. Overige activiteiten op met name het gebied van communicatie en voorlichting die niet primair op fondsenwerving zijn gericht, maar waarvan wel een fondsenwervende werking kan uitgaan, zijn niet als zodanig aangemerkt. Grondslagen interne doorbelastingen De verdeling van de interne doorbelastingen naar de doelstellingen en activiteiten van de verschillende programmalijnen en werkonderdelen geschiedt op basis van de volgende uitgangspunten: • de logistieke kosten van centrale reproductie en drukwerkbegeleiding worden doorbelast op basis van de werkelijk bestede uren van de medewerkers van drukwerkbegeleiding maal het voorcalculatorisch bepaalde uurtarief respectievelijk het aantal afdrukken. De werkelijke out-ofpocketkosten worden direct ten laste van de opdrachtgevende afdeling gebracht; • binnen de interne dienstverlening wordt het gebruik van maaltijden e.d., verzorgd door het bedrijfsrestaurant, doorbelast op basis van de werkelijke afname tegen een voorcalculatorisch kostprijstarief; • de kosten van de stafafdelingen Directie, Financiën & Control, Human Resource Management, Servicedesk van de afdeling Communicatie & Fondsenwerving en de (overige) kosten van de stafafdeling Facilitaire Zaken, waarin de huisvestingskosten inclusief de afschrijvingen van de materiële vaste activa opgenomen zijn, worden op voorcalculatorische basis aan de programmalijnen/werkonderdelen doorberekend op basis van het aantal bij de afdelingen behorende begrote formatieplaatsen. Pensioenen in de waarderingsgrondslagen De dienstenorganisatie van de Protestantse Kerk in Nederland heeft voor haar werknemers een toegezegde pensioenregeling. Hiervoor in aanmerking komende werknemers hebben op de pensioengerechtigde leeftijd recht op een pensioen dat afhankelijk is van leeftijd, salaris en dienstjaren. De regeling is ondergebracht bij het bedrijfstakpensioenfonds Zorg en Welzijn. De dienstenorganisatie van de Protestantse Kerk in Nederland heeft geen verplichting tot het voldoen van aanvullende bijdragen in geval van een tekort bij Zorg en Welzijn, anders dan het effect van hogere toekomstige premies. De dienstenorganisatie van de Protestantse Kerk in Nederland heeft daarom de pensioenregeling verwerkt als een toegezegde bijdrageregeling en heeft alleen de verschuldigde premies tot en met het einde van het boekjaar in de jaarrekening verantwoord.

Jaarrekening 2010


68

Toelichting op de balans Activa Financiële vaste activa (1) Leningen u/g

Balans 31-12-2010

(x €. 1.000)

Leningen u/g

Balans 31-12-2009 12

Balans 1-1-2010

Verloop Leningen u/g (x € 1.000)

Bij

15

Af

Balans 31-12-2010

Leningen inzake arbeidsvoorwaarden Leningen buitenlandse medewerkers

5 10

7

7 3

5 7

Totaal financiële vaste activa

15

7

10

12

Leningen arbeidsvoorwaarden Deze (minimaal eenjarige en maximaal driejarige) renteloze leningen zijn leningen op grond van de arbeidsvoorwaardenregeling van de Protestantse Kerk in Nederland. De leningen u/g zijn gefinancierd vanuit vreemd vermogen.

Voorraden (2) Voorraden

Balans 31-12-2010

(x €. 1.000)

Balans 31-12-2009

Noodzakelijk voor bedrijfsvoering In gebruik voor de doelstelling

11

10

Totaal voorraden

11

10

De voorraden ten behoeve van het Conferentieoord Hydepark en de afdeling Facilitaire Zaken zijn gefinancierd vanuit het vreemd vermogen.

Jaarrekening 2010


69

Vorderingen en overlopende activa (3)

Vorderingen en overlopende activa (x €. 1.000)

Balans 31-12-2010

Rekeningen courant

Balans 31-12-2009 74

388

Overige debiteuren Afrekening bureau predikanten Afrekeningen r/c overige administraties Ziektekosten- en sociale verzekeringen Vooruitbetaalde posten Bijdragen en subsidies Rek.-courant kerken en instellingen (Europa en overzee) Nog te ontvangen giften en collecten Afrekeningen r/c salarisadministratie Rente Overige nog te ontvangen posten Voorschotten projecten zendingsarbeid Diversen Subtotaal vorderingen Af: voorziening oninbare vorderingen

656 31 10 695 563 1.238 76 680 253 301 321 53 89 4.966 -41 4.925

769 45 10

1.102 238 417 297 13 44 3.969 -40 3.929

Totaal vorderingen

4.999

4.317

460 574

Effecten (4) Effecten

Balans 31-12-2010

(x €. 1.000)

ZZO Obligaties Aandelen vastgoed Overige aandelen Totaal effecten

Balans 31-12-2009

122

959 27

122

986

Per 1 januari 2008 heeft de overdracht plaatsgevonden van het vermogen van de Stichting Zwakzinnigenzorg in Ontwikkeling (ZZO) aan Kerk in Actie ten behoeve van financiering van projecten voor mensen met een verstandelijke handicap in ontwikkelingslanden.

Liquide middelen (5) Liquide middelen

Balans 31-12-2010

(x €. 1.000)

Balans 31-12-2009

Deposito’s (looptijd 1 maand) Kasgelden Banktegoeden

25.774 23 12.136

20.672 21 10.390

Totaal liquide middelen

37.933

31.083

De liquide middelen zijn direct opeisbaar.

Jaarrekening 2010


70

Passiva Reserves en fondsen (6) Reserves De reserves bedragen:

Reserves

Balans 31-12-2010

(x €. 1.000)

Balans 31-12-2009

Bestemmingsreserves Kerk in Actie

14.692

16.722

Totaal reserves

14.692

16.722

Het verloop van de bestemmingsreserves is als volgt:

Verloop bestemmingsreserves (x € 1.000)

Bestemmingsreserves Kerk in Actie Revolving Fund Kinderen in de Knel Revolving Fund Werelddiaconaat Revolving Fund Zending Revolving Fund Noodhulp Egalisatiereserve diaconaal werk Egalisatiereserve ZZO Totaal bestemmingsreserves

Balans 1-1-2010

2.098 4.070 6.235 2.546 -4 1.777 16.722

Bij

Af

778 399 795 3 75

1.320 3.671 6.255 1.751 -7 1.702

2.050

14.692

20

20

Balans 31-12-2010

De afname van de egalisatiereserve ZZO is ontstaan door verleende subsidieverstrekkingen ter grootte van € 151k en onder aftrek van € 76k vanwege rentebaten resp. koersresultaten.

Fondsen De bestemmingsfondsen bedragen:

Bestemmingsfondsen

Balans 31-12-2010

(x €. 1.000)

Bestemmingsfondsen Rampen en Vluchtelingen: - Actiepotten Kerk in Actie - Actiepotten gezamenlijke acties SHO - Overige fondsen Diaconaal fonds binnenland

Totaal bestemmingsfondsen

Balans 31-12-2009

3.533 6.777 1.297 25

1.367 213

11.632

1.605

25

Het verloop van deze bestemmingsfondsen is als volgt:

Jaarrekening 2010


71

Verloop bestemmingsfondsen (x € 1.000)

Rampen en Vluchtelingen Actiepotten Kerk in Actie Aardbeving Iran Azië - Tsunami Aardbeving Pakistan - Kasmir Actie Java Bangladesh - cycloon Vluchtelingen/ontheemden in verre en nabije Oosten Rampen wereldwijd TTB-noodsituaties Zuidelijk Afrika TTB/D&V-noodsituaties Soedan Sri Lanka Aardbeving Haiti Overstroming Pakistan Cycloon Myanmar/Birma

Rampen en Vluchtelingen Actiepotten SHO Aardbeving Pakistan - Kasmir Aardbeving Haiti idem, AKV Overstroming Pakistan idem, AKV Cycloon Myanmar/Birma

Balans 1-1-2010

Bij:

324 71 -19 179 217 84 10 1 50 304

146 1.367

115 71

Overige Fondsen Projectenfonds EO Metterdaad Projectenfonds particuliere schenkingen Project budgetbuddy's 0

209

19 179 217 75 10 1 6 1.630 989 2.644

240

-27 213

Balans 31-12-2010

Af:

27 478

9 0 50 310 1.630 989 119 3.533

240 4.703 498 1.428 148 27 6.804

4.703 498 1.428 148 240

6.777

380

380

877 40 1.297

0

877 40 1.297

Diaconaal fonds binnenland: Giften bijzondere doeleinden Vredesfonds Subtotaal diaconaal binnenland

7 18 25

0

0

7 18 25

Totaal bestemmingsfondsen

1.605

10.745

718

11.632

Nadere specificatie aandeel in gezamenlijke acties SHO: Actiepotten gezamenlijke acties SHO (x € 1.000)

Baten Saldo per 31 december 2009 Aandeel in gezamenlijke actieopbrengst Rente Retour ontvangen projectbijdragen Vrijgevallen projectbijdragen

Jaarrekening 2010

Aardbeving Haiti

Overstroming Pakistan

240

Lasten Verstrekte steun via uitvoerende organisaties toegerekende AKV Nog te besteden per 31 december 2010

Aardbeving Pakistan

Cycloon Myanmar -27

11.326 98

2.408 10

240

11.424

2.418

240

6.045 178

842

0

5.201

1.576


27 0

0

72

Vreemd Vermogen Voorzieningen (7)

Voorzieningen

Balans 31-12-2010

(x €. 1.000)

Voorzieningen groot onderhoud Voorziening reorganisatiekosten Overige voorzieningen Totaal voorzieningen

Verloop voorzieningen

Balans 1-1-2010

(x €. 1.000)

Voorzieningen groot onderhoud Gebouwencomplex Utrecht Gebouwen Hydepark te Doorn Voorziening reorganisatiekosten Afvloeiingsverpl. transformatie Regionale huisvestingsverplichtingen Overige voorzieningen Jubileumverplichtingen personeel

Totaal voorzieningen

Bij

Balans 31-12-2009

669 648 65

1.212 617 57

1.382

1.886

Balans

Af

31-12-2010

1.072 140 1.212

70 70 140

672 11 683

470 199 669

375 242 617

570 570

338 201 539

607 41 648

57 57

8 8

0

65 65

1.886

718

1.222

1.382

Voorzieningen groot onderhoud (- € 543k) Door de afdeling Facilitaire Zaken is in 2009 een herzien onderhoudsplan opgesteld voor het gebouwencomplex te Utrecht. Voor de overige gebouwen, het park en bos van Hydepark te Doorn, welke locaties in eigendom zijn van de Protestantse Kerk in Nederland blijven de vigerende plannen van kracht. Voorziening reorganisatiekosten (- € 31k) - Afvloeiingsverplichtingen transformatie Deze dotatie aan de voorziening dient ter dekking van de aangegane personele afvloeiingsverplichtingen in het kader van het transformatieproces. - Regionale huisvestingsverplichtingen Destijds werd een voorziening getroffen vanwege vroegtijdige opzegging van verschillende huurcontracten voor voormalige locaties van provinciale dienstencentra. Onderstaand is een overzicht opgenomen van deze voorziening voor regionale huisvestingsverplichtingen. Door actualisering van de laatste verplichtingen in 2011 kan ultimo 2010 een bedrag van € 44k per saldo vrijvallen in deze voorziening ten gunste van de exploitatierekening.

Jaarrekening 2010


73

Voorziening regionale huisvestingsverplichtingen (x €. 1.000)

Einde

Voorziening

Betaald

Aanvulling/

looptijd

per

in

vrijval

Voorziening per

huurverpl.

31-12-2009

2010

2010

31-12-2010

(*) Bunnik Goes Zaandam

1-2-2011 1-8-2010 15-4-2011

Gereserveerd voor na-ijlkosten

30 78 117

-32 -61 -63

13 -14 -27

11 3 27

17

-1

-16

0

242

-157

-44

41

Voorzieningen jubileumverplichtingen personeel Volgens de richtlijnen voor de jaarverslaglegging dienen de in de toekomst uit te betalen jubileumverplichtingen te worden aangemerkt als overlopende passiva en in de balans te worden opgenomen. Gezien het personeelsbestand ultimo 2010 beloopt deze verplichting per 31 december 2010 € 66k, zodat een bedrag van € 8k is aangevuld vanuit de exploitatie.

Langlopende schulden (8) Steunverlening aan gemeenten Uit de opbrengst van de solidariteitskas worden subsidies aan gemeenten verstrekt voor nieuwbouw en/of restauratie van kerkelijke gebouwen, voor pastoraat en voor subsidies in de vorm van rentereductie op leningen bij de Stichting Kerkelijk Geldbeheer. Deze verplichtingen variëren in looptijd van 2 tot maximaal 5 jaren. Aangezien de gemiddelde looptijd uitkomt op circa 3 jaren wordt eenderde deel van deze verplichtingen verantwoord onder de schulden op korte termijn.

Schulden op lange termijn (x €. 1.000)

Balans 31-12-2010

Uitkeringsrekeningen steunverlening aan gemeenten Gebouwen Pastoraat Rentesubsidies Hulpverlening Commissie bijzondere zorg

Projectverplichtingen Kerk in Actie (2012 t/m 2014) Af: Korte termijnverplichtingen (1/3 deel) Totaal schulden op lange termijn

Jaarrekening 2010


Balans 31-12-2009

1.386 953 821 432 3.592 300 -1.197

1.377 991 864 413 3.645 400 -1.215

2.695

2.830

74

Kortlopende schulden (9)

Schulden op korte termijn

Balans 31-12-2010

(x €. 1.000)

Balans 31-12-2009

Uitkeringsrekeningen subsidies solidariteitskas Projectverplichtingen (zie onderstaande specificatie) Kerk in Actie - buitenland Missionair werk en Kerkgroei

1.197

1.215

2.273 8 2.281

2.339 169 2.508

Crediteuren Overige nog te betalen posten Personele aangelegenheden: - Loonbelasting - Sociale lasten - Pensioenpremie - Vakantiegelden - Salarissen - Niet opgenomen vakantiedagen - Verlofsparen - Wederinpassingstoelagen Contributies en bijdragen Administratie en accountantskosten Personeels- en appraatskosten buitenlandafdeling Apparaatskosten noodhulpacties Rekening courant Protestantse Kerk in Nederland Rekeningen courant overige instellingen Afrekeningen r/c administraties FZ: nog te betalen verplichtingen Diversen

2.977

2.166

1.108 97 23 612 55 306 1 57 83 127 584 178 1.709 14 10 205 417 5.586

900 86 47 635 55 298 1 57 107 157 486 276 3.394 371 10 165 245 7.290

Vooruitontvangen posten Subsidies Kerk in Ontwikkeling Subsidie project Schulhulpmaatje Waarborgsom huur Huren januari volgend boekjaar Diversen

21 557 65

Totaal schulden op korte termijn

13 635

106 62 189

12.676

13.368

De samenstelling van de projectverplichtingen naar ouderdom is als volgt: Verloopoverzicht projectverplichtingen

Kerk in Actie

(x € 1.000)

Miss. werk & kerkgr.

