JAARVERSLAG DE JONGE AKADEMIE

JAARVERSLAG DE JONGE AKADEMIE 2015

Amsterdam, maart 2016 bestuur De Jonge Akademie

VERANTWOORDING

Conform het reglement van De Jonge Akademie, zoals vastgesteld door de KNAW, presenteert het bestuur van De Jonge Akademie hierbij het jaarverslag 2015 van De Jonge Akademie, inclusief financiële verantwoording. Dit jaarverslag 2015 is besproken en goedgekeurd in de algemene ledenvergadering van De Jonge Akademie, gehouden op 29 maart 2016 in het Trippenhuis in Amsterdam.

2 / 32

INHOUD

1

Inleiding

4

2 2.1 2.2 2.3 2.4

3.

Algemeen Doelstellingen van De Jonge Akademie Bestuur en organisatie Ledenvergaderingen Organogram

Tracé Wetenschapsbeleid

5 5 6 7 7

8

4.

Tracé Wetenschap & Maatschappij

10

5.

Tracé Inhoud & Interdisciplinariteit

12

6.

Tracé internationalisering

13

7. 7.1 7.2 8.

Commissies van De Jonge Akademie De Jonge Akademie Projectbeurscommissie Selectiecommissie

Financiële verantwoording

15 15 15

1. 2. 3. 4. 5. 6. 7.

Bijlagen: De Jonge Akademie ledenoverzicht 2015 Alumni van De Jonge Akademie De Jonge Akademie nieuwe leden 2015 Wetenschappelijke voordrachten tijdens ledenvergaderingen Samenstelling tracés De Jonge Akademie Projectbeurzen 2015 Deelname aan raden, commissies, beoordelingscommissies en jury’s van de KNAW

18 20 23 25 26 27 32

17

maart 2016

3 / 32

1 INLEIDING 0B

De Jonge Akademie is een dynamisch, creatief en innovatief platform van jonge topwetenschappers. De leden van De Jonge Akademie zijn actief op alle terreinen van de wetenschap. Deze wetenschappers vinden in De Jonge Akademie een bijzonder forum om (interdisciplinaire) contacten te leggen, een kader waarin zij hun wetenschappelijke ideeën naar de samenleving kunnen uitdragen, internationaal kunnen samenwerken en waar zij een bijdrage kunnen leveren aan de ontwikkeling van wetenschapsbeleid.

De Jonge Akademie vierde in 2015 haar tienjarig jubileum. Ook in dit jaar organiseerde De Jonge Akademie diverse activiteiten, vanuit het organisatorische raamwerk van de vier “tracés”: Inhoud & Interdisciplinariteit, Wetenschapsbeleid, Wetenschap & Maatschappij en Internationalisering.

In dit jaarverslag geeft De Jonge Akademie aan op welke manier zij in 2015 uitdrukking heeft gegeven aan haar doelstellingen (zie hoofdstuk 2) en welke activiteiten zij in dit kader heeft ontplooid. In de hoofdstukken 3 t/m 7 komen de activiteiten van de vier tracés en de verschillende commissies aan de orde. In hoofdstuk 8 staat de financiële verantwoording over het boekjaar 2015.

4 / 32

2 ALGEMEEN 1B

2.1

Doelstellingen van De Jonge Akademie De KNAW heeft in 2005 een genootschap opgericht voor jonge onderzoekers (per datum aanvang lidmaatschap niet langer dan 10 jaar gepromoveerd) – De Jonge Akademie – waarbij de KNAW in het bijzonder de volgende vier doelstellingen nastreefde: 1. 2. 3. 4.

• • • • •

Jonge onderzoekers actief in aanraking brengen met vakgebieden buiten het eigen specialisme en met de mogelijkheden van interdisciplinair onderzoek. Jonge onderzoekers aanmoedigen visies te ontwikkelen en uit te dragen op de toekomst van het eigen vakgebied en de samenwerking met andere vakgebieden, evenals op het te voeren wetenschapsbeleid. Jonge onderzoekers stimuleren hun wetenschappelijke inzichten in de maatschappij uit te dragen. Jonge onderzoekers steunen in hun eigen ontwikkeling als wetenschapsbeoefenaar.

De Jonge Akademie voert in het kader van bovengenoemde hoofddoelen de volgende activiteiten uit:

zij brengt onderzoekers actief in aanraking met vakgebieden buiten het eigen specialisme, en stimuleert op deze manier interdisciplinair onderzoek. zij vraagt leden actief bij te dragen aan de toekomst van het eigen vakgebied en aangrenzende vakgebieden en visie te ontwikkelen op het te voeren wetenschapsbeleid. zij overlegt met en geeft advies op het gebied van wetenschapsbeleid aan wetenschappelijke organisaties en ministeries. zij draagt fascinatie voor wetenschap en wetenschappelijke inzichten uit naar samenleving en onderwijs, en heeft aandacht voor valorisatie in de breedste zin van het woord. zij heeft een beurzenprogramma om onderzoekers van De Jonge Akademie financieel te ondersteunen binnen de in het kader genoemde doelstellingen van De Jonge Akademie. Er zijn voor 2015 verschillende doelstellingen geformuleerd in het werkplan van De Jonge Akademie 2015. Zo zou er worden gestreefd om de cohesie en samenwerking tussen de vier tracés te bevorderen. De debatreeks over de kwaliteit van wetenschap en het symposium over diversiteit op de academische werkvloer zijn concrete voorbeelden van tracé-overstijgende activiteiten die in 2015 hebben plaatsgevonden.

Een belangrijk doel in 2015 was uiteraard het stilstaan bij tien jaar De Jonge Akademie. Deze gelegenheid is aangegrepen om samen met een grote groep alumni terug te blikken op tien jaar De Jonge Akademie. Er is een jubileumboek uitgegeven met een terugblik in woord en beeld. Op 12 juni 2015 vierde De Jonge Akademie het jubileum met een groot feest in Pakhuis de Zwijger met genodigden uit de wereld van de wetenschap, beleid, media en andere relaties. Onderdelen van het programma waren onder andere interactieve activiteiten tussen leden en alumni, cabaretiers Jan en Daan (“de wiskundejongens”), zandtekenen, een kunstproject over strandbeesten van Theo Jansen en dansen op muziek van een live funkband (onder leiding van De Jonge Akademie lid Matthijs van Veelen). De contacten tussen alumni van De Jonge Akademie onderling en tussen alumni en huidige leden zijn in 2015 verder bestendigd. Zo heeft een groot deel van de alumni een bijdrage geleverd aan de viering van het tienjarig jubileum. Ook zijn in het voorjaar en in het najaar ontmoetingen georganiseerd in een café, de ‘Stammtisch’. maart 2016

5 / 32

Zie voor een verdere beschrijving van doelstellingen en activiteiten per tracé de hoofdstukken 3, 4, 5 en 6.

2.2

Bestuur en organisatie

-

-

Het bestuur van De Jonge Akademie werd tot 1 april 2015 gevormd door: Jeroen Geurts (voorzitter, technisch voorzitter selectiecommissie, coördinatie en algemene zaken) Bé Breij (vicevoorzitter, voorzitter De Jonge Akademie Projectbeurscommissie, coördinatie en algemene zaken en tracé Inhoud & Interdisciplinariteit) Willem Schinkel (tracé Wetenschapsbeleid) Hilde Geurts (tracé Wetenschap & Maatschappij) Roberta D’Alessandro (tracé Internationalisering)

Na 1 april 2015 was de samenstelling van het bestuur: Rianne Letschert (voorzitter, technisch voorzitter selectiecommissie, coördinatie en algemene zaken) Willem Schinkel (vicevoorzitter, coördinatie en algemene zaken en tracé Wetenschapsbeleid) Christian Lange (tracé Internationalisering) Hilde Geurts (voorzitter De Jonge Akademie Projectbeurscommissie, tracé Wetenschap & Maatschappij) Maaike Kroon (tracé Inhoud & Interdisciplinariteit)

Binnen het bestuur zijn de voorzitter en vicevoorzitter verantwoordelijk voor coördinatie en algemene zaken. De voorzitter is ook technisch voorzitter van de selectiecommissie. De overige bestuursleden zijn aanspreekpunt voor een tracé en voor de andere permanente en tijdelijke commissies. Het bestuur legt verantwoording af aan de algemene ledenbijeenkomst van De Jonge Akademie en aan het KNAW-bestuur. Het bestuur is een faciliterend bestuur. Het gaat vooral om de ideeën en activiteiten die vanuit de leden worden geïnitieerd in goede banen te leiden en te coördineren. Daarnaast is het bestuur het eerste aanspreekpunt voor externe partijen en voor de KNAW.

Het bestuur van De Jonge Akademie vergadert maandelijks. Verder vergadert het bestuur een of tweemaal per jaar met het bestuur van de KNAW en het hoofd van de afdeling Genootschap. De voorzitter van het bestuur vergadert regelmatig met de president van de KNAW, de voorzitter van de Akademie van Kunsten en de directeur van de KNAW. Het bestuur heeft regelmatig overleg met medewerkers van de afdeling Communicatie van de KNAW. Een of twee keer per jaar is er een overleg met medewerkers van de afdeling Beleidsadviezen: Wetenschap & Kennis van de KNAW. De Jonge Akademie wordt ondersteund door medewerkers van de Afdeling Genootschap en overige uitvoerende afdelingen van de KNAW (Communicatie, Juridische Zaken, Directie, Facilitaire Dienst, Informatisering & Automatisering).

Tracés

De Jonge Akademie heeft vier interdisciplinair samengestelde tracés: Inhoud & Interdisciplinariteit, Wetenschapsbeleid, Wetenschap &Maatschappij en Internationalisering. Elk lid van De Jonge Akademie is actief in tenminste één tracé. Het is mogelijk om gedurende het lidmaatschap van tracé te wisselen. De activiteiten van de verschillende tracés in 2015 worden toegelicht in hoofdstuk 3, 4, 5 en 6. 6 / 32

2.3

2.4

Naast de tracés is er de mogelijkheid om in kleinere projectgroepen en werkgroepen activiteiten te organiseren en uit te voeren, bijvoorbeeld via het De Jonge Akademie Projectbeursprogramma.

Ledenvergaderingen

De Jonge Akademie heeft in 2015 vijf ledenvergaderingen gehad: - 29 januari met o.a. toelichting over Commissie grootschalige onderzoeksfaciliteiten door KNAW-lid Ewine van Dishoeck en Socratische gesprekken over interdisciplinariteit geleid door filosofisch practicus Harm van der Gaag. - Na de ledenvergadering van 26 maart vond de installatiebijeenkomst van 10 nieuwe leden plaats. - Op 12 juni was er na de ledenvergadering een uitgebreid programma met alumni en in de avond een feest ter ere van het tienjarig jubileum van De Jonge Akademie. - Rijksuniversiteit Groningen was op 21 september gastheer voor de ledenvergadering, met o.a. een Vroege Vogellezing door Martijn Wieling, een bezoek aan het Infoversum, gepresenteerd door Diederik Roest, een rondleiding door het laboratorium van JanWillem Veening en een ronde tafeldiscussie tijdens de lunch met het College van Bestuur. - De laatste ledenvergadering van het jaar was op 17 november met o.a. een discussie over open data met gast Marjan Grootveld (DANS-KNAW).

