Jaarverslag Deelnemersraad Pensioenfonds ING 2012
Inhoud Van de voorzitter.............................................................................................. 3 Verslag per commissie.................................................................................... 5 Pensioencommissie......................................................................................... 5 Commissie Balansbeheer............................................................................... 5 Commissie Governance.................................................................................. 6 Commissie Communicatie.............................................................................. 7 Audit Commissie............................................................................................. 8 Samenstelling.................................................................................................. 9
2
Van de voorzitter Het derde zittingsjaar van de Deelnemersraad van Pensioenfonds ING zit erop. Dit is het jaarverslag van de Deelnemersraad (DR) over 2012. De DR voltooit de resterende zittingsperiode tot en met 2013 in de huidige vorm. Over de toekomst van het fonds is in 2012 immers niets beslist. Samenstelling ING maakt een turbulente periode door, met reorganisa ties en banenverlies. Toch is de samenstelling van de DR in 2012 gelijk gebleven. Dat is positief voor de leeftijds opbouw; de verjonging aan de kant van de werknemers vertegenwoordiging blijft behouden. Dat is waardevol nu er maatschappelijke onrust is over pensioen en discussies. Benoemingen In 2012 heeft de DR geen DR-lid in het Bestuur benoemd. Wel is medio 2012 een werknemersvertegenwoordiger vervroegd uit het Bestuur getreden. In december is een lid van het Verantwoordingsorgaan vervroegd afgetreden. Deze twee werknemersvertegenwoordigers kozen voor een functie buiten ING. Agenda en organisatie De Deelnemersraad vergaderde in 2012 elf keer. Het overlegmodel met het Bestuur van Pensioenfonds ING, zoals vormgegeven in 2011, is gecontinueerd. Het Dagelijks Bestuur en de voorzitters van de commissies van de DR hebben regelmatig overleg gevoerd met de directeur van het Bestuursbureau. De DR heeft twee keer gemeenschappelijk overleg gevoerd met het Bestuur van Pensioenfonds ING. In 2012 heeft de Commissie Splitsing van de DR een drukke overlegagenda gehad met de Bestuurscommissie Splitsing van Pensioenfonds ING. Verder is in commissieverband regelmatig overleg gevoerd met vertegenwoordigers van het Bestuursbureau en als dat nodig was met bestuursleden.
CAO onderhandelingen De sociale partners hebben in 2012 afspraken gemaakt over nieuwe pensioenregelingen. Het financieringsmodel van de nieuwe pensioenregelingen (Collectieve Defined Contribution) verschilt met het model van de huidige regelingen (Defined Benefit). Dit is gecommuniceerd in Tour pensioen 2012. Hierdoor moeten er nieuwe fondsen opgericht worden per 1 januari 2014. De sociale partners hebben voor de nieuwe fondsen een paritair bestuur afgesproken. Hierbij benoemen de vakbonden de meerderheid van de deelnemersvertegen woordiging. Hoe de reglementen benoeming en ontslag van Bestuursleden voor de nieuwe pensioenfondsen er uit zullen zien, wordt in 2013 bekend.
Splitsing Pensioenfonds ING In 2012 heeft een mogelijke splitsing van Pensioenfonds ING de volle aandacht gehad van de DR. De Commissie Splitsing van de DR heeft regelmatig overlegd met de Bestuurscommissie Splitsing. Hierbij kwamen aan de orde: de mogelijke scenario’s, de voorwaarden waaraan voldaan moet worden als het tot een splitsingsbesluit komt, de toekomstmogelijkheden en het nut en/of de noodzaak om te splitsen. De DR overlegt regelmatig met een vertegenwoordiging van het Bestuur in commissieverband over de gevolgen voor de opgebouwde rechten van de deelnemers. De DR heeft het Bestuur gevraagd en ongevraagd over dit onder werp geadviseerd.
