Jaarplan en begroting Kerk in Actie. van de Protestantse kerk

Jaarplan en begroting 2015 Kerk in Actie van de Protestantse kerk

Uitgebracht door: Bestuur van de dienstenorganisatie van de Protestantse Kerk in Nederland Utrecht, 13 oktober 2014

Rapport Kleine Synode d.d. 28 november 2014 VA 14-16

september 2014

Jaarplan en begroting 2015 Kerk in Actie

1

Voorwoord Geloven in delen . . . Diakenen, zwo-ers en gemeenteleden in Amersfoort, Den Bosch, Drachten, Heiloo, Laren, Middelburg en Woerden zongen de afgelopen weken het lied over ‘Geloven in delen’: Wij delen geloof

Wij delen met jou

Wij delen ver weg

Wij delen de hoop

En met iedereen

We delen dichtbij

Die wij ontvangen van God

We horen samen bij God

Één kerk, één wereld, één God

Vijf broden, twee vissen



De Heer die het brak



En niemand kwam iets tekort

En niemand kwam iets te kort

En niemand kwam iets te kort

Zo willen wij delen

Zo mogen wij delen

Dat wonder voltrekt zich

Van wat Hij ons gaf

Met handen en hart

Nog iedere dag

Totdat het een overvloed wordt

Totdat het een overvloed wordt

Als delen een deel van ons wordt

Op de wijs van La Paz del Senor, een heerlijke melodie die onze Argentijnse zusters en broeders met ons gedeeld hebben, zongen we van het verlangen om te delen wat ons zo genereus geschonken is. En we lazen het verhaal van de vijf broden en twee vissen. De wonderbaarlijke spijziging. Een eenmalig wonder? Ik denk dat dit verhaal ons oproept het niet eenmalig te laten zijn. Maar Jezus zei : ‘Ze hoeven niet weg, geven jullie hun maar te eten’. (Mattheus 14). Zijn voorbeeld leert en inspireert ons te delen in plaats van te hebben en te houden. . . . dichtbij en ver weg . . . Kerk in Actie is een open beweging van kerkmensen en diaconieën van de Protestantse Kerk in Nederland die handen en voeten geeft aan het geloof van gewone kerkmensen dat het Evangelie overal ter wereld verzoening en bevrijding kan brengen. Voor de naaste ver weg én de naaste op de drempel van het eigen kerkgebouw. De missie van Kerk in Actie begint bij de eigen voordeur, zeker in een tijd waarin het gevoel van verbondenheid afneemt en de overheid zich steeds meer terugtrekt. . . . verdrukking . . . Om ons heen lijkt het meer dan ooit nodig om als Kerk klaar te staan voor onze medemens. Vervolgde en verdrukte Christenen verdienen ons gebed en solidariteit. De armen en de vluchtelingen vragen onze inzet voor onderdak, eten en drinken. En een perspectief ná de vlucht. Dat is wat diakenen, vrijwilligers binnen het ZWO werk en talloze kerkleden iedere dag en soms jaren lang trouw doen. Voor het 4e achtereenvolgende jaar op rij lopen de reguliere inkomsten van Kerk in Actie terug. Deze begroting en het daarbij horende jaarplan gaat uit van een neergaande trend in onze inkomsten: 10% lagere inkomsten uit de fondswerving dan de werkelijke inkomsten in 2013. Bezuinigingsmaatregelen zijn nodig. Bij de bezuinigingen wordt de directe steun van het werk van onze partners zoveel als mogelijk ontzien. In de begroting worden de specifieke maatregelen verder toegelicht. . . . bemoediging . . . Bij het maken van dit jaarplan ontving ik het bericht dat iemand op basis van het lezen van de laatste Vandaar spontaan had besloten om enkele projecten van Kerk in Actie met een forse extra bijdrage te ondersteunen. Dan worden we bemoedigd door zo’n extra bijdrage: Kerk in Actie wordt gezien en gesteund als het Diaconale en Zendingswerk van de Protestantse Kerk. Daarom ook is er in 2014 gekozen het werk van Kerk in Actie verder te richten op een aantal herkenbare thema’s: Geloven tegen de verdrukking in, Versterken van de kracht van lokale geloofsgemeenschappen, Noodhulp voor, tijdens en na rampen en Kinderen in de Knel. . . . en betrokkenheid Betrokkenheid van de plaatselijke gemeente is voor Kerk in Actie van groot belang. Het draait om ontmoetingen tussen plaatselijke gemeenschappen wereldwijd die met elkaar een delende gemeenschap willen vormen - omdat wij leden van één lichaam zijn: het lichaam van Christus. Evert Jan Hazeleger, Programmamanager Kerk in Actie

september 2014


2

1.

Inleiding

Colofon Naam en vestigingsplaats Kerk in Actie Postbus 456 3500 AL Utrecht Telefoon: (030) 880 14 56 Fax: (030) 880 14 57 E-mail: [email protected] Internet: www.kerkinactie.nl Bezoekadres: Joseph Haydnlaan 2a, 3533 AE Utrecht

Missie Kerk in Actie Het is fascinerend om te zien hoe - óók in onze tijd - er een doorgaande beweging van de Geest waarneembaar is waardoor mensen komen tot omarming van het evangelie van Jezus Christus en er – juist op het zuidelijk halfrond – vitale christelijke gemeenschappen groeien: de wereldwijde kerk. Kerk in Actie is het missionaire en diaconale werk van de Protestantse Kerk in Nederland, weet zich een onderdeel van die wereldwijde kerk en zet zich in voor het welzijn ervan. We verheugen ons over de veelkleurigheid, delen met vreugde in elkaars gaven en hebben elkaar nodig – in het volle besef dat als één lid lijdt, alle leden mee lijden. Het bestaansrecht van veel mensen op aarde staat op het spel en veel mensen leven in verdrukking. In situaties van onrecht, uitbuiting en discriminatie wil Kerk in Actie opkomen voor de menselijke waardigheid en meehelpen aan het tot stand brengen van menswaardige leefomstandigheden – geroepen tot barmhartigheid en gedreven door een vurig verlangen naar gerechtigheid. Dit doen wij op duurzame wijze met respect voor de schepping. Kerk in Actie is het eigen werk van plaatselijke gemeenten en van de Protestantse Kerk in Nederland. Het staat voor de blik naar buiten. Kerk in Actie verbindt en versterkt het werk van plaatselijke gemeenten en partnerkerken wereldwijd. Dit werk richt zich niet alleen op mensen en gemeenschappen ver weg: een vitale gemeente realiseert zich – zeker in een tijd waarin het gevoel van verbondenheid en solidariteit afneemt de overheid zich steeds meer terugtrekt - dat de missie van de kerk bij de eigen voordeur begint.

Kerk in Actie binnen de dienstenorganisatie van de Protestantse Kerk in Nederland De generale synode van het kerkgenootschap de Protestantse Kerk in Nederland laat zich, overeenkomstig ordinantie 11 artikel 18 lid 1 en 2 van de kerkorde, voor de verzorging van de generale financiën van de kerk bijstaan door het bestuur van de dienstenorganisatie de aan zijn zorg toevertrouwde vermogensrechtelijke aangelegenheden van de Protestantse Kerk in Nederland beheert. Een deel van de activiteiten van de dienstenorganisatie wordt uitgevoerd onder de naam 1 Kerk in Actie van de Protestantse Kerk in Nederland.

2.

Focus en doelstellingen

Het werk van Kerk in Actie wordt uitgevoerd binnen programma’s en activiteiten. De in het bedrijfsplan 2013 – 2016 geformuleerde doelstellingen geven hieraan richting. In onderstaand overzicht is dit beknopt weergegeven. Bij de doelstellingen is de nummering uit het bedrijfsplan gebruikt zodat dit in samenhang hiermee kan worden gelezen. Voor de jaren 2014 t/m 2020 kiest Kerk in Actie ervoor om vanuit het huidig totaal van partners en projecten het werk binnen de programma’s Zending, Werelddiaconaat, Kinderen in de Knel en Diaconaat in Nederland te gaan richten op de onderstaande 6 werkgebieden. Deze 6 werkgebieden zijn de focus in het totale werk en zijn daarmee richtinggevend voor zowel de keuze van partners en de communicatie over het werk van Kerk in Actie. Op termijn is het de bedoeling dat 80% van het werk (communicatie, eigen projecten en financiering van partners) binnen deze focus valt. Gezien de

1

Delen van dit werk (Werelddiaconaat, Kinderen in de knel en Noodhulp) worden ondersteund door en uitgevoerd mede namens de Doopsgezinde Broederschap, de Oud-Katholieke Kerk, de Bond van Vrije Evangelische Gemeenten in Nederland, de Remonstrantse Broederschap, het Leger des Heils, de Zevende Dags Adventisten, de Unie van Baptisten Gemeenten, het Genootschap der Vrienden (Quakers), de Vrijzinnige Geloofsgemeenschap NPB en de YMCA Nederland. september 2014


3

noodzaak om de uitgaven te beperken loopt op dit moment het gesprek over het verder beperken van de focus tot 4 van deze 6 focuspunten. Kerk in Actie algemeen Focus 1. Geloven tegen de verdrukking in 2. Geloven in de kracht van lokale (geloofs)gemeenschappen 3. Noodhulp, voor, tijdens en na rampen 4. Migratie, vluchtelingen en mensenhandel 5. Kinderen in de Knel 6. Bestaansrecht voor minderheden, opkomen voor en samenwerken met wie buitengesloten worden Zending Focus

Programma /activiteit Algemeen

Fondswerving Communicatie

Doelstellingen 2013 - 2016 1. Kerk in Actie wordt meer Protestantse Kerk in Actie. 2. Partnerschap als centraal motief voor het werk van Kerk in Actie. 14. Stabilisatie van de vrijwillige inkomsten. 15. Benadrukken van het eigenaarschap van de plaatselijke gemeente van Kerk in Actie.

Programma/ werkveld Zending in minderheidssituaties Bruggenbouwen in West Afrika Bruggenbouwen in het Midden Oosten Kerk zijn in Oost Europa Bijbel in dagelijks leven Indonesia Partnership China- programma Kerk zijn in Afrika Missionaire Training

Doelstellingen 2013 - 2016

Programma / werkveld Kinderen in de Knel Noodhulp Conflict transformatie en democratisering Duurzame en rechtvaardige economische ontwikkeling Fair Climate Voedselzekerheid en voeding Gezondheidszorg en HIV-AIDS Onderwijs Impulsis Togetthere



2. Geloven in de kracht van lokale (geloofs)gemeenschappen 4. Migratie, vluchtelingen en mensenhandel

Programma / werkveld Ondersteuning lokaal diaconaal werk Armoede, schulden en werkloosheid Zorg en WMO

september 2014


1. Geloven tegen de verdrukking in 2. Geloven in de kracht van lokale (geloofs)gemeenschappen 6. Bestaansrecht voor minderheden, opkomen voor en samenwerken met wie buitengesloten worden

Werelddiaconaat Focus 1. Geloven tegen de verdrukking in 2. Geloven in de kracht van lokale (geloofs)gemeenschappen 3. Noodhulp, voor, tijdens en na rampen 4. Migratie, vluchtelingen en mensenhandel 5. Kinderen in de Knel 6. Bestaansrecht voor minderheden, opkomen voor en samenwerken met wie buitengesloten worden

Binnenlands diaconaat Focus

3. Versterking van christelijke gemeenschappen in landen waar zij kwetsbaar zijn door geweld, onrecht en armoede. 4. Versterken van wederkerige relaties en zeggenschap van partners. 5. Versterking van uitzendingen (kwalitatief en kwantitatief) 6. Draagvlak zending vergroten. 7. Verbeteren samenhang zending en missionair werk NL 19. Realisatie vernieuwing en herpositionering trainingswerk HKI.

8. Kern van het werelddiaconaat blijft het uitvoeren van de 6 programma’s binnen het kader van de ICCO Coöperatie 9. Realisatie van de Kerk in Actie doelstellingen binnen de zes WD programma’s (focus) 10 Versterken van oecumenische partnerschappen 16 Het Particuliere initiatief (PI) meer bij de diaconale en zendingsprogramma’s betrekken. 17. Meer jongeren bereiken met aantrekkelijke programma’s 18. Kerk in Actie wil een goed en sterk noodhulpprogramma hebben.

11. Een zichtbare en initiatief nemende rol op zich nemen om de positie van mensen in kwetsbare groepen zoals vluchtelingen en mensen in armoede te verbeteren en samen met diaconieën 4

5. Kinderen in de Knel 6. Bestaansrecht voor minderheden, opkomen voor en samenwerken met wie buitengesloten worden

Verduurzaming en aanpassen leefstijl Vluchtelingen, migratie en mensenhandel Dialoog moslims – christenen Samenwerking migranten kerken

3.

signalen van zorg en onrecht aankaarten bij bestuurder en politici. 12. In de steunverlening meer en kleinere financieringen geven aan initiatieven die de kerkelijke diaconale functie versterken. 13. Plaatselijke gemeenten ondersteunen door hun diaconale initiatieven te versterken en te verbinden zowel onderling als met andere initiatieven.

Kerncijfers

De kerncijfers geven een beknopte weergave van de financiële gang van zaken van Kerk in Actie. Kerncijfers Kerk in Actie

Norm minimaal maximaal

Balanstotaal in € 1.000 Resultaat Bestemmingsreserves (excl. Noodhulp) in % Baten in € 1.000 Lasten in € 1.000 Bestedingspercentage baten Bestedingspercentage lasten Kosten fondsenwerving in % Kosten beheer & administratie in %

Begroting 2015

Begroting 2014

Rekening 2013

Rekening 2012

Rekening 2011

-2.234 22%

-1.534 25%

27.861 -4.619 27%

28.679 -8.589 26%

36.957 -2.914 29%

23.954 26.188 96,1% 87,9% 12,5% 3,5%

26.495 28.029 92,6% 87,5% 12,5% 3,4%

31.414 36.033 96,4% 88,0% 11,7% 3,4%

28.718 37.307 116,2% 89,5% 13,9% 2,9%

39.173 42.087 93,9% 90,5% 13,7% 2,4%

2.786 4,00% 26,7 3,0

3.076 4,00% 28,8 4,0

3.498 4,25% 32,1 5,1

3.493 8,48% 33,0 6,9

3.315 8,38% 33,5 7,7

25-35%

9% - 12,5%

Personele lasten in € 1.000 Ziek teverzuim in % (begroot is Falk enorm) Basisformatie in fte Bijzondere formatie in fte

4.

Jaarplan 2015 Kerk in Actie

Werkwijze van de afdeling Kerk in Actie ondersteunt en versterkt in opdracht van de Protestantse Kerk in Nederland het missionaire en diaconale werk van de plaatselijke gemeenten in Nederland en kerken en andere partners in het buitenland. Daarbij wordt gekeken op welke wijze Kerk in Actie meer Protestantse Kerk in Actie kan worden. Het vergroten van eigenaarschap staat voorop door te werken aan de herkenning in en verbinding met het werk van Kerk in Actie en de plaatselijke gemeente. Dit werkt door in de keuzes voor partners, het centraler zetten van uitgezonden medewerkers en jongeren als ambassadeurs van het werk van Kerk in Actie, een gerichtere inzet van communicatie, het ontwikkelen van nieuwe modellen voor het versterken van de samenwerking tussen gemeente – Kerk in Actie - partners en fondswerving. Daarnaast wordt Partnerschap als centraal motief voor het werk van Kerk in Actie sterker benadrukt. Het accent zal liggen bij het hebben van meer dan een financieringsrelatie met ruimte voor het faciliteren van ontmoetingen en capaciteitsopbouw. Kerk in Actie verbindt plaatselijke gemeenten, kerken en andere partners om, vanuit onze christelijke inspiratie, wereldwijd mensen hoop te bieden en tot hun recht te laten komen. Kerk in Actie kiest voor de zwakken in de samenleving en gelooft in de eigen kracht en mogelijkheden van mensen. Kerk in Actie wil er aan bijdragen dat mensen in achtergestelde posities tot hun recht komen. Kerk in Actie gelooft dat christenen wereldwijd geroepen zijn om te laten zien dat de boodschap van Jezus Christus hoop en troost biedt en verandering teweeg kan brengen. Daarom wil Kerk in Actie plaatselijke gemeenten in Nederland en kerken in ruim 40 landen wereldwijd versterken in het delen van deze boodschap en het samen bouwen aan een solidaire en duurzame samenleving.

september 2014


5

Het draait bij Kerk in Actie om het besef dat de kerk een wereldwijde missionaire en diaconale gemeenschap is. Elke kerk is in de eigen omgeving geroepen om een missionaire en diaconale gemeenschap te zijn. Daarom sluit Kerk in Actie in haar wijze van werken aan bij vragen die de plaatselijke gemeenten in Nederland en de kerken en partners in het buitenland hebben. Zij versterkt partners om hun missionaire en diaconale doelen te kunnen realiseren en, bevordert vernieuwende benaderingen. Zij organiseert uitwisselingen tussen mensen en organisaties om van elkaar te leren en inspiratie te delen. Met geld van kerken, particulieren, overheid en fondsen biedt Kerk in Actie financiële ondersteuning aan kerken en organisaties wereldwijd. Zij kiest positie in het publieke debat en neemt deel aan lobbywerk. Kerk in Actie kent drie hoofdprogramma’s: zending, werelddiaconaat en binnenlands diaconaat. Het zendingsprogramma van Kerk in Actie werkt samen met partnerkerken wereldwijd. Het zendingsprogramma heeft een eigen aard en karakter door het accent op personenverkeer, geloofsgesprek en wederkerigheid. Dat betekent dat er steeds meer verbinding gelegd wordt tussen het werk van plaatselijke gemeenten in Nederland en het werk van de partners “overzee”, bijvoorbeeld als het gaat om gezamenlijke uitdagingen in jeugdwerk, gemeenteopbouw, diaconaat, relaties met andere godsdiensten en het bevorderen van missionair elan en bevlogenheid. Het diaconale werk in het buitenland wordt - grotendeels - uitgevoerd binnen het verband van de ICCO Alliantie, waarin Kerk in Actie samenwerkt met Nederlandse organisaties voor ontwikkelingssamenwerking die een protestants-christelijke achtergrond hebben. Het betreft naast Kerk in Actie, ICCO, Edukans, Share People, Prisma, Yente en het Zeister Zendings Genootschap (ZZG). Door de krachten te bundelen kunnen de organisaties beter inspelen op de vele kansen en uitdagingen die in het kader van ontwikkelingssamenwerking aan de orde zijn. Samen vormen deze organisaties een alliantie, die zorg draagt voor de uitvoering van het beleidsplan van de ICCO Alliantie 2011 – 2015 dat bestaat uit MFS programma’s gericht op zowel armoede- en onrechtbestrijding in ontwikkelingslanden als draagvlakversterking en fondsenwerving in en buiten Nederland. Naast de ICCO Alliantie is voor Kerk in Actie de keuze om lid te zijn van de ACT Alliance van belang. ACT Alliance is een alliantie van 130 kerken en verwante organisaties die in humanitaire hulp, belangenbehartiging en ontwikkeling samenwerken. De alliantieleden werken in 140 landen met een totaal beschikbaar jaarbudget van $ 1,5 miljard. ACT zet zich in voor een rechtvaardige en duurzame wereld en positieve en duurzame verandering in de levens van arme en gemarginaliseerde mensen. De ACT leden hebben meer dan 25.000 medewerkers wereldwijd. Kerk in Actie als deel van de ACT Alliance wordt zichtbaar door co-branding in die delen van het werk die in samenhang met de ACT uitgevoerd worden (Noodhulp, Werelddiaconaat en Kinderen in de Knel). In het binnenlands diaconaat is Kerk in Actie een bondgenoot van plaatselijke gemeenten. Samen met hen worden diaconale projecten ontwikkeld die inspelen op het beroep dat gedaan wordt op de civil society. De inzet is erop gericht (geloofs)gemeenschappen te versterken als plekken van hoop waarin mensen niet worden uitgesloten, verarmen en waarin Gods betrokkenheid, liefde en zorg voor de wereld een gezicht krijgt. In het binnenlands diaconaat wordt gewerkt aan verbinding en samenhang met de programma’s voor het missionaire werk, gemeenteopbouw, jeugdwerk en buitenlandwerk. Diaconale werkvelden zijn vooral armoede, schulden, zorg, vluchtelingen en duurzaamheid. Het versterken en ondersteunen van de lokale gemeente in haar diaconale taak is daarbij de focus. Kerk in Actie werkt met gelden die haar zijn toevertrouwd door de plaatselijke gemeenten, particuliere donoren en fondsen en zet zich er voor in dat deze gelden verantwoord en transparant worden besteed en verworven. Luisterend Dienen Binnen Kerk in Actie kunnen kerkelijke gemeenten die zich rekenen tot de Gereformeerde Bond en anderen die zich bijzonder verbonden weten met het gereformeerd belijden, via een eigen programma ‘Luisterend Dienen’ een door henzelf geselecteerd deel van het diaconale werk ondersteunen. In het programma Luisterend Dienen werkt Kerk in Actie samen met de Gereformeerde Zendingsbond (GZB). Bestuurlijk Overleg Delen van het werk van Kerk in Actie (Werelddiaconaat, Kinderen in de Knel en Noodhulp) worden ondersteund en uitgevoerd mede namens de Doopsgezinde Broederschap, de Oud-Katholieke Kerk, de Bond van Vrije Evangelische Gemeenten in Nederland, de Remonstrantse Broederschap, het Leger des Heils, de Zevende Dags Adventisten, de Unie van Baptisten Gemeenten, het Genootschap der Vrienden (Quakers), de Vrijzinnige Geloofsgemeenschap NPB en de YMCA Nederland. Met hen september 2014


6

wordt minimaal 2 maal jaar overleg gevoerd over de hoofdlijnen (begroting/ jaarplan en jaarverslag) van het beleid van Kerk in Actie middels het zogenaamde Bestuurlijk Overleg. Een convenant regelt de bestuurlijke verantwoordelijkheid van de participanten in de drie werksoorten Kerk in Actie, noodhulp/vluchtelingenwerk en Kinderen in de Knel. Federatie van Diaconieën Kerk in Actie heeft frequent overleg met de Federatie van Diaconieën over ontwikkelingen op het terrein van diaconaat. De Federatie van Diaconieën behartigt de belangen van de protestantse diaconieën. De Federatie ziet toe op een juiste besteding van financiële middelen ten behoeve van het landelijke en internationale diaconale werk. Het lidmaatschap staat open voor diaconieën die behoren tot de Protestantse Kerk in Nederland: dat zijn Protestantse diaconieën, Hervormde diaconieën, Gereformeerde diaconieën, Evangelisch-Lutherse diaconieën en Waalse diaconieën. De Federatie van Diaconieën is een zelfstandige organisatie. Zij werkt nauw samen met de Protestantse Kerk in Nederland, maar heeft een onafhankelijke positie.