Organogram

maart 2016

7 / 32

3 TRACÉ WETENSCHAPSBELEID 2B

De Jonge Akademie wil discussies over het nationale wetenschapsbeleid beïnvloeden door constructief maar kritisch te zijn. De Jonge Akademie adviseert de overheid op het gebied van wetenschapsbeleid, maar is zelf nooit (co-)auteur van dat beleid, en blijft het kritisch volgen, onder meer via landelijke media.

De Jonge Akademie is ook in 2015 regelmatig gevraagd als formele of informele gesprekspartner of informant bij de bespreking van beleidsvoornemens of de voorbereiding van beleidsevaluaties. Leden van De Jonge Akademie hebben regelmatig gesproken met diverse partijen, waaronder de Ministeries van OCW en EZ, parlementariërs en medebelangen-behartigers, waaronder VSNU, NWO, Rathenau, WRR en PNN. Uitgelichte activiteiten in 2015

-

-

-

-

-

8 / 32

De Nieuwe Universiteit Begin 2015 heeft De Jonge Akademie een reactie gegeven op “De Nieuwe Universiteit” en het debat over de rol van rendement, de balans tussen onderwijs en onderzoek en de plaats van medezeggenschap in de Nederlandse universiteit. De Jonge Akademie gaf aan ervan overtuigd te zijn dat een goede, op kwaliteit in plaats van rendement gerichte universitaire organisatie beter is voor studenten en voor docenten, en dat zo’n organisatie nodig is om de universiteit de publieke rol te geven die van haar verwacht wordt door overheid en samenleving.

Hoorzittingen Tweede Kamer Op 28 januari bezochten Jeroen Geurts en Beatrice de Graaf een hoorzitting/rondetafelgesprek over Wetenschapsbeleid in de Tweede Kamer. Jeroen heeft de nadruk gelegd op de brede wetenschap en zorgen uitgesproken over sociale en geesteswetenschappen. Beatrice heeft vooral geput uit het rapport Tussen Onderzoek en Samenleving van De Jonge Akademie en onder andere de nadruk gelegd op het proces van de wetenschap. Jeroen bezocht op 9 november de hoorzitting over de strategische agenda hoger onderwijs. Op 20 november was Rens Vliegenthart bij een hoorzitting over de strategische agenda hoger onderwijs.

Promotierecht Over het promotierecht verscheen in de NRC in april het opiniestuk Ook niet-hoogleraren moeten promoter kunnen zijn en de column Hervorm het promotierecht (door Lotte Jensen, Erik Kwakkel, Willem Schinkel en Martijn Wieling). Symposium Evaluatie van wetenschap Op 29 september vond de tweede in een reeks bijeenkomsten over kwaliteit in wetenschap plaats, waarbij gastspreker Peter Dahler Larsen, auteur van The Evaluation Society, in ging op de vraag welke invloed evalueren heeft op de academische praktijk, niet alleen op het gedrag van wetenschappers, maar zelfs op wat de essentie is van wetenschappelijk onderzoek. Symposium Diversiteit Op 14 oktober organiseerde De Jonge Akademie een interactief symposium Meer diversiteit op de academische werkvloer. Van papier naar praktijk. Doel van dit symposium was om decanen, bestuurders, onderzoekers en andere betrokkenen te inspireren een bijdrage te leveren aan meer diversiteit in gender en afkomst op de academische werkvloer. Stilstaan bij dilemma’s, maar vooral nadenken over implementatie: wat werkt en wat (waarom) niet?

-

-

-

-

Wet werk en zekerheid In oktober schreven Martijn Wieling en Barbara Vis een reactie op de Nieuwe Wet werk en zekerheid, verschenen op ScienceGuide. Naar aanleiding van dit stuk werden door VVD-kamerlid Duisenberg Kamervragen gesteld.

Wetenschapsagenda In dezelfde maand verscheen het artikel Investeer in een brede wetenschap, geschreven door Rianne Letschert, Erik Kwakkel en Willem Schinkel en gepubliceerd op ScienceGuide.

In november verscheen de Nationale Wetenschapsagenda. Verschillende leden van De Jonge Akademie participeerden, op persoonlijke titel, aan het project. Beatrice de Graaf was covoorzitter. Hilde Geurts zat in de klankbordgroep. Meerdere leden zaten in de vijf jury’s die de ingediende vragen hebben gebundeld en beoordeeld.

Open Access Er zijn verschillende discussies geweest over Open Access, o.a. een gesprek met eurocommissaris Moedas. Ook zijn er voorbereidingen geweest voor een standpunt over Open Access en Open Data, in samenwerking met andere Europese jonge akademies en de Global Young Academy.

Bezoeken aan de Colleges van Bestuur In 2015 is een nieuwe serie van bezoeken van De Jonge Akademie aan de Colleges van Bestuur van de verschillende universiteiten van start gegaan. Tijdens deze gesprekken informeren bestuursleden en leden en alumni werkzaam op betreffende universiteit leden van het CvB en beleidsmedewerkers over de activiteiten van De Jonge Akademie. Er wordt verder ingegaan op de eisen die worden gesteld aan het lidmaatschap. Er vinden discussies plaats over de standpunten van De Jonge Akademie over diverse actuele beleidskwesties, zoals het loopbaanbeleid van wetenschappers.

maart 2016

9 / 32

4 TRACÉ WETENSCHAP & MAATSCHAPPIJ 3B

Vanuit het tracé Wetenschap &Maatschappij willen leden zich richten op: - Het aan een breed publiek laten zien hoe wetenschap bedreven wordt, alsook de uitkomsten van nieuw wetenschappelijk onderzoek delen met een publiek van nietexperts. - Interconnectiviteit: wat verbindt de verschillende leden uit diverse vakgebieden en hoe ontwikkelen zij vanuit deze gedachte inspirerende activiteiten? Ook in 2015 hebben leden van De Jonge Akademie gewerkt met verschillende mediapartijen. Uitgelichte activiteiten in 2015

- Kennis op Straat Met het project Kennis op Straat van De Jonge Akademie verzorgen wetenschappers korte publiekslezingen, bijv. op scholen, bejaardenhuizen, buurthuizen en science-cafés. Met deze lezingen worden niet alleen inhoudelijk thema’s overgebracht, maar ook de onderzoekende houding en de verwondering van wetenschap uitgelegd. Het project is ook in 2015 voortgezet. Er wordt gewerkt aan een communicatieplan om het bereik te vergroten en het lezingenbestand zal worden geactualiseerd.

- Toegankelijke video’s over onderzoek In 2015 is opnieuw een aantal korte, toegankelijke video’s over het onderzoek van leden van De Jonge Akademie uitgebracht, in samenwerking met FastFacts. Belangrijkste doel is het slaan van een brug naar de samenleving door wetenschap op een aantrekkelijke wijze te presenteren. De filmpjes worden naast presentatie op de website van De Jonge Akademie, ook gepresenteerd op de website van de Volkskrant. De doelgroep is breed: van journalist, beleidsmedewerker, medewerker bedrijfsleven, tot student of patiënt. Het project komt de zichtbaarheid van de wetenschapper, maar ook de zichtbaarheid en naamsbekendheid van De Jonge Akademie, ten goede. Het project wordt gefinancierd via de beurzenprogramma’s van De Jonge Akademie.

- Faces of Science Promovendi geven en inkijkje in hun leven en de wetenschap aan de hand van filmpjes, blogs, artikelen en meer. Doel is deze jonge wetenschappers in de schijnwerpers te zetten en te laten zien wat het leven als wetenschapper inhoudt, vooral aan jongeren die staan voor een studiekeuze, maar ook aan ieder ander die daarin geïnteresseerd is. Faces of Science is een project van de KNAW, De Jonge Akademie en Kennislink in samenwerking met FastFacts, gefinancierd door de wetenschappelijke auteurs van Elsevier, ondersteund door Lira Auteursfonds Reprorecht. De selectie van de leden van Faces of Science verloopt via de leden van de KNAW en De Jonge Akademie. In 2015 kwamen er negen “Faces of Science” bij, inmiddels zijn het er dertig. - Wetenschap op woensdagmiddag Wekelijks vertelde een lid van De Jonge Akademie in het programma Wetenschap op Woensdag op Radio1 over opmerkelijk wetenschappelijk nieuws. De afleveringen zijn beschikbaar via de website van De Jonge Akademie.

- Symposium Klimaatcommunicatie: de publieke atmosfeer Op 6 november gingen twee klimaatwetenschappers, een communicatiewetenschapper en een journalist in op de vraag hoe klimaatwetenschappers het beste kunnen communiceren? Hoe ga je om met verschillende publieken (beleidsmakers, politici, 10 / 32

experts, het algemene publiek)? Hoe kan effectief over onzekerheid en waarschijnlijkheid gecommuniceerd worden?

- Deelname diverse publieksbijeenkomsten en bijdragen in de media In 2015 hebben leden van De Jonge Akademie diverse lezingen gegeven bij o.a. de verschillende Science Cafés, Kenniscafé, Paradiso, Spui25, VSNU café en Waag Society. Verder hebben leden opgetreden op diverse festivals en evenementen, waaronder: De Nacht van Kunst en Wetenschap in Groningen op 6 juni met Martijn Wieling; Oerol Festival van 12 – 21 juni met Marleen Kamperman, Hilde Geurts, Tine De Moor, Marijke Haverkorn en Matthijs van Veelen; Hack the Brain op 5 juni met alumnus Ysbrand van der Werf; Eureka Festival op 29 november met Rivke Jaffe, Johan van Leeuwaarden, Lotte Jensen, Erik Kwakkel en alumnus Appy Sluijs; Pump Your Career van het Landelijk Netwerk Vrouwelijke Hoogleraren in november met Lotte Jensen en Erik Kwakkel; InScience Dutch International Science Film Festival op 8 november met Diederik Roest. In de media zijn er bijdragen geweest van leden van De Jonge Akademie aan onder andere de Nationale Wetenschapsquiz, Nieuwsuur, NPO EenVandaag, NPO De kennis van nu, VARA De Nieuws BV, NPO Nieuwsshow, Radio 1 Wetenschap op Woensdag, Buitenhof, BNR, Radio 1 OVT, Radio 1 De Ochtend en regionale media. Leden schreven voor New Scientist, NRC Handelsblad, De Correspondent en blogsites zoals De Omslag en SciencePalooza.

maart 2016

11 / 32

5 TRACÉ INHOUD & INTERDISCIPLINARITEIT 4B

Het tracé Inhoud & Interdisciplinariteit is een platform voor inhoudelijke uitwisseling en samenwerking. Het tracé buigt zich over interdisciplinaire thema’s die vragen om wetenschappelijke reflectie en maatschappelijke vragen die interdisciplinaire input behoeven. In 2015 heeft het tracé zich gericht op het centraal stellen van inhoud bij interdisciplinaire uitwisseling. Uitgelichte activiteiten in 2015

- Publicatie Grensverleggend: Kansen en belemmeringen voor interdisciplinair onderzoek In november bracht De Jonge Akademie het advies Grensverleggend: Kansen en belemmeringen voor interdisciplinair onderzoek uit, een verkenning van theorie en praktijk van wetenschapsbeoefening die vakgebieden overschrijdt. Met werkbare aanbevelingen voor beleidsmakers, universitaire bestuurders, wetenschappelijke tijdschriften en individuele onderzoekers. De uitgave kwam tot stand op basis van een enquête en een reeks interviews met leden en alumni van De Jonge Akademie.