Totaal 31-12-2010

%

Kerk in Actie

KIO Miss. Werk

Totaal 31-12-2009

%

Ouderdom toezeggingen: 0 – 1 jaar 1 – 2 jaar 2 jaar of meer

2.273 100 200

8

2.281 100 200

88 4 8

2.339 100 300

169

2.508 100 300

Totaal projectverplichtingen

2.573

8

2.581 100

2.739

169

2.908 100

Jaarrekening 2010


86 4 10

75

Niet in de balans opgenomen activa en/of verplichtingen Bankgaranties PDC - Zeeland in Goes Garantie aan dhr. Fierloos te Kamperland (€ 20.420). PDC – Utrecht in Bunnik Garantie aan Uni-Invest N.V. te Amsterdam (€ 45.713). Leasecontracten In 2010 waren voor 11 personeelsleden autoleasecontracten aangegaan ten behoeve van de uitoefening van hun functies. De resterende looptijd varieert tussen 1 en 45 maanden, het jaarkilometrage tussen 20.000 km en 50.000 kilometer en de leaseprijs tussen € 434 en € 1.086 per maand inclusief BTW. Tevens zijn leasecontracten afgesloten ten behoeve van fotokopieerapparatuur. De looptijd van deze overeenkomsten zijn 60 maanden en eindigt uiterlijk 28 februari 2013. De kosten bestaan uit een vast bedrag per maand per apparaat waarin begrepen een vast aantal afdrukken, te verhogen met een prijs per gemaakte meerafdruk. Meerjarige subsidieverplichtingen Kerk in Actie Jaarlijks worden deze voorwaardelijke verplichtingen vermeld op grond van de ontbindende voorwaarden, die in de contracten voor subsidieverlening zijn opgenomen. Deze meerjarige subsidieverplichtingen worden aangegaan met een contractuele beperking. De volgende termijn kan pas worden verleend als bij aanvang van het betreffende subsidiejaar dit subsidiebedrag door Kerk in Actie schriftelijk wordt toegezegd. Dit is vanwege het feit dat Kerk in Actie zelf geen ‘gegarandeerde’ inkomsten geniet, en jaarlijks afhankelijk is van de opbrengsten uit vrijwillige geldwerving. Aan het begin van elk jaar wordt, mede op grond van de aanwezige revolving funds (egalisatiereserves) van Kerk in Actie, beoordeeld of de subsidieverplichtingen gestand kunnen worden gedaan. Onderstaand zijn deze meerjarige verplichtingen weergegeven en uitgedrukt in relatie tot de beschikbare middelen, te weten de revolving funds ultimo 2010 en de verwachte middelen voor (directe) steunverlening volgens de begroting 2011. Meerjarige subsidie-

Voorwaardelijke subsidieverplichtingen

verplichtingen (Beslag op beschikbare middelen) (x € 1.000)

2011

2012

2013

Totaal

Stand

Beschikbaar

Totaal

Revolving

voor steun-

beschik-

funds

verlening vlgs

bare

2010

begr. 2011

middelen

Programma's Zending

1.822

424

40

2.286

6.255

7.909

14.164

Werelddiaconaat

2.014

456

20

2.490

3.671

6.774

10.445

Noodhulp

184

0

0

184

1.752

2.181

3.933

Kinderen in de Knel

868

288

0

1.156

1.320

3.286

4.606

FairClimate

306

17

0

323

0

453

453

Diaconaal werk binnenland

252

153

80

485

-8

1.500

1.492

5.446

1.338

140

6.924

12.990

22.103

35.093

Totale verplichting

De ‘harde’ aangegane projectverplichtingen staan verantwoord onder de schulden op korte termijn. Deze zijn dus in het jaar van toezegging aan de exploitatie onttrokken en wel voor het bedrag van de gehele subsidieperiode. Huurcontract met ICCO Door de dienstenorganisatie van de Protestantse Kerk in Nederland is, mede ten behoeve van de gezamenlijke buitenlandafdeling (GBA), een huurcontract gesloten met de stichting ICCO. De huurovereenkomst is aangegaan voor de duur van vier jaar, ingaande op 1 januari 2007 en lopende tot 31 december 2010.

Jaarrekening 2010


76

Huurcontract met COA Door de dienstenorganisatie van de Protestantse Kerk in Nederland is een huurcontract gesloten met het Centraal Orgaan opvang Asielzoekers (COA). De huurovereenkomst is aangegaan voor de duur van vijf jaar, ingaande op 1 september 2010 en lopende tot 31 augustus 2015. Garantieverklaring Op 21 april 2010 is een garantieverklaring getekend ten behoeve van een kredietverlening door de Stichting Kerkelijk Geldbeheer aan de Stichting Miroya. Deze garantieverklaring is geldig voor de periode waarvoor het krediet door de SKG verleend wordt aan de Stichting Miroya, tot uiterlijk 1 januari 2011. Per verslagdatum is geen beroep gedaan op deze garantstelling.

Jaarrekening 2010


77

Toelichting op de baten en lasten

Baten (beschikbaar voor de doelstelling) Baten uit eigen fondsenwerving (10)

Vrijwillige geldwerving ( x € 1.000)

Collecten, giften en schenkingen Kerk in Actie Zending Werelddiaconaat Noodhulp Kinderen in de Knel FairClimate Diaconaat Overige programmalijnen: Kerk in Ontwikkeling Missionair Werk Jeugdwerk Protestantse Kerk

Rekening

Begroting

Rekening

2010

2010

2009

7.034 7.757 3.909 2.957 616 2.192 24.465

8.532 9.137 2.500 3.818 531 2.001 26.519

7.531 9.070 2.507 3.267 499 1.595 24.469 2

Waarvan via mailingacties

Nalatenschappen Kerk in Actie Zending Werelddiaconaat Noodhulp Kinderen in de Knel Diaconaat Overige programmalijnen Per saldo

Totaal vrijwillige geldwerving

1 24.466

26.519

3 24.474

2.003

2.500

2.886

353 615 43 633 340

55 55 100 50 45

261 332 11 67 407

1.984

305

7 1.085

26.450

26.824

25.559

Collecten, giften en schenkingen De bruto-opbrengst vrijwillige geldwerving is ten opzichte van 2009 met 3,5% gestegen. De stijging wordt meer dan volledig verklaard door de inkomsten voor noodhulp als gevolg van de Haïtiaardbeving en de ramp in Pakistan. Kerk in Actie algemeen Ten behoeve van het werk van Kerk in Actie is over 2010 een bedrag ontvangen van bijna € 5,1 mln. zonder specifieke doelbestemming binnen de programma’s van Kerk in Actie.

Jaarrekening 2010


78

Verdeling inkomsten Kerk in Actie – Algemeen

Rekening

Begroting

Rekening

2010

2010

2009

( x € 1.000)

Binnenlands diaconaat Werelddiaconaat Zending

429 2.624 2.062

400 2.450 1.925

441 2.699 2.121

Opbrengst Kerk in Actie algemeen

5.115

4.775

5.261

Baten uit gezamenlijke acties (11) Baten uit gezamenlijke acties SHO ( x € 1.000)

Rekening

Begroting

Rekening

2010

2010

2009

Haiti Pakistan Afrekening voorgaande jaren

11.326 2.408 -22

Totaal gezamenlijke acties (Noodhulp)

13.712

0

0

Baten uit acties van derden (12)

Baten uit acties van derden ( x € 1.000)

Rekening 2010

Begroting 2010

Rekening 2009

EO Metterdaad

1.320

600

1.090

Totaal baten uit acties derden

1.320

600

1.090

Subsidies van overheden (13) Subsidies van overheden ( x € 1.000)

Ministerie van SZW: project Budgetbuddy's Ministerie van VROM: project Kerken geven energie KiO - prov. subsidies voor MA-werk JW - provinciale overheidssubsidies JW - VWS Totaal subsidies van overheden

Jaarrekening 2010

Rekening 2010

493 77 418 178 1.166


Begroting 2010

Rekening 2009

425 120 90

185

635

185

79

Overige subsidies en bijdragen (14) Onderstaand zijn de subsidies van overheden en/of bijdragen van andere instellingen verantwoord, waarbij wordt opgemerkt dat alle subsidieverstrekkers optreden als medefinancier.