Belangrijke vernieuwingen en accenten in 2015 Minder inkomsten scherper kiezen De financiële situatie van Kerk in Actie blijft helaas achter bij de oorspronkelijke begroting in het meerjaren beleid van de Dienstenorganisatie. Er zijn het eerste halfjaar van 2014 minder inkomsten uit fondsenwerving en de prognose voor 2015 is daarom 10% lager. In deze begroting staan een aantal maatregelen, op basis van vijf beleidsinhoudelijke keuzes, die de uitgaven van Kerk in Actie zullen afstemmen op de naar verwachting structureel lager inkomsten. Keuzes en maatregelen vatten we hieronder kort samen. Door de structureel lagere inkomsten kunnen we minder uitgeven. Daarom is een inhoudelijke keuze gemaakt voor ‘focusgebieden’. Deze focusgebieden (zie hierboven) vormen een inhoudelijk kader dat enerzijds zorgt voor de verbinding tussen de verschillende programmalijnen van Kerk in Actie (Zending, Werelddiaconaat in samenwerking met ICCO en Binnenlands Diaconaat) en anderzijds een gerichtere communicatie en fondswerving mogelijk maakt. Op basis van het kader kunnen we bovendien gerichter kiezen welke partners we (met minder middelen) steunen. Het relatieprogramma wordt al vernieuwd: Kerk in Actie interactief gaat als vereenvoudigd relatiemodel naar alle gemeenten, samen met concrete informatiepakketten over de focus van Kerk in Actie. De resultaten hiervan worden in 2015 zichtbaar. De keuze voor focusgebieden past ook goed bij de samenwerking met de ICCO Coöperatie. Aan het operationeel inrichten van deze samenwerking-met-minder-middelen wordt op dit moment volop gewerkt. De bezuinigingsmaatregelen zijn geen fundamentele verandering in de opzet van het programma Kerk in Actie. Er is dus nadrukkelijk geen sprake van een reorganisatie. Die is gegeven de samenwerking met ICCO, de reeds gemaakte inhoudelijk keuzes en de uitwerking hiervan binnen Zending, BD en C&F niet wenselijk en niet noodzakelijk. De keuzes die gemaakt zijn gaan uit van:  Verlagen van de uitgaven die zijn ingebed in het beleidskader met focusgebieden;  Ontzien van de primaire werkprocessen (Steunverlening partners, Dienstverlening aan diakenen, Opbouw relatieprogramma met gemeenten);  Verminderen van de eigen organisatiekosten;  Besparen op de eigen secondaire processen en op processen via derden;  Behoud van ruimte voor innovatie in relatieprogramma en dienstverlening aan gemeenten. Focus in het werk In 2014 is veel gesproken binnen Kerk in Actie en met onze partners en achterban over het beter aanbrengen van focus in het werk. Het totale werk is te breed en daarom is het moeilijk aan te geven waarvoor Kerk in Actie staat. Dit jaar zal in het teken staan van het inrichten van het werk vanuit een gedeelde focus waarbij de nadruk ligt op een 6 tal werkgebieden. Kerk in Actie ondersteunt het werk van gemeenten en partners met name op het gebied van: 1. Geloven tegen de verdrukking in; 2. Geloven in de kracht van lokale (geloofs)gemeenschappen; 3. Noodhulp, voor, tijdens en na rampen; 4. Migratie, vluchtelingen en mensenhandel; 5. Kinderen in de Knel; 6. Bestaansrecht voor minderheden, opkomen voor en samenwerken met wie buitengesloten worden.

september 2014


7

Deze 6 werkgebieden zijn de focus in het werk en zijn daarmee richtinggevend voor zowel de keuze van partners en de communicatie over het werk van Kerk in Actie. Op deze wijze is het mogelijk beter de juiste partners te kiezen, het werk dat deze partners doen te communiceren naar onze achterban. Innovatie: het werk wordt in 2015 meer gericht op deze focus. Het is de bedoeling dat op termijn 80% van de middelen en inzet binnen deze focus valt. Daarnaast wordt gekeken of in het licht van een verdere terugloop van beschikbare middelen een nadere keuze in deze focus te realiseren is. Versterken van de kracht van de lokale diaconale inzet De ondersteuning van het diaconale werk in Nederland wordt in 2015 verder gericht op het ondersteunen en stimuleren van het plaatselijke diaconale werk. De middelen voor zowel scholing, advies alsook steunverlening voor lokale diaconale projecten worden daarvoor zoveel als mogelijk vrijgemaakt. Ook in de projecten wordt sterk naar deze toegevoegde waarde voor het plaatselijke diaconaat gekeken. De rol van het binnenlands diaconaat ligt in het aanjagen van plaatselijke vernieuwing. Dat krijgt in 2015 gestalte door o.a. het project Zorgzame kerk dat in samenwerking met Kerk in Ontwikkeling wordt uitgevoerd. Innovatie: Het model van het project SchuldHulpMaatje is daarbij een goed voorbeeld dat ook op het gebied van zorg navolging zal vinden. De veranderende samenleving vraagt om nieuwe alertheid van diakenen en om een zorgende gemeenschap om mensen heen die dit nodig hebben. Protestantse Kerk als onderdeel van de wereldkerk De kerken in het zuiden groeien en hebben een eigen dynamiek. Wij zijn met hen verbonden als gelijkwaardige partners die met elkaar samenwerken. Kerk in Actie zal in het komend jaar inzetten op samenwerken met partners wereldwijd op basis van een gezamenlijke agenda. Samenwerken gaat verder dan een financiële relatie. Wij kunnen van partners leren hoe zij met het geloof omgaan in hun situatie. Wij worden door hen bevraagd op onze eigen geloofsbeleving maar ook op onze maatschappelijke verantwoordelijkheid. Wereldwijd kerk-zijn betekent voor Kerk in Actie het bevorderen van ontmoeting over grenzen heen door nieuwe vormen van uitzendingen (vooral van jongeren), directe contacten tussen plaatselijke gemeenten en partners van Kerk in Actie en door het gebruik maken van nieuwe communicatiemiddelen. Innovatie: in deze richting zal in 2015 het partnerbeleid verder ingevuld worden o.a. door een aantal uitzendingen van jonge theologen die werkzaam zullen zijn bij partners in verschillende continenten en daarbij het programma intercultureel Bijbellezen verder vorm gaan geven. Versterken van de ACT Alliance Naast de ICCO Alliantie/Coöperatie is voor Kerk in Actie de keuze om lid te zijn van de ACT Alliance van belang. Kerk in Actie als deel van de ACT Alliance wordt zichtbaar door co-branding in die delen van het werk die in samenhang met ACT uitgevoerd worden. In het najaar 2014 vind de tweede Assembly van de ACT Alliance plaats. Hier zullen nieuwe afspraken over het versterken van de alliantie gemaakt worden en zullen de prioriteiten voor de komende jaren vastgesteld worden. Voor Kerk in Actie en ICCO is het vooral van belang te blijven werken aan de opbouw van een sterke alliantie van onderaf. Daarom wordt actief in 30 landelijke ACT samenwerkingsverbanden geparticipeerd. Innovatie: Het verder inhoudelijk en organisatorisch versterken van onze band met de ACT Alliance. Kerk in Actie noodhulp namens de achterban via kerken en gerelateerde organisaties. Noodhulp is een zeer urgent en aansprekend thema binnen het mandaat van de achterban van Kerk in Actie. Namelijk mensen helpen in acute nood. Onze kracht hierbij is dat we noodhulp kunnen koppelen aan wederopbouw en preventie en daarmee aan initiatieven voor ’structurele ontwikkeling die de organisatie steunt. Door samen te werken in het verband van de ACT Alliance versterken we de samenhang in de uitvoering en communicatie. De bestedingen voor noodhulp blijven ondanks de lagere inkomsten in 2015 op peil. Wel gaan we meer gebruik maken van gelden uit specifieke bestemmingsfondsen. Innovatie: We werken aan het beter zichtbaar maken van het noodhulpprogramma van Kerk in Actie (een van de focus gebieden) binnen de ICCO Coöperatie en naar kerken en donateurs. Noodhulp vormt een van de pijlers van het nieuwe Gemeente-actief programma dat op een andere manier de achterban betrekt bij ons werk. Noodhulp is een ingang om heel het werk van Kerk in Actie aan de achterban te verduidelijken. ICCO Coöperatie Samen met Edukans en Prisma vormt Kerk in Actie sinds eind 2012 de ICCO Coöperatie. Dit geeft nieuwe mogelijkheden voor het internationale diaconale werk van de protestantse kerk. Het is de opdracht van Kerk in Actie om diaconaat met alle kracht en in samenwerking met partners wereldwijd september 2014


8

vorm te geven. Daarbij moet zij ook nieuwe wegen durven inslaan die het mogelijk maken de diaconale aandacht en hulp voor de allerarmsten voluit te blijven uitvoeren. In 2015 wordt er gewerkt aan het invullen van een nieuw strategisch Partnership met de Nederlandse overheid. De nadruk zal daarbij liggen op werken aan bestaanszekerheid en bestaansrecht voor de allerarmsten. Binnen het Strategisch Partnership kunnen vooral activiteiten op het gebied van pleiten en beïnvloeden een plek krijgen. In het najaar van 2014 zal duidelijk worden of deze plannen verder uitgewerkt gaan worden. Dit is afhankelijk van toekenning van een Strategisch Partnership door de rijksoverheid.

Programma’s en doelstellingen Diaconaal werk in Nederland: bondgenoot van de plaatselijke gemeenten Kerk in Actie Binnenlands Diaconaat organiseert haar werk grotendeels vanuit de focus ‘geloof in krachtige (geloofs)gemeenschappen’. Kerk in Actie Binnenlands Diaconaat is daarin bondgenoot van protestantse gemeenten en verricht dienstverlenende taken. Daarnaast steunt ze namens diaconieën een aantal partners en projecten in Nederland en doet aan lobby n.a.v. zorgwekkende situaties die diaconieën signaleren. Kerk in Actie Binnenland richt bij de ondersteuning van het plaatselijke diaconale werk op vier kernthema’s te weten: vluchtelingen, armoede, zorg en duurzaamheid. Ze organiseert haar werk dichtbij het kloppend hart van diaconieën en de vragen die de lokale diaconale agenda bepalen. Meer dan 80% van de diaconale vragen en activiteiten betreffen de genoemde vier kernthema’s. Kerk in Actie sluit in haar werkwijze aan bij lokale initiatieven, versterkt ze middels toerusting en creëren van werkmodellen en organiseert kennisdeling. De centrale vraag in het werk van Kerk in Actie Binnenland is: hoe kan de plaatselijke gemeente een krachtige geloofsgemeenschap zijn met oog voor de naaste dichtbij en verder weg. Belangrijke waarden in het werk zijn: barmhartigheid, gerechtigheid, rentmeesterschap. In het diaconale werk in Nederland gaat het om helpen wie geen ander heeft, helpen aan recht en helpen aan perspectief waarbij ingezet wordt op impact (positie van kwetsbare mensen verbeteren) en innovatie van het werk. De activiteiten zijn herkenbaar als werk van Kerk in Actie; het diaconale en missionaire werk van de Protestantse Kerk. De kerncijfers vanaf de rekening 2011 tot en met de begroting 2015 van het diaconaal werk binnenland zien er als volgt uit: Binnenlands Diaconaat (x € 1.000)

Baten eigen fondsenwerving Verplichte bijdragen van gemeenten Baten uit acties van derden Subsidies van overheden Rentebaten Overige baten Totaal beschikbaar voor de doelstelling Doelbestedingen subsidies en bijdragen Doelbestedingen via eigen organisatie Totaal programma Kosten beheer en administratie Werving baten (k osten eigen fondsenwerving) Totaal besteed aan de doelstelling Resultaat (mutatie in bestemmingsrerserves en/of fondsen)

september 2014

Begroting 2015

Begroting 2014

Rekening 2013

Rekening 2012

Rekening 2011

€

€

€

€

€

1.634 450

3 148 2.234 1.080 823 1.903 223 192 2.318 -83

1.763 450

139 2.352 1.200 710 1.910 206 214 2.330 22


1.947 450 200 315 2 158 3.072 1.855 903 2.758 224 178 3.161 -89

2.085 450 200 233

2.208 500

177 3.144 1.919 723 2.642 180 228 3.050 95

149 4.102 2.791 685 3.476 225 219 3.920 183

1.245

9

Bestedingen 2015 Binnenlands diaconaat (x € 1.000)

Doelbestedingen subsidies en bijdragen Doelbestedingen via eigen organisatie Kosten beheer en administratie Werving baten (k osten eigen fondsenwerving) Totaal

Begroting 2015 %

Begroting 2014 %

Rekening 2013 %

Rekening 2012 %

Rekening 2011 %

47% 36% 10% 8% 100%

52% 30% 9% 9% 100%

59% 29% 7% 6% 100%

63% 24% 6% 7% 100%

71% 17% 6% 6% 100%

Bestedingen 2015 Binnenlands diaconaat 8% 10%

Doelbestedingen subsidies en bijdragen Doelbestedingen via eigen organisatie Kosten beheer en administratie Werving baten (kosten eigen fondsenwerving) 47%

36%

Kerk in Actie Binnenlands Diaconaat speelt een verbindende en versterkende rol Diaconieën zijn krachtige spelers op het terrein van armoedebestrijding, vluchtelingen en zorg. Ze staan daarmee in een eeuwenoude traditie, waarin kerken steeds opnieuw uiting hebben gegeven aan hun opdracht tot gerechtigheid en barmhartigheid. Het geloof leerde het verband te zien tussen maatschappelijk onrecht én armoede, migratie en klimaatverandering. Er is sprake van een toenemend beroep op het diaconale werk in Nederland, hetgeen te maken heeft met een veranderende samenleving die haar wortels heeft o.a. in decentralisaties en globalisering. Plaatselijk horen kerken bij de groeiende beweging van kleinschalige initiatieven waarmee gebouwd wordt aan een eerlijke, veilige, zorgzame en duurzame samenleving. Kerken geven daarmee een eigentijdse invulling aan de werken van barmhartigheid en zijn een bindende kracht vanwege het fijnmazig netwerk van vrijwilligers. Tegelijkertijd wordt deze bijdrage aan de participatie samenleving vanuit kerken gekenmerkt door kritische participatie en leven er vragen over de rol en taken die wel of niet moeten worden opgepakt. Kerk in Actie Binnenlands Diaconaat speelt in dit dynamische diaconale werk een verbindende en versterkende rol. De lokale behoeften, signalen van knelpunten, creativiteit en vitaliteit staan centraal. Daarnaast wordt naar de landelijke politiek en media de stem van hoop en onrecht en van degenen die geen stem hebben door Kerk in Actie versterkt. Kerk in Actie onderhoudt vanwege het goed kunnen uitvoeren van haar dienstverlenende taak contacten met (grootstedelijke) diaconieën, partner organisaties en overlegt regulier met de Federatie van Diaconieën. In het beleidsplan 2013- 2016 zijn 3 doelstellingen voor het diaconale werk in Nederland benoemd. Deze zijn: Doelstelling 11: Kerk in Actie zal als het landelijke diaconale werk van de Protestantse Kerk een zichtbare en initiatief nemende rol op zich nemen om de positie van kwetsbare groepen te verbeteren en samen met diaconieën signalen van zorg en onrecht aankaarten bij bestuurders en politici. Op terrein van armoede vraagt nog steeds de grote groep mensen in armoede en met schulden de aandacht waaronder een groeiend aantal kinderen en jongeren. Naast het versterken van de september 2014


10

plaatselijke diaconale hulp zal er in samenwerking met diaconieën, partners en politici inzet zijn om verbeteringen in beleid te bewerkstelligen. De klacht van de Protestantse Kerk in Nederland tegen de Nederlandse Staat vanwege het niet verlenen van onderzoek en voedsel aan uitgeprocedeerde asielzoekers vraagt blijvend aandacht evenals de situatie in opvanglocaties, de positie van staatlozen en het creëren van mogelijkheden om verantwoord terug te keren. Daarnaast groeit het belang dat kerken lokaal alert zijn op mensen die in de knel komen vanwege de transities in het domein van zorg en welzijn. Kerk in Actie zal op dit terrein een bewustmakende rol spelen en toerusting ter hand nemen o.a. op terrein van mensenrechten. Kerk in Actie Binnenlands Diaconaat volgt landelijk vanuit een helicopterview de ontwikkelingen en legt verbindingen met relevante partners in de samenleving zoals Ngo’s, bestuurders, VNG, vakbonden en politiek. Doelstelling 12: Kerk in Actie Binnenlands Diaconaat zal in de steunverlening meer en kleinere financieringen geven aan initiatieven die de kerkelijke diaconale functie versterken. Prioriteit krijgen de diaconale projecten die zich inzetten voor mensen in een zeer kwetsbare positie en van partners die sterk linken aan de vier kernthema’s die door Kerk in Actie zijn geformuleerd. Vernieuwende diaconaal- missionaire initiatieven zullen worden gesteund evenals lokale samenwerkingsprojecten met migrantenkerken als kleinschalige lokale diaconale initiatieven via impulssubsidies. Doelstelling 13: Kerk in Actie Binnenlands Diaconaat zal plaatselijke gemeenten ondersteunen door hun diaconale initiatieven te versterken en te verbinden zowel onderling als met andere initiatieven. Kerk in Actie Binnenlands Diaconaat zal in samenwerking met Kerk in Ontwikkeling het concept ‘Zorgzame Kerk’ verder ontwikkelen waarin plaatselijke gemeenten begeleid worden om in hun context op een bij hen passende wijze zorgzame aandacht te (gaan) geven aan mensen die zorgafhankelijk zijn en niet beschikken over een sociaal netwerk. De opgebouwde netwerken van Groene Kerken en SchuldHulpMaatje waarin veel protestantse gemeenten participeren, zullen voorzien worden van verdere impulsen. Daarnaast wordt er in samenwerking met gemeenteadviseurs van KIO kwalitatieve ondersteuning en toerusting geboden met het oog op beleidsvorming en uitvoering van het lokale diaconale werk. Uitwisseling tussen diaconieën zal middels de Landelijke Diaconale Dag en regio bijeenkomsten gestimuleerd worden. Het kaderblad Diakonia is voor Kerk in Actie een belangrijk middel om voorbeelden van diaconale praktijken te delen. Deze strategische doelen zullen via projecten en activiteiten gerealiseerd worden. Daarbij gaat het steeds om een samenhang van:   

Inhoudelijke ondersteuning van diaconieën door het versterken en verbinden van lokale diaconale inzet, door advies en begeleiding en het geven van informatie, ontwikkelen van handreikingen, doen van onderzoek en organiseren van diaconale dagen en cursussen. Steunverlening aan diaconale projecten in Nederland die het lokale diaconale werk versterken, de positie van mensen in knelsituaties verbeteren en kansen vergroten op participatie in onze samenleving en inhoudelijke betrokkenheid van diaconieën hierbij vergroten Lobby en beleidsbeïnvloeding op basis van signalen van zorg en misstanden vanuit de lokale praktijk van diaconieën, diaconale projecten en organisaties waarmee samengewerkt wordt.

Gerelateerd aan de gewenste nieuwe accenten, zal de verdeling van de beschikbare menskracht en financiële middelen over projecten, medefinanciering en lobbywerk er in 2015 als volgt uit zien: Werkvelden Geloof in de kracht van (geloofs)gemeenschappen – basisdienstverlening Geloof in de kracht van (geloofs)gemeenschappen – ondersteuning van kerken op terrein van armoede, schulden en werkloosheid Geloof in de kracht van (geloofs)gemeenschappen- ondersteuning van kerken op terrein van zorg en WMO Geloof in de kracht van (geloofs)gemeenschappen – ondersteuning van kerken op terrein van verduurzaming en aanpassing leefstijl Vluchtelingen en migratie Kinderrechten – kinderen zonder veilige omgeving of voldoende kansen tot participatie

Verdeling 30% 15% 20% 15% 15% 5%

Samenwerking en samenhang met andere onderdelen van Kerk in Actie en DO Kerk in Actie Binnenlands Diaconaat zal de samenhang met andere onderdelen van Kerk in Actie en programmalijnen van de Dienstenorganisatie versterken door: september 2014


11

    

De lokale diaconale inzet te verbinden met het diaconale werk van partners van Kerk in Actie in Nederland en wereldwijd en (financiële) betrokkenheid bij het diaconale werk te vergroten; De samenwerking met andere (nieuwe) kerkelijke en maatschappelijke organisaties zoals Micha Nederland, intensiveren wanneer daarmee gestelde doelen beter gerealiseerd kunnen worden; Het verbinden van diaconaal werk met missionaire inzet en gemeenteopbouw om de kerkelijke gemeenschap te versterken in haar dienst aan de samenleving; Lokale diaconale samenwerkingsprojecten met migrantenkerken te ondersteunen De samenwerking met andere programmalijnen als Kerk in Ontwikkeling, Missionair Werk & Kerkgroei, en Kerk in Actie onderdelen als Werelddiaconaat en Zending en Communicatie & Fondswerving versterken, om zowel de doelen van de Dienstenorganisatie in het algemeen als van Kerk in Actie in het bijzonder met elkaar te bereiken.

Operationele doelen 1. Geloof in de kracht van (geloofs)gemeenschappen –basisdienstverlening &communicatie  Bij activiteiten van Kerk in Actie Binnenland staan per jaar 50 lokale inspirerende diaconale initiatieven centraal als rolmodel. Onderlinge uitwisseling tussen diaconieën wordt gestimuleerd via sociale media en het organiseren van thema bijeenkomsten en de Landelijke Diaconale Dag. Op basis van lokale behoeften worden digitale handreikingen over actuele thema’s samengesteld.  Kleinschalige diaconale initiatieven uit de protestantse achterban worden via impulssubsidies actief gestimuleerd. Diaconale activiteiten binnen de protestantse pioniersplekken zullen op beperkte schaal ondersteund worden. Via het Mobiliteitsbureau kan tijdelijk een lokale werker ingezet worden voor een beleidstraject of de opstart van een diaconaal project.  Naast diakenen hebben predikanten een verantwoordelijkheid voor het diaconale gehalte van de kerkelijke gemeente waaraan zij verbonden zijn. In het bijzonder geldt dit voor het onderhoud en de voeding van het theologische en spirituele fundament van het diaconaat. Met het oog op deze verantwoordelijkheid ontvangen predikanten specifieke en verdiepende toerusting vanuit Kerk in Actie. Hierbij wordt samenwerking met andere afdelingen van de Dienstenorganisatie nagestreefd.  Door de uitgave van zes nummers van Diakonia worden diakenen, ZWO-leden en diaconale vrijwilligers toegerust, zodat zij hun diaconale werk in hun gemeente en omgeving zo goed mogelijk gestalte kunnen geven. Ook wordt er informatie verstrekt over het werk van Kerk in Actie.  De Landelijke Diaconale Dag heeft als hoofddoelstelling diakenen en leden van ZWO-leden te inspireren, handreikingen te doen voor de diaconale praktijk en inhoudelijk te betrekken bij het werk van Kerk in Actie in Nederland en wereldwijd. De dag wordt bezocht door 1000 deelnemers.  Onderzoek naar ondersteuningsbehoefte van diaconieën in samenwerking met Afdeling Communicatie & Fondswerving. Specifiek zal worden onderzocht of er behoefte is aan een App gericht op de plaatselijke taken van diaconieën. Er wordt samengewerkt met C&F op terrein van collecten, ontwikkeling van themapakketten en organiseren van regio avonden.  In samenwerking met de Federatie van Diaconieën en C&F wordt onderzoek gedaan naar de betekenis van de maatschappelijke bijdrage van protestantse diaconieën aan de Nederlandse samenleving. 2. Geloof in de kracht van (geloofs)gemeenschappen – armoede en schulden  Het versterken van de rol van diaconieën op terrein van lokale beleid beïnvloeding aan de hand van de aanbevelingen en resultaten van het ‘Armoedeonderzoek 2013’ via voorlichting op diverse diaconale classicale verbanden en middels training en coaching.  Het verkennen en bij voldoende draagvlak realiseren van knooppunt ‘kerken en armoede’ in samenwerking met de Raad van Kerken in Nederland en andere landelijke kerkgenootschappen en organisaties. Dit knooppunt zal gericht op zijn het inspireren, versterken en verbinden van de lokale diaconale inzet op terrein van armoede.  Het preventief en effectief terugdringen van het aantal mensen met schulden door participatie aan de Vereniging SchuldHulpMaatje Nederland. In 70 plaatsen wordt het lokale project ondersteund met informatie, materialen, training en communicatiemiddelen. In 15 plaatsen wordt een nieuw project gestart en samenwerking tussen kerken en met de lokale overheid gestimuleerd.  Het organiseren van lobbyacties in samenwerking met o.a. de Raad van Kerken, de Sociale Alliantie en de Vereniging SchuldHulpMaatje Nederland om verbeteringen in beleid te realiseren.  Handreikingen en mogelijkheden voor onderlinge uitwisseling worden geboden aan kerken op het terrein van diaconale en pastorale handelingsperspectieven in relatie tot de hoog opgelopen werkloosheid.  Voor 2015 wordt materiaal voor viering en gesprek op het terrein van armoede, economie en sociale zekerheid ontwikkeld. Dit materiaal zal in het teken staan van het thema ‘Participatie in september 2014