- InterScience De Jonge Akademie

De Jonge Akademie organiseert een serie symposia, InterScience De Jonge Akademie, waarbij een onderwerp vanuit verschillende disciplines wordt belicht. Tijdens de bijeenkomsten geven alfa-, bèta- en gammawetenschappers én kunstenaars hun visie op een actueel thema. Het thema van de eerste bijeenkomst op 24 maart 2015 was: Conflict en oplossingen. De tweede was op 29 oktober en ging over Water.

- Lezingen van leden over hun werk Leden stellen het op prijs om over elkaars vakgebied te horen. Ook in 2015 zijn er diverse inhoudelijke lezingen door leden geweest, met name tijdens de ledenvergaderingen, om elkaar te informeren over en te laten inspireren door hun onderzoek.

- Gewetenschap Van het theaterprogramma Gewetenschap, bedoeld om de discussie over ethische dilemma’s die wetenschappers dagelijks op de werkvloer tegenkomen te stimuleren, is in 2015 een Engelse vertaling gemaakt en voor het eerst in het Engels uitgevoerd voor nietNederlandstalige onderzoekers.

- Samenwerking met de KNAW en Akademie van Kunsten Leden en alumni van De Jonge Akademie nemen deel in diverse commissies en jury’s van de KNAW en Akademie van Kunsten, waaronder de verschillende raden, de Commissie voor Basis- en Voortgezet Onderwijs, de Onderwijsprijs en de Heinekenprijzen, zie bijlage 7 voor een uitgebreid overzicht. Verder hebben leden van De Jonge Akademie meegedaan aan diverse activiteiten van de KNAW en Akademie van Kunsten, waaronder de dispuutsavonden, bijeenkomsten met KNAW-secties en het verzorgen van lezingen op bijeenkomsten van de KNAW en Akademie van Kunsten (bijv. Perspectieven op islamwetenschappen in het universitair onderwijs op 28 april). De dispuutsavond van 4 november 2015 werd vanuit dit tracé georganiseerd. Met de Akademie van Kunsten is De Jonge Akademie in 2015 van start gegaan met de ontwikkeling van een “datingwebsite”, waar kunstenaars en wetenschappers elkaar kunnen treffen voor discussie en samenwerking.

12 / 32

6 TRACÉ INTERNATIONALISERING

Het tracé onderneemt de volgende activiteiten: - het ontwikkelen van een wereldwijd netwerk van jonge wetenschappers (al dan niet via andere jonge academies); - het ontwikkelen van gezamenlijke projecten met internationale wetenschappers; - het ontwikkelen van een grotere internationale lobby, waarmee ook bijvoorbeeld de Europese Unie of de Verenigde Naties kan worden benaderd. In 2015 heeft de uitwisseling met andere jonge academies en organisaties in Europa en daarbuiten verder gestalte gekregen. Uitgelichte activiteiten in 2015

- Column SciencePalooza In 2015 verscheen er een column in samenwerking met SciencePalooza waarbij wetenschappers met een buitenlandse achtergrond in Nederland en Nederlandse wetenschappers in het buitenland beschrijven hoe het is om in Nederland onderzoek te doen in vergelijking tot andere landen en vice versa. Christian Lange, Nathalie Katsonis en Raf De Bont schreven de eerste columns.

- Prijsvraag A Question for Europe Samen met een aantal andere jonge academies deed De Jonge Akademie mee aan de jurering van inzendingen voor een prijsvraag over de dynamiek van integratie in Europa. - Bijeenkomst Internationale onderzoekers vluchtelingencrisis Op 10 en 11 december organiseerde de Global Young Academy in samenwerking met de KNAW en De Jonge Akademie een expertmeeting in het Trippenhuis waarbij onderzoekers uit verschillende disciplines met elkaar in gesprek gingen over de mogelijke rol van de wetenschap in het vinden van oplossingen voor de vluchtelingencrisis in Europa.

- An expat guide to Dutch universities In 2015 is De Jonge Akademie begonnen met het schrijven van een gids om expat onderzoekers die net in Nederland zijn te helpen hun weg te vinden binnen een Nederlandse universiteit.

- Jaarlijkse nieuwsbrief In september 2015 verscheen de jaarlijkse nieuwsbrief met een overzicht van activiteiten van De Jonge Akademie bestemd voor de internationale contacten van De Jonge Akademie. - Bijwonen internationale bijeenkomsten In 2015 namen leden van De Jonge Akademie deel aan de volgende bijeenkomsten: 30 april: Bezoek van Eurocommissaris Moedas aan Nederland. Onderwerp was Open Science/Open Access; 8 mei: Akademie van Zweden op bezoek bij de KNAW; 7 en 8 mei: bijeenkomst manager directors/beleidsmedewerkers van Europese Jonge Akademies in Stockholm; 4/5 november: Bijeenkomst European Young Academies in Brussel; 16 – 18 november: Worldwide Meeting of Young Academies in Zweden

maart 2016

13 / 32

- Lidmaatschap internationale organisaties Roberta D’Alessandro, Bettina Speckmann, Arianna Betti en alumni Mihai Netea, Gijs Wuite en Wilfred van der Wiel zijn lid van de Global Young Academy.

Christian Lange werd in 2015 lid van de Young Academy of Europe. Alexander Sack en Tine De Moor zijn ook lid.

Van juni – oktober was Rianne Letschert lid van het Identification Committee van het EU Scientific Advisory Mechanism.

14 / 32

7 COMMISSIES VAN DE JONGE AKADEMIE

Er zijn twee permanente commissies actief binnen De Jonge Akademie: De Jonge Akademie Projectbeurscommissie en de Selectiecommissie.

7.1

De Jonge Akademie Projectbeurscommissie

De Jonge Akademie projectbeurzen maken het voor leden van De Jonge Akademie mogelijk om in onderlinge samenwerking plannen en ideeën uit te werken die passen binnen de doelstellingen van De Jonge Akademie, zoals deze naar voren zijn gebracht in het missiestatement van De Jonge Akademie (zie inleiding hoofdstuk 2). Plannen van leden van De Jonge Akademie waarbij één of meer van De Jonge Akademie-doelen gerealiseerd worden, kunnen voor financiering in aanmerking komen. Het project of de activiteit hoeft niet voor alle leden van De Jonge Akademie relevant te zijn (en is daarmee dus anders dan projecten gefinancierd uit algemene middelen van De Jonge Akademie). Het projectbeurssysteem bevat ook de mogelijkheid voor leden om een individuele beurs aan te vragen. Deze beurzen hebben tot doel onderzoekers te steunen in hun eigen ontwikkeling als wetenschapsbeoefenaar, bijvoorbeeld om een buitenlands symposium te bezoeken of een gastdocentschap in het buitenland te vervullen.

De Jonge Akademie Projectbeurscommissie is verantwoordelijk voor het toekennen van een gelimiteerd aantal beurzen (budget € 100.000 per jaar). In 2015 zijn twee rondes gehouden. In mei is € 21.510 aangevraagd en toegekend. In november is € 61.000 aangevraagd en € 49.500 toegekend. Bijlage 6 beschrijft de toegekende projecten in 2015.

7.2

Leden De Jonge Akademie Projectbeurscommissie Hilde Geurts (voorzitter en bestuursverantwoordelijke), Marijke Haverkorn, Frank van Tubergen, Joris Dik en Martijn Wieling.

Selectiecommissie

De Selectiecommissie De Jonge Akademie bestaat uit vier leden, twee leden afkomstig uit De Jonge Akademie en twee leden afkomstig uit de KNAW. De selectiecommissie wordt technisch voorgezeten door de voorzitter van De Jonge Akademie. De Selectiecommissie selecteert ieder jaar 10 nieuwe leden voor De Jonge Akademie. In 2015 zijn er in totaal 60 kandidaten voorgedragen.

• • • • • • • • • •

Tijdens de eerste selectieronde is een aantal criteria gehanteerd voor de beoordeling, zoals opgenomen in het Reglement Selectie De Jonge Akademie: Kwaliteit publicaties blijkend uit tijdschriften, impactscore of uitgever Externe waardering blijkend uit invited lectures Externe waardering blijkend uit prijzen, NWO-subsidies, KNAW-fellowhips etc. Vernieuwendheid en belang van het onderzoek Wetenschappelijke zelfstandigheid, ontwikkeling eigen onderzoekslijn Verbreding wetenschappelijke ideeën na promotie, niet beperkt tot één onderwerp Internationale oriëntatie -> weggeweest tijdens of na promotie Interdisciplinariteit (bewust) Outreach (spin off, bedrijfjes, populariseringactiviteiten) Bestuursactiviteiten maart 2016

15 / 32

Op basis van deze beoordelingsronde zijn 20 kandidaten uitgenodigd voor een gesprek met de selectiecommissie. In de gespreksronde werd nadrukkelijk rekening gehouden met aspecten die specifiek voor De Jonge Akademie van belang zijn: een aanstekelijke fascinatie en passie voor wetenschappelijk onderzoek en daarover goed kunnen praten; actief willen zijn voor De Jonge Akademie en daarvoor interessante ideeën hebben; enthousiasme tonen voor onderwerpen als wetenschapsbeleid, wetenschap en maatschappij, interdisciplinaire samenwerking en internationalisering.

Na de 20 gesprekken zijn er 10 kandidaten geselecteerd om lid te worden. In bijlage 3 wordt een overzicht gegeven van de in 2015 geselecteerde leden van De Jonge Akademie.

Leden selectiecommissie kandidaten 2015 Rianne Letschert (technisch voorzitter), Annemieke Aartsma-Rus (De Jonge Akademie), Herman Paul (De Jonge Akademie), Antal van den Bosch (KNAW, afd. letterkunde), Louise Vet (KNAW, afd. natuurkunde).

16 / 32

8 FINANCIËLE VERANTWOORDING

De KNAW-bijdrage voor De Jonge Akademie was in 2015 € 276.000,00. De realisatie bedroeg € 203.037,05.

