Amsterdam, maart 2014 bestuur De Jonge Akademie JAARVERSLAG DE JONGE AKADEMIE 2013

JAARVERSLAG DE JONGE AKADEMIE 2013

Amsterdam, maart 2014 bestuur De Jonge Akademie

VERANTWOORDING

Conform het reglement van De Jonge Akademie (DJA), zoals vastgesteld door de KNAW, presenteert het bestuur van De Jonge Akademie hierbij het jaarverslag 2013 van De Jonge Akademie, inclusief financiële verantwoording. Dit jaarverslag 2013 is besproken en goedgekeurd in de algemene ledenvergadering van De Jonge Akademie, gehouden op 20 maart 2014 in het Trippenhuis in Amsterdam.

2 / 44

INHOUD

1

Inleiding

2 2.1 2.2 2.3 2.4 2.5 2.6 2.7

Algemeen Doelstellingen van De Jonge Akademie Verwezenlijking doelstellingen in 2013 Ledenvergaderingen Tracés Permanente en tijdelijke commissies Bestuur Organogram

3. 3.1 3.2 3.3 3.4

4. 4.1 4.2 4.3 4.4 4.5

Tracé wetenschapsbeleid Topsectorenbeleid & vrij ongebonden onderzoek Visie wetenschapsbeleid en IBO What are universities for? Overige onderwerpen

5 7 7 7 8 9 9 9 10

11 11 12 12 12

Tracé wetenschap & maatschappij Expeditie Moendoes Primair Onderwijs Kennis Op Straat Dagboek project Valorisatie Deelname diverse publieksbijeenkomsten en bijdrage aan de media

14 14 15 15 16 17

Tracé Internationalisering Fotowedstrijd Visions and Images of Fascination Mundus Internationaal Bijwonen internationale bijeenkomsten

20 20 20 20

5. 5.1 5.2 5.3 5.4 5.5

Tracé inhoud en interdisciplinariteit Open Access Dilemma’s in de wetenschap: theater Korte lezingen op ledenbijeenkomsten Interdisciplinariteit in de praktijk Samenwerking KNAW

7. 7.1 7.2 8.

Commissies van De Jonge Akademie DJA Beurscommissie Selectiecommissie

Financiële verantwoording

24

1. 2. 3. 4. 5. 6. 7. 8. 9.

Bijlagen: DJA ledenoverzicht 2013 DJA alumni, overzicht 2013 DJA nieuwe leden 2014 Wetenschappelijke voordrachten tijdens ledenvergaderingen Samenstelling bestuur, tracés en commissies 2013 Besteding DJA Beurzen 2013 Besteding DJA Beurzen 2012 Besteding DJA Beurzen 2011 Hoogleraarbenoemingen, persoonsgebonden subsidies en prijzen,

25 28 29 31 33 35 38 41 44

6. 6.1 6.2 6.3

Jaarverslag De Jonge Akademie 2013

18 18 18 19 19 19

22 22 22

maart 2014

3 / 44

deelname aan raden, commissies, jury’s & beoordelingscommissies van de KNAW in 2013

4 / 44

1 INLEIDING

De Jonge Akademie is een dynamisch, creatief en innovatief platform van jonge topwetenschappers met visie op wetenschap en wetenschapsbeleid. De Jonge Akademie organiseert inspirerende en uitdagende activiteiten voor verschillende doelgroepen op het gebied van wetenschapsbeleid, interdisciplinariteit en wetenschap en maatschappij. De Jonge Akademie is een platform dat naar een breed publiek een realistisch beeld van wetenschap uitdraagt als interessant, zinvol en uitdagend. De Jonge Akademie is een uniek gezelschap, niet alleen vanwege de dynamiek en creativiteit die tot uitdrukking komt in haar activiteiten, maar ook vanwege haar evenwichtige samenstelling – De Jonge Akademie herbergt wetenschappers die actief zijn op alle terreinen van de wetenschap. Deze wetenschappers vinden in De Jonge Akademie een bijzonder forum om (interdisciplinaire) contacten te leggen, een kader waarbinnen zij hun wetenschappelijke ideeën naar de samenleving kunnen uitdragen en een raamwerk waarbinnen zij kunnen bijdragen aan de ontwikkeling van het wetenschapsbeleid.

Binnen dit algemene kader heeft De Jonge Akademie in 2013 een groot aantal activiteiten ontplooid. Zij heeft dit vooral gedaan vanuit het organisatorische raamwerk van de drie “tracés”: Inhoud & Interdisciplinariteit (I&I), Wetenschapsbeleid (WB) en Wetenschap & Maatschappij (W&M). In het najaar is een nieuw tracé van start gegaan, Internationalisering (I). Hiernaast vonden er diverse activiteiten plaats via het Beurzenprogramma van De Jonge Akademie. In het kader van het Beurzenprogramma van De Jonge Akademie kunnen twee of meer leden van De Jonge Akademie gezamenlijk een beurs aanvragen voor een samenwerkingsactiviteit die aansluit bij de genoemde doelstellingen. De doelstelling van het Beurzenprogramma is om het ontstaan van kleinere samenwerkingsverbanden of werkgroepen binnen De Jonge Akademie te stimuleren die de grenzen tussen de tracés en van de wetenschappelijke disciplines overstijgen.

Het jaar 2013 is voor De Jonge Akademie een actief jaar geweest, waarbij onder andere onderwerpen op het terrein van wetenschapsbeleid, zoals het beleid rondom topsectoren in relatie tot fundamenteel ongebonden onderzoek een prominente rol hebben gespeeld.

Binnen de wetenschappelijke wereld is nu breed bekend wat De Jonge Akademie is en er wordt ook het een en ander van haar verwacht. Zo wordt zij regelmatig gevraagd om haar opinie en/of visie te geven op het gebied van wetenschapsbeleid en worden leden vaak benaderd voor het leveren van een bijdrage in de media of voor het geven van een presentatie.

We brengen alle voor De Jonge Akademie relevante groepen zo goed mogelijk op de hoogte van onze activiteiten via mondeling contact, via de website, via bijeenkomsten of via sociale media (Twitter: rond de 3300 volgers, Facebook: rond de 430 deelnemers). Het bezoek aan de website is dit jaar moeilijk weer te geven, vanwege de overgang naar een nieuw Content Management Systeem.

Ook buiten de wetenschappelijke wereld wilde De Jonge Akademie graag haar gezicht laten zien door voortzetting van twee zichtbare projecten: Expeditie Moendoes en Kennis op Straat. Het wetenschapsspel Expeditie Moendoes is verder ontwikkeld voor het Primair Onderwijs. Hiermee kunnen docenten in de onderbouw van het voortgezet onderwijs hun leerlingen laten ervaren hoe wetenschappers te werk gaan. Hiervoor is nieuwe projectfinanciering is verkregen van SNS REAAL fonds. Het spel is ontworpen door De Praktijk. Ook is gewerkt aan een internationale versie van Mundus, om het hiermee ter beschikking te stellen aan andere Jonge Akademies. De verwachting is dat deze versie het in 2014 zal verschijnen.


maart 2014

5 / 44

In dit jaarverslag geeft De Jonge Akademie aan op welke manier zij in 2013 uitdrukking heeft gegeven aan haar doelstellingen en welke activiteiten zij in dit kader heeft ontplooid. In hoofdstuk 2 is als eerste een algemene verslaglegging te vinden, waarin de belangrijkste activiteiten en gebeurtenissen worden besproken. In de hoofdstukken daarna (hoofdstukken 3 t/m 7) komen de activiteiten van de vier tracés Wetenschapsbeleid (WB), Wetenschap & Maatschappij (W&M) en Inhoud & Interdisciplinariteit (I&I)), Internationalisering (I) en de verschillende commissies aan de orde. In hoofdstuk 8 staat de financiële verantwoording over het boekjaar 2013.

6 / 44

2 ALGEMEEN

2.1

Doelstellingen van De Jonge Akademie De KNAW heeft in 2005 een genootschap opgericht voor jonge onderzoekers – De Jonge Akademie – waarbij de KNAW in het bijzonder de volgende vier doelstellingen nastreefde: 1. 2. 3. 4.

Jonge onderzoekers actief in aanraking brengen met vakgebieden buiten het eigen specialisme en met de mogelijkheden van interdisciplinair onderzoek. Jonge onderzoekers aanmoedigen visies te ontwikkelen en uit te dragen op de toekomst van het eigen vakgebied en de samenwerking met andere vakgebieden, evenals op het te voeren wetenschapsbeleid. Jonge onderzoekers stimuleren hun wetenschappelijke inzichten in de maatschappij uit te dragen. Jonge onderzoekers steunen in hun eigen ontwikkeling als wetenschapsbeoefenaar.

De Jonge Akademie heeft haar activiteiten nauw toegesneden op deze vier hoofddoelen.

• • • • •

2.2

De Jonge Akademie: brengt onderzoekers actief in aanraking met vakgebieden buiten het eigen specialisme, en stimuleert op deze manier interdisciplinair onderzoek. vraagt leden actief bij te dragen aan de toekomst van het eigen vakgebied en aangrenzende vakgebieden en visie te ontwikkelen op het te voeren wetenschapsbeleid. overlegt met en geeft advies op het gebied van wetenschapsbeleid aan wetenschappelijke organisaties en ministeries. draagt fascinatie voor wetenschap en wetenschappelijke inzichten uit naar samenleving en onderwijs, en heeft aandacht voor valorisatie in de breedste zin van het woord. heeft een beurzenprogramma om onderzoekers van De Jonge Akademie financieel te ondersteunen binnen de in het kader genoemde doelstellingen van De Jonge Akademie.

In 2013 zijn talrijke activiteiten en acties ondernomen om bovenstaande doelstellingen te realiseren. In paragraaf 2.2 geven wij een overzicht van de realisatie van de doelstellingen uit het werkplan 2013. De verschillende activiteiten komen meer uitgebreid aan de orde in de hoofdstukken 3 tot en met 7. In de paragrafen 2.2 – 2.7 gaan wij nader in op de organisatiestructuur van De Jonge Akademie. Verwezenlijking van de doelstellingen in 2013

De doelstellingen voor 2013 zijn geformuleerd in het werkplan van De Jonge Akademie voor 2012.

De algemene ambitie is dat we in 2013 extra aandacht wilden besteden aan de binding tussen leden, met hierbij specifiek aandacht voor het binnenstromen van de nieuwe leden en het alumnibeleid. Het zijn de leden die bij De Jonge Akademie centraal staan. Zij hebben de ideeën voor activiteiten en hoe deze uit te voeren, ondersteund door het secretariaat van De Jonge Akademie en de KNAW. Het netwerk van leden en alumni maakt De Jonge Akademie tot wat zij is . Hieraan is vormgegeven in de ledenvergaderingen door series korte lezingen te organiseren in het ledenweekend en in de ledenvergadering in november. Hiernaast is verder nagedacht over het alumnibeleid en dit zal in 2014 verder worden vormgegeven.

Een tweede belangrijke doelstelling is dat wij het netwerk van leden en alumni van De Jonge Akademie willen inzetten om wetenschap naar ‘de straat’ en naar Den Haag te brengen. Zo willen we met het project Kennis op Straat op een enthousiasmerende, positieve wijze het mooie van de wetenschap onder de aandacht brengen van een breed publiek: van scholieren tot bejaarden, van


maart 2014

7 / 44

buurthuizen tot science cafés. De pilot voor het project is geslaagd. Het project zal verder aan de orde komen in hoofdstuk 4.

2.3

8 / 44

Tenslotte wilden we ook zichtbaar zijn in Den Haag door heldere standpunten vanuit De Jonge Akademie over het voetlicht te brengen en met parlementariërs en ambtenaren in discussie te gaan. Op het terrein van wetenschapsbeleid en innovatie zijn het de wetenschappers die vanuit de praktijk kunnen aangeven hoe beleid wel of niet werkt en hoe dit beleid kan worden verbeterd. Hiervoor zijn er diverse contacten geweest met parlementariërs, zijn contacten gelegd tijdens het diner Vertrouwen in de Wetenschap op 24 mei en zijn we diverse keren in gesprek gegaan bij het Ministerie van OCW, onder andere rondom het onderwerp wetenschapscommunicatie, wetenschapsbeleid in het kader van het aangezegde Interdepartementale Beleidsonderzoek en de ontwikkeling van een visie door OCW en bij het aanbieden van Moendoes.

Ledenvergaderingen De Jonge Akademie heeft in 2013 vijf ledenvergaderingen gehouden. De vergaderingen vonden plaats op 29 januari, 19 maart (voorafgaand aan de installatiebijeenkomst), 23 en 24 mei in Noordwijk en 19 september bij het Academisch Medisch Centrum en op 19 november 2013. De ledenvergaderingen van De Jonge Akademie bestaan steeds uit verschillende onderdelen. Zij hebben een plenair gedeelte om DJA-breed de strategie uit te zetten, inhoudelijke discussies te voeren en beslissingen te nemen. Daarnaast zijn er parallelle sessies voor de verschillende tracés. Ook zijn er waar mogelijk inhoudelijke lezingen, verzorgd door leden van De Jonge Akademie. Verder is er ruimte voor informele contacten, tijdens de borrel of de lunch. Na afloop van de ledenvergadering wordt een etentje georganiseerd. Op 29 januari heeft Flintwave een presentatie gehouden over crowdfunding en de Wetenschap, zijn er lezingen geweest van Monica Claes en Paul Groot. De installatiebijeenkomst van 10 nieuwe leden vond plaats op 19 maart en had als thema wetenschappelijk onderzoek in de toekomst. Hierover is een debat gehouden onder leiding van Peter-Paul Verbeek met Maarten Hajer, directeur van het Planbureau voor de Leefomgeving en hoogleraar Bestuur & Beleid aan de Universiteit van Amsterdam, Marie-José Goumans en George van Hal, wetenschapsjournalist NWT. Er is een idee van de nieuwe leden gelanceerd, theater rondom de dilemma’s in de wetenschap en ook is afscheid genomen van tien leden die in 2008 werden geïnstalleerd. Op 24 en 25 mei is een ledenweekend georganiseerd. Hierbij zijn leden van De Jonge Akademie Aan Tafel gegaan met prominente gasten uit de wetenschapsbeleid en –mediawereld. Het onderwerp was Vertrouwen in de wetenschap, naar aanleiding van het gelijknamige rapport van de KNAW. Ook is dit weekend geëxperimenteerd met een nieuw concept van hele korte lezingen door leden van maximaal 10 minuten per persoon (8 minuten lezing, 2 minuten vraagstelling). Dit is bijzonder goed bevallen en hebben we na deze bijeenkomst vaker gebruikt om meer nadruk te leggen op de inhoud en het leggen van onderlinge contacten, ook in het kader van DJA Beurzenprojecten. Op 25 mei was aansluitend de ledenvergadering, met onder andere vliegeren met NASA-wings of het maken van een strandwandeling. In 2013 is de “ledenvergadering op locatie” op 19 september georganiseerd door de leden van de Universiteit van Amsterdam bij het Academisch Medisch Centrum. We hebben hier onder andere een rondleiding gekregen in Museum Vrolik van Laurens de Rooy, conservator en Roelof-Jan Oostra, hoogleraar Anatomie en Embryologie. Ook zijn er labbezoeken op locatie geweest, met als onderwerp: van cel tot patiënt! Deze waren verzorgd door Gijs van den Brink (Gasteroenterologie) en Sjoerd Repping (voortplantingsgeneeskunde). Hiernaast is een lunch en een ronde tafel discussie met als onderwerp: samenwerken, alliëren en fuseren in de academische wereld. Op 19 november is de laatste ledenvergadering van het jaar gehouden in het Trippenhuis met 8 korte lezingen met als vraag: Hoe ziet je onderzoek eruit in 2040? Hierbij is een korte uitleg gegeven door Alexander Brinkman en de aftrap is verzorgd door Herman Paul vanuit historisch perspectief. Hiernaast is bij deze vergadering het tracé Internationalisering van start gegaan en zijn twee parallelle tracévergadering na elkaar gehouden.