Overige subsidies en bijdragen ( x € 1.000)

HRM HRM- mobiliteitsbureau (Ruimzicht) Landelijk Maatschappelijk Werk Kerk in Actie Projectbijdragen ICCO St. de Zending Bijdragen van fondsen en stichtingen (GBA) PSO Diversen

Rekening 2010

Begroting 2010

Rekening 2009

50 34 34

50

61 61

2.650 820 318

2.650 650

3.788

3.300

5 2.650 550 225 87 3.517

86

13

242

170

150 30 180

175

350 181

30

350 150 50 125 100

582

775

531

170

78

280

Centrum Hydepark (onderh. subsidie)

0

0

9

C&F: bijdragen van derden

0 ,

0

3

4.830

4.396

4.818

Jeugdwerk Protestantse Kerk PCTE Overige instellingen Derden

170 Missionair werk en kerkgroei St. De Zending (missionair werk) Hemmense Zendingsstichting Council of World Mission Stichting Rotterdam Maatschappij van Welstand Kerk in Ontwikkeling Maatschappelijk activeringswerk

Totaal overige subsidies en bijdragen

Jaarrekening 2010

350 202


175

80

Bijdragen voor dienstverlening (15)

Bijdragen voor dienstverlening ( x € 1.000)

Institutionele Ondersteuning Activiteiten t.b.v. CIO-K Kerk in Ontwikkeling Dienstverlening steunpunten Werkzaamheden kerkopbouw Missionair werk en kerkgroei Vergoedingen Kerk in Actie Interactief Communicatie en voorlichting Binnenlands diaconaat Inkomsten HKI PCTE Deelnemersbijdragen Expertise Centrum Overige inkomsten

Rekening 2010

Begroting 2010

Rekening 2009

49

47

48

543

497

543

690 34 724

23

15

3

2 61 221 284

25 400 425

16 1 55 185 257

133

179

120

738 326

992

497

12

Jeugdwerk Protestantse Kerk JOP-diensten JOP-locaal (inzet projectmedew.) HGJB-locaal (idem) GVO-locaal + algemeen Overig Communicatie & fondsenwerving C&F- fondsenwerving en corporate C&F servicedesk Ondersteunende afdelingen F&C (vergoeding fin. administraties) Facilitaire Zaken Centrum Hydepark LRP (doorbelaste kosten aan SMRA) Human Resource Management HRM- mobiliteitsbureau (interim pred.) HRM- werkbegeleiding (deeln.bijdragen) HRM- bureau predikanten

Totaal bijdragen dienstverlening

49 1.213 189 326 1.777

174 1.238

992

47 38 85

35 35

9 39 48

47 2.518 930 173 117 323 25 442 4.575

60 2.207 970 173 25 269 50 565 4.319

113 2.402 958

7.481

6.982

6.903

110 196 28 1.131 4.938

Facilitaire Zaken Deze opbrengsten bestaan voornamelijk uit verhuur van kantoorruimten inclusief faciliteiten, guesthouse, vergaderruimten en opbrengsten uit het bedrijfsrestaurant. Centrum Hydepark Dit betreft voornamelijk de verhuurbijdragen van het conferentieoord Hydepark.

Jaarrekening 2010


81

HRM - bureau predikanten Deze vergoeding bestaat uit de (voorgefinancierde) personeels- en apparaatskosten van het bureau predikanten. Deze uitgaven van het bureau worden omgeslagen in de omslagregeling traktementen en pensioenen.

Baten uit beleggingen (16) Baten uit beleggingen

Rekening 2010

( x € 1.000)

Begroting 2010

Rekening 2009

Zending Werelddiaconaat/GBA (incl. FairClimate) ZZO (incl. koersresultaat) Noodhulp Kinderen in de Knel Binnenlands Diaconaat Facilitaire Zaken (Hydepark)

77 50 121 165 26 5 79

85 105

10 79

217 168 195 168 124 17 85

Totaal baten uit beleggingen

523

329

974

50

Overige baten Opbrengst publicaties (17)

Opbrengst publicaties ( x € 1.000)

Kerk in Actie Kalender Medische Zending Diakonia Nieuwsbrief Kerk in Actie Gebedsbrief Overige publicaties (Vandaar) Kerk in Ontwikkeling Onderweg Kerk en Israël handreikingen (Gem. & Past.) Overige publicaties

Missionair Werk en kerkgroei Missionair materiaal incl. adventkalender Cadeauartikelen Startzondag Overige publicaties Overig C&F: Kerkinformatie JOP (club en coach) / Jeugdwerk Overige publicaties

Totaal opbrengst publicaties

Jaarrekening 2010

Rekening

Begroting

Rekening

2010

2010

2009

164 106 14

155 100

146 77 15

57 341

45 300

62 300

44 33 22 99

45

45

45

45

173 11

150

137

28 212

5 10 165

34 42 213

252 125 12 389

350 61 14 425

287 120 14 421

1.041

935

979


82

Diverse baten (18)

Diverse baten

Rekening 2010

( x € 1.000)

Kerk in Actie Projectafrekeningen/noodhulp AKV Missionair werk Nalatenschappen bestemmingsfondsen proj. Vandaar afrekening ICCO Kerk in Ontwikkeling Kerkopbouw CWM afrekening 2009 Steunpunten

Begroting 2010

286 73 558

59 73 46

133 13 2

Missionair Werk en Kerkgroei Jeugdwerk Protestantse Kerk Institutionele Ondersteuning HRM - werkbegeleiding pred./KW Algemeen bijzondere posten Overige (staf-)afdelingen Totaal diverse baten

Rekening 2009

8

10 61

1 95 21 3 130 69 1.383

4 6 19

47 122 90 508

Bijdragen Protestantse Kerk in Nederland (19) Financiële bijdragen (voor het reguliere werk) Vanuit de operationele resultatenrekening van de Protestantse Kerk in Nederland wordt een bijdrage aan de dienstenorganisatie verleend ter grootte van de werkelijke opbrengsten, die voor 2010 zijn uitgekomen op bijna € 23,3 mln. tegen € 23,6 mln. in 2009. Onderstaand worden deze bijdragen nader gespecificeerd en toegelicht: Financiële bijdragen Protestantse Kerk in Nederland

Rekening 2010

Begroting 2010

Rekening 2009

( x € 1.000)

Vrijwillige geldwerving Verplichte heffingen Financiële baten en lasten

1.805 19.873 1.646

2.411 19.070 1.300

2.205 19.837 1.590

Totaal financiële bijdragen

23.324

22.781

23.632

De collecteopbrengsten voor de Protestantse Kerk daalden ten opzichte van 2009 met 18% en bleven hierbij ook ruim achter bij de geraamde inkomsten volgens de begroting. De opbrengst uit verplichte heffingen nam in vergelijking tot 2009 toe, ondanks de verlaging van de heffingsfactoren voor 2010. Volgens de vastgestelde beleidsuitgangspunten is de kerk eigenaar van alle activa en passiva, uitgezonderd die van Kerk in Actie. Dit houdt in dat de inkomsten, die worden gegenereerd uit de verschillende activa, worden verantwoord bij de Protestantse Kerk in Nederland. Onder aftrek van een rentetoewijzing aan diverse bestemmingsfondsen wordt het resterende bedrag door de kerk beschikbaar gesteld aan de dienstenorganisatie ten behoeve van de uitvoering van het algemene kerkenwerk.

Bijdragen uit bestemmingsreserves Vanuit de vermogensresultatenrekening van de Protestantse Kerk in Nederland wordt een bijdrage aan de dienstenorganisatie verleend van € 2.619k (2009: € 1.563k) uit kerkelijke bestemmingsreserves ten behoeve van de programma’s van Kerk in Actie en de werkzaamheden binnen de overige programmalijnen en afdelingen van de dienstenorganisatie.