Verhoging pensioenen De verhoging van de pensioenen voor de gewezen deel nemers en de pensioengerechtigden is een hardnekkig hoofdpijndossier geworden. De DR steunt het Bestuur in zijn besluit een arbitrageprocedure te starten tegen het besluit van de werkgever om geen middelen ter beschik king te stellen voor de verhoging van de pensioenen. De DR betreurt de gang van zaken.
Overige gebeurtenissen
Heidagen Visitatiecommissie Het Bestuur heeft in 2011 een Visitatiecommissie be noemd. In februari 2012 heeft de Visitatiecommissie haar rapport over de visitatie uitgebracht. De DR herkent zich niet in het oordeel van de Visitatiecommissie. Ook herkent de DR zich niet in de adviezen van de Visitatiecommissie over de samenwerking tussen de DR en het Bestuur. Naar aanleiding hiervan heeft de DR overlegd met de Visitatiecommissie en met een vertegenwoordiging van het Bestuur.
De DR heeft in 2012 twee heidagen gehouden. Tijdens deze dagen is het functioneren van de DR geëvalueerd. Ook is besproken hoe kennis tussen de verschillende commissies overgedragen kan worden en hoe er effec tiever vergaderd kan worden. Tot slot is er een visie ont wikkeld over de communicatie naar de achterban en over samenwerking met het Bestuur en het Bestuursbureau.
Jaarverslag Deelnemersraad Pensioenfonds ING 2012
3
Slot In 2013 zijn er verkiezingen voor een nieuwe DR. Wij nodigen u bij deze uit actief de ontwikkelingen te volgen. Aarzel niet u kandidaat te stellen. Juist nu de discus sie over de toekomst van de pensioenen een hoofd thema is, is uw actieve betrokkenheid als deelnemer in Pensioenfonds ING zeer waardevol.
Heeft u vragen? Neem contact op met uw vertegen woordiger in de DR of rechtstreeks met een lid van de Deelnemersraad. Bent u nieuwsgierig? Meld u aan voor het bijwonen van een Deelnemersraadvergadering. De deur staat open en u wordt van harte ontvangen. Voorzitter Deelnemersraad Pensioenfonds ING Victoria Dimitru-Frankhuisen
Van links naar rechts: Evert van de Visch; Hillard van der Steeg; Jan-Willem Nieuwenhuizen; Victoria Frankhuisen; Lieke Neijssen; Michael Lipsch; Michel Rutte; Joost Witsen Elias; George Smittenaar; Bert Vastenburg; Wichard Janssen; Ibolya Kiss; Jacques van den Berg; Onno Lekkerkerker; Annelies Hart; Andre Hollenkamp.
4
Verslag per commissie Pensioencommissie
Inleiding Centrale taak van de Pensioencommissie van de DR (PC) is de pensioenregelingen en de wijzigingen die het Bestuur voorstelt, te toetsen. Allereerst aan de pensi oenovereenkomst zoals die in de CAO vastligt en verder aan artikelen in de Pensioenwet. De PC beoordeelt de gevolgen voor de verzekerden en rapporteert daarover aan de DR. Op grond hiervan adviseert de DR het Bestuur, ge vraagd of ongevraagd.
wijzigingen. Over deze adviezen ontving de DR voorals nog bevredigende antwoorden van Pensioenfonds ING. Afhankelijk van de reactie van DNB komt Pensioenfonds ING hier nog op terug. Het Bestuur heeft de suggesties van de DR overgenomen en zal die bij nieuwe reglements wijzigingen meenemen.
Vooruitzichten Door de komst van de nieuwe CAO volgen in 2013 verschillende aanpassingen in de uitvoeringsovereen komst, de pensioenreglementen en de ABTN. Ook zullen vraagstukken met betrekking tot de financiering van Pensioenfonds ING en de voorbereiding op de tegemoet koming van het AOW-gat aandacht vragen van de PC.