In de post Congressubsidie zijn de standaardbeurzen en De Jonge Akademie Projectbeurzen opgenomen. Rekening

Jaarbudget

Realisatie periode 1 - 12

413100 WKR Geschenken aan personeel > EUR 25

0,00

201,95

437450 Interne doorbelasting Fac. Dienst

0,00

11.212,25

0,00

943,80

414100 WKR Reiskosten Dienstreizen 441500 Publicatiekosten

441550 Drukkerij / uitgeverij 441990 Ov. beheerskosten

0,00 27.000,00

4.400,04

329,31

31.635,53

176,20

443150 Symposia/workshops

49.200,00

54.827,89

444300 Representatiekosten

1.899,96

2.438,90

444000 Reis- en verblijfkosten 452000 Vergoedingen besturen

11.000,04 32.499,96

5.864,83

28.250,04

453100 Congressubsidie

150.000,00

117.337,96

856900 Bijdrage instituut

276.000,00

0,00

203.037,05

856790 Ov. opbrengsten Eindtotaal

0,00

-181,61

-50.000,00

maart 2016

17 / 32

Bijlage 1: De Jonge Akademie ledenoverzicht 2015 Naam

Vakgebied

Dr.

Annemieke

Aartsma-Rus

Prof. dr.

Lenneke

Alink

Pedagogiek

Prof. dr.

Hilde

Bras

Sociologie

Prof. dr.

Gijs

Brink, van den

Maag-, darm- en leverziekten

Dr. Dr.

Dr. Dr.

Prof. dr. ir. Prof. dr. Prof. dr. Dr. dr.

Raf

Teun

Annelien Marieke

Alexander Antoine

Roberta Patricia

De Bont

Bousema

Bredenoord

Brink, van den Brinkman Buyse

D'Alessandro Dankers

Prof. dr.

Tine

De Moor

Prof. dr.

Andrea

Evers

Prof. dr. Prof. dr. Dr.

Prof. dr. Prof. dr. Prof. dr. Dr.

Joris

Ewout Elke

Jeroen Hilde

Beatrice Marijke

Dik

Frankema Geraerts Geurts Geurts

Genetica

Wetenschapsgeschiedenis

Epidemiologie, immunologie, malaria

Universiteit Leiden

Sociaal-economische geschiedenis

Universiteit Utrecht

UU Strategic Theme Institutions

Geschiedenis, economische wetenschappen Klinische cognitie, forensische psychologie Klinische neurowetenschappen

Wageningen Universiteit & Researchcentrum Erasmus Universiteit Rotterdam Vrije Universiteit medisch centrum Universiteit van Amsterdam Universiteit Utrecht

Afdeling Anatomie & Neurowetenschappen

Chemie, biomaterialen

Kunstgeschiedenis, chemie, materiaalkunde Gezondheidspsychologie

Graaf, de

Haverkorn

Wijsbegeerte, metafysica

Dr.

Lotte

Jensen

Nederlandse taal en cultuur

Dr.

Prof. dr.

Prof. dr. ir. Dr.

Prof. dr. Prof. dr. Dr.

Prof. dr. Dr. ir.

Marleen

Nathalie Femius Maaike Erik

Hanneke

Christian Floris Johan

David

Kamperman Katsonis

Koenderink Kroon

Kwakkel

Laarhoven, van Lange

Lange, de Leeuwaarden, van Lentink

18 / 32

Science, Technology and Society Studies

Taalkunde

Rechten van de mens

Heiden, van der

Dr.

Faculteit Sociale Wetenschappen

Studie- en Informatiecentrum Mensenrechten, Faculteit REBO Leiden University Centre for Linguistics

Bedrijfskunde

Neuropsychologie, autisme, ADHD, cognitie Moderne geschiedenis, internationale betrekkingen Sterrenkunde

Hoogenraad Jaffe

Universiteit Maastricht

Afdeling Humane Genetica

Kwantumtransport in materie

Medische ethiek

Gert-Jan Casper Rivke

Leids Universitair Medisch Centrum / Newcastle University Universiteit Leiden

Faculteit/Afdeling

Radboud Universiteit Nijmegen/London School of Hygiene & Tropical Medicine Wageningen Universiteit & Researchcentrum Universitair Medisch Centrum Utrecht Academisch Medisch Centrum Radboud Universiteit Nijmegen Universiteit Twente

Prof. dr. Prof. dr. Dr.

Universiteit/organisatie

Moleculaire neurobiologie Antropologie/geografie Polymeerchemie

Scheikunde, nanotechnologie

Experimentele natuurkunde, optica, nanotechnologie Scheidingstechnologie, thermodynamica Middeleeuwse boektechnieken Medische oncologie/religiewetenschappen Islamitische en arabische studies Cognitieve neurowetenschap Wiskunde

Biologische stromingsleer

Universiteit Utrecht

Technische Universiteit Eindhoven Technische Universiteit Delft Universiteit Leiden

Radboud Universiteit Nijmegen/Sterrewacht Leiden Radboud Universiteit Nijmegen Universiteit Utrecht Universiteit van Amsterdam Radboud Universiteit Nijmegen Wageningen Universiteit & Researchcentrum Universiteit Twente FOM-instituut AMOLF

Technische Universiteit Eindhoven Universiteit Leiden Academisch Medisch Centrum Universiteit Utrecht

Radboud Universiteit Nijmegen, Donders Instituut Technische Universiteit Eindhoven Stanford University

Nijmegen Center for Molecular Life Sciences Departement Maatschappijwetenschappen

Julius Centrum, afdeling Medical Humanities Faculteit der Managementwetenschappen MESA+ Instituut voor Nanotechnologie

Instituut voor Complexe Moleculaire Systemen, Faculteit Biomedische Technologie Faculteit Werktuigbouwkunde, Maritieme Techniek & Technische Materiaalwetenschappen Instituut voor Psychologie, Sectie Gezondheids-, Medische en Neuropsychologie Social Sciences Group, Rural and Environmental History Instituut voor Psychologie Afdeling Psychologie: Brein en Cognitie/Dr. Leo Kannerhuis Faculteit Geesteswetenschappen/Departement Geschiedenis, Programma Institutions Institute for Mathematics, Astrophysics and Particle Physics Faculteit der Filosofie, Theologie en Religiewetenschappen. Faculteit Bètawetenschappen Dept. Geografie, Planologie en Internationale Ontwikkelingsstudies Nederlandse Taal en Cultuur

Laboratory of Physical Chemistry and Colloid Science MESA+ Instituut voor Nanotechnologie Center for Nanophotonics

Faculteit Scheikundige Technologie en Scheikunde Leiden University Centre for the Arts in Society Afdeling Medische Oncologie

Departement Filosofie en Religiewetenschap Centre for Cognitive Neuroimaging Faculteit Wiskunde en Informatica Mechanical Engineering

Prof. dr. mr. Prof. dr.

Rianne

Letschert

Internationaal recht en victimologie

Prof. dr.

Sjoerd

Repping

Dr.

Diederik

Roest

Geneeskunde, biomedische wetenschappen, humane voortplantingsbiologie Theoretische natuurkunde

Prof. dr.

Willem

Schinkel

Prof. dr. Prof. dr. Prof. dr. Prof. dr. Prof. dr. Prof. dr. Prof. dr. Prof. dr. Dr.

Herman

Alexander Iris

Irene

Frank

Matthijs

Jan-Willem Barbara Rens

Martijn

Paul

Sack

Geschiedfilosofie en historiografie, secularisatiestudies

Psychologie, neurowetenschappen

Sommer

Theoretische sociologie, filosofie, cultuurwetenschappen Biologische aspecten van psychose

Tubergen, van

Sociologie

Tieleman

Veelen, van Veening Vis

Vliegenthart Wieling

Dierecologie

Economie, theoretische biologie Moleculaire genetica

Politicologie, economie

Communicatiewetenschap Computationele taalkunde

Universiteit van Tilburg

Universiteit Leiden/Rijksuniversiteit Groningen Universiteit van Amsterdam Rijksuniversiteit Groningen Universiteit Maastricht Erasmus Universiteit Rotterdam Universitair Medisch Centrum Utrecht Rijksuniversiteit Groningen Universiteit Utrecht Universiteit van Amsterdam Rijksuniversiteit Groningen Vrije Universiteit Amsterdam Universiteit van Amsterdam Rijksuniversiteit Groningen

Tilburg Law School

Instituut voor Geschiedenis Academisch Medisch Centrum Van Swinderen Institute for Particle Physics and Gravity Faculty of Psychology & Neuroscience, Department of Cognitive Neuroscience Afdeling Sociologie Rudolf Magnus Institute of Neuroscience

Centrum voor Ecologische en Evolutionaire Studies Faculteit Sociale Wetenschappen

Faculteit Economie en Bedrijfskunde, CREED

Groningen Biomolecular Sciences and Biotechnology Institute Faculteit der Sociale Wetenschappen, Afdeling Bestuurswetenschap en Politicologie Afdeling Communicatiewetenschap en Amsterdam School of Communication Research Informatiekunde

maart 2016

19 / 32

Bijlage 2: Alumni van De Jonge Akademie

Naam

Prof. dr.

Jaap

Abbring

Dr.

Elske

Akker, van den-van Marle

Prof. dr. Prof. dr.

Prof. dr. ir. Prof. dr. ir. Prof. dr. Prof. dr. Prof. dr. Prof. dr. Prof. dr. Prof. dr. Prof. dr. Prof. dr. Prof. dr. Dr.

Prof. dr. Prof. dr. Prof. dr. Prof. dr. Prof. dr. Prof. dr.

Prof. mr. Dr.

Dr. ir.

Prof. dr. Prof. dr. Prof. dr. Prof. dr. Prof. dr. Prof. dr. Prof. dr. Prof. dr.

Prof. dr. ir. Prof. dr. ir. Prof. dr. Prof. dr. Prof. dr. Dr. ir.

Prof. dr. Prof. dr. Prof. dr.