Jaarrekening 2010


83

Bijdragen uit bestemmingsreserves Protestantse Kerk

Rekening

Begroting

Rekening

2010

2010

2009

( x € 1.000)

Programma’s van Kerk in Actie Werelddiaconaat Zending Missionair Werk en Kerkgroei Projecten Miss.werk (egalisatiereserve) Idem t.l.v. Bakker de Jonghfonds Idem t.l.v. Reserve.LCGJ Kerk in Ontwikkeling Kerkopbouwwerk Steunverlening gemeenten Regionale activiteiten

1.200 950 2.150

550 550 1.100

141

131 10

25 23

22 1.000 64

Jeugdwerk Protestantse Kerk Jeugd- en jongerenwerk Overig IO - Classicale ondersteuning IO - Raad Plaatselijke Geldwerving Financiën & Control (adm. nalatenschappen e.d.) Landelijk Maatschappelijk Werk

Totaal bijdragen uit bestemmingsreserves

Jaarrekening 2010

1.200 950 2.150

80

143

200

71 50 469

50 50 72 82 1.595

65 463

2.619

3.745

1.563


200

48

84

Lasten Volgens de richtlijnen van het CBF wordt een zogenaamd model 3 gehanteerd uit waardoor de totale uitgaven van de staat van baten en lasten op een andere wijze worden weergegeven.

Lasten doelstellingen

Doelstellingen IO

KiO

0 469 26 -31 1 2.045 0 853

3.203 0 430 -356 191 4.420 0 105

419 31.117 8 0 57 161 314 892 595 -56 244 -57 180 480 82 432 3.988 2.358 0 207 0 43 184 33

102 0 63 66 0 343 0 0

0 0 0 15 0 441 0 4

0 0 117 338 66 296 0 6

0 0 17 -71 0 381 0 0

2.327

3.363

7.993

1.331 37.169 3.180

574

460

823

327

3.232

Doorbelaste kosten kosten beheer & administatie naar doelstelling

1.065

2.268

584

135

58

124

126

675

Totaal lasten doelstellingen

4.428 10.261

1.557 38.807 3.764

709

518

947

453

3.907

(x € 1.000)

Directe steunverlening - Subsidies en bijdragen - Afdrachten contributies e.d. - Activiteiten incl. uitbesteed werk - Inzet van/aan andere programmalijnen - Publiciteit en communicatie Personeelskosten Huisvestingskosten Kantoor en algemene kosten Dotaties aan voorzieningen Totaal lasten (voor doorbelasting)

Lastenverdeling totaal

MW / KG

226

Lasten doelstellingen

(x € 1.000)

Directe steunverlening - Subsidies en bijdragen - Afdrachten contributies e.d. - Activiteiten incl. uitbesteed werk - Inzet van/aan andere programmalijnen - Publiciteit en communicatie Personeelskosten Huisvestingskosten Kantoor en algemene kosten Dotaties aan voorzieningen Totaal lasten (voor doorbelasting) Doorbelaste kosten kosten beheer & administatie naar doelstelling Totaal lasten

KiA

JW

1.638

Werving baten

HRM WBP

HRM PCTE Exp. Mob. Centr.

Kosten B&A

LRP/ PThU

Alg. posten

10 21 233 0 672

49 279 578 937

Totaal 2010

37.176 687 2.464 113 1.000 14.986 207 2.178 578 59.389

6.899 937

66.288

Rekening 2010

Begroting 2010

Rekening 2009

37.176 687 4.413 0 1.237 22.061 3.126 4.851 718 74.269

30.428 673 4.368 0 784 22.380 3.268 5.355 140 67.396

28.636 664 3.572 0 1.273 20.045 3.082 6.289 906 64.467

37.176 687 2.464 113 1.000 14.986 207 2.178 578 59.389

1.949 -113 237 1.135 0 249 3.457

5.940 2.919 2.424 140 11.423

6.899

631

-7.530

0

0

0

66.288

4.088

3.893

74.269

67.396

64.467

Besteed aan doelstellingen (20) Bestedingspercentages (in %)

Baten Lasten

Jaarrekening 2010

Rekening 2010 70,8% 80,0%


Begroting 2010 76,5% 76,3%

Rekening 2009 72,7% 74,7%

85

De uitgaven van de verschillende programmalijnen binnen de dienstenorganisatie kunnen conform bovenstaand overzicht als volgt worden vermeld:

Institutionele Ondersteuning (x € 1.000)

(Directe) Steunverlening - Subsidies en bijdragen - Afdrachten contributies e.d. - Activiteiten incl. uitbesteed werk - Inzet van/aan andere programmalijnen - Publicaties en communicatie Personeelskosten Kantoor- en algemene kosten Aandeel in kosten beheer en administratie Totaal Institutionele Ondersteuning

Kerk in Ontwikkeling

469 26 -31 1 2.045 853 1.065 4.428 Rekening 2010

(x € 1.000)

(Directe) Steunverlening - Subsidies en bijdragen (verhoging Sol.kas) - Afdrachten contributies e.d. - Activiteiten incl. uitbesteed werk - Inzet van/aan andere programmalijnen - Publicaties en communicatie Personeelskosten Kantoor- en algemene kosten Aandeel in kosten beheer en administratie Totaal Kerk in Ontwikkeling

Missionair Werk en Kerkgroei (x € 1.000)

(Directe) Steunverlening - Subsidies en bijdragen - Afdrachten contributies e.d. - Activiteiten incl. uitbesteed werk - Inzet van/aan andere programmalijnen - Publicaties en communicatie Personeelskosten Kantoor- en algemene kosten Aandeel in kosten beheer en administratie Totaal Missionair Werk en Kerkgroei

Jaarrekening 2010

Rekening 2010

3.203 430 -356 191 4.420 105 2.268 10.261

Rekening 2010

419 314 -56 180 432 42 226 1.557


Begroting 2010

436 26 20 2.240 1.163 1.065 4.950 Begroting 2010

4.531 20 275 -768 101 4.707 277 2.260 11.403

Begroting 2010

300 50 680 407 80 373 27 190 2.107

Rekening 2009

513 13 -5 6 1.939 858 1.074 4.398 Rekening 2009

2.513 4 296 -504 274 3.946 156 2.267 8.952

Rekening 2009

530 43 56 -7 129 319 7 204 1.281

86

Kerk in Actie

Rekening 2010

(x € 1.000)

(Directe) Steunverlening - Zending - Werelddiaconaat - Noodhulp - Kinderen in de Knel - FairClimate Binnenlands diaconaat - Afdrachten contributies e.d. - Activiteiten incl. uitbesteed werk - Inzet van/aan andere programmalijnen - Publicaties en communicatie Personeelskosten Huisvestingskosten Kantoor- en algemene kosten Aandeel in kosten beheer en administratie Totaal Kerk in Actie

Jeugdwerk Protestantse Kerk (x € 1.000)

(Directe) Steunverlening - Subsidies en bijdragen - Afdrachten contributies e.d. - Activiteiten incl. uitbesteed werk - Inzet van/aan andere programmalijnen - Publicaties en communicatie Personeelskosten (incl. JOP- en HGJB-locaal) Kantoor- en algemene kosten Aandeel in kosten beheer en administratie Totaal Jeugdwerk Protestantse Kerk

HRM – Werkbegeleiding predikanten / kerkelijk werkers (x € 1.000)

(Directe) Steunverlening - Subsidies en bijdragen - Activiteiten incl. uitbesteed werk - Inzet van/aan andere programmalijnen - Publicaties en communicatie Personeelskosten Kantoor- en algemene kosten Aandeel in kosten beheer en administratie Totaal Werkbegeleiding predikanten/kw

Jaarrekening 2010

7.753 7.440 9.723 3.553 711 1.937 57 892 244 480 3.988 207 184 1.638 38.807 Rekening 2010

8 161 595 -57 82 2.358 33 584 3.764

Begroting 2010

8.680 7.967 1.893 2.864 361 1.521 50 300 255 4.350 200 250 1.620 30.311 Begroting 2010

27 110 310 -64 30 2.028 30 591 3.062

Rekening 2009

8.187 8.049 3.071 1.595 505 1.610 99 824 155 307 4.041 160 339 1.493 30.435 Rekening 2009

112 0 297 -1 221 1.403 166 598 2.796

Rekening

Begroting

Rekening

2010

2010

2009

102 63 66 343 135 709


94

5 347 9 132 587

114 34 -45 336 35 158 632

87

HRM – Mobiliteitsbureau predikanten (x € 1.000)