12

werk’ en zal verschuivingen en, verwachtingen ten aanzien van arbeidsmarkt en, sociale zekerheid in kaart brengen 3. Geloof in de kracht van lokale (geloofs)gemeenschappen – zorg en wmo  Het organiseren van kennisdeling en toerusting van lokale gemeenten om adequaat te reageren op plaatselijke ontwikkelingen en knelpunten vanwege de realisatie van diverse transities op terrein van zorg en welzijn. Het versterken van hun betrokkenheid bij uitvoering van de WMO, o.a. in samenwerking met de Federatie van Diaconieën.  Het realiseren van het project ‘Zorgzame Kerk’ in samenwerking met KIO waarin plaatselijke gemeenten zowel basisinformatie, toerusting als begeleiding wordt geboden om lokaal in hun eigen context als kerkelijke gemeenschap zorgzame aandacht te geven aan mensen die zorgafhankelijk zijn en niet voldoende beschikken over sociale netwerken. De lokale samenwerking met andere partners wordt gestimuleerd.  Het organiseren van de Paasgroeten kaartenactie in samenwerking met Exodus, het Boekencentrum en het Justitiepastoraat.  In samenwerking met andere landelijke vrijwilligersorganisaties wordt geparticipeerd in de werkgroepen van de Agenda van de Toekomst van het Ministerie van VWS om waarborgen te realiseren gericht op het realiseren van een goed samenspel tussen formele en informele zorg. 4. Geloof in de kracht van lokale (geloofs)gemeenschappen – verduurzaming kerken  Kerk in Actie participeert in het MVO Platform, dat is een verband waarin tal van ngo’s hun krachten en deskundigheden bundelen op het terrein van Maatschappelijk Verantwoord Ondernemen. Vanuit dit Platform wordt het debat met overheid en bedrijfsleven gevoerd over de kwaliteit van MVO. Verkenning vindt plaats ten aanzien van de vraag hoe diaconieën zich in de ‘participatiesamenleving’ verhouden tot sociaal en maatschappelijk verantwoord ondernemen en wat hun mogelijkheden zijn.  De GroeneKerkenactie wordt voortgezet. Met de GroeneKerkenactie willen we kerken helpen een zichtbare, positieve rol te spelen bij de noodzakelijke maatschappelijke veranderingen om de slechte gevolgen van onze huidige levensstijl (klimaatproblematiek, uitputting van grondstoffen, aantasting van de waardigheid van mens en dier, afnemende biodiversiteit) te niet te doen. De veranderingen die nodig zijn, zullen voor ieder groot zijn. Kerken, gevoed door hun waarden, kunnen hierbij een positieve, begeleidende rol spelen voor grote groepen mensen. Voor het hier en nu betekent dit dat de GroeneKerkenactie probeert het aantal kerken dat verduurzaming serieus neemt, te vergroten. Groene kerken zijn idealiter actief binnen hun eigen kerkelijke gemeente en in hun omgeving. De actie maakt het voor kerken eenvoudiger noodzakelijke informatie en hulp te vinden. We spelen vooral een faciliterende rol om het aantal aangemelde kerken te vergroten en de onderlinge advisering / hulp / motivering te versterken. De GK actie biedt haar diensten aan alle kerkgenootschappen aan. Ook met moskeeën wordt contact gezocht met de vraag mee te doen met de GroeneKerkenactie.  De samenwerking met andere kerkgenootschappen en relevante organisaties buiten de kerk t.a.v. verduurzaming wordt versterkt, o.a. via verdere implementatie van Micha Cursus. Voor wat betreft de Europese kerkelijke contacten is het voornemen weer te participeren in het groene kerkelijke netwerk van de CEC. Met niet-religieuze organisaties wordt besproken hoe de lobby richting overheid te versterken.  Bij het verbinden en versterken van ‘duurzaamheidsinitiatieven’ van lokale kerken wordt gekeken welke verbindingen er gelegd kunnen worden met andere werkvelden. In het land zijn al initiatieven t.a.v. armoede en duurzaamheid, ook zie je in de duurzaamheidsbeweging veel aandacht voor sociale aspecten (gemeenschapszin). In beide richtingen (armoede en zorg) zal waar mogelijk samenhang met verduurzaming gestimuleerd worden.  Stimuleren van het verduurzamen van de (eigen) kerkelijke organisatie en huishouding onder diverse betrokken stakeholders. In dit verband wordt ook aandacht gegeven aan de rol van (kerkelijk) geld bij verduurzaming. Het gebruik van de toolkit verduurzaming kerkelijk beheer zal worden gestimuleerd. 5. Migratie en vluchtelingen.  Kerk in Actie zet zich in voor het verbeteren van de positie van op straat gezette uitgeprocedeerde asielzoekers in samenwerking met diaconieën. Deze beleidsdoelstelling is afhankelijk van de beslissing van het Europees Comité Sociale Rechten vanwege de klacht van de Protestantse Kerk tegen de Nederlandse Staat. Partners in dit traject zijn LOS, INLIA en de gemeente Utrecht.  Lobby inzet om grootschalig gebruik van het re-entry-ban stelsel door onze overheid te verminderen met als doel om hereniging van familieleden mogelijk te maken. september 2014


13

     

Kerk in Actie zal werken aan bewustwording op terrein van de oorzaken waarom mensen moeten vluchten en de groei van draagvlak voor ‘de vreemdeling in ons midden’ stimuleren. Kerk in Actie zal middels een project aandacht geven aan de waardering en herkenning van de talenten die vluchtelingen meenemen en die binnen onze samenleving van belang zijn o.a. via het organiseren van ontmoetingen. Het organiseren van pilots met gemeenten gericht op participatie in het project ‘ondernemen in je eigen toekomst ‘van ‘New Dutch Connections’ om jongeren zonder perspectief en alleenstaande minderjarige vreemdelingen nieuwe kansen te bieden. Middels eigen publiciteit en het gericht inzetten van steunverlening wordt geprobeerd het verharde maatschappelijke klimaat en intolerantie en racisme te bestrijden. Nadruk op positie van Roma in samenwerking met onze partnerorganisaties in Brussel. Realiseren van follow up van het project “Terugkeer met perspectief” en Transithuis samen met Inlia en andere partners. Overleg met de landelijke overheid over veilige en verantwoorde terugkeerprojecten Het versterken van het onderlinge netwerk van kerken die nauw betrokken zijn bij kerken in samenwerking met diverse partners waaronder de Raad van Kerken in Nederland en INLIA.

6. Kinderrechten  Het vergroten van het netwerk van diaconieën die actief betrokken zijn bij kinderen in armoede om uitwisseling van ervaringen en initiatieven te stimuleren om daarmee zowel de plaatselijke eigen activiteiten te versterken als de samenwerking met andere partners met het oog op doorverwijzen en belangenbehartiging. Impulsen geven aan nieuwe initiatieven.  Speciale aandacht zal er steeds zijn voor de positie van kinderen en jongeren van vluchtelingen ama’s en andere migranten. Kerk in Actie participeert in de projectalliantie ‘Kind in het AZC’ die verbetering van hun rechten en leefsituatie beoogt.

Zending en werelddiaconaat algemeen Gezamenlijke buitenlandafdeling In 2011 is Kerk in Actie, samen met ICCO en de andere partners van de ICCO Alliantie, begonnen aan de uitvoering van het Alliantie bedrijfsplan voor de periode 2011 t/m 2015. Vanaf medio 2010 is het grootste deel van het werk van de gezamenlijke buitenland afdeling (GBA) van beide organisaties gedecentraliseerd naar de 7 regionale kantoren. Het gaat daarbij vooral om het programma Werelddiaconaat. Het zendingsprogramma blijft vanuit Utrecht behartigd worden vanuit een aparte werkeenheid binnen deze buitenlandafdeling. Verder is daarin de coördinatie van noodhulp ondergebracht, het internationale jongerenwerk (jongerenreizen t.b.v. Kerk in Actie) en de samenwerking met particuliere initiatieven in Nederland (Impulsis). Kerk in Actie heeft als het werk van de kerk een essentieel belang bij het laten zien van de eigen identiteit en het onderhouden van goede communicatie met kerken en gemeenten in ons land. Directe communicatie met partners en relatiebeheerders is voorwaarde voor het ervaren en ontwikkelen van partnerschap en goede voorlichting aan de gemeenten. Daarom is in de afdeling buitenland een team van 3 regio coördinatoren actief die aan deze aspecten aandacht geven. Het Werelddiaconaat wordt voor de periode 2011 t/m 2015 in zes thematische MFS programma’s uitgewerkt en voor het grootste gedeelte uitgevoerd door de regiokantoren onder de paraplu van de ICCO alliantie (zie overzicht van kantoren en landen onder Werelddiaconaat). De programma’s zijn: • Conflict Transformation & Democratization (CT&D); • Fair Economic Development (FED); • Fair Climate (FairCl); • Food & Nutrition Security( F&NS); • Basic Health and Hiv&Aids (Health); • Basic Education ( Education). Kerk in Actie ondersteunt de programmatische aanpak van de ICCO alliantie waarbij met meerdere partners samen wordt gewerkt aan gezamenlijke doelstellingen op het terrein van bestrijden van armoede en bevorderen van gerechtigheid. De toewijzing van Kerk in Actie middelen volgt de eigen beleidsmatige focus van Kerk in Actie. De middelen worden in de begroting 2015 per regio toegewezen. Voor de besteding binnen de regio’s en binnen de programma’s worden daaraan inhoudelijke criteria toegevoegd, gebaseerd op de beleidsfocus, de doelstellingen en het partnerbeleid. De begroting 2015 voor Kerk in Actie is gebaseerd op het meerjarenbeleidsplan 2013 – 2016 van de Dienstenorganisatie. De reële inkomsten van 2013 zijn als uitgangspunt voor deze september 2014


14

begroting gebruikt. Gezien de ontwikkeling van de inkomsten in 2014 is daarop een korting 10 % toegepast. Bij alle programma’s zijn de geldstromen van ICCO en van Kerk in Actie strikt gescheiden. Het werk van Kerk in Actie vindt plaats binnen het kader van de meerjaren strategische planning zoals deze in 2014 door de gezamenlijke leden van de ICCO-coöperatie is geformuleerd. Het uitgangspunt van deze strategische planning (MASP) is het werken aan de combinatie van bestaanszekerheid en bestaansrecht. Kerk in Actie gelooft er samen met de andere leden van de coöperatie in dat; verbeteringen in levensomstandigheden (inkomen, behuizing, scholing etc.) niet duurzaam zijn indien daarbij de rechten van de gemeenschappen niet het uitgangspunt vormen, anderzijds kunnen mensen alleen in volle waardigheid leven als levensomstandigheden zijn verbeterd. Juist in de combinatie van het werken aan de rechten van de mens enerzijds en verbetering van de levensomstandigheden anderzijds komt het Werelddiaconaat volledig tot uitdrukking. Het zendingsprogramma van de Protestantse Kerk wordt uitgevoerd binnen het Internationaal Programma van ICCO en Kerk in Actie. Het programma valt onder verantwoordelijkheid van Kerk in Actie en wordt gefinancierd met daartoe geoormerkt geld uit de Protestantse Kerk. De synode bepaalt het beleidskader. Het zendingsprogramma stimuleert plaatselijke gemeenten om naar buiten te kijken, over de grenzen heen en zich te laten raken door partners in andere landen. Plaatselijke gemeenten kunnen via het programma Interactief zelf verantwoordelijkheid nemen in de relatie met partners. Vertegenwoordigers van partners betrekken we bij het doordenken van ons zendingsbeleid. Kerkelijke partners stimuleren we om wereldwijd én per regio met elkaar samen te werken. Binnen de focus van Kerk in Actie richt het zendingsprogramma zich vooral op: geloven tegen de verdrukking in en geloven in de kracht van lokale geloofsgemeenschappen. Zending en werelddiaconaat in Europa en het Midden-Oosten wordt uitgevoerd los van de ICCO Alliantie. In Europa omdat dit niet tot het mandaat van ICCO behoort en in het Midden Oosten omdat de protestantse kerk daar nadrukkelijk de eigen regie over wil houden. Regiokantoren Hieronder volgt een kort overzicht van de regiokantoren, de daaronder vallende landen en eventuele landenkantoren. ICCO en Kerk in Actie willen niet langer alleen vanuit Utrecht bepalen welke projecten we in ontwikkelingslanden steunen. Om deze medezeggenschap van mensen in het zuiden vorm te geven, werken we samen in zeven verschillende regio's. Zeven regio's hebben een eigen regiokantoor en een eigen regionale adviesraad. In het deel over werelddiaconaat wordt dit nader uitgewerkt.

Partnerbeleid van Kerk in Actie Kerk in Actie werkt samen met organisaties die gevestigd zijn in het werkgebied. Zij zijn verantwoordelijk voor de planning en uitvoering van de door Kerk in Actie gesteunde werkzaamheden. Vanuit haar identiteit zoekt Kerk in Actie nadrukkelijk samenwerking met kerken en christelijke organisaties. Indien aanwezig geeft Kerk in Actie voorrang aan samenwerking met kerken en organisaties die met kerken verbonden zijn. Zij zijn de natuurlijke partners van Kerk in Actie. Kerk in Actie wil het missionaire en diaconale werk van deze partners versterken en waar mogelijk verbinden met het eigen werk van plaatselijke gemeenten in Nederland. In veel landen zijn juist kerken en hun september 2014


15

organisaties van groot maatschappelijk belang. Zij hebben een netwerk dat tot ‘grass root’ niveau reikt. Daarnaast wordt ook samengewerkt met andere organisaties die in beleid en doelstelling overeenkomen met dat van Kerk in Actie. Bij de keuze van partners staat het belang van degenen die geholpen worden vooraan. Accountability (rekenschap kunnen afleggen over resultaten) en transparantie zijn verder belangrijke criteria. Bij de partnerkeuze wordt ook gekeken naar de samenhang van de verschillende programma’s van Kerk in Actie (zending, werelddiaconaat, kinderen in de knel, noodhulp) en naar de mogelijkheden om met deze partners samen te werken als het gaat om versterking van de betrokkenheid vanuit Nederland. Daarnaast is voor Kerk in Actie een overweging bij de keuzes van partners het behouden van een relatie met landen waar sterke historische (kerkelijke en Nederlandse) banden mee zijn. Partnerschap betekent voor Kerk in Actie dat de relatie met partners meer inhoudt dan alleen, hoe belangrijk ook, een financiële relatie. Er wordt actief ingezet op het betrekken van kerkelijke gemeenten en het bredere publiek in Nederland bij het werk van onze partners. Mogelijkheden aanbieden voor ontmoeting en persoonlijke uitwisseling horen daarbij. Onze partners stellen dat ook zeer op prijs en willen daar graag aan meewerken. Partnerschap impliceert immers wederkerigheid: De relatie staat centraal, verbinding van partners (in NL en in buitenland) met kerkelijke gemeenten en bredere publiek in Nederland, ontmoeting en persoonlijke uitwisseling hoort daarbij. Bij partnerschap is er bij voorkeur een lijn terug naar de protestantse gemeenten in Nederland. De partner wordt gevraagd actief bij te dragen aan de relatie met protestantse gemeenten in Nederland. Partnerschap impliceert wederkerigheid; partners beïnvloeden elkaar en leren van elkaar. Daarbij draait het om inspiratie delen (Inspire), samen handelen (Act), bidden (Pray) voor elkaar en gaven geven en delen (give) De afspraken (contracten ) met partners staan in het kader van een duurzaam commitment. De afspraken met de partners passen binnen de beleidsfocus van Kerk in Actie en geven daar concrete uitvoering aan. Onze beleidsfocus en de mogelijkheden van de partners zijn daarbij het startpunt van de afspraken. Overigens gaat het bij het partnerbeleid van Kerk in Actie om meer dan “kerk-kerk-relaties”. Het kan ook gaan om relaties met (organisaties van) andere godsdiensten en kleine NGO’s die onze waarden ondersteunen en die een specifieke aanvulling zijn op de rol en mogelijkheden van kerken. Daarnaast wordt ook samengewerkt met andere organisaties die in beleid en doelstelling overeenkomen met dat van Kerk in Actie. Regio/landenbeleid van Kerk in Actie In de samenwerking met ICCO zijn keuzes gemaakt voor bepaalde regio’s en landen. Daarbij wijkt de keuze die Kerk in Actie maakt soms af van de selectie die de ICCO Alliantie gemaakt heeft voor de aanvraag van overheidssubsidie. Dat is mogelijk omdat Kerk in Actie voor het eigen werk niet afhankelijk is van overheidsfinanciering. Kerk in Actie maakt haar eigen keuzes binnen het door de synode vastgestelde kader. Er is dus geen sprake van dat de overheid het beleid van Kerk in Actie zou beïnvloeden. Dat wordt vastgesteld door de synode. In de aanvraag voor overheidssubsidie is bijvoorbeeld geen programma in Pakistan opgenomen. Kerk in Actie wil echter vanuit haar eigen beleid met focus op landen waar christelijke gemeenschappen kwetsbaar zijn, wel betrokken blijven bij partners in dat land en stelt daar ook middelen voor beschikbaar. Het Kerk in Actie beleid zet in op meer samenhang tussen de verschillende programma’s. Bij het maken van keuzes voor landen en regio’s zal die samenhang een belangrijk criterium zijn. Zoals al vermeld, is ook de geschiedenis van langdurige intensieve samenwerking van de Protestantse Kerk met kerken in sommige landen, een nadrukkelijke overweging bij het kiezen van inzet voor landen/regio’s. We stemmen overeen wanneer het gaat om de keuze voor de allerarmsten. In een aantal landen van de regio’s werkten zowel ICCO als Kerk in Actie al en is er sprake van toenemende samenwerking. Daarnaast zijn er echter ook landen, waar de zending wel werkt en contacten heeft, maar ICCO die niet heeft. Om Zending en Werelddiaconaat verbonden te houden en elkaar te laten ondersteunen is het dan van belang dat daar naast zendingsgeld ook diaconale gelden besteed worden. Daar is belangrijk dat Kerk in Actie indien mogelijk met deze partners samenwerkt. De omvang van de beschikbare gelden en de noodzaak om de kosten beperkt te houden, maken het nodig keuzes te maken en in sommige gevallen het relatiebeheer voor een land af te bouwen wanneer daar slechts op beperkte schaal hulp wordt geboden. Door het aantal landen te beperken versterken we de slagkracht van het werk en kan efficiënter gewerkt worden.

september 2014


16

Zending: delen van het goede nieuws Kerk in Actie staat voor een zendingsprogramma dat geworteld is in de plaatselijke gemeenten van de Protestantse Kerk in Nederland en waarin wordt samengewerkt met kerken overzee. Dit vanuit de overtuiging dat de kerk een missionaire gemeenschap is van mensen die hun hoop met anderen delen. Zij is gezonden om te getuigen van het Koninkrijk van God en van het evangelie van Jezus Christus, een boodschap van opstanding, bevrijding en verzoening, voor het leven van individuele mensen en voor de samenleving. Wereldwijd betekent dit dat Kerk in Actie met partners samenwerkt in evangelieverkondiging, gemeenteopbouw en het slaan van bruggen naar andere kerken en de bredere samenleving. Als deel van het wereldwijde lichaam van Christus bevordert Kerk in Actie de ontmoeting met christenen uit een andere context om van elkaar te leren, elkaar te bemoedigen en te inspireren bij het vervullen van onze missionaire opdracht. In 2013 is een start gemaakt met de nieuwe beleidsplanperiode. In het meerjarenbeleid zijn voor de afdeling zending een aantal strategische doelen vastgesteld gericht op het versterken van christelijke gemeenschappen in landen waar zij kwetsbaar zijn, het versterken van wederkerige relaties en het versterken van uitzendingen In 2014 is door Kerk in Actie verder doorgekozen en werd ook duidelijk dat de ontwikkeling van de inkomsten uit vrijwillige geldwerving verdere bezuinigingen nodig maakt. Het zendingsprogramma is naar haar aard en doelstelling gericht op langdurige relaties met partnerkerken. Bovendien is een belangrijk onderdeel van de het werk de meerjarige inzet van uitgezonden medewerkers. Beide elementen sluiten aan bij de strategische doelen van Kerk in Actie (wederkerige relaties en partnerschap met kerken wereldwijd en versterking van personele uitwisseling en samenwerking). De afgelopen jaren is de begroting van het zendingsprogramma steeds geleidelijk aan naar beneden gebracht. Op basis van de inkomsten 2014 zal het nodig zijn deze langzame daling sterker aan te zetten. In 2014 is daarom al een bezuiniging in de lopende begroting ingezet en gerealiseerd van € 300k. De begroting 2015 zal (voor zover het om steunverlening aan partners gaat) worden teruggebracht met 10% . Daarnaast zal in 2015 op de uitvoeringskosten bespaard worden door maatregelen in de personele sfeer. Dit betekent dat er in 2015 ten opzichte een bezuiniging gerealiseerd zal zijn van € 1.040k. In de meerjarenplanning voor het zendingsprogramma wordt voor 2016 een rekening gehouden met een reductie van nog een keer 10% in steunverlening aan partners en een vergelijkbare reductie in uitvoeringskosten. Dit zijn ingrijpende maatregelen die alleen voorkomen kunnen worden door betere resultaten van fondsenwerving. Met deze maatregelen zal naar verwachting de stand van het revolving fund zending op het gewenste niveau blijven. De korting op het programma is fors en betekent ook pijnlijke keuzen. Richtlijn is zijn voor zending gekozen speerpunten: 1. Invulling van de Kerk in Actie focus op ‘geloven tegen de verdrukking in’ met nadruk op landen waar de verhouding tussen christenen en moslims onder druk staat. Op dit thema heeft Kerk in Actie een breed netwerk en het is een thema waar onze partners uitdrukkelijk om betrokkenheid en solidariteit vragen. Door een insteek vanuit steun aan kerken in een minderheidspositie gecombineerd met een inzet voor vrede en verzoening kunnen missionaire en diaconale doelstellingen samen gebracht worden. Ook leent dit thema zich goed voor wederzijds leren. 2. Een tweede focus voor het zendingsprogramma blijft het toegankelijk maken van de Bijbel en het bevorderen van het lezen en gebruik van de Bijbel. Getuigen van het evangelie vindt haar basis in een contextuele uitleg waarin het dagelijks leven en de Bijbel met elkaar in verband gebracht worden. Kerk in Actie heeft altijd veel in het bevorderen van Bijbellezen geïnvesteerd en heeft daarom brede ervaring en een goed partnerpartnernetwerk. Voor de Nederlandse situatie waarin een levende omgang met de Bijbel steeds minder vanzelfsprekend is, is dit thema van groot missionair belang. In het kader van meer focus en richting zullen uitzendingen en activiteiten steeds meer in lijn met deze twee speerpunten gebracht worden. De in 2014 uitgevoerde evaluatie zal bij de uitwerking ondersteunend zijn. In de afgelopen jaren is gebleken dat de werkwijze van het zendingsprogramma tot goede resultaten leidt. Op de inhoudelijke thema’s wordt langs drie lijnen gewerkt die onderling nauw met elkaar verbonden zijn: • Communicatie van het evangelie: Het zendingsprogramma werkt aan het beschikbaar maken van de Bijbel en aan het bevorderen van het lezen van de Bijbel als bron van kracht en troost in het dagelijks leven en als bevrijdende boodschap. • Gemeenteopbouw: Het zendingsprogramma werkt aan het opbouwen van levendige en naar buiten gerichte geloofsgemeenschappen. Toerusting, training, leren en onderwijzen zijn belangrijke middelen daarvoor. • Bruggen bouwen: Het zendingsprogramma werkt aan het bouwen van bruggen met mensen die anders denken en geloven waarbij gezocht wordt naar wat verbindt en waar we kunnen samenwerken met het oog op verzoening, vrede en gerechtigheid.

september 2014


17

De kerncijfers vanaf de rekening 2011 tot en met de begroting 2015 van Kerk in Actie zien er als volgt uit: Zending (x € 1.000)

Baten eigen fondsenwerving Verplichte bijdragen van gemeenten Baten uit acties van derden Subsidies van overheden Rentebaten Overige baten Totaal beschikbaar voor de doelstelling Doelbestedingen subsidies en bijdragen Doelbestedingen via eigen organisatie Totaal programma Kosten beheer en administratie Werving baten (k osten eigen fondsenwerving) Totaal besteed aan de doelstelling Resultaat (mutatie in bestemmingsrerserves en/of fondsen)

Bestedingen 2015 Zending (x € 1.000)


Begroting 2015

Begroting 2014

Rekening 2013

Rekening 2012

Rekening 2011

€

€

€

€

€

7.989

9.099

9.127

9.592

10.215

69

5

14

45 25 8.059 5.860 1.948 7.808 415 722 8.945 -886

65 10 9.174 6.738 2.240 8.978 415 837 10.230 -1.056

52 119 9.367 6.762 2.406 9.167 430 737 10.334 -967

46 404 10.047 7.854 2.967 10.821 493 876 12.190 -2.143

88 243 10.561 8.687 2.608 11.295 423 913 12.631 -2.069

Begroting 2015 %

Begroting 2014 %

Rekening 2013 %

Rekening 2012 %

Rekening 2011 %

66% 22% 5% 8% 100%

66% 22% 4% 8% 100%

65% 23% 4% 7% 100%

64% 24% 4% 7% 100%

69% 21% 3% 7% 100%

Bestedingen 2015 Zending 5%

8%

Doelbestedingen subsidies en bijdragen Doelbestedingen via eigen organisatie Kosten beheer en administratie