2.4

2.5

2.6

Tracés Binnen de tracés wordt het leeuwendeel van het werk verricht aan de verschillende thematische activiteiten waar De Jonge Akademie zich sterk voor maakt. De Jonge Akademie heeft drie interdisciplinair samengestelde tracés: Inhoud en Interdisciplinariteit (I&I); Wetenschapsbeleid (WB), Wetenschap en Maatschappij (W&M) en Internationalisering (I) sinds november 2013 . Elk lid van De Jonge Akademie is actief in tenminste één tracé. Het is mogelijk om gedurende het lidmaatschap van DJA van tracé te wisselen. De drie tracés waarbinnen activiteiten worden verricht, sluiten aan bij de hiervoor kort samengevatte doelstellingen van De Jonge Akademie (zie de inleiding van dit hoofdstuk). De activiteiten van de verschillende tracés zullen worden toegelicht in hoofdstuk 3, 4, 5 en 6.

De tracé indeling is voor De Jonge Akademie nog steeds de best mogelijke. Gezorgd wordt voor kruisbestuiving en dat er ook ruimte is voor activiteiten die niet per se binnen één tracé vallen, zoals bijvoorbeeld activiteiten op het gebied van onderwijs. Naast de tracés is er de mogelijkheid om in kleinere groepen activiteiten op te zetten, waarbij financiering aangevraagd kan worden via het DJA Beurzenprogramma. Permanente en tijdelijke commissies De Jonge Akademie beschikte in 2013 over twee permanente commissies: de selectiecommissie die nieuwe leden uit de genomineerden selecteert (bestaande uit: voorzitter DJA (technisch voorzitter), twee leden van De Jonge Akademie en twee leden van de KNAW) en de DJABeurzencommissie. Hiernaast was er een commissie internationalisering, daar De Jonge Akademie wordt benaderd door internationale, Europese en Jonge Akademies (in oprichting) in andere landen en er ook vraagstukken spelen op internationaal niveau. Voor deze commissie is in het najaar 2013 het tracé Internationalisering in de plaats gekomen. Voor activiteiten als Moendoes Internationaal, Moendoes Primair Onderwijs, Kennis op Straat en het opzetten van het theater rondom dilemma’s in de wetenschap zijn steeds aparte projectwerkgroepen.

De werkzaamheden van de DJA-Beurzencommissie en de selectiecommissie worden besproken in hoofdstuk 6.

Bestuur 2013 Binnen het bestuur is de voorzitter en vicevoorzitter zijn verantwoordelijk voor coördinatie en algemene zaken. Hiernaast is de voorzitter ook technisch voorzitter van de selectiecommissie. De overige bestuursleden zijn aanspreekpunt voor een tracé en voor de andere permanente en tijdelijke commissies. Het DJA-bestuur legt verantwoording af aan de algemene ledenbijeenkomst van De Jonge Akademie en aan het KNAW-bestuur. Het bestuur heeft zich tot doel gesteld primair een faciliterend bestuur te zijn. Het gaat er vooral om de ideeën en activiteiten die vanuit de leden worden geïnitieerd in goede banen te leiden en te coördineren. Daarnaast is het bestuur het eerste aanspreekpunt voor externe partijen en voor de KNAW.

Het bestuur van De Jonge Akademie is in 2013 ongeveer één keer per maand bij elkaar gekomen. Daarnaast heeft het bestuur een aantal keren telefonisch vergaderd. Verder heeft het bestuur van De Jonge Akademie tweemaal per jaar vergaderd met de president en vicepresidenten van de KNAW en het hoofd van de afdeling Genootschap Koen Hilberdink. Hiernaast is er regelmatig overleg met Marja van der Putten als accountmanager voor de afdeling Communicatie van de KNAW en met Hugo van Bergen op het gebied van wetenschapsbeleid. Twee keer per jaar is er een overleg met de secretarissen van de raden van de KNAW van de afdeling Beleidsadviezen Wetenschap en Kennis (BWK).


maart 2014

9 / 44

Het bestuur heeft in 2013 contacten onderhouden met het Ministerie van OCW, NWO, VSNU, diverse Jonge Akademies, The Global Young Academy, diverse Colleges van Bestuur van universiteiten en een veelheid aan andere functionarissen en partijen. -

-

2.7

Het bestuur werd tot 1 april gevormd door: Peter-Paul Verbeek (voorzitter, technisch voorzitter selectiecommissie, coördinatie en algemene zaken) Marie-José Goumans (vicevoorzitter, DJA-Beurzencommissie, coördinatie en algemene zaken) Gijs Wuite (tracé Wetenschapsbeleid) Appy Sluijs (tracé Wetenschap & Maatschappij) Arianna Betti (tracé Inhoud en Interdisciplinariteit, Commissie Internationalisering). Na 1 april was de samenstelling van het bestuur: Jeroen Geurts (voorzitter, technisch voorzitter selectiecommissie, coördinatie en algemene zaken) Bé Breij (vicevoorzitter, DJA-Beurzencommissie, coördinatie en algemene zaken en tracé Inhoud en Interdisciplinariteit) Gijs Wuite (tracé Wetenschapsbeleid) Appy Sluijs (tracé Wetenschap & Maatschappij) Roberta d’ Alessandro (commissie / tracé Internationalisering).

Het bestuur, de commissies en de tracés met hun activiteiten zijn ondersteund door Iris Koopmans (beleidsmedewerker/secretaris), Jeffrey Muskiet (secretariële en organisatorische ondersteuning) en Rachel Basaur (DJA Beurzen). De afdeling Communicatie van de KNAW heeft DJA op het gebied van communicatie ondersteuning geboden, in het bijzonder in de persoon van Marja van der Putten. Ook andere afdelingen, waaronder Financiën en Bureau Directie Ondersteuning hebben specifieke ondersteuning aan DJA verleend, waaronder op juridisch gebied.

Organogram

In november 2013 is het tracé commissie internationalisering van start gegaan en is de commissie internationalisering opgeheven.

10 / 44

3 TRACÉ WETENSCHAPSBELEID

Een van de doelen van De Jonge Akademie is het aanmoedigen van jonge onderzoekers om “visies te ontwikkelen (…) op het te voeren wetenschapsbeleid”. De Jonge Akademie wil discussies over het nationale wetenschapsbeleid beïnvloeden door constructief te zijn. Zij zal steeds proberen om niet alleen met kritiek te komen, maar ook met verrassende en bruikbare oplossingen.

De Jonge Akademie wordt regelmatig gevraagd als formele of informele gesprekspartner of informant bij de bespreking van beleidsvoornemens of de voorbereiding van beleidsevaluaties. Hiernaast hebben leden van De Jonge Akademie het initiatief genomen om in gesprek te gaan met diverse partijen, waaronder het Ministerie van OCW, parlementariërs en medebelangenbehartigers, waaronder VSNU, NFU, WRR, Rathenau, SODOLA en PNN. De Jonge Akademie heeft zich in 2013 intensief bezig gehouden met verschillende actuele discussies over wetenschapsbeleid. De discussie rondom topsectoren in relatie tot ongebonden (fundamenteel) onderzoek is net als in 2012 een belangrijk onderwerp geweest (par. 3.1). Hiernaast is er gefocust op het interdepartementaal beleidsonderzoek (par. 3.2) en de daarmee gepaard gaande visieontwikkeling bij OCW. Als andere onderwerpen zijn de kwaliteit van promotietrajecten en carrièreperspectieven van wetenschappers aan bod gekomen, alsook de aard van ‘valorisatie’ (economisch versus maatschappelijk), de koppeling tussen onderzoek en onderwijs en de definitie van ‘fundamenteel onderzoek’.

3.1

De Jonge Akademie heeft zich verder waar mogelijk ingezet voor het project Parlement en Wetenschap, een project van de Tweede kamer, KNAW, NWO, VSNU en De Jonge Akademie

Topsectorenbeleid en vrij ongebonden onderzoek

Op 18 april heeft De Jonge Akademie opnieuw aandacht gevraagd voor de geringe mogelijkheden voor fundamenteel onderzoek binnen de topsectoren aan de hand van een column op Science Guide, Misvattingen vertroebelen het topsectorendebat. De regering denkt onderzoek te versterken, maar jaagt de belangrijkste spelers dus op de kast. Het debat over de topsectoren wordt bemoeilijkt door twee hardnekkige misvattingen, die we hier proberen uit de weg te ruimen. Hierbij wordt het Quadrant van Stokes gebruikt om de eerste misvatting te belichten, namelijk dat fundamenteel en toepassingsgericht onderzoek tegenpolen zouden zijn langs een één dimensionale as en de tweede misvatting dat het topsectorbeleid in de huidige opzet (ook) fundamenteel onderzoek zou versterken.

Onder de leden is in 2013 een inventarisatie gehouden om te kijken hoe leden in de praktijk gebruik maakte van de topsectoren. Het gebruik blijkt erg gering te zijn. Er zijn bijna geen aanvragen ingediend. De belangrijkste reden hiervoor is het niet in aanmerking kunnen komen voor financiering omdat het onderzoek buiten de definiëring van een topsector valt. Voor leden met onderzoek dat wel valt binnen de topsectoren, geldt dat zij meestal niet kunnen indienen omdat ze geen co-financiers kunnen vinden in het bedrijfsleven en/of collectebusfondsen. Voor de bedrijven zijn de bedragen die zij moeten bijdragen heel hoog, waardoor slechts enkele bedrijven in aanmerking komen. Hiernaast is het onderzoek van de leden soms te fundamenteel/ theoretisch van aard, waardoor het niet in aanmerking komt. Jaarverslag De Jonge Akademie 2013

maart 2014

11 / 44

3.2

De Jonge Akademie heeft in het najaar een gesprek gevoerd met VNO-NCW over de topsectoren en de problemen. Hierbij zijn diverse ideeën naar voren gebracht voor verbetering van de topsectoren, waaronder een meer probleemgestuurde benadering, waarbij maatschappelijke uitdagingen centraal staan, zoals bij de Grand Challenges van de Europese Unie. Hierdoor wordt meer recht gedaan aan de behoeften en vragen vanuit de maatschappij, maar ook beter tegemoet gekomen aan de voorwaarden voor innovatie. Hiernaast worden bij deze benadering steeds verschillende disciplines betrokken en kunnen dus veel meer wetenschappers aanhaken. Ook in 2014 zal De Jonge Akademie aandacht blijven besteden aan de topsectoren en zal zij aandacht geven voor verdere ideeën voor verbetering. Visie wetenschapsbeleid en IBO

Op Prinsjesdag 2013 werd aangekondigd dat voor wetenschapsbeleid een Interdepartementaal Beleidsonderzoek (IBO) zou worden uitgevoerd en dat hierna de Minister van OCW op het gebied van wetenschapsbeleid met een visie zou komen. Om ons te oriënteren op dit gebied hebben wij intern diverse gesprekken gevoerd en besloten de visie van De Jonge Akademie op het gebied van wetenschapsbeleid te formuleren aan de hand van de al aanwezige standpunten en eventueel nieuw te formuleren standpunten. Deze activiteiten lopen door in 2014.

3.3

3.4

In het kader van het IBO is het artikel verschenen, Pas op met onderzoeksgeld! In dit artikel wordt het belang van de eerste geldstroom onderschreven. Het zijn juist de universiteiten die dankzij hun vaste eerste geldstroom een vruchtbare en relatief stabiele omgeving kunnen bieden voor ongebonden, nieuwsgierigheidsgedreven en langjarig onderzoek binnen het hele wetenschappelijke spectrum. Hiernaast is vooral goed voor de wetenschap als geheel, omdat universiteiten daardoor de plaatsen blijven waar onderzoek en onderwijs worden verenigd. What are universities for?

Op 12 december is er een discussiebijeenkomst gehouden met als onderwerp What are Universities For? Universiteiten over de hele wereld zitten in een moeilijke positie. Nooit te voeren zijn zij zo groot geweest en zo belangrijk, maar ook nooit te voeren hebben ze te maken gehad met een gebrek of vertrouwen en verlies aan identiteit. Deze lezing is gegeven door Stefan Collini, Professor in de engelse letterkunde aan de Universiteit van Cambridge en auteur van het boek What Are Universities For? (2012). Hierin wordt gesproken over de verschillende publieken waar de universiteit zich op moet richten en het probeert wegen te ontdekken waarlangs universiteiten de echte waarde(n) en doelen zo goed mogelijk kunnen communiceren. Willem Schinkel en Ingrid Robeyns hebben commentaar gegeven op de lezing voor de discussie. Er was een zeer levendige discussie, begeleid door Bé Breij. Overige onderwerpen

Kwaliteit van promotietrajecten Het onderwerp kwaliteit promotietrajecten is een onderwerp dat bij De Jonge Akademie sterk leeft. Er is afstemming geweest met Rathenau Instituut en het Landelijk Promovendi Netwerk Nederland om resultaten van een grootschalige enquête onder promovendi te delen. Een presentatie van de resultaten is in februari 2014 gehouden. In 2013 is een eerste inventarisatie gedaan rondom de kwaliteit van promotie onder de leden van De Jonge Akademie. Onder leden van De Jonge Akademie is duidelijk geworden dat er eigenlijk geen goede regels bestaan voor promoveren en dat er weinig structuur aanwezig is.

12 / 44

Valorisatie In een gesprek met de VSNU en een brief op 8 april 2013 is een reactie gegeven op het concept Een Raamwerk valorisatie-indicatoren, opgesteld door de VSNU. Het raamwerk heeft een breder begrip van valorisatie dan vele andere documenten en visies die over valorisatie heersen in beleidskringen, maar toch overheerst de economische waarde nog steeds in de conceptualisering van valorisatie in dit document. Valorisatie is niet nieuw. Al decennia begrijpen medewerkers aan universiteiten hun kerntaken als drieledig: onderzoek, onderwijs, en maatschappelijke dienstverlening. De overgang van de term ‘maatschappelijke dienstverlening’ naar ‘valorisatie’ is niet neutraal. Het kan gelezen worden als een verenging naar de economische meerwaarde van de maatschappelijke dienstverlening. Eén van de kritiekpunten is dat de belangrijkste vormen van valorisatie die de universiteiten levert, niet staat beschreven in het document – en dat is de opleiding van hele generaties burgers die analytisch en kritisch kunnen denken, die problemen kunnen detecteren en oplossen, die zowel brede kennis hebben opgedaan alsook gespecialiseerd zijn en die onze samenleving verrijken op oneindig veel manieren. Voor het onderwerp valorisatie is samengewerkt met het tracé Wetenschap en Maatschappij. In paragraaf 4.4. wordt ingegaan op de brief die is uitgegaan rondom valorisatie is gestuurd aan evaluatiecommissie van het Standaard Evaluatie Protocol (SEP).


maart 2014

13 / 44

4 TRACÉ WETENSCHAP & MAATSCHAPPIJ

Een van de doelstellingen van DJA is jonge onderzoekers te stimuleren hun wetenschappelijke inzichten in de maatschappij uit te dragen. Een belangrijke doelstelling van De Jonge Akademie is om wetenschap uit te dragen naar een breed publiek als interessant, zinvol en uitdagend “mensenwerk”.