Rekening 2010

Inzet van andere prgrammalijnen Personeelskosten (incl. interim predikanten) Kantoor- en algemene kosten Aandeel in kosten beheer en administratie Totaal Mobiliteitsbureau predikanten

Protestants Centrum voor Toerusting en Educatie (PCTE) (x € 1.000)

(Directe) Steunverlening - Afdrachten contributies e.d. - Activiteiten incl. uitbesteed werk - Inzet van/aan andere programmalijnen - Publicaties en communicatie Personeelskosten Kantoor- en algemene kosten Aandeel in kosten beheer en administratie Totaal PCTE

Expertisecentrum

15 441 4 58 518

Rekening 2009

387 56 56 499

312 2 47 361

Rekening

Begroting

Rekening

2010

2010

2009

117 338 66 296 6 124 947 Rekening 2010

(x € 1.000)

Begroting 2010

2 271 425 43 298 7 116 1.162 Begroting 2010

1 121 341 34 237 10 117 861 Rekening 2009

(Directe) Steunverlening - Activiteiten incl. uitbesteed werk - Inzet van/aan andere programmalijnen Personeelskosten

17 -71 381

344

5 43 241

Kantoor- en algemene kosten Aandeel in kosten beheer en administratie Totaal Expertisecentrum

126 453

8 130 482

16 126 431

Ledenregistratie Protestantse Kerk (x € 1.000)

(Directe) Steunverlening - Subsidies en bijdragen Personeelskosten Kantoor- en algemene kosten Aandeel in kosten beheer en administratie Totaal Ledenregistratie

Protestants Theologische Universiteit (x € 1.000)

(Directe) Steunverlening: - Subsidies en bijdragen Totaal bijdrage PThU

Jaarrekening 2010

Rekening 2010

1.562 233 672 675 3.142 Rekening 2010

765 765


Begroting 2010

Rekening 2009

1.425 250 0

1.585 201 1.328

683 2.358

322 3.436

Begroting 2010

765 765

Rekening 2009

765 765

88

Algemene (centrale) posten (x € 1.000)

Activiteiten incl. uitbesteed werk Inzet van/aan andere programmalijnen Personeelskosten Kantoor- en algemene kosten Dotaties aan voorzieningen Aandeel in kosten beheer en administratie Totaal algemene (centrale) posten

Rekening 2010

10 21 49 279 578 937

Begroting 2010

603

603

Rekening 2009

-82 270 31 55 274

De kantoorkosten en de algemene kosten betreffen kosten ten laste van het vernieuwingsbudget. In 2010 zijn de voorzieningen voor afvloeiingsverplichtingen van personeelsleden en de voorziening voor regionale huisvestingsverplichtingen getoetst en aangepast.

Werving baten (21) Binnen de afdeling Communicatie & Fondsenwerving zijn de uitgaven gesplitst in fondsenwervingskosten en kosten publicaties, communicatie en voorlichting. Deze uitgaven zijn nodig om de inkomsten uit vrijwillige geldwerving te kunnen verkrijgen en bestaan hoofdzakelijk uit de te verkrijgen inkomsten voor Kerk in Actie. De uitgaven naar kostensoort zijn als volgt:

Communicatie & Fondsenwerving (x € 1.000)

Rekening 2010

Begroting 2010

Rekening 2009

(Directe) Steunverlening: - Afdrachten contributies e.d. - Activiteiten incl. uitbesteed werk - Inzet van/aan andere programmalijnen - Publicatiekosten Personeelskosten Kantoor- en algemene kosten Aandeel in kosten beheer en administratie

1.949 -113 237 1.135 249 631

2.506 250 1.103 97 627

4 1.926 24 302 1.067 456 653

Totaal Communicatie & Fondsenwerving

4.088

4.583

4.432

Fondsenwervingskosten

2.983

3.371

3.280

Kosten publicaties, comm. en voorlichting

1.105

1.212

1.152

4.088

4.583

4.432

Verdeling naar:

De verdeling van de kosten “Werving baten” is als volgt nog nader gespecificeerd:

Jaarrekening 2010


89

Kosten van eigen fondswerving

Fondsenwervingskosten

Rekening 2010

( x € 1.000)

Fondsenwervingskosten Kerk in Actie Zending Werelddiaconaat Noodhulp Kinderen in de Knel FairClimate Binnenlands diaconaat

Kosten fondsenwerving in %

Rekening 2009

850 1.202 144 315 38 204 2.753

960 1.028 281 429 60 225 2.983

781 1.379 266 521 31 169 3.147

159 41 30 230

198 70 120 388

57 40 36 133

2.983

3.371

3.280

10,6%

11,5%

11,8%

Fondswervingskosten Protestantse Kerk Missionair werk Jeugd- en jongerenwerk (JW) Overige collecten t.b.v. kerkopbouwwerk

Totaal Fondsenwervingskosten

Begroting 2010

Percentage fondsenwerving over opbrengst vrijwillige geldwerving De kosten fondsenwerving zijn bepaald op basis van de geplande inzet per programma van de medewerkers van het team fondsenwerving van de afdeling Communicatie & Fondsenwerving. Deze inzet (vertaald in aantal uren x uurtarief) wordt vermeerderd met de directe kosten per actie of per fonds van de verwervende activiteit. Ten aanzien van de voorziene hoogte van deze kosten is gesteld dat deze zich kan bewegen tussen 9% en 12,5% van de begrote bruto-opbrengst. Hierbij wordt de 9% vertaald in kosten die nodig zijn om de begrote bruto-opbrengst uit vrijwillige geldwerving te realiseren. Het verschil (3,5%) kan worden ingezet om nieuwe initiatieven op het gebied van fondsenwerving te ontplooien op basis van goedgekeurde (project)plannen, uiteraard met als doelstelling de opbrengsten te vergroten.

Kosten publicaties, communicatie en voorlichting Publicaties, Communicatie en Voorlichting

Rekening

Begroting

Rekening

2010

2010

2009

( x € 1.000)

Directe publicatiekosten Kerkinformatie Overige publicaties Indirecte communicatie- en voorlichtingskosten Kosten communicatiemedewerkers Activiteitenkosten

Totaal kosten publicaties e.d.

Jaarrekening 2010

167 44 211

220 30 250

144 65 209

777 117 894

760 202 962

882 61 943

1.105

1.212

1.152


90

Publicaties, Communicatie en Voorlichting (C&F-corporate)

Rekening 2010

Begroting 2010

Rekening 2009

(x € 1.000)

Opbrengst Kerkinformatie (abonnementen e.d.) Bijdragen van - Kerk in Actie - Kerk in Ontwikkeling - Missionair Werk en kerkgroei - Institutionele Ondersteuning - Jeugdwerk Protestantse Kerk Financiering uit quotumgelden Totaal kosten publicaties e.d.

274

350

307

86 58 29 28 23 607

86 57 29 28 23 639

90 60 30 8 24 633

1.105

1.212

1.152

Kosten beheer & administratie (22) Binnen de dienstenorganisatie wordt al geruime jaren een toerekeningsmethodiek gehanteerd, die uitgaat van een doorbelasting van de kosten van de ondersteunende stafafdelingen over de inhoudelijke programmalijnen. In de loop der tijd is de methodiek verfijnd en is de verdeling in de waarderingsgrondslagen in de jaarrekening opgenomen.

Kosten beheer & administratie (x € 1.000)

Personeelskosten Overige personeelskosten Huisvestingskosten Kantoor- en algemene kosten Dotaties aan voorzieningen Totaal kosten beheer & administratie Af: inkomsten van derden / resultaat nacalculatie / exploitatie resultaat Totaal kosten beheer & administratie ten laste van de doelstellingen

Percentage kosten beheer & administratie*

Rekening 2010

Begroting 2010

Rekening 2009

5.188 752 2.919 2.424 140

5.367 586 3.068 2.833 140

5.441 643 2.922 2.646 875

11.423

11.994

12.527

-3.893

-4.524

-5.413

7.530

7.470

7.114

10,1%

11,1%

11,0%

* Het percentage beheer & administratie komt tot stand door de kosten beheer & administratie ten laste van de programmalijnen (doelstellingen) te delen door de totale lasten van de organisatie.