Reuven André

Marjolein Hester

Mischa Carlijn

Monica Ronald David

Eveline Petra

Nynke Sarah Elise

Raymond Bernet

Mirjam Ron

Pascal Oscar

Janneke Fokke René

Marie-José Paul Bas

Olivier Janet

Amina

Kristin

Jennifer Jan

Hans

Suzanne

Catholijn Maarten Bart

Gijsje

Bert-Jaap Kobus

Agami

Aleman

Asselt, van Bijl

Bonn

Bouten

Lichting (vanaf april) Vakgebied

2005 Arbeid, economische wetenschappen

2007 Genregulatie, microRNA, pathogenese 2005 Gezondheidseconomie, besliskunde Neurowetenschappen, cognitieve 2009 neuropsychiatrie

2005 Risk governance, toekomstverkenningen 2005 Niet-stationaire stromingen Fysische chemie, atoomfysica en 2005 molecuulfysica

Claes

2005 Tissue engineering Europees en vergelijkend constitutioneel 2009 recht

Crone

2008 Neurocognitieve ontwikkelingspsychologie

Cramer

Cremer, de Dam, van Dekker

Durston

Dusseldorp Ee, van

Elzinga

Ernestus

Fouchier Fries

Gelderblom Gerards

Gerritsen Geurts

Goumans Groot

Haar Romeny, ter Hekster

Hell, van Helmi

Henrard Herek

Hest, van

Hilgenkamp Hulscher Jonker

Kleinhans Knols

Koenderink Koops

Kuipers

20 / 32

2005 Cryptologie

2006 Management studies

2005 Waterstaatsgeschiedenis

2006 Biofysica, microscopie, nanotechnologie 2008 Neurowetenschappen, ADHD, autisme

2005 Waarschijnlijkheidsrekening en statistiek 2005 Fysiologie, biofysica, klinische fysica

2007 Klinische psychologie, neurobiologie 2008 Psycholinguistiek 2005 Virologie

2007 Psychologie

2006 Economische en financiële geschiedenis 2005 Europees recht 2005 Archeologie

2008 Moleculaire biologie

2009 Celbiologie, ontwikkelingsbiologie 2009 Sterrenkunde, astrofysica

Oude geschiedenis van het Middellandse 2005 Zeegebied en het Midden-Oosten 2005 Oude geschiedenis

2005 Tweede taalverwerving, taalontwikkeling 2007 Sterrenkunde

2005 Minderheidsbescherming 2005 Optische wetenschappen 2005 Bio-organische chemie

2005 Fysica van gecondenseerde materie 2005 Waterbeheer en watersystemen

2005 Mens-machine-interactie River and Coastal Engineering, Earth 2008 Surface Dynamics 2005 Medische entomologie 2008 Biofysica Rechtsorde, straf (proces) recht en 2005 criminologie, informatica 2005 Nanofotonische structuren

Universiteit/organisatie Universiteit van Tilburg, CentER Nederlands Kanker Instituut

Leids Universitair Medisch Centrum

Universitair Medisch Centrum Groningen

Universiteit Maastricht/Onderzoeksraad voor Veiligheid Technische Universiteit Delft

Max Planck Institute for Polymer Research Technische Universiteit Eindhoven Universiteit Maastricht

Centrum Wiskunde & Informatica University of Cambridge Universiteit Leiden

Vrije Universiteit Amsterdam Technische Universiteit Delft

Universitair Medisch Centrum Utrecht

TNO Kwaliteit van leven / Universiteit Leiden Philips Research Laboratories Universiteit Leiden

Radboud Universiteit Nijmegen Erasmus Medisch Centrum

Ernst Strüngmann Institute Universiteit Utrecht

Radboud Universiteit Nijmegen Vrije Universiteit Amsterdam

Wageningen Universiteit & Researchcentrum Leids Universitair Medisch Centrum Radboud Universiteit Nijmegen Vrije Universiteit Amsterdam

Radboud Universiteit Nijmegen Pennsylvania State University Rijksuniversiteit Groningen

Erasmus Universiteit Rotterdam Universiteit Twente

Radboud Universiteit Nijmegen Universiteit Twente Universiteit Twente

Technische Universiteit Delft Universiteit Utrecht In2Care BV

FOM-instituut AMOLF

Universiteit van Tilburg FOM-instituut AMOLF

Prof. dr.

Bart

Lambrecht

Prof. dr.

Christoph

Lüthy

2012 Datavisualisatie en infographics Geschiedenis van de filosofie en de 2005 natuurwetenschappen

Nauta

2005 Geschiedenis van de filosofie

Dr.

Prof. dr. Prof. dr. Prof. dr. Prof. dr. Prof. dr. Prof. dr.

Prof. dr. ir. Prof. dr. Prof. dr. Prof. dr. Prof. dr. Prof. dr. Prof. dr. Dr.

Prof. dr. Prof. dr. Dr.

Prof. mr. drs. Prof. mr. Prof. dr. Dr. ir.

Prof. dr. Prof. dr. Dr.

Dr. mr.

Prof. dr. ir. Prof. dr. ir. Prof. dr. Prof. dr. Prof. dr. Prof. dr.

Prof. dr. ir. Prof. dr.

Prof. dr. ir. Prof. dr.

Prof. dr. ir.

Mirjam Kofi

Huib Lodi

Ariana Mihai Wiro

Tjerk Mark

Brenda Yigal

Danielle Joost

Pieter

Jeroen Niels

Monika Asghar Carla Elies

Appy Jetse

Stefan Marc

Marika

Miranda Lieven

Peter-Paul Simon Beate Claes

Juliette Bert

Wim

Wilfred

Pieter Rein

Makinwa

Mansvelder Need

Netea

2005 Immunopathologie van de long 2007 Elektrotechniek 2006 Neurofysiologie 2007 Sociologie

Niessen

2007 Geneeskunde, immunologie-infectieziekten Biomedische beeldverwerking, 2005 beeldgenetica

Peletier

2006 Wiskunde

Oosterkamp Penninx Pinto

Posthuma Reek

Roelfsema Salman

Schiller Schmid

Seyed Gohrab Sieburgh

Sliedregt, van Sluijs

Stoorvogel

Stremersch Strous

Taylor

Turennout, van Vandersypen Verbeek

Verhulst Volker

Vreese, de

Walma van der Molen Weckhuysen

2009 Natuurkunde

2006 Psychiatrie, epidemiologie 2005 Inwendige geneeskunde 2005 Gedragswetenschappen

2006 Supramoleculaire katalyse

2005 Cognitieve neurofysiologie

2006 Cultuurgeschiedenis, literatuurwetenschap 2005 Taalwetenschap en psychologie 2005 Taalkunde

2007 Talen en culturen van het Midden-Oosten 2006 Burgerlijk recht

2008 Straf(proces)recht 2009 Paleoceanografie 2005 Landdynamiek 2006 Marketing

2007 Microbiologie

2009 Theoretische natuurkunde

2005 Recht, neurowetenschappen

2008 Quantumnanowetenschappen

2009 Filosofie van mens en techniek 2005 Behavioural Ecophysiology

2005 Sociologie Communicatiewetenschap, politiek en 2009 communicatie Wetenschapseducatie en 2005 talentontwikkeling

Westrenen, van

2005 Anorganische chemie en katalyse Planeetwetenschappen, petrologie en 2008 geochemie

Wolde, ten

2008 Biofysica

Wiel, van der

Prof. dr.

Arianna

Betti

Prof. dr.

Dolf

Weijers

2010 Biochemie

Prof. dr.

Bé

Bettina

Wuite

2007 Natuurkunde, nano-elektronica

2009 Biofysica Wijsbegeerte, taalfilosofie, ideëengeschiedenis, 2010 e-humanities

Prof.dr.

Gijs

Leunissen

Breij

Speckmann

2010 Latijnse letterkunde, antieke retorica

2010 Informatica, geometrische algoritmiek

Universiteit van Gent Dutch Data Design

Radboud Universiteit Nijmegen Technische Universiteit Delft

Vrije Universiteit Amsterdam Rijksuniversiteit Groningen Universiteit Twente

Universitair Medisch Centrum St. Radboud

Erasmus Medisch Centrum/Technische Universiteit Delft Universiteit Leiden

Technische Universiteit Eindhoven

Vrije Universiteit medisch centrum Academisch Medisch Centrum

Vrije Universiteit Amsterdam & Vrije Universiteit medisch centrum Universiteit van Amsterdam Nederlands Herseninstituut Universiteit Utrecht Universiteit Leiden University of Essex

Universiteit Leiden

Radboud Universiteit Nijmegen Vrije Universiteit Amsterdam Universiteit Utrecht

Wageningen Universiteit & Researchcentrum Erasmus Universiteit Rotterdam University of Calgary

University of Southampton Openbaar Ministerie

Technische Universiteit Delft Universiteit Twente

Rijksuniversiteit Groningen

Universiteit van Amsterdam Universiteit van Amsterdam Universiteit Twente Universiteit Utrecht

Vrije Universiteit Amsterdam Universiteit Twente

FOM-instituut AMOLF

Vrije Universiteit Amsterdam Universiteit van Amsterdam

Radboud Universiteit Nijmegen

Technische Universiteit Eindhoven

Wageningen Universiteit & Researchcentrum maart 2016

21 / 32

Prof. dr.

Holger

Gzella

Prof. dr.

Joost

Hoenderop

Prof. dr. Prof. dr. ir. Prof. dr. Dr.

Ingrid

Ronald

Tamara

Ysbrand

Robeyns

2010 Semitische talen Praktische filosofie (ethiek en sociale, 2010 politieke filosofie)

Universiteit Leiden

Hanson

2010 Natuurkunde, quantumfysica

Technische Universiteit Delft

Gog, van

Werf, van der

22 / 32

2010 Geneeskunde, moleculaire nierfysiologie 2010 Onderwijspsychologie

2010 Cognitieve neurowetenschappen

Universiteit Utrecht

Universitair Medisch Centrum St. Radboud

Universiteit Utrecht / Erasmus Universiteit Rotterdam Nederlands Herseninstituut-KNAW/ Vrije Universiteit medisch centrum

Bijlage 3: De Jonge Akademie nieuwe leden 2015 Prof. dr. Lenneke Alink (Pedagogiek, Universiteit Leiden/Rechtsgeleerdheid, Vrije Universiteit) Met het oog op preventie en interventie combineert Lenneke Alink (1978) voor haar vernieuwende onderzoek naar kindermishandeling kennis vanuit verschillende disciplines als pedagogiek, psychologie en recht met neurobiologische methoden. Recent onderzoek richt zich op chaos in het gezin als bron voor kindermishandeling. Naast invloedrijke internationale publicaties heeft ze enkele breed gebruikte Nederlandse onderzoeksrapporten op haar naam. Ze is werkzaam als hoogleraar Forensische gezinspedagogiek aan de Universiteit Leiden en bijzonder hoogleraar Voorkomen, gevolgen en aanpak kindermishandeling aan de Vrije Universiteit.

Dr. Rafael De Bont (Wetenschapsgeschiedenis, Universiteit Maastricht) De centrale vraag in het onderzoek van Raf De Bont (1977) is hoe de wetenschap de moderne samenleving heeft beïnvloed en omgekeerd. Hij kijkt dan met name naar de geschiedenis van de levens- en sociale wetenschappen in Noordwest-Europa vanaf 1800. De Bont toonde onder meer aan dat de intrede van een nieuwe wetenschappelijke werkplaats, het veldlaboratorium, cruciaal was voor het ontstaan van de ecologische wetenschap. In zijn huidige, sterk interdisciplinaire onderzoek staat de rol van de ecologische expert in internationale natuurbescherming sinds de jaren 1930 centraal.

Dr. Marieke van den Brink (Bedrijfskunde, Radboud Universiteit Nijmegen) Inzichten uit het onderzoek van Marieke van den Brink (1978) naar gender en diversiteit in (wetenschappelijke) organisaties kunnen bijdragen aan een maatschappelijk representatiever personeelsbestand in de wetenschap. Interdisciplinariteit en valorisatie zijn pijlers onder haar academische werk. Dit omvat onder meer talentbeleid aan Nederlandse universiteiten en een internationaal vergelijkend onderzoek naar gender in de carrières van jonge academici op tijdelijke contracten. Van den Brink geeft regelmatig workshops aan bestuurders over gendermechanismen en aan (vrouwelijke) academici om hun kansen op een wetenschappelijke loopbaan te vergroten. Dr.dr. Patricia Dankers (Biomaterialen, Technische Universiteit Eindhoven) Gepromoveerd in zowel de technische natuurwetenschappen als de medische wetenschappen ontdekte Patricia Dankers (1978) de meerwaarde van samenwerking tussen chemici en artsen. Haar onderzoeksgroep probeert resultaten uit fundamenteel onderzoek te vertalen naar praktische toepassingen voor de patiënt. Momenteel richt zij zich op de ontwikkeling van supramoleculaire biomaterialen om deze in te kunnen zetten voor regeneratieve geneeskunde. Dankers maakte deel uit van de eerste Jonge Gezondheidsraad en leverde ook bijdragen aan boeken voor de basisschool.