4.1

In 2013 heeft De Jonge Akademie deze doelstelling gerealiseerd via verschillende activiteiten. Het wetenschapsspel expeditie Moendoes, voortgekomen uit het voorprogramma van De Jonge Akademie on Wheels, is uitgebreid en geschikt gemaakt voor de basisschool, zodat ook deze kinderen Expeditie Moendoes kunnen spelen. In 2013 is het spel gelanceerd en verspreid via wetenschapsknooppunten en digitaal via www.moendoes.nl (4.1). Hiernaast is in 2013 hard gewerkt aan het project Kennis op Straat door de leden uit 2012 (4.2). Dit project is in 2013 gerealiseerd. Het is een website om het aanvragen van korte inhoudelijke publiekslezingen mogelijk te maken. Lezingen die niet alleen een inhoudelijk thema willen overbrengen, maar ook de onderzoekende houding die aan wetenschap eigen is: de verwondering tastbaar maken. In september 2012 zijn de leden van De Jonge Akademie begonnen met een dagboekproject waarin leden een week beschrijven en hiermee een inkijkje geven van hoe het leven van een wetenschapper eruit ziet (4.3). Dit is afgerond in de zomer van 2013. Het heeft onder andere geleid tot een kettingcolumn en een Making Of-bijdrage op Kennislink. De Jonge Akademie heeft hiernaast diverse publiekslezingen en mediapresentaties verzorgd. (4.5).

Expeditie Moendoes Primair Onderwijs

Een team wetenschappers uit allerlei vakgebieden wordt er vanaf de aarde op uit gestuurd. Hun missie: de zoektocht naar een planeet waar mensen kunnen wonen. Tijdens de missie stuit het team op een onbekende planeet, met intelligente bewoners die hun planeet Moendoes noemen. Expeditie Moendoes is een spel waarbij leerlingen spelenderwijs kennis maken met het doen van wetenschappelijk onderzoek. Het spel laat zien dat het in de wetenschap niet gaat om ‘heel veel weten’, maar juist om nieuwsgierigheid, creativiteit en logisch redeneren. Dat maakt Expeditie Moendoes uitermate geschikt als startpunt voor onderzoekend leren. Het spel begint met een verhaal over drie wetenschappers die op de planeet Moendoes terechtkomen en daar kennismaken met de bewoners, de Moendianen. Vervolgens gaan de leerlingen zelf aan de slag en proberen zij aan de hand van plaatjes, teksten en andere bronnen allerlei vragen over Moendoes te beantwoorden. Een ontdekkingsreis in de klas dus. Het spel is geschikt voor alle vakken. Leerlingen maken zo in één lesuur op een speelse manier kennis met de essentie van wetenschap.

Meteen vanaf de lancering was er al veel vraag uit het basisonderwijs; daarom is er een uitbreiding voor basisscholen gemaakt. Het bestaande spel, met postertjes (‘bronnen’), onderzoeksvraagkaartjes en antwoordkaartjes is uitgebreid met een set eenvoudiger onderzoeksvraagkaartjes en twee voorleesverhalen. De docentenhandleiding heeft handvatten voor vervolgspellen, proefjes en activiteiten, naast theorie en speluitleg. Met deze uitbreiding is Moendoes nu ook geschikt voor leerlingen vanaf groep 5 van het basisonderwijs.

14 / 44

Het oorspronkelijke spel en de uitbreiding zijn projecten van De Jonge Akademie, ontworpen door De Praktijk en zijn mogelijk gemaakt door SNS REAAL Fonds en de KNAW.

Voor de lancering van het spel op 9 januari 2013 heeft de Directeur Generaal Primair en Voortgezet Onderwijs (Ministerie OCW) André de Jong het eerste exemplaar van het wetenschapsspel Moendoes aangeboden aan Ronald Goosen, directeur basisschool Pieterskerkhof in Utrecht, in aanwezigheid van diverse leden van De Jonge Akademie. De DG was er getuige van hoe leerlingen van 8-12 jaar hiermee spelenderwijs kunnen ervaren hoe wetenschappers te werk gaan. Hiernaast is het spel in februari aangeboden aan de staatsecretaris van OCW, Sander Dekker, tijdens een gesprek over wetenschapscommunicatie en het vak Wetenschap en Techniek.

Er zijn diverse activiteiten geweest rondom het spel Moendoes in 2013. Leden hebben op diverse scholen het spelen van Moendoes begeleid. Zo is er een workshop op de Pabo Netwerkdag Wetenschap & Techniek van SLO op 17 april 2013. Er is een gesprek over onderzoekend leren & Moendoes geweest met het Directoraat Leraren (OCW) op 24 juni 2013 en een workshop voor een W&T middag in Arnhem. Er zijn diverse artikelen verschenen, onder andere in de nieuwsbrief van NEMO en SLO. Hiernaast zijn er vanuit de wetenschapsknooppunten diverse workshops gehouden en activiteiten geweest rondom Moendoes. Alle 1500 spellen zijn intussen verspreid, het merendeel via wetenschapsknooppunten en op aanvraag via de website.

4.2

Kennis op Straat Dit initiatief van De Jonge Akademie verzorgt korte publiekslezingen die niet alleen een inhoudelijk thema willen overbrengen maar ook de onderzoekende houding die aan wetenschap eigen is: de verwondering tastbaar maken. Het is een laagdrempelige manier om meer te weten te komen over deze en vele andere wetenschappelijke vragen: Kennis op Straat. Klik hier voor een korte impressie.

Kennis op straat wil een groot publiek nieuwsgierig maken; laat zien hoe wetenschap werkt en hoe kennis wordt verworven; zet de ramen open en deelt de nieuwste inzichten en biedt voor elk wat wils: van dode taal tot levende hersenen, van nanodeeltje tot supernova.

4.3

De pilot voor Kennis op Straat is goed verlopen, wel kunnen er nog veel meer lezingen worden geboekt. De bekendheid van het project kan nog worden vergroot. Hier moet in 2014 aan worden gewerkt. Het aanbod van lezingen is op dit moment groot genoeg. Dagboek project en columns Kennislink

Week van de wetenschapper Met het project De week van een wetenschapper willen de leden van De Jonge Akademie een realistisch beeld schetsen van hoe het leven van jonge, ambitieuze wetenschappers er uit ziet. Maar weinig mensen hebben direct toegang tot het dagelijkse leven in de wetenschap, en hebben daarom niet altijd een realistische beeld van wat wetenschappers doen. De ervaring van leden van De Jonge Akademie is dat dit niet alleen geldt voor de gewone man en vrouw in de straat, maar dat ook onder beleidsmakers en politici niet altijd een realistisch beeld bestaat van de aard van het wetenschappelijk proces. Met het dagboekproject proberen leden van De Jonge Akademie Jaarverslag De Jonge Akademie 2013

maart 2014

15 / 44

een kleine bijdrage te leveren aan het beeld van wat een wetenschapper doet en hoe het leven van een wetenschapper eruit ziet. Hiermee zijn we aan het begin van het academisch jaar in september 2012 begonnen. In juli 2013 is het project afgerond. Er zijn in het totaal 41 delen verschenen. Leden van De Jonge Akademie beschrijven in de columns wat ze doen, wat er zo leuk maar ook soms frustrerend is aan het wetenschappelijk proces, aan onze interacties met de samenleving, en hoe ze dit alles passen (of niet weten te passen) in een leven buiten de wetenschap. De columns zijn volop geretweed en geliked op Facebook door andere wetenschappers en ook mediapartijen.

4.4

Valorisatie

Op het gebied van valorisatie is in 2013 enerzijds gewerkt aan een brief aan de evaluatiecommissie van het Standaard Evaluation Protocol en anderzijds aan een reactie op het raamwerk van valorisatie indicatoren opgesteld door de VSNU.

•

•

•

16 / 44

In april 2013 is een brief uitgegaan naar de evaluatiecommissie van de Standard Evaluation Protocol. Een belangrijke leemte in het huidige SEP is het ontbreken van aparte aandacht voor wetenschapscommunicatie en -educatie. Men zou het weliswaar kunnen scharen onder societal quality, societal impact, of valorisatie, maar deze worden in de praktijk vaak geïnterpreteerd als communicatie over resultaten van het eigen onderzoek en niet of nauwelijks als communicatie over het proces van wetenschappelijk onderzoek. Doordat deze laatste niet expliciet genoemd wordt, wordt ze van ondergeschikt belang gemaakt, terwijl het gaat om een belangrijke maatschappelijke bijdrage die verder gaat dan communicatie die vooral gericht is op naamsbekendheid van onderzoeksinstituten en op het werven van studenten onder scholieren in 5 en 6 VWO. Wetenschapsbewustwording, of het gebrek daaraan, begint immers al bij kinderen op de basisschool, die van nature een onderzoekende houding hebben. De Jonge Akademie heeft daarom betoogd dat een volgend SEP moet voorzien in aparte aandacht voor wetenschapscommunicatie en –educatie als een belangrijke vorm van kennisvalorisatie, en doet in deze brief aanbevelingen over de implementatie. Deze zijn mede gebaseerd op het advies wetenschapscommunicatie dat De Jonge Akademie in 2012 uitgaf: Tussen Onderzoek en Samenleving. De Jonge Akademie heeft in deze brief de volgende aanbevelingen gedaan: Zodra wetenschapscommunicatie en –educatie worden meegewogen in het SEP, krijgen wetenschappers formeel erkenning voor hun inspanningen op dit gebied. Daarnaast is het waarschijnlijk dat wetenschappers dan ook formeel tijd krijgen om hierin te investeren. Deze activiteiten kunnen deels in de plaats komen van andere taken als management of onderwijs. Omdat niet alle individuele onderzoekers evenveel talent hebben voor deze activiteiten, zou evaluatie ervan het beste op groepsniveau plaats kunnen vinden.

Best practices waar wetenschappers bij kunnen aansluiten worden al verzameld door de Wetenschapsknooppunten en korte cursussen ter begeleiding van wetenschappers zijn in de maak. Ervaringen worden nu al gedeeld, waarbij een belangrijk kenmerk van initiatieven die werken is dat de doelgroepen het proces van wetenschap kunnen ervaren door participatie. Een voorbeeld op een vindplaatsschool (als onderdeel van het Talentenkrachtprogramma) is dat leerlingen van de plusklassen een stroomgoot van hout, tuinslang en vijverpomp bouwden, rivieren en delta’s lieten ontstaan en daarbij hun eigen vragen volgens de empirische cyclus beantwoordden. Andere voorbeelden zijn het twitteren over je onderzoek, schrijven van blogs over het verloop van je onderzoek en het meedoen aan nieuwe initiatieven vanuit de media, zoals bijvoorbeeld De Wereld Leert Door, een nieuw feuilleton in de Volkskrant over de praktijk van wetenschap of het initiatief van Teleac. Een sterk kwantitatieve evaluatie is niet mogelijk en niet opportuun. Per vakgebied kunnen criteria voor kwaliteit en kwantiteit van wetenschapscommunicatie en –educatie sterk

4.5

verschillen. Ervaring en participatie van doelgroepen zullen centraal moeten staan, welke onder meer in tijd per individu vanuit de doelgroep moeten worden gemeten. In de zelfevaluatierapporten zou er ten aanzien van wetenschapscommunicatie en –educatie niet alleen in termen van activiteiten geschreven kunnen worden, maar ook in termen van tijdsinvestering (hoeveel fte wordt op jaarbasis aan deze activiteiten besteed?).

Deelname diverse publieksbijeenkomsten en bijdragen in de media

Via aanwezigheid in de media, maar ook via deelname aan grote en kleine publieksbijeenkomsten wil De Jonge Akademie een groter algemeen publiek bereiken. In 2013 hebben de leden van De Jonge Akademie diverse lezingen gegeven bij o.a. de verschillende Science Cafés in het land, De Balie, Paradiso, Spui25, Felix Meritis, maar ook op diverse middelbare scholen en congressen voor leraren.

Dit jaar was De Jonge Akademie voor het eerst te zien op Indian SummerLabb. Op 15 en 16 juni 2013 hebben Iris Sommer en Ysbrand van der Werf de festivalbezoekers een introductie gegeven over onze hersenen, hersenstructuren en hun functie. Maar het is niet bij praten gebleven: er is gesneden in echte hersenen. Koeienhersenen, wel te verstaan. Er is in de Labbsessies uitleg gegeven over wat er te zien is in de hersenen en vragen uit het publiek zijn beantwoord. Door middel van een camera en een beamer is de snijtafel geprojecteerd op een scherm. In de media zijn er bijdragen geweest van leden van De Jonge Akademie aan onder andere Labyrinth, Pauw & Witteman, Zomergasten, De wereld Draait Door (en De Wereld Leert Door), Hoe?Zo! Radio, Radio 1, Casa Luna, NRC Handelsblad, De Groene Amsterdammer en diverse universiteitsbladen.

Hiernaast is er een vaste special over De Jonge Akademie wetenschapsblog Sciencepalooza. Ook is New Scientist gestart met een interviewserie waarin onderzoekers van De Jonge Akademie zich presenteren. In het najaar van 2013 zijn we begonnen met een kettingcolumn via Kennislink. Elke twee weken gunt een lid van De Jonge Akademie ons aan de hand van vragen een blik in hun persoonlijke fascinatie met wetenschap in het algemeen en hun eigen onderzoeksonderwerp in het bijzonder, en hoe die is ontstaan. Ook is een eerste aflevering gemaakt waarbij wordt ingegaan op hoe onderzoek tot stand komt (the making of) en wat hoogte- en dieptepunten zijn geweest. Samen met de KNAW is er gewerkt aan het project Faces of Science dat in 2014 gerealiseerd zal worden. De kern van dit project is een website, waarbij de bezoeker achter het gezicht van de verschillende onderzoekers de wereld van de onderzoeker kan ontdekken. Hiernaast hebben (alumni)leden van De Jonge Akademie een bijdrage geleverd aan het project van de KNAW om een training te ontwikkelen voor wetenschappers die (nog) beter willen leren communiceren met leerlingen en leerkrachten (toolkid).

De Jonge Akademie heeft meer dan 3300 volgers via Twitter en een groep van 430 personen is betrokken bij De Jonge Akademie via Facebook. Hiernaast zijn steeds meer leden actief op Twitter en Facebook.


maart 2014

17 / 44

5 TRACÉ INHOUD & INTERDISCIPLINARITEIT

Het tracé Inhoud en Interdisciplinariteit is een platform voor inhoudelijke uitwisseling en samenwerking. Een van de centrale doelen van DJA is om jonge onderzoekers actief in aanraking te brengen met vakgebieden buiten hun eigen specialisme en met de mogelijkheden van interdisciplinair onderzoek. Maatschappelijke én wetenschappelijke vraagstukken vragen tenslotte om interdisciplinaire verbinding van kennis en inzichten en om samenwerking tussen wetenschappers uit uiteenlopende vakgebieden. Daarom buigt het tracé zich over interdisciplinaire thema’s die vragen om wetenschappelijke reflectie en maatschappelijke vragen die interdisciplinaire input behoeven. 5.1

Hierbij wordt ingegaan op de activiteiten in 2013. Open Access

Vanuit de KNAW is een bijeenkomst georganiseerd over Open Access op 6 februari 2013 in samenwerking met De Jonge Akademie: Publish open access or perish?