Belangrijkste ontwikkelingen in 2012
Samenstelling Pensioencommissie
In 2012 is er een nieuwe CAO gesloten voor de mede werkers van ING Bank. Deze CAO loopt van 1 januari 2012 tot en met 31 december 2014. Deze CAO zal invloed hebben op de pensioenreglementen, de uitvoerings overeenkomst en de ABTN. De huidige ABTN valt nog onder de werking van de vorige CAO. De PC heeft veel aandacht besteed aan de introductie van het financieel crisisplan en aan de integrale aanpassing van deze ABTN.
Bert Vastenburg (voorzitter) Edith Frieling (secretaris) Annelies Hart George Smittenaar Hillard van der Steeg Lieke Neijssen
In 2012 kwamen sociale partners nieuwe pensioen regelingen overeen. Eén voor de medewerkers die vallen onder de CAO voor ING Bank en WestlandUtrecht Bank en één voor de medewerkers die vallen onder de CAO voor Verzekeren/Investment Management. De regelingen worden ondergebracht bij twee nieuwe pensioenfondsen; één voor ING Bank en WestlandUtrecht Bank en één voor Verzekeren/Investment Management. De nieuwe pen sioenregelingen gelden vanaf 1 januari 2014.
Inleiding
Adviesaanvragen en Terugkoppeling Bestuur Financieel crisisplan Samen met de Commissie Balansbeheer is geadviseerd over het financieel crisisplan. De DR heeft eerst negatief geadviseerd, omdat de formulering van het betalingsvoor behoud zoals dat geldt voor het crisisplan, te veel ruimte gaf aan de werkgever.
Commissie Balansbeheer
In 2011 werden aandelen en obligaties nog gegijzeld door de sterk toegenomen onzekerheid en volatiliteit. Deze situatie ontstond doordat oplossingen voor de Eurocrisis nog ontbraken. In 2012 brachten ferme uitspraken van ECB president Draghi de nodige zekerheid. Hij beloofde alles te doen wat nodig is om de euro te redden. Dit was voor zake lijke waarden in portefeuille een belangrijke stimulans en vormde de basis voor een sterke performance. Obligaties moesten als gevolg hiervan terrein prijsgeven.
Adviesaanvragen De DR heeft tweemaal gevraagd advies uitgebracht op het gebied van balansbeheer. Daarnaast verzorgde de Commissie Balansbeheer samen met de PC het advies over het financieel crisisplan. U leest er meer over bij de Pensioencommissie.
De werkgever en het Bestuur publiceerden in juni 2012 dat de bijstortingsverplichting gegarandeerd blijft. Daarbij ver meldden zij geen betalingsvoorbehoud. De DR heeft toen alsnog een positief advies gegeven. Reglementswijzigingen Jaarlijks beoordeelt De Nederlandsche Bank (DNB) een aantal fondsdocumenten. Naar aanleiding van vragen van DNB over de pensioenregelingen heeft de PC in maart 2012 positief geadviseerd over verschillende reglements
Jaarverslag Deelnemersraad Pensioenfonds ING 2012
5
De formele, uitgebrachte adviezen betroffen de volgende onderwerpen: – Adviesaanvraag ABTN, Hoofdstuk 6 en Bijlage 2, als gevolg van aanpassing beleid rentehedge. Het ging over een aanpassing van het beleggingsplan 2012, zodat ruimte ontstond om de renteafdekking te wijzigen. De risicopositie bevond zich namelijk aan de bovenkant van het voorgenomen risicobudgetterings beleid. De DR formuleerde drie aandachtspunten: • Een positief advies over de tactische verlaging van de renteafdekking; • Twee negatieve adviezen over de verruiming van de bandbreedtes en het mandaat van het Bestuursbureau.
De DR heeft begrepen dat hierop in het Beleggingsplan 2013 wordt teruggekomen.
– Adviesaanvraag ABTN, Paragraaf 5.1, 5.2, 7.1 en 7.2, na aanpassing sterftegrondslagen, inclusief follow-up advies van 8 januari 2013. De adviesaanvraag betrof een aanpassing die twee zaken mogelijk moest maken: enerzijds het in de VPV (Voorziening Pensioen Verplichtingen) verwerken van de voorzienbare toename van de VPV én van de vrijval door de ervaringssterftecijfers. Anderzijds werd de bestaande jaarlijkse reservering als een RTSO (Reserve Toekomstige Sterfte Ontwikkeling) toege voegd. De DR heeft op basis van eisen van consisten tie, actualiteit en prudentie positief geadviseerd.
