Jaarverslag 2013 Openbaar Primair Onderwijs Menterwolde, Stadskanaal en Veendam

Jaarverslag 2013

“Openbaar Primair Onderwijs Menterwolde, Stadskanaal en Veendam”

Hoogveen 1, 9501 XK Stadskanaal Postbus 310, 9500 AH Stadskanaal (0599) 696 390 [email protected] www.opron.nl

Jaa

VOORWOORD Met dit jaarverslag legt Scholengroep OPRON verantwoording af over de ontwikkelingen en de behaalde resultaten in het jaar 2013. Het verslag geeft een overzicht van de belangrijkste onderwerpen die in het verslagjaar aan de orde zijn geweest. Tegelijkertijd dient dit verslag als sociaal jaarverslag. Naast de kwaliteit van het onderwijs waren de ontwikkelingen rondom de bestuurlijke inrichting een belangrijk thema voor Scholengroep OPRON. Dit heeft geresulteerd in de formalisering van het bestuursmodel Raad van Toezicht en College van Bestuur. De invoering van Passend onderwijs per 1 augustus 2014 vergt de nodige voorbereidingen. Niet meer de beperking, maar de onderwijsbehoefte van het kind komt centraal te staan. Nieuwe samenwerkingsverbanden, waarin we dit met elkaar moeten realiseren, zijn gevormd. Als Scholengroep OPRON participeren we actief in zowel het samenwerkingsverband voor het primair onderwijs als het samenwerkingsverband voor het voortgezet onderwijs. Dit laatste vanwege het feit dat de Margaretha Hardenbergschool een vso afdeling kent. Een ander belangrijk aandachtspunt in ons beleid is de daling van het aantal leerlingen als gevolg van de demografische ontwikkelingen. Samen met andere besturen van zowel openbare als bijzondere scholen zijn verkennende gesprekken gevoerd over hoe hierop een antwoord te geven. In dit kader zijn de gesprekken met het openbaar onderwijs Slochteren over een eventuele fusie in 2013 voortgezet. Met een mogelijke fusie beogen we ook in de komende jaren een stevige en stabiele organisatie neer te kunnen zetten. Een organisatie die de juiste antwoorden kan blijven geven op de toenemende bestuurlijke verantwoordelijkheden. Kwaliteit, krimp, passend onderwijs, het zijn maar enkele van de aspecten en terreinen die van ons de nodige aandacht hebben gevraagd en ook de komende tijd nog zullen vragen. Dit jaarverslag biedt u een overzicht. Werken aan al deze punten en de ontwikkeling van het onderwijs op onze scholen is een continu proces waaraan velen en ieder op zijn eigen wijze, binnen Scholengroep OPRON hebben bijgedragen. De Raad van Toezicht en het College van Bestuur zijn erkentelijk voor de inzet en de wijze waarop onze medewerkers, ouders en anderen zich sterk hebben gemaakt voor de kwaliteit van het onderwijs, het welzijn en een goede ontwikkeling van de aan ons toevertrouwde leerlingen. Daar doen we het voor.

Namens de Raad van Toezicht

Namens het College van Bestuur

G. Mulder

H.E. Oosterwijk

1

Jaa

INHOUD VOORWOORD .................................................................................................................................................................. 1 INHOUD ............................................................................................................................................................................ 2 INLEIDING ......................................................................................................................................................................... 4 Kernwaarden, missie en visie .......................................................................................................................................... 4 ORGANISATIE ................................................................................................................................................................... 5 Strategische partners ..................................................................................................................................................... 7 VAN BESTUUR NAAR RVT; VERSLAG VAN DE RAAD VAN TOEZICHT ............................................................................... 8 Code Goed Bestuur ........................................................................................................................................................ 9 BESTUURLIJKE ONTWIKKELINGEN ................................................................................................................................ 10 Kwaliteitszorg .............................................................................................................................................................. 10 Koersplan 2013-2015; doelstellingen en resultaten ....................................................................................................... 10 Fusie OPRON - OPOS................................................................................................................................................... 14 Bestuurlijk onderzoek .................................................................................................................................................. 14 Krimp en samenwerking met andere besturen.............................................................................................................. 14 Klachten ...................................................................................................................................................................... 15 ONDERWIJS .................................................................................................................................................................... 16 Opbrengsten ................................................................................................................................................................ 16 Kwaliteitszorg en interne audit ..................................................................................................................................... 18 Passend onderwijs........................................................................................................................................................ 18 PERSONEEL .................................................................................................................................................................... 20 Personeelbestand ........................................................................................................................................................ 20 Bestuursformatieplan................................................................................................................................................... 21 Functiemix ................................................................................................................................................................... 21 Invulling vacatures schooldirecties ............................................................................................................................... 22 Arbo en ziekteverzuim ................................................................................................................................................. 22 Risico Inventarisatie en Evaluatie .................................................................................................................................. 22 Professionalisering ....................................................................................................................................................... 22 Flankerend beleid ......................................................................................................................................................... 23 HUISVESTING EN FACILITAIRE ZAKEN ........................................................................................................................... 24 Onderhoud .................................................................................................................................................................. 24 Asbestsaneringen ........................................................................................................................................................ 25 Schades als gevolg van inbraak, vandalisme en diefstal ................................................................................................ 25 Verschillen gebouwafhankelijke baten en lasten. .......................................................................................................... 25 Capaciteit en ruimtebehoefte scholen. ......................................................................................................................... 26 Nieuwbouw o.b.s. Inspecteur Amerikaschool ............................................................................................................... 27 Vervanging meubilair (nog aanpassen) ......................................................................................................................... 27 FINANCIËN ...................................................................................................................................................................... 28 Exploitatierekening ...................................................................................................................................................... 28 Analyse verschillen begroting – jaarrekening 2013 ........................................................................................................ 29 Balans .......................................................................................................................................................................... 31 Kengetallen per balansdatum ....................................................................................................................................... 33 Treasury ....................................................................................................................................................................... 34 CONTINUITEITSPARAGRAAF.......................................................................................................................................... 36 Ontwikkelingen............................................................................................................................................................ 36 Risico ........................................................................................................................................................................... 36

2

Jaa Meerjaren exploitatiebegroting .....................................................................................................................................37 Meerjarenbalans ...........................................................................................................................................................37 Kengetallen.................................................................................................................................................................. 38 BIJLAGE 1. Scholen en aantal leerlingen ........................................................................................................................... 39 BIJLAGE 2. Jaarverslag AOS-PO Noord-Nederland 2012-2013 .......................................................................................... 40

3

Jaa

INLEIDING Scholengroep OPRON verzorgt het openbaar primair onderwijs in de gemeenten Menterwolde, Stadskanaal en Veendam. Tot Scholengroep OPRON behoren 20 openbare basisscholen in deze gemeenten, de speciale basisschool Wim Monnereau te Veendam en de school voor (voortgezet) speciaal onderwijs Margaretha Hardenberg te Veendam.

Kernwaarden, missie en visie Op onze openbare scholen is ieder kind welkom, ongeacht zijn of haar sociale, culturele of levensbeschouwelijke achtergrond. De openbare school leert kinderen van jongs af aan respect te hebben voor elkaars mening of overtuiging. Er wordt actief aandacht besteed aan de overeenkomsten en verschillen tussen kinderen, zonder voorkeur voor één bepaalde opvatting. De openbare school heeft aandacht voor én biedt ruimte aan ieder kind. Voor Scholengroep OPRON hebben we drie kernwaarden geformuleerd die de basis van ons handelen vormen. Verbinding Als openbaar onderwijs staan we midden in de samenleving en verbinden we ons aan de maatschappelijke omgeving. Verbinding is er ook in al onze doelstellingen. Uiteindelijk gaat het om de kwaliteit van het onderwijs. Doelbewust betrekken we alle belanghebbenden bij ons uiteindelijke doel, het zorgen voor kwalitatief goed onderwijs. Betrokkenheid en verantwoordelijkheid Veiligheid, vertrouwen, waardering, herkenning en erkenning zorgen voor betrokkenheid van ouders, leerkrachten en ondersteunend personeel, directies en bestuur. Het geven van verantwoordelijkheid voor je eigen werk leidt tot verhoogde betrokkenheid bij je eigen werk. Betrokkenheid en verantwoordelijkheid versterken elkaar en geven voldoening in het dagelijks werk. Resultaatgericht Als scholengroep hebben we hoge ambities en hoge verwachtingen, maar met oog voor de eigenheid van elk kind. We willen elk kind bieden wat het nodig heeft om zijn talenten te ontplooien, zodat het zo optimaal mogelijk voorbereid is op zijn toekomst.

Onze missie:

“het beste uit elk kind”

De kernwaarden en onze missie vormen het fundament van onze visie. Belangrijke aspecten daarbij zijn: Hoge ambities Elk kind hoort erbij

Respect en waardering Ouderbetrokkenheid Eenheid en verscheidenheid De school als middelpunt in de buurt

OPRON-scholen willen het maximale uit elk kind halen. Elk kind heeft recht op goed onderwijs. OPRON-scholen zijn ontmoetingsplaatsen voor kinderen en leerkrachten waarin we samen leren in een sfeer van veiligheid en geborgenheid. OPRON-scholen bieden leerlingen structuur. We hanteren duidelijke regels en afspraken. Pestgedrag wordt niet geaccepteerd. OPRON-scholen betrekken ouders nauw bij het onderwijs. Een goed contact tussen ouders en school is goed voor de leerlingen. OPRON-scholen vullen kwalitatief goed onderwijs op eigen wijze in, passend bij het pedagogisch en onderwijskundig concept. OPRON-scholen zijn een belangrijk onderdeel van de wijk, de buurt of het dorp.

Onze kernwaarden, missie en visie zijn uitgewerkt in het koersplan 2013-2015.

4

Jaa

ORGANISATIE De juridische structuur van Scholengroep OPRON is de stichtingsvorm. De structuur van de organisatie is in 2013 aangepast door de invoering van het model Raad van Toezicht – College van Bestuur. Daarmee is de scheiding van Bestuur en intern toezicht geformaliseerd.

College van Bestuur

gmr

Raad van Toezicht

stafbureau

werkgroepen

directieberaad

directie mr

directie mr

team

directie mr

team

directie mr

team

directie mr

team

team

Figuur 1. Organogram Scholengroep OPRON Raad van Toezicht Vanaf 2008 heeft het bestuur van Scholengroep OPRON gefunctioneerd als een toezichthoudend bestuur. In de Wet op primair onderwijs is vastgelegd dat er een vorm van scheiding intern toezicht – bestuur moet zijn. In 2012 is door het toenmalige bestuur aan de gemeenten voorgesteld in dit kader het model Raad van Toezicht – College van Bestuur in toe voeren. De keuze voor dit model was gebaseerd op het gegeven dat dit model het beste aansloot bij de bestaande situatie. Eind september 2013 was de besluitvormingsprocedure in alle drie de gemeenten afgerond door in te stemmen met de gewijzigde statuten en de benoeming van de leden van de Raad van Toezicht. De akte met daarin opgenomen de gewijzigde statuten is in december 2013 gepasseerd bij de notaris. Het functioneren en de werkzaamheden van de Raad van Toezicht zijn vastgelegd in het “Reglement Raad van Toezicht”. College van Bestuur Met de invoering van het model Raad van Toezicht – College van Bestuur in 2013 is de algemene directie omgevormd tot het College van Bestuur. Het College van Bestuur is daarmee het bevoegd gezag en eindverantwoordelijk voor de organisatie. In de statuten zijn de taken en verantwoordelijkheden van het College van Bestuur vastgelegd. Het College van Bestuur bestaat uit 2 personen die gezamenlijk verantwoordelijk zijn. De taken zijn als volgt verdeeld: H.E. Oosterwijk, voorzitter College van Bestuur personele zaken/personeelsbeleid, huisvesting en onderhoud drs. H. Poppen, lid College van Bestuur onderwijskundig beleid, financiën Het College van Bestuur voert het overleg met de gemeenschappelijke medezeggenschapsraad. Het functioneren en de werkzaamheden van het College van Bestuur zijn vastgelegd in het “Reglement College van Bestuur”.