5.2

Na een introductie van Cameron Neylon (PLoS) en Martin Rasmussen (Copernicus Publications), hebben deelnemers in kleine groepjes gediscussieerd over diverse stellingen in relatie tot open access. Het doel is geweest om de bewustwording te vergroten rondom open access. De voordelen en nadelen van diverse publicatiemodellen zijn besproken, maar ook de do’s en dont’s. Eveline Crone heeft de rol opgenomen van de moderator bij het plenaire debat en diverse andere leden zijn moderator geweest bij de discussiegroepen. Dilemma’s in de Wetenschap: theater (in ontwikkeling)

Op 19 maart 2013 tijdens de installatievergadering hebben de tien nieuwe leden het idee gelanceerd van een theater gevolgd door een discussiebijeenkomst. Wetenschappelijk wangedrag kan de kwaliteit en het maatschappelijk aanzien van wetenschapsbeoefening schaden. Wenselijk en onwenselijk gedrag in de wetenschap gaan echter verder dan de fraude, plagiaat en misleiding die de laatste maanden de media overheersen. De dagelijkse dilemma’s van wetenschappers betreffen zorgvuldigheid en nalatigheid tijdens dataverzameling, het grijze gebied tussen interpretatie van data en ‘datamassage’ en intermenselijk gedrag waarin concurrentie, collegialiteit en begeleiding van promovendi en studenten vaak de wetenschappelijke productiviteit en werkdruk beïnvloeden. In Gewetenschap brengen we deze dilemma’s tot leven in een theaterproductie waarmee we de discussie aangaan met jonge onderzoekers, gevestigde wetenschappers en beleidsmakers in Nederland. De Jonge Akademie generatie 2013 wil op een positieve manier bijdragen aan de discussie over wenselijk en onwenselijk gedrag in de wetenschap. Zij wil het debat verschuiven van een sensatiegerichte belichting van excessen naar een constructieve discussie over hoe wetenschappers hun werk van alledag integer kunnen verrichten. Het doel van Gewetenschap is om met Nederlandse wetenschappers beleidsmakers van alle rangen in discussie te gaan over hoe een gezond wetenschapsklimaat eruitziet en wat er moet veranderen om een klimaat te creëren waarin wetenschappers elkaar actief stimuleren tot integer gedrag op de wetenschappelijke werkvloer.

18 / 44

In 2013 zijn de leden hard aan de slag gegaan en zijn er diverse voorbereidende activiteiten verricht. Zo zijn onder andere alle leden van De Jonge Akademie geïnterviewd en geanalyseerd. In 2014 zal dit project verder gerealiseerd worden.

5.3

5.4

Introductie van korte lezingen op de ledenbijeenkomsten Op het ledenweekend in mei hebben we voor het eerst geëxperimenteerd met korte lezingen van 8 minuten. Er zijn toen in totaal 15 lezingen gehouden. Dit idee hebben we ook bij de november ledenbijeenkomst herhaald rondom het onderwerp: Wat is de toekomst van wetenschappelijk onderzoek in je vakgebied? Het doel is om meer inhoudelijke uitwisseling en samenwerking tussen de leden te stimuleren.

5.5

Centraal bij dit onderwerp staat wat interdisciplinariteit binnen verschillende vakgebieden betekent en hoe je interdisciplinariteit in onderzoek en onderwijs organiseert in de praktijk. In 2013 hebben wij gewerkt aan de voorbereidingen om hierover een handboekje uit te geven met ervaringen en praktische adviezen. We willen hiermee in gesprek gaan met relevante organisaties in de wetenschappelijke wereld, zoals NWO.

Praktijk van Interdisciplinair onderzoek

Samenwerking met de KNAW

Leden en alumni van De Jonge Akademie nemen verder deel in diverse commissies en jury’s van prijzen van de KNAW, waaronder de verschillende raden, de Commissie voor Basis- en Voortgezet Onderwijs, de Onderwijsprijs en de Heinekenprijzen, zie bijlage 9 voor een uitgebreid overzicht. Hiernaast hebben leden van De Jonge Akademie actief deelgenomen aan diverse KNAW activiteiten, waaronder de dispuutsavonden en het verzorgen van presentaties op diverse KNAW bijeenkomsten.


maart 2014

19 / 44

6 TRACḖ INTERNATIONALISERING

In september 2013 is besloten om een tracé internationalisering op te richten. In november 2013 is dit tracé voor de eerste keer bijeengekomen op de ledenbijeenkomst.

-

6.1

Het tracé heeft als doelstelling De Jonge Akademie een internationaal gezicht te geven. Hierbij zijn onder andere de volgende activiteiten relevant: het ontwikkelen van een wereldwijd netwerk van jonge wetenschappers (al dan niet via andere Jonge Akademies); het ontwikkelen van gezamenlijke projecten met internationale wetenschappers; het ontwikkelen van een grotere internationale lobby, waarmee ook bijvoorbeeld de Europese Unie of de Verenigde Naties kunnen worden benaderd. Activiteiten in 2013 waren het organiseren van een internationale fotowedstrijd, tezamen met vier andere jonge akademies. Hiernaast is er gewerkt aan het uitbrengen van een internationale uitgave van Moendoes, deze zal 2014 beschikbaar komen. Fotowedstrijd Visions and Images of Fascination

Intrigerende en inspirerende plaatjes deden mee aan een Europese fotowedstrijd om de fascinatie voor wetenschappelijk onderzoek in allerlei disciplines uit te dragen. De wedstrijd werd georganiseerd door Die Junge Akademie of the Berlin-Brandenburg Academy of Sciences and Humanities and the National Academy of Sciences Leopoldina, The Council of Young Scientists of the Russian Academy of Sciences (RAS), The Young Academy of Sweden, RSE Young Academy of Scotland en De Jonge Akademie. Mirjam Leunissen van De Jonge Akademie zat in de jury. De winnende foto, Dying memories: is this what forgetting looks like, werd gemaakt door Rozalyn Simon, student aan de Linköping University in Zweden. Zij fotografeerde hersenweefsel van een Alzheimer patiënt. 6.2

Website van Visions and Images of Fascination (met alle foto’s)

Mundus Internationaal

Op bijeenkomsten van de Global Young Academy en bij andere internationale gelegenheden is gebleken dat er veel interesse is om Expeditie Moendoes ook bij andere Jonge Akademies uit te brengen. In 2013 is gewerkt aan de realisatie van de Engelse vertaling van Expeditie Moendoes om het spel beschikbaar te stellen voor vertalingen en verspreiding in andere landen en talen. Hiervoor zal zowel de middelbare als lagere schoolversie worden vertaald. De Jonge Akademie en De Praktijk bezitten hierbij gezamenlijk auteursrecht. Er is een richtlijn ontwikkeld voor vertaling en uitbreiding van het spel en er zal met standaardcontracten voor een licentie worden gewerkt. 6.3

In 2014 verwachten we Expedition Mundus te realiseren. Bijwonen internationale bijeenkomsten

Oprichting van De Jonge Akademie van Vlaanderen en inauguratie nieuwe leden De Koninklijke Vlaamse Academie van België voor Wetenschappen en Kunsten en de Jonge Academie heeft De Jonge Akademie uitgenodigd om bij de inauguratie van de Jonge Academie en haar leden te zijn. Dit was op vrijdag 29 maart 2013. Hier zijn Bé Breij, Bettina Speckmann en Iris 20 / 44

Koopmans naar toe geweest, Voor de inauguratie waren wij uitgenodigd bij de ledenvergadering om ervaringen uit te wisselen en ook zijn we aangeschoven bij het diner.

Bijeenkomst van de Global Young Academy in Halle (Duitsland) De bijeenkomst van de Global Young Academy was dit ditmaal van 15 tot 18 Mei in Halle (Saale) in Duitsland. Hier zijn Bettina Speckmann en Arianna Betti naar toe geweest. De Global Young Academy heeft als doelstelling het versterken van en mobiliseren van jonge wetenschappers wereldwijd om zich bezig te houden met zaken die van belang zijn voor hun carrière als wetenschappers. We willen bevorderen dat een aantal leden van het tracé internationalisering in de Global Young Academy zitten. Andere DJA leden in de Global Young Academy in 2013 zijn: Tjerk Oosterkamp, Hans Hilgenkamp (alumnus), Mihai Netea (alumnus) en Wilfred van der Wiel (alumnus).

Ledenweekend in Stirling (Schotland) In 2011 is de jonge akademie van Schotland opgericht, the RSE Young Academy of Scotland. Om inzichten en nieuwe ideeën te verzamelen heeft het bestuur op 29 augustus 2013 leden van andere Europese jonge akademies uitgenodigd om korte presentaties te geven van hun akademie en activiteiten. Lotte Jensen en Iris Koopmans zijn afgereisd naar de Universiteit van Stirling als vertegenwoordigers van De Jonge Akademie voor het geven van een presentatie en het brainstormen over (internationale) activiteiten. Naast De Jonge Akademie waren er ook vertegenwoordigers van Die Junge Akademie uit Duitsland (opgericht in 2005), de Zweedse Jonge Akademie (opgericht in 2011) en de Global Young Academy (opgericht in 2010). Toch was het meest opvallende de vele overeenkomsten tussen De Jonge Akademies onderling. Interdisciplinariteit, wetenschapsbeleid, valorisatie, en loopbaanbeleid voor wetenschappers zijn belangrijke onderwerpen bij alle Jonge Akademies. Ook heeft elke Jonge Akademie werkgroepen die projecten ontwikkelen om de aandacht van een breder publiek te trekken, zoals het Peer Review spel en de presentatie van oude teksten in publieke ruimtes (beide projecten van Die Junge Akademie in Duitsland).

World Economic Forum in Dalian (China) Twee leden van De Jonge Akademie, David Lentink en Gijs Wuite, hebben het Word Economic Forum (WEF) bijgewoond in Dalian (China) van 11 tot 13 september. Zij zijn uitgenodigd voor de ‘Annual Meeting of the New Champions’, met als onderwerp “Meeting the Innovation Imperative”: Unleashing Innovation, Transforming Industry Ecosystems, Connecting Markets, Building Societal Resilience. Elk jaar worden naast mensen uit het bedrijfsleven en politieke leiders, veertig zeer talentvolle jonge wetenschappers voor het WEF in China uitgenodigd. Dit om innovatie en wetenschappelijke inzichten bij elkaar te brengen om oplossingen te vinden voor de huidige wereldwijde uitdagingen.

Bijeenkomst rondom Europees Wetenschapsbeleid in Brussel Op 4 en 5 oktober is er een bijeenkomst geweest bij de Koninklijke Academy in Brussel. Hiervoor zijn leden van Europese Jonge Akademies uitgenodigd. Roberta d’Alessandro, Antoine Buyse, Bettina Speckmann en Monica Claes zijn hier naar toe geweest. Het onderwerp is Europa. Het onderwerp in een notendop: The basic idea is the following: Young Academies have been founded in many European countries in recent years. At the same time, the crisis has opened a number of fault lines in the European project and triggered new questions about the future of the European project. As members of the European Young Academies we have more than a scientific interest in Europe’s future and shaping the academic debate: so let’s bring together scholars from the various European Young Academies with a broad and interdisciplinary interest in European questions to discuss the crisis and think about Europe’s future. Ideally, the participants will come from many disciplines – political science, economics, law, history, sociology, and others – so that the debate can blend both disciplinary and national perspectives.


maart 2014

21 / 44

7 COMMISSIES VAN DE JONGE AKADEMIE

Er zijn twee permanente commissies actief binnen DJA: de DJA Beurzencommissie en de selectiecommissie. In dit hoofdstuk volgt een kort overzicht van de activiteiten binnen deze drie commissies.

7.1

DJA Beurscommissie

Een belangrijke doelstelling van De Jonge Akademie is om de eigen ontwikkeling van de leden als wetenschappers te stimuleren. Naast de hierboven genoemde en hierna nog te bespreken activiteiten gebruikt De Jonge Akademie ook DJA-projectbeurzen om deze doelstelling te bereiken. De hoofddoelstelling van DJA projectbeurzen is om het voor leden van De Jonge Akademie mogelijk te maken om in onderlinge samenwerking plannen en ideeën uit te werken die passen binnen de doelstellingen van DJA, zoals deze naar voren zijn gebracht in het missiestatement van DJA (zie inleiding hoofdstuk 2). Plannen van de leden van De Jonge Akademie waarbij één of meer van de DJA-doelen gerealiseerd worden, kunnen voor financiering in aanmerking komen. Het project of de activiteit hoeft niet voor alle leden van De Jonge Akademie relevant te zijn (en is daarmee dus anders dan projecten gefinancierd uit algemene middelen van De Jonge Akademie). Het DJA-projectbeurzensysteem bevat ook de mogelijkheid voor individuele leden om een individuele beurs aan te vragen. Deze beurzen hebben tot doel onderzoekers te steunen in hun eigen ontwikkeling als wetenschapsbeoefenaar, bijvoorbeeld om een buitenlands symposium te bezoeken of een gastdocentschap in het buitenland te vervullen. De DJA beurscommissie is verantwoordelijk voor het toekennen van een gelimiteerd aantal beurzen (budget 100.000 € per jaar). In 2013 zijn twee rondes gehouden. In mei is € 58.511 aangevraagd en € 44.881 toegekend. In november is € 34.911 aangevraagd en er is € 30.911 toegekend.

In het jaarverslag worden de toegekende projecten binnen het DJA projectbeurzenprogramma over de afgelopen drie jaar beschreven: 2013 (bijlage 6), 2012 (bijlage 7) en 2011 (bijlage 8).

7.2

Leden DJA-Beurzencommissie: Bé Breij (voorzitter en bestuursverantwoordelijke), Bettina Speckmann, Marie-José Goumans, Joris Dik en Dolf Weijers. Selectiecommissie

De selectiecommissie van De Jonge Akademie bestaat uit vier leden, twee leden afkomstig uit DJA en twee leden afkomstig uit de KNAW (afdelingen natuurkunde en letterkunde). De selectiecommissie selecteert ieder jaar tien nieuwe leden voor De Jonge Akademie.

In 2013 zijn er in totaal 84 kandidaten voorgedragen, waarvan 50 man en 34 vrouw. Er zijn 20 kandidaten op gesprek geweest (12 vrouwen en 8 mannen). Van de uiteindelijke tien kandidaten zijn er 6 vrouw en 4 man.

• • •

22 / 44

Tijdens de eerste selectieronde is een aantal criteria gehanteerd voor de beoordeling, zoals opgenomen in het Selectiereglement DJA: Kwaliteit publicaties blijkend uit tijdschriften, impactscore of uitgever Externe waardering blijkend uit invited lectures Externe waardering blijkend uit prijzen, NWO-subsidies, KNAW-fellowhips etc.

• • • • • • •

Vernieuwendheid en belang van het onderzoek Wetenschappelijke zelfstandigheid, ontwikkeling eigen onderzoekslijn Verbreding wetenschappelijke ideeën na promotie, niet beperkt tot één onderwerp Internationale oriëntatie -> weggeweest tijdens of na promotie Interdisciplinariteit (bewust) Outreach (spin off, bedrijfjes, populariseringactiviteiten) Bestuursactiviteiten

Op basis van deze criteria hebben de leden van de selectiecommissie eerst zelfstandig een becijfering toegepast. Tijdens een eerste bespreking zijn de individuele becijferingen van de leden van de selectiecommissie geanalyseerd. De becijfering van de grote middengroep is daarbij uitgebreid besproken en duidelijke afwijkingen tussen de leden van de selectiecommissie zijn nader onder de loep genomen. De cijfers daarvan optellend is men gekomen tot een definitieve rangorde van uit te nodigen kandidaten. Ten aanzien van deze lijst is bekeken of daarbij sprake was van een evenredige verdeling naar bèta/non-bèta en m/v.