Werving baten (kosten eigen fondsenwerving) 22%

66%

In de verdeling van de middelen en inzet van uitgezonden medewerkers is deze keuze in 2015 terug te vinden. Samengevat: het zendingsprogramma voor 2015 zal inzetten op • Versterking van focus op christelijke gemeenschappen in landen waar zij kwetsbaar zijn en dan vooral in die landen waar de verhouding tussen moslims en christenen onder spanning staan. Kerk in Actie kan vanuit een brede visie en netwerk een afgewogen bijdrage leveren aan solidariteit met onze partners én het bouwen van bruggen tussen christenen onderling en tussen christenen en moslims. Dit geeft invulling aan de Kerk in Actie focus op: geloven tegen de verdrukking in. • Versterking van de focus op Bijbel en dagelijks leven. Dit gebeurt onder andere door het uitzenden van vier jongeren naar partners in Brazilië, Guatemala, Colombia en Zuid/Afrika. Zij zullen door kennismaking met contextueel bijbel lezen in de praktijk een bijdrage kunnen leveren aan het opzetten van activiteiten rondom de Bijbel in de Nederlandse kerken. • Versterking van de verbinding tussen het (kerkelijk) partnernetwerk en kerken in Nederland. Dit gebeurt onder andere door uitgezonden medewerkers een nadrukkelijker rol te geven in het bevorderen van uitwisseling en ontmoeting en de begeleiding van bezoeken en reizen. Ook zal er in september 2014


18

de periode rond Pinksteren opnieuw een publieksdag gericht op ontmoeting en inspiratie plaats vinden (Kerk in Actie Werelddag). • Versterking van de verbinding tussen zending en werelddiaconaat vooral waar het gaat om (nood) hulp in situaties van (religieuze) conflicten en rechten van (religieuze) minderheden. Dit geeft mede invulling aan de focus op geloven tegen de verdrukking in en op de Kerk in Actie focus op noodhulp. • Afname van het aantal partners en het aantal landen waar het programma wordt uitgevoerd. Ook zullen de uitvoeringskosten worden teruggebracht door maatregelen in 2015 en 2016. Om met minder middelen en menskracht een kwalitatief goed programma te houden, zal ook het werk in grotere eenheden georganiseerd worden. Dit betekent dat de onderstaande programma´s in 2015 voor een deel zullen worden samengevoegd en dat de categorie ´overig´ zal worden beperkt. Om inzicht te geven in de verdeling van de middelen wordt in het overzicht hieronder nog de huidige indeling aangehouden. De volgende verdeling is voorzien gebaseerd op een begroting van € 5.860k aan steunverlening Verdeling subsidies en bijdragen (x € 1.000)

Programma onderdelen 1.Kerk zijn in Oost-Europa 2. Zending in minderheidssituatie 3. Bruggen bouwen in West-Afrik a 4. Bijbel en dagelijk s leven 5. Bruggen bouwen in het Midden Oosten 6. Indonesia Partnership 7.China-programma 8. Kerk zijn in Afrik a Overige: Latijns Amerik a Afrik a-Midden Oosten Azië Papua programma Wereldwijd Impulsis Overige aanvragen Totaal

Begroting 2015

Begroting 2014

Rekening 2013

€

€

€

230 1.000 400 700 330 650 360 820

300 1.100 450 700 450 750 400 850

419 1.090 474 567 430 517 485 1.037

400

500 100 300 300 400 138

489 50 418 315 361 18 92 6.762

240 300 430

5.860

6.738

1. Kerk zijn in Oost-Europa Samenwerking en ontmoeting over grenzen van kerken heen. Met partners in verschillende landen wordt gewerkt aan vijf doelstellingen: • bruggen bouwen tussen protestante en orthodoxe kerken gericht op gezamenlijke verantwoordelijkheid voor de missionaire opdracht in eigen samenleving; • bevorderen van praktische samenwerking op lokaal niveau; • steun aan protestante kerken in minderheidspositie; • verbinden van (academische) theologie en initiatieven aan de basis van de kerken; • bevorderen van kennis over orthodoxie in Nederlandse Kerken. Geschatte besteding in 2015: € 230k. Interactief is dit programma verbonden met verschillende gemeenten in Nederland. Ook wordt nauw samengewerkt met de landelijke werkgroepen gemeentecontacten. Vooral het diaconale programma(zie onder werelddiaconaat) heeft veel steun in plaatselijke gemeenten. In 2015 zal vanwege de benodigde besparingen met afbouw van het zendingsdeel van de betrokkenheid bij Oost Europa worden begonnen. 2. Zending in minderheidssituatie (Bangladesh, Pakistan, Midden-Oosten) Doelstellingen: • steun aan kleine christelijke gemeenschappen in landen met moslim-meerderheid; • onderlinge bemoediging en leren (door uitwisseling tussen kerken in deze landen); • bevorderen van samenwerking van christelijke gemeenschappen op gezamenlijke onderwerpen als jongeren/zondagsschoolmateriaal/financiële zelfstandigheid/pastorale zorg voor migranten; • bevorderen van reflectie en discussie over missionaire opdracht in eigen context en rol van buitenlandse partners daarbij; september 2014


19

• betrekken van kerkelijke gemeenten in Nederland bij deze problematiek. • bevorderen van aandacht voor rechten van religieuze minderheden Voorziene bestedingen in 2015: € 1.000k. Interactief is dit programma verbonden met classis Flevoland, provincie Noord-Holland en meerdere plaatselijke gemeenten. In 2015 zal de situatie van kerken in het Midden Oosten extra aandacht blijven vragen. Kerk in Actie is via haar kerkelijke partners nauw betrokken bij noodhulp voor Syrische vluchtelingen en ook nauw betrokken bij de positie van Christenen in Egypte. Kerk in Actie werkt, samen met anderen, aan het vergroten van om de veiligheid van christelijke gemeenschappen. Het zendingsprogramma geeft prioriteit aan kerken in een kwetsbare positie. Voorzien is dan ook dat dit programma in omvang groeit en verbonden wordt met het programma bruggen bouwen in West-Afrika en met het onderdeel christen-moslimrelaties binnen het Indonesia Partnership programma. 3. Bruggen bouwen in West-Afrika (Nigeria, Ghana, Kameroen, ondersteund door Afrikabrede instellingen) Doelstellingen: • steun aan minderheidskerken in het Noorden van genoemde landen; • versterking van programma’s in de regio gericht op gemeenschapsontwikkeling en ontmoeting; • training van religieuze voorgangers om hun gemeenschappen goed te kunnen leiden in gebieden waar spanningen tussen christenen en moslims zijn of dreigen; • opbouw van kennis over christen-moslims-relaties in deze regio (in samenwerking met andere instellingen in Nederland en in Afrika); • versterken van betrokkenheid in plaatselijke gemeenten. Geschatte besteding in 2015: € 400k (inclusief uitgezonden medewerkers in Noord-Ghana). Interactief is dit programma verbonden met classis Den Haag, classis Katwijk en classis Zierikzee. Vooral de situatie in Nigeria vraagt aandacht. Met noodhulp wordt gekeken naar opvang van vluchtelingen vanwege het toenemende geweld. Kerk in Actie is vanuit werelddiaconaat betrokken bij Mali. De situatie in de sub/Sahara landen verslechterd door toenemende radicalisering en polarisatie tussen moslims onderling en moslims en christenen. De expertise en het netwerk van zending is dan ook van belang voor bredere programma´s gericht op vreedzaam samenleven en terugbrengen van voedingsbodem voor radicalisering. Inhoudelijk zal dit programma aansluiten bij Mission in Minority Context. 4. Bijbel en dagelijks leven (Latijns-Amerika en Afrika) Doelstellingen: • steun aan partners die actief Bijbelgebruik bevorderen en verbinding leggen tussen het evangelie en het dagelijks leven; • bevorderen van uitwisseling en reflectie ten aanzien van methoden van Bijbellezen die zich richten op verbinding van Bijbel met dagelijks leven; • bevorderen van betrokkenheid van Nederlandse gemeenten, groepen en theologische bezinning bij contextueel Bijbellezen. In de afgelopen jaren zijn in verschillende regio’s trainingen voor begeleiders van bijbelleesgroepen gehouden. Deze activiteiten worden gecoördineerd door een stuurgroep waarin enkele partners uit Latijns-Amerika en Afrika vertegenwoordigd zijn. In 2015 is gekozen om het thema ´geweld en verzoening´ verder uit te werken. Het beschikbaar stellen van de Bijbel en het bevorderen van actief bijbelgebruik is een belangrijk speerpunt van het zendingsprogramma. De uitwisseling met Nederland is hiervan een belangrijk onderdeel. Ook in onze kerken is er behoefte aan een nieuwe omgang met de Bijbel. Voor 2015 zal daarom ingezet worden op het versterken van een Nederlandse poot voor contextueel Bijbellezen ten behoeve van plaatselijke gemeenten en groepen. Dit gebeurt onder meer door de jongerenuitzendingen. De bedoeling is dat de jongeren bij een partnerorganisatie meewerken en vervolgens hun ervaringen inzetten in plaatselijke gemeenten in Nederland die missionair met de Bijbel aan de slag willen. Interactief is er verbinding met het programma Intercultureel Bijbellezen waar een groot aantal Nederlandse gemeenten bij betrokken is en met verschillende partners (onder andere classis Drachten, Nicaragua, classis Leeuwarden, Colombia,). De bestedingen in 2015 worden begroot op € 700k. 5. Bruggen bouwen in het Midden Oosten (uitwerking van IP-nota) In het programma “Bruggen bouwen in het Midden Oosten” werkt Kerk in Actie –conform de opdracht van de synode in de IP nota- in de context van het conflict tussen Israël en de Palestijnen aan: • Initiatieven om isolement te doorbreken en samenwerking te stimuleren tussen Palestijnen en Joden in Israël en Palestina; september 2014


20

•

Bevorderen van betrokkenheid en steun voor rechtvaardige vrede in Nederlandse kerken, ook onder jongeren ( in samenwerking met JOP en Togetthere); • Bevorderen van ontmoeting met Palestijnse Christenen en de theologische reflectie over vragen die aan ons gesteld worden in bijvoorbeeld het document “uur van de waarheid”. Geschatte besteding in 2015 € 330k uit de middelen voor zending (inclusief uitgezonden medewerker voor Bethlehem Bible College en Redeemer Church, en uitgezonden medewerker voor bevordering van ontmoeting en contact met Palestijnse christenen). Daarnaast wordt er vanuit werelddiaconale gelden ook nog € 540k binnen dit programma besteed. Interactief is dit programma verbonden met de classis Alkmaar, en veel gemeenten en groeperingen in Nederland. Er wordt vanuit onze kerk met enthousiasme bijgedragen voor de partners in dit programma. 6. Indonesia Partnership Programma Doelstelling:  bevorderen van ontmoeting en samenwerking van Indonesische kerken en Protestantse Kerk in Nederland op 5 terreinen (uitwerking van partnerkerkenconferentie in Makassar in 2007):  diaconale roeping van de kerk;  identiteit en pluralisme (met name relatie christenen-moslims);  relatie met pentecostale Kerken;  versterking van kerkelijke organisatie en kader  Papua Geschatte besteding in 2015 is € 650k (inclusief uitgezonden medewerker bij GKSBS- Zuid Sumatra, uitgezonden medewerker bij BNKP in Nias, en uitgezonden medewerker bij UKAW Kupang en daarnaast € 300k voor ondersteuning van partners in Papua.). Interactief wordt het programma door verschillende gemeenten ondersteund met name rondom de uitgezonden medewerkers. Ook zijn Indonesische gemeenten in Nederland bij deze uitzending betrokken. Het programma wordt begeleid door een gezamenlijk Indonesisch-Nederlands steering committee en ook voor de deelonderwerpen zijn gezamenlijke commissies verantwoordelijk. Begin 2015 zal een gezamenlijke evaluatie worden besproken met de betrokken kerken en lijnen voor de toekomst worden vastgesteld. Kerk in Actie heeft in de afgelopen jaren ingezet op het betrekken van theologische opleidingen bij dit programma. Naast instellingen uit Indonesië (zowel christelijk als moslim) zijn vanuit Nederland de PThU, VU en Radbouduniversiteit betrokken. Een eigen onderdeel van het programma vormt de relatie met partners in Papua waar € 300k voor wordt begroot. Het programma zet vooral in op het versterken van (kerkelijke) initiatieven ten behoeve van basisvoorzieningen zoals onderwijs en gezondheidszorg. 7. China-programma. Doelstelling: • steun aan missionaire initiatieven van de kerken in China, met bijzondere aandacht voor Bijbelgebruik; • vergroten van kennis van situatie van kerken in China en de betrokkenheid van plaatselijke gemeenten daarbij rond de vraag wat we van de kerken in China kunnen leren Voor dit programma wordt nauw samengewerkt met de PThU (uitwisseling van docenten en studenten). Verwachte besteding in 2015 € 360k (inclusief nieuwe uitgezonden medewerker aan het Luthers Theologisch Seminarie in Hong Kong). Interactief is dit programma verbonden met de classis Amersfoort en andere protestantse gemeente. Ook is de Chinese gemeente in Amersfoort actief betrokken bij de uitzending. 8. Kerk zijn in Afrika Met een aantal kerken in Afrika is er al een langdurige relatie vanuit Kerk in Actie. Deze relaties zijn ontstaan vanuit zendingswerk in de jaren zestig en zeventig. We vinden het belangrijk om deze relaties goed te blijven onderhouden en de partnerkerken te ondersteunen in de nieuwe uitdagingen die de Afrikaanse context stelt. We doen dat in samenwerking met zendingsorganisaties van andere Europese kerken. Geschatte besteding in 2015 is € 820k (inclusief uitgezonden medewerkers in Zambia). Overige bestedingen binnen het kader van het zendingsprogramma: Niet alle relaties vanuit het zendingsprogramma vallen binnen een specifiek programma. Kerk in Actie wil ruimte houden voor nieuwe initiatieven en ook voor relaties met kerkelijke verbanden die werken in meerdere landen (zoals de All African Conference of Churches). Dit betekent dat er in de begroting van het programma zending de volgende bedragen gereserveerd staan: • steun aan partners in Azië (€ 240k); september 2014


21

• •

steun aan partners in Latijns Amerika (€ 400k); steun aan wereldwijde partners, zoals Wereldraad van Kerken (€ 430k en € 80k d.m.v. inzet via onze eigen organisatie).

Werelddiaconaat: barmhartigheid en gerechtigheid De kerk is een diaconale gemeenschap van mensen die hun liefde, gaven en middelen ‘om niet’ delen met anderen. De diaconale gemeente is een oefenplaats voor een leven als volgelingen van Jezus in het bevorderen van recht en gerechtigheid. Kerk in Actie bepleit een levensstijl die gericht is op het versterken van mensen en groepen die in de marge dreigen te raken of afhaken en niet meer mee kunnen komen. Zij zet zich in voor een wereld die duurzaam is en zonder armoede, honger, oorlog, en onrecht en waarin ieder mens recht kan doen gelden op een eerlijk deel. Bijbelse noties zoals rentmeesterschap en bevrijding, van barmhartigheid, naastenliefde en gerechtigheid krijgen in het diaconale werk handen en voeten. De drie kernwaarden: barmhartigheid, gerechtigheid en rentmeesterschap, vormen de gezamenlijke basis voor de samenwerking op het terrein van het werelddiaconaat binnen de ICCO coöperatie. We zetten de lijn die in het buitenlandwerk samen met ICCO is ingezet in 2015 voort. Programmatische samenhang tussen de inzet van onze partners, co-responsibility, delen van de verantwoordelijkheid voor het werk met regionale adviesraden en de- centralisatie, het leggen van de verantwoordelijkheid voor de uitvoering van het werk bij regiokantoren, zijn daarbij leidende begrippen. In het werelddiaconaat legt Kerk in Actie de nadruk op die initiatieven die de positie van kwetsbare mensen versterken. Verbeterde voedselproductie en, voor kleine producenten de toegang tot kredietfaciliteiten en markten zijn daarin essentieel. Het werelddiaconaat kenmerkt zich verder door een benadering waarin rechten - zoals de rechten van vrouwen, de rechten van kinderen en de rechten van inheemse volken - centraal staan. In landen waar sprake is van conflicten is extra aandacht nodig voor het steunen van groepen die werken aan vrede en democratisering. In toenemende mate betreft het hier ook conflicten welke het gebruik van natuurlijke hulpbronnen betreffen; zoals land, water en bossen. Het Wereld Diaconaat draagt bij aan verbetering van de rechtspositie van gemeenschappen die dagelijks met deze problematiek te maken hebben. In 2015 rondt de ICCO Alliantie de huidige samenwerking binnen de zes MFS programma’s af. De ICCOcoöperatie werkt op dit moment in 44 landen, met 900 partners vanuit 7 regionale kantoren. Aan elke regio is een regionale adviesraad verbonden welke het regiomanagement adviseert m.b.t. de strategische beleidskeuzes. Binnen de ICCO-coöperatie legt Kerk in Actie in elk van de regio’s in samenspraak met de regionale kantoren eigen accenten. Daarbij gaat het om:  de verbinding met het kerkelijke netwerk en het ontwikkelen van partnerschap;  het met elkaar in relatie brengen van missionair en diaconaal werk;  nadruk op het versterken van mensen en groepen in een gemarginaliseerde positie. Vanaf 2015 wordt het werk zoveel als mogelijk binnen de beperktere financiële mogelijkheden gericht op de focusgebieden van Kerk in Actie. Deze beleidsinzet van Kerk in Actie vindt plaats binnen het kader van de meerjaren strategische planning zoals deze in 2014 door de gezamenlijke leden van de ICCO-coöperatie is geformuleerd. Het uitgangspunt van deze strategische planning is het werken aan de combinatie van bestaanszekerheid en bestaansrecht. Kerk in Actie gelooft er samen met de andere leden van de coöperatie in dat; verbeteringen in levensomstandigheden (inkomen, behuizing, scholing etc.) niet duurzaam zijn indien daarbij de rechten van de gemeenschappen niet het uitgangspunt vormen, anderzijds kunnen mensen alleen in volle waardigheid leven als levensomstandigheden zijn verbeterd. Juist in de combinatie van het werken aan de rechten van de mens enerzijds en verbetering van de levensomstandigheden anderzijds komt het Werelddiaconaat volledig tot uitdrukking. Kerk in Actie zoekt en stuurt daarbij actief op het betrekken van Kerk in Actie partners (kerken en Faith Based Organisaties) bij uitvoering van de programma’s. Middels het werelddiaconaat zet Kerk in Actie ook in op het versterken van oecumenische partnerschappen. We bevorderen de samenhang tussen het werk in Noord en Zuid en onderling tussen de partners in de verschillende regio’s in het Zuiden om te komen tot een gezamenlijk mondiaal perspectief. Dit betekent meer investeren in capaciteitsopbouw, bewustwording en het versterken van oecumenische partnerschappen in relatie tot het internationale kerkelijke netwerk van de ACT Alliance. Inzetten op het versterken van de relaties tussen groepen en gemeenten in Nederland en zuidelijke partners. De middelen worden in aansluiting op de ontwikkelde MFS programma’s 2011 – 2015 in de regio’s taakstellend toebedeeld. Binnen de bestedingsruimte zal september 2014


22

worden gezocht naar nieuwe partners die passen binnen de focus van Kerk in Actie. Per regio kan daarom de verdeling van de middelen over de MFS programma’s en het aandeel Kinderen in de Knel variëren. In het licht van een terugloop van beschikbare middelen zal binnen de regio’s gekozen worden voor minder programma’s en partners in een kleiner aantal landen. De kerncijfers vanaf de rekening 2011 tot en met de begroting 2015 van Kerk in Actie zien er als volgt uit: Werelddiaconaat (x € 1.000)

Baten eigen fondsenwerving Verplichte bijdragen van gemeenten Baten uit acties van derden Subsidies van overheden Rentebaten Overige baten Totaal beschikbaar voor de doelstelling Doelbestedingen subsidies en bijdragen Doelbestedingen via eigen organisatie Totaal programma Kosten beheer en administratie Werving baten (k osten eigen fondsenwerving) Totaal besteed aan de doelstelling Resultaat (mutatie in bestemmingsrerserves en/of fondsen) Bestedingen 2015 Werelddiaconaat (x € 1.000)


Begroting 2015 € 12.919

Begroting 2014 € 14.184

Rekening 2013 € 14.278

Rekening 2012 € 14.094

Rekening 2011 € 15.664

600

570

4.432

1.160

8.394

78 64 13.661 10.610 2.709 13.319 266 1.341 14.925 -1.265

130 86 14.970 10.263 3.388 13.651 321 1.499 15.470 -500

182 83 18.975 16.930 3.802 20.733 379 1.427 22.538 -3.563

248 24 15.526 15.774 4.147 19.921 408 1.740 22.068 -6.541

314 137 24.509 18.999 4.317 23.316 362 1.857 25.535 -1.026

Begroting 2015 %

Begroting 2014 %

Rekening 2013 %

Rekening 2012 %

Rekening 2011 %

71% 18% 2% 9% 100%

66% 22% 2% 10% 100%

75% 17% 2% 6% 100%

71% 19% 2% 8% 100%

74% 17% 1% 7% 100%

Bestedingen 2015 Werelddiaconaat 2%

9%

Doelbestedingen subsidies en bijdragen Doelbestedingen via eigen organisatie Kosten beheer en administratie 18%

Werving baten (kosten eigen fondsenwerving)

71%

De volgende verdeling van middelen ten behoeve van subsidies en bijdragen is daarbij voorzien:

september 2014


23

Verdeling subsidies en bijdragen (x € 1.000)

Begroting 2015

Begroting 2014

Rekening 2013

6.715 6.715

6.950 6.950

6.832 6.832

1.500 495 270 540 1.090 3.895 10.610

1.000 413 300 600 1.000 3.313 10.263

8.661 366 360 587 123 10.098 16.930

Regionale programma's Subtotaal Specifieke programma's Noodhulp Impulsis (excl. Noodhulp) Europa Midden-Oosten Overige werelddiaconale bijdragen en activiteiten Subtotaal Totaal

Van de regionale programma's wordt € 5.900k uitgevoerd via de regional offices (exclusief € 315k FC) en €500 k (investeringsfonds) via de global office. Onderdeel van de financiering van de regionale programma´s zijn bijdragen uit de ZZO reserve ad € 500k en uit bestemmingsfondsen ad € 563k. Over de besteding hiervan zullen met betrekking tot de besteding en de uitvoering nadere afspraken met de regional offices moeten worden gemaakt. Regionale MFS programma’s Het werelddiaconaat in de gezamenlijke buitenlandafdeling wordt middels de zes MFS programma’s uitgevoerd. Hieronder volgt een korte schets van de programma’s. Binnen de ICCO-Alliantie richten ICCO en Kerk in Actie zich met name op de eerste 4 programma’s. Voor Prisma ligt het zwaartepunt bij programma 5 en voor Edukans bij programma 6. Conflict transformatie en democratisering (Conflict Transformation & Democratization) Dit programma wordt uitgevoerd in landen waar oorlogen en conflicten zijn (geweest) met name rondom land, natuurlijke bestaansbronnen en grondstoffen en door etnische en religieuze tegenstellingen. Het programma is gericht op het versterken en weerbaarder maken van maatschappelijke- en kerkelijke organisaties die werken aan vrede en verzoening en het versterken van de stem en invloed van gemarginaliseerde minderheden in het maatschappelijke en politieke proces. Zo krijgen de zwakken uit de samenleving een steun in de rug. In 2014 verlenen onze partners juridische bijstand, geven steun aan slachtoffers van seksueel geweld in oorlogssituaties, helpen vluchtelingen bij hun opvang en terugkeer, geven trainingen op het gebied van mensenrechten, stellen rapporten op met betrekking tot de mensenrechten situatie en proberen het beleid van hun nationale overheid in positieve zin te beïnvloeden. Voedselzekerheid en voeding (Food & Nutrition Security) Dit programma heeft als doel om de voeding- en voedselzekerheid van gemeenschappen in agrarische gebieden te versterken. Dat gebeurt door verbetering van landgebruik en landbouwmethodes, het verminderen van kwetsbaarheid van gemeenschappen tegen zowel klimaatals economische schokken, zoals bijv. door het aanleggen van graanbanken en het voorlichting geven om voeding- en voedselpatronen te verbeteren. Het doel is om huishoudens duurzaam te verzekeren van voedsel en gezonde voeding. Het programma ondersteunt verder gemeenschappen om zelf op te komen voor hun recht op land en voedsel, dit gebeurt door mensen te organiseren rondom het thema voedselzekerheid en hen voor te lichten over hun rechten en welke verantwoordelijkheden dit met zich meebrengt voor overheden en andere actoren. Tenslotte doen zowel onze partner organisaties als wijzelf binnen de ICCO Alliantie in het Noorden, lobby ten behoeve van het recht op voedsel en landbouwgrond. Voorbeelden van lobby zijn : Eerlijke toegang tot land, landbouw beleid en diensten die gericht zijn op kleine producenten (m.n. vrouwen). Duurzame en rechtvaardige economische ontwikkeling (Fair Economic Development) Dit programma werkt met partnerorganisaties maar ook met netwerken en bedrijven. Het programma richt zich op de versterking van de positie van kleine producenten, veelal boeren coöperaties die door economische ontwikkeling uit de armoedespiraal kunnen komen. Omdat de producenten beter beloond worden, krijgen zij geld voor goede voeding, onderwijs en gezondheidszorg van hun kinderen. Dat werkt door in hun families en de gemeenschappen waarin zij leven. Door versterking van hun ondernemerschap, toegang tot microkrediet en het creëren van toegang tot marktketens worden zij in staat gesteld betere prijzen te krijgen voor hun producten. De bijdrage van Kerk in Actie aan dit programma vindt met name plaats via het Investeringsfonds van de ICCO Coöperatie. september 2014