De in de resultatenrekening ten laste van de doelstellingen gebrachte kosten beheer & administratie ad € 6.899k worden door de dienstenorganisatie aangemerkt als de kosten beheer & administratie ten behoeve van het kengetal conform richtlijn 650, omdat dit de overhead die betrekking heeft op de doelstellingen. Ook wordt een bedrag ad € 631 ten laste van de werving baten gebracht. Tezamen is dit € 7.530k. Tegenover de resterende € 3.893k worden externe baten gegenereerd. Dit betreft onder meer de externe doorbelasting van huur en bijkomende kosten. De doorbelaste kosten over de doelstellingen vindt plaats op basis van voorcalculatie (= vaststelling van de begroting). Het verschil met de nacalculatie is in bovenstaand overzicht verdisconteerd in de post inkomsten van derden / resultaat nacalculatie. De personele kosten van de totale dienstenorganisatie worden na de specificaties van de overheadkosten nader gespecificeerd.

Jaarrekening 2010


91

De overige (overhead-)kosten betreffen als volgt:

Huisvestingskosten Rekening 2010

Huisvestingskosten (x € 1.000)

Begroting 2010

Rekening 2009

Rente investering gebouw Afschrijvingskosten Huur extern Energie, schoonmaak, onderhoud, beveiliging, verzekering, belastingen etc.) Overige huisvestingskosten

1.208 384 72

1.217 478 74

1.209 439 84

1.155 100

964 335

1.079 111

Totaal huisvestingskosten

2.919

3.068

2.922

De afschrijving en de rente op het door de kerk geïnvesteerde vermogen in het gebouwencomplex te Utrecht worden bij de dienstenorganisatie in rekening gebracht als huur voor het gebruik hiervan.

Kantoor en algemene kosten

Kantoor en algemene kosten (x € 1.000)

Afschrijving en onderhoud inventarissen Kantoorartikelen en telefonie e.d. Bureaukosten Specifieke kosten (accountantskosten, bankkosten e.d.) Restauratieve voorzieningen Bestuurskosten en diverse lasten Totaal kantoor en algemene kosten

Rekening 2010

Begroting 2010

Rekening 2009

915 391 470

1.270 384 472

1.104 349 538

241 390 17

242 378 87

242 337 76

2.424

2.833

2.646

Onder de inventarissen worden tevens begrepen de afschrijving en onderhoudskosten van computerapparatuur en software. In de kosten telefonie zijn ook opgenomen de internetkosten en verbinding ISDN/ADSL. De bureaukosten bestaan voornamelijk uit portokosten en kosten/onderhoud kopieerapparatuur. De kosten voor restauratieve voorzieningen betreffen met name de uitgaven voor het bedrijfsrestaurant.

Dotaties aan voorzieningen Dotaties aan voorzieningen (x € 1.000)

Rekening 2010

Begroting 2010

Rekening 2009

Dotatie aan voorziening groot onderhoud

140

140

875

Totaal dotaties aan voorzieningen

140

140

875

Het betreft hier alleen de voorzieningen voor groot onderhoud. De dotaties aan deze voorziening hebben betrekking op het onroerend goed te Utrecht (PLD) en Doorn (Hydepark). De voorzieningen in het kader van de transformatie zijn opgenomen en toegelicht bij het kostenonderdeel ‘Besteed aan doelstellingen’ bij de algemene (centrale) posten.

Kosten beheer & administratie ten laste van de doelstellingen In voorgaande overzichten zijn de uitgaven van de ondersteunende stafafdelingen naar kostensoort opgenomen en nader gespecificeerd. De doorbelasting van deze kosten voor beheer & administratie naar de verschillende doelstellingen (programmalijnen) heeft als volgt plaatsgevonden:

Jaarrekening 2010


92

Verdeling doorbelaste kosten B&A naar doelstellingen

Directie

(x € 1.000)

Kerk in Ontwikkeling Kerk in Actie Missionair Werk en Kerkgroei PCTE Jeugdwerk Protestantse Kerk Institutionele Ondersteuning Communicatie en Fondsenwerving Expertise Centrum HRM Mobiliteitsbureau HRM Werkbegeleiding pred./kw Overige kerkelijke bijdragen Algemeen

108 88 8 5 27 48 27 6 3 7 33

Kosten B&A naar doelstellingen

360

Fin. & Control 477 390 35 22 122 213 119 27 12 29 148

1.594

Kosten Beheer & Administratie HRM Facilitaire C&F Totaal P&O zaken serv.desk 2010 227 185 17 10 58 101 57 13 6 14 70

758

1.370 905 160 83 355 665 407 75 37 85 398

4.540

86 70 6 4 22 38 21 5 0 0 26

278

%

2.268 1.638 226 124 584 1.065 631 126 58 135 675 0

30%

7.530

Totaal 2009

%

31%

0%

2.268 1.494 204 117 598 1.074 650 126 47 157 323 56

100%

7.114

100%

22% 3% 1% 8% 14% 8% 2% 1% 2% 9%

20% 3% 2% 8% 14% 9% 2% 1% 2% 4% 1%

Personele kosten dienstenorganisatie Personeelskosten Onderstaand zijn de kosten weergegeven van de personeelsformatie van de dienstenorganisatie, zoals deze behoort tot de verschillende programmalijnen en ondersteunende afdelingen. Rekening 2010

Personeelskosten (x € 1.000)

Begroting 2010

Rekening 2009

Bruto salarissen Sociale lasten Pensioenpremies Reiskosten woon-werkverkeer Vrijval res. verlofuren/voorzieningen personeel Ontvangen WAO-/Pensioen-/WW-uitkeringen

14.983 1.831 1.511 417 31 -98

16.097 2.148 1.620 358

14.518 1.790 1.529 415 -24 -73

Totaal personeelskosten salarissen

18.675

20.223

18.155

313,10

349,06

321,24

59.645

57.936

56.515

‘Gemiddelde’ bezetting in fte Gemiddelde personeelskosten per fte (x € 1)

(*)

De gemiddelde personeelskosten per fte stegen ten opzichte van 2009 met 5,5%. Dit is merendeels veroorzaakt door de stijging van de eindejaarsuitkering van 5,4% naar 8,3% en de stijging van de brutosalarissen per 1 april 2009 van 2% (met een effect op de stijging in 2010 ten opzichte van 2009 van 0,5%). Hiernaast zijn de sociale en pensioenlasten hoger (+ 0,5%) en is als gevolg van de reguliere periodieke verhogingen een stijging van ongeveer 1,5% te zien.

Jaarrekening 2010


93

Overige personeelskosten

Overige Personeelskosten

Rekening 2010

(x € 1.000)

Externe deskundigheid/uitzendkrachten Interim predikanten mobiliteitsbureau (Reiskosten) declaraties Personeelswerving Arbodienst Kinderopvang Opleidingskosten Jubilea/afscheid personeel Juridische bijstand Kosten projectmedewerkers Diversen

Begroting 2010

524 307 629 43 60 148 81 10 913 679

Totaal overige personeelskosten

3.394

Rekening 2009

427 302 396 52 44 56 288 34 10

448

548

895

2.157

2.151

475 61 40 141 86 5

Kosten projectmedewerkers Deze uitgaven betreffen de personeelskosten van projectmedewerkers van Kerk in Actie, Jeugdwerk ten behoeve van GVO en HGJB en KiO (categoriaal pastoraat) die in de begroting als financiële steunverlening werden opgenomen. Diversen Dit betreft in hoofdzaak de afrekeningen van reis-, verblijf- en onkosten voor buitenlandse reizen van personeel en vrijwilligers.