Vooruitzichten De situatie is voor Pensioenfonds ING relatief gunstig. De prestaties over 2012 resulteerden in een toppositie onder Nederlandse pensioenfondsen. Of 2013 ook zulke goede resultaten brengt, zal nog moeten blijken. De uitgangspositie is gunstig, het inge zette beleggingsbeleid is prudent en duidelijk gericht op risicomanagement. Echter, een mogelijke splitsing van Pensioenfonds ING en stijgende renteniveaus zijn belang rijke uitdagingen.
Samenstelling Commissie Balansbeheer Michael Lipsch (voorzitter) Onno Lekkerkerker (plv. voorzitter) Joost Witsen Elias (secretaris) Annelies Hart (plv. secretaris) Ivo van den Boom Andre Bronzwaer Andre Hollenkamp Jan Willem Nieuwenhuizen Evert van de Visch
6
Commissie Governance (CG)
Inleiding De Commissie Governance (CG) richt zich op de kwaliteit van het besturen van Pensioenfonds ING. Het Bestuur, het Bestuursbureau, het Verantwoordingsorgaan en de Visitatiecommissie zijn daarbij de meest in het oog sprin gende besturingsorganen die de CG kritisch volgt. De for mele regelgeving en de besluitvorming van deze organen en van DNB en overheid zijn hierbij voor de CG sturend en bepalend.
Ontwikkelingen Externe ontwikkelingen: de CG heeft nauwgezet de politieke ontwikkelingen gevolgd en besproken. Onder andere de vervanging van de Principes voor Goed Pensioenfondsbestuur in de Code Pensioenfonds en het wetsvoorstel Versterking Bestuur Pensioenfondsen. Interne ontwikkelingen: de CG heeft de pensioen afspraken in de overeengekomen CAO ING Bank van 2012 op governance-aspecten geanalyseerd en beoordeeld. Dit in relatie tot mogelijke toekomstige inrichtings- en besturingsmodellen van pensioenfondsen binnen ING.
Gevraagd advies Op verzoek van de DR heeft het Bestuur de verkiezingen van de DR geëvalueerd. Nader onderzoek volgde naar de kandidatuur voor de DR van medewerkers die op provisiebasis werken. Ook het feit dat er elke twee jaar verkiezingen zijn voor de helft van de leden van de DR en het tussentijds aftreden van een lid van de DR vanwege pensionering is onderzocht. Dit heeft niet geleid tot aan passing van de reglementen. Het Bestuur heeft de DR advies gevraagd over tekstuele wijzigingen in de ABTN. De CG heeft deze op governanceaspecten beoordeeld en haar bevindingen doorgespeeld aan de PC van de DR. De PC heeft het Bestuur over het geheel van de ABTN-aanpassingen geadviseerd. Met de Commissie Governance&Audit van het Bestuur is overlegd over een meningsverschil over het criterium ‘schijn van belangenverstrengeling’. Dit meningsverschil ontstond toen het Bestuur een kandidaat afwees voor een tussentijdse vacature in het Bestuur namens de deel nemers. Kern van de discussie was de combinatie van werkzaamheden binnen ING IM enerzijds en een positie in de Commissie Balansbeheer van het Bestuur ander zijds. Uit het oogpunt van governance vindt de DR dat er objectieve criteria voor kandidaatsstelling nodig zijn. Deze discussie wordt in 2013 voortgezet.