24

Fair Climate Het programma richt zich op het tegengaan van klimaatverandering zonder de duurzame ontwikkeling van arme landen te beperken. Prioriteit wordt gegeven aan landen die het sterkste de negatieve invloed ondervinden van klimaatveranderingen. Zij hebben te maken met overstromingen, droogte, verhoging van de zeespiegel, misoogsten etc. Het voornaamste doel van dit programma is preventie en aanpassing, bijvoorbeeld door andere vormen van energiegebruik en landbouw. Het programma wordt uitgevoerd in 18 landen en werkt met ongeveer 30 partnerorganisaties en netwerken. Uiteindelijk worden per jaar ongeveer 500.000 huishoudens bereikt die CO2 besparen en deze in de vorm van Carbon Credits in het Noorden aanbieden t.b.v. de vergoeding van de te hoge CO2 uitstoot daar. In ons eigen land wordt aan bewustwording gewerkt met als doel het omlaag brengen van energieverbruik (verminderen), het overstappen op ‘groene' en goedkopere energie (veranderen), en het compenseren van de eigen uitstoot van het broeikasgas CO2 (vergoeden). Hiertoe wordt intensief met Kerk in Actie Binnenland samengewerkt. Gezondheidszorg en Hiv-aids (Basic Health and Hiv & Aids) Het programma richt zich op het realiseren van de toegang tot goede en betaalbare gezondheidszorg voor iedereen. Specifieke aandacht is er voor de toegankelijkheid tot zorg voor arme en kwetsbare mensen, inclusief mensen die leven met HIV en/of mensen die leven met een handicap. Zij worden versterkt in hun eigen mogelijkheden om deze toegang te krijgen. Ook wordt aandacht besteed aan de onderliggende oorzaken voor een kwetsbare gezondheid zoals armoede, ongelijkheid en de marginalisering van bepaalde groepen van mensen. In talrijke landen is samenwerking met kerken en kerkelijke organisaties van groot belang om de redenen waarom mensen worden buitengesloten bespreekbaar te maken en daarmee uitgestoten mensen weer een plaats in de maatschappij te geven. De inzet van Kerk in Actie binnen dit programma is vooral gericht op HIV&AIDS. Onderwijs (Basic Education) Het programma richt zich op het verbeteren van de kwaliteit van onderwijs. Speerpunt is daarbij toegang tot basisonderwijs en beroepsonderwijs voor alle kinderen en alfabetisering voor volwassenen, met name vrouwen. In 2014 zal dit leiden tot meer kinderen op school en een hogere kwaliteit van onderwijs. Jongeren krijgen op werk gerichte scholing, waardoor hun kansen op een betere inkomenspositie vergroot worden. Regiokantoren en regionale accenten in he werk van Kerk in Actie Hieronder volgt een overzicht van de regiokantoren, de daaronder vallende landen en eventuele landenkantoren. Daarbij tevens de speerpunten van beleid van de regio’s en de specifieke inzet vanuit Kerk in Actie in de verschillende regio’s en landen. De verdeling naar regio is als volgt: Subsidies en bijdragen naar regional office (x € 1.000)

Begroting 2015

Begroting 2015

Begroting 2014

Begroting 2014

Verschil

Regio's South Asia South East Asia Central Asia Asia

799 1.206

14% 20%

826 1.247

14% 20%

-27 -41

2.005

34%

2.073

34%

-68

West Africa Central East Africa South Africa Africa

821 1.054 644 2.519

14% 18% 11% 43%

849 1.090 665 2.604

14% 18% 11% 43%

-28 -36 -21 -85

Central America & Haïti South America America

310 1.066 1.376

5% 18% 23%

320 1.102 1.422

5% 18% 23%

-10 -36 -46

Totaal

5.900

100%

6.100

100%

-200

Hierin is ook de Kinderen in de Knel bijdrage van € 1.930k opgenomen.

West Afrika Regiokantoor in Bamako (Mali).  Landen: Benin, Burkina Faso, Ghana, Liberia, Mali, Senegal, Sierra Leone. september 2014


25

 









Beleidsfocus MFS programma’s: Fair Economic Development; Food & Nutrition Security, Education, Conflict Transformation and Democratisation. Kerk in Actie besloot in 2014 om de aandacht en middelen te concentreren in een kleiner aantal landen: Ghana, Burkina Faso en Mali. Dit betekent dat het werk in Liberia en Sierra Leone wordt uitgefaseerd, een proces dat in 2015 zal worden voltooid. Mali is nieuw op de landenlijst van Kerk in Actie. Mali verkeert sinds twee jaar in een diepe crisis als gevolg van een staatsgreep en destabilisatie door fundamentalistische rebellen. Een VN vredesmacht waar Nederland aan deel neemt probeert vrede en veiligheid te herstellen. Kerk in Actie is al sinds het begin van de crisis betrokken bij noodhulp aan ontheemden. In vervolg op deze noodhulp is in 2014 gestart met een nieuw programma gericht op religieuze vrijheid en religieuze tolerantie. De positieve rol die religieuze leiders hierin kunnen spelen zal worden versterkt. Ook wordt in 2014 een start gemaakt met een nieuw programma gericht op het bestrijden van kinderarbeid. Dit wordt uitgevoerd binnen het kader van de coalitie Stop Kinderarbeid en kiest als methode het inrichten van ‘Child Labour Free Zones’; een afgebakend gebied waarbinnen alle bewoners (ouders, kinderen, leerkrachten, werkgevers, autoriteiten) zich committeren aan het uitbannen van kinderarbeid. In Mali zal het concept van de Child labour free Zone worden uitgewerkt met de partners in de waardeketen van shea-noten en sesamzaad. In Ghana blijft het partnerschap met de Presbyterian Church of Ghana zich vernieuwen. Het agrarisch werk van de PCG in Noord Ghana is gekoppeld aan het programma van de ICCO Coöperatie voor economische ontwikkeling via verbeterde waardenketens van agrarische producten. De bedoeling hiervan is dat de weg die een product van producent tot consument aflegt zo efficiënt mogelijk wordt ingericht, waarbij de boer(in) een betere prijs ontvangt en meer zeggenschap krijgt. In noord Ghana gaat het hierbij vooral om shea-noten. In het afgelopen jaar werd de langdurige samenwerking met het medisch werk van de PCG definitief afgebouwd. In de laatste jaren was de toegevoegde waarde van onze bijdrage steeds kleiner geworden, juist dankzij positieve ontwikkelingen in de basisgezondheidszorg in Ghana. Hiervoor in de plaats krijgt echter wel een andere samenwerking met de PCG vorm, gericht op het verbeteren van de voedingssituatie van kwetsbare Ghanezen. Via dit voedingsprogramma toch bijgedragen aan het verbeteren van de gezondheid van de Ghanese bevolking. Het is de bedoeling dat in 2015 een vernieuwd programma gericht op kinderrechten in Ghana vorm krijgt. Naar verwachting wordt een speerpunt daarin het bestrijden van kinderhandel. In Burkina Faso werkt een groot consortium van lokale partners aan voedselzekerheid. Onze partner ODE, de diaconale organisatie van de protestantse kerken, zorgt voor de coördinatie. Fondsen van Kinderen in de Knel worden o.a. besteed aan inhaal-onderwijs voor kinderen die geen kans hebben gehad om een reguliere school te bezoeken. Ook wordt het praktische beroepsonderwijs voor kansarme jongeren in toenemende mate verbonden aan de partners die zich richten op de productie en verkoop van shea noten en sesamzaad. Liberia en Sierra Leone komen langzaam de verwoestingen van de burgeroorlogen te boven. Daarmee komt het vredesopbouwwerk dat Kerk in Actie ondersteunde tot een einde. In de afgelopen jaren hebben ICCO & Kerk in Actie getracht om het post-conflict programma om te bouwen tot een economisch programma. Dit bleek echter een lastig en intensief traject (in termen van tijd, inzet, middelen). Mede vanwege de nieuwe behoefte om Kerk in Actie werk in Mali op te bouwen, is daarom besloten om de bijdrage van Kerk in Actie in Liberia en Sierra Leone af te sluiten na afloop van de lopende MFS II periode.

Centraal en Oost Afrika Regiokantoor in Kampala (Uganda).  Landenkantoren in Juba (Sudan) en Bukavu (DR Congo), landenvertegenwoordigers in Ethiopië en Rwanda.  Landen: Burundi, DR Congo, Ethiopië, Kenia, Rwanda, Zuid Sudan, Sudan, Uganda.  Beleidsfocus MFS programma’s: Conflict Transformation & Democratization; Fair Economic Development; Food & Nutrition Security. Ter voorbereiding op de afloop van het MFS II programma aan het einde van 2015, wordt het regionale meerjarig strategisch plan vernieuwd. Hierin is naast de hoofdthema’s ‘zekerheid’ en ‘recht’ ook een belangrijke plaats weggelegd voor het versterken van de sociaal-economische positie van vrouwen en jongeren.  Kerk in Actie concentreert zich in deze regio op DR Congo, Kenia, Uganda en Zuid Sudan. In 2014 werd de pilot van de ICCO Coöperatie in deze regio afgerond. Programma medewerkers van Prisma en Edukans blijven zeker tot in 2015 werkzaam op het regiokantoor in Kampala. De pilot heeft een meer intensieve samenwerking en nieuwe dwarsverbanden tussen de coöperatiepartners opgeleverd en leidt tot gezamenlijke inspanning richting externe fondsen. Tegelijkertijd september 2014


26









blijft het ongewis in hoeverre de diverse coöperatie-partners op langere termijn zullen willen investeren in een gemeenschappelijk programma en bureau. In DR Congo wordt vooral aandacht gegeven aan voedselzekerheid en aan mensenrechten, met speciale aandacht voor de positie van vrouwen. De samenwerkingspartners in Noord- en Zuid Kivu concentreren zich op het verbeteren en stabiliseren van de inkomens van vrouwen, op toename van zeggenschap en op landrechten. De partners van Kerk in Actie zijn ook betrokken bij een specifiek programma van Buitenlandse Zaken dat bekend staat onder de noemer ‘1325’, naar de VN-resolutie die handelt over de rechten van vrouwen in conflictsituaties. In dit programma wordt politieke participatie van vrouwen bevorderd. De partners van Kerk in Actie dragen hieraan bij door juist op lokaal en regionaal niveau draagvlak en interesse te creëren voor vrouwen in de (lokale) politiek. De opbouw van een nieuwe speerpunt m.b.t. kinderrechten heeft vertraging opgelopen maar zal tegen het einde van 2014 van start gaan. In Kenia wordt een programma uitgevoerd van Kinderen in de Knel partners die allen in west Kenya werken. Hierin wordt lobby & advocacy voor kinderrechten verbonden aan zorg voor kansarme kinderen. Eén van deze partners participeert ook in de Coalitie Stop Kinderarbeid, waar Kerk in Actie actief aan deel neemt. In Uganda ligt het accent op voedselzekerheid en op conflicttransformatie in Noord Uganda. Ook hier wordt een kinderrechten programma uitgevoerd. Dit is er op gericht om ontheemde kinderen uit Noord Uganda die in Kampala op straat leven, de kans te bieden weer terug te gaan naar het gebied waar ze vandaan komen. Zuid Sudan komt helaas steeds verder in een nieuwe crisis terecht. De strijd tegen Noord Sudan die werd afgesloten met onafhankelijkheid is nu opgevolgd door een felle interne stammenstrijd die door het gebrekkige en corrupte bestuur niet wordt beteugeld. Veel ontwikkelingsinspanningen van de afgelopen (ook van de ICCO Coöperatie) zijn in korte tijd teniet gedaan. Toch gaat het leven in Zuid Sudan door en Kerk in Actie blijft betrokken via assistentie aan ontheemden, rampenpreventie en voedselzekerheid programma’s. Het is nog niet duidelijk of het mogelijk is om verder te werken aan de kwaliteit van onderwijs en toegang voor meisjes tot onderwijs.

Zuidelijk Afrika Regiokantoor in Pretoria (Zuid Afrika).  Landenkantoren in Antananarivo (Madagascar), Lilongwe (Malawi) en Harare (Zimbabwe)  Landen: Zuid Afrika, Angola, Madagascar, Malawi, Zimbabwe.  Beleidsfocus MFS programma’s: Fair Economic Development; Basic Health and HIV & Aids; Food & Nutrition Security; Conflict Transformation & Democratization. In 2015 wordt de Regionale MASP verder uitgewerkt en gekeken hoe de focusgebieden van Kerk in Actie daar op aan sluiten.  Kerk in Actie concentreert zich op Zuid Afrika, Zimbabwe en Malawi.  In Zuid Afrika ligt in toenemende mate het accent op het versterken van de positie van kleine boeren en landarbeiders. Het gaat hierbij om de rechten van burgers, vooral het recht op het land waarop zij wonen en werken. Daarnaast blijft ook in 2015 de bestrijding van HIV/AIDS een belangrijk aandachtspunt voor Kerk in Actie. Een derde aandachtsgebied blijft het klimaat, waarbij aandacht voor bewustwording van klimaatrisico’s en lokale oplossingen voor energievragen. Speciale aandacht is er voor de rechten van seksuele minderheden.  In Zimbabwe continueert Kerk in Actie de financiering van projecten, die zich richten op de rechten van bewoners in stedelijke gebieden. Gezien de omvang van HIV/Aids in dit land, blijft specifieke aandacht noodzakelijk voor kinderen en jongeren, o.a. door bewustwording en voorlichting betreffende de risico’s van deze pandemie.  In Malawi wordt gewerkt aan een samenwerking met het Uchembere netwerk: een aantal van 19 christelijke organisaties, actief in basisgezondheidszorg, die in samenwerking met de overheid aandacht besteedt aan moeder- en kindzorg. Voorts wordt gewerkt aan voorlichting op het gebied van HIV/Aids. Zuid en Centraal Azië Landenkantoren in India, Kirgizië, Nepal, Pakistan en Bangladesh. Landen: Bangladesh, Pakistan, Nepal, India, Kirgizië, Tajikistan, Afghanistan.  Beleidsfocus: Voedselzekerheid en duurzame inkomensverbetering, Rechten van kwetsbare groepen; in het bijzonder kinderen en gehandicapten. Kerk in Actie Werelddiaconaat en Kinderen in de Knel wordt uitgevoerd in : Bangladesh, Pakistan, Nepal, India en Kirgizië  Bangladesh kenmerkt zich momenteel door snelle economische groei (7%) waar helaas vele armen op het platteland niet van meeprofiteren. Hoofddoel van de ICCO programmering in dit land is dan ook de inzet op inclusieve en duurzame economische ontwikkeling. Concreet houdt dit in dat al het werk een bijdragen levert aan armoedebestrijding en sociale rechtvaardigheid in september 2014


27









plattelandsgemeenschappen. Dit wordt bereikt door samenwerking met de overheid, maatschappelijke organisaties en de private sector. Het streven is om significante en duurzame impact te bereiken o.a. middels ‘schaalvergroting’ en lobby die gebaseerd is op onderzoek en innoverende projecten. Verder worden services en kennis ontwikkeld om te zoeken naar de mogelijkheden voor (social impact) investeringen. Binnen het Bangladesh programma zal in 2015 worden gezocht naar uitbreiding van de werelddiaconale inzet. Het goed voorbereid zijn van lokale gemeenschappen op (natuur-)rampen is daarbij ook een aspect wat aandacht krijgt. Pakistan blijft een land met veel zorgen en uitdagingen; o.a. door extreme armoede, religieus extremisme en politiek conflict. De nadruk van de programmering ligt middels Zending op het zijn van een partner voor de christenminderheid ter plaatse. Vanuit de Kerk in Actie focus ‘versterken van lokale (geloofs-) gemeenschappen’ wordt er ook diaconaal werk uitgevoerd op het terrein van voedselzekerheid en verbetering van de situatie van gehandicapte kinderen in Pakistan. Verder kan er potentieel noodhulp worden verleend in geval van een natuurramp. De uitdagingen voor het werk in India zijn gerelateerd aan de enorme verschillen in het uitgestrekte land; ultra rijkdom in combinatie met extreme armoede, prestigieuze wetenschap in combinatie met 11,9 miljoen kinderen die niet naar school gaan (Unicef 2014) enz. Het programma van ICCO in India richt zich op het realiseren van duurzame levensomstandigheden voor groepen die hier van verstoken zijn. Hiervoor wordt samengewerkt met de private sector, o.a. middels initiatieven van maatschappelijk verantwoord ondernemen. Belangrijk hierbij is de voortdurende aandacht voor sociale rechtvaardigheid en waardigheid. In India is door de jaren heen een eigenstandig Kinderen in de Knel programma ontstaan; partners in deze coalitie werken aan verbetering van rechten van het kind vooral door het verbeteren van de toegang tot educatie (in het bijzonder voor meisjes) en het terugdringen van kinderarbeid. Specifieke aandacht is er binnen dit deel van het KK programma voor de positie van Dalits en gemarginaliseerde tribale groepen. In 2015 maken partners een start met het realiseren van Kinderarbeid Vrije Zones; geografische gebieden waarin alle kinderen naar school gaan en waarbinnen voorkomen wordt dat kinderen nog in arbeid terecht komen. Daarbij wordt ook aandacht geschonken aan de verbetering van de (rechts-) positie van de werkende ouders, zodat het gezinsinkomen niet achteruit gaat. In Nepal wordt het werelddiaconale werk voortgezet middels 2 sterke christelijke partners werkzaam in afgelegen gebieden in het noordwesten van het land. Deze inzet richt zich met name op verbetering van de voedsel-en inkomenssituatie van de gemeenschappen. In iets mindere mate spelen hierin ook elementen zoals water, sanitatie en gezondheid een rol. De inzet van ICCO in Nepal is dat ook kleine producenten onderdeel uitgaan maken van de keten tot de markt en daardoor uiteindelijk duurzaam een beter inkomen kunnen genereren. In Centraal Azië kampt Kirgizië nog steeds met de erfenis uit de tijd van de Sovjet Unie; inefficiënte overheid, corruptie, weinig economische kansen met veel arbeidsmigratie tot gevolg, onvoldoende kwaliteit van het onderwijs etc. De nadruk van het werk van ICCO in Kirgizië ligt bij het versterken van marktketens voor landbouwproducten, verder is er aandacht voor beroepsonderwijs, de positie van migranten en het voorbereid zijn op rampen. Met fondsen van Kerk in Actie (ZZO en KK) wordt gewerkt aan verbetering van de positie van en perceptie op kinderen met geestelijke handicaps. Centraal in dit programma staat het Janyryk (‘make the voices heard’) netwerk; 22 organisaties deels onder verantwoordelijkheid van ouders van gehandicapte kinderen.

Zuid Oost Azië & Pacific Regiokantoor in Den Pasar (Indonesië).  Landen: Indonesië, Vietnam, Myanmar, Cambodja, Filipijnen.  Het werk van Kerk in Actie vindt binnen deze regio plaats in 3 focuslanden; Indonesië, Myanmar en Cambodja.  Gezien de problematiek in Zuid Oost Azië kiest de Regio Zuid Oost Azië & Pacific (op advies van haar Regionale Raad) voor een strategische focus op ‘inclusief en duurzaam gebruik van natuurlijke hulpbronnen’ (Natural Resource Management). De totale doelstelling voor het werk van ICCO in deze regio is: ‘lokale gemeenschappen in hun kracht zetten zodat ze in staat zijn om eerlijke en duurzame toegang tot en controle te krijgen over natuurlijke hulpbronnen en economische kansen’.  De 3 landen waar Kerk in Actie WD en KK wordt uitgevoerd zijn de landen waar verhoudingsgewijs meer moet worden gedaan op het terrein van gerechtigheid en waardigheid. Als zodanig is dit werk gerelateerd aan beleidsfocus 5, er zijn verder ook elementen van focus 2 en focus 4. september 2014


28







In Myanmar vinden momenteel in hoog tempo veranderingen plaats, maar nog steeds is Myanmar verreweg het armste land in deze regio. De partners van Kerk in Actie zetten zich in voor verbetering van de voedselzekerheidssituatie (F&NS) en versterking van democratische principes in lokale gemeenschappen. (CT&D). Ook draagt Kerk in Actie bij aan de opvang van vluchtelingen vanuit Myanmar net over de grens in Thailand. Specifiek wordt hier ook, via KK, ingezet op toegang tot educatie voor de kinderen van vluchtelingen om hun toekomstperspectief te verbeteren. In de samenwerking met ACT wordt nagedacht over programmering ter ondersteuning aan de terugkomst naar Myanmar van vele vluchtelingen vanuit m.n. Thailand in de komende jaren. Partners van Kerk in Actie in Cambodja zetten zich in voor inheemse en andere bevolkingsgroepen die bedreigd worden in hun bestaan ten gevolge van conflicten rond de natuurlijke hulpbronnen zoals land, water en bos. Ook zijn er 3 Kinderen in de Knel partners; er wordt o.a. gewerkt aan vermindering van geweld tegen kinderen (incl. kinderhandel gerelateerd aan toerisme) en het verhogen van bewustzijn in de samenleving m.b.t. de rechten van kinderen. In Indonesië werken partners in Yogyakarta aan vermindering van geweld/pesten onder jongeren en verbetering van de situatie van straatkinderen. Op andere plaatsen in Indonesië draagt het Werelddiaconaat bij aan verbeterde voedselzekerheid en economische situatie middels coöperatieve groepen (o.a. Sumatra en Java). Tevens zetten partners zich in voor versterking van de democratie en verbetering van mensenrechtensituatie in Indonesië. Mede omdat Indonesië een middeninkomensland is gaat de ICCO programmering zich hier de komende jaren sterk richten op toegang tot marktketens voor groepen die hier nog niet vanzelfsprekend deel van uit maken. Daarbij wordt ook gekeken naar de mogelijkheden voor sociaal investeren en inzet van andere financiële producten.

Zuid Amerika Regiokantoor in La Paz (Bolivia).  Landen: Bolivia, Brazilië, Colombia, Paraguay, Peru.  Beleidsfocus MFS programma’s: Fair Economic Development: Conflict Transformation & Democratization; Food Security. Het meeste wordt bijgedragen aan het thema Conflicttransformatie & Democratisering. In 2015 wordt de Regionale MASP(strategisch beleidsplan) verder uitgewerkt en gekeken hoe de focusgebieden van Kerk in Actie daar op aan sluiten.  Kerk in Actie concentreert zich op: Bolivia, Brazilië, Colombia, het Gran Chaco gebied (een deel van Argentinië, Bolivia, Paraguay) en in mindere mate Peru.  In Bolivia wordt een programma gefinancierd, dat zich richt op sociaalpsychologische en juridische steun aan seksueel misbruikte meisjes en op lobby richting lokale en nationale overheden voor verbetering van beleid en wetgeving dienaangaande. Ook in 2015 zal daar aandacht voor zijn. Daarnaast is er steun aan een voedselzekerheid-programma voor inheemse boerenfamilies in de Hooglanden van Bolivia.  In het dunbevolkte, afgelegen Gran Chaco gebied van vooral Paraguay, maar ook van Bolivia en Argentinië, voeren kerkelijke en niet-kerkelijke partnerorganisaties gezamenlijk een programma uit met inheemse gemeenschappen en organisaties, gericht op toewijzing van land en op een economisch en cultureel bestaan. De samenwerking met Church World Service (VS) voor inheemse mensen in de Gran Chaco wordt voortgezet.  Gezien het feit het budget van Kerk in Actie ook voor deze regio minder is geworden, heeft het kantoor besloten om zich uit Peru terug te trekken. Met het oog daarop, wordt in 2015 nog slechts één partner in dat land gesteund.  Colombia blijft een focusland van Kerk in Actie. Er is veel aandacht voor de situatie van kinderen, zoals werkende kinderen en kinderen, die slachtoffer zijn van seksueel geweld van leger en geweld door bewapende groepen, voor verbetering van bestaansperspectieven en recht op terugkeer naar land en woonplaats. Met fondsen van het Ministerie van Buitenlandse Zaken voeren partners van Cordaid en ICCO/Kerk in Actie een meerjarig programma uit, gericht op de verbetering van de participatie in het maatschappelijke middenveld, vooral wanneer er vrede tussen de strijdende partijen in het land is bereikt. Kerk en Actie draagt hieraan – zij het bescheiden – bij.  In Brazilië zet Kerk in Actie in op het tegengaan van seksuele uitbuiting van en geweld tegen meisjes. Daarnaast blijft er steun voor buurtopbouwwerk en cultuurversterking van zwarte jongeren in de sloppenwijken van verschillende miljoenensteden, vooral in het arme noorden en noordoosten. Zwarte Quilombola-gemeenschappen worden gesteund via een programma van duurzame economische ontwikkeling.  De steun wordt gecontinueerd aan organisaties in 7 Latijns Amerikaanse landen, die aangesloten zijn bij Defense for Children International en in dat kader een regionaal meerjarenprogramma september 2014


29



uitvoeren voor jongeren en kinderen in conflict met de wet, waardoor ze vaak in een politiecel of gevangenis verkeren. Verbetering van behandeling en wetgeving, alternatieve (= meer educatieve) straffen, voorlichting aan en lobby bij autoriteiten worden daarbij nagestreefd. Voor de komende jaren wil het Zuid Amerika programma zich meer concentreren op kinderen en (zwarte) jongerenproblematiek, vooral rondom (seksueel) geweld in Colombia en Brazilië en op klimaat/voedselzekerheid/economische ontwikkeling in het Gran Chaco gebied.