Personeelskosten directie (bedragen x € 1.000)

Algemeen directeur

Aard (looptijd) Uren Part-time percentage Periode Overige beloningen op termijn Uitkeringen beeindiging dienstverband

Onbepaald Onbepaald 36 18 100% 50% 01/12 01/12 -

Personeelskosten directie

Adjunctdirecteur

Rekening 2010

Begroting 2010

Rekening 2009

Sociale lasten Pensioenlasten

105 8 8 121 8 23

40 3 4 47 3 5

145 11 12 168 10 29

142 11 13 166 11 19

145 9 6 160 9 19

Totaal directiekosten

152

55

207

196

188

Bruto salaris Vakantiegeld Eindejaarsuitkering

Van bovengenoemde directiekosten over 2010 komt 24,4% ten laste van Kerk in Actie via de interne doorberekeningssystematiek van de kosten eigen organisatie.

Jaarrekening 2010


94

9

Overige gegevens

Vaststelling De kleine synode van de Protestantse Kerk in Nederland heeft de jaarrekening over het boekjaar 2010 behandeld en vastgesteld in de vergadering van 24 juni 2011.

Gebeurtenissen na balansdatum Na balansdatum hebben zich voor de jaarrekening 2010 geen relevante ontwikkelingen voorgedaan.

Controleverklaring De controleverklaring over het boekjaar 2010 is opgenomen op de volgende bladzijden van dit verslag.

Jaarrekening 2010


95

Controleverklaring PWC

Jaarrekening 2010


96

10

Lijst van afkortingen

Betreft een deel van de (officiële) lijst van afkortingen die u mogelijk in deze verslaggeving kunt tegenkomen: ACV ACT AKV AMA ANBI ARBO

algemene classicale vergadering Action by Churches Together ApparaatsKostenVergoeding Alleenstaande minderjarige asielzoeker Algemeen Nut Beogende Instelling arbeidsomstandigheden(-wet)

BCP BIZA BMNR BNP BSC

beleidscommissie predikanten Binnenlandse Zaken Bel me niet register Bond van Nederlandse Predikanten Balanced ScoreCard

C&F CBF CBZ CEC CHE CIO(-K) CNV CvR CWM

Communicatie en Fondsenwerving Centraal Bureau Fondsenwerving commissie van bijzondere zorg Conference of European Churches (Raad van Europese kerken) Christelijke Hogeschool Ede Interkerkelijk Contact in Overheidszaken (-Kerken) Christelijk Nationaal Vakverbond commissie van rapport Council for World Mission

EO

Evangelische Omroep

DC DISK DREO D&V

Dienstencentrum Dienst in de Industriële Samenleving vanwege de kerken Duurzame en Rechtvaardige Economische Ontwikkeling (= progr. ICCO/KiA) Democratisering en Vredesopbouw (= programma ICCO/Kerk in Actie)

ELK ELS € -k

Evangelisch-Lutherse Kerk in het Koninkrijk der Nederlanden Evangelisch-Luthers Seminarium € bedrag maal 1000

F&C Fte FZ

Financiën & Control fulltime equivalent Facilitaire zaken

GB GBA GPW GKN GO GOR GRA GS GVO GZB

Gereformeerde Bond in de Protestantse Kerk Gezamenlijke buitenlandafdeling Godsdienst, pastoraal werk Gereformeerde Kerken in Nederland georganiseerd overleg Gereformeerde Oecumenische Raad generale raad van advies generale synode Godsdienstig VormingsOnderwijs Gereformeerde Zendingsbond

HGJB HHK HKI HRM

Hervormd Gereformeerde Jeugdbond Hersteld Hervormde Kerk Hendrik Kraemer Instituut Human Resource Management

ICCO IKON IKV

Interkerkelijke organisatie voor ontwikkelingssamenwerking Interkerkelijke Omroep Nederland Interkerkelijk Vredesberaad

Jaarrekening 2010


97

ISDV ISK IO IZB

Interkerkelijke Stichting Diaconaal Vakantiewerk Interkerkelijke Stichting voor het Kerklied Institutionele Ondersteuning Hervormde Bond voor Inwendige Zending op Gereformeerde Grondslag

JOP JuZa

Jeugd Organisatie Protestantse Kerk Juridische Zaken en Colleges

KASKI KDB KEK K&W KiA KiO KS KW

Katholiek Sociaal-Kerkelijk Instituut kerkrentmeesterschap en diaconaal beheer zie CEC Kerk en Wereld Kerk in Actie Kerk in Ontwikkeling kleine synode Kerkelijk werkers

LCGJ LDC LDF LKL-systeem LLR LMW LRP LWF

Landelijk Centrum Gereformeerd Jeugdwerk landelijk dienstencentrum te Utrecht (zie ook PLD) Luthers Diaconessenhuisfonds lokale kerkelijke ledenadministratie (van de SMRA) landelijke ledenregistratie (het project – ) Landelijk Maatschappelijk Werk Leden Registratie Protestantse Kerk Lutherse Wereld Federatie

MA-werk MT MUO MWK

maatschappelijk activeringswerk managementteam van de dienstenorganisatie modalitaire uitvoeringsorganisatie Missionair Werk en Kerkgroei

NBG NHK NIZW NOS NZR

Nederlands Bijbelgenootschap Nederlandse Hervormde Kerk Nederlands Instituut voor Zorg en Welzijn Nederlandse Omroep Stichting Nederlandse Zendingsraad

OCW OJEC OR

Onderwijs, Cultuur en Wetenschappen Overlegorgaan van Joden en Christenen in Nederland ondernemingsraad

PBOA PCTE PERKI PGGM PKN PLD P&O PSDV PSO PThU PWC

project bewerking oude archieven Protestants centrum voor Toerusting en Educatie Vereniging Indonesische Christen Gemeenschap in Nederland Pensioenfonds voor de Gezondheid en Geestelijke en Maatschappelijke belangen Protestantse Kerk in Nederland Protestants Landelijk Dienstencentrum (Utrecht-zie ook LDC)) Personeel & Organisatie Protestantse Stichting Diaconaal Vakantiewerk Personele Samenwerking in Ontwikkelingslanden Protestantse Theologische Universiteit PricewaterhouseCoopers Accountants NV

RACV RCBB RKK RvK

regionaal adviseur classicale vergadering regionale college voor de behandeling van beheerszaken Rooms-katholieke kerk Raad van Kerken in Nederland

SEPA SHO SILA SKG SKIN

Single Euro Payment Area Samenwerkende Hulporganisaties Stichting Interkerkelijke Ledenadministratie Stichting Kerkelijk Geldbeheer Samen Kerk in Nederland

Jaarrekening 2010


98

SKKN SLUB SMRA SMPR SOM SSK

Stichting Kerkelijk Kunstbezit Nederland Stichting Lutherse Uitgeverij en Boekhandel Stichting Mechanische Registratie en Administratie Seksueel Misbruik in Pastorale Relaties Samenwerkende Organisaties voor Maatschappelijk activeringswerk Stichting Steun Kerkbouw (GKN)

TSH TtB TVG

Theologisch Seminarium Hydepark Toegang tot basisvoorzieningen (= programma ICCO/Kerk in Actie) Theologische Vorming Gemeenteleden

UFP

Uitkeringenfonds Predikanten GKN

VFI VKB

Vereniging Fondsenwervende Instellingen Vereniging voor Kerkrentmeesterlijk Beheer

WARC WBP WCC WD WELJA WMO WRR WW

World Alliance of Reformed Churches Werkbegeleiding predikanten en kerkelijk werkers World Council of Churches (Wereldraad van Kerken) Werelddiaconaat Werkgroep Evangelisch-Lutherse Jongeren Activiteiten Wet Maatschappelijke Ondersteuning Wetenschappelijke raad voor het regeringsbeleid WereldWijd (= programma ICCO/Kerk in Actie)

YMCA YW

Young Men’s Christian Association YourWorld

ZWO ZZG ZZO

Zending, Werelddiaconaat en Ontwikkelingssamenwerking Zeister Zendings Genootschap Zwakzinnigen Zorg in Ontwikkeling(slanden)

Jaarrekening 2010


99

Jaarverslag en jaarrekening. over het boekjaar 2010 van de. dienstenorganisatie. van de Protestantse Kerk in Nederland

Recommend Documents