Dr. Rivke Jaffe (Antropologie/Geografie, Universiteit van Amsterdam) Wetenschappelijke drijfveer van Rivke Jaffe (1978) is bijdragen aan een beter begrip van de stedelijke samenleving en ongelijkheid. Waarom worden sommige stadsbewoners onevenredig blootgesteld aan stedelijke problemen als armoede, onveiligheid en vervuilde leefomgevingen? Hoe werkt het (koloniale) verleden door in het huidige stadsleven, en hoe geven mensen via populaire cultuur uiting aan hun ervaringen van de stad? Dit soort interdisciplinaire vraagstukken bestudeert ze samen met sociologen, politicologen, (kunst)historici en literatuurwetenschappers. Met de ‘Hiphop University’ maakte ze haar onderzoek ook toegankelijk voor een breed publiek.

Dr. Marleen Kamperman (Fysische Chemie, Wageningen Universiteit en Researchcentrum) Voor Marleen Kamperman (1979) is de natuur de inspiratiebron bij het ontwikkelen van nieuwe materialen. Dit door chemische functies uit verschillende biologische systemen te kopiëren. Haar tweede onderzoekslijn is oppervlakken op nanoschaal te structureren zodat ze op elke ondergrond snel kunnen hechten en weer loslaten, net als het ingenieuze oppervlak van fijne haartjes op de pootjes van een gekko. Naast haar eigen onderzoeksgroep is Kamperman actief in mentorprogramma’s voor jonge onderzoekers en geeft ze publiekslezingen.

maart 2016

23 / 32

Dr. Floris de Lange (Cognitieve neurowetenschap, Donders Instituut, Radboud Universiteit Nijmegen) Floris de Lange (1977) buigt zich met zijn onderzoeksgroep over de vraag hoe ons brein ons in staat stelt om de wereld om ons heen waar te nemen. Het oplossen van deze complexe puzzel vraagt om het bijeenbrengen van kennis uit onder meer psychologie, biologie, en wis- en natuurkunde. De Lange ziet wetenschapscommunicatie als een essentieel onderdeel van wetenschapsbeoefening en is actief in media en publiekslezingen, onder meer in samenwerking met kunstenaars. Hij ontving in 2012 de Heineken Young Scientist Award voor Cognitiewetenschap voor zijn onderzoek naar visuele waarneming en motorische verbeelding. Prof. dr. Johan van Leeuwaarden (Wiskunde en Informatica, Technische Universiteit Eindhoven) Wiskundige Johan van Leeuwaarden (1978) onderzoekt het gedrag van complexe netwerken en wordt daarbij geïnspireerd door praktische toepassingen. Zo kijkt hij naar communicatienetwerken als het internet, logistieke netwerken en sociale netwerken. Om uitdagingen van groot maatschappelijk en wetenschappelijk belang te adresseren lanceerde hij met anderen het Data Science Center Eindhoven en het interdisciplinaire NWO Zwaartekrachtprogramma NETWORKS. In columns en publiekslezingen legt hij uit waarom wiskunde zowel prachtig als belangrijk is.

Prof. dr. Jan-Willem Veening (Moleculaire Genetica, Rijksuniversiteit Groningen) Met een multidisciplinair team brengt Jan-Willem Veening (1978) in kaart hoe de bacterie Streptococcus pneumoniae –die onder meer longontsteking veroorzaakt- zich vermenigvuldigt, de switch maakt naar ziekteverwekker en resistent wordt tegen antibiotica. Dit alles met behulp van slimme genetische trucs, synthetisch-biologische methoden en geavanceerde microscopietechnieken. De combinatie van benaderingen is wereldwijd uniek in zijn onderzoeksveld. Met het oog op de maatschappelijke impact van zijn werk neemt Veening regelmatig deel aan discussies rond bijvoorbeeld synthetische biologie en antibioticagebruik.

Dr. Martijn Wieling (Computationele Taalkunde, Rijksuniversiteit Groningen) Wieling (1981) combineert taalkunde met informatiekunde en statistiek. Omdat hij in zijn onderzoek de lange tijd gescheiden vakgebieden dialectometrie en sociolinguïstiek technisch dichter bij elkaar heeft gebracht, werd het mogelijk de verweven invloed van geografie en sociale factoren op taalvariatie te bepalen. Hij zet zijn onderzoek naar taalvariatie in een nieuwe richting voort, door met articulografie te kijken naar de beweging van tong en lippen tijdens spraak. Deze specifieke focus zou kunnen helpen de uitspraak van een tweede taal te verbeteren. Wieling is een overtuigd pleitbezorger van open access en het delen van data en methoden.

24 / 32

Bijlage 4: Wetenschappelijke voordrachten tijdens bijeenkomsten van De Jonge Akademie Bijeenkomst

Titel lezing/workshop

Sprekers

Installatiebijeenkomst 26 maart

10 pitches door de nieuwe leden over verbeelding in hun onderzoek

De 10 nieuwe leden

Ledenvergadering 12 juni

Wetenschapsspel

Interdisciplinariteit Loopbaanbeleid

Internationale context jonge academies Ledenvergadering 21 september Ledenvergadering 17 november

Taalvariatie – patronen in uitspraak en tongbewegingen Wat is data en hoe open kan data zijn?

Juliette Walma van der Molen en Marie-José Goumans (alumni) Maarten Kleinhans (alumnus) en Andrea Evers Simon Verhulst (alumnus) en Maaike Kroon Hans Hilgenkamp (alumnus) en Christian Lange Martijn Wieling

Tine De Moor, Femius Koenderink, Hilde Geurts Marjan Grootveld (DANSKNAW)

maart 2016

25 / 32

Bijlage 5: Samenstelling tracés (na 1 april 2015) Tracé Inhoud & Internationalisering Hilde Bras Marieke van den Brink Annelien Bredenoord Alexander Brinkman Antoine Buyse Roberta d’ Alessandro Andrea Evers (voorzitter) Ewout Frankema Jeroen Geurts Gert-Jan van der Heiden Lotte Jensen (voorzitter) Nathalie Katsonis Maaike Kroon Hanneke van Laarhoven Floris de Lange Johan van Leeuwaarden David Lentink Rianne Letschert Herman Paul Sjoerd Repping Irene Tieleman Frank van Tubergen Matthijs van Veelen Jan-Willem Veening Barbara Vis Rens Vliegenthart Martijn Wieling

26 / 32

Tracé Wetenschapsbeleid Tracé Wetenschap & Maatschappij Teun Bousema Annemieke Aartsma-Rus Annelien Bredenoord (voorzitter) Antoine Buyse Lenneke Alink Roberta d’Alessandro Raf De Bont Patricia Dankers Teun Bousema Andrea Evers Patricia Dankers Elke Geraerts Andrea Evers Hilde Geurts Ewout Frankema Jeroen Geurts Elke Geraerts Beatrice de Graaf Hilde Geurts Marijke Haverkorn Marijke Haverkorn Casper Hoogenraad Casper Hoogenraad Lotte Jensen Rivke Jaffe Maaike Kroon Marleen Kamperman Hanneke van Laarhoven Femius Koenderink (voorzitter) Maaike Kroon Rianne Letschert Erik Kwakkel (voorzitter) Herman Paul Christian Lange Sjoerd Repping Johan van Leeuwaarden Diederik Roest Rianne Letschert Willem Schinkel Tine De Moor Irene Tieleman Sjoerd Repping Frank van Tubergen Diederik Roest Barbara Vis Willem Schinkel Rens Vliegenthart Iris Sommer (voorzitter) Irene Tieleman Martijn Wieling Rens Vliegenthart Martijn Wieling

Tracé Internationalisering Annemieke Aartsma-Rus Lenneke Alink Raf De Bont (voorzitter) Marieke van den Brink Alexander Brinkman Antoine Buyse Roberta d’ Alessandro Jeroen Geurts Hilde Geurts Nathalie Katsonis (voorzitter) Marleen Kamperman Lotte Jensen Erik Kwakkel Christian Lange Rianne Letschert Willem Schinkel Martijn Wieling

Bijlage 6: De Jonge Akademie Projectbeurzen 2015 In 2015 is er voor de volgende projecten een De Jonge Akademie Projectbeurs toegekend: 1e ronde, mei 2015

Roberta D'Alessandro: From the old to the young; is revitalizing dying languages really impossible? The aim of this project is to design a pilot for revitalizing endangered linguistic varieties. This project will target southern Italian languages, that are my research focus, with the aim of gathering documents, creating material for schools, checking the status of the linguistic competence of children (both active and passive) and trying to start a revitalization process, which can then be extended to other parts of Italy (and perhaps Europe). Southern Italian languages are particularly endangered, both because of the contact with Italian and because they are considered sociolinguistic “low status” indicators. This means that parents avoid speaking them to their children, with the result that children only hear these languages from their grandparents. A dedicated effort of awareness raising is required for these languages not to die completely, bringing with them the cultural heritage of southern Italy. Ewout Frankema: Online disseminaties van tekstboek "The History of African Development" Het African Economic History Network (AEHN, www.aehnetwork.org) is een online platform voor de uitwisseling van wetenschappelijke kennis en inzichten over Afrikaanse historische ontwikkeling(en). Het platform wordt beheerd door academici werkzaam aan een aantal Afrikaanse, Europese en Noord-Amerikaanse universiteiten (Frankema is een van de oprichters). Het platform richt zich op academici (met name historici, economen, sociologen en politicologen), studenten in het hoger middelbaar en hoger onderwijs en een brede categorie van niet-academische belangstellenden die zich o.a. bezig houden met ontwikkelingssamenwerking. De missie van het AEHN is om de achterstand in kennis over Afrikaanse geschiedenis (met name kennis over lange-termijn maatschappelijke ontwikkelingen) onder het grote publiek, en meer in het bijzonder Afrikaanse en nietAfrikaanse studenten, in te halen door directe toegang te verschaffen tot wetenschappelijke onderzoekagenda’s en wetenschappelijke resultaten. Een aantal leden van het AEHN is bezig met de ontwikkeling van een open access en open source tekstboek getiteld “The History of African Development”. Dit tekstboek wordt nu al door verschillende Afrikaanse en nietAfrikaanse onderwijsinstellingen gebruikt als lesmateriaal. Om de bekendheid van het netwerk (onze missie) en het tekstboek verder te verspreiden willen we graag 2 promotievideo’s maken, een video die de kijker informeert over de ambities van het AEHN en een video die de kijker informeert over de opzet en inhoud van het tekstboek.