Centraal Amerika Regiokantoor in Managua (Nicaragua).  Landen: El Salvador, Guatemala, Honduras en Nicaragua.  Beleidsfocus MFS programma’s: Fair Economic Development, Conflict Transformation & Democratization, Fair Climate. In 2015 wordt de Regionale MASP verder uitgewerkt en gekeken hoe de focusgebieden van Kerk in Actie daar op aan sluiten.  Kerk in Actie concentreert zich op: Guatemala en Nicaragua. Kerk in Actie draagt bij aan het thema Seksueel geweld en uitbuiting & Preventie van geweld tegen jongeren, vrouwen en inheemse bevolking in Guatemala en Nicaragua. Met het oog daarop zijn in 2014 contracten afgesloten met een drietal nieuwe organisaties in Guatemala, die in 2015 zullen worden verlengd.  In Nicaragua worden binnen het hoofdprogramma Participatie van Vrouwen & Jongeren in de Rurale Economie, ondernemende vrouwen in een rurale regio ondersteund, die een Masteropleiding Duurzame Landbouw aan de Baptistenuniversiteit volgen. Kinderen in de Knel Kerk in Actie stelt kinderen als doelgroep centraal in het programma Kinderen in Knel. Inhoudelijk sluit dit programma sterk aan bij de beleidslijnen van organisaties als het Better Care Network, waarvan Kerk in Actie actief lid is, End Child Prostitution, Child Pornography and the Trafficking of Children for Sexual Purposes, (ECPAT, een wereldwijde coalitie tegen seksuele uitbuiting van kinderen) en Defence for Children International (DCI). Lobby & Advocacy ten aanzien van de rechten en de specifieke positie van kwetsbare kinderen, vormen een belangrijk onderdeel van het Kinderen in de Knel programma. In 2013 heeft Kerk in Actie een onderzoek naar kinderrechten laten uitvoeren, waarvan de aanbevelingen zijn verwerkt in het nieuwe beleidsplan voor de periode 2014 – 2016, dat in 2014 definitief gestalte zal krijgen. Projecten van Kinderen in de Knel worden vooral uitgevoerd binnen kaders van het CT&D programma en nog gedeeltelijk binnen de beleidslijnen voor Onderwijs, Gezondheidszorg & HIV/Aids. In 2015 zal nader worden bepaald waar deze projecten gepositioneerd zullen zijn binnen de (Regionale) beleidsplannen (MASP). Lokale organisaties in het zuiden ontvangen steun, opdat ze kunnen opkomen voor werkende kinderen en straatkinderen. Daarmee wordt zo veel mogelijk kinderarbeid en uitbuiting tegengegaan. Dienaangaande is er een sterke inhoudelijke band met de Stop Kinderarbeid Campagne (SKA), een coalitie van 6 Nederlandse organisaties, waarvan Kerk in Actie een actief lid is. SKA heeft in 2014 een ruime meerjarige financiering van het Ministerie van Buitenlandse Zaken ontvangen, bedoeld voor relevante projecten van partnerorganisaties van de 6 leden van de coalitie. Andere doelgroepen zijn seksueel uitgebuite kinderen, gehandicapten en kinderen die in gevangenissen of in oorlogssituaties leven. Financiële steun gaat naar die projecten, waarbij kinderen zich bewust worden van hun eigen rechten en zich kunnen ontwikkelen. Met de inkomsten voor het Kinderen in de Knel programma worden projecten gefinancierd gericht op het verbeteren van de kansen en positie van kinderen binnen de bovengenoemde wereld-diaconale programma’s (met uitzondering van Fair Climate). Er ligt dus een sterk accent op de aandacht voor kinderrechten en het tegengaan van kinderarbeid. Daarom wordt het grootste deel van de gelden besteed in het CT&D programma, waar kinderrechten een specifiek aandachtspunt zijn. Voor het Kinderen in de Knel programma is in 2015 € 1.930k begroot. Noodhulp Kerk in Actie noodhulp namens de achterban via kerken en gerelateerde organisaties. Noodhulp beantwoordt aan directe noden van mensen in moeilijke omstandigheden. In het werk wordt onderscheid gemaakt tussen noodhulp (direct na een ramp), wederopbouw (hulp om mensen na een ramp weer op gang te helpen) en preventie (mensen vòòr een mogelijke ramp helpen deze beter te doorstaan). Doordat Kerk in Actie zowel werkt aan directe noodhulp als aan structurele verbetering september 2014


30

van de levensomstandigheden kan er een koppeling gemaakt worden die de hulpverlening effectief maakt ook op langere termijn. Voedselhulp wordt bijvoorbeeld gegeven via partners van Kerk in Actie die verstand hebben van landbouw en van voedselzekerheid. Dan kan de koppeling met wederopbouw en preventie direct gelegd worden en de kwetsbaarheid voor rampen wordt verminderd. Andere mogelijkheden van integratie van preventie in landbouwprogramma’s zijn: het verbouwen van andere gewassen bij meer droogte en het ontwikkelen van andere economische activiteiten naast landbouw zodat boeren in tijden van droogte ook andere bronnen van inkomsten hebben. Kerk in Actie zal zich in 2015 voor preventie en voorbereid zijn op rampen concentreren in een aantal landen/gebieden waar de bevolking extra risico loopt. Kerk in Actie voert noodhulp uit via partnerorganisaties meestal verbonden met de ACT Alliantie (Action by Churches Together). Doordat deze (kerkelijke) partners de situatie ter plekke goed kennen en vaak een fijn vertakte structuur hebben kan goed en snel hulp verleend worden. De situatie in het Midden-Oosten vervult ons met grote zorg. We verwachten dat in 2015 in Syrië en Irak nog grote inspanningen nodig zijn op humanitair gebied. Verder zullen we hulp (moeten) blijven verlenen aan ontheemden in Zuid Soedan. Onze inzet in de Filipijnen zal zich in 2015 richten op wederopbouw na de cycloon Yolanda. In Ethiopië gaan we door met het werken aan rampenpreventie. In zijn algemeenheid werken we aan het versterken van rampenparaatheid van ACT Fora in concentratiegebieden voor noodhulp. Daarnaast zullen we nog andere noodhulp en rampenpreventie projecten ondersteunen. Om het werk van Kerk in Actie op het gebied van noodhulp te kunnen uitvoeren is in 2013 een klein netwerk van Nederlandse ervaren professionele diaconale vrijwilligers opgezet. Dit zal worden voortgezet om bij rampen advies te geven aan partners en collega’s ter plekke en om de plaatselijke gemeenten in Nederland op de hoogte te houden van ons werk overzee. Als er een grote ramp plaatsvindt, dan roept Kerk in Actie op tot extra acties specifiek voor dit doel en wordt er ook gezocht naar andere fondsen om de hulpverlening te ondersteunen (bijvoorbeeld via SHO, giro 555). Het Luisterend Dienen programma wordt in samenwerking met de GZB uitgebouwd en in voorkomende gevallen (indien geen SHO actie) meer ingezet ook voor de gezamenlijke werving van noodhulp gelden. In de communicatie van Kerk in Actie wordt Noodhulp meer zichtbaar gemaakt als een permanent aandachtpunt ook buiten grote acties om. Kerk in Actie begroot in 2015 € 500k besteden aan noodhulp algemeen voor de volgende doelen:  Directe hulp bij kleinere rampen en bij ‘vergeten rampen’  Vergroten van weerbaarheid tegen het optreden van rampen zoals droogte en overstromingen (voorkomen en voorbereid zijn voor het geval dat)  Versterken van het netwerk van de ACT Alliantie in de concentratiegebieden voor noodhulp vanuit Kerk in Actie  Inzet van vrijwilligers voor het trainen van partners in het omgaan met risico’s in hun omgeving. Vanuit de bestemmingsfondsen noodhulp o.a. Filipijnen en Zuid Soedan, wordt daarnaast een onttrekking van € 1.000k begroot. Overige werelddiaconale activiteiten en bijdragen Naast de bedragen die Kerk in Actie inbrengt in het gezamenlijke programma binnen de ICCO coöperatie zijn er een aantal werelddiaconale bijdragen waarvoor Kerk in Actie een eigen verantwoordelijkheid heeft. Het betreft hier onder andere het werk in het Midden-Oosten, in Oost Europa en in landen waar alleen Kerk in Actie werkt. Verder gaat het over bijdragen vanuit Kerk in Actie aan internationale oecumenische organen zoals de ACT Alliance en APRODEV, bijdragen aan projecten van de Wereldraad van Kerken en campagnes in Nederland. Deze bijdragen worden bij elkaar gebracht onder de noemer ‘overige werelddiaconale activiteiten en bijdragen’ en als zodanig in de begroting op genomen. Bruggen Bouwen in het Midden Oosten Zie voor dit programma de beschrijving onder zending. Het programma richt zich op bevorderen van ontmoeting en samenwerking van Palestijnen en Joden en geeft daarmee uitvoering aan de Israël en Palestina nota van de Protestantse Kerk in Nederland. In 2015 is voor dit programma een bezuiniging voorzien in de pas met de algehele reductie van Kerk in Actie en komen daarmee de uitgaven voor partners op € 540k.

september 2014


31

Sociale rechtvaardigheid en -participatie in Oost Europa Kerk in Actie vindt het belangrijk om betrokkenheid te houden bij achtergestelde groepen in Oost Europa. In veel landen van het voormalige oostblok is inmiddels economische ontwikkeling op gang gekomen en/of zijn landen lid geworden van de Europese Unie. Voor de armste landen, Moldavië en Oekraïne, zet Kerk in Actie in op steun aan kwetsbare groepen die in de samenleving buiten de boot dreigen te vallen. Het gaat dan om straatkinderen, alleenstaande tienermoeders, jongeren in de gevangenis en bejaarden. In veel plaatselijke gemeenten is er grote betrokkenheid op deze landen en doelgroepen en Kerk in Actie wil dat graag mede ondersteunen. In 2015 is voor het programma Euro € 270k aan diaconale middelen begroot (een reductie van 10% vergeleken met 2014). Wereldwijde relaties Kerk in Actie is als uitvoeringsorganisatie van de Protestantse Kerk nauw betrokken bij het werk van de Wereldraad van Kerken en actief lid van de ACT-alliance (Action by Churches Together). Door als kerken wereldwijd samen te werken kan, vooral in noodsituaties, efficiënt en doelmatig worden geholpen. Daarvoor is coördinatie van het werk en training op specifieke onderdelen nodig. De bijdrage van Kerk in Actie aan oecumenische organisaties en internationale netwerken op diaconaal gebied wordt voor 2015 op € 300k begroot en is in lijn met de algemene reductie teruggebracht met 10%. Luisterend Dienen Luisterend Dienen (LD) is het (wereld)diaconale programma van Kerk in Actie gericht op de gemeenten die zich verbonden weten met het gereformeerde belijden. Ook de GZB is nauw verbonden met deze gemeenten. Vanwege de eenheid in het diaconale handelen van de kerk worden via dit programma ook diaconale projecten van de GZB gesteund. In 2012 hebben de Protestantse Kerk in Nederland en de GZB een samenwerkingsovereenkomst gesloten, waarin is bepaald dat Luisterend Dienen het gezamenlijke diaconale programma wordt van de Protestantse Kerk/Kerk in Actie en de GZB. Luisterend Dienen steunt diaconale projecten van zowel Kerk in Actie als de GZB. Tevens wordt er samengewerkt bij noodhulpacties. Voor de verdeling van de fondsen gelden de volgende uitgangspunten: de kosten van de organisatie van LD zullen beperkt zijn tot max.10% van de totale baten fondsenwerving. In principe worden geoormerkte giften besteed waarvoor ze bestemd zijn. Het totaal van de inkomsten wordt uiteindelijk verdeeld volgens de sleutel 2/3 aan projecten van Kerk in Actie en 1/3 aan projecten van de GZB. Het eigenaarschap van LD blijft bij Kerk in Actie, maar voor de aansturing is een gezamenlijk stuurgroep benoemd die uitvoering geeft aan de gemaakte afspraken. Kerk in Actie en de GZB verbinden zicht tenminste tot 2016 aan dit programma. In 2015 zal de extra gezamenlijke inzet worden geëvalueerd en zal er gekozen worden deze al dan niet voort te zetten. Het streven is om in 2015 een groei van tenminste 10% in de inkomsten van het Luisterend Dienen programma te realiseren t.o.v. de inkomsten in 2014. Om de identiteit van het programma binnen Kerk in Actie te waarborgen is een speciale werkgroep gevormd die verantwoordelijk is voor het selecteren van de projecten die door Luisterend Dienen worden ondersteund. Deze werkgroep wordt gevormd door predikanten en diakenen uit gemeenten die zich verbonden weten met het gereformeerde belijden. In 2015 zal het accent liggen op het betrekken van meer gemeenten bij het programma Luisterend Dienen. Het maken van toerustingsmateriaal over diaconaat gericht op deze gemeenten. Het organiseren van de jaarlijkse Luisterend Dienen Dag en deze dag meer bekendheid geven in de richting van de achterban.

Communicatie en fondsenwerving Communicatie en fondsenwerving zijn gericht op het vergroten en verzilveren van de verbondenheid van gemeenten met het missionaire en diaconale werk in Nederland én in het buitenland. C&F richt zich eveneens op mensen die betrokken zijn bij of sympathiek staan tegenover het werk van Kerk in Actie en van de Protestantse Kerk in haar geheel. Communicatie vertaalt het werk van Kerk in Actie naar de verschillende doelgroepen en geeft omgekeerd terugkoppeling aan de beleidsmakers. Fondsenwerving zorgt voor de financiële middelen om het werk uit te kunnen voeren. Binnen heel Kerk in Actie dient het besef te groeien dat voor het in stand houden van de omvang van het zending en diaconale werk fondswerving en communicatie voorwaardelijke activiteiten zijn die door iedereen ondersteund dienen te worden. De communicatie en fondswerving t.b.v. Kerk in Actie wordt binnen een aparte programmalijn uitgevoerd en begroot. (zie werkplan & begroting C&F 2015). De twee doelstellingen (14 en 15 ) in deze beleidsperiode zijn: het realiseren van een stabilisatie van de vrijwillige inkomsten en het in de communicatie meer benadrukken van het september 2014


32

eigenaarschap van de plaatselijke gemeenten van Kerk in Actie. Door meer focus in wat we met de achterban willen delen (programma’s, thema’s en projecten) en door te investeren in onderzoek naar de behoeften van de achterban willen we een duurzame relatie opbouwen en onderhouden met kader en kerkleden. Om de relatie met de gemeenten te versterken is het relatieprogramma in 2014 vernieuwd. De gemeenteadviseurs Kerk in Actie die hieraan invulling geven gaan zich richten op alle gemeenten van de Protestantse kerk. Met de kerken die eveneens in Kerk in Actie participeren voor onderdelen van het werk zal een plan gemaakt worden om meer te gaan bijdragen aan het werk van Kerk in Actie.

Overige activiteiten Impulsis – Particulier Initiatief Onder de naam Impulsis biedt Kerk in Actie (samen met ICCO en Edukans) plaatselijke gemeenten en particuliere organisaties met een eigen project op het gebied van zending en werelddiaconaat de mogelijkheid tot advisering, samenwerking en medefinanciering. In 2015 zal worden ingezet op het verbinden van deze projecten met de programma’s van Kerk in Actie zodat samen gewerkt kan worden aan kwaliteitsverbetering en effectiviteit. De plaatselijke gemeente of organisatie werft zelf een deel van de fondsen. De ambitie is om dit programma in de komende beleidsperiode nadrukkelijker in te zetten als product naar plaatselijke gemeenten en ook te verbinden met het programma Kinderen in de Knel en andere Kerk in Actie doelstellingen. Op dit thema zal gericht Particulier Initiatief ondersteund gaan worden. Kerk in Actie zal daarnaast nadrukkelijker dan in het verleden nagaan of ze een faciliterende en ondersteunende rol kan spelen voor de eigen projecten van de plaatselijke gemeente zonder dat daarbij financiering mogelijk is. Dit gebeurt in nauwe afstemming met de Gemeenteadviseurs Kerk in Actie. Centraal staat de doelstelling om Particulier Initiatief (PI) meer bij de diaconale en zendingsprogramma’s van Kerk in Actie betrekken. (zie doelstelling 16) Het draait hierbij om het zoeken naar en betere verhouding met het PI. Het PI meer zien als logische partner in het werk van Kerk in Actie door hen met advies en samenwerkingsmogelijkheden ten dienste te staan en eventueel mede te financieren In de praktijk zal in 2015 de naam Impulsis naar de achtergrond verdwijnen en zal Kerk in Actie zich sterker direct profileren naar het Particulier Initiatief. Voorwaarde voor begeleiding door de medewerkers van Impulsis is dat de aanvragende organisatie een directe en inhoudelijke relatie heeft met het ontwikkelingsproject. Het gaat dan om stichtingen die speciaal voor dit doel zijn opgericht. Af en toe zijn er ook diaconieën of ZWO commissies die direct een project op het gebied van zending en werelddiaconaat begeleiden, maar dat komt minder voor. Kerk in Actie ondersteunt plaatselijke initiatieven als er een duidelijke actieve betrokkenheid is vanuit de kerkelijke gemeenten en als het project aansluit bij het werk van Kerk in Actie (land, thema, duurzaamheid en effectiviteit). Armoede bestrijden en werken aan gerechtigheid vanuit de haarvaten van kerk en samenleving krijgt op deze manier handen en voeten. De adviseringstaak van Impulsis sluit goed aan op het Diaconaal Actief aanbod en andere dienstverlening van Kerk in Actie aan de plaatselijke gemeenten. Voor ondersteuning van particulier initiatief vanuit de gemeenten die het werk van Kerk in Actie dragen, is in 2015 een bedrag van € 495k beschikbaar. In 2015 zal Impulsis opnieuw een gedeelte van de beschikbare ZZO gelden voor ondersteuning van Particulier Initiatief voordragen. Internationaal Jongerenwerk Kerk in Actie (Togetthere) Onder druk van minder financiële mogelijkheden zal het programma Togetthere vanaf 2015 in kleinere omvang en met een meer toegespitste doelstelling doorgaan. De naam van het programma komt uiteindelijk te vervallen omdat het werk integraal onder de naam van Kerk in Actie uitgevoerd zal worden. De nadruk zal liggen op het begeleiden van jongerenreizen t.b.v. Kerk in Actie. Het jongeren trainersprogramma zal worden gecontinueerd. De keuze om in beperkte vorm door te gaan met het werk van Togetthere heeft enerzijds te maken met het feit dat hiervoor vanuit de zijde van de ICCO Coöperatie geen structurele financiering meer beschikbaar is. Daarnaast is het voor Kerk in Actie niet mogelijk om deze functie in de huidige omvang te handhaven gezien vanuit de keuze om de financiële steunverlening als het primaire proces zoveel mogelijk te ontzien. De uitvoering van jongerenreizen t.b.v. Kerk in Actie blijft gehandhaafd. In 2015 wordt een start gemaakt met een reisaanbod voor een groter aantal deelnemers. Dit programma sluit aan op inhoudelijke programma lijnen van Diaconaal Actief en de campagnes van Kerk in Actief zoals de kerst campagne en de veertig dagen tijd campagne. Met een hogere deelnemers bijdrage zullen de

september 2014


33

geïnvesteerde programma kosten voor dit onderdeel grotendeels weer als deelnemersbijdragen binnen komen. Voor de afronding van het Changemaker programma in samenwerking met World Servants en Edukans en het Volunteers programma in het buitenland zal in de eerste helft van 2015 nog 1 Program Officer aan het werk moeten blijven. Organisatie van een traineeship, een afsluitend event in maart 2015, het samenstellen van een publicatie met eindresultaten en het opstellen van een eindrapportage en eindafrekening zijn de belangrijkste taken die in dat kader moeten worden uitgevoerd. De financiering voor de formatie hiervan zullen SBOS financiering terugkomen. Voor 2015 is een bedrag van € 322k beschikbaar uit Kerk in Actie middelen. Vanuit dit geld kan de aanstelling van een projectmedewerker reizen Kerk in Actie en voortgaande financiering van het jongerentrainingsprogramma met secretariële ondersteuning bekostigd worden. De huidige coördinator van Togetthere zorgt in 2015 voor een soepele overgang en afronding van de werkzaamheden van het lopende team. Om het programma reizen te ontwikkelen is een bedrag van € 50k als werkbudget beschikbaar. Dit sluit aan op de ingezette inkrimping voorstellen en biedt de mogelijkheid om met de nieuwe focus een doorstart te maken. Het grotendeels extern gefinancierde Changemaker programma krijgt tot 31 juni 2015 ondersteuning van een projectmedewerker die uit SBOS geld wordt gefinancierd. Daarmee wordt dan 2,3 fte basis formatie van Togetthere door Kerk in Actie voor geheel 2015 gefinancierd en 0,8 fte voor het eerste half jaar, met een doorbelasting van de betreffende kosten op het SBOS project Changemaker. Missionaire trainingen (HKI) De primaire taak van het HKI wordt in de kerkorde omschreven als het ondersteunen van het missionaire werk van de PKN en haar directe partners. Kerk in Actie en GZB werken samen bij het realiseren van een trainingsaanbod voor de eigen uitgezonden medewerkers. De missionaire trainingen worden in samenwerking met andere onderwijsinstellingen uitgevoerd. Hiervoor zullen samenwerkingsovereenkomsten afgesloten worden. Kenmerk van dit aanbod zal zijn: maatwerk en training on the job. Er is daarbij geen actief aanbod meer naar andere missionaire /uitzendende organisaties buiten de Protestantse Kerk. Voor Kerk in Actie zal een opleidingscoördinator de opleidingstaak van het HKI coördineren en deels uitvoeren. De opleidingscoördinator werkt binnen het internationale programma in nauw overleg met de afdeling zending In de begroting 2015 is 0,5 Fte formatie en voor de directe kosten i.v.m. trainingen een bedrag van € 50k opgenomen.

Mensen In deze begroting wordt de vaste formatie van Kerk in Actie verder verminderd. Dit is nodig omdat de verwachtte en begrote inkomsten 10% lager zijn dan in 2014. Deze verkleining van de formatie gaat sneller dan voorzien in het meerjaren beleidsplan van de DO. Deze teruggang zal bereikt worden door bestaande vacatures in 2015 en volgende jaren niet in te vullen. Daarnaast worden sommige onderdelen van het werk verkleind. Dit is het geval bij het werk van Togetthere en het scholingswerk t.b.v. Kerk in Actie. Bij het ontstaan van vacatures zal gekeken worden of door intern schuiven van formatie voorzien kan worden in het invullen van essentiële plekken. Deze teruggang zal zoveel als mogelijk via natuurlijk verloop en een meer flexibele inzet over alle onderdelen van het programma Kerk in Actie, opgevangen kunnen worden. In overleg met de verantwoordelijke managers wordt gekeken hoe de formatie het beste over de verschillende onderdelen verdeeld kan worden.

september 2014


34

Basisformatie Kerk in Actie

Begroting 2013

(in fte's) Management Binnenlands diaconaat HKI Zending ICCO & Kerk in Actie (IP) ICCO & Kerk in Actie (P&D) Noodhulp Togetthere

1) 2)

3,00 5,58 2,10 11,67 2,61 1,70 2,00 3,30 31,96

Begroting 2014 2,90 5,52 0,90 10,63 2,52 1,00 2,00 3,30 28,77

Beleidsplan 2013-2016 (2015)

3,00 5,58 2,10 11,67 2,61 1,70 3,00 3,30 32,96

Begroting 2015 3,00 5,51 0,50 10,33 2,52 0,33 2,00 2,50 26,69

1) Waarvan 0,8 fte via ICCO. 2) Betreft 1 fte voor 4 maanden in 2015.