Ongevraagd Advies Vanaf medio 2010 is met het Bestuur gediscussieerd over het verschil in de procedure van benoeming en ontslag van Bestuursleden namens werknemers en namens pensioengerechtigden. Met het oog op de mogelijke splitsing van Pensioenfonds ING en het wetsvoorstel Versterking Bestuur Pensioenfondsen moeten deze ver schillen v erdwijnen. In de statutaire regels van de (af)ge splitste pensioenfondsen moet dit consistent en duidelijk verwoord worden. Onder andere na extern ingewonnen advies heeft de DR het Bestuur ongevraagd geadviseerd om de fondsdocumenten aan te passen, zodat geledingen van werknemers en pensioengerechtigden gelijke rechten van benoeming en ontslag krijgen.
Vooruitzichten In 2013 volgen mogelijk besluiten over (af)gesplitste pensi oenfondsen. Ook zal het wetsvoorstel Versterking Bestuur Pensioenfondsen gevolgen hebben. Dit impliceert een kritische en actieve betrokkenheid van de CG om de gover nance te borgen. Daarnaast volgt de CG de voorbereidin gen voor de DR-verkiezingen nauwgezet en adviseert daar waar nodig (ongevraagd) het Bestuur. De verkiezingen zijn er voor het vervangen van de huidige DR met ingang van 1 januari 2014.
Deelnemers Commissie Governance Ultimo 2012 bestond de CG uit de volgende leden: George Smittenaar (voorzitter) Jan Bomhof (secretaris) Victoria Frankhuisen Jan Willem Nieuwenhuizen Bert Vastenburg Commissie Communicatie
Inleiding De doelstelling van de Commissie Communicatie is drieledig: De commissie richt zich op de communicatie vanuit Pensioenfonds ING naar de (gewezen) deelnemers en pensioengerechtigden, opdat de benodigde informatie juist en tijdig naar deze groepen gaat. De commissie ver zamelt input uit de achterban en verzorgt de communicatie vanuit de DR naar de (gewezen) deelnemers en de pensi oengerechtigden. De commissie wil bij de achterban meer bekendheid geven aan de DR van Pensioenfonds ING door voorlichting over haar activiteiten en door successen te communiceren.
De taken van de Commissie Communicatie zijn: – Pensioenfonds ING ongevraagd adviseren over de communicatie van Pensioenfonds ING en knelpunten hieromtrent signaleren; – inzicht krijgen in vragen die het Pensioenloket krijgt; – klachten analyseren; – activiteiten en successen van de DR communiceren aan de achterban; – regie voeren over de opmaak van het jaarverslag van de DR; – de website van Pensioenfonds ING monitoren, de Pensioenplanner en de daarmee gepaard gaande communicatie. De Commissie Communicatie is niet verantwoordelijk voor het beoordelen van adviesaanvragen.
Activiteiten De belangrijkste activiteiten van de commissie in 2012 waren: – het aanleveren van kopij voor: • de website van Pensioenfonds ING; • de digitale nieuwsbrief; • de Pensioenkrant; • de internetsite van de Vereniging Senioren ING (VSI); • het kwartaalblad VSI-Info van de VSI. – het bespreken van en input geven voor andere uitingen van Pensioenfonds ING, zoals brieven, rapportages van AZL, de brieven over de splitsing en het communicatie plan over de splitsing. In 2012 is het Pensioen Magazine vervangen door de Pensioenkrant. Uit onderzoek van Pensioenfonds ING blijkt deze formule goed te werken. Vanuit de Commissie Communicatie blijven we alert op het ‘persoonlijke gevoel’ dat in de krant aanwezig moet zijn. Ten slotte heeft de commissie kennis genomen van de uitslagen van het Reputatieonderzoek en het Klanttevredenheidsonderzoek. Beide rapporten geven een opgaande trend weer van de tevredenheid over Pensioenfonds ING. De commissie blijft de verdere uit werking van verbeterpunten monitoren.
Jaarverslag Deelnemersraad Pensioenfonds ING 2012
7
Medio 2012 voerde de DR een zelfevaluatie uit. Het ging onder andere over de interne communicatie van de DR. Deze bleek voor verbetering vatbaar. Er zijn daarbij twee maatregelen genomen: – de Commissie Communicatie heeft aangegeven dat het goed is emotie in met name e-mail wisselingen zoveel mogelijk te beperken. Bij emotie prevaleert een gesprek, fysiek of telefonisch; – een technische voorzitter zit de vergaderingen van de DR voortaan voor. Deze zorgt voor een gestructureerde en ordelijke vergadering. De voorzitter van de DR kan zich daardoor richten op de inhoudelijke rol.