Rivke Jaffe: Hiphop Museum In samenwerking met het Tropenmuseum in Amsterdam onderzoekt het event Hiphop Museum de raakvlakken tussen hiphop, wetenschap en materiële cultuur. De voornaamste doelstellingen zijn: - het benaderen van hiphop als een vorm van kritische en analytische reflectie op maatschappelijke en filosofische kwesties, die zodoende overeenkomsten vertoont met wetenschappelijke discoursen - het bediscussiëren van de rol van specifieke objecten binnen de hiphopcultuur met een breed, jong en divers publiek - het verkennen van wat wetenschappers kunnen leren van hiphoppers, bijvoorbeeld door te kijken naar hoe zij complexe kwesties toegankelijk maken voor een breed, jong en divers publiek - het onderzoeken van de rol die musea hierbij kunnen rol spelen als ontmoetingsplek of contact zone

maart 2016

27 / 32

David Lentink: Openingssymposium nieuwe vogel & drone onderzoekswindtunnel De doelstelling van het project is om toonaangevende wetenschappers (biologen) uit de hele wereld die ook windtunnels voor vliegende dieren hebben uit te nodigen voor de opening van mijn vogel windtunnel op Stanford University en een aansluitend symposium. Verbonden aan deze opening zal ik mijn derde special issue editen voor Bioinspiration & Biomimetics (toegezegde optie) of Interface Focus (pending) met het thema “windtunnel onderzoek aan vliegende dieren als inspiratie voor drones” waar de uitgenodigde wetenschappers aan zullen bijdragen. In het verleden zijn mijn special issues opgepikt door de BBC, New York Times, The Economist, en andere toonaangevende media. De opening van de windtunnel zal ook groots aangekondigd worden in de media: mijn lab is het eerste ingenieurslab met een vogel windtunnel in de wereld. Het is bovendien een hele speciale tunnel die nieuw onderzoek mogelijk maakt aan zowel vogels als drones in het hart van Silicon Valley, waar dit een hot onderwerp is. Het doel van het symposium en het special issue is allereerst om biologen die werken aan vliegende dieren en ingenieurs die werken aan drones bij elkaar te brengen om kruisbestuiving tussen beide vakgebieden te bevorderen. Het tweede doel is om de wereld te betrekken bij de opening van deze bijzondere faciliteit middels de media met hulp van Stanford News, die al bezig is met de voorbereidingen (inclusief een time lapse van de bouw van het nieuwe laboratorium en de wind tunnel).

Rianne Letschert: Engelse vertaling Gewetenschap Met het discussietheater Gewetenschap wil De Jonge Akademie het maatschappelijke debat over wetenschappelijke integriteit verschuiven van de krantenkolommen naar de alledaagse praktijk van onderzoekers. En vooral diezelfde onderzoekers aanzetten van gedachten te wisselen over de problemen, dilemma’s en verleidingen waar wetenschappers mee te maken kunnen krijgen. Gewetenschap is in 2014 succesvol langs een aantal universiteiten gegaan. Om het stuk aan te bieden aan de grote groep onderzoekers in Nederland die de Nederlandse taal niet machtig is, heeft De Jonge Akademie besloten om een Engelse versie te laten maken. Pandemonia Science Theater, die het oorspronkelijke stuk samen met De Jonge Akademie heeft geschreven, heeft het script laten vertalen in het Engels en de acteurs hebben het stuk in de Engelse vertaling gerepeteerd. Hierdoor kan een groter deel van het wetenschappelijk veld in Nederland worden gestimuleerd om van gedachten te wisselen over veel voorkomende dilemma’s op de wetenschappelijke werkvloer. Sjoerd Repping en Rens Vliegenthart: Publieke opinie over de aanvaardbaarheid van artificiële gameten Een van de meest innoverende aankomende voortplantingstechnieken is het maken van artificiële gameten. Artificiële gameten kunnen worden gecreëerd uit lichaamscellen door middel van stamcel technologie. Op dit moment wordt dit reeds getest in diermodellen. De klinische toepassing van artificiële gameten zou onvruchtbare koppels in staat stellen tot genetisch ouderschap, waar dat nu niet mogelijk is. Echter, experts van verschillende disciplines hebben aandacht gevraagd voor de potentiele implicaties van het gebruik van artificiële gameten voor de samenleving. Hierbij wordt o.a. gedacht aan genetisch ouderschap voor homoseksuele koppels, het krijgen van genetisch eigen kinderen tot op zeer hoge maternale leeftijd, verhoogde risico’s op congenitale afwijkingen, en het vergroten van ongelijkheid in toegang tot gezondheidszorg. Gezien deze bredere implicaties zou premature klinische toepassing van artificiële gameten, is een proactieve reflectie over deze implicaties en het tot stand komen van regulatie noodzakelijk. Gezien de maatschappelijke implicaties van artificiële gameten, de democratische principes van onze samenleving en de belangen van andere partijen, is het verkrijgen van inzicht in de opinie van de samenleving een belangrijke start voor deze reflectie. Met dit project willen wij inzicht verwerven in de publieke opinie over de aanvaardbaarheid van artificiële gameten, het belang van alle mogelijke implicaties voor de samenleving, en de mogelijke noodzaak voor regulatie. Daarnaast zullen we systematisch verschillen in kennis en opinies verklaren aan de hand van politieke voorkeuren, mediagebruik en achtergrondkenmerken als leeftijd, opleiding en inkomen.

28 / 32

Martijn Wieling en Bettina Speckmann: Advanced visualizations for dialectometry De eerste doelstelling van het project is het toevoegen van een specifieke cartografische visualisatie methode aan een bestaande online applicatie (www.gabmap.nl) voor dialectologen en andere geïnteresseerden waarmee dialectrelaties kunnen worden gevisualiseerd. De huidige visualisaties zijn beperkt aangezien deze een gelijke oppervlakte voor iedere plaats hanteren ofwel een oppervlakte gedefinieerd door geografische grenzen. Hierdoor lijkt het belang van iedere plaats even groot (of afhankelijk van het geografische gebied), maar hierbij wordt bijvoorbeeld geen rekening gehouden met de populatie. Om in een visualisatie rekening te kunnen houden met dergelijke factoren in het interpreteren van de dialectverschillen is het van belang visualisatie methoden toe te passen die hier beter mee om kunnen gaan. De mozaïek cartogrammen die door Bettina Speckmann en collega’s zijn ontwikkeld doet tegelijkertijd recht aan de geografische locatie, als ook de visualisatie van een tweede variabele. Door deze vorm van visualisatie te gebruiken wordt het eenvoudiger relaties tussen dialecten te kunnen duiden in het licht van andere numerieke variabelen (zoals bijvoorbeeld populatie, maar bijvoorbeeld ook de gemiddelde leeftijd van de informanten, etc.). Cartogrammen zijn tot op heden nauwelijks gebruikt door dialectologen, omdat deze de geografische ligging te veel vervormden. De aanpak van Bettina komt echter tegemoet aan dit kritiek punt. Een tweede doelstelling is het evalueren van de nieuwe visualisatie methode, door een vragenlijst die voorgelegd wordt aan de gebruikers van Gabmap. 2e ronde, november 2015

Marleen Kamperman, Johan van Leeuwaarden, Jan-Willem Veening, Martijn Wieling: Het Idee lichting 2015: Strip 'Wie is de Wetenschapper' Een strip gericht op middelbare scholieren, waarin duidelijk wordt dat het beeld van de wetenschapper heel divers is, en dus veel breder dan het stereotype beeld van de oudere blanke man met een labjas aan. De aanvragers willen laten zien dat wetenschappers juist zowel mannen als vrouwen zijn, met diverse ethniciteiten en niet alleen bètawetenschappen, maar ook alfa- als gammawetenschappen. Een strip met als stripheld de wetenschappers, wars van hokjes en monodisciplinaire bezigheden. Met de strip willen de aanvragers stereotype beeldvorming van wetenschappers tegengaan. Stereotype beeldvorming zorgt voor een eenzijdige weergave van de werkelijkheid. Hierdoor zijn jongeren wellicht minder geïnteresseerd in een carrière in de wetenschap. Daarnaast heeft het consequenties voor publieke steun voor de wetenschap, omdat (1) wetenschap wordt gezien als verwijderd van maatschappelijke issues; (2) wetenschappers worden gezien als wereldvreemd en elitair; en (3) wetenschap voornamelijk geassocieerd wordt met natuurwetenschap met negatieve gevolgen voor steun voor alfa of gamma disciplines. Het ontbreken van zichtbare rolmodellen in de (populaire) media werkt belemmerend voor de ontkiemende diversiteit van wetenschappers (vrouwen, etnische minderheden, jonge wetenschappers), zowel in het algemeen als aan de top. Het doel is het maken van een strip in kleur van ongeveer 30 pagina’s. Deze strip willen we verspreiden onder alle middelbare scholieren, met specifieke nadruk op scholen in achterstandsbuurten of met oververtegenwoordiging van etnische minderheden. We beogen dat de strip helpt bij de beroepsvoorlichting, waarin beeldvorming en de mening van ouders erg belangrijk is. Hanneke van Laarhoven en Annelien Bredenoord: Datingwebsite De Jonge Akademie – Akademie van Kunsten Een ‘datingsite’ voor de leden van De Jonge Akademie en de Akademie van Kunsten ter stimulering van kunst/wetenschapsamenwerkingen.

Johan van Leeuwaarden en Patricia Dankers: De W van VWO door multidisciplinaire masterclasses We gaan lesmateriaal ontwikkelen voor VWO leerlingen waarbij de wetenschappelijke vragen centraal staan. Het beantwoorden van de vragen vergt een multidisciplinaire, maart 2016

29 / 32

vakoverstijgende aanpak. De focus van middelbare scholen ligt op de eindtoets, het eindexamen, het ene vak. Toch is er een grote behoefte, ook bij middelbare scholen, om hier stappen in te zetten. Er wordt veel gesproken over de W van VWO, en W is tegenwoordig toch grotendeels multidisciplinair. Wiskunde D leent zich goed voor nieuw materiaal, bijvoorbeeld een module. Er is namelijk geen schriftelijk eindexamen. Dat zou dus een startpunt kunnen zijn: een Wiskunde D module over “NETWERKEN EN DATA”, met daarin voorbeelden uit de wiskunde, scheikunde, natuurkunde, sociologie, etc. Maar we willen meer. Andere vakken die zich mogelijk lenen voor multidisciplinair materiaal zijn Natuur, leven en technologie (http://betavak-nlt.nl), Algemene Natuurwetenschappen (http://www.betavak.nl/anw.htm) en Onderzoek en Ontwerpen (https://www.technasium.nl/content/onderzoek-ontwerpen).