Verandering t.a.v. cultuur, kwaliteit en personeel Om de inhoudelijke doelstellingen te kunnen realiseren zijn veranderingen nodig t.o.v. de huidige situatie op het gebied van cultuur, kwaliteit, en personeel van het programma. Hierop wordt in de onderstaande paragrafen ingegaan. Cultuur Het besef van samenhang binnen het totale programma Kerk in Actie dient te groeien. Teveel wordt er in deelbelangen gedacht. Er moet meer vanuit het totaal gedacht en gewerkt worden. De samenhang tussen werelddiaconaat, zending en diaconaat in Nederland wordt versterkt door een gemeenschappelijke focus. Dat maakt een eenduidiger communicatie over het werk mogelijk. Alle medewerkers van Kerk in Actie dienen te beseffen dat voor het realiseren van de inhoudelijke doelstellingen financiële middelen voorwaardelijk zijn. Wij zijn dus afhankelijk van een succesvolle fondswerving. Inzet van iedereen en een gedeeld gevoel van urgentie is hierbij van belang. Het versterken van de ondernemerschap zal extra aandacht krijgen. Daarnaast zal een meer flexibele instelling van de medewerkers gevraagd worden om de gewenste innovatieve plannen te realiseren. Om de relatie tussen het wereld diaconale werk en de gemeenten hier te versterken is een sterker zicht en begrip nodig voor identiteit en specifieke verwachtingen van Kerk in Actie binnen de regionale bureaus van ICCO en Kerk in Actie. Een gedeelde visie op het eigene van het diaconale werk is daarbij nodig. Dit zal een rol spelen bij de ontwikkeling van een gedeelde werkcultuur binnen de ICCO coöperatie. Middels een uitvoeringsarrangement zijn hierover in 2014 afspraken gemaakt. Deze geven richting aan de samenwerking in 2015. Kwaliteit Bij afname van middelen zal de kwaliteit van het werk sterker benadrukt worden. Minder doen maar wat we doen beter doen is daarbij het uitgangspunt. Daarbij gaan we kritisch kijken naar waar we niet mee door willen gaan. Het middel van de Balance Scorecards zal daarbij een rol spelen. Ten behoeve van de verschillende onderdelen van Kerk in Actie inclusief de regionale kantoren zal met een op deze onderdelen toegespitste scorecard gewerkt gaan worden. Bij de indicatoren zullen zowel kwantitatieve als kwalitatieve indicatoren gebruikt worden. Personeel Bij afname van middelen zal de omvang van de personele bezetting van Kerk in Actie daarmee in de pas dienen te lopen. Gerichte inzet en nadere keuzes maken zijn nodig tijdens deze beleidsperiode om de teruglopende middelen op te vangen. Gezien deze situatie zal van het personeel een flexibele inzet gevraagd worden om binnen Kerk in Actie (of breder binnen de DO en de ICCO coöperatie) van functie te veranderen, zich bij te scholen en daar bij te springen waar dat nodig is. Daarnaast is ook het samenwerken met andere programmalijnen van belang om gezamenlijk bepaalde doelen te behalen in het werk van de DO en het ondersteunen van de Protestantse Kerk in het algemeen. Daartoe zal er middels individuele scholing en teamdagen aandacht zijn voor het ontwikkelen van de competenties (flexibiliteit en ondernemerschap) die daarbij horen. De volgende aspecten met betrekking tot het personeelsbeleid zijn van belang:  Om de afname van het aantal fte’s op een inhoudelijk verantwoorde wijze te kunnen realiseren is het nodig dat er gewerkt wordt aan meer flexibiliteit. Dit is nodig voor opvang van werk over de september 2014


35



verschillende programmaonderdelen heen. Bij voortgangs- en beoordelingsgesprekken zal hier gericht aandacht aan gegeven worden; De nadruk wordt gelegd bij het ontwikkelen van: ondernemerschap, flexibiliteit en samenwerken. Ondernemerschap is nodig om de financieringsmogelijkheden beter te signaleren en te benutten, flexibiliteit en samenwerken zijn vooral gericht op het versterken van de samenhang binnen het programma Kerk in Actie en de bereidheid om over de eigen teams en afdelingen heen samen te werken. Scholing en training zal met name ingezet worden ter versterking van de hierboven genoemde competenties. Medewerkers zullen gestimuleerd worden meer gebruik te maken van de interne en externe scholingsprogramma’s.

Middelen Kostenbeheersing van de eigen activiteiten en het vergroten van de efficiëntie zullen de komende periode meer centraal komen te staan. Daarnaast zal de aandacht uit moeten gaan naar het verwerven van doelsubsidies voor de eigen activiteiten en projecten. In de fondswerving zal gewerkt worden aan het mogelijk maken van vormen van geoormerkt geven en het inzetten van vormen van investeren vanuit (diaconaal)vermogen. Het versterken van het belang van fondswerving en het zien van de (nieuwe) fondsenwervende mogelijkheden door alle Kerk in Actie medewerkers dient te groeien. In deze begroting is richting gegeven aan de vermindering van financiële mogelijkheden door besparing van de uitvoeringskosten en behoud, zoveel als mogelijk, van de financiële steunverlening. Uitgaande van de meerjarenraming van de verwachte baten (opbrengst vrijwillige geldwerving) is het nodig om zowel de eigen kosten (personeel en eigen activiteiten) als het niveau van de financiële steun en hulp verlening over de hele linie van Kerk in Actie terug te brengen met gemiddeld 10%. Er wordt echter niet over de hele linie 10% bespaard. Sommige onderdelen worden ontzien terwijl andere onderdelen geheel of voor een groot gedeelte afgebouwd worden. Concrete maatregelen die in 2014 al in gang zijn gezet: • Extra fondsenwervende acties in 2014 om achterstand zoveel mogelijk in te lopen; • Vacatures alleen invullen als ze in lijn zijn dit plan; • Bestemmingsfondsen beter benutten om de reserves voor werelddiaconaat te ontzien; • Uitvoeringskosten Noodhulp verminderen; Voorgenomen maatregelen voor 2015 en daarna: • Steunverlening -10% voor Zending en WD (Beleidsfocus is richtingaanwijzer voor keuze projecten en partners); • Uitvoeringskosten en formatie aanpassen aan lager niveau van de steunverlening; • Uitgaven C&F -10% voor zowel communicatie als fondswerving; • Halvering van de WD-bijdrage aan Binnenland; • Kerk in Actie-bijdragen aan de programma's DO (KIO-financiering basisdienstverlening /JOP/Expertise Centrum) stoppen of verminderen; • Programma Togetthere verkleinen en veranderen (1 fte blijft behouden t.b.v. het reizenprogramma t.b.v. Kerk in Actie); • Alle maatregelen in begroting 2015 werken structureel door naar 2016 en volgende jaren; • Vermindering formatie regiocoördinatie met 1 fte per 1/1/2016 en kritisch bezien van effectieve inzet beleidsvorming Kerk in Actie; • Kijken naar afbouw van co-financieringen van inzet door derden (afhankelijk van gesprekken hierover in loop van 2014 en 2015). Met dit pakket aan maatregelen hoopt Kerk in Actie te bereiken: • Versterking profiel Kerk in Actie als bondgenoot van gemeenten en partners; • Herstel niveau Revolving Fund WD boven 25% van de operationele jaaruitgaven (2016 e.v.); • Stabiele verhouding uitgaven/inkomsten Zending • Revolving Fund Zending blijft boven de norm van 25%; • Stabiele inkomsten voor Binnenlands Diaconaat met eigen passende verdienmodellen. Een aantal van deze maatregelen zal ook personele gevolgen en dus onzekerheid met zich meebrengen. Vanzelfsprekend zullen wij in nauwe samenwerking met HRM zoveel mogelijk passende ondersteuning bieden in het zoeken naar een passende oplossing, toegesneden op de personen die het zal betreffen. De maatregelen hebben ook effecten hebben voor de begrotingen van de andere programma’s. Deze zijn met de programmamanagers van de programma’s besproken en daarna binnen het MT van de DO verder uitgewerkt. Dit plan is in het bestuur van de DO besproken en vervolgens door de directie vastgesteld. Het zal worden uitgevoerd onder verantwoordelijkheid van de Programmamanager Kerk in Actie, in nauw september 2014


36

overleg met de Programmamanager C&F, het hoofd IP en Zending en de teamleider Binnenlands Diaconaat.

Vrijwilligers De inzet van talloze plaatselijke vrijwilligers, ambtsdragers en taakdragers voor het werk van Kerk in Actie is van onschatbare waarde. Naast deze plaatselijke vrijwilligers zijn andere vrijwilligers binnen de dienstenorganisatie werkzaam voor Kerk in Actie. Ruim 50 vrijwilligers zetten zich in voor diverse werkzaamheden, zoals opmaak en verzendklaar maken van rondzendbrieven, vertaalwerk, standmedewerker op evenementen en beurzen, voorbereiding Landelijke Diaconale Dag en Diaconale Regiodagen, ondersteuning Diakonia en Kerk in Actie Duurzaam leven. Sommigen van hen zijn wekelijks actief, anderen zijn beschikbaar wanneer hun hulp nodig is. De inzet van al deze vrijwilligers helpt niet alleen de werkdruk te verlichten, maar is een essentiële bijdrage aan het werk van Kerk in Actie. De inzet van vrijwilligers wordt juist bij afname van de financiële mogelijkheden alleen maar belangrijker. Vrijwilligers die binnen de verschillende teams meewerken hebben een volwaardige plek binnen de organisatie en worden bij werkoverleggen betrokken. Gerichte inzet van deskundige vrijwilligers in aanvulling op de vaste formatie wordt van steeds groter van belang. Op alle relevante werkvelden werken nu vrijwilligers die in nauwe samenhang met en gecoördineerd door de verantwoordelijke (project)managers hun werkzaamheden verrichten. Dit willen wij graag continueren naar de toekomst toe. Wij zien de vrijwilligers als een waardevol onderdeel van onze werkorganisatie.

september 2014


37

5.

Begroting 2015 Kerk in Actie

Staat van baten en lasten

Baten

Ref.

(x € 1.000)

Begroting 2015

Begroting 2014

Rekening 2013

Beschikbaar voor de doelstelling Baten uit eigen fondsenwerving Collecten, giften en schenkingen Nalatenschappen

1

18.032 2.160 20.192 2.350 22.542

20.400 2.393 22.793 2.253 25.046

20.098 2.609 22.707 2.645 25.353

Verplichte bijdragen van gemeenten

2

450

450

450

Baten uit acties van derden

3

600

570

4.701

Subsidies van overheden

4

0

0

315

Bijdragen voor dienstverlening

5

141

155

179

Baten uit beleggingen (rentebaten)

6

125

195

236

Overige baten Opbrengst publicaties Diverse baten

7 8

75 21 96

75 5 80

81 99 180

23.954

26.496

31.414

Bijdragen van derden

Totaal beschikbaar voor de doelstelling

september 2014


38

Lasten

Ref.

(x € 1.000)

Begroting 2015

Begroting 2014

Rekening 2013

Besteed aan doelstellingen Programma's Zending Werelddiakonaat 1) Binnenlands diaconaat 9

7.808 13.319 1.903 23.030

8.977 13.650 1.910 24.537

9.167 20.733 2.758 32.659

10

2.254

2.550

2.342

25.284

27.087

35.000

55 225 96 40 488 904

55 244 116 40 486 942

62 274 130 45 521 1.033

Totaal lasten

26.188

28.029

36.033

Totaal baten

23.954

26.495

31.414

Totaal resultaat

-2.234

-1.534

-4.619

Werving baten Kosten eigen fondsenwerving Subtotaal Beheer en Administratie Staf en ondersteunende afdelingen Directie Financiën & Control Human Resource Management C&F- servicedesk Facilitaire Zaken

11

1) Inclusief Noodhulp, Kinderen in de Knel en FairClimate.

Resultaatverdeling

Begroting 2015

(x € 1.000)

Begroting 2014

Rekening 2013

Het resultaat is toegevoegd (+) of onttrok k en (-) aan Bestemmingsreserves Egalisatiereserve diaconaat Revolving fund Zending Revolving fund Werelddiaconaat Revolving fund Kinderen in de knel Revolving fund Noodhulp Egalisatiereserve ZZO Reserve Werelddiaconaat Protestantse kerk Reserve Zending Protestantse kerk Bestemmingsfondsen Noodhulpfondsen Overige fondsen

Totaal

september 2014

-26 -873 280 0 31 -500 -13 -13 -1.114

-1.534

3 -535 -101 -142 -157 -52 -456 -431 -1.872

-500 -620 -1.120

0

-3.007 260 -2.747

-2.234

-1.534

-4.619


22 -1.056 -500

39

Toelichting op de staat van baten en lasten De kerncijfers vanaf de rekening 2011 tot en met de begroting 2015 van Kerk in Actie zien er als volgt uit: Kerncijfers Kerk in Actie

Norm minimaal maximaal

Balanstotaal in € 1.000 Resultaat Bestemmingsreserves (excl. Noodhulp) in % Baten in € 1.000 Lasten in € 1.000 Bestedingspercentage baten Bestedingspercentage lasten Kosten fondsenwerving in % Kosten beheer & administratie in %

25-35%

9% - 12,5%

Personele lasten in € 1.000 Ziek teverzuim in % (begroot is Falk enorm) Basisformatie in fte Bijzondere formatie in fte

Begroting 2015

Begroting 2014

Rekening 2013

Rekening 2012

Rekening 2011

-2.234 22%

-1.534 25%

27.861 -4.619 27%

28.679 -8.589 26%

36.957 -2.914 29%

23.954 26.188 96,1% 87,9% 12,5% 3,5%

26.495 28.029 92,6% 87,5% 12,5% 3,4%

31.414 36.033 96,4% 88,0% 11,7% 3,4%

28.718 37.307 116,2% 89,5% 13,9% 2,9%

39.173 42.087 93,9% 90,5% 13,7% 2,4%

2.786 4,00% 26,7 3,0

3.076 4,00% 28,8 4,0

3.498 4,25% 32,1 5,1

3.493 8,48% 33,0 6,9

3.315 8,38% 33,5 7,7

Algemeen De begroting 2015 sluit met een onttrekking aan de bestemmingsreserves van € 2.234k. Hiervan wordt € 1.114k onttrokken aan bestemmingsreserves en € 1.120k aan bestemmingsfondsen. Beschikbaar voor de doelstelling Baten eigen fondsenwerving Bij het begroten van de opbrengsten uit collecten, giften en schenkingen is uitgegaan van de realisatie in 2013. Gezien de jaarlijkse daling van deze inkomsten is rekening gehouden met een vermindering van 5% per jaar. Ook de opbrengsten uit nalatenschappen laten in voorgaande jaren een daling zien. De aard van deze post geeft grote onzekerheid ten aanzien van de realisatie. Bij lagere werkelijke opbrengsten uit nalatenschappen ten behoeve van Zending en Werelddiaconaat wordt het verschil ten opzichte van de begroting ten laste van de betreffende egalisatiereserves gebracht. Onder de bijdragen van derden is een bijdrage opgenomen van de Stichting de Zending van € 1,6 mln. Deze is conform de toezegging gelijk aan de begroting 2014. De bijdragen van overige instellingen is voor 2015 verhoogd op basis van de inkomsten 2013. Het betreft hier veelal bijdragen met een specifieke bestemming. Baten uit acties van derden Van lopende noodhulpacties via de Samenwerkende Hulporganisaties (SHO) worden de opbrengsten conform een vastgesteld aandeel verantwoord in het betreffende actiejaar. De uit de samenwerkingsovereenkomst met de vereniging De Evangelische Omroep te Hilversum voortvloeiende bijdragen worden op projectbasis toegekend. In de begroting is rekening gehouden met een gemiddelde jaarbijdrage. In december 2014 wordt een nieuwe samenwerkingsovereenkomst getekend. Deze overeenkomst geldt voor de jaren 2015 t/m 2017. Subsidies van overheden Door de dienst Terugkeer en vertrek van het Ministerie van Veiligheid en Justitie is in 2012 een subsidie toegezegd van € 862k voor het project Transithuis. Uitvoering van dit project vond plaats door de Stichting INLIA en deze is ultimo 2013 afgerond.

september 2014


40

Rentebaten Met het oog op de huidige rentestand en de afname van het eigen vermogen zijn deze opbrengsten lager begroot. Overige baten De post overige baten laat in 2015 geen grote afwijking zien ten opzichte van de begroting 2014. Beschikbaar naar Kerk in Actie programma Kerk in Actie is het missionaire werk in het buitenland en het diaconale werk in het binnen- en buitenland van de Protestantse Kerk in Nederland. De hiervoor benodigde middelen worden geworven via de (sub)programma’s:  zending;  werelddiaconaat (buitenland), inclusief: - noodhulp (buitenland); - kinderen in de knel (buitenland); - fairclimate (buitenland);  diaconaat (binnenland). De beschikbare (bruto) bedragen naar programma kunnen als volgt worden weergegeven. Beschikbare middelen programma's

Begroting 2015

(x € 1.000)

Begroting 2015

Begroting 2014 €

Begroting 2014 %

Verschil €

Zending Werelddiak onaat Diaconaat

8.059 13.661 2.234

35% 57% 9%

9.174 14.970 2.352

35% 56% 9%

-1.115 -1.309 -117

Totaal

23.954

100%

26.495

100%

-2.541

Beschikbare middelen programma's in 2015 9%

Zending Werelddiakonaat

35%

Diaconaat

57%

Bestedingen aan doelstellingen De in de begroting 2015 opgenomen bestedingen zijn als volgt: Bestedingen 2015 Kerk in Actie (x € 1.000)


Begroting 2015 %

Begroting 2014 %

Rekening 2013 %

Rekening 2012 %

Rekening 2011 %

67% 21% 3% 9% 100%

65% 23% 3% 9% 100%

71% 20% 3% 6% 100%

68% 21% 3% 8% 100%

72% 18% 2% 7% 100%

Een nadere omschrijving van de onder de bestedingen aan doelstellingen gehanteerde begrippen kan als volgt worden weergegeven.

september 2014


41

Doelbestedingen subsidies en bijdragen Dit betreffen de direct met partners overeengekomen projectfinancieringen. Doelbestedingen via eigen organisatie Het betreft hier activiteiten die in het kader van de doelstelling vanuit de eigen organisatie, en dus niet via partners, worden uitgevoerd. Deze activiteiten liggen onder meer op het gebied van binnenlands diaconaat, voorlichting en communicatie en Interactief. Kosten beheer en administratie Dit zijn de kosten die door de ondersteunende afdelingen van de Dienstenorganisatie van de Protestantse kerk (zoals Financiën, HRM en Facilitaire Zaken met huisvesting) aan Kerk in Actie worden doorberekend op basis van de begrote bezetting. Werving baten (kosten fondsenwerving) Hieronder wordt verstaan de kosten eigen fondsenwerving die specifiek betrekking hebben op de opbrengsten uit collecten, giften en schenkingen. Kosten met betrekking tot de werving van de overige baten worden niet apart gepresenteerd.

Bestedingen 2015 Kerk in Actie 3%

9%

Doelbestedingen subsidies en bijdragen Doelbestedingen via eigen organisatie Kosten beheer en administratie

Werving baten (kosten eigen fondsenwerving) 21%

67%

In het vervolg van deze begroting zullen de bestedingen per programma nader worden toegelicht.

september 2014


42

Financiële ratio’s bestedingen Ratio's Kerk in Actie

Norm

Begroting

Begroting

Rekening

Rekening

Rekening

2015

2014

2013

2012

2011

67,0% 20,9% 87,9% 8,6% 3,5% 100,0%

64,9% 22,6% 87,5% 9,1% 3,4% 100,0%

70,9% 19,7% 90,6% 6,5% 2,9% 100,0%

68,5% 21,0% 89,5% 7,6% 2,9% 100,0%

72,7% 17,8% 90,5% 7,1% 2,4% 100,0%

60-70%

73,3% 22,9% 96,1% 9,4% 3,8% -9,3% 100,0%

68,7% 23,9% 92,6% 9,6% 3,6% -5,8% 100,0%

81,3% 22,6% 104,0% 7,5% 3,3% -14,7% 100,0%

89,0% 27,3% 116,2% 9,9% 3,8% -29,9% 100,0%

75,4% 18,5% 93,9% 7,4% 2,5% -3,8% 100,0%

9-12,5%

12,5%

12,5%

11,7%

13,9%

13,7%

% ten opzichte van de totale lasten Doelbestedingen: Subsidies en bijdragen Via eigen organisatie Werving baten Kosten beheer en administratie

4,5-4,75%

% ten opzichte van de totale baten Doelbestedingen: Subsidies en bijdragen Via eigen organisatie Werving baten Kosten beheer en administratie Mutatie in reserves en fondsen % t.o.v. opbrengst vrijwillige geldwerving Kosten eigen fondsenwerving

Kosten eigen fondsenwerving Het percentage fondsenwerving komt in 2015 uit op het maximum van de door Kerk in Actie gehanteerde norm van 9 tot 12,5%. Vanuit het Centraal Bureau Fondsenwerving is een norm gesteld van maximaal 25% van de opbrengsten vrijwillige geldwerving. Aan deze norm wordt ruimschoots voldaan. Directe steunverlening Dit percentage geeft aan hoeveel procent van de baten aan directe steunverlening wordt besteed. Het percentage in 2014 zit in het midden van de door Kerk in Actie wenselijk geachte bandbreedte van tussen de 60% en 70%. Kosten beheer en administratie Aan de voor Kerk in Actie gehanteerde interne normering van maximaal 4,5 tot 4,75% wordt in de begroting 2015 voldaan.

september 2014


43

Personeelsformatie Naast de basisformatie van Kerk in Actie (zie onderdeel Personeel in jaarplan) is er ook sprake van inzet van mensen ten behoeve van Kerk in Actie vanuit andere programma- en stafafdelingen. De personeelsformatie ten behoeve van Kerk in Actie is als volgt:

Formatie t.b.v. Kerk in Actie

Begroting 2015

(in fte's)

Basisformatie Kerk in Actie Via afdeling Communicatie en fondsenwerving: C&F - fondsenwerving en donateursadm.* C&F - KIA-voorlichting en Interactief

Begroting 2014

Rekening 2013

Rekening 2012

(Gem iddeld)

(Gem iddeld)

26,69

28,77

32,11

33,00

8,70 10,00 45,39

7,78 11,24 47,79

8,37 10,98 51,46

6,98 9,50 49,48

Bijzondere aanstellingen: Uitgezonden medewerkers/Togetthere

3,00

4,00

5,09

6,90

Staf en ondersteunende afdelingen: % aandeel Kerk in Actie fte aandeel Kerk in Actie

12% 9,50

12% 9,74

15% 11,10

14% 10,81

57,89

61,53

67,65

67,19

2,49 17,81 5,59 12,69 7,38 30,10 76,06

78,66

74,15

77,20

Totaal Kerk in Actie Totaal staf en ondersteunende afdelingen Directie SSC - Financiën & Control SSC - P&O SSC - IT (m.i.v. 2015 in SSC, voorheen in FZ) C&F - servicedesk Facilitaire Zaken

* Betreft de totale formatie van deze unit. De inzet ten behoeve van Kerk in Actie kan worden geraamd op 90%.