Vooruitzichten Ieder jaar stelt Pensioenfonds ING een communicatie plan op. Dit wordt tweemaandelijks besproken met de Commissie Communicatie van de DR. Net als 2012 zal ook 2013 in het teken staan van de (voorbereidingen op een mogelijke) splitsing van Pensioenfonds ING. De com missie zal zowel reactief als proactief nauw samenwerken met het Bestuursbureau om de gevolgen van de mogelijke splitsing zo duidelijk en transparant voor het voetlicht te krijgen bij alle betrokkenen. Kortom, opnieuw een uitda gend jaar!
Deelnemers Commissie Communicatie Hillard van der Steeg ( voorzitter) Michel Rutte (secretaris) Edith Frieling Jan Bomhof Lieke Neijssen De vergaderingen worden deels bijgewoond door de communicatiemanager van Pensioenfonds ING.
8
Audit Commissie De Audit Commissie (AC) is in 2012 driemaal bij elkaar gekomen. De AC heeft zich onder andere gebogen over: – het advies over het Jaarverslag 2011 van Pensioenfonds ING; – de nieuwe rapportages die het Bestuursbureau heeft geïnitieerd: de risicomonitor en de risicobeheerrapportage; – Risk Self Assesment en de voortgang (kwartaalplannin gen) hieromtrent; – de samenstelling van externe accountant en actuaris. De nieuwe risicorapportages zien er zeer geavanceerd uit. Tegelijkertijd geven zij de complexe materie helder, overzichtelijk en consistent weer met grafieken en scenarioanalyses.
Deelnemers Audit Commissie Andre Hollenkamp (voorzitter) Evert van de Visch (secretaris) Jacques van den Berg Andre Bronzwaer Onno Lekkerkerker Michael Lipsch Joost Witsen Elias
Samenstelling
A/P
Naam
lid van
functie
van
A P A A A A P A A A A A P P A P A P A A
Victoria Frankhuisen George Smittenaar Onno Lekkerkerker Annelies Hart Jan Bomhof Ivo van den Boom Andre Bronzwaer Edith Frieling Michael Lipsch Lieke Neijssen Jan-Willem Nieuwenhuizen Michel Rutte Hillard van der Steeg Bert Vastenburg Evert van de Visch Joost Witsen Elias Jacob Bekebrede Jacques van den Berg Andre Hollenkamp Ibolya Kiss
DR DR DR DR DR DR DR DR DR DR DR DR DR DR DR DR DR DR DR DR
voorzitter plv voorzitter secretaris plv secretaris lid lid lid lid lid lid lid lid lid lid lid lid plv lid plv lid plv lid plv lid
1-1-2010 1-1-2010 1-11-2011 1-2-2012 1-1-2010 1-1-2010 1-1-2010 1-1-2010 1-1-2010 1-1-2011 1-1-2011 1-1-2010 1-1-2010 1-1-2010 1-1-2010 1-1-2010 1-1-2012 1-1-2010 1-12-2011 1-12-2012
tot
31-8-2012
Jaarverslag Deelnemersraad Pensioenfonds ING 2012
9
Colofon Dit jaarverslag is een uitgave van de Deelnemersraad van Stichting Pensioenfonds ING. Het is bestemd voor deelnemers, pensioengerechtigden en voormalige deelnemers van Pensioenfonds ING en/of van zijn rechtsvoorgangers.
Tekst Commissie Communicatie Deelnemersraad Pensioenfonds ING
Eindredactie AZL, Heerlen
Vormgeving AZL, Heerlen
Redactiesecretariaat Stichting Pensioenfonds ING Secretaris Deelnemersraad Loc. Code AMP M 03.022 Bijlmerplein 888 1102 MG Amsterdam