Rianne Letschert: "Why.." Een breed publiek middels een veldwerk-documentaire inzicht geven in het onderzoeksproces en de daaraan gekoppelde grootschalige dataverzameling in de post-conflict context van OostCongo. Het onderzoek, uitgevoerd door hoogleraar internationaal recht/victimoloog Rianne Letschert in het kader van haar Vidi-beurs die zij in mei 2015 verkreeg, richt zich op de impact van internationale juridische interventies (zoals tribunalen) op individuele slachtoffers en slachtoffergemeenschappen. Wat is de toegevoegde waarde van dit type studies? Hebben dergelijke onderzoeksprojecten buiten wetenschappelijke waarde ook (meer)waarde op cultureel, maatschappelijk en economisch vlak? Cruciale vragen waarop kijkers na het zien van de documentaire zelf een antwoord kunnen geven. De (werk)titel ‘Why...’ verwijst naar de vele vragen die bij de onderzoeker tijdens haar werk op locatie naar boven komen; ‘hoe leven mensen verder na geweldservaringen, en vooral: lever ik een bijdrage – zowel aan wetenschappelijke kennis als aan de verbetering van de positie van de slachtoffers? Waarom onderzoek ik juist dit onderwerp en waarom op deze manier?’ De ‘waarom’-vraag leeft ook in de samenleving als het gaat om nut en noodzaak van dit type ( internationaal) empirisch onderzoek – voor en door de Nederlandse belastingbetaler. Waarom wordt er geld beschikbaar gesteld voor dit soort onderzoek? Waarom deze gebieden bezoeken? Wat heeft een land in nood eraan? Hoe kun je door onderzoek slachtoffers bijstaan? We kiezen bij de realisatie van deze film voor een concept waarbij we de factor emotie – van de onderzoeker en haar doelgroep – niet uit de weg gaan. Vandaar ook het medium documentaire dat zich bij uitstek leent om de boodschap op een mooie, integere wijze voor het voetlicht te brengen. Waarom (ook) aandacht voor emotie? Omdat de werkzaamheden van onderzoekers naast een wetenschappelijk belang, ook van grote waarde kunnen zijn voor de onderzoeksdeelnemers, in dit geval slachtoffers van (massa)geweld. De erkenning en herkenning van aangedaan leed – het feit dat iemand zich letterlijk gehoord voelt door de gesprekken met de onderzoeker – kan onder meer een rol spelen in het verwerkingsproces van slachtoffers. De keuze is dan ook Rianne te volgen op een van haar reizen naar Congo, waar zij door middel van life story interviews slachtoffers van oorlogsgeweld interviewt. We registreren haar feitelijke wetenschappelijke werkzaamheden tijdens deze reizen maar zeker ook haar persoonlijke ervaringen tijdens het onderzoek. Met deze niet alledaagse aanpak van een wetenschapsdocumentaire wordt de kijker zeer nauw betrokken bij het feit dat wetenschap mensenwerk is. En in onderzoek met en over ervaringen van mensen is de onderzoeker enerzijds objectief registrator, anderzijds een levend wezen die zich moet verhouden tot (verhalen over) een verschrikkelijke realiteit. Dit kan niet anders dan grote indruk maken, waarbij de kijker een blik wordt gegund in de wereld van een wetenschapper in post-conflict gebieden. Op basis van jarenlange ervaring weet Rianne dat slachtoffers over het algemeen bereid zijn mee te werken aan initiatieven die verslag doen van wat zij hebben doorstaan (geïnterviewden worden uiteraard tevoren uitdrukkelijk om toestemming voor uitzending gevraagd).

Alexander Sack, Iris Sommer, Ysbrand van der Werf, André Aleman: Stichting Hersenstimulatie Een viertal leden van DJA heeft elkaar gevonden in een gemeenschappelijke wetenschappelijke activiteit: niet-invasieve hersenstimulatie. Dit is een verzameling innovatieve methoden die de onderzoeker en behandelaar in staat stellen om hersenen van onderzoeks-deelnemers en

30 / 32

patiënten te stimuleren zonder bijwerkingen en zonder invasieve (bijv. operatie, verdoving) ingrepen. Het viertal leden dat zich actief met deze technieken bezighoudt (Iris Sommer, Alexander Sack, André Aleman en Ysbrand van der Werf) komt elkaar regelmatig tegen op wetenschappelijke congressen en heeft ook al samenwerkingsverbanden gesmeed. Een door het viertal gedeelde observatie is dat de techniek nog jong is en daardoor slecht gereguleerd: er is nauwelijks wetgeving of regelgeving omtrent hersenstimulatie, er is geen klankbord of vereniging die beoefenaars van deze technieken informeert of steunt, er is geen benaderbare en tegelijk betrouwbare onafhankelijke bron van informatie voor mensen in de maatschappij. Dit leidt tot ongewenste situaties, zoals de ongereflecteerde en niet genuanceerde media hype rondom de mogelijkheden van deze technieken, of de opkomst van privéklinieken die claimen aandoeningen te kunnen behandelen zonder daarvoor wetenschappelijke evidentie te hebben. Graag zouden de vier leden/alumni van DJA het voortouw nemen om in deze leemte te voorzien door gezamenlijk een netwerk en stichting op te richten. Een eerste bijeenkomst om die stichting op te richten heeft inmiddels plaats gevonden in Maastricht en de conceptstatuten circuleren nu langs de deelnemers aan die vergadering. Het voorstel is dat de vier DJA leden zitting zouden hebben in het bestuur van de stichting en dat het voorzitterschap rouleert. Met dit project zou DJA een voortrekkersrol spelen bij een activiteit die wetenschap, maatschappelijk belang en onderlinge samenwerking tussen leden en alumni versterkt. Uitdrukkelijk wil het viertal een landelijk klankbord vormen voor alle klinische en nietklinische wetenschappers, maatschappelijke partners, patiënten, familieleden, verzekeraars en beleidsmakers. Het project straalt daarmee breder uit dan alleen een samenwerking tussen DJA leden en wil een bijdrage leveren aan wetenschap en maatschappij.

Iris Sommer: Internationale workshop en publieksmiddag over hallucinaties Hallucinaties komen veel voor zowel bij patiënten in het ziekenhuis als bij gezonde mensen. Verschillende internationale groepen doen onderzoek naar hallucinaties bij verschillende populaties. Toch kunnen deze onderzoeken elkaar niet zo goed aanvullen omdat steeds gebruik wordt gemaakt van verschillende vragenlijsten. De Utrechtse groep heeft een uniforme vragenlijst gemaakt die toepasbaar is bij verschillende populaties (zowel psychiatrische, neurologische, KNO- als chirurgische patiënten evenals gezonde mensen). Deze vragenlijst is gevalideerd in het Nederlands en een validatie studie met de Engelse vertaling is ver gevorderd. Tevens wordt deze lijst vertaald in zowel Duits, Noors, Tsjechisch, Kantonees, Koreaans en Frans. Met deze workshop willen we de verschillende internationale onderzoeksgroepen die met deze vragenlijst werken samen brengen, een training aanbieden en de samenwerking en informatie uitwisseling bevorderen tussen deze groepen. Tevens willen we (in het Boerhaave museum) een publiekslezing over hallucinaties organiseren om de bekendheid en acceptatie van het publiek met hallucinaties te bevorderen.

Jan Willem Veening: Internationaal Antibiotica symposium Het doel van het symposium is om de ontwikkeling van nieuwe, betere en duurzame antibiotica scherp onder de aandacht te brengen. De wereldwijde urgentie en de actuele maatschappelijke relevantie hiervan zal worden toegelicht, waarna de state-of-the-art in ontwikkeling van antibiotica en toedieningsconcepten zal worden uiteengezet. Door een juiste mix van buitenlandse en Nederlandse experts zal een aantrekkelijk en kwalitatief hoogstaand programma worden aangeboden, terwijl het nationale netwerk verder vorm wordt gegeven om te voorzien in een nationale aanpak van de problematiek zoals deze door het Ministerie van VWS wordt beoogd. Wellicht kan het symposium als startpunt dienen om het nationale One Health programma te lanceren; hiervoor zullen we contact onderhouden met VWS; Minister Schippers zal uitgenodigd worden het symposium bij te wonen en zo mogelijk de aanwezig toespreken over de Nederlandse ambities.

maart 2016

31 / 32

Bijlage 7: Deelname aan raden, commissies, beoordelingscommissies en jury’s van de KNAW Raden Raad voor Aard- en Levenswetenschappen (RAL) Raad voor Geesteswetenschappen (RGW)

Sociaal-Wetenschappelijke Raad (SWR) Raad voor Technische Wetenschappen, Wiskunde en Informatica, Natuur- en Sterrenkunde en Scheikunde (TWINS)

Adviescommissies

Commissie Basis- en Voortgezet Onderwijs Commissie voor de Vrijheid van Wetenschapsbeoefening Trippenhuis Commissie China Commissie Commissie Toekomst Promoveren Commissie Grootschalige Infrastructuur

Commissie ‘Big Data’ Landelijk Orgaan Wetenschappelijke Integriteit Bestuursadviesraad KNAW

Lid: Irene Tieleman Alumnus: Appy Sluijs Alumni: Asghar Seyed Gohrab, Peter-Paul Verbeek, Lodi Nauta Alumni: Ariana Need, Claes de Vreese Lid: Maaike Kroon Alumni: Ronald Hanson Gijsje Koenderink, Raymond van Ee

Alumni: Tamara van Gog, Maarten Kleinhans, Juliette Walma van der Molen Alumni: Kristin Henrard, Elies van Sliedregt Lid: Joris Dik Alumnus: Wilfred van der Wiel Lid: Maaike Kroon Leden: Joris Dik, Casper Hoogenraad, Diederik Roest, Iris Sommer Alumni: Holger Gzella, Lodi Nauta Lid: Johan van Leeuwaarden Lid: Iris Sommer Vertegenwoordiger Bestuur De Jonge Akademie

Deelname leden en alumni van De Jonge Akademie aan beoordelingscommissies en jury’s van de KNAW in 2015 Selectiecommissies Selectiecommissie Vicepresident KNAW

Beoordelingscommissies subsidieprogramma’s Beoordelingscommissie Congressubsidiefonds/ Visiting Professors/Akademie Colloquia Beoordelingscommissie KNAW Fonds Ecologie Beoordelingscommissie Programma Fonds Staatsman Thorbecke

Jury’s wetenschapsprijzen Ammodo KNAW Award

Bakhuis Roozeboom Medaille Beijerinck Virologie prijzen Heinekenprijzen en Heineken Young Scientist Awards Heinekenprijs voor de Kunst Hendrik Muller Prijs Gilles Holst Medaille KNAW Onderwijsprijs NWO/KNAW Eurekaprijs Lorentz Medaille

32 / 32

Alumnus: Eveline Crone

Alumni: Holger Gzella, Dolf Weijers Lid: Irene Tieleman Lid: Frank van Tubergen

Alumni: Antal van den Bosch, Lodi Nauta, Carla Sieburgh Lid: Maaike Kroon Alumnus: Ron Fouchier Leden: Hilde Geurts, Iris Sommer, Raf De Bont. Alumnus: Pieter Rein ten Wolde Alumnus: Carla Sieburgh Alumnus: Eveline Crone Lid: Nathalie Katsonis Leden: Marieke van den Brink, Ewout Frankema, Femius Koenderink, Johan van Leeuwaarden Lid: Andrea Evers Alumnus: Christoph Lüthy Leden: Diederik Roest, Marijke Haverkorn