Vermogensontwikkeling Het eigen vermogen van Kerk in Actie is als volgt onderverdeeld. Reserves Deze reserves kunnen egalisatie- en/of continuïteitsreserves, bestemmingsreserves en herwaarderingsreserves zijn. De reserves van Kerk in Actie vallen in de categorie bestemmingsreserves. Besteding van bestemmingsreserves kan slechts indien dit binnen de gegeven ‘bestemming’ plaatsvindt. De gevormde bestemmingsreserves mogen geen verplichting betreffen. Fondsen Deze bestemmingsfondsen zijn vanwege de specifieke bestemming, die door derden (gevers of overheid) is bepaald, slechts aan te wenden voor de specifieke bestemming. Beleid bestemmingsreserves Kerk in Actie wijst jaarlijks op grond van de begroting van Kerk in Actie, die is vastgesteld door de kleine synode, de bedragen toe ten behoeve van de steunverlening aan partners en projecten door het internationaal programma van ICCO en Kerk in Actie. Indien de steunverlening aan bepaalde projecten vertraagd is of om moverende redenen door de relatiebeheerders niet aan een project wordt toegekend, vloeien de gelden die niet besteed zijn terug in een revolving fund. Deze bestemmingsreserve kan aangewend worden om in een volgend jaar eventuele tekorten te dekken wanneer de inkomsten achterblijven bij de begroting. Op deze wijze wordt voorkomen dat een onverwachte daling van inkomsten leidt tot vermindering van al aan partners september 2014


44

toegezegde steun. De revolving funds fungeren zo als egalisatiereserve voor de doelen waarvoor de gelden zijn bestemd. Bij de toekenning van de bedragen voor steunverlening wordt de restrictie gegeven, dat in de eerste drie kwartalen van het boekjaar maximaal 90% van het totaalbedrag mag worden toegezegd. Blijken de inkomsten in het lopende jaar voldoende om de uitgaven te dekken, dan wordt het laatste deel van de gelden besteed. Voor de revolving funds wordt als buffer voor mogelijk lagere opbrengsten een minimale norm aangehouden van 25% van de bruto begrote baten van het jaar volgend op het verslagjaar met een bovengrens van 35%. Alleen voor het revolving fund Noodhulp wordt een reserve aangehouden van minimaal € 1 mln., zodat bij rampen snel kan worden gereageerd, vooruitlopend op fondsenwerving. Voor de ZZO (Zwakzinnigen Zorg in Ontwikkeling) reserve zijn bij de overdracht aparte afspraken vastgelegd. Per 1 januari 2008 heeft de overdracht plaatsgevonden van het vermogen van de (ZZO) aan Kerk in Actie ten behoeve van projecten voor mensen met een verstandelijke handicap in ontwikkelingslanden. Voor de egalisatiereserves nalatenschappen geldt dat lagere of hogere opbrengsten uit nalatenschappen voor Zending en Werelddiaconaat ten opzichte van de begroting worden gemuteerd op deze reserves. De begrote opbrengsten worden jaarlijks bepaald aan de hand van een 3-jaars gemiddelde. Als het saldo van de revolving funds na het eerste halve jaar hoger is dan 35% wijst de programmamanager Kerk in Actie een extra bedrag voor steunverlening toe met inachtneming van het doel waarvoor de gelden van het betreffende revolving fund bestemd zijn. Verwacht verloop bestemmingsreserves Het verwachte verloop van deze reserves kan als volgt worden weergegeven: Bestemmingsreserves (x € 1.000)

Stand

Begroting

Stand

Baten

Norm

Norm

Meer/

ult.2013

14/'15

ult.2015

in 2015

min.

bedrag

minder

Programma's Kerk in Actie: 718

0

718

2.601

25%

650

68

Revolving fund Werelddiaconaat

1.659

-220

1.439

8.140

25%

2.035

-596

Revolving fund Zending

4.005

-1.929

2.076

7.444

25%

1.861

215

812

31

842

1.525

min.

1.000

-158

2.234

-384

Revolving fund Kinderen in de knel

Revolving fund Noodhulp Egalisatiereserve diaconaal w erk Egalisatiereserve ZZO Egalisatiereserve nalatenschappen Zending Egalisatiereserve nalatenschappen Werelddiaconaat Totaal

178

-4

174

25%

559

1.623

-500

1.123

geen

1.123

0

742

-13

729

615 begr.2015

615

114

2.590 12.328

-13 -2.648

2.577 9.680

1.395 begr.2015 23.954

1.395 9.238

1.182 441

In totalen kan het verwachte verloop als volgt worden berekend. Hierbij zijn in de kolom begroting 2015 als begrote baten volgend jaar de cijfers van de begroting 2015 meegenomen.

september 2014


45

Ratio bestemmingsreserve (x € 1.000)

Stand ultimo jaar (excl.reserve nalatenschappen en ZZO) Af: Revolving fund Noodhulp

Begrote baten volgend jaar (excl. Nalatenschappen*) % werkelijk t.o.v. begrote baten % norm t.o.v. begrote baten

Begroting

Begroting

Rekening

Rekening

Rekening

2015

2014

2013

2012

2011

5.251 842 4.409

6.772 969 5.803

7.374 812 6.562

8.306 969 7.337

9.648 917 8.731

20.419

23.122

24.202

28.688

29.829

22% 25-35%

25% 25-35%

27% 25-35%

26% 25-35%

29% 25-35%

842 1.000

969 1.000

812 1.000

969 1.000

917 1.000

-158

-31

-188

-31

-83

Revolving fund Noodhulp Stand ultimo jaar Normbedrag afwijking t.o.v. norm

* Verw erkt m.i.v. rekening 2014/begroting 2015. Begroting 2014 aangepast voor vergelijkingsdoelseinden.

september 2014


46

Toelichting op de baten Baten uit eigen fondsenwerving (1) Vrijwillige geldwerving

Begroting

Begroting

Rekening

2015

2014

2013

(x € 1.000)

Collecten, giften en schenkingen Zending Werelddiaconaat Noodhulp Kinderen in de Knel FairClimate Diaconaat (waarvan via mailingacties)

Nalatenschappen Zending Werelddiaconaat Noodhulp Kinderen in de Knel FairClimate Diaconaat

Totaal

5.774 6.343 1.500 2.516 365 1.534 18.032

6.699 7.764 1.025 2.800 400 1.713 20.400

6.416 7.048 1.729 2.796 405 1.704 20.098

(€ 2.000)

(€ 2.000)

(€ 1.957)

615 1.395

800 1.493

50

50

604 1.504 114 194

100 2.160

50 2.393

193 2.609

20.192

22.793

22.707

Kerk in Actie algemeen Ten behoeve van het werk van Kerk in Actie wordt voor 2015 een bedrag begroot van € 3,6 mln. Het betreft hier inkomsten uit collecten, giften en schenkingen die worden verkregen zonder specifieke doelbestemming binnen de programma’s van Kerk in Actie. De verdeling van deze algemene inkomsten is als volgt:

Verdeling algemene inkomsten (x € 1.000)

Binnenlands diaconaat Werelddiaconaat Zending Totaal

Verdeelsleutel

Binnenlands diaconaat Werelddiaconaat Zending Totaal

september 2014

Begroting

Begroting

Rekening

2015

2014

2013

455 1.692 1.492 3.639

488 1.814 1.599 3.900

645 2.399 2.115 5.158

Begroting

Begroting

Rekening

2015

2014

2013

12,5% 46,5% 41,0% 100,0%


12,5% 46,5% 41,0% 100,0%

12,5% 46,5% 41,0% 100,0%

47

Bijdragen van derden

Begroting 2015

(x € 1.000)

Stichting de Zending Stichting Solidariteitsfonds Stichting Rotterdam HJGB Stichting Dirk Bos fonds Stichting Han Gerlach Stichting de Vaartse Rijn Stichting Groot Haspels Stichting de Zending (overige bijdragen) Stichting Marinelfonds Action by Churches Togethere Stichting Wees en Ouderlieden Weeshuis der Doopsgezinden Stichting Morra Stichting MEBI Dr. Hofstee stichting Stichting Ccho Beheer PSO Stichting Samen verder Stichting KSA Stichting Stiltecentrum Dijk stichting Overige instellingen Totaal

Begroting 2014

Rekening 2013

1.600

1.600

1.800 107 105 80 80 49 43 34 33 28 61 20 15 14 13 10 10

750 2.350

653 2.253

145 2.645

Verplichte bijdragen van gemeenten (2) Verplichte bijdragen van gemeenten (x € 1.000)

Heffing diaconaal quotum Totaal financiële bijdragen

september 2014

Begroting

Begroting

Rekening

2015

2014

2013

450 450


450 450

450 450

48

Baten uit acties van derden (3) Acties van derden

Begroting 2015

(x € 1.000)

Begroting 2014

Rekening 2013

SHO noodhulpacties Syrië Filipijnen Hoorn van Afrika

531 3.197

Overige EO Metterdaad Edukans Cordaid SKAN fonds

Totaal

0

0

3.728

600

570

600

570

723 50 20 180 973

600

570

4.701

Subsidies van overheden (4) Subsidies van overheden

Begroting 2015

(x € 1.000)

Min.van Binnenlandse zaken: project Transithuis Min.van Sociale zaken: project Schuldhulpmaatje Totaal

Begroting 2014

0

Rekening 2013

315 0 315

0

Bijdragen voor dienstverlening (5) Bijdragen voor dienstverlening (x € 1.000)

Begroting

Begroting

Rekening

2015

2014

2013

Diaconaal werk binnenland Hendrik Kraemer Instituut (cursusgelden) ICCO, inzet projectmedewerkers Diversen Totaal

67 10 64

59

141

155

72 20

95 87 179

Baten uit beleggingen (6) Rentebaten en baten uit beleggingen (x € 1.000)

Rente liquide middelen Totaal baten uit beleggingen

september 2014

Begroting

Begroting

Rekening

2015

2014

2013

125 125


195 195

236 236

49

Overige baten a.

Opbrengst publicaties (7)

Opbrengst publicaties (x € 1.000)

Kalender Medische Zending Diakonia Overige publicaties Totaal opbrengst publicaties

b.

Begroting

Begroting

Rekening

2015

2014

2013

75

75

81

75

75

81

Diverse baten (8)

Diverse baten

Begroting 2015

(x € 1.000)

Vrijval pensioenvoorziening GKN Zending PGGM premie correctie uitgezonden medewerkers Opbrengst postzegelactie Diversen Totaal diverse baten

september 2014

Begroting 2014

Rekening 2013

64 15 6 21


5 5

19 17 99

50

Toelichting op de lasten De totale uitgaven van de staat van baten en lasten worden onderstaand volgens de richtlijnen van het CBF als volgt weergegeven:

Lasten doelstellingen (x € 1.000)

Programma- en overige activiteiten Kerk in Actie Z e nding

We re ld-

B inne nl.

dia c o na a t dia c o na a t

T o taal

C o m m ./

pro gr.

v o o rl.

Int e ra c t ie f

T o taal 2 0 15

Directe steunverlening - Subsidies en bijdragen

5.860

10.610

1.080

17.550

0

0

17.550

- Afdrachten contributies e.d.

44

74

0

118

0

0

118

- Activiteiten incl. uitbesteed w erk

64

74

150

288

115

21

424

- Inzet van/aan andere progr. lijnen

0

0

94

94

0

0

94

- Publiciteit en communicatie

0

0

85

85

92

0

177

963

1.313

510

2.786

325

423

3.534

53

34

28

115

0

0

115

108

74

55

238

32

42

312

7.092

12.178

2.003

21.273

564

487

22.324

Personeelskosten Huisvestingskosten Kantoor en algemene kosten Totaal lasten (voor doorbelasting) Beheer&administatie naar doelstelling

Medefinanciering andere progr.lijnen Totaal lasten doelstellingen

Lastenverdeling totaal (x € 1.000)

415

266

223

904

179

233

1.316

7.507

12.444

2.226

22.177

743

720

23.640

716

1.141

-100

1.757

-743

-720

294

8.223

13.585

2.126

23.934

0

0

23.934

La s t e n

We rv ing

Ko s t e n

B e gro t ing

B e gro t ing

R e k e ning

do e ls t e l-

ba t e n

be he e r&

2 0 15

2 0 14

2 0 13

linge n

a dm .

Directe steunverlening - Subsidies en bijdragen

17.550

17.550

18.200

25.547

- Afdrachten contributies e.d.

118

118

80

214

- Activiteiten incl. uitbesteed w erk

424

0

1.863

2.172

1.829

- Inzet van/aan andere progr. lijnen

94

15

109

85

79

177

0

177

255

204

461

4.489

4.866

5.493

209

324

341

288

49

195

556

582

653

25

25

29

41

272

412

684

769

758

2.254

1.316

25.894

27.378

35.106

- Publiciteit en communicatie Personeelskosten

3.534

Huisvestingskosten

115

Kantoor en algemene kosten

312

1.439

494

Dotaties aan voorzieningen Doorbelaste kosten B&A vanuit C&F Totaal lasten (voor doorbelasting)

22.324

Doorbelaste kosten kosten beheer & administatie naar doelstelling

1.316 23.640

Medefinanciering andere progr.lijnen Totaal lasten doelstellingen

september 2014

-1.316

0

0

0

2.254

0

25.894

27.378

35.106

294

651

927

2.254

0

26.188

28.029

36.033

294 23.934


51

Besteding aan doelstellingen (9) De uitgaven van de programma’s van Kerk in Actie kunnen conform bovenstaand overzicht als volgt worden weergegeven:

Kerk in Actie

Begroting 2015

(x € 1.000)

(Directe) Steunverlening - Subsidies en bijdragen - Afdrachten contributies en dergelijke - Activiteiten inclusief uitbesteed werk - Inzet van/aan andere programmalijnen - Publicaties en communicatie Personeelskosten Huisvestingskosten Kantoor- en algemene kosten Medefinanciering andere programmalijnen Totaal Kerk in Actie

Zending

Begroting 2015

(x € 1.000)

(Directe) Steunverlening - Subsidies en bijdragen - Afdrachten contributies en dergelijke - Activiteiten inclusief uitbesteed werk - Inzet van/aan andere programmalijnen - Publicaties en communicatie Personeelskosten Huisvestingskosten Kantoor- en algemene kosten Medefinanciering andere programmalijnen Totaal zending

Werelddiaconaat

5.860 44 64 0 0 963 53 108 716 7.808 Begroting 2015

(x € 1.000)

(Directe) Steunverlening - Subsidies en bijdragen - Afdrachten contributies en dergelijke - Activiteiten inclusief uitbesteed werk - Inzet van/aan andere programmalijnen - Publicaties en communicatie Personeelskosten Huisvestingskosten Kantoor- en algemene kosten Medefinanciering andere programmalijnen Totaal ( inc l. N o o dhulp, Kinde re n i/ d Kne l e n F a irC lim a t e )

september 2014

17.550 118 288 94 85 2.786 115 238 1.757 23.030

10.610 74 74 0 0 1.313 34 74 1.141 13.319


Begroting 2014

18.200 80 365 85 90 3.076 135 230 2.276 24.537

Begroting 2014

6.738 30 69

1.017 59 101 963 8.977 Begroting 2014

10.263 50 131

1.568 46 80 1.513 13.650

Rekening 2013

25.547 214 319 80 86 3.498 114 288 2.513 32.660

Rekening 2013

6.762 32 72 0 0 1.044 51 134 1.074 9.167 Rekening 2013

16.930 158 84 -2 0 1.882 30 103 1.547 20.733

52

Binnenlands diaconaal werk

Begroting 2015

(x € 1.000)

(Directe) Steunverlening - Subsidies en bijdragen - Afdrachten contributies en dergelijke - Activiteiten inclusief uitbesteed werk - Inzet van/aan andere programmalijnen - Publicaties en communicatie Personeelskosten Huisvestingskosten Kantoor- en algemene kosten Medefinanciering andere programmalijnen Totaal binnenlands diaconaal werk

4.2

1.080 0 150 94 85 510 28 55 -100 1.903

Begroting 2014

1.200 165 85 90 491 29 49 -200 1.910

Rekening 2013

1.855 24 163 82 86 572 33 52 -108 2.758

Werving baten (10)

Fondsenwervingskosten Het verwerven van fondsen ten behoeve van Kerk in Actie wordt gedaan door de afdeling Communicatie & Fondsenwerving van de dienstenorganisatie van de Protestantse Kerk in Nederland. De kosten fondsenwerving naar kostensoort zijn als volgt:

Eigen fondsenwerving

Begroting 2015

(x € 1.000)

Directe kosten activiteiten inclusief uitbesteed werk Personeelskosten Kantoor- en algemene kosten Aandeel in kosten beheer en administratie Totaal eigen fondsenwerving

Eigen fondsenwerving naar programma (x € 1.000)

Zending Werelddiakonaat Noodhulp Kinderen in de Knel FairClimate Binnenlands diaconaat Totaal naar programma

1.378 538 52 286 2.254 Begroting 2015 722 793 188 315 46 192 2.254

Begroting 2014 1.628 546 57 319 2.550 Begroting 2014 837 970 128 350 50 214 2.550

Rekening 2013 1.319 659 50 314 2.342 Rekening 2013 737 908 162 303 54 178 2.342

Percentage fondsenwerving over opbrengst vrijwillige geldwerving De kosten fondsenwerving 2015, uitgedrukt in een percentage van de bruto opbrengst uit de eigen (vrijwillige) geldwerving ad € 18.032k, komen uit op 12,5%. Het percentage fondsenwerving uit de begroting 2014 en de jaarrekening 2013 bedroeg respectievelijk 12,5% en 11,7%. De kosten fondsenwerving zijn bepaald op basis van de geplande (begroting) of gerealiseerde (rekening) inzet van de medewerkers van het team fondsenwerving van de afdeling Communicatie & Fondsenwerving. Deze inzet (vertaald in aantal uren x uurtarief) wordt vermeerderd met de directe kosten per verwervende activiteit.

september 2014


53

Ten aanzien van de voorziene hoogte van deze kosten is gesteld dat deze zich kan bewegen tussen 9% en 12,5% van de begrote bruto opbrengst uit collecten, giften en schenkingen. Overige activiteiten op met name het gebied van communicatie en voorlichting die niet primair op fondsenwerving zijn gericht, maar waarvan wel een fondsenwervende werking kan uitgaan, zijn niet als zodanig aangemerkt.

Kosten beheer en administratie (11) Uitgangspunt In de geactualiseerde Richtlijn 650 voor fondsenwervende instellingen is een afzonderlijke post toegevoegd voor kosten ‘beheer en administratie’ (B&A). De dienstenorganisatie volgt een bestendige gedragslijn met betrekking tot de toerekening van de kosten beheer en administratie aan Kerk in Actie. Deze heeft betrekking op kosten van de ondersteunende stafafdelingen die over de inhoudelijke programmalijnen worden verdeeld, zoals wordt beschrven in de waarderingsgrondslagen in de jaarrekening. Deze luidt als volgt: Grondslagen interne doorbelastingen De verdeling van de interne doorbelastingen naar de doelstellingen en activiteiten van de verschillende programmalijnen en werkonderdelen geschiedt op basis van de volgende uitgangspunten:  de logistieke kosten van drukwerkbegeleiding en centrale reproductie worden doorbelast op basis van de werkelijk bestede uren van de medewerkers van drukwerkbegeleiding maal het voorcalculatorisch bepaalde uurtarief respectievelijk het aantal afdrukken. De werkelijke out-ofpocketkosten worden direct ten laste van de opdracht gevende afdeling gebracht;  binnen de interne dienstverlening wordt het gebruik van maaltijden en dergelijke, verzorgd door het bedrijfsrestaurant, doorbelast op basis van de werkelijke afname tegen een voorcalculatorisch kostprijstarief;  de kosten van de stafafdelingen Directie, Financiën & Control, Human Resource Management, Servicedesk van de afdeling Communicatie & Fondsenwerving en de (overige) kosten van de stafafdeling Facilitaire Zaken, waarin de huisvestingskosten inclusief de afschrijvingen van de materiële vaste activa opgenomen zijn, worden op voorcalculatorische basis aan de programmalijnen/werkonderdelen doorberekend op basis van het aantal bij de afdelingen behorende begrote formatieplaatsen. Het aandeel van Kerk in Actie in de totale kosten beheer & administratie van de Dienstenorganisatie voor de begroting 2015 is berekend op (afgerond) 12%. In de begroting 2014 en rekening 2013 was dit percentage respectievelijk 12% en 15%. De specificatie naar stafafdelingen en kostensoort is als volgt:

Beheer & Administratie naar afdeling (x € 1.000)

Directie Financiën & Control Human Resource Management Servicedesk Facilitaire zaken Totaal B&A naar afdeling

september 2014

Begroting 2015 55 225 96 40 488 904


Begroting 2014 55 244 116 40 486 942

Rekening 2013 62 274 130 45 521 1.033

54

Beheer & Administratie naar kostensoort (bedragen x € 1.000)

Personeelskosten Overige personeelskosten Huisvestingskosten Kantoor- en algemene kosten Dotaties aan voorzieningen - Activiteiten incl. uitbesteed werk - Inzet van/aan andere programmalijnen Totaal B&A naar kostensoort Percentage k osten beheer & administratie

Begroting 2015

Begroting 2014

Rekening 2013

408 53 209 195 25 0 15 904

442 56 206 210 29

942

500 60 173 239 41 13 8 1.032

3,5%

3,4%

2,9%

Personeelskosten Personeelskosten

Begroting 2015

(x € 1.000)

Begroting 2014

Rekening 2013

Bruto salarissen Sociale lasten Pensioenpremies Reiskosten woon-werkverkeer Ontvangen WAO-/Pensioen-/WW-uitkeringen Totaal personeelskosten

1.428 228 163 50

1.575 240 180 55

1.869

2.050

1.654 253 187 59 -9 2.144

Gemiddelde bezetting in fte's*

26,56

28,77

32,11

70.357

71.275

66.777

Gemiddelde personeelskosten per fte (x € 1)

Voor 2011 en verder is er (ten tijde van het opstellen van deze begroting) nog geen nieuwe CAO afgesloten. In de begroting 2015 is rekening gehouden met een stijging van de bruto salarissen van 1%.

Overige personeelskosten

Begroting 2015

(x € 1.000)

Externe deskundigheid/uitzendkrachten Vergoeding inhuur personeel via ICCO Vergoeding kosten Regional offices Reiskosten buitenland Reiskosten binnenland Personeelswerving Opleidingskosten Jubilea/afscheid personeel Diversen Totaal overige personeelskosten

september 2014

6 265 450 95 18 35 5 44 918


Begroting 2014

326 500 95 20 20 65 1.026

Rekening 2013 28 586 544 102 19 4 29 4 37 1.354

55

Personeelskosten directie

Dienstverband Aard (looptijd) Uren (voltijds werk week ) Parttime percentage Periode Bezoldiging (x € 1.000) Jaarink omen: Bruto loon/salaris Vakantiegeld Eindejaarsuitkering Variabel jaarinkomen Totaal jaarinkomen

H. Feenstra, Algemeen directeur Onbepaald 36 100% 01/12

E. Overeem Adjunctdirecteur Onbepaald 18 50%

P.J.E. vd Bosch, Adjunctdirecteur

J.P. vd Ark Adjunctdirecteur

Begroting 2015

Begroting 2014 (*)

Rekening 2013

Onbepaald 3,86 11% 01/12

Onbepaald 3,86 11% 01/12

106 8 9

8 1 1

8 1 1

124 9 10

145 11 12

143 11 13

123

10

10

143

168

167

Sociale lasten Belastbare vergoedingen/bijtellingen Pensioenlasten Overige beloningen op termijn Uitkeringen beëindiging dienstverband Totaal overige lasten en vergoedingen

10

1

1

12

13

12

32

1

1

34

33

31

42

2

2

46

46

43

Totaal bezoldiging begroting 2015

165

12

12

189

214

210

Totaal bezoldiging begroting 2014

157

57

214

Totaal bezoldiging rekening 2013

153

57

210

(*) Aangepast w egens vergelijkingsdoeleinden

Het bruto salaris inclusief vakantiegeld en eindejaarsuitkering van de directeur bedraagt voor de begroting 2015 € 123.000. Kerk in Actie maakt deel uit van de dienstenorganisatie van de Protestantse kerk te Utrecht, waarvan dhr. Haaije Feenstra de directeur is. Verschillende onderdelen van de dienstenorganisatie dragen bij aan zijn salaris. Het aandeel Kerk in Actie bedraagt in deze begroting 14,7% (begroting 2014: 14,1%, jaarrekening 2013: 17,3%).

september 2014


56

6.

Overige gegevens

Lijst met afkortingen ACT B&A C&F CBF CCME DO EZA F&C GA GBA GZB HGJB HKI IP IP-nota JOP KIO MFS MVO MW&KG NZR P&D PCTE PI PIEF-programma PKN PThU RO SHO WCC WD WMO ZE ZZG ZZO

september 2014

Action by Churches Together Beheer en Administratie Communicatie & Fondsenwerving Centraal Bureau Fondsenwerving Churches´ Commission for Migrants in Europe Dienstenorganisatie Evangelische Zendingsalliantie Financiën & Control Gemeentadviseurs Gemeenschappelijke Buitenland Afdeling Gereformeerde Zendingsbond Hervormd Gereformeerde Jeugdbond Hendrik Kraemer Instituut Internationaal Programma Israèl Palestina Nota Jeugdorganisatie van de protestantse Kerk Kerk in Ontwikkeling Medefinancieringsstelsel Maatschappelijk Verantwoord Ondernemen Missionair Werk & Kerkgroei Nederlandse Zendingsraad Policy & Development Protestants Centrum voor Toerusting en Educatie Particulier Initiatief Palestine Israel Ecumenical Forum- programma Protestantse Kerk in Nederland Protestants Theologische Universiteit Regional Offices Samenwerkende Hulp Organisaties World Council of Churches Werelddiaconaat Wet Maatschappelijke Ondersteuning Zending Zeister Zendings Genootschap Zwakzinnigen Zorg in Ontwikkeling


57

Jaarplan en begroting Kerk in Actie. van de Protestantse kerk

Recommend Documents