Werkplan De Jonge Akademie 2015
INHOUD 1. 1.1 1.2 1.3
Inleiding Doelstellingen en werkwijze Ambities en uitgangspunten 2015 Opzet van dit werkplan
3 3 4 5
3.
Tracé Wetenschapsbeleid (WB)
8
4.
Tracé Wetenschap & Maatschappij (W&M)
11
5.
Tracé Internationalisering (I)
14
6.
Commissies van De Jonge Akademie
15
7.
Communicatie
17
A. B. C.
Bijlagen: Organisatiestructuur De Jonge Akademie Tijdslijn activiteiten 2015 Positionering
18 19 20
2.
Tracé Inhoud en Interdisciplinariteit (I&I)
6
2
1. Inleiding 1.1
Doelstellingen en werkwijze De Jonge Akademie (DJA), opgericht in 2005, heeft tot doel om activiteiten te ontwikkelen en uit te voeren om jonge onderzoekers: 1. actief in aanraking te brengen met vakgebieden buiten het eigen specialisme en met de mogelijkheden van interdisciplinair onderzoek; 2. aan te moedigen visie te ontwikkelen en uit te dragen op de toekomst van het eigen vakgebied en de samenwerking met andere vakgebieden, alsmede op het te voeren wetenschapsbeleid; 3. te stimuleren hun wetenschappelijke inzichten in de maatschappij uit te dragen; 4. te steunen in hun eigen ontwikkeling als wetenschapsbeoefenaar; 5. te stimuleren internationaal samen te werken met leden van andere Jonge Akademies of organisaties met een vergelijkbare doelstelling. Deze doelstellingen zullen in 2015 de basis vormen voor de activiteiten van De Jonge Akademie. De activiteiten zullen vooral worden ontplooid vanuit het organisatorische kader van de vier tracés van De Jonge Akademie: Inhoud & Interdisciplinariteit (I&I), Wetenschapsbeleid (WB) ,Wetenschap & Maatschappij (WM) en Internationalisering (I). Ieder lid van De Jonge Akademie is lid van tenminste één tracé. De tracés vormen de belangrijkste organisatorische eenheden, waarbinnen diverse activiteiten worden bedacht en uitgevoerd. Maar natuurlijk is het ook mogelijk om tracé overstijgende activiteiten te organiseren en kan iedereen zich bij belangstelling ook aansluiten bij activiteiten van een ander tracé.
Daarnaast zullen in 2015 weer activiteiten plaatsvinden in commissies die tracé overstijgend zijn, in het kader van het beurzenprogramma van De Jonge Akademie. In het kader van het DJA-Beurzenprogramma kunnen leden van De Jonge Akademie gezamenlijk of individueel een beurs aanvragen voor een samenwerkingsactiviteit die aansluit bij de genoemde doelstellingen.
De Jonge Akademie is een zelfstandig functionerende entiteit binnen de KNAW, die zelf volledig verantwoordelijk is voor haar activiteiten en standpunten. Deze zelfstandigheid is uiterst waardevol en laat De Jonge Akademie veel ruimte voor het ondernemen van nieuwe en verrassende activiteiten. Tegelijkertijd vindt De Jonge Akademie het bijzonder waardevol om onderdeel uit te maken van de KNAW en wil zij haar banden met de KNAW goed onderhouden. Leden van De Jonge Akademie participeren in talrijke KNAW commissies en -activiteiten en andersom, worden KNAW-leden regelmatig betrokken worden bij activiteiten van De Jonge Akademie.
Het lidmaatschap van De Jonge Akademie wordt aangegaan voor een periode van vijf jaar. De Jonge Akademie heeft 50 leden, waarbij ieder jaar tien nieuwe leden aantreden en tien leden terugtreden. •
Naast vier tracés kent De Jonge Akademie twee vaste commissies: Een beurzencommissie die de aanvragen voor DJA-Beurzen beoordeelt. Het Beurzenfonds van De Jonge Akademie vergemakkelijkt samenwerking tussen leden van De Jonge Akademie uit verschillende disciplines en tracés, bijvoorbeeld door het geven van een
3
•
financiële basis voor het aanstellen van een studentassistent of voor de organisatie van een interdisciplinair symposium. Een selectiecommissie, bestaande uit twee leden van De Jonge Akademie en twee KNAWleden, die nieuwe leden selecteert uit voorgedragen kandidaten.
Voor activiteiten worden projectgroepen ingesteld, voor 2014/2015 zal er bijvoorbeeld een jubileumcommissie worden opgezet.
Het bestuur van De Jonge Akademie bestaat uit drie leden, een vicevoorzitter en een voorzitter. De leden en/of vicevoorzitter zijn ieder verantwoordelijk voor tenminste één van de tracés. Het bestuur heeft primair tot taak de activiteiten van de leden te faciliteren en te coördineren. Daarnaast vormt het bestuur een schakel tussen De Jonge Akademie en de KNAW. Het bestuur van De Jonge Akademie heeft tenminste twee keer per jaar een bespreking met een afvaardiging van bestuur en directie van de KNAW. Ook overlegt het regelmatig met de afdeling communicatie. Het bestuur van De Jonge Akademie vergadert ongeveer een keer per maand, afwisselend telefonisch en in het Trippenhuis of op een andere locatie. De leden van De Jonge Akademie en het bestuur worden ondersteund door het secretariaat van De Jonge Akademie op het gebied van beleid, organisatie en administratie.
1.2
In dit werkplan geeft De Jonge Akademie zo concreet mogelijk aan hoe zij verder invulling wil geven aan de hiervoor genoemde doelstellingen en welke activiteiten zij in 2015 wil ontplooien. Bij de vormgeving van nieuwe activiteiten wordt voortgebouwd op de ervaringen en de verworvenheden die in de afgelopen jaren van het bestaan van De Jonge Akademie zijn opgedaan en opgebouwd. Meer informatie over de activiteiten van De Jonge Akademie is te vinden in haar jaarverslagen, gepubliceerd op http://www.dejongeakademie.nl.
Ambities en uitgangspunten 2015
In het algemeen kan gesteld worden dat er steeds vaker onderwerpen zijn die tracé overstijgend zijn, zoals het theater over dilemma’s in de wetenschap, een debatreeks over kwaliteit in de wetenschap of Moendoes, dat nu Engelstalig uitgegeven is als Mundus. We willen dit stimuleren, om de cohesie en samenwerking tussen de tracés te bevorderen. Zo zal ook gender op de agenda komen te staan, dit onderwerp past bij het tracé Wetenschap en Maatschappij, maar ook bij het tracé Wetenschapsbeleid. Hiermee kan ook worden voorkomen dat de tracé-indeling - die op zich heel goed werkt -op een gegeven moment zou kunnen leiden tot ‘verkokering’.
In 2015 zal De Jonge Akademie haar 10-jarig jubileum vieren. Wij willen in dit jaar samen met de alumni terugblikken op de afgelopen 10 jaar, er zijn vele verhalen te vertellen en natuurlijk blikken we ook vooruit. Het verder verstevigen en uitwerken van het alumnibeleid samen met alumni zal daarom specifieke aandacht krijgen. Gedacht wordt aan het maken van een (digitale) uitgave over 10 jaar De Jonge Akademie, een video over wat De Jonge Akademie is en doet en natuurlijk een jubileumfeest, waarvoor ook de vele personen die De Jonge Akademie een warm hart toe dragen zullen worden uitgenodigd. De Jonge Akademie loopt goed, vooral op het gebied van Wetenschapsbeleid zijn er afgelopen jaren veel activiteiten geweest. In 2014 zijn er rondom het IBO en de ontwikkeling van visie op wetenschapsbeleid veel gesprekken geweest met verschillende partijen; ook hebben we de visie van De Jonge Akademie naar voren gebracht in de media.
4
Het uitbrengen van standpunten namens de hele Jonge Akademie in de media zullen we voortzetten. Wat we in 2015 willen stimuleren is vooral ook het aanwakkeren van de discussie over wetenschapsbeleid met inspirerende sprekers, met en voor iedereen die hierover wil meedenken. We starten daarom met een reeks bijeenkomsten met als vraag: Wat is kwaliteit van Wetenschap? Ook bij het tracé Wetenschap en Maatschappij zijn er steeds veel activiteiten geweest, waaronder het samenwerken met verschillende mediapartijen. De Jonge Akademie wil dit vasthouden.
Bij het tracé Inhoud en Interdisciplinariteit wil De Jonge Akademie in 2015 doorgaan om waar mogelijk de interdisciplinaire uitwisseling van ‘inhoud’ meer centraal stellen en vanuit hier ideeën verder ontwikkelen. Het is de interdisciplinaire uitwisseling van het wetenschappelijke onderzoek waar leden van elkaar veel meer over willen weten, waarop zij elkaar willen vinden en waardoor zij geïnspireerd raken om nieuwe activiteiten op te zetten. Met het houden van korte lezingen van DJA leden, waarmee we in 2014 zijn gestart, zullen we doorgaan. Hierdoor raken leden beter op de hoogte van elkaars onderzoek, zodat samenwerking kan worden versterkt. Hiernaast zullen een aantal activiteiten op interdisciplinariteit verder uitgewerkt worden, zoals de publicatie over interdisciplinair onderzoek of het opzetten van interdisciplinaire symposia. Ook zal De Jonge Akademie in 2015 aan de slag met de verdere uitwerking en realisering van het idee van De Jonge Akademie leden van de lichting 2014 rondom Kunst en Wetenschap.
Het onderwerp internationalisering is vanaf november 2013 ondergebracht in een apart tracé. Dit tracé willen we verder versterken onder andere door meer uitwisseling met andere jonge akademies en internationale organisaties in Europa en wereldwijd.
1.3
Opzet van dit werkplan Dit werkplan 2015 is opgezet op basis van de indeling in tracés, die de hoofdthema’s van De Jonge Akademie weerspiegelen en invulling geven aan de eerdergenoemde doelstellingen. Hoofdstuk 2 geeft een overzicht van de doelstellingen, concreet voorgenomen activiteiten en thema’s die binnen het tracé Inhoud & Interdisciplinariteit zullen worden uitgewerkt. De hoofdstukken 3 , 4 en 5 verschaffen soortgelijke overzichten voor respectievelijk de tracés Wetenschapsbeleid, Wetenschap & Maatschappij en Internationalisering. Hoofdstuk 6 omvat de voorgenomen activiteiten voor de verschillende commissies. Hoofdstuk 7 omvat het communicatiehoofdstuk voor De Jonge Akademie. Een korte en overzichtelijke lijst van voorgenomen activiteiten is opgenomen als bijlage bij dit werkplan (Bijlage B), net als een schematisch overzicht van de organisatiestructuur van De Jonge Akademie (Bijlage A) en een korte omschrijving van de positionering van De Jonge Akademie (Bijlage C).
5
2. Tracé Inhoud en Interdisciplinariteit (I&I) Eén van de centrale doelen van De Jonge Akademie is jonge onderzoekers actief in aanraking te brengen met vakgebieden buiten hun eigen specialisme en met de mogelijkheden van interdisciplinair onderzoek. Het tracé Inhoud en Interdisciplinariteit (I&I) vormt een platform voor inhoudelijke uitwisseling en samenwerking. Een van de doelen van de Jonge Akademie is om een ideeënplatform te zijn, wat vooral ook binnen dit tracé vorm kan krijgen. De leden die actief zijn binnen dit tracé ontwikkelen en organiseren mogelijkheden voor onderlinge discussies tussen de leden over overkoepelende wetenschapsthema’s. Ook denken zij na over, en verrichten zij onderzoek naar, de mogelijkheden en methoden van interdisciplinair onderzoek. Bij dit tracé willen we over de grenzen van vakgebieden heen kijken, laten zien dat dit mogelijk is en meerwaarde kan opleveren, en door elkaar geïnspireerd worden.
Ook in 2015 heeft De Jonge Akademie de ambitie om de inhoud, het wetenschappelijk onderzoek van de leden, meer centraal stellen en juist dit tracé te versterken. Binnen dit tracé wordt samenwerking gezocht met de KNAW. Inhoudelijk zijn vaak dezelfde onderwerpen interessant. Hiernaast zullen door de leden van De Jonge Akademie onderwerpen worden aangedragen voor de succesvolle dispuutsavonden van de KNAW, waar veel leden met groot enthousiasme aan deelnemen. Naast inhoud, is voor dit tracé het stimuleren van onderling contact en het uitwisselen van ideeën tussen de wetenschapsgebieden van groot belang. Om dit te bevorderen wordt gezocht naar verschillende vormen en concepten, zoals het houden van een groot aantal korte lezingen en brainstormactiviteiten.
Binnen het tracé zal ook aandacht worden besteed aan de projecten binnen DJA Beurzen die bijna altijd interdisciplinair van aard zijn. Deze projecten zijn een inspiratiebron en verdienen indien mogelijk een follow-up. Ook in de plenaire ledenvergadering zal hieraan aandacht worden besteed, bijvoorbeeld in de vorm van korte lezingen.
De activiteiten in 2015
Steeds gaat De Jonge Akademie op zoek naar nieuwe interdisciplinaire vormen en concepten en inspiratiebronnen voor ideeën. In 2013 en 2014 is gebruik gemaakt van het format om een groot aantal korte lezingen na elkaar te houden en duolezingen. Nieuwe formats zijn inspirerend en ook in 2015 zullen we hiernaar op zoek gaan. De ruimte om inhoudelijk te brainstormen en gedachten uit te wisselen is nog vaak te beperkt. Gedacht kan worden aan een bijeenkomst waarbij juist hieraan aandacht wordt besteed. Het karakter van excellentie en interdisciplinariteit van De Jonge Akademie wordt zo nog beter (intern) benut. Hiernaast kan eens in de zoveel tijd een maatschappelijk probleem of thema worden uitgewerkt, waarbij ook maatschappelijke spelers worden betrokken en er kans is om met elkaar van gedachten te wisselen vanuit een format bestaande uit verschillende onderdelen.
6
In 2015 willen wij ons concentreren op de onderwerpen:
Organiseren van inter- of multidisciplinariteit binnen onderzoek & onderwijs Centraal staat wat interdisciplinariteit binnen verschillende vakgebieden betekent en hoe je interdisciplinariteit in onderzoek en onderwijs organiseert in de praktijk. In de loop van het jaar verwachten wij hierover een handboek te hebben uitgegeven met ervaringen en praktische adviezen. We willen hiermee in gesprek gaan met relevante organisaties in de wetenschappelijke wereld, zoals NWO. Hier zal ook in 2015 bij verschillende overleggen en bijeenkomsten aandacht aan worden gegeven.
Interscience: opzetten van interdisciplinaire symposia We willen een symposiumreeks van interdisciplinaire symposia opzetten waar het belang en nut van interdisciplinair benaderingen van een maatschappelijk relevant thema voor een breed publiek toegankelijk wordt gemaakt, bijvoorbeeld emotie, gezondheid, creativiteit of oorlog. Hiervoor zal in 2014 een concreet format worden ontwikkeld.
Ethiek van wetenschapsbeoefening (theater & discussie) Het ontwikkelde theaterstuk getiteld Gewetenschap rondom dilemma’s in de wetenschap, de ethiek van wetenschapsbeoefening, zal ook in 2015 nog worden opgevoerd. Wetenschappers, bestuur en beleidsmedewerkers kunnen hier vervolgens over discussiëren. Het doel is het bespreekbaar maken van dagelijkse morele dilemma’s van wetenschappers. De ambitie is om het stuk op te voeren binnen alle Nederlandse universiteiten. Aan de hand van de eerste vijf voorstellingen die in 2014 zijn gepland, zal het programma waarschijnlijk nog iets kunnen worden bijgesteld en aangescherpt. Activiteiten alumnibeleid Het opzetten van activiteiten ten aanzien van het alumnibeleid maken deel uit van het tracé Inhoud en interdisciplinariteit. Hiermee willen wij het alumnibeleid een goede inbedding geven bij De Jonge Akademie. Vanuit het alumnibeleid is het doel om onder andere ten minste één keer per jaar een gezamenlijk symposium of ontmoetingsactiviteit te organiseren.
Nieuwe onderwerpen De Jonge Akademie leden van de lichting 2014 zullen een activiteit organiseren rondom Kunst en Wetenschap. Het belang van de geesteswetenschappen is eveneens een onderwerp waar aandacht aan zal worden besteed. Ook is er het idee om socratische gesprekken te gaan organiseren bij het ledenweekend van 2015.
7
3. Tracé Wetenschapsbeleid (WB) De Jonge Akademie heeft als belangrijk doel om haar leden te stimuleren om visies te ontwikkelen op het wetenschapsbeleid. Externe instanties, parlementariërs, beleidmakers en bewindspersonen noemen De Jonge Akademie een waardevolle gesprekspartner, omdat leden van De Jonge Akademie actieve wetenschappers zijn die midden in het academisch bedrijf staan, en die afkomstig zijn uit de volle breedte van wetenschappelijke disciplines. De Jonge Akademie wil deze positie gebruiken om proactief invloed uit te oefenen op de besluitvorming. Zij zal hierbij haar bijdrage blijven leveren vanuit het perspectief dat wetenschap vele vormen van waarde heeft: intrinsiek, maatschappelijk, economisch, cultureel. Al deze vormen zijn ons even dierbaar. Onze deelname aan het debat is er dan ook primair op gericht om dit brede palet van waardevolle vormen van wetenschapsbeoefening onder de aandacht te brengen en te houden, overeind te houden en te bevorderen. De Jonge Akademie wil de komende jaren de discussie over wetenschapsbeleid bevorderen en een platform zijn voor iedereen die hierbij betrokken is en hiervoor belangstelling heeft. Om te beginnen gebeurt dat middels drie symposia, waarvan de eerste in december 2014 plaatsvindt. Het overkoepelend onderwerp van de drie symposia is de vraag ‘Wat is wetenschappelijke kwaliteit?’ In het eerste symposium wordt die vraag inhoudelijk benaderd. In het tweede symposium wordt de vraag gesteld hoe kwaliteit meetbaar gemaakt kan worden, en wat de voor- en nadelen van dat meetbaar maken zijn. In het derde symposium wordt ingegaan op de verhouding tussen wetenschappelijke kwaliteit en de publieke rol van wetenschap. Daar zal onder meer de vraag centraal staan onder welke voorwaarden participatie van niet-academische publieken bij het proces van onderzoek en onderwijs mede bepalend is voor wetenschappelijke kwaliteit. Hoe is het publiek zijn van wetenschap onderdeel van haar kwaliteit?
De Jonge Akademie zal daarnaast aansluiten bij de actualiteit, maar ook aandacht blijven geven aan onderwerpen die niet direct op de politieke agenda staan, maar deze plek wel verdienen. We zullen hiertoe standpunten formuleren en het geluid van De Jonge Akademie laten horen in een bondige en heldere stijl. Het doel van De Jonge Akademie is steeds om op constructieve wijze het geluid van de wetenschappelijke praktijk c.q. werkvloer te vertalen naar de relevante politieke en bestuursomgevingen. De Jonge Akademie wil in goed contact blijven staan beleidsmakers, bestuurders en parlementariërs in Den Haag door middel van het geven van reacties op beleidsstukken, het schrijven van opinies in de media, betrokkenheid bij adviescommissies en via contacten met politici en ambtenaren aan de hand van ad hoc voorliggende vragen.
Ook zal De Jonge Akademie zich met veel enthousiasme inzetten voor het mogelijke vervolgtraject van het project Parlement en Wetenschap, tezamen met VSNU, KNAW en NWO. Hierbij staat centraal om wetenschappelijke kennis een grotere rol te laten spelen in het parlementaire debat. Hiernaast zal zij haar netwerk van partners in de wetenschappelijke wereld (CvB’s, decanen, NWO, VSNU, PNN, Rathenau) nog proberen te verstevigen.
De Jonge Akademie zal in 2015 actief participeren in het Advies- en Verkenningenoverleg van de KNAW, waarin nieuwe lijnen worden uitgezet voor advisering op het terrein van wetenschapsbeleid en financiering ervan. Leden van De Jonge Akademie worden graag lid
8
van KNAW commissies en raden, waar zij het geluid van de jongere generatie topwetenschappers naar voren kunnen brengen.
De onderwerpen in 2015
Debat over de kwaliteit in de wetenschap Het is goed dat over wetenschap publiek gediscussieerd wordt, en de wetenschap is idealiter een vitaal onderdeel van een bredere publieke sfeer waar die discussie plaatsvindt. De Jonge Akademie is een platform voor zulke discussie. Het idee is daarom om in de komende jaren drie symposia te organiseren waarbinnen de vraag wat wetenschappelijke kwaliteit is onderzocht wordt met wetenschappers, stakeholders, journalisten en beleidsmakers. Hiervan zal het eerste symposium al in 2014 plaatsvinden. Al enige jaren is uitzonderlijk veel te doen over wetenschap en het wetenschapssysteem. Na een jaar van beleidsvisies zou het goed zijn ook een meer inhoudelijke bezinning op de kernvraag te faciliteren. Die vraag, waar uiteindelijk alles om draait in zowel de wetenschap als in de verhouding tussen wetenschap en de rest van de maatschappij, is: Wat is wetenschappelijke kwaliteit? Binnen de wetenschap zelf blijven schaalvergroting (‘Big Science’) en internationalisering druk uitoefenen op bestaande opvattingen van kwaliteit. Discussies over fraude blijven vaag over wat wel en niet geoorloofd is, en over welke vormen van databehandeling compatibel zijn met wetenschappelijke kwaliteit en welke niet. Ook vragen over de ‘maatschappelijke programmering’ van onderzoek en de publieke relevantie van wetenschap beginnen bij de vraag wat kwaliteit is, en voor wie. De Jonge Akademie zal in de jaren 2014 tot 2016 drie symposia organiseren rond de vraag ‘Wat is wetenschappelijke kwaliteit?’ Deze overkoepelende vraag omvat drie typen vragen die in de drie voorgestelde symposia aan bod komen. o De eerste, die al in 2014 zal plaatsvinden, zal zich toespitsen op het ontstaan van wetenschappelijke kwaliteit, met vragen rondom de inhoud van het wetenschappelijk proces. Bijvoorbeeld: Hoe komt ‘kwaliteit’ binnen de wetenschap tot stand? Welke concepten en welke instrumenten bestaan binnen de wetenschap om kwaliteit te (h)erkennen? o Het tweede symposium in 2015 zal zich richten op de evaluatie van wetenschappelijke kwaliteit met vragen over beoordelingssystemen, zoals: Hoe verhoudt kwaliteit zich tot kwantiteit? Is kwaliteit te kwantificeren? Kunnen over kwaliteit algemene uitspraken gedaan worden, of is het gebonden aan tijd, discipline, praktijk of zelfs situatie? o Het derde symposium zal gaan over: Kwaliteit voor wie? De verhouding tussen wetenschap en haar publieken. Te denken valt aan vragen als: Welke kwaliteiten heeft wetenschap voor welke publieken? Moeten publieken betrokken worden bij de inrichting van wetenschappelijk onderzoek, en zo ja, hoe? Wat is de relatie tussen wetenschappelijke kwaliteit en de sociale relevantie van wetenschap? Is wetenschappelijke kwaliteit gebaat bij een sterke koppeling tussen onderzoek en onderwijs? Loopbaanbeleid Loopbaanbeleid blijft een onderwerp dat structurele aandacht verdient van De Jonge Akademie. Het advies van De Jonge Akademie Rendement van Talent uit 2010 zal hiertoe nog steeds worden uitgedragen bij gesprekken in Den Haag en bij het spreken met de CvB’s van universiteiten en andere gelegenheden. Kwaliteit van promotietrajecten en carrièreperspectieven van Jonge onderzoekers zal hierbij de speciale aandacht van De Jonge Akademie hebben.
9
Open Access Eigenlijk is Open Access iets wat iedereen wil. De vraag is wanneer en hoe dit bereikt kan worden tegen de huidige conventies in? Rekening moet worden gehouden met de verschillen en mogelijkheden per vakgebied. Er zijn verschillende modellen voor Open Access, met elk eigen voor- en nadelen, zoals Green Open Access en Gold Open Access. Staatssecretaris Dekker heeft november 2013 aangegeven voor Gold Open Access te willen kiezen. Ministerie van OCW heeft zich uitgesproken voor Belangrijk is de koppeling aan Open Data en digitale duurzaamheid. Bij open access rondom data speelt dat nog lang niet alle voorwaarden wordt voldaan om dit goed te kunnen doen. Een probleem is bijvoorbeeld dat de standaarden op het gebied van Open Data nog verder ontwikkeld moeten worden.
Valorisatie en Innovatie De Jonge Akademie zal het beleid en de ontwikkelingen op het terrein van innovatie en valorisatie nauwlettend volgen en waar zij dit van belang vindt standpunten innemen en uitdragen. Ook zal De Jonge Akademie gericht deelnemen aan activiteiten van derden op dit gebied.
Wetenschapsfinanciering De financiering van het wetenschapssysteem in Nederland is een onderwerp dat bij De Jonge Akademie hoog op de agenda staat. De Jonge Akademie heeft hierbij grote zorgen over de impact van het topsectorenbeleid op de fundamentele, ongebonden wetenschap. De ruimte voor ongebonden onderzoek, vooral binnen de vrije competitie van NWO, is door de financiering van het topsectorenbeleid op een onaanvaardbare manier verkleind. Het pleiten voor meer ruimte voor ongebonden nieuwsgierigheid gedreven onderzoek zal De Jonge Akademie voortzetten.
Visie van De Jonge Akademie op wetenschapsbeleid In 2014 heeft De Jonge Akademie haar visie op het gebied van wetenschapsbeleid samengevat in een visiedocument. Dit visiedocument zal up-to-date gehouden worden aan de hand van nieuwe standpunten die De Jonge Akademie inneemt.
10
4. Tracé Wetenschap en Maatschappij (W&M)
De meeste mensen weten weinig van de resultaten die worden geboekt binnen het wetenschappelijk onderzoek en vaak nog minder over het proces van het doen van onderzoek. Ook beseffen veel mensen nauwelijks welke impact het wetenschappelijk onderzoek heeft en kan hebben op hun dagelijks leven. De wijdverbreide toepassing van wetenschappelijke kennis en haar rol in politiek en beleid maakt het noodzakelijk dat iedereen op de hoogte is van wetenschappelijke resultaten en een gefundeerde mening kan vormen over de invloed van wetenschap in het persoonlijke leven en de samenleving als geheel. Het is daarom waardevol om wetenschappelijke inzichten naar de samenleving uit te dragen (zie ook het advies van De Jonge Akademie, Tussen Onderzoek en Samenleving).
Doelstelling van het tracé Wetenschap en Maatschappij (W&M) is de kennis van en de belangstelling voor wetenschap te vergroten in de samenleving. Deze doelstelling is vooral gekozen omdat De Jonge Akademie ervan overtuigd is dat wetenschap belangrijk en interessant is voor iedereen. De doelgroep voor dit tracé bestaat dan ook uit het brede publiek in Nederland en beperkt zich voor De Jonge Akademie dus niet tot de al in wetenschap geïnteresseerde lezer van wetenschapsbijlages en opiniebladen. Op het gebied van wetenschapscommunicatie worden veel activiteiten door partners georganiseerd. De Jonge Akademie probeert waar mogelijk en relevant aan te sluiten bij activiteiten van anderen en evenementen te ondersteunen overal in het land.
Activiteiten in 2015
W&M strategie ontwikkeling Gezien de vele verzoeken uit de verschillende gremia (o.a. media, festivals, musea, onderwijs) en de breedte van activiteiten binnen dit tracé zal er opnieuw worden nagedacht over een strategie gericht op de verschillende gremia. Na een serie duidelijke en succesvolle initiatieven vanuit dit tracé (Kennis op straat, Moendoes/Mundus, De Jonge Akademie on Wheels), hebben we in 2014 juist aangesloten bij initiatieven van anderen. De vraag is hoe we vanuit De Jonge Akademie het beste het proces van de wetenschap als ook de impact van de wetenschap op de samenleving kunnen overbrengen en tegelijkertijd zorgen dat we als De Jonge Akademie herkenbaar zijn en de hoeveelheid werk beheersbaar blijft. In 2015 willen we een strategie uitwerken en toepassen. Op deze manier is er zicht op hoeveel enthousiasme en ruimte er is voor het ontwikkelen van nieuwe initiatieven.
Samenwerking met mediapartijen Er zijn verschillende partijen die met De Jonge Akademie structureel willen samenwerken, zoals de NOS op het gebied van zomercolumns, Kennislink , New Scientist en SciencePalooza. Vooral ook programma’s met een voor wetenschap minder vanzelfsprekend publiek, zoals RTL Late Night of Jinek op Zondag zijn interessant voor De Jonge Akademie. Sinds 2014 werken we samen met EenVandaag (Radio 1). Elke woensdag bespreekt een DJA lid dat een actualiteit uit de wetenschap, al of niet in relatie tot het eigen onderzoek. We willen kijken of we deze samenwerking in 2015 zullen voortzetten. De Jonge Akademie is hiernaast ook gevraagd om na te denken over nieuwe programmaformats rondom wetenschap in de media. Hier werkt De Jonge Akademie graag aan mee.
11
Mediatraining Er komen veel mediaverzoeken binnen voor leden van De Jonge Akademie. Zeker voor nieuwe lichtingen die nog geen mediatraining hebben gehad, zou het goed zijn een aparte bijeenkomst te organiseren rondom mediatraining.
Festivals De Jonge Akademie heeft de afgelopen twee jaar meegewerkt aan Summerlabb. Hierbij kunnen activiteiten rondom wetenschap worden gepresenteerd op verschillende festivals, zoals Extrema Outdoor, Wereldhavenfestival en Noorderslag in Groningen. Het is hiermee mogelijk om een breed publiek van vaak jongeren op een interactieve manier te bereiken. Ook voor andere festivals wordt De Jonge Akademie regelmatig gevraagd om lezingen te geven. We zullen evalueren, ook in het kader van de W&M-strategie, of we het deelnemen aan festivals willen voortzetten en zoja welke festivals hiervoor in aanmerking komen.
Voortzetting Kennis op straat De pilotfase van het project Kennis op Straat is achter de rug. Het is een project dat langzaam groeit en bekendheid krijgt. Het project zal worden voortgezet en steeds zal worden gekeken naar verbeterpunten of mogelijkheden om het project zichtbaar te maken en te promoten. Bij dit project probeert De Jonge Akademie door middel van korte lezingen, het bijzondere van wetenschap onder aandacht te brengen van wie wil. Een school kan een verzoek doen voor een lezing, maar ook een sportvereniging of een buurthuis. Voor de non-profit sector zijn aan de lezingen geen kosten verbonden (behalve de reiskosten van de spreker). Elke lezing is gekoppeld aan een voorwerp dat op de website wordt afgebeeld bij de samenvatting (bijvoorbeeld een bierflesje voor een verhaal over chemische processen of oude familiefoto's voor een lezing over familierelaties in de geschiedenis). Zo wordt wetenschap letterlijk zichtbaar en voelbaar! Daarmee willen we zowel het belang van wetenschap voor iedereen duidelijk maken, alsook de nieuwsgierige grondhouding en het enthousiasme van jonge wetenschappers overbrengen. Via een de website www.kennisopstraat.nl kan een lezing of een combinatie van lezingen worden besteld.
Stimulering voortzetting Expeditie Moendoes Het spel Moendoes is gericht op alle niveaus van de onderbouw van het voortgezet onderwijs en sinds 2013 ook voor de laatste groepen van het primair onderwijs. Het spel is ontwikkeld binnen het voorprogramma van De Jonge Akademie on Wheels en mede gefinancierd door SNS REAAL fonds en de KNAW. De visie achter het spel is dat het de werking van wetenschap in de meeste van haar facetten goed belicht, maar zich in een virtuele wereld afspeelt zodat niemand voorkennis heeft. Het kan binnen een lesuur worden gespeeld in een klas. Het is het eerste spel dat kinderen net zo leert te functioneren als wetenschappers. Dat komt neer op logisch nadenken, puzzelen; fouten maken en peer review, waarbij je andermans fouten corrigeert, detective spelen, experimenteren, samenwerken en concurreren en je resultaten bekend maken. In het spel komen alle wetenschapsgebieden naar voren: alfa, gamma en bèta. Voor 2015 is het doel dat Expeditie Moendoes gespeeld zal blijven worden. Dit kan door het onder te brengen bij de wetenschapsknooppunten, van waaruit dan ook Moendoes besteld kan worden. Hier wordt momenteel aan gewerkt. Mocht dit niet lukken, dan kan eventueel worden nagedacht over ook een herdruk via De Jonge Akademie. Het spel zal in ieder geval digitaal beschikbaar blijven via De Praktijk. Dit geldt ook voor het lesmateriaal dat destijds is ontwikkeld voor De Jonge Akademie on Wheels. Ook is in 2014 de Engelse vertaling Mundus beschikbaar gekomen (zie ook tracé internationalisering). Deze vertaling kan wellicht ook worden ingezet voor tweetalig onderwijs in Nederland.
12
Opnieuw opstarten serie korte boeiende video’s over onderzoek van leden van De Jonge Akademie In 2014/2015 zijn er weer FastFacts filmpjes verschenen. Dit succesvolle project uit eerdere jaren willen we nieuw leven inblazen. In 2014 zullen de eerste zes filmpjes geproduceerd gaan worden. Belangrijkste doel is het slaan van een brug naar de samenleving, door wetenschap op een aantrekkelijke wijze te presenteren. De doelgroep is breed, van journalist, beleidsmedewerker, bedrijfsleven, tot student of patiënt. De video’s zijn bereikbaar en begrijpelijk voor iedereen via veel verschillende websites. Het project komt de zichtbaarheid van de wetenschapper, maar ook de zichtbaarheid en naamsbekendheid van De Jonge Akademie, ten goede. Naar de video’s kijken tussen de 2000 en 6000 mensen. Voortzetting Faces of Science in samenwerking met de KNAW De Jonge Akademie zal ook in 2015 kandidaten nomineren voor Faces of Science en waar mogelijk een bijdrage leveren aan dit project. Het project is eind vorig jaar succesvol gestart en inmiddels hebben duizenden geïnteresseerden een bezoek gebracht aan de website. Faces of Science is bedoeld om scholieren en studenten kennis te laten maken met de wereld van promovendi en te enthousiasmeren voor de wetenschap. Het biedt de promovendus de kans om zichzelf en zijn of haar onderzoek op allerlei manieren te presenteren. Faces of Science is een online-omgeving waar bezoekers aan de hand van filmpjes, blogs en andere informatie over het onderzoek een kijkje in de wereld van de onderzoeker krijgen. Promovendi nemen de bezoekers mee op een digitale reis naar hun onderzoek, waardoor zij terecht kunnen komen in bijvoorbeeld een laboratorium, een bibliotheek of op een bijzondere locatie ergens in de wereld. Dit project wordt gefinancierd door de wetenschappelijke auteurs van Elsevier Science, ondersteund door Lira Auteursfonds Reprorecht.
13
5. Tracé Internationalisering (I) Wetenschap heeft een internationaal karakter en houdt zich niet aan grenzen. In september 2013 is besloten om het tracé internationalisering op te richten. In november 2013 is dit tracé voor de eerste keer bijeengekomen op de ledenbijeenkomst en zal in 2014 het eerste volledige jaar achter de rug hebben. De Jonge Akademie wil niet alleen over de grenzen van disciplines heenkijken, maar zeker ook over landgrenzen. Dit tracé heeft als doelstelling internationale samenwerking met andere jonge akademies en internationale organisaties op het gebied van wetenschap, zoals de Global Young Academy (GYA), het World Economic Forum (WEF), het InterAcademy Council (IAC) en InterAcademy Panel (IAP), de Europese Commissie en Europese organisaties. Zij wil openstaan voor contacten met wetenschappers wereldwijd. Dit tracé wil De Jonge Akademie een internationaal gezicht te geven en kijken hoe vanuit Nederland een internationale of Europese bijdrage kan worden geleverd. In 2015 willen we werken aan de verdere groei van dit tracé en zijn activiteiten. Samenwerking met de andere drie tracés, waar veel van de activiteiten van De Jonge Akademie plaatsvinden, is bij dit tracé belangrijk.
Activiteiten in 2015
Informatievoorziening vanuit De Jonge Akademie versterken In 2014 zijn voor het eerst korte nieuwsbrieven verschenen van activiteiten van De Jonge Akademie om te laten zien wat De Jonge Akademie doet en op welke wijze. Dit kan inspirerend zijn voor andere landen. We zullen dit evalueren en hier bij voldoende belangstelling mee doorgaan. Ook de Engelse website zou mogelijk nog verbeterd kunnen worden. Eventueel kan een Engelstalige video worden ontwikkeld over wat De Jonge Akademie is en doet, wellicht ook als jubileumactiviteit. Omgekeerd is het natuurlijk belangrijk om op de hoogte te raken van en geïnspireerd te worden door activiteiten van andere Jonge Akademies en de Global Young Academy.
Samenwerking met andere Jonge Akademies en internationale organisaties wereldwijd Belangrijk is het verder opbouwen van contacten met andere Jonge Akademies, uitwisselen van ervaringen en expertise en het opzetten van gezamenlijke activiteiten met Jonge Akademies en internationale wetenschappelijk organisaties, onder andere op het gebied van wetenschap en maatschappij. Hiervoor zal het bijwonen van bijeenkomsten door leden van De Jonge Akademie aan internationale organisaties, zoals IAP, Aziatische en Afrikaanse Akademies van Wetenschap en andere Jonge Akademies gestimuleerd worden. Met de GYA wordt nagedacht om een guideline op te zetten met informatie voor buitenlandse onderzoekers in verschillende landen, over wat je bijvoorbeeld moet weten over het wetenschappelijk systeem en cultuur in een land. Het wetenschapsspel Mundus is een voorbeeld van een project dat andere (Jonge) Akademies en/of wetenschappelijke organisaties kunnen overnemen van Nederland. Het is een internationaal visitiekaartje voor De Jonge Akademie. Via de Global Young Academy (Zuid-Afrika en Chili) en het IAP (Korea, Thailand) is al de nodige aandacht besteed aan Mundus. Steeds zal bij nieuwe activiteiten van De Jonge Akademie worden nagedacht of deze activiteit ook interessant kan zijn voor deelname van wetenschappers uit andere landen en/of wellicht als inspiratiebron kan dienen voor andere landen.
14
Samenwerking binnen Europa, gericht o.a. op het beïnvloeden van Europees beleid Specifiek is het netwerk met andere Europese Jonge Akademies van belang voor het opzetten van activiteiten in Europees verband, onder andere op het gebied van wetenschapsbeleid, waar de Europese invloed toeneemt. De Jonge Akademie wil beter op de hoogte raken van hoe Europees Wetenschapsbeleid tot stand komt en hier de stem van jonge onderzoekers laten horen. In het najaar van 2014 of begin 2015 zal een kennismakingsbijeenkomst in Brussel georganiseerd worden, waarbij onder andere een bezoek zal worden gebracht aan de Europese Commissie. In juni 2015 zal de uitreiking zijn van de Europese Prijsvraag: Who Gets Carried Away by Europe? Deze is opgezet in samenwerking met andere Europese Jonge Akademies.
Publiceren rondom het onderwerp internationalisering en Europa In mei 2014 is er een interview verschenen in het Financieele Dagblad om in te zetten op innovatie en creativiteit rondom het EU-voorzitterschap in 2016. In 2015 willen we kijken wat actuele onderwerpen zijn om over te publiceren in de Nederlandse media, onder andere op het gebied van Europees wetenschapsbeleid. Hiernaast wordt nagedacht over het schrijven van een column over wat er aantrekkelijk/onaantrekkelijk is voor wetenschappers aan Nederland. Mogelijk wordt hiermee al gestart in 2014.
15
6. Commissies van De Jonge Akademie
6.1
6.2
Er zijn in 2015 twee vaste commissies voor De Jonge Akademie. Hiernaast zal er in ieder geval een jubileumcommissie actief zijn.
DJA Beurzencommissie
De DJA Beurzencommissie is verantwoordelijk voor het toekennen van een gelimiteerde hoeveelheid grotere beurzen (budget 100.000 € per jaar). Haar belangrijkste taak is het selecteren van voorstellen die in aanmerking komen voor een DJA-beurs. Het beurzenprogramma is herzien in 2012. Het DJA beurzenprogramma biedt steeds goede kansen om samenwerkingsverbanden tussen leden van Jonge Akademie onderling te stimuleren.
De DJA Beurzencommissie en het bestuur brengen de mogelijkheden van het DJAbeurzenprogramma actief bij haar leden onder de aandacht. Via internet worden de projecten en de resultaten van de projecten die voortkomen uit de toegekende DJA Beurzen zichtbaar gemaakt. Bij de plenaire vergadering wordt er als mogelijk aandacht besteed aan de ideeën rondom DJA Beursprojecten en uitwisseling van ideeën.
Selectiecommissie
De selectiecommissie draagt jaarlijks zorg voor de zorgvuldige selectie van nieuwe Jonge Akademieleden en zal het nominatie- en selectieproces achteraf evalueren en mogelijke verbeteringen voordragen.
16
7.
Communicatie
Ten aanzien van de communicatie naar buiten werkt De Jonge Akademie nauw samen met de afdeling Communicatie van de KNAW. Het gaat hierbij vooral om de communicatie rondom de in het werkplan genoemde algemene activiteiten en de activiteiten binnen de vier tracés. De vastgestelde uitgangspunten en doelstellingen uit voorgaande jaren blijven in 2015 van kracht (zie positionering, bijlage C). De Jonge Akademie zal er aan werken een aantal doelstellingen op communicatiegebied verder te verwezenlijken:
• •
•
• • •
Extern: Neerzetten van duidelijk, herkenbaar beeld van De Jonge Akademie en haar activiteiten naar organisaties binnen overheid, wetenschap en maatschappij. Optimaliseren van bereik en zeggingskracht van activiteiten van De Jonge Akademie in elk tracé (aantal en kwaliteit deelnemers, genereren media spin off en dergelijke) door heldere formulering van de boodschap, keuze van doelgroepen en juiste inzet van communicatiemiddelen; Uitdragen van een realistisch beeld van wetenschap als interessant, zinvol en uitdagend ‘mensenwerk’ naar een breed publiek (jongeren en volwassenen) Intern: Optimaliseren van informatie over en inhoud van activiteiten voor leden van De Jonge Akademie Doorontwikkelen van het alumnibeleid De Jonge Akademie Optimaliseren van informatie over visie en activiteiten van De Jonge Akademie voor KNAW (leden, Bureaumedewerkers, KNAW- instituten).
Waar nodig wordt een communicatieplan per activiteit opgesteld. Elk plan omvat nadrukkelijk meer dan mediabewerking/publiciteit, maar impliceert van meet af aan nadenken over doelgroepen, boodschap en communicatiemiddelen in samenwerking met afdeling communicatie. In dit verband wordt de afdeling communicatie van de KNAW steeds in een vroeg stadium betrokken bij de vorming van ideeën over nieuwe activiteiten en de uitvoering daarvan. Hierbij zal ook steeds aandacht worden besteed aan de mogelijkheden van Twitter en Facebook en andere sociale media. Hiernaast zal vanuit afdeling communicatie en het secretariaat van De Jonge Akademie steeds gekeken worden naar het signaleren van mogelijkheden voor en stimuleren van bijdragen van leden van De Jonge Akademie in veel gelezen/bekeken publieksmedia (interviews, gastcolumns, et cetera) en het meedenken over (nieuwe) (rtv) formats.
17
Bijlage A: Organisatiestructuur De Jonge Akademie Organogram De Jonge Akademie
18
Bijlage B: Tijdslijn activiteitenoverzicht 2015
Maand
Deze tijdslijn geeft een beeld van de activiteiten die al zijn in te plannen voor De Jonge Akademie.
Ledenvergaderingen
Nieuwe leden & selectiecommissie
Cyclus jaarstukken
Commissie DJA- Beurzen Activiteiten
Januari
29 januari 2015
12 januari 2015 Welkom bestuur nieuwe leden + foto’s & voorbereidingen installatievergad ering
Februari
Maart
april
26 maart: Installatie nieuwe leden, ledengids
1 april: ingang lidmaatschap DJA; Start indiening aanbevelingen voor kandidaatstelling DJA
Donderdag 26 maart 2015
Voor 1 april: Jaarverslag 2014
1 april: bestuurswisseling
Mei
Ledenweeke nd, 5/6 juni of vrijdag/zater dag 12/13 juni 2015
Conceptbegroting 2016 goedkeuren op ledenvergad ering Deadline 1e ronde: 15 mei
juni
juli
augustus
september Ma 21 september 2015
1 juli: deadline indienen aanbevelingen DJA
november
Do 19 november 2015
december
Selectie nieuwe leden
LV september goedkeuring conceptwerk plan Toekenning beurzen
oktober
Voor 1 oktober bij KNAW: def. Werkplan Deadline 2e ronde, 15 november
Toekenning beurzen
Bijlage C: Positionering Wat stralen we uit?
De Jonge Akademie wil zich profileren als een dynamisch, creatief en innovatief platform van jonge topwetenschappers met visie op wetenschap en wetenschapsbeleid, die (daartoe) inspirerende en uitdagende activiteiten organiseert voor verschillende doelgroepen en naar een breed publiek een realistisch beeld van wetenschap uitdraagt als interessant, zinvol en uitdagend ‘mensenwerk’.
Toon
Helder, toegankelijk, luchtig waar mogelijk, maar altijd met autoriteit, gebaseerd op persoonlijke kennis van (de problematiek) van het werkveld en de erkende kwaliteit van het wetenschappelijke werk.
Doelgroepen
Wie willen we bereiken? Hierin is onderscheid te maken in primaire interne en externe doelgroepen en intermediaire doelgroepen.
• • • • • • • •
• • •
•
Primaire doelgroepen extern: ministers en beleidsambtenaren (vooral Ministerie OCW en EZ); (Koepel)organisaties kennisveld: IP, NWO, VSNU en anderen; Politici, leden Tweede en Eerste kamer andere (jonge) getalenteerde wetenschappers (onder andere NWO-Vernieuwingsimpulslaureaten, ERC- en EURYI-laureaten); Jonge Akademies wereldwijd, al dan niet in oprichting; Global Young Academy & Young ERAB (niet-officiële groep van jonge wetenschappers met adviesfunctie over EU-onderzoeksbeleid) leerlingen van het basisonderwijs en voortgezet onderwijs in brede zin (van VMBO tot gymnasium); breed publiek van volwassenen. Primaire doelgroepen intern: Leden van De Jonge Akademie; Oud-leden van De Jonge Akademie; KNAW (leden, bureau, instituten).
Intermediaire doelgroepen: media (kranten, tijdschriften, RTV, websites et cetera)