Op basis van de schriftelijke ronde zijn twintig kandidaten uitgenodigd voor een gesprek met de selectiecommissie. Gelet op de criteria in de eerste selectieronde, staat de wetenschappelijke kwaliteit van alle kandidaten in deze ronde buiten kijf. In de gespreksronde mag, conform het selectiereglement, dan ook rekening worden gehouden met aspecten die specifiek voor De Jonge Akademie van belang zijn: een aanstekelijke fascinatie en passie voor wetenschappelijk onderzoek; daarover goed kunnen praten; actief willen zijn voor De Jonge Akademie en daarover interessante ideeën hebben; enthousiasme tonen voor onderwerpen als wetenschapsbeleid, wetenschap en maatschappij en interdisciplinaire samenwerking.

De uiteindelijk gemaakte selectie voor 2014 was gebaseerd op unanimiteit, waarbij speciale aandacht werd gegeven aan criteria als wetenschappelijke kwaliteit, verdeling tussen mannen en vrouwen, of verdeling over de wetenschapsgebieden. In bijlage 3 wordt een overzicht gegeven van de in 2013 geselecteerde leden van De Jonge Akademie voor 2014.

Leden selectiecommissie kandidaten 2013: Jeroen Geurts (technisch voorzitter), Erik Kwakkel (DJA), Alexander Brinkman (DJA), Josine Blok (KNAW, afd. letterkunde), Cisca Wijmenga (KNAW, afd. natuurkunde).


maart 2014

23 / 44

8 FINANCIËLE VERANTWOORDING

De KNAW-bijdrage voor De Jonge Akademie is in 2013 € 267.100. Deze bijdrage is door De Jonge Akademie begroot; de realisatie bedroeg € 146.692. Voor het project Moendoes Primair Onderwijs is een aparte begroting en verantwoording beschikbaar, vanwege externe financiering via SNS REAAL fonds.

Ten aanzien van de post symposia/workshops is te zien dat kosten lager zijn uitgevallen (19.981 Euro) dan begroot (32.70 Euro). Publicatiekosten zijn in 2013 ook iets lager uitgevallen (17.819 Euro) dan het budget (25.800 Euro). De reiskosten (2.727 Euro) zijn lager uitgevallen mede doordat een nieuw reiskostenformulier is ingevoerd, waardoor een gedeelte van de reiskosten in 2014 zal vallen. Vergoedingen voor bestuursleden voor De Jonge Akademie is voor 2013 en komende jaren een nieuwe post, eerst waren de vergoedingen elders in de KNAW-begroting ondergebracht.

Verder is de meest opvallende afwijking te zien bij de DJA Beurzen en de standaardbeurzen. Hiervoor is in 2012 een bedrag van 175.500 Euro begroot en er is 79.211 Euro gerealiseerd, een verschil van 96.289 Euro. Er hebben in 2012 twee rondes hebben plaatsgevonden. In mei is € 58.511 aangevraagd en € 44.881 toegekend. In november is € 34.911 aangevraagd en er is € 30.911 toegekend, een onderbesteding van 24.208 Euro. Hiernaast zijn er gelden teruggekomen uit voorgaande jaren van projecten die zijn afgerond en waarvan de kosten lager zijn uitgevallen en een enkele DJA Beurs activiteit is niet doorgegaan. Voor de standaardbeurzen is per lidmaatschapsjaar 2000 Euro per lid beschikbaar (1000 Euro vanaf april 2014). Deze gelden worden door een lid van De Jonge Akademie besteed aan wetenschappelijke doeleinden, zoals het organiseren van een congres of symposium, gastbezoek aan een buitenlandse universiteit, et cetera. In 2013 zijn standaardbeurzen van de tien leden uit 2008 vervallen, voor zover deze niet waren besteed.

24 / 44

Begroting/Realisatie 2013 Symposia/Workshop (incl. vergaderkosten) Publicatiekosten Overige beheerkosten Representatiekosten Reis- en verblijfkosten DJA Beurzen en standaardbeurzen Vergoedingen Bestuursleden

Begroot € 32.700 € 25.800 € 6.300 € 1.200 € 10.100 € 175.500 € 24.500

Realisatie € 19.981 € 17.819 € 2.135 € 446 € 2.727 € 79.211 € 24.375

Totaal

€ 276.100

€ 146.692

Bijlage 1: De Jonge Akademie ledenoverzicht 2013 (leden 2008 -2013)

Naam

Aleman

prof. dr. A. Betti,

prof. dr. A. Bousema, dr. T. Bras

prof. dr. H.A.J. Breij,

dr. B.M.C Brink,

prof. dr. G. van den Brinkman,

prof.dr.ir. A. Buyse

dr. A.C. Claes,

prof. dr. D’Alessandro, prof.dr. R. Dik

prof. dr. J. Evers,

prof.dr. A. Geraerts, dr. E.

Geurts

prof.dr. J. J.G.

Roepnaam

André Arianna Teun Hilde Bé Gijs Alexander Antoine Monica Roberta Joris

Andrea

Elke Jeroen

Geurts,

prof.dr. H.


Hilde

(Hoofd)vakgebied

Univ/Org Faculteit

Neurowetenschappen

Onderzoekschool Behavioral and Cognitive

Logica, metafysica en hun

UMCG

Neurosciences VU

geschiedenis

Faculteit der Wijsbegeerte

infectieziekten/epidemiologie

RUN

Sociologie (Latijnse) Retorica / Antieke retorica

Maag-darm-leverziekten Kwantumtransport in materie Rechten van de mens Europees en vergelijkend constitutioneel recht Italiaanse taalkunde Kunstgeschiedenis, chemie en materiaalkunde

Gezondheids- en medische psychologie Klinische cognitie, forensische psychologie

Klinische neurowetenschappen klinische neuropsychologie

WUR

Departement Maatschappijwetenschappen RU

Faculteit der Letteren AMC UT

MESA+ Instituut voor Nanotechnologie UL

Studie- en informatiecentrum

Mensenrechten, Faculteit REBO UM

Faculteit der Rechtsgeleerdheid UL

Leiden University Centre for Linguistics TU Delft

Faculteit Werktuigbouwkunde, Maritieme Techniek & Technische Materiaalkunde UL

Instituut voor Psychologie, Sectie Gezondheids-, Medische en Neuropsychologie EUR

Instituut voor Psychologie VUmc

Afdeling Anatomie & Neurowetenschappen UvA

maart 2014

25 / 44

Gog,

prof. dr. T.A.J.M. van Goumans,

prof. dr. M.J.Th.H. Graaf,

prof.dr. B. de Groot

prof. dr. P.J. Gzella,

prof dr. H. Hanson,

prof. dr. ir. R. Haverkorn, dr. M. Heiden,

Prof. dr. G.J. van der Hoenderop

prof. dr. J.G.J. Hoogenraad, prof.dr. C.

Jensen, dr. L. Koenderink

prof. dr. A.F. Kroon

prof.dr. ir. M.C. Kwakkel dr. E.

Lentink, dr.ir. D.

Letschert,

prof.dr. R. Leunissen dr. M. E.

Oosterkamp

prof.dr. ir. T.H.

26 / 44

Tamara Marie-José Beatrice Paul Holger Ronald Marijke Gert-Jan

Onderwijspsychologie Celbiologie/ontwikkelingsbiologie (Geschiedenis van) veiligheid, terrorisme, intelligence Sterrenkunde Semitische talen Nano-electronica /

Wijsbegeerte, metafysica en kenleer

nederlandse taal en cultuur Experimentele natuurkunde, optica, nanotechnologie

Chemische scheidingen, thermodynamica

Erik

Codicologie, paleografie

David

Biologische stromingsleer

Mirjam Tjerk

UL

Faculteit der Geesteswetenschappen TU Delft

RUN

Moleculaire neurobiologie

Rianne

RU

Afdeling Sterrenkunde

sterrenkunde

Casper

Maaike

UL

Centre for Terrorism and Counterterrorism

Kavli Institute of Nancoscience

Moleculaire nierfysiologie

Femius

UL

Leids Universitair Medisch Centrum

Quantuminformatie

Joost

Lotte

EUR

Faculteit der Sociale Wetenschappen

internationaal recht en victimologie Natuurkunde, fysische chemie,

RU

Faculteit der Filosofie, Theologie en Religiewetenschappen RU

Medische faculteit UU

Faculteit Bètawetenschappen RUN TOM-instituut AMOLF, Center for Nanophotonics, TU Eindhoven

Faculteit Scheikundige Technologie en Scheikunde UL

Instituut voor Culturele Disciplines, Opleiding Engels WUR

Experimentele Zoölogie UvT FOM-instituut AMOLF

materiaalkunde

Supramolecular Interactions

Natuurkunde

Leids Instituut voor Onderzoek in de

UL

Natuurkunde (LION)

Paul,

prof.dr. H.

Herman

historiografie en geschiedfilosofie

UL/RUG

Sjoerd

humane voortplantingsbiologie

AMC/UvA

Ingrid

Praktische filosofie

Repping,

prof.dr. S. Robeyns,

prof. dr. I.A.M. Sack,

prof.dr. A.T. Schinkel,

prof. dr. W.

Willem

sociologie

Appy

Paleoklimatologie

Iris

Biologische aspecten van psychose

Bettina

Informatica, geometrische algoritmiek

Marika

Theoretische Natuurkunde

UvA

Irene

dierecologie

RUG

Frank

Migratie en integratie

Matthijs

Economie, theoretische biologie

Peter-Paul

Techniekfilosofie

Sommer,

prof.dr. I.E.C.

Taylor,

prof. dr. M. Tieleman,

prof.dr. B.I. Tubergen,

prof.dr. F. van Veelen, van prof.dr. M. Verbeek,

prof.dr.ir. P.P.C.C.

Claes

Communicatiewetenschap

Dolf

Biochemie

Ysbrand

Slaap en cognitie

prof. dr. C. H.

Weijers,

prof. dr. ing. D. dr. Y.D. van der

Faculty of Psychology & Neuroscience,

Department of Cognitive Neuroscience EUR UU

Faculteit Bètawetenschappen UMCU

Rudolf Magnus Institute of Neuroscience TUE

Faculteit Wiskunde en Informatica

UU

Faculteit Sociale Wetenschappen UvA

Faculteit Economie en Bedrijfskunde CREED UT

Afdeling Wijsbegeerte UvA

Vreese,

Werf,

UM

Psychologie, neurowetenschappen

dr. A.

prof.dr. B.

Faculteit der Wijsbegeerte

Alexander

Sluijs,

Speckmann,

EUR


Faculteit der Gedrags- en

Maatschappijwetenschappen

The Amsterdam School of Communication Research WUR

Laboratorium voor Biochemie NIN-KNAW / VUmc

maart 2014

27 / 44

Wuite,

prof. dr. ir. G.J.L.

28 / 44

Gijs

Biofysica

VU

Faculteit der Exacte Wetenschappen

Bijlage 2: Alumnileden van De Jonge Akademie

Naam Alumnus Jaap Abbring

Reuven Agami Elske van den Akker-van Marle Marjolein van Asselt Hester Bijl Mischa Bonn Carlijn Bouten Ronald Cramer David de Cremer Eveline Crone Petra van Dam Nynke Dekker Sarah Durston Elise Dusseldorp Raymond van Ee Bernet Elzinga Mirjam Ernestus Ron Fouchier Pascal Fries René Geurts Oscar Gelderblom Janneke Gerards Fokke Gerritsen Bas ter Haar Romeny Olivier Hekster Janet van Hell Kristin Henrard Amina Helmi Jennifer Herek Jan van Hest Hans Hilgenkamp Suzanne Hulscher Catholijn Jonker Bart Knols Maarten Kleinhans Gijsje Koenderink Bert-Jaap Koops Kobus Kuipers Bart Lambrecht Christoph Lüthy Huib Mansvelder Kofi Makinwa Lodi Nauta Wiro Niessen

Ariana Need Mihai Netea

Mark Peletier Brenda Penninx Yigal Pinto Danielle Posthuma Joost Reek Pieter Roelfsema Jeroen Salman Niels Schiller Monika Schmid Jaarverslag De Jonge Akademie 2013

Universiteit/instelling Universiteit van Tilburg Nederlands Kanker Instituut / Antoni van Leeuwenhoek Ziekenhuis Leids Universitair Medisch Centrum Universiteit van Maastricht, WRR Technische Universiteit Delft Max Planck Institute for Polymer Research (Duitsland) Technische Universiteit Eindhoven Centrum voor Wiskunde en Informatica Erasmus Universiteit Rotterdam Universiteit Leiden Vrije Universiteit Amsterdam Technische Universiteit Delft Universiteit Utrecht TNO Philips Research Laboratories, RUN Universiteit Leiden Radboud Universiteit Nijmegen Erasmus MC Ernst Strüngmann Institute (Duitsland ) Wageningen Universiteit & Researchcentrum Universiteit Utrecht Radboud Universiteit Nijmegen Vrije Universiteit Amsterdam Universiteit Leiden Radboud Universiteit Nijmegen Pennsylvania State University (V.S.) Erasmus Universiteit Rotterdam Rijksuniversiteit Groningen Universiteit Twente Radboud Universiteit Nijmegen Universiteit Twente Universiteit Twente Technische Universiteit Delft K&S Consulting Universiteit Utrecht FOM-instituut AMOLF Universiteit van Tilburg FOM-instituut AMOLF Universiteit van Gent Radboud Universiteit Nijmegen Vrije Universiteit Amsterdam TU Delft Rijksuniversiteit Groningen Erasmus MC / Technische Universiteit Delft Universiteit Twente Universitair Medisch Centrum St. Radboud Technische Universiteit Eindhoven Vrije Universiteit Amsterdam Academisch Medisch Centrum Vrije Universiteit Universiteit van Amsterdam Nederlands Instituut voor Neurowetenschappen Universiteit Utrecht Universiteit Leiden Rijksuniversiteit Groningen

Jaar ingang lidmaatschap (vanaf april dat jaar) 2005 2007 2005 2005 2005 2005 2005 2005 2006 2008 2005 2006 2008 2005 2005 2007 2008 2005 2007 2008 2006 2005 2005 2005 2005 2005 2005 2007 2005 2005 2005 2005 2005 2005 2008 2008 2005 2005 2005 2005 2006 2007 2005 2005 2007 2007 2006 2006 2005 2005 2006 2005 2006 2005 2005

maart 2014

29 / 44

Asghar Seyed Gohrab Carla Sieburgh Elies van Sliedregt Jetse Stoorvogel Stefan Stremersch Marc Strous

Miranda van Turennout Lieven Vandersypen Simon Verhulst Beate Völker Juliëtte Walma van der Molen Bert Weckhuysen Wim van Westrenen Wilfred van der Wiel Gijsje Koenderink Pieter Rein ten Wolde

30 / 44

Universiteit Leiden Radboud Universiteit Nijmegen Vrije Universiteit Wageningen Universiteit & Researchcentrum Erasmus Universiteit Rotterdam Max Planck Institute for Marine Microbiology Wetenschappelijk onderzoekster Wetenschappelijk Bureau Openbaar Ministerie Technische Universiteit Delft Rijksuniversiteit Groningen Universiteit Utrecht Universiteit Twente Universiteit Utrecht Vrije Universiteit Universiteit Twente FOM-instituut AMOLF FOM-instituut AMOLF

2007 2005 2008 2005 2006 2007 2005 2008 2005 2005 2005 2005 2008 2007 2008 2008

Bijlage 3: Nieuwe leden De Jonge Akademie 2014 De tien nieuwe leden van De Jonge Akademie zijn:

Dr. Annemieke Aartsma-Rus (Humane Genetica, Leids Universitair Medisch Centrum) Annemieke Aartsma-Rus (1977) speelde een belangrijke rol bij de aanzet voor een nieuwe therapie voor de spierziekte Duchenne, een onderwerp dat haar al sinds haar promotie bezighoudt. Voor haar inzet om wetenschappelijk onderzoek begrijpelijk te maken voor ouders en patiënten en hen te helpen een weg te vinden in de veelheid aan informatie is zij in 2011 beloond met de Duchenne Award. Ze geeft regelmatig publiekslezingen en houdt ook een website bij om haar werk voor een breder publiek toegankelijk te maken.

Dr. Annelien Bredenoord (Medische Ethiek, Universitair Medisch Centrum Utrecht) Rode draad in de carrière van Annelien Bredenoord (1979) is het verbinden van (bio)medische wetenschap, ethiek en politiek. Zij richt zich op vragen rond nieuwe, vaak controversiële technologie, zoals stamcelonderzoek, genetica en biobanken en zoekt in haar werk steeds de samenwerking met andere disciplines. Ze was lid van de Jonge Gezondheidsraad, adviseert over gezondheidszorgbeleid en heeft zitting in diverse ethische commissies. Recent is zij uitgenodigd om in Qatar mee te denken over de ontwikkeling van een islamitische medische ethiek.

Prof. dr. Ewout Frankema (Agrarische en Milieugeschiedenis, Wageningen Universiteit & Research Center) Met een achtergrond in economie, geschiedenis en wijsbegeerte heeft Ewout Frankema (1974) een uniek onderzoeksprofiel opgebouwd, waarin de zoektocht naar de historische wortels van armoede en rijkdom centraal staat. Momenteel werkt hij met een ERC-subsidie aan het meten en analyseren van langetermijnwelvaartsontwikkelingen in sub-Sahara Afrika. Met een internationaal team van onderzoekers ontwikkelt hij onderwijsmateriaal dat open access beschikbaar wordt gesteld om zo een impuls te geven aan het geschiedenisonderwijs in Afrika.

Dr. Nathalie Katsonis (Biogeïnspireerde en slimme materialen, Universiteit Twente) Nathalie Katsonis (1978) richt zich op het ontwikkelen van slimme nieuwe materialen die in structuur en functie geïnspireerd zijn door de biologie. Zo onderzoekt haar team materialen waarin de mechanische bewegingen van planten worden nagebootst. Als succesvolle vrouwelijke onderzoeker met diverse Nature-publicaties op haar naam zet zij zich tijdens de Women in Chemistry –dag in door jonge vrouwen in haar vakgebied aan te moedigen. Ze maakt zich sterk voor goede publieksvoorlichting, met name over nanotechnologie, om het maatschappelijk draagvlak en het enthousiasme voor wetenschappelijk onderzoek te vergroten.

Dr. Hanneke van Laarhoven (Medische Oncologie, Academisch Medisch Centrum, Amsterdam) Gepromoveerd in zowel geneeskunde als religiewetenschappen is interdisciplinair werken een basisgegeven voor Hanneke van Laarhoven (1973). Voor het ontwikkelen van nieuwe, betere behandelopties voor kankerpatiënten zoekt zij samenwerking met zowel de bèta- als de geesteswetenschappen. Van Laarhoven staat mede aan de wieg van een database waarin zowel klinische gegevens, biomaterialen als zelfrapportages van patiënten worden opgenomen. Op basis daarvan zijn biologische kenmerken van specifieke tumoren onder andere te koppelen aan de manier waarop patiënten hun ‘kwaliteit van leven’ met deze aandoening ervaren.

Prof. dr. Christian Lange (Arabische en Islamitische Studies, Universiteit Utrecht) Christian Lange (1975) behoort internationaal tot de meest vooraanstaande onderzoekers van een nieuwe generatie islamwetenschappers. Na zijn promotie in Harvard was hij docent Islamologie op Harvard University en Edinburgh University. Zwaartepunt in zijn onderzoek zijn de grote thema’s in de islamwetenschappen zoals rechtstheorieën (o.a. straf) en voorstellingen van het hiernamaals. Naast de ‘klassieke’ tekstuele aanpak maakt hij gebruik van methodes uit de religiewetenschap, culturele antropologie en filosofie. Door zijn omvangrijke internationale netwerk is hij in staat perspectieven uit andere wetenschapsculturen in beleidsdiscussies in te brengen.

Prof. dr. Tine de Moor (Sociale en Economische Geschiedenis, Universiteit Utrecht) Het onderzoek van Tine de Moor (1975) naar instituties voor collectieve actie sluit naadloos aan bij het levendige debat over de opkomst van zogenaamde burgercollectieven: allerlei vormen van zelforganisatie, zoals in de energiesector en in de zorg, gekoppeld aan het debat over de terugtredende overheid en het Jaarverslag De Jonge Akademie 2013

maart 2014

31 / 44

falen van de vrije markt. Het toevoegen van een historisch perspectief verrijkt de discussie en past bij De Moors inzet om geschiedwetenschap als duider voor de samenleving in te zetten. Opgeleid als historica en ecologe, ziet zij interdisciplinariteit als een van de sterkste kanten van haar aanpak. Dr. Diederik Roest (Theoretische Natuurkunde/Snaarkosmologie, Rijksuniversiteit Groningen) Diederik Roest (1977) is geïnteresseerd in de wiskundige eigenschappen van de snaartheorie, maar trekt graag een lijn van abstracte theorie naar concreet experiment. Zo onderzoekt hij hoe aanwijzingen voor het bestaan van de snaartheorie aangetoond zouden kunnen worden door waarnemingen op de allergrootste afstandsschalen, zoals kosmische achtergrondstraling. Roest hoopt dat de nieuwe meetresultaten van de Planck-satelliet aanwijzingen zullen bevatten of de snaartheorie inderdaad een rol speelt in de natuur. Vanuit een passie om ook complexe wetenschap over te dragen wil Diederik Roest bijdragen aan het vertrouwen in de wetenschap.

Prof. dr. Barbara Vis (Politieke Besluitvorming, Vrije Universiteit Amsterdam) Barbara Vis (1979) heeft een achtergrond als econoom en politicoloog. Ook in haar eigen onderzoekslijn combineert zij inzichten uit verschillende disciplines om de riskante beslissingen van politieke actoren te kunnen duiden op verschillende niveaus (politici - politieke partijen - regeringen) en verschillende issues (welvaartsstaathervormingen en militaire interventies). Methodologisch heeft zij haar naam gevestigd in de sociale wetenschappen door de toepassing en verdere ontwikkeling van een nieuw type vergelijkende methoden.

Prof. dr. Rens Vliegenthart (Communicatiewetenschap, Universiteit van Amsterdam) Rens Vliegenthart (1980) is een van de meest productieve wetenschappers in zijn vakgebied. Sinds zijn promotie houdt hij zich bezig met de rol van de media in politiek en samenleving. Zijn onderzoek bevindt zich daarmee op het snijvlak van communicatiewetenschap, politicologie en sociologie. Vliegenthart toont overtuigend aan dat het gebruik van digitale technologie de analytische mogelijkheden van de sociale wetenschapper vergroot. In 2012 publiceerde hij het boek U kletst uit uw nek, een toegankelijk boek over de relatie tussen Nederlandse politiek, media en kiezer in de afgelopen vijftig jaar.

32 / 44

Bijlage 4: Wetenschappelijke voordrachten tijdens bijeenkomsten van De Jonge Akademie

Bijeenkomst Ledenbijeenkomst 29 januari 2013 KNAW open access dialog 'Publish open access or perish? 9 feburari 2014 Installatiebijeenkomst 19 maart

Titel lezing/workshop

Sprekers

Lezingen

Monica Claes Paul Groot

Debatleider Workshopleiders

Korte presentaties nieuwe leden Debat over de toekomst van de wetenschap Speech afscheidnemende leden

Ledenweekend 24/25 mei

Serie korte lezingen

Ledenbijeenkomst 19 september

Lab-bezoeken, van cel tot patiënt!

Ledenbijeenkomst 19 november

Discussiebijeenkomst What are Universities For, 10 december


Hoe ziet jouw onderzoek eruit in 2040? Wat zijn de (toekomstige) ontwikkelingen in jouw onderzoek of onderzoeksgebied die hiertoe leiden? Aftrap door vanuit historisch perspectief een eerste blik op onderzoek en onderzoekers in de toekomst. Lezing Stefan Collini Professor of English at Cambridge University en auteur van het boek What Are Universities For? (2012)

Eveline Crone Diverse leden

10 nieuwe leden uit 2013 Marie-José Goumans, Maarten Hajer George van Hal, debatleider Peter-Paul Verbeek Maarten Kleinhans Roberta d’Alessandro Teun Bousema Ysbrand van der Werf Andrea Evers Femius Koenderink Marie-José Goumans Erik Kwakkel Ronald Hanson Maaike Kroon Gijs van den Brink Bettina Speckmann Iris Sommer Appy Sluijs Irene Tieleman Gijs Wuite Gijs van den Brink Sjoerd Repping

Lotte Jensen Marie-José Goumans Casper Hoogenraad Alexander Brinkman André Aleman Herman Paul

Coreferenten: Willem Schinkel, Ingrid Robeyns

maart 2014

33 / 44

Bijlage 5: Samenstelling bestuur, tracés en commissies 2013 (na 1 april 2013)

Tracé I&I

Tracé WB

Tracé W&M

Tracé Internationalisering

Hilde Bras Arianna Betti Bé Breij Alexander Brinkman Antoine Buyse Monica Claes Roberta d’ Alessandro Andrea Evers Lotte Jensen Jeroen Geurts Marie-José Goumans Gert-Jan van der Heiden Holger Gzella (vz) Maarten Kleinhans David Lentink Rianne Letchert Tjerk Oosterkamp Herman Paul Sjoerd Repping Bettina Speckmann Marika Taylor Irene Tieleman Frank van Tubergen Matthijs van Veelen Ysbrand van der Werf Dolf Weijers (vz)

André Aleman Teun Bousema Antoine Buyse Arianna Betti Gijs van den Brink Roberta d’Alessandro Andrea Evers Lotte Jensen Elke Geraerts Jeroen Geurts Hilde Geurts Tamara van Gog Beatrice de Graaf (vz) Paul Groot Ronald Hanson Marijke Haverkorn Joost Hoenderop Casper Hoogenraad Maaike Kroon Mirjam Leunissen Herman Paul Sjoerd Repping Ingrid Robeyns Willem Schinkel Bettina Speckmann Marc Strous Marika Taylor Irene Tieleman Frank van Tubergen Peter-Paul Verbeek Claes de Vreese Ysbrand van der Werf Dolf Weijers Gijs Wuite DJA beurzencommissie

Teun Bousema Hilde Bras Bé Breij Antoine Buyse Monica Claes Andrea Evers Hilde Geurts Jeroen Geurts Elke Geraerts Tamara van Gog (vz) Marie-José Goumans Paul Groot Holger Gzella Casper Hoogenraad Femius Koenderink Maaike Kroon Erik Kwakkel Tjerk Oosterkamp Sjoerd Repping Willem Schinkel Appy Sluijs Iris Sommer Bettina Speckmann Irene Tieleman Peter-Paul Verbeek Claes de Vreese Ysbrand van der Werf (vz).

Bettina Speckmann (vz) Antoine Buyse (vz) Opgestart in november 2013, Ledenoverzicht van deelnemers in dit tracé volgt.

Internationalisering Commissie (vanaf november 2013 tracé internationaliersing) Tot november 2013: Arianna Betti (vz) Roberta d’Alessandro Bettina Speckmann Gijs van den Brink

Bestuur DJA

Selectiecommissie

Jeroen Geurts (techn. vz) Erik Kwakkel Alexander Brinkman Josine Blok (KNAW-lid) Cisca Wijmenga (KNAW-lid)

34 / 44

Bé Breij (vz) Marie-José Goumans Joris Dik Dolf Weijers Bettina Speckmann

Jeroen Geurts (vz) Bé Breij (vice vz, I&I) Roberta d’Alessandro (Internationalisering) Gijs Wuite (WB) Appy Sluijs (W&M)

Bijlage 6: Besteding DJA-projectbeurzen 2013 In 2013 zijn twee rondes uitgeschreven voor het aanvragen van een DJA-projectbeurs. De bestedingen van de DJA-projectbeurzen zijn als volgt: 1e ronde, mei 2013

Casper Hoogenraad en Elke Geraerts: Een computeranimatiefilm over de functie van zenuwcellen in de hersenen. Het project is erop gericht om de rol van zenuwcellen in het brein begrijpbaar en inzichtelijk te maken voor een breed publiek d.m.v een korte computer-geanimeerde film. Hierin wordt vanuit de hersenen ingezoomd tot in de zenuwcel waar de informatieoverdracht tussen zenuwcellen wordt gevisualiseerd. Het belang van moleculaire processes zal duidelijk worden gemaakt door de gevolgen van ontregelingen hiervan te illustreren a.d.h.v. hersenziektes, zoals Alzheimer, Parkinson of depressie. De film zal bijvoorbeeld via YouTube en Vimeo, online beschikbaar worden gemaakt voor een breed publiek. Status: geplande oplevering en verspreiding van de film is februari 2014.

Teun Bousema, Herman Paul, Rianne Letschert, Marijke Haverkorn, Andrea Evers, Willem Schinkel, Lotte Jensen, Sjoerd Repping, Irene Tieleman, Hilde Geurts: Vijftig Tinten Wetenschap Wetenschappelijk wangedrag kan de kwaliteit en het maatschappelijk aanzien van wetenschapsbeoefening schaden. Wenselijk en onwenselijk gedrag in de wetenschap gaan echter verder dan de fraude, plagiaat en misleiding die de laatste maanden de media overheersen. De dagelijkse dilemma’s van wetenschappers betreffen zorgvuldigheid en nalatigheid tijdens dataverzameling, het grijze gebied tussen interpretatie van data en ‘datamassage’ en intermenselijk gedrag waarin concurrentie, collegialiteit en begeleiding van promovendi en studenten vaak de wetenschappelijke productiviteit en werkdruk beïnvloeden. In 50 tinten wetenschap brengen we deze dilemma’s tot leven in een theaterproductie waarmee we de discussie aangaan met jonge onderzoekers, gevestigde wetenschappers en beleidsmakers in Nederland. Status: geplande theatervoorstellingen tussen september en december 2014.

Willem Schinkel, Appy Sluijs en Maarten Kleinhans: De publieke atmosfeer In dit project wordt op unieke manier een impuls gegeven aan de wetenschapscommunicatie. Bijna als geen andere wetenschap wordt klimaatwetenschap geconfronteerd met de complexiteit van wetenschapscommunicatie. In dit project worden klimaatwetenschappers, beleidsmakers, journalisten en mediawetenschappers bijeengebracht om antwoorden te zoeken op de volgende vraag: - Via welke communicatiestrategieën kunnen klimaatwetenschappers zich het beste tot verschillende publieken verhouden? Dit gebeurt door middel van een expertbijeenkomst en een workshop, op basis van een analyse van voorgaande klimaatcontroverses, alsmede van een ‘live’ analyse van de communicatie rond het ‘Fifth Assessment Report’ van het IPCC, dat eind 2013/begin 2014 verschijnt. Het project mondt uit in een projectverslag waarin met enkele concrete aanbevelingen wordt voortgebouwd op het communicatieadvies ‘Tussen onderzoek en samenleving’, dat De Jonge Akademie in maart 2012 uit heeft gebracht. Status: geplande uitgave projectverslag is september 2014.

Ysbrand van der Werf, Iris Sommer en Teun Bousema: Een pittig hersenpracticum DJA is benaderd door ‘Labbsessies’ om op het Indian Summer festival een evenement te organiseren. Na overleg op het Trippenhuis hebben we besloten dat dit jaar een eerste bijdrage wordt geleverd aan het festival, het zgn. ‘Pittig Hersenpracticum’. Geheel in de geest van het festival, dat het thema Duurzaamheid wil uitdragen, willen we een educatief hersenpracticum geven op kalfshersenen, waarna de restanten in samenwerking met een cateraar op het festival worden gefrituurd in een pittig jasje en aangeboden ter consumptie. No waste! We overwegen om de samenwerking in volgende jaren uit te breiden.


maart 2014

35 / 44

Status: het practicum heeft op 15/16 juni 2013 plaatsgevonden tijdens het festival. Arianna Betti en Bettina Speckmann: GlamMap glamup

In GlamMap glamup we continue exploring visualization of bibliographic metadata using interactive, computer-generated maps in the tradition of Minard. In previous projects we have developed software visualizing datasets relevant to humanities research (how many artefacts, especially books, were produced when where?) We now focus on data cleanup and the (re)usability of our map by libraries. We develop structural links with OCLC, the company behind WorldCat, in particular via GLIMIR, a project which focuses on identifying books uniquely. By matching our dataset to the WorldCat catalogue we will (i) clean up our data; (ii) create a proper data structure representation. Status: het project zal lopen tot september 2014. 2e ronde, november 2013

Jeroen Geurts: De neurowetenschappen van nu Hersenonderzoek wordt steeds populairder bij het brede publiek. Helaas heeft niet iedere hersenonderzoeker een podium waarop hij of zij kan vertellen over zijn of haar werk en blijft het vak ‘hersenonderzoeker’ vaag. Tevens moet het dialoog tussen wetenschappers (met verschillende disciplines) en tussen wetenschap en maatschappij gefaciliteerd worden. De website www.neurowetenschappen.nu gaat dit realiseren.

Het primaire doel van deze website is om het dialoog tussen wetenschap(pers), maatschappij en bedrijfsleven te bevorderen (zie afbeelding 1). Dit zal bewerkstelligd worden aan de hand van één- of tweeweekse stellingen (met als thema ‘hersenonderzoek’) waarop wetenschappers uit verschillende disciplines en niet-wetenschappers reageren. Deze stelling kan van de hersenonderzoekers zelf komen, maar ook vanuit de maatschappij en het bedrijfsleven. Vervolgens zal uit de discussie een eindconclusie volgen die de stelling (grotendeels) dekt. Daarnaast biedt dit platform de kans aan (jonge) hersenonderzoekers om hun verhaal te vertellen aan de geïnteresseerde niet-wetenschapper (maatschappij/bedrijfsleven). Dit kan in de vorm van een blog, column, informatief stuk, video of gesproken boodschap. Door veel en boeiend te schrijven, worden onderzoekers niet alleen beter in het verwoorden van hun passie voor een groot publiek, maar heeft dat ook een positieve invloed op de professionele ontwikkeling van de onderzoeker (bijvoorbeeld het aanschrijven van onderzoeksbeurzen). Tevens zal deze website één centraal punt zijn waarop alle hersengerelateerde evenementen in Nederland vermeld worden. Deze evenementen zijn belangrijk, omdat de maatschappij dan niet enkel ontvangt, maar ook direct (face-to-face) kan reageren en input kan leveren aan de neurowetenschappers. Status: Lancering website gepland in februari 2014.

Beatrice de Graaf, Lotte Jensen en Herman Paul: Vienna 1815: The Making of a European Security Culture. International Conference This joint DJA/KNAW conference, in close collaboration with the Royal Netherlands Historical Association, the Ministry of Foreign Affairs, and under the umbrella of the National Committee for the Bicentenary of the Kingdom – will present new findings, open the debate and address the question of European and Dutch unity after 1815. The date marks the bicentenary of the Conference of Vienna, which started in November 1814 and lasted until June 1815.

The Conference of Vienna, which brought an end to the protracted Napoleontic Wars, was a milestone in European history. Following from the effervescent Congress of Vienna, the European powers did not only establish elementary conditions for the protection of the “status quo” and the regulation of inter-state conflict through “political equilibrium” – as literature on this era has it – but also for the creation of a “Pax Europeana,” in which common European interests had to be defended together. Indeed, new ranks and files of diplomats, informal practices, multilateral cooperations and a whole 36 / 44

new culture of mediation and conflict management arose from the meetings that set of in September 1814 and lasted until June 1815. This Pax Europeana differed from the peace treaties concluded in the decades or ages before in the sense that it sparked off a series of concrete multilateral and even truly international peace projects that took distinct institutional forms.

We invite proposals that take seriously the “cultural turn” to the history of international relations in the 19th century. By “historicizing security,” e.g. paying attention to the intersubjective character of threat and interest construction within the historical context, we would welcome transnational and multidisciplinary perspectives to the combined history of international relations and internal policy. This conference particularly stresses the question of agency (without isolating the agents from the institutions they are embedded in): who were the carriers of these social learning processes, what were their competences, how were these competences, practices and norms negotiated and established? What were the role models, ‘graduate schools’ and learning places for the new generation diplomats, both the official and the unofficial ones?

Status: de conferentie vindt plaats in november 2014.

Ysbrand van der Werf en Pieter Roelfsema: Het slapende brein in beeld Het opzetten van een meetmethode om proefpersonen te laten slapen terwijl we tegelijkertijd hersenactiviteit meten door middel van gecombineerde MRI en EEG. De ‘gouden standaard’ voor het meten van slaap is een Electroencephalogram, of EEG. Daarmee wordt de electrische hersenactiviteit in kaart gebracht die de verschillende slaap-stadia en dieptes kenmerkt. Nadeel van deze methode, is dat zij alleen gevoelig is voor de oppervlakkige delen van de hersenen, zodat we niet goed weten welke hersenactiviteit zich in de diepte van de hersenen afspeelt. De MRI scanner is daarvoor veel geschikter; door nu EEG en MRI te combineren open wij een beter beeld te krijgen van diepe hersenactiviteit tijdens de individuele slaapfases. Graag willen wij de metingen starten op gezonde goed slapende deelnemers. Dit project betreft een nieuwe samenwerking tussen de afdeling Neurologie van het LUMC (Dr. Rolf Fronczek, dr. Gert Jan Lammers) en het NIN (dr. Ysbrand van der Werf, prof. Pieter Roelfsema) en dient als een pilot project voor het onderzoeken van patientengroepen met verschillende aandoeningen, zoals Narcolepsie. Voor dit project is geen financiering: er is een onderzoeks-assistent aangesteld voor een jaar bij het LUMC, met een nulaanstelling op het NIN; met de pilot resultaten van dit project hopen wij vervolg-financiering te kunnen aanvragen voor een volwaardig AIO-traject.

Status: het project loopt tot juli 2014.

Arianna Betti: SalVing GlamMap We want to add text-mining functionality to our visualisation software GlamMap, currently developed under our co-supervision in the homonymous ERC Proof of Concept project (GlamMap), which is itself a follow up of two previous DJA projects (Mapping Philosophy 1 & 2). At the moment our software allows users only to visualise data about books on geographical maps (see the figure on the right for a visualisation of all textbooks in logic 1740-1940). If we add text-mining functionality, a user will also be able to click on a particular book and, if the digital full-text is available, explore computationally the content of the book using integrate text-mining software. The text-mining software we will integrate in GlamMap is called SalVe. SalVe is a unique tool specifically aimed at philosophical exploration. It has been developed entirely by two MA students in philosophy and artificial intelligence (Pauline van Wierst and Sanne Vrijenhoek) at the VU in 2012/3 under the co-supervision of philosopher Arianna Betti and computer scientist Stefan Schlobach within the KNAW Academy Assistant Project Phil@scale. SalVe has been already fruitfully used in Pauline van Wierst’s MA thesis to compare traditional and computational tools in philosophy, test existing hypotheses in the history of philosophy, and generate new ones. Status: het project loopt tot eind 2014.


maart 2014

37 / 44

Bijlage 7: Besteding DJA-projectbeurzen 2012 In 2012 zijn twee rondes uitgeschreven voor het aanvragen van een DJA-projectbeurs. De bestedingen van de DJA-projectbeurzen zijn als volgt: 1e ronde, mei 2012

Arianna Betti: Two workshops in history of logic and mathematics form Bolzano to Tarski The aim of this activity is the organisation of two international workshops in the history and philosophy of logic and mathematics: Bernard Bolzano Workshop (September 3, 2012, Vrije Universiteit Amsterdam) and Tarski Workshop (June 5-6, 2012) with internationally top-ranking invited speakers, observing a careful balance as to seniority, distribution of disciplines, gender and geographical provenience of invited participants. Status: de workshops hebben plaatsgevonden.

Wim van Westrenen: Hoe nat was de maan? Ik wil met een DJA Projectbeurs graag een samenwerking opstarten met de groep van Dr. Mahesh Anand (Open University). Zijn groep heeft toegang tot twee zaken die in Nederland (nog) niet beschikbaar zijn: (1) Echte Maanstenen. (2) Analytische apparatuur waarmee watergehaltes in Maanstenen nauwkeurig bepaald kunnen worden. Met een projectbeurs wil ik samen met een promovenda van Dr. Anand een pilotstudie te doen naar de verdeling van water tussen Maanmineralen en Maanmagma. Experimentele Maanstenen gemaakt in mijn lab en echte Maanstenen zullen met dezelfde analytische apparatuur worden geanalyseerd om te achterhalen hoe nat de Maan in het verleden echt was. Status: het eindverslag zal in maart 2014 worden ingediend.

Erik Kwakkel: Website Oculus: Medieval Manuscripts in Focus Erik Kwakkel beoogt met dit project een Engelstalige website te bouwen die een mondiaal lekenpubliek op heldere wijze uitlegt hoe een middeleeuws boek werd vervaardigd, daarbij de productiestadia volgend. De methode is wat in Noord-Amerika wel als “flash and substance” wordt aangemerkt. De website presenteert “flashy” afbeeldingen van manuscripten genomen via ongebruikelijke camerastanden, door te spelen met licht en donker, en via macrofotografie. Onder deze visueel-stimulerende toplaag, die de gebruiker verleidt tot doorklikken, presenteert de website een educatieve component (“substance”), verpakt in pakkende onderschriften en korte inleidingen (dus zonder scrollen). De website brengt middeleeuwse boeken binnen bereik van leken, die op eigen beweging hun oog (oculus, Latijn) over het object kunnen laten gaan.

Status: het project zal in november 2014 worden afgerond.

Peter-Paul Verbeek en Monika Schmid: Vertaling naar het Engels en publicatie bij een Engelse uitgever van DJA-publicatie De Maakbare Mens (2009) The publication De Maakbare Mens has formed the basic text for the MA course Translating and Editing of the MA English Language and Culture at the RUGthis semester. Each student has translated one chapter and is currently editing this with the help of the author(s). An additional activity is the search for an English publisher for the translated text. We would like to employ a student assistant for final text editing/proof checking. Status: de vertaling is afgerond.

Jeroen Geurts, Peter-Paul Verbeek, Alexander Sack en Eveline Crone: Wie Goed ontmoet Wetenschappers, leken en pubers in gesprek over de moraal In dit project wordt op unieke wijze wetenschapsintegratie en –communicatie gestimuleerd. Drie representatieve groepen uit de maatschappij (wetenschappers, niet-wetenschappers en middelbare scholieren) worden bij elkaar gebracht om onderling over cruciale vragen rondom het thema ‘de 38 / 44

moraal’ te discussiëren. In een open sfeer, en onder begeleiding van getrainde gespreksleiders, zal iedere focusgroep kernvragen formuleren rondom dit steeds actuele thema en zullen ze hun gedachten aan het eind van de dag tijdens een discussie- en integratiesessie aan de andere groepen presenteren. De interactie binnen en tussen de groepen wordt geanalyseerd en op verschillende wijzen vastgelegd (film, fotografie, interviews, webverslag, lesmateriaal, wetenschappelijke publicatie). Status: de bijeenkomst vond plaats op 25 oktober 2013 onder de titel: Goed of Kwaad: jij bepaalt!

Casper Hoogenraad, Iris Sommer en Elke Geraerts: Mediaweekend De Jonge Akademie In het mediaweekend willen we mediatraining en een mediadiner houden. We zullen aan tafel gaan met een aantal gasten uit politiek, media en wetenschappers met veel media ervaring. Tijdens het diner worden stellingen besproken die te maken hebben met het imago van de wetenschap(per), hoe dit te verbeteren en hoe de media hiervoor te gebruiken. Doel is het beter uitdragen van ons vak zodat publiek en politiek duidelijk wordt dat wetenschap van levensbelang is. Daarnaast wordt een media training georganiseerd waarin jonge wetenschappers getraind worden in effectief communiceren met de pers. Status: het mediaweekend vond plaats op 8 en 9 juni 2012 in Radio Kootwijk.

Bettina Speckmann, Arianna Betti en Beatrice de Graaf: Symposium: Shaping the Future of Young Academies The Dutch Young Academy and the Global Young Academy are jointly organizing a 2-day symposium to foster collaboration between existing National Young Academies and to help establish additional Young Academies. We plan to invite representatives from existing young academies as well as initiators of planned or currently forming young academies. The program includes sessions to get to know each other and share best practices, panels on common issues, presentations on roadmaps towards the successful creation of young academies, and of course plenty of discussion and networking opportunities. Status: het symposium heeft plaatsgevonden op 31 oktober en 1 november 2012.

2e ronde, november 2012 Arianna Betti: Collaboration/Partnership with Australia 2 Consolidating medium/long-term collaboration with Australian partners on a project in digital humanities (computer science/philosophy), including non-academic partners and the Australian National Library. The project follows up on my previous, successful research mission in Australia and on the Speckmann/Betti project Mapping Philosophy 2. It has two main aims: optimizing the preparation of the project GlamMap (ERC Proof of Concept) (to start in March 2012, itself a follow up of Mapping Philosophy 1 and 2) and to develop expertise (by training) to be used to apply for an ERC Consolidator Grant in February 2013. Status: het project is afgerond.

Eveline Crone en Bernet Elzinga: Families in beeld In dit project wordt een combinatie gemaakt tussen film en wetenschap. De film richt zich op een grote studie naar hersenontwikkeling bij jongeren tussen 8-25 jaar die gedurende 5 jaar worden gevolgd. De deelnemers van de studie zijn twee jaar geleden geïnterviewd door een professionele filmmaker waarbij zij vragen hebben beantwoord over school, uitdagingen en vriendschappen. Met de DJA beurs hebben we de kans om de deelnemers opnieuw te interviewen, twee jaar later, tegelijkertijd met hun deelname aan deel 2 van de studie. Dit wordt gecombineerd met interviews met de ouders van de deelnemers. Deze interviews worden samen met wetenschappelijke uitkomsten verwerkt in een documentaire. Status: het project zal in maart 2015 worden afgerond.


maart 2014

39 / 44

Gert-Jan van der Heiden: Paul Ricoeur and the Future of the Humanities In 2013 is het 100 jaar geleden dat Paul Ricoeur is geboren, een filosoof met een grote invloed op literatuurwetenschappen, geschiedenis, ethiek, en theologie, kortom op de geesteswetenschappen als geheel. In samenwerking met de Rijksuniversiteit van Groningen (Dr. Eddo Evink en drs. Martijn Boven) vindt er in april en mei een Research Seminar in Nijmegen en Groningen plaats voor studenten en promovendi in de geesteswetenschappen over het belang van Ricoeurs werk voor de toekomst van de geesteswetenschappen. Van 27-29 juni 2013 wordt er over hetzelfde onderwerp een internationale conferentie in Groningen gehouden. Status: het project is afgerond.

Ingrid Robeyns: Visiting the Center for the Study of Social Justice, Oxford University, UK Met drie bezoeken aan het Center for the Study of Social Justice van Oxford University, wil ik (a) samenwerking met Engelse collega’s versterken, (b) lopend onderzoek presenteren en bespreken, (c) informele gesprekken voeren over rechtvaardigheidstheorie wat ten goede moet komen zowel aan wetenschappelijke publicaties als aan een populariserende monografie, en (d) seminars en lezingen bijwonen en zo mijn kennis van het vakgebied aanscherpen. Oxford heeft de hoogste concentratie analytische politiek-filosofen in Europa, mogelijk zelfs ter wereld. Door drie keer een week een intensief bezoek te brengen, kunnen de voordelen van een langere sabbatical (wat wegens familiale omstandigheden en bestuurlijke verantwoordelijkheden voor mij onmogelijk is) ook verkregen worden

Status: de bezoeken zullen tot 1 juni 2014 plaatsvinden.

40 / 44

Bijlage 8: Besteding DJA-projectbeurzen 2011 In 2011 zijn twee rondes uitgeschreven voor het aanvragen van een DJA-beurs. De bestedingen van de DJA-beurzen zijn als volgt:

1e ronde, mei 2011

Ashgar Seyed-Gohrab: The literary movement around the Iranian Constitutional Revolution 1905-1911 From approximately 1800, the Middle East came under the influence of Western political philosophies. People’s hopes and their awareness of society and political systems started to change, leading eventually to deep changes in the structure of society. In Persia, these changes led to the Constitutional Revolution of 1905-1911. The new thinking was introduced to Persia through translations of European intellectuals and through direct acquaintance of Persian students and diplomats with Europe. ‘Europe’ was both an inspiration and an ‘Other’ to be denigrated. As Persians, even illiterate Persians, used poetry to express and share their responses to the current socio-political events, poetry became a primary vehicle to communicate political messages. The poetry of this period is topical, reflecting various cultural developments, dwelling on political and social themes relevant for the people. Poets became engaged in the socio-political developments, addressing a wide range of themes to improve the ‘backward’ position of Persia in comparison to the European progress. Through the organization of a small multidisciplinary meeting, I would like to examine how poetry was used as a means to introduce Western political thoughts to masses in Iran. The papers will be published in a book.

Status: Het congres vond plaats op 28 oktober 2011.

Sarah Durston: Werkbezoek aan het Sackler Institute, New York De belangrijkste doelstelling is om mijn bestaande samenwerking met het Sackler Institute for Developmental Psychobiology in New York aan te halen. Een tweede doelstelling is om ook breder mijn contacten in het veld aan te halen, door twee topcongressen op het gebied van de Neuroscience te bezoeken. Concreet zal dit leiden tot (1) een vervolg op het uitwisselingsprogramma voor promovendi met het Sackler Institute dat ik in 2006 heb geïnitieerd, (2) een publicatie en (3) presentaties op twee top‐congressen op het gebied van Neuroscience. Status: het werkbezoek heeft plaatsgevonden in november/december 2011.

Tamara van Gog, Ysbrand van der Werf en Pieter Roelfsema: Children's observational learning in relation to sleep: the sequel Met een eerdere DJA beurs is een web-gebaseerd systeem opgezet waarmee interdisciplinair onderzoek gedaan kan worden naar de rol van slaap in observationeel leren. Onderzoek met een motorische taak heeft aangetoond dat verbeterde prestatie door observatie mede afhankelijk is van slaap. We willen nu onderzoeken of dit ook het geval is bij schoolgaande kinderen en met cognitieve (probleem-oplos) taken. Met het webgebaseerde systeem kunnen via het internet video-voorbeelden aangeboden worden met experimentele controle over bijvoorbeeld het tijdsbestek waarin de voorbeelden bekeken worden. Met deze beurs zouden wij ten behoeve van de uitvoering van dit onderzoek graag een onderzoeks-assistent aanstellen.

Status: het project is afgerond.

Mirjam Ernestus: Bezoek congres European Society of Cognitive Psychology, Spanje Bezoek van tweejaarlijks meeting van de European Society of Cognitive Psychologie. Ik ben eerder op deze congressen geweest en heb ze altijd als zeer leerzaam en stimulerend ervaren. Er zijn veel parallelle sessies: twee gaan meestal over taal (mijn vakgebied) en minimaal 4 over andere onderwerpen uit de psychologie. Deze congressen worden door zeer goede wetenschappers bezocht, wat het zeer zinnig maakt om naar deze congressen te gaan. Bovendien is het leerzaam om als taalkundige te praten met mensen uit andere Jaarverslag De Jonge Akademie 2013

maart 2014

41 / 44

hoeken van de psychologie dan de psycholinguïstiek. Ik zal er (waarschijnlijk) een lezing geven en een promovenda van mij ook. Status: het bezoek aan het congres heeft plaatsgevonden in september 2011.

Arianna Betti en Christoph Lüthy: The Classical Model of Science II - Deel A International conference with call for papers and 8 invited speakers. The theme is the history of axiomatic method from Leibniz to Tarski. It is open to researchers in the history of philosophy, mathematics, physics, chemistry, biology and of any other discipline for which the axiomatic ideal of science has been influential at some period. Our aim is to bring into contact researchers from all these different fields and periods and foster dialogue on interpretive issues in historical methodology. The conference observes a strict gender balance of 50% both among invited speakers and the scientific committee (13 women and 13 men.) Status: de conferentie heeft plaatsgevonden in augustus 2011.

Iris Sommer: Reis San Francisco: opzetten pilot studie voor experimentele behandeling Ik wil graag een pilot studie uitvoeren naar de haalbaarheid en mogelijk effect van neurofeedback tegen hallucinaties. Wanneer patiënten iets suf worden zijn ze extra gevoelig voor hallucinaties. Dat suf worden wordt in het EEG (hersenfilmpje) weerspiegeld door een toename van alfa ritme, een traag hersenritme. Middels bestaande software (bv een luchtballon die opstijgt, of een plaatje dat steeds kleurrijker wordt) wil ik de patiënten “belonen” voor een EEG dat weinig alfa ritme vertoont en “straffen” (dwz luchtballon zakt naar beneden/plaatje wordt weer grijs) voor veel alfa ritme. Op deze manier worden mensen getraind om helder te blijven, wat een bescherming tegen hallucinaties zou kunnen bieden. In deze pilot wil ik onderzoeken of het opzetten van dit neurofeedback paradigma mogelijk is, of patiënten het goed kunnen leren en of het in eerste instantie (dwz “open-label” zonder controle conditie) iets op de hallucinaties lijkt te doen. Status: het project is afgerond.

Beatrice de Graaf en Elke Geraerts: Angst en communicatie van veiligheid In dit onderzoek naar de samenhang tussen communicatie van veiligheidsbeleid en angstgevoelens onder de bevolking koppelen we psychologische interviewtechnieken en methodes aan het politiekwetenschappelijke model van performativiteit van overheidsbeleid. Op die manier kunnen we een unieke inkijk bieden in hoe communicatie van onveiligheid inspeelt op angstbeheersingsmechanismen van omstanders rond terroristische aanslagen. Dit onderzoek wordt uitgevoerd door een psycholoog en politiek historicus, en ondersteund door een onderzoeksassistent. Status: het project is afgerond.

David Lentink en Dolf Weijers: Inauguratie-Masterclass “Wagenings Jong College” Inauguratie-event voor het “Wagenings Jong College” (WJC). Het WJC zal net als de DJA interdisciplinariteit stimuleren binnen de universiteit, en fungeert bovendien als klankbord voor het CvP en de RvB. Het Inauguratie-event bestaat uit een, voor Wageningen unieke, universiteit brede lezing ter inspiratie van de hele campus en een Masterclass voor het WJC. Beide events hebben als doel inzicht en handvaten te verschaffen om vorm te kunnen geven aan interdisciplinaire topwetenschap. De lezing en Masterclass worden dan ook gegeven door een internationaal top wetenschapper van Nobelstatuur die zich heeft bewezen als vermaard spreker en begeleider van aanstormend talent. Status: het inauguratie-event heeft plaatsgevonden op 26 juni 2013. 2e ronde, november 2011 Eveline Crone en David de Cremer: Neural responses to social rejection In bargaining situations, individuals act with certain expectations, and when offers are not 42 / 44

reciprocated (i.e., social rejection) this can be experienced as painful. An important way to measure the pain associated with social rejection is by the use of neural measures, which can provide a quick and precise index of the primary experience of social rejection. Here, we will combine research lines from psychology, cognitive neuroscience, and behavioural economics, by designing an experiment in which social rejection is measured for individual with low and high power/status. A research assistant will be hired to perform ERP experiments on bargaining and social rejection. Status: het project is afgerond.

Elke Geraerts: Internationalisering van onderzoekslijn (internationaal symposium in Rotterdam en Kaapstad) Een van mijn onderzoekslijnen bestudeert wat de onderliggende mechanismen zijn van depressie en hoe we op basis van deze bevindingen nieuwe interventies tegen depressie kunnen initiëren. Input van (intern)nationale onderzoekers op dit domein is hier meer dan welkom en deze beurs dient dan ook om kennis op te doen alsook kennis te verspreiden. Twee symposia worden georganiseerd met als doel depressie-onderzoekers samen te brengen en mijn onderzoekslijn uit te diepen, te optimaliseren en te communiceren. Status: het project is afgerond.

Maarten Kleinhans, Marie-José Goumans, Tamara van Gog, Appy Sluijs, Oscar Gelderblom, en Juliëtte Walma-van der Molen: Basisschoolkinderen ontdekken planeet Moendoes Voor De Jonge Akademie on Wheels is het spel Moendoes, gericht op de onderbouw van het Voortgezet Onderwijs (VO), ontwikkeld door De Praktijk i.s.m. leden. Dit kan binnen een lesuur worden gespeeld in een klas en is ook met succes gespeeld in enkele klassen bovenbouw in het Primair Onderwijs (PO, basisschool). Voor PO waren de vragen van hoger niveau te moeilijk. Het doel van deze activiteit is om een uitbreidingsset te ontwikkelen en uit te brengen, waarmee het spel kan worden gespeeld in het PO. De uitbreidingsset zal worden ontwikkeld en getest door De Praktijk i.s.m. de aanvragers. Status: het spel Expeditie Moendoes voor het basisonderwijs is gelanceerd en op 28 februari 2013 aangeboden aan de staatssecretaris van Onderwijs.

Arianna Betti: Collaboration/partnership with Australia Setting up a medium/long-term collaboration/partnership with Australian researchers on a project in the history of logic, possibly including the Australian National Library. In particular, I intend to explore possibilities to expand non-EU partnership around the DJA-beurs project Mapping Philosophy and investigate additional non-EU funding possibilities.

Status: het bezoek aan Australië heeft in januari en februari 2012 plaatsgevonden.

Bettina Speckmann en Arianna Betti: Mapping Philosophy 2 Mapping Philosophy 2 is a follow-up project in which we continue exploring dynamic visualization of the development of logic in Europe (1700-1940) using interactive, computer-generated maps in the tradition of Minard. It will provide a free web application based on algorithms developed by computer scientists visualizing empirical data-sets relevant to philosophical research (number of published books in logic when where.) In this edition we add a full-text search sample and explore an alternative representation of the time dimension. The project has a goal in science communication, but will also introduce a new, empirical data-driven visual research methodology in philosophy. Status: het project is afgerond.


maart 2014

43 / 44

Bijlage 9: Hoogleraarsbenoemingen, persoonsgebonden subsidies, deelname aan raden, commissies & jury’s van de KNAW

Hoogleraarsbenoemingen in 2013 Hilde Bras, Gert-Jan van der Heijden, Willem Schinkel, Marika Taylor en Matthijs van Veelen zijn in 2013 hoogleraar geworden.

Persoonsgebonden subsidies, prijzen en nominaties in 2013 DJA-lid Arianna Betti Bettina Speckmann, Joost Hoenderop en Tjerk Oosterkamp Lieven Vandersypen Dolf Weijers

Persoonsgebonden subsidies en prijzen ERC Proof of Concept Vici-subsidie NWO European Flagship voor grafeen Docent van het Jaar 2013

Deelname DJA-leden aan raden, commissies en jury’s van de KNAW in 2013 Raden Raad voor Aard- en Levenswetenschappen (RAL) Raad voor Geesteswetenschappen (RGW) Raad voor Technische Wetenschappen, Wiskunde en Informatica, Natuur- en Sterrenkunde en Scheikunde (TWINS) Sociaal-Wetenschappelijke Raad (SWR) Commissies Adviescommissie KNAW Fonds Ecologie Adviescommissie Ter Meulen Fonds Beoordelingscommissie Congressubsidiefonds/ Visiting Professors/Akademie Colloquia Commissie Basis- en Voortgezet Onderwijs

Commissie Integriteit, Beleid & Vertrouwen Erkenningscommissie Onderzoekscholen Klankbordgroep Biosecurity Trippenhuis Commissie Jury’s Jury Eurekaprijs Jury De la Court Prijs Jury Heinekenprijs Biochemie en Biofysica Jury Heinekenprijs Cognitiewetenschap Jury Heinekenprijs Geneeskunde Jury Heinekenprijs Historische Wetenschappen Jury Heinekenprijs Milieuwetenschappen Jury Hendrik Muller Prijs Jury KNAW Merianprijs Jury KNAW Onderwijsprijs Jury Stipendia Cultuur en Identiteit 44 / 44

Appy Sluijs, Irene Tieleman, Wim van Westrenen Peter-Paul Verbeek Ronald Hanson, Gijsje Koenderink, Maaike Kroon Claes de Vreese

Irene Tieleman Iris Sommer Holger Gzella, Dolf Weijers Tamara van Gog, Maarten Kleinhans Peter-Paul Verbeek Bettina Speckmann René Geurts, Peter-Paul Verbeek Joris Dik Sarah Durston Bé Breij Pieter Rein ten Wolde Hilde Geurts Iris Sommer Beatrice de Graaf

Irene Tieleman Monica Claes, Claes de Vreese Frank van Tubergen Antoine Buyse, Ronald Hanson, Maarten Kleinhans, Alexander Sack Beatrice de Graaf

Amsterdam, maart 2014 bestuur De Jonge Akademie JAARVERSLAG DE JONGE AKADEMIE 2013

Recommend Documents