5

Jaa Directies van de scholen De directeur van de school is belast met de algehele leiding van de school en legt verantwoording af aan het College van Bestuur. De taken en verantwoordelijkheden van de directies van de scholen zijn vastgelegd in het managementstatuut. Het managementstatuut is op alle scholen aanwezig. De directie wordt, afhankelijk van de schoolorganisatie en schoolgrootte, bij de uitvoering van de taken ondersteund door een adjunct, een managementteam of een interne begeleider. De directies zijn betrokken bij de ontwikkeling van het algemeen beleid. De directies adviseren de medezeggenschapsraden en voeren namens het bestuur het overleg met de medezeggenschapsraad van de school. Directieberaad Alle directeuren van de scholen maken deel uit van het directieberaad. Het directieberaad komt ongeveer één keer per zes weken bijeen. Deze vergaderingen worden geleid door een lid van het College van Bestuur. Het directieberaad adviseert het College van Bestuur over onderwijskundige, personele, financiële en beheersmatige zaken. Het directieberaad kan ook initiatieven nemen voor beleidsontwikkeling op het niveau van Scholengroep OPRON. Voorstellen worden uitgewerkt in werkgroepen. Werkgroepen Werkgroepen werken onderdelen van het strategisch beleid uit, bereiden beleidsnotities voor of zorgen voor de opzet, uitwerking en invoering van verbetertrajecten op OPRON niveau. De werkgroepen kunnen in aantal en samenstelling variëren. De werkgroepen zijn verantwoordelijk voor de terugkoppeling naar het directieberaad en het College van Bestuur. personeelsbeleid 1 fte Stafbureau formatie en rechtspositie 1 fte Het College van Bestuur en de schooldirecties worden financiën en huisvesting 1 fte ondersteund door het stafbureau, waarin het secretariaat administratieve ondersteuning 1,5 fte en specialistische taken rondom personele, financiële en huisvestingstaken zijn ondergebracht. Op het stafbureau zijn vijf medewerkers (4,5 fte) werkzaam. Het stafbureau is indertijd gestart met een omvang van 7 fte. De financiële, personele en salarisadministratie zijn uitbesteed aan de Onderwijs Service Groep (OSG) in Assen. OSG stelt drie keer per jaar een financiële managementrapportage op. Geconstateerd moet worden dat de huidige beperkte omvang van de ondersteuning knelt, mede onder druk van de toenemende bestuurlijke verantwoordelijkheid voor de kwaliteit van het onderwijs. Gemeenschappelijke medezeggenschapsraad Oudergeleding Personeelsgeleding De Gemeenschappelijke Dhr. E. Hut (vz) Dhr. H. Lubben (penningm.) Medezeggenschapsraad (GMR) is de Vacature (secr.) Dhr. E. Klunder bovenschoolse variant van de Dhr. M. Assink Dhr. B. Lutgert Medezeggenschapsraad die verbonden is aan Dhr. R. Stuivenberg Mevr. A. Hulshof elke school. De GMR buigt zich over Mevr. C. Eling Dhr. F de Jager aangelegenheden die gelden voor alle scholen Mevr. J. Beikes Mevr. J. Harkema die onder Scholengroep OPRON vallen en Leden GMR per 31-12-2013 beslist mee over belangrijke zaken op schooloverstijgend niveau, zoals het bestuursformatieplan, personeelsbeleidsplan, strategisch beleidsplan. Daarnaast heeft de GMR recht van advies ten aanzien van In 2013 zijn o.a. de volgende bijvoorbeeld de begroting, het vakantierooster, duurzame onderwerpen aan de orde geweest: samenwerking met een andere instelling, etc. De bevoegdheden vakantierooster 2013-2014, van de (G)MR zijn opgenomen in het bestuursformatieplan 2013-2014, medezeggenschapsreglement. Het reglement is aangepast op zorgplannen van de 1 januari 2012 als gevolg van wijzigingen in de Wet op de samenwerkingsverbanden Weer samen medezeggenschap. naar school, afvloeiingslijst, strategisch De GMR bestaat uit 12 personen: 6 ouders en 6 personeelsleden. beleid 2013-2015, jaarrekening 2012, De GMR vergadert in principe elke maand. De vergaderingen zijn samenwerking/fusie OPRON-OPOS, in beginsel openbaar. Het College van Bestuur is de passend onderwijs. gesprekspartner van de GMR. Een lid van het College van Bestuur is bij de vergadering aanwezig.

6

Jaa We streven er naar de GMR niet alleen in de fase van advies en/of instemming te betrekken, maar ook bij de ontwikkeling van beleid.Omdat niet elke MR vertegenwoordigd is in de GMR organiseert de GMR één of twee keer per jaar een gezamenlijke avond met de medezeggenschapsraden.Ook nodigt de GMR één keer per jaar de Raad van Toezicht uit voor een overleg.

Strategische partners Scholengroep OPRON neemt deel aan diverse netwerken in de gemeenten, de regio, de provincie of op landelijk niveau. Met de gemeenten vindt jaarlijks het overleg plaats in het LEA (Lokaal Educatieve Agenda). Onderwerpen van overleg zijn het lokaal onderwijs en jeugdbeleid. Daarnaast is er het OOGO (Op Overeenstemming Gericht Overleg). In dit overleg komen de zaken met betrekking tot de huisvesting aan de orde. In 2013 heeft het College van Bestuur van Scholengroep OPRON actief geparticipeerd in het Bovenschools Directie Overleg Groningen (BDOG), het overleg over het kwaliteitsakkoord provincie Groningen,de samenwerkingsverbanden “Passend Onderwijs Groningen” voor zowel het primair onderwijs als voor het voortgezet onderwijs en de arbeidsvoorwaardencommissie van de PO-raad. Partners voor- en vroegschoolse educatie Als scholengroep zijn we proactief in de samenwerking met de voorschoolse voorzieningen. Met de organisaties voor peuterspeelzaalwerk in de drie gemeenten zijn convenanten afgesloten om deze samenwerking structureel vorm te geven. Twee zaken vinden we daarbij van belang voor een goede ontwikkeling van de kinderen: een goede overdracht en de inhoudelijke afstemming. In de gemeente Stadskanaal zijn we actief betrokken bij een werkgroep die zich met de overdracht en de inhoudelijke afstemming bezig houdt. In deze werkgroep zitten vertegenwoordigers van de peuterspeelzaal, de basisscholen en een organisatie voor kinderopvang. Ook de gemeente Stadskanaal is hierbij betrokken. In de gemeente Veendam was het gemeentelijk beleid rondom de voor- en vroegschoolse periode nogal in beweging. Inmiddels is er een breed overleg opgestart om te komen tot een goede samenwerking. Aan dit overleg nemen meerdere OPRON-scholen deel. In de gemeente Menterwolde zijn er op schoolniveau goede contacten met de organisaties voor peuterspeelzaalwerk en kinderopvang. Samenwerkingsverbanden Weer Samen naar School Scholengroep OPRON maakt deel uit van het WSNS samenwerkingsverband Stadskanaal e.o. en het WSNS samenwerkingsverband Veendam. Scholengroep OPRON wordt in het bestuur van beide samenwerkingsverbanden vertegenwoordigd door een lid van het College van Bestuur. Regionaal Expertise Centrum De bij Scholengroep OPRON behorende school voor speciaal onderwijs Margaretha Hardenberg maakt deel uit van het Regionaal Expertise Centrum (REC). Het REC is een federatief verband van alle scholen voor speciaal onderwijs van zogenaamde cluster drie scholen (scholen voor lichamelijk en verstandelijk gehandicapte leerlingen). Het OPRON-bestuur is in het federatief bestuur vertegenwoordigd door een lid van het College van Bestuur. Picto Een aantal schoolbesturen in onze regio heeft de krachten gebundeld op het gebied van ICT (beheer en beleid). Hiervoor zijn we samen met de deelnemende besturen een overeenkomst kosten voor gemene rekening aangegaan onder de naam Picto (Platform Informatie en Communicatietechnologie). Doelstelling is het gezamenlijk uitvoeren van het systeembeheer en het stimuleren van het gebruik van ICT. Het OPRON bestuur is in het bestuur van Picto vertegenwoordigd door een lid van het College van Bestuur. Academische Opleidingsschool Noord Nederland O.b.s Westerschool te Wildervank participeert in de Academische Opleidingsschool Noord Nederland. In dit verband werken een aantal basisscholen in Groningen en Drenthe samen met de Hanzehogeschool (PABO) en het Universitair Opleidingscentrum Groningen aan de opleiding van studenten. Deze toekomstige collega’s worden niet alleen opgeleid tot leerkracht basisonderwijs, maar leren ook praktijkgericht onderzoek te doen en dragen daarmee bij aan de schoolontwikkeling. Scholengroep OPRON is penvoerder van de Academische Opleidingsschool Noord Nederland. Meer inhoudelijke informatie is te vinden in bijlage 2.

7

Jaa

VAN BESTUUR NAAR RVT; VERSLAG VAN DE RAAD VAN TOEZICHT In 2013 is de verplichte scheiding bestuur – intern toezicht gerealiseerd. Daarmee is de werkwijze zoals die vanaf 2008 al was toegepast geformaliseerd. In 2012 had het toenmalige bestuur een voorstel voor invoering van het model Raad van Toezicht – College van Bestuur en gewijzigde statuten ingediend bij de drie gemeenten. In september 2013 was de besluitvorming binnen de gemeenten uiteindelijk afgerond. Gelijktijdig met de instemming van de gemeenteraden met de gewijzigde statuten zijn de huidige zes leden van de Raad van Toezicht benoemd. Dhr. G. Mulder (voorzitter) De akte met daarin opgenomen de gewijzigde statuten is Mevr. H. G. Schuringa (secretaris) begin december 2013 bij de notaris gepasseerd. De Raad van Toezicht heeft daarop conform de nieuwe Dhr. J. Blaauw (penningmeester) statuten de leden van het algemeen management Dhr. W.H. Stokroos benoemd tot College van Bestuur. De Raad van Toezicht Dhr. J.H.L. de Vreede vervult formeel het werkgeverschap van het College van Dhr. H. de Weerd Bestuur. Leden Raad van Toezicht per 31 december 2013

Het rapport van de onderwijsinspectie ten aanzien van het onderzoek naar het bestuurlijk handelen was voor het bestuur / de Raad van Toezicht aanleiding om de daarin genoemde verbeterpunten en aandachtspunten met verve aan te pakken. Meerdere van de genoemde punten waren al opgenomen in het in 2012 ontwikkelde en begin 2013 vastgestelde strategisch beleidsplan. In dit jaarverslag zijn de doelen zoals die zijn opgenomen in het strategisch beleidsplan en de bereikte resultaten bij de verschillende hoofdstukken vermeld. In november 2013 heeft de inspectie een afsluitend onderzoek uitgevoerd. De algemene conclusie van de inspectie was dat Raad van Toezicht en College van Bestuur overtuigend hebben laten zien dat gewerkt is aan de drie door de inspectie genoemde verbeterpunten, een conclusie waar we tevreden over kunnen zijn. Het zou de onderwijsinspectie niet zijn om ondanks deze conclusie alsnog een aantal aanbevelingen te doen. In 2014 zullen we deze aandachtspunten verder bij het door ons te ontwikkelen beleid betrekken. De Raad van Toezicht en het College van Bestuur hebben in gezamenlijkheid in 2013 8 keer vergaderd. Agendapunten waren o.a.: o begroting en jaarrekening o integrale managementrapportages o onderzoek fusie OPRON - OPOS o strategisch beleidsplan 2013 – 2015 o treasury statuut o verkennend onderzoek Oost Groningen o schoolbezoeken

o jaarverslag 2012 o tussentijdse en eindresultaten o verzuimcijfers en verzuimbeleid o bestuursformatieplan

o benoeming CvB o cao primair onderwijs en bestuurders o scheiding bestuur en toezicht o krimp en huisvesting

o contract accountant o flankerend beleid

o klachtenregeling o exploitatielasten per school

Het bestuur / de Raad van Toezicht heeft in de tweede helft van 2013 zijn eigen functioneren geëvalueerd. Punten die daarbij aan de orde zijn gekomen zijn o.a.  De balans tussen afstand houden en betrokken zijn.  Is de informatie die de Raad van Toezicht ontvangt en verkrijgt voldoende?  Kan in de huidige samenstelling de Raad van Toezicht voldoen aan haar taken en verantwoordelijkheden?  Het samenspel van de RvT en het CvB en de wederzijdse verwachtingen. De Raad van Toezicht is tevreden over het samenspel met het College van Bestuur en is van mening dat de informatie die zij krijgt vanuit het CvB voldoende en adequaat is. De leden van de RvT voldoen aan het profiel zoals dat is opgesteld. De RvT bestaat uit leden met ervaring en deskundigheid op het bestuurlijk vlak en inhoudelijke aspecten. Het blijft de kunst om voortdurend het evenwicht te vinden tussen afstand houden om het intern toezicht op een verantwoorde wijze uit te voeren en betrokkenheid te laten zien. Afgesproken is dat het jaarlijks contact met de gemeenschappelijke medezeggenschapsraad nieuw leven in moet worden geblazen en dat de leden van de Raad van Toezicht jaarlijks een aantal scholen bezoeken, enerzijds om betrokkenheid te laten zien, anderzijds om via deze weg op de hoogte te blijven van het reilen en zeilen op de scholen. Daarmee is in 2013 een hernieuwde start gemaakt. De Raad van Toezicht heeft in kleine groepen het

8

Jaa merendeel van de scholen bezocht en gesproken met de directies van de scholen. De bevindingen zijn begin 2014 besproken in een vergadering van de Raad van Toezicht. De leden van de Raad van Toezicht het bestuur krijgen jaarlijks een beperkte onkostenvergoeding, variërend van €650 voor de leden van de Raad van Toezicht en € 850 voor de voorzitter van de Raad van Toezicht. De inzet van de leden van de Raad van Toezicht is weliswaar vrijwillig, maar niet vrijblijvend. Het vraagt een serieuze tijdsinspanning. Bovendien maken de leden onkosten voor het voorbereiden en bijwonen van de vergaderingen en andere overleggen.

Code Goed Bestuur Uitgangspunt voor de bestuurlijke vormgeving van Scholengroep OPRON zijn de principes van “good governance” zoals die zijn vastgelegd in de Code Goed Bestuur in het primair onderwijs (versie 2012). Scholengroep OPRON is lid van de PO-raad. Als zodanig onderschrijven we deze code. In deze code zijn de basisprincipes vastgelegd omtrent het professioneel handelen van bestuur en intern toezicht. In dit jaarverslag leggen we in de verschillende hoofdstukken verantwoording af over de wijze waarop invulling is gegeven aan de uitgangspunten en bepalingen in deze code. Periodiek evalueren Raad van Toezicht en het bestuur het bestuurlijk handelen aan de uitgangspunten en bepalingen. In 2013 is in het bestuurlijk handelen niet afgeweken van de uitgangspunten en bepalingen.

9

Jaa

BESTUURLIJKE ONTWIKKELINGEN Kwaliteitszorg Basis van onze kwaliteitszorg op zowel het bestuurs- als schoolniveau zijn het INK-model (Instituut Nederlandse Kwaliteit) en de PDCA-cyclus (Plan-Do-Check-Act). In het strategisch beleidsplan 2013-2015 zijn de verbeterplannen voor de organisatiegebieden visie, beleid en strategie, personeel, leiderschap cultuur en klimaat, management van onderwijs en ondersteunende processen vastgelegd. De resultaten van deze verbeteracties meten we aan de hand van onze opbrengsten, maar ook door te kijken naar de waardering van het personeel, de ouders en de maatschappij. Dit laatste doen we door bijvoorbeeld te kijken naar de bevindingen van de onderwijsinspectie. Het strategisch beleid op bestuursniveau vormt tevens het kader voor het schoolspecifieke beleid. Dit is vastgelegd in het schoolplan en uitgewerkt in het jaarlijks op te stellen schooljaarplan. Het schooljaarplan is een integraal document op schoolniveau. In dit jaarlijkse document zijn opgenomen de resultaten en analyse van ons onderwijs en de verbeterprocessen, eventuele veranderingen in de context en de verbeteracties voor het volgende schooljaar. Met dit schooljaarplan legt de school zowel horizontaal (medezeggenschapsraad, ouders, ketenpartners) als verticaal (bestuur, inspectie) verantwoording af. Tevens fungeert het schooljaarplan als een managementcontract en is het een middel voor het monitoren van de onderwijsresultaten door het bestuur en leidraad voor gesprekken tussen het bestuur en de school over de kwaliteit van het onderwijs op de school in al zijn facetten en de voortgang van de verbeteracties. In onderstaande figuur zijn de relaties tussen de verschillende documenten weergegeven.

b e s t u u

strategisch beleidsplan

jaarplan

jaarverslag

r

uitvoeringsdocumenten

schoolplan

s c h o o l

schooljaarplan jaarplan

uitvoeringsdocumenten

jaarverslag

Figuur 2. Relatie tussen de verschillende documenten in het kader van de kwaliteitszorg

Koersplan 2013-2015; doelstellingen en resultaten In 2012 is het strategisch beleid voor de periode 2013-2015 opgesteld in samenwerking met de directies van de scholen. Het strategisch beleid is op hoofdlijnen geformuleerd en geeft de koers aan voor de komende jaren. De gemeenschappelijke medezeggenschapsraad heeft ingestemd met het koersplan en vervolgens is het in het begin van 2013 vastgesteld. Centraal in ons strategisch beleid staat de kwaliteit van het onderwijs. Alle andere doelen zijn daarvan afgeleid of dienen bij te dragen aan de kwaliteit van ons onderwijs.

10

Jaa

Bestuur Professionalisering

Samenwerking

Kwaliteit Passend Onderwijs

ICT Financiën en huisvesting

Figuur 3. Overzicht onderwerpen koersplan Jaarlijks wordt het beleid uitgewerkt in een plan van aanpak voor dat jaar met concrete doelen en acties. In onderstaande tabel geven we de doelstellingen en bereikte resultaten voor 2013 weer. In dit en de volgende hoofdstukken gaan we nog wat dieper in op een aantal aspecten. Doelstelling (Plan) Over een periode van drie jaar liggen de eindresultaten van elke school gemiddeld ten minste één punt boven de ondergrens van de inspectie en het gemiddelde van alle scholen tenminste op het landelijk niveau.

Resultaat (Check) De resultaten op de Cito-eindtoets en de tussentijdse resultaten (midden en eind) zijn op bestuursniveau in kaart gebracht. De gemiddelde score van de scholen: 2012: 1,2 punt boven ondergrens 2013: 1,8 punt boven ondergrens. De gemiddelde LG score alle scholen: 2012: 534,9 (land. gem. 535,1) 2013: 535,2 (land. gem. 534,8) Het gemiddelde van de eindresultaten laten de afgelopen jaren een stijging zien

De tussentijdse opbrengsten voldoen aan de normen van de inspectie.

De resultaten op de tussentijdse toetsen (midden en eind) voldoen op resp. 18 en 17 van de 20 basisscholen aan de norm van de inspectie.

Het vergelijken van de eindresultaten en tussentijdse resultaten met landelijke/provinciale gegevens (benchmark).

Trendanalyse eindresultaten opgesteld. Resultaten laten de laatste jaren een stijgende lijn zien. Tussenresultaten op 90% van de scholen voldoende. De scores op Rekenen en Wiskunde (RW) en Begrijpend Lezen (BL) vanaf groep 6 naar verhouding lager dan in voorgaande groepen. Resultaten RW en BL liggen nog onder het gewenste niveau. Is uitgevoerd voor 2012-2013. In het algemeen zijn de beoordelingen voldoende, maar met name indicatoren voor zorg en begeleiding behoeven nog verbetering. Is uitgevoerd. Vastgelegd door bestuur in januari 2013. Het koersplan is in maart 2013 ter informatie gestuurd naar de gemeenten. Jaarverslag en jaarrekening 2012 opgesteld door alg. dir. Voorlopig vastgesteld door bestuur in de vergadering van april 2013 na goedkeuring door

Het in kaart brengen en vergelijken van de beoordeling van de inspectie op de indicatoren uit het toezichtkader. Jaarlijks een bestuurlijk jaarplan opstellen (uitwerking koersplan 2013-2015) Jaarlijks opstellen jaarverslag, waarin verantwoording wordt afgelegd over:  de uitwerking van het koersplan, de wijze waarop

11

Jaa invulling wordt gegeven aan de interne verantwoording en de horizontale dialoog  de resultaten en kwaliteit van het onderwijs  analyse van de kwaliteit en de resultaten op OPRON niveau

Voorafgaande aan het schooljaar opstellen van het schooljaarplan door de schoolleider.

De gesprekkencyclus wordt uitgevoerd conform vastgesteld beleid De Code Goed Bestuur in het primair onderwijs hanteren als leidraad voor goed bestuur en intern toezicht. Jaarlijkse interne evaluatie functioneren RvT - CvB Verbetering van de informatievoorziening

Het zorgen voor een adequate informatievoorziening

accountant. Managementletter opgesteld door de accountant. Het jaarverslag geeft een heldere inhoudelijke toelichting op de ontwikkelingen in de exploitatie 2012 en het jaarverslag is voldoende informatief. Aangegeven wordt dat er geen constateringen zijn gedaan of signalen zijn gekregen dat de interne beheersing niet op orde zou zijn. Hoewel OPRON een kapitalisatiefactor heeft van 48 % adviseert de accountant het risicoprofiel (m.n. als gevolg van krimp) te blijven verbinden met de te verwachten financiële verplichtingen en vast te stellen of het eigen vermogen en de bufferfunctie toereikend is. De drie gemeenteraden hebben hun goedkeuring verleend aan de jaarrekening. Geen opmerkingen t.a.v. jaarverslag. Er is een nieuw format ontwikkeld. Hierin zaten nog een aantal technische onvolkomenheden, waardoor het opstellen van het schooljaarplan niet op alle scholen voorafgaand aan het schooljaar 2013-2014 kon worden gerealiseerd en ingeleverd bij het College van Bestuur. Dit is wel gebeurd direct na de zomervakantie. Kwaliteit schooljaarplannen was wisselend. Verbeterpunten zijn met name:  Analyse van resultaten en verbeteracties  Concreter formuleren doelstellingen met te bereiken resultaten en achtereenvolgende activiteiten. Terugkoppeling gegeven in directieoverleg en in individuele gesprekken. Gespreksronde sept./okt . schooljaarplan uitgevoerd. Functioneringsgesprekken 2013 uitgevoerd. Uitgevoerd. Geen opmerkingen of wijzigingen / verbeteracties. Het bestuur/de RvT heeft in december 2013 het eigen functioneren geëvalueerd. Door beperkte menskracht op bestuursniveau niet structureel uitgevoerd. Besluit genomen om uit de eigen organisatie iemand tijd te geven deze taak uit te voeren. Het laatste is gerealiseerd (start januari 2014). In de periode januari – juli 2013 zijn 3 nieuwsbrieven uitgegaan met informatie over de fusie. Structurele invoering nieuwsbrieven voor directies m.i.v. augustus 2013. Vier nieuwsbrieven in de periode aug.-dec. 2013.

Specifieke doelstellingen en resultaten 2013 Doelstelling (Plan) Scheiding intern toezicht is gerealiseerd door invoering model RvT - CvB

Resultaat (Check) Scheiding bestuur intern toezicht is gerealiseerd. Gewijzigde statuten zijn gepasseerd bij de notaris in dec. 2013 na goedkeuring door de gemeenteraden.

12

Jaa

Eind 2013 is er een toezichtkader RvT vastgesteld en model rapportage. Eind 2013 zijn er door RvT afspraken gemaakt over de wijze waarop de RvT informatie inwint. Het managementstatuut ligt ter inzage op elke school. Het managementstatuut is aangepast aan het model RvT - CvB Onderzoek mogelijkheden fusie OPRON - OPOS

In 2013 is er een integriteitscode vastgesteld

De kwaliteitszorg op de OPRON-scholen is vastgelegd in een handboek kwaliteitszorg. Alle schoolleiders en de algemene directie hebben de cursus interne audit afgerond en hebben een interne audit uitgevoerd

Opstellen en invoeren van een zgn. escalatieladder voor het geval de opbrengsten naar beneden gaan. Op OPRON-niveau opstellen van kwaliteitscriteria m.b.t. de analyse van de toetsen lvs (op leerling-, groeps- en schoolniveau) en de eindtoets basisonderwijs. De analyses opgesteld door de scholen voldoen aan deze criteria. Verbetering van de kwaliteit en effectiviteit van de interne zorg(structuur). Vastleggen van afspraken met betrekking tot het gebruik van kijkwijzers didactische vaardigheden en leerkrachtgedrag.

In december zijn de leden van de alg. dir. benoemd tot CvB. Eerste versie toezichtkader opgesteld. In periode november – december raadpleging leden RvT en verdere uitwerking. De schoolbezoeken door bestuursleden zijn uitgevoerd. Bevindingen zijn besproken in de Raad van Toezicht. Uitgevoerd. Concept versie herzien managementstatuut opgesteld. Ter instemming voorgelegd aan GMR. De eerste versie van de fusie-effectrapportage is ter bespreking voorgelegd aan de directies en de gmr. De opmerkingen/aanvullingen zijn verwerkt in het tweede concept. Uit onderzoek (bij PO-raad en VOS/ABB) is gebleken dat er geen model integriteitscode voor het PO is. Ook op internet geen model voor PO gevonden. In uitvoering Alle directies hebben de cursus interne audit gevolgd. De interne begeleiders een verkorte cursus gericht op zorg en begeleiding/afstemming. De schoolleiders hebben op de eigen school een audit uitgevoerd. Verdere invoering op OPRON niveau in afstemming met provinciaal beleid. Twee OPRON-directeuren volgen provinciale opleiding. Interventieschema vastgesteld na bespreking in directieoverleg. De analyses van resultaten op de tussentijdse toetsen zijn opgenomen in het schooljaarplan. Deze analyses zijn op meerdere scholen nog te vaag/algemeen, alhoewel op meerdere scholen wel meer uitgewerkte analyses opgesteld zijn. Nog niet uitgevoerd. Wordt meegenomen in het kader van de invoering van Passend Onderwijs binnen Scholengroep OPRON. Tijdens de opleiding interne audit model kijkwijzer uitgereikt. Door meerdere directeuren gebruikt bij uitvoeren interne audit en klassenbezoeken.

Het in kaart brengen van de didactische vaardigheden en de kwaliteit van het onderwijsleerproces op school- en OPRON niveau. Het invoeren van een (herziene) competentielijst voor Nog niet uitgevoerd leerkrachten. Het in kaart brengen van de kwaliteit van de leerkrachten. Tabel 1. Doelstellingen en resultaten strategisch beleid 2013

13

Jaa Fusie OPRON - OPOS Aan het eind van 2011 heeft de Stichting Openbaar Onderwijs Slochteren (OPOS) Scholengroep OPRON benaderd met de vraag of OPRON bereid was om samen met OPOS de mogelijkheden te verkennen te komen tot vergaande samenwerking, c.q. fusie van beide organisaties. Scholengroep OPRON en Stichting OPOS zijn beide organisaties, werkzaam in een gebied waar als gevolg van demografische ontwikkelingen het aantal leerlingen daalt of zal dalen. Daarbij komt dat de verantwoording voor de kwaliteit van het onderwijs nadrukkelijk is neergelegd bij de besturen. Van besturen wordt steeds meer verwacht m.b.t.de sturings- en verantwoordingsplicht. Besturen moeten de kwaliteit van het onderwijs op de scholen monitoren en bewaken en sturing geven aan verbeterprocessen. De financiële baten nemen echter af en het wordt steeds lastiger om het bestuursbureau in de huidige vorm en omvang in stand te houden. Door een bestuurlijke fusie kunnen de krachten worden gebundeld en kan een antwoord worden gegeven op deze ontwikkeling en een adequate bestuurlijke inrichting gerealiseerd worden. Na een eerste verkennend onderzoek hebben de besturen van beide organisaties in mei 2012 de intentie uitgesproken:  Nader onderzoek te verrichten naar de consequenties van een bestuurlijke fusie en voorstellen hiertoe uit te werken;  Na te gaan welke bestuursvorm en bestuurssamenstelling de best passende zijn;  Bij positieve bevindingen vervolgens het besluit tot bestuurlijke fusie te nemen. Met het nader onderzoek is in de tweede helft van 2012 begonnen. Een eerste concept fusie-effectrapportage is eind 2012 / begin 2013 ter bespreking voorgelegd aan de directies van de scholen en de gemeenschappelijke medezeggenschapsraad. De gemeenschappelijke medezeggenschapsraad heeft een bijeenkomst belegd waarvoor vertegenwoordigers van de medezeggenschapsraden waren uitgenodigd en met hen gesproken over het eerste concept van de fusie-effect rapportage. De uitkomsten van de bespreking met de directies en de gemeenschappelijke medezeggenschapsraad zijn meegenomen in de verdere besprekingen van de projectgroep. Dit heeft geresulteerd in een tweede versie van de fusie effectrapportage dat in december 2013 is voorgelegd aan het bestuur van OPOS en de Raad van Toezicht van OPRON. Besluitvorming is nu voorzien in de loop van 2014.

Bestuurlijk onderzoek In november 2012 heeft de onderwijsinspectie een onderzoek uitgevoerd naar de voorwaarden en de uitvoering van het bestuurlijk handelen. De voorwaarden voor bestuurlijk handelen zijn grotendeels op orde. De inspectie heeft een drietal verbeterpunten aangegeven en een aantal aandachtspunten. De verbeterpunten hebben betrekking op de scheiding bestuur en toezicht, de gesprekkencyclus algemene directie – schooldirecties en het beter zicht krijgen op de kwaliteit van de scholen. Het bestuur monitort de tussentijdse en eindresultaten en stuurt hier ook op, maar zou meer zicht moeten krijgen op de kwaliteit van het onderwijsleerproces. De genoemde verbeterpunten en de aandachtspunten zijn voor zover niet reeds opgenomen in het koersplan, daaraan toegevoegd. Na een tussentijds vervolggesprek halverwege 2013, heeft de inspectie in november 2013 een afsluitend onderzoek uitgevoerd. In het verslag van de Raad van Toezicht in dit jaarverslag is reeds vermeld dat de conclusie van de inspectie was dat we overtuigend hebben laten zien dat er gewerkt is aan de genoemde verbeterpunten en dat de doelen zijn gehaald.

Krimp en samenwerking met andere besturen Als gevolg van demografische ontwikkelingen hebben we al enkele jaren te maken met daling van het aantal leerlingen. In een eerder stadium hadden we in een aparte notitie al onze beleidsvoornemens geformuleerd. Eén van deze beleidsuitgangspunten was: daar waar mogelijk een samenwerking met andere schoolbesturen. In het kader van het Regionaal Woon- en Leefbaarheidsplan zijn in eerste instantie drie schoolbesturen en in een later stadium vijf schoolbesturen in Oost-Groningen verkennende besprekingen opgestart om te onderzoeken of er de bereidheid is met elkaar te onderzoeken welke mogelijkheden er zijn om nader met elkaar samen te werken en in gezamenlijkheid kwalitatief goed onderwijs in de regio te behouden en als zodanig een bijdrage te leveren aan het behoud van de leefbaarheid in de dorpen in ons gebied. Door de vijf schoolbesturen is een intentieverklaring ondertekend, waarin is vastgelegd dat men dit wil onderzoeken. Daarbij worden twee sporen bewandeld. In de eerste plaats het onderzoeken van de bestuurlijk/juridische aspecten en ten tweede een onderzoek naar scholen/dorpen waar samenwerking op korte en middellange termijn wenselijk dan wel noodzakelijk is. Dit onderzoek wordt in de eerste helft van 2014 uitgevoerd.

14

Jaa Klachten Artikel 14 van de Wet op het primair onderwijs bepaalt dat schoolorganisaties een regeling voor de afhandeling van klachten moeten hebben. Het klachtrecht heeft een belangrijke signaalfunctie met betrekking tot de kwaliteit van het onderwijs. Door de klachtenregeling ontvangen het bevoegd gezag en de school signalen die hen kunnen ondersteunen bij het verbeteren van het onderwijs en de goede gang van zaken op school. Veruit de meeste klachten over de dagelijkse gang van zaken in de school zullen in onderling overleg tussen ouders, leerlingen, personeel en schoolleiding op een juiste wijze worden afgehandeld. Indien dat echter, gelet op de aard van de klacht, niet mogelijk is of indien de afhandeling niet naar tevredenheid heeft plaatsgevonden, kan men een beroep doen op de klachtenregeling. Men kan dan een klacht indienen bij het bestuur of de landelijke klachtencommissie voor onderwijs. Onze klachtenregeling is opgenomen in de schoolgids van elke school. Kern van deze procedure is de klacht op te lossen op het niveau waarop deze is ontstaan. In 2013 zijn bij het bestuur vier klachten binnengekomen. Deze hadden betrekking op grensoverschrijdend gedrag van een aantal leerlingen buiten de school, schorsing van een leerling na gedragsproblematiek, het beleid van een school met betrekking tot gezonde tussendoortjes en het onderwijs aan een individuele leerling. Deze klachten zijn door het algemeen management in en na overleg met de ouders en de school afgehandeld. Er zijn geen klachten ingediend bij de landelijke klachtencommissie onderwijs.

15

Jaa

ONDERWIJS In het strategisch beleid zijn op bestuursniveau de doelen en ambities vastgesteld. Centraal en hoog op de agenda staat de onderwijskwaliteit. De wet Goed Onderwijs-Goed Bestuur bepaalt dat het bestuur verantwoordelijk is voor de kwaliteit van het onderwijs. Scholengroep OPRON is al enkele jaren bezig een opbrengstgerichte werkwijze en cultuur te realiseren. Dat dit zijn vruchten heeft afgeworpen is te zien aan de gemiddelde schoolscores op de Cito-eindtoets.

Opbrengsten Bij de beoordeling of eindopbrengsten van een school voldoende waren, ging de inspectie tot 2012 uit van de schoolscore gecorrigeerd voor leerlingengewicht (LG score). Vanaf 2012 geldt een nieuwe systematiek. De inspectie maakt vanaf dat jaar voor alle scholen gebruik van de ongecorrigeerde schoolscore. De ondergrens is afhankelijk van het percentage gewogen leerlingen op de hele school. Om toch een trend te kunnen vaststellen over meerdere jaren passen we voor 2012 en 2013 nog de oude systematiek toe. We kunnen constateren dat de gemiddelde score van alle OPRON basisscholen de afgelopen jaren een stijgende lijn laat zien. In 2013 lag de landelijk gemiddelde schoolscore correctie LG op 534,8. De gemiddelde score van onze basisscholen lag daar dus 0,4 boven (zie tabel 2). Omdat in de nieuwe systematiek van de inspectie de norm gemiddelde verschil ondergrens afhankelijk is van het percentage inspectie OPRONgewichtenleerlingen en dit percentage per jaar kan scholen verschillen, hebben we voor al onze basisscholen het 2008 533,7 533,3 -0,4 verschil berekend tussen de ongecorrigeerde 2009 533,8 533,7 -0,1 schoolscore en de voor de school vastgestelde 2010 533,8 534,2 +0,4 ondergrens en vervolgens het gemiddelde verschil 2011 533,8 534,6 + 0,8 voor alle scholen berekend. We zien dan dat het 2012 533,8 534,9 + 1,1 gemiddelde verschil in 2012 1,2 punt boven de ondergrens van de inspectie lag en in 2013 1,8 punt. 2013 533,8 535,2 + 1,4 Ook in dit geval is een stijgende lijn te constateren. Tabel 2 Gemiddelde LG score Cito-eindtoets OPRON We kunnen constateren dat onze doelstelling dat het gemiddelde van de schoolscores in 2012 boven de ondergrens van de inspectie moest liggen hebben gehaald. In ons koersplan 2013 -2015 is als doelstelling geformuleerd dat de gemiddelde score van al onze scholen tenminste 1 punt boven de ondergrens moeten liggen.

Gemiddelde schoolscores (LG) 535,5 535

score

534,5 norm inspectie

534 533,5

gemiddelde OPRONscholen

533 532,5 532 2008

2009 2010 2011 2012 Grafiek 1. Scores Cito eindtoets

2013

In de bovenstaande gegevens zijn de eindresultaten van de Europaschool, de Wim Monnererauschool en de Marg. Hardenbergschool niet meegenomen. Op de Europaschool wordt niet de Cito eindtoets gebruikt, maar het Schooleindonderzoek. De eindresultaten van deze school zijn voldoende. Voor de scholen voor speciaal (basis)onderwijs is de inspectie een andere werkwijze om de eindresultaten te beoordelen aan het ontwikkelen. De kwaliteit van het onderwijs op beide scholen voldoet ruimschoots aan de criteria.

16

Jaa

Resultaten eindtoets (3 jr)

Resultaten eindtoets 2013

Tussentijdse toetsen (eind)

Tussentijdse toetsen (midden)

Naast de eindopbrengsten worden op bestuursniveau ook de resultaten op de tussentijdse toetsen gevolgd. Dit betreft de toetsen technisch lezen groep 3 en 4, rekenen/wiskunde groep 4 en 6 en begrijpend lezen groep 6. De toetsen worden twee keer per jaar afgenomen, behalve de toets begrijpend lezen. Deze toets wordt één keer per jaar afgenomen. Voor kleine scholen (één van de groepen 3, 4, of 6 heeft minder dan 10 leerlingen) kijkt de inspectie tevens naar de resultaten op de toetsen rekenen/wiskunde en begrijpend lezen groep 5. De inspectie beoordeelt de tussentijdse resultaten als voldoende als de resultaten voor meer dan de helft van de toetsen boven de norm liggen. Onderstaande tabel geeft een overzicht van de resultaten op de tussentijdse toetsen 2013, de eindtoets 2013 en de eindresultaten over een periode van drie jaar (2011- 2013).

De Mieden Insp. Amerikaschool Burg. Verkruisenschool Europaschool De Tandem De Viermaster De Butte De Braskörf Noorderbreedte Hagenhofschool Parkwijkschool Westerschool (W’v) De Sleutel

onvoldoende

Meester Neuteboomschool

2x onvold. In 3 jr.

De Oleander

voldoende

De Badde De Musselhorst ‘t Zonnedal Tabel 3. Kwaliteitsprofiel 2012-2013: scores toetsen lvs en eindtoets

Begrijpend lezen Zowel de eindopbrengsten als de tussenopbrengsten van de scholen worden tijdens het directieberaad met elkaar besproken. Uit de jaarlijkse analyse van de tussenopbrengsten op bestuursniveau is gebleken dat de resultaten op het onderdeel begrijpend lezen op meerdere scholen achterblijven bij de andere leergebieden. In overleg met de gezamenlijke directies is besloten dat we een tweetal verbetertrajecten uitzetten. Bij beide trajecten werkt een aantal scholen samen onder leiding van een externe deskundige. Onderdelen van deze verbetertrajecten zijn o.a. deskundigheidsbevordering van leerkrachten op het gebied van begrijpend lezen, de didactische vaardigheden m.b.t. het lesgeven en het toepassen van de strategieën bij andere vakgebieden.

17

Jaa Als de inspectie oordeelt dat de kwaliteit van het onderwijs op orde is, wordt een basisarrangement toegekend. Zijn er in de onderwijskwaliteit tekortkomingen dan is het arrangement zwak of zeer zwak. Tabel 5 geeft een overzicht van de arrangementen in de afgelopen vijf jaar. Uit dit overzicht blijkt dat eind 2012 er door de inspectie één OPRON school als zeer zwak is gewaardeerd. Het aantal scholen dat in 2008 nog als risicovol of zwak werd beoordeeld is in de periode 2008 t/m 2012 teruggelopen van 13 naar 0. Jaar 2009 2010 2011 2012 2013

basisarrangement 13 18 20 21 21

Risicovol/ zwak 8 4 1 0 1

zeer zwak 1 0 1 1 0

Tabel 4. Toegekende toezichtarrangementen OPRON-scholen

De inspectie voert in ieder geval één keer per vier jaar op elke school een zogenaamd vierjaarlijks onderzoek uit. Tijdens een dergelijk onderzoek beoordeelt de inspectie een beperkt aantal indicatoren uit het inspectiekader. Dit betreft met name indicatoren rondom de zorg en begeleiding en de kwaliteitszorg. Verbeterpunten zijn met name: o de afstemming van de verwerking van de leerstof op de verschillen tussen de leerlingen o bepaling van de aard van de onderwijsbehoeften van de leerlingen o planmatige uitvoering van de onderwijsondersteuning o jaarlijkse evaluatie van het onderwijsleerproces als onderdeel van de kwaliteitszorg. Indicatoren die de afgelopen jaren zijn verbeterd en over het algemeen nu als voldoende worden gewaardeerd zijn o.a.: o afstemming leerinhouden o het volgen van de ontwikkeling van de leerlingen o planmatig werken aan verbeteractiviteiten o evaluatie van de resultaten

Kwaliteitszorg en interne audit In het schooljaar 2012-2013 zijn we gestart met de invoering van een interne audit. Bedoeling hiervan is dat we (wisselende) teams van directeuren samenstellen die jaarlijks een aantal scholen bezoeken en daar een interne audit afnemen. Elke school komt dan tenminste één keer per vier jaar aan de beurt. De te bezoeken school kan zelf aangeven op welke aspecten van het onderwijs de audit met name gericht moet zijn. Door wisselende teams samen te stellen vergroten we het leereffect op directieniveau (professionele leergemeenschap). Het scholingstraject is in 2013 afgerond. Elke schoolleider heeft bij wijze van het opdoen van eerste ervaringen een audit gedaan op de eigen school of dit samen gedaan met een collega van een andere school. De interne begeleiders zijn in dit kader geschoold in de aspecten die te maken hebben met de interne begeleiding en de zorg en begeleiding van de leerlingen op de school. In de tweede helft van 2013 is er met steun van de provincie Groningen het initiatief genomen om te komen tot een provinciaal auditteam. Als Scholengroep OPRON hebben we actief meegewerkt aan de uitwerking van dit initiatief. Twee OPRON-schoolleiders volgen dit traject. Om tot een goede aansluiting tussen beide trajecten te komen, hebben we besloten de verdere ontwikkeling van ons eigen traject even op te schorten totdat het provinciale initiatief is afgerond (voorjaar 2014). Het is de bedoeling dat de OPRON-schoolleiders die het provinciale traject volgen een centrale rol zullen krijgen in ons eigen traject en de kennis en ervaring die ze in het provinciale traject hebben opgedaan en opdoen, ten dienste stellen aan het OPRON-traject.

Passend onderwijs Alle scholen voor primair en voortgezet onderwijs in Nederland zullen vanaf 1 augustus 2014 deel uitmaken van een samenwerkingsverband Passend Onderwijs. In 2012 is door het ministerie de regio-indeling vastgelegd. De basisscholen van Scholengroep OPRON, de speciale basisschool Wim Monnereau en de soafdeling van de Margaretha Hardenbergschool zullen deel gaan uitmaken van het Samenwerkingsverband Passend Onderwijs provincie Groningen en de gemeente Noordenveld (swv 20.01). Scholengroep OPRON maakt ook deel uit van het samenwerkingsverband voor voortgezet onderwijs, omdat de Margaretha Hardenbergschool een VSO-afdeling heeft.

18

Jaa In 2013 is de aandacht met name uitgegaan naar de uitgangspunten die ten grondslag zullen liggen aan het toekomstig beleid en de visie van het nieuwe samenwerkingsverband. Op basis hiervan is vorm gegeven aan de bestuurlijke inrichting. Beide samenwerkingsverbanden hebben gekozen voor de stichting als juridische vorm met een dagelijks bestuur en een algemeen bestuur. Het algemeen bestuur is tevens de interne toezichthouder. In beide samenwerkingsverbanden zijn werkgroepen aan de slag gegaan met inhoudelijke onderwerpen als basisondersteuning, extra ondersteuning, de toeleiding naar de nog in te richten Commissie van Advies. Deze commissie moet vanaf augustus 2014 de toelaatbaarheidsverklaringen voor het speciaal basisonderwijs en het (voortgezet) speciaal onderwijs afgeven. Verder is gewerkt aan het vormgeven van het verplichte overleg met de gemeenten en de samenstelling van de ondersteuningsplanraad. Daar waar mogelijk zoeken de drie samenwerkingsverbanden in de provincie Groningen naar mogelijkheden verschillende taken gezamenlijk uit te voeren. Beide samenwerkingsverbanden zijn er in geslaagd de bestuurlijke inrichting voor 1 november 2013 geregeld te hebben en de statuten voor deze datum te laten passeren bij de notaris. Het samenwerkingsverband voor het primair onderwijs wordt onderverdeeld in vier subregio’s. Scholengroep OPRON maakt deel uit van de sub-regio Zuidoost. In de subregio’s moet, binnen de kaders van het provinciale samenwerkingsverband, de inhoudelijke uitwerking plaatsvinden. Geconstateerd moet worden dat wat betreft de inhoudelijke vormgeving er nog het nodige moet gebeuren en er afstemming moet plaatsvinden met de andere schoolbesturen in onze regio. Op een drietal studiedagen voor de directies van onze scholen is voorlichting gegeven over de ontwikkelingen met betrekking tot passend onderwijs en de wijze waarop we als scholengroep vorm willen geven aan passend onderwijs, de plaats van onze scholen voor speciaal onderwijs en de relatie van deze twee scholen met de basisscholen. In onze visie zullen er voorzieningen voor speciaal (basis)onderwijs blijven voor leerlingen die daarop zijn aangewezen. Dit zou in de toekomst ook in een al of niet geïntegreerd expertise- of onderwijszorgcentrum kunnen zijn. Een dergelijk centrum kan ook zijn expertise inbrengen in de ondersteuning van leerlingen in het regulier basisonderwijs. In 2013 zijn er plannen ontwikkeld om de so-afdeling van de Margaretha Hardenbergschool onder te brengen in de Wim Monnereauschool als eerste stap in de ontwikkeling naar een expertisecentrum. Eind 2013 is in dit kader een aanvraag ingediend bij de gemeente Veendam voor een beperkte aanpassing/verbouwing van de Wim Monnereauschool.

19

Jaa

PERSONEEL Het meest waardevolle kapitaal van onze organisatie zijn de mensen die er werken. Onze mensen bepalen de kwaliteit van de organisatie en van het onderwijs. Een goed personeelsbeleid is een belangrijke voorwaarde om medewerkers in staat te stellen hun werk zo goed mogelijk en met plezier te doen. Uitgangspunten van het personeelsbeleid zijn o.a.:  Scholengroep OPRON kenmerkt zich door een professionele cultuur, waarin leren van en met elkaar en het werken in teamverband kernpunten zijn.  Directies, leerkrachten, interne begeleiders en coördinatoren vormen professionele leergemeenschappen.  De kwaliteit van onze medewerkers is ons belangrijkste kapitaal. De leerkrachten doen er toe.  Alle medewerkers onderschrijven de identiteit en dragen het schooleigen pedagogisch en onderwijskundig concept uit.

Personeelbestand Onderstaande tabellen geven het aantal medewerkers en de leeftijdsopbouw per functiecategorie op respectievelijk 31-12-2012 en 31-12-2013 weer. In 2013 is het aantal medewerkers gedaald van 363 naar 336. Het aantal bruto fte’s is gedaald van 276 naar 255. Met name het aantal medewerkers onderwijzend personeel is gedaald. Dit is een rechtstreeks gevolg van de leerlingendaling.

Leeftijden 0-24 25-34 35-44 45-54 55-59 >60

Dir. 0 1 3 8 12 4 28

Aantal medewerkers Oop Op Totaal 0 7 7 5 61 67 7 64 74 14 75 97 7 64 83 2 29 35 35 300 363

Tabel 5a. Leeftijd en functies medewerkers 31-12-2012

Leeftijden 0-24 25-34 35-44 45-54 55-59 >60 Totaal

Dir. 0 0,85 3,09 7,63 11,44 3,63 26,65

Aantal bruto fte Oop Op 0 5,21 3,97 47,26 4,10 46,96 10,83 51,56 5,56 49,51 1,50 23,80 25,95 224,30

Totaal 5,21 52,08 54,14 70,03 66,51 28,93 276,89

Tabel 6a. Ffte’s per functie en leeftijdscategorie 31-12-2012.

Leeftijden 0-24 25-34 35-44 45-54 55-59 >60

Dir. 0 2 3 8 9 5 27

Aantal medewerkers Oop Op Totaal 0 0 0 5 42 49 10 66 79 11 67 86 7 62 78 4 35 44 37 272 336

Tabel 5b. Leeftijd en functies medewerkers 31-12-2013

Leeftijden 0-24 25-34 35-44 45-54 55-59 >60 Totaal

Dir. 0 1,00 4,00 6,78 9,30 4,63 25,71

Aantal bruto fte Oop Op 0 0 3,19 39,86 4,64 45,61 9,97 49,95 5,56 50,43 1,50 18,94 25,95 204,79

Totaal 0 44,05 54,25 66,70 65,28 25,07 255,35

Tabel 6b. Fte’s per functie en leeftijdscategorie 31-12-2013

In grafiek 2 is de leeftijdsopbouw van het personeelsbestand weergegeven. Uit de grafiek blijkt dat het aantal medewerkers jonger dan 35 jaar behoorlijk is afgenomen en het aantal medewerkers ouder dan 60 jaar stijgt. Dit laatste zien we al een aantal jaren. Dit is een gevolg van een verminderende omvang van de beschikbare formatie en het landelijk beleid om het langer doorwerken te stimuleren. Al vanaf augustus 2012 wordt alleen in uitzonderingssituaties nog gebruik gemaakt van de payroll constructie. Reden hiervoor is dat medewerkers die in het RDDF zijn geplaatst bij voorrang in vacatures moeten worden benoemd.

20

Jaa

Leeftijdsopbouw 140 120

Aantal

100 80

2011 2012

60

2013 40 20 0 0-24

25-34

35-44

45-54

55-60

>60

Grafiek 2. Leeftijdsopbouw medewerkers Scholengroep OPRON

Bestuursformatieplan Evenals voorgaande jaren hanteert Scholengroep OPRON in 2013 het allocatiemodel voor de toekenning van de formatie aan de scholen. Het allocatiemodel is gebaseerd op solidariteit. Het budget voor de formatie per school wordt gedeeld door de gemiddelde personeelslast op bestuursniveau en uitgerekend in het aantal fte’s dat voor elke school beschikbaar is. Directies hoeven bij de inzet van personeel daardoor geen rekening te houden met de leeftijd van het personeel, kosten van de BAPO, ouderschapsverlof, etc. De gemiddelde personeelslast op bestuursniveau voor het regulier basisonderwijs was in 2013 € 66.500. De landelijk gemiddelde personeelslast was € 57.780. Voor het (V)SO lagen deze bedragen respectievelijk op € 69.000 en € 60.780 en voor het sbao op € 74.000 en € 62.800. De verschillen komen voort uit een hogere gemiddelde leeftijd, het hierbij horende hogere salaris en BAPO aanspraken. RDDF plaatsing Tot 2012 konden we steeds voorkomen dat medewerkers die in het risicodragend deel van de formatie (RDDF) waren geplaatst omdat de beschikbare formatie terugloopt, daadwerkelijk ontslag kregen. Helaas moesten we in 2013 opnieuw een aantal (4) medewerkers ontslag aanzeggen en waren we genoodzaakt medewerkers voor in totaal 15 fte (op basis van de werkelijke salariskosten van betrokkenen, in relatie tot de ontslagruimte van € 835.920) opnieuw in het risicodragend deel van de formatie te plaatsen. Eén medewerker heeft bezwaar aangetekend tegen het ontslag en een zestal tegen de RDDF plaatsing. Alle bezwaren zijn door het bestuur ongegrond verklaard. Hierop is door één medewerker beroep aangetekend tegen het ontslag en door een ander tegen de RDDF plaatsing. Deze procedures lopen nog bij de bestuursrechter. BAO SBO (V)SO fte % fte % fte % Met het Convenant Leerkracht LA 155,09 88,3 0 0 0 0 hebben sociale partners en de LB 20,52 11,7 11,80 87,9 14,49 87,9 Minister van OCW afgesproken dat LC 0 0 1,62 12,1 2,00 12,1 versterking van de Totaal 175,61 100 13,42 100 16,49 100 aantrekkelijkheid van het beroep Tabel 7. Inschaling leerkrachten per onderwijssoort op 31-12-2013 van leraar nodig is. Naast o.a. de inkorting van salarislijnen is de functiemix ingevoerd. Besturen krijgen extra middelen om leraren in een hogere salarisschaal te benoemen als zij aan de vastgestelde voorwaarden voldoen. Deze zijn :scholing op HBO+ niveau, tenminste 50% van de omvang van de functie belast zijn met lesgevende taken en een voldoende beoordeling. Voor het sbao en (v)so zijn de quota gehaald, voor het BAO niet. Dit wordt deels

Functiemix

schaal

21

Jaa veroorzaakt doordat de 50% norm in een aantal gevallen een belemmering is en daarnaast door de uitstroom van leerkrachten (zowel door natuurlijk verloop als gedwongen door de krimp) ook leerkrachten met een LB inschaling vertrekken. In 2011 is met de invoering van het beleid gestart.

Invulling vacatures schooldirecties De directeur van de Oleander/Westerschool in Stadskanaal is in 2012 benoemd in de vacature van de Westerschool in Wildervank. In de hierdoor ontstane vacature aan de Oleander/Westerschool in Stadskanaal is in februari 2013 een nieuwe directeur benoemd. Ook is de vacature aan ’t Zonnedal in Alteveer definitief ingevuld door de benoeming van een meerscholig directeur.

Arbo en ziekteverzuim Al een geruim aantal jaren werken Scholengroep OPRON en MaetisArdyn samen op het gebied van Arbo en verzuimbeperking. In het schooljaar 2012-2013 bestond de samenwerking voornamelijk uit:  Verzuimbegeleiding  Arbeidsomstandigheden spreekuur  Deelname Sociaal medisch teamoverleg (SMT)  Toetsing door TinguelyXperts van de RI&E’s In 2012 – 2013 is het verzuimpercentage volgens MaetisArdyn in vergelijking met 2011-2012 licht gestegen van 5,9 naar 7 procent. De meldingsfrequentie heeft zich positief ontwikkeld en is verder afgenomen van 0,92 naar 0,73 keer per jaar. 2010-2011 2011-2012 2012-2013 verzuimpercentage 7,5 5,9 7,0 meldingsfrequentie 1,11 0,92 0,73 Tabel 8. Verzuimpercentage en meldingsfrequentie Vergeleken met de branche lag het verzuim in het Noorden (2012) op 6,72 % voor het basisonderwijs en op 7,67 % voor het SBAO en (V)SO en de meldingsfrequentie op respectievelijk 1,06 en 1,29 (bron: onderzoek ministerie OCW over 2012 d.d. 15 sept 2013). Het verzuim is licht gestegen, hetgeen aanleiding was het nieuw ingezette beleid verder te intensiveren. Begin 2014 zal dit verder gestalte krijgen. Ons doel was om het verzuim terug te dringen tot het niveau van de landelijke norm. Deze doelstelling is in 2011-2012 gehaald, in 2012-2013 was dit net niet het geval. Belangrijk aandachtspunt voor 2013 was het verder inhoud geven aan casemanagement en eigen regie door de directies van de scholen.

Risico Inventarisatie en Evaluatie Om de vier jaar moet de Risico Inventarisatie en Evaluatie (RI&E) uitgevoerd worden. In 2012 is deze voor Scholengroep OPRON uitgevoerd door een directeur van één van onze scholen die hiervoor werkzaam was op het stafbureau. Gebruik is gemaakt van het instrument “Arbomeester” van het Vervangingsfonds. De vragenlijsten die bij dit instrument horen zijn door teamleden en bedrijfshulpverleners / preventiemedewerkers ingevuld. De ingevulde vragenlijsten zijn verwerkt op het stafbureau. Aspecten die aandacht behoeven of verbeterd moeten worden zijn opgenomen in een actielijst op schoolniveau of algemeen niveau. Een RI&E moet getoetst worden door een deskundige van een arbo-dienst. De toetsing heeft plaatsgevonden in 2013. Uit de inventarisatie en toetsing zijn geen bijzonderheden naar voren gekomen.

Professionalisering De kwaliteit van het onderwijs wordt in belangrijke mate bepaald door de kwaliteit van de leerkracht. Ook op landelijk niveau is er steeds meer aandacht voor de professionalisering van de leerkracht. Het ministerie heeft in 2012 meer financiële middelen hiervoor beschikbaar gesteld (onderdeel van de zgn. prestatiebox). Deze middelen zijn toegevoegd aan de middelen voor scholing van het schoolbudget. Op schoolniveau kan het beste bepaald worden welke (na)scholing gewenst dan wel noodzakelijk is. Dit kan zowel op teamniveau als op individueel niveau. De directies van de scholen leggen (vanaf het schooljaar 2012-2013) in het schooljaarplan verantwoording af over de besteding van deze middelen. Een deel van het budget voor professionalisering wordt bestemd voor gezamenlijke professionaliseringsactiviteiten. In 2012-2013 is de interne auditopleiding voor directeuren uit dit budget

22

Jaa bekostigd en voor een aantal scholen een verbetertraject met betrekking tot het begrijpend lezen. Zie hiervoor ook het hoofdstuk “Onderwijs”. De interne begeleiders hebben in dit kader scholing gevolgd met betrekking tot de aspecten zorg en begeleiding. Bedrijfshulpverlening De verplichte scholing voor bedrijfshulpverlening (BHV) is ook in 2013 uitgevoerd. Hieraan hebben 91 personen deelgenomen. Daarvan deden er 8 de basiscursus en 83 medewerkers de herhalingscursus. De cursus werd gegeven door “Kompas Veiligheidsgroep”. Voor BHV’ers die door ziekte of andere omstandigheden niet deel konden nemen aan de cursus specifiek georganiseerd voor Scholengroep OPRON bestond de mogelijkheid later in het jaar de cursus te volgen georganiseerd door Kompas voor andere besturen in de regio. Van deze mogelijkheid hebben 2 medewerkers gebruik gemaakt. Lerarenbeurs Onderdeel van het door het ministerie met de vakorganisaties afgesloten convenant leerkracht is de lerarenbeurs. Elke leerkracht kan één keer in zijn loopbaan een dergelijke beurs aanvragen. In het schooljaar 2012-2013 hebben 7 medewerkers van Scholengroep OPRON een lerarenbeurs inclusief studieverlof toegekend gekregen. Voor het schooljaar 2012-2013 zijn de voorwaarden aangescherpt.

Flankerend beleid Als gevolg van de daling van het aantal leerlingen, vermindert ook de formatie. Het jaar 2012 was voor Scholengroep OPRON het eerste jaar waarin we geconfronteerd werden met gedwongen ontslagen. Bij ontslag moeten we het principe van “last in - first out” toepassen. Consequentie hiervan is dat de gemiddelde leeftijd in onze organisatie stijgt en we, wat leeftijd betreft, een scheve personeelsopbouw krijgen. We raken de jongere medewerkers kwijt en onze bestuurs-GPL wordt nog ongunstiger ten opzichte van de landelijke GPL, hetgeen weer gevolgen heeft voor de formatie. Volgens onze berekeningen zullen vanaf 2015/2016 door natuurlijk verloop meer medewerkers uit dienst treden dan op grond van de daling van het aantal leerlingen nodig is. Met andere woorden, wellicht hebben we deze medewerkers dan weer nodig. Om in 2013 gedwongen ontslagen te verminderen of te voorkomen, hebben we in de laatste maanden van 2012 flankerend beleid ontwikkeld. We bieden medewerkers de mogelijkheid vrijwillig ontslag te nemen of de betrekkingsomvang te verminderen, ondersteund met een financiële tegemoetkoming. In 2013 hebben 10 medewerkers van deze mogelijkheid gebruik gemaakt, waardoor voor bijna 7 fte’s aan gedwongen ontslag kon worden voorkomen.

23

Jaa

HUISVESTING EN FACILITAIRE ZAKEN Onderhoud Basis voor het meerjaren onderhoud dat ten laste komt van het schoolbestuur is het in 2011 door BCN opgestelde meerjaren onderhoudsplan. Het plan wordt jaarlijks geactualiseerd. De uitgaven voor het meerjaren schoolbestuurlijk onderhoud worden direct verrekend met de onderhoudsvoorziening, waaraan per jaar gedoteerd wordt. Daarnaast zijn er de jaarlijkse kosten voor het herstel van gebreken en de kosten voor periodiek onderhoud aan installaties, het zogenaamde contractonderhoud. In de tweede helft van 2013 zijn deze contracten opnieuw aanbesteed. De totale kosten voor het schoolbestuurlijk onderhoud bedroegen in 2013 € 249.000, waarvan ruim € 86.000 ten laste komt van de onderhoudsvoorziening. Tabel 9 geeft een overzicht. omschrijving

bedrag

vervanging cv ketels

€ 36.800

schilderwerk

€ 39.000

keukenblokjes

€ 1.400

inbraaksysteem

€ 1.900

herstel kunstwerk

€ 7.200

kosten ten laste van voorziening groot onderhoud

€ 86.300

herstel – en contract onderhoud

€ 162.600

totale kosten m.b.t. onderhoud gebouwen Tabel 9. Lasten schoolbestuurlijk onderhoud

€ 248.900

In het kader van de gemeentelijke verantwoordelijkheid voor wat betreft bekostiging onderhoudsvoorzieningen zijn de volgende zaken in 2013 gerealiseerd: school

adres

omschrijving werkzaamheden

kosten

Burg. Verkruisenschool

Mah. Gandhiweg 1 Muntendam V Sevenhovenstr 47 Stadskanaal Neuteboomstraat 5 Stadskanaal Schoolstraat 63 Musselkanaal Spireastraat 4-6 Musselkanaal Marktstraat 43 Musselkanaal Lauwers 2-4 Veendam Lauwers 2-4 Veendam Bov. Westerdiep 10 Veendam Bov. Westerdiep 10 Veendam Straat Soenda 8 Veendam

vervanging buitenzonwering (uitvoering door de gemeente) gedeeltelijk herstraten schoolplein

€

10.800

€

4.500

herstel constructiefout (dakbedekking) gedeeltelijk herstraten schoolplein

€

12.300

€

2.400

vervanging dakbedekking

€

50.400

terreinaanpassingen

€

12.900

gedeeltelijk herstraten schoolplein

€

4.000

vervanging dakbedekking incl. lichtstraat en 3 koepels) vervangen raam + gedeeltelijk vervangen dakbedekking gedeeltelijk herstraten schoolplein

€

17.500

€

10.800

€

6.100

Parkwijkschool Neuteboomschool De Badde De Musselhorst De Musselhorst De Viermaster De Viermaster Wim Monnereau Wim Monnereau Marg. Hardenbergschool Totaal

gedeeltelijk vervangen dakbedekking (uitvoering is uitgesteld) € 131.700

Tabel 10. lasten gemeentelijk onderhoud 2013

24

Jaa Asbestsaneringen In 2012 zijn voor alle schoolgebouwen gebouwen asbestinventarisaties uitgevoerd. Eind 2012 zijn bij de gemeenten aanvragen ingediend om de kosten van noodzakelijke saneringen te vergoeden. De Inspecteur Amerikaschool is al in 2012 gesaneerd. Onderstaand de gebouwen waarvoor de asbestsanering in 2013 is uitgevoerd. school

plaats

kosten

14IM Neuteboomschool

Neuteboomstraat

Stadskanaal

€

4.900

15AS01 Westerschool

Noorderdiep

Stadskanaal

€

2.600

15JG De Musselhorst

Spireastraat

Musselkanaal

€

3.600

15JG De Musselhorst

Marktstraat

Musselkanaal

€

5.600

13GU De Viermaster

Lauwers

Veendam

€ 13.100

13LX De Butte

Borgercompagnie

Veendam

€ 10.700

14EK01 Westerschool

Torenstraat

Wildervank

€

14HC De Sleutel

J. Kammingastraat

Wildervank

€ 20.100

26NL Marg. Hardenberg

Schoolstraat

Veendam

€

Totale lasten asbestsaneringen

1.100 7.200

€ 68.900

Tabel 11. Lasten asbestsaneringen.

Schades als gevolg van inbraak, vandalisme en diefstal De scholen hebben regelmatig te maken met schades als gevolg van inbraak, vandalisme en diefstal. Onderstaand een overzicht van de kosten in 2013. De kosten zijn in rekening gebracht bij de gemeenten. soort schade

scholen gemeente Stadskanaal aantal kosten

Diefstal

scholen gemeente Veendam aantal kosten

4

€ 12.600

1

Vandalisme

6

€ 4.200

Totaal

10

€ 16.800

35

€ 9.600

Inbraak

€

600

2

€

400

32

€ 8.600

Tabel 12. Lasten schades inbraak, vandalisme en diefstal. Van de gemeente Menterwolde zijn geen gegevens bekend omdat de schademeldingen en het herstel door de gemeente zelf worden opgepakt.

Verschillen gebouwafhankelijke baten en lasten. In eerdere jaarverslagen hebben we aangegeven dat de kosten voor onderhoud, energie, schoonmaak en publiekrechtelijke heffingen de gebouwafhankelijke vergoeding, die hiervoor als onderdeel van de lumpsum van het ministerie van OCW wordt ontvangen, jaarlijks met ongeveer 50 % wordt overschreden. Onderstaande tabel laat een overzicht zien van de procentuele overschrijding op de verschillende lasten over de laatste drie jaar. omschrijving

2011

2012

2013

Gemidd.

onderhoud gebouwen

23%

32%

15%

23%

tuinonderhoud

248%

304%

260%

270%

schoonmaakonderhoud

22%

21%

27%

23%

energiekosten

155%

145%

146%

149%

publiekr. heffingen

28%

37%

9%

24%

totaal 50% 52% 47% 49% Tabel 13.Verschillen gebouwafhankelijke baten en lasten procentueel

25

Jaa In ogenschouw dient te worden genomen dat de baten ook teruglopen als gevolg van de vermindering van het aantal leerlingen We zien dat het tuinonderhoud en de energiekosten in procenten de hoogste overschrijdingen laten zien. Daarbij moet wel bedacht worden dat het voor tuinonderhoud maar om een relatief laag bedrag gaat. Het zijn met name de energiekosten die in euro’s voor de grootste overschrijding zorgen.

Capaciteit en ruimtebehoefte scholen. Op basis van het aantal leerlingen wordt de normatieve ruimtebehoefte in m2 bruto-vloeroppervlakte bepaald. De rijksvergoeding voor de gebouwafhankelijke kosten is gebaseerd op normatieve ruimtebehoefte. In tabel 13 zijn de procentuele verschillen tussen de baten en de lasten van de verschillende onderdelen van de exploitatie van de gebouwen weergegeven. Naast hogere lasten voor onderhoud en bijv. energie als gevolg van oudere gebouwen, worden deze hogere lasten ook veroorzaakt door overcapaciteit in de ruimtebehoefte. Tabel 14 geeft een overzicht van de genormeerde ruimtebehoefte, de beschikbare capaciteit en het verschil op basis van het leerlingen per 1-10-2103. ruimtebehoefte in m2 Menterwolde De Mieden Insp. Amerika Burg. Verkruisenschool Europaschool De Tandem Veendam De Viermaster

beschikbare capaciteit

verschil in m2

Meeden Noordbroek Muntendam Muntendam Zuidbroek

597 884 1151 648 1085

921 944 1256 1100 1700

324 60 105 452 615

Veendam

1800

1875

75

De Butte De Braskörf Noorderbreedte Westerschool De Sleutel De Ommewending Wim Monnereauschool Marg. Hardenbergschool Stadskanaal Hagenhofschool Parkwijkschool Neuteboomschool De Oleander Westerschool De Badde De Musselhorst

Borgercompagnie Veendam Veendam Wildervank Wildervank Ommelanderwijk

331 1986 1070 1945 748 678 1185 1950

403 3251 2025 2440 802 1058 2138 2400

72 1265 955 495 54 380 953 450

Stadskanaal Stadskanaal Stadskanaal Stadskanaal Stadskanaal Musselkanaal Musselkanaal

1055 396 839 512 492 361 1156

1412 634 1343 776 712 493 1701

357 238 504 264 220 132 545

´t Zonnedal

Alteveer

331

366

35

opmerkingen

bso nieuwbouw per 1-8-2014 excl.m2 psz medegebruik ko situatie per 1-8-2014 dislokatie afgestoten inwoning Perlei Dislocatie incl. psz medegebruik buurtac. psz psz/ko Zie toelichting

sterk fluctuerend aantal leerlingen + psz

Tabel 14. Verschillen capaciteit en ruimtebehoefte scholen De ruimtebehoefte in m2 volgens de gemeentelijke verordeningen loopt niet parallel met de normatieve bekostiging. In de volgende tabel geven we hiervan per gemeente een overzicht en de niet bekostigde aantallen vierkante meters. gemeente

Menterwolde Stadskanaal Veendam Totaal

ruimtebehoefte in m2

beschikbare capaciteit

normatieve bekostiging in m2

4.365 5.921 6.756 9.511 10.079 14.318 21.200 29.750 Tabel 14a. Niet bekostigde aantallen m2

4.240 6.795 10.340 21.375

niet bekostigde m2

1.681 2.716 3.978 8.375

26

Jaa Nieuwbouw o.b.s. Inspecteur Amerikaschool Eind 2012 heeft de gemeenteraad van Menterwolde het definitieve besluit genomen voor de realisatie van een multifunctionele accommodatie in de plaats Noordbroek. Een van de gebruikers van dit gebouw zal de Inspecteur Amerikaschool worden. Met de bouw van de multi-functionele accommodatie is in 2013 begonnen. Volgens de planning zal het gebouw in de tweede helft van 2014 worden opgeleverd en komt er een eind aan de slechte huisvesting van deze school.

Vervanging meubilair (nog aanpassen) In het investeringsprogramma is opgenomen dat we jaarlijks op een aantal scholen het meubilair voor de leerlingen, de inrichting van het speellokaal en zo nodig speeltoestellen vervangen. De volgende tabel geeft een overzicht van de aanschaffingen in 2013. Vervanging meubilair, inrichting speellokaal en vervanging speeltoestel€ Leerlingenmeubilair De Viermaster € 117.300 Hagenhofschool € 65.200 Westerschool € 25.600 Nalevering diverse scholen € 5.900 Speellokaal

Burg. Verkruisen Europaschool Hagenhofschool

Speeltoestel

De Viermaster

€ 4.700 € 5.500 € 5.100 € 5.000 € 234.300

Tabel 14b Aanschaffingen meubilair etc.

27

Jaa

FINANCIËN In dit hoofdstuk zijn de exploitatierekening 2013 en de bijbehorende balanssituatie van Scholengroep OPRON opgenomen. Ter vergelijking worden kengetallen en kerncijfers van 2012 genoemd. Hierdoor wordt inzichtelijk hoe de situatie bij OPRON is gewijzigd ten opzichte van het voorgaande jaar. Noodzakelijke toelichtingen bij de diverse onderdelen zijn in de jaarrekening zelf opgenomen. Het financiële beleid dat gevoerd wordt door de Scholengroep OPRON is een belangrijke voorwaarde voor het behalen van de benoemde ambities, doelstellingen en beoogde resultaten, zoals vastgelegd in het strategisch beleidsplan. Een gezonde ontwikkeling van de baten en lasten en een adequaat weerstandsvermogen in meerjarig perspectief zijn belangrijke uitgangspunten van het beleid. Het adequaat beheren van de financiële positie van het bestuur en de 22 scholen en het op een verantwoorde manier verdelen van de baten over de organisatieonderdelen, zijn belangrijk voor het behoud en verdere ontwikkeling van de kwaliteit van het onderwijs. Essentieel hierbij is een goede planning en control cyclus en een betrouwbare informatievoorziening.

Exploitatierekening De begroting 2013 liet een tekort zien van € 460.000. In 2013 waren de uitgaven van het flankerend beleid € 170.000. Hiermee was in de begroting geen rekening gehouden. Het totaal van deze twee bedragen is € 630.000. In december 2013 is een bijdrage van de landelijke overheid ontvangen in het kader van het nationaal onderwijsakkoord van € 651.000. Het verschil is € 21.000. Het uiteindelijke resultaat over 2013 is € 24.000. De conclusie is dan ook dat er nauwelijks verschil zit tussen de begroting (inclusief het flankerend beleid) en de rekening. De begroting en de rekening verschillen wel op een aantal onderdelen. De belangrijkste verschillen zijn:  Nationaal onderwijs akkoord/ Jonge leerkrachten € 651.000  Vrijval investeringssubsidies € 42.900  Opvang vreemdelingen € 108.000  Bijdrage WSNS Veendam € 51.000  Vervangingsfonds € 76.000  Lonen en salarissen -€ 482.000 ( x € 1000) Baten Rijksbijdragen Min. OCW Overige overheidsbijdragen Overige baten Totaal baten Lasten Personeelslasten Afschrijvingen Huisvestingslasten Overige lasten Totaal lasten Saldo baten en lasten Financiële baten en lasten Resultaat

Realisatie 2013 € 19.239 732 352 20.322

Begroting 2013 € 18.298 652 205 19.155

Verschil 2013 € 1.038 80 147 1.265

Realisatie 2012 € 19.076 1.251 339 20.666

17.181 372 1.552 1.296 20.401

16.697 367 1.576 1.114 19.753

-484 -5 24 -190 -656

17.657 384 1.583 1.313 20.937

-599 610 139 -36 -460 574 Tabel 15. Exploitatierekening 2013

-271 176 -95

-79 103 24

28

Jaa Analyse verschillen begroting – jaarrekening 2013 BATEN Rijksbijdragen De rijksbijdragen zijn € 941.200,- hoger dan is begroot. De rijksoverheid heeft in december 2013 in het kader van het nationaal onderwijsakkoord een extra bijdrage van € 651.000 beschikbaar gesteld. Verder wordt de hogere rijksbijdragen veroorzaakt door de aanpassing van de bekostigingsvariabelen van de personele lumpsum, leerling gebonden financiering, personeels- en arbeidsmarktbeleid en impulsgebieden. Er zijn e bijdragen van het Ministerie ontvangen voor 1 opvang vreemdelingen, studieverlof en visueel gehandicapten. Hier staan grotendeels loonkosten tegenover. Rijksbijdragen Min. OC&W Personele lumpsum Personele groei Impulsgebieden Leerlinggebonden financiering Materiële instandhouding Personeel- en arbeidsmarktbeleid Stijging normatieve rijksbijdragen

€ 46.300 37.000 9.100 18.000 4.400 -12.000

NOA / Jonge leerkrachten Opvang vreemdelingen Verlofsubsidie Prestatiebox Visueel gehandicapten Academische Opleidingsschool (AOS) Vrijval scholing Directie Vrijval Professionalisering Overige subsidies OCW

650.700 108.000 5.600 -5.400 9.300 31.700 6.300 32.200

€

102.800

838.400

Totaal stijging Rijksbijdragen 941.200 Tabel 16. Verschillen begroting – jaarrekening 2013 Rijksbijdragen Overige overheidsbijdragen De overige overheidsbijdragen laten een stijging zien van € 79.500 ten opzichte van de begroting. Overige overheidsbijdragen BOS project Brede school coördinatie Logopedie Veendam Avondschool Bijdrage schoolbegeleiding Stadskanaal Gem. Onderwijsbeleid Veendam Gemeentelijke bijdragen en subsidies Bijdrage WSNS Stadskanaal Bijdrage WSNS Veendam Overige overheidsbijdragen

€ -25.800 -1.400 1.300 2.200 -500 3.600

€

-20.600 6.300 50.900 57.200

Stijging vrijval investeringssubsidies

42.900

Stijging overige overheidsbijdragen

79.500

Tabel 17. Verschillen begroting – jaarrekening 2013 Overige overheidsbijdragen

29

Jaa Overige baten De overige baten (tabel 18) laten een stijging zien van € 147.000 ten opzichte van de begroting. Overige baten Verhuur Detachering (o.a. Picto) REC detachering Stagevergoeding Hanze Vergoeding OAB vakbandsfaciliteiten Vervangingsfonds (OSG) Vervangingsfonds overige Overig Stijging overige baten

€ 8.200 12.900 15.000 3.700 -1.800 76.300 16.800 15.900

€

147.000

Tabel 18. Verschillen begroting – jaarrekening 2013 Overige baten LASTEN Personele lasten De totale personele lasten over het kalenderjaar 2013 kunnen uitgesplitst worden in een aantal onderdelen. Deze zijn in de volgende tabel weergegeven. Personele lasten

(x € 1.000) Salariskosten Cursuskosten Extern personeel Werving personeel Reis- en verblijfkosten Activiteiten personeel (schoolbegeleiding) Bedrijfsgezondheidszorg Dotatie personele verplichtingen Overige personele lasten Herverdeling lasten Af. uitkeringen Totaal

Realisatie 2013 € 17.530 144 300 0 24 124 70 23 132 -1.166 17.181

Begroting 2013 € 16.782 266 215 0 6 195 50 20 62 0 -900 16.697

Verschil 2013 € -748 122 -85 0 -18 71 -20 -3 -70 0 266 -484

Realisatie 2012 € 17.928 128 271 6 34 118 46 30 130 -1.034 17.657

Tabel 19. Personele lasten 2013 en 2012 Scholengroep OPRON Salariskosten De stijging van de personele lasten van € 748.000 (realisatie 2013 afgezet tegen begroting 2013 wordt onder andere veroorzaakt doordat er iets meer personeel is ingezet dan begroot, de prijs per FTE is gestegen, er in 2013 gebruik is gemaakt van payroll om rechtspositionele verplichtingen te voorkomen en het flankerend beleid. Een deel van de prijsstijging betreft loonkosten vervanging ziekte en vervanging zwangerschapsverlof en bevallingsverlof. Tegenover deze baten lasten staat vergoedingen van het Vervangingsfonds en het UWV. Cursuskosten De werkelijke cursuskosten zijn € 122.000,- lager uitgevallen dan begroot. Het verschil wordt voornamelijk gerealiseerd op de scholen. Het is een compensatie van andere posten die negatief uitvallen. Extern personeel De overschrijding van de post extern personeel wordt met name veroorzaakt op het stafbureau en wordt gecompenseerd door een vergoeding van het Vervangingsfonds.

30

Jaa Activiteiten personeel (Schoolbegeleiding) In 2013 is er minder schoolbegeleiding ingekocht dan begroot. De werkelijke kosten zijn € 71.000,- lager. Dotatie personele voorzieningen Op basis van de berekening met als peildatum 31 december 2013 is de dotatie aan de voorziening ambtsjubilea naar boven bijgesteld. Met ingang van boekjaar 2013 wordt voor de berekening uitgegaan van een pensioengerechtigde leeftijd van 67 jaar. De dotatie aan de voorziening spaarverlof is lager dan begroot op basis van de per 31 december 2013 berekende verplichting. Er is in 2013 nog maar één persoon die hier gebruik van maakt. Overige personele lasten De overschrijding van de overige personele lasten wordt grotendeels veroorzaakt door negatief getoetsten. Hiervoor was geen bedrag begroot. Uitkeringen In 2013 zijn er meer uitkeringen ontvangen dan is begroot. De ZW/WAO uitkeringen die voor rekening van Scholengroep OPRON komen zijn € 106.000 lager. De bij het vervangingsfonds gedeclareerde bedragen zijn € 372.000 hoger dan begroot. Afschrijvingen De post afschrijvingen laat een stijging zien van € 5.600 ten opzichte van de begroting. Er is besloten tot een versnelde afschrijving van alle investeringen waarvoor in voorgaande jaren een investeringssubsidie is ontvangen. Het betreft een bedrag ad € 62.900, dit is € 42.900 meer dan begroot. Per saldo betekent dit, dat de resterende afschrijvingen lager zijn dan begroot. De begrote investeringen ICT zijn doorgeschoven naar 2014. Een deel van de afschrijvingen wordt via de resultaatverdeling ten laste gebracht van de bestemmingsreserve Innovatie. Huisvestingslasten De huisvestingslasten wijken € 24.000 positief af ten opzichte van de begroting. De energiekosten zijn € 15.000 hoger dan begroot. Ook de schoonmaakkosten zijn hoger uitgekomen dan begroot. Daartegenover staat dat de kosten van het klein onderhoud € 60.000 lager zijn. Ook de kosten voor de overige huisvestingslasten vallen lager uit dan begroot (€ 8.500). Overige lasten De overige lasten laten een stijging zien van € 182.200 ten opzichte van de begroting. De realisatie van de kosten OSG komt hoger uit dan begroot. Dit heeft te maken met niet begrote kosten van de implementatie van AFAS. De realisatie deskundigenadvies is hoger door niet begrote juridische kosten. Aan leermiddelen is € 98.000 meer uitgegeven dan begroot. De schoolbegrotingen zijn overschreden. De ICT lasten zijn € 15.000 hoger uitgevallen. Verder zijn de kosten testen en toetsen (€ 13.000), representatie (€ 10.000) , abonnementen (€ 11.000) en overige onderwijskosten (€ 17.000) hoger dan begroot. FINANCIËLE BATEN EN LASTEN Voor een toelichting op de financiële baten en lasten wordt verwezen naar het hoofdstuk Treasury.

Balans Activa Waar de exploitatierekening de baten en lasten van een kalenderjaar laat zien, geeft de balans aan welke waarden aan het begin en aan het eind van een kalenderjaar in een organisatie aanwezig zijn. In onderstaande tabel is de balans per 31-12-2013 en 31-12-2012 van Scholengroep OPRON opgenomen. In de balans van 31-122013 is het exploitatieresultaat over 2013 verwerkt in het eigen vermogen. Materiële vaste activa De materiële vaste activa laat een stijging zien. Er is in 2013 meer geïnvesteerd dan er is afgeschreven op het onderdeel inventaris en apparatuur. Het onderdeel “Leermiddelen” laat een daling zien ten opzichte van 31-

31

Jaa 12-2012. Dit heeft te maken met de versnelde afschrijving van investeringen waarvoor in voorgaande jaren een investerings subsidie is ontvangen. Deelneming In 2013 was het resultaat van Picto € 0. De deelneming in Picto is op 31-12-2013 € 135.642. Debiteuren Onder deze post vallen de debiteuren niet zijnde Ministerie OCW en gemeenten. Op 31 december 2013 staan er bedragen open. Dit betreft met name doorbelaste loonkosten aan derden en medegebruik.

Ministerie OCW Deze vordering op het Ministerie wordt veroorzaakt door een afwijkend betaalritme op de subsidie Personele e lumpsum. Er wordt 5/12 van de beschikking 2013/2014 als bate opgenomen in 2013. Er wordt minder betaald in de maanden augustus tot en met december. In de eerste maanden van 2014 wordt dit weer rechtgetrokken. Activa

31-12-2012

31-12-2013

Vaste activa Materiële vaste activa Inventaris en apparatuur Leermiddelen

Financiële vaste activa Deelnemingen

957.626

1.045.950

631.661 1.589.287

454.472 1.611.422

135.642

135.642

64.120 995.300 259.443 15.864

211.936 985.058 289.220 17.390

1.334.727

1.503.604

6.933.800 9.993.456

7.599.664 10.850.332

Passiva

31-12-2012

31-12-2013

Eigen vermogen Eigen vermogen

6.203.466

6.227.189

Voorzieningen Overige voorzieningen

1.705.653

1.800.267

201.692

313.550

666.837 246.220

731.310 239.579

223.955 745.633 2.084.337

698.963 839.478 2.732.980

9.993.456

10.850.332

Vlottende activa Vorderingen Debiteuren Ministerie van OCW Overige vorderingen Overlopende activa

Liquide middelen

Kortlopende schulden Crediteuren Belastingen en premies sociale verzekeringen Schulden terz. pensioenen Overige kortl. schulden Overlopende passiva

Tabel 20. Balans Scholengroep OPRON per 31-12-2012 en 31-12-2013 Overige vorderingen De overige vorderingen zijn per 31 december 2013 € 30.000,- hoger dan op 31 december 2012. De vorderingen hebben grotendeels betrekking op rentevergoedingen 2013 ad € 39.000,- die worden bijgeschreven in 2014. Daarnaast staan er nog een aantal te ontvangen posten open bij de gemeenten Stadskanaal en Veendam. Verder is er een vordering € 72.000 op de belastingdienst in verband met de eenmalig teruggaaf wao wia premie 2013. Overlopende activa Deze post heeft betrekking op facturen die in 2013 zijn betaald maar betrekking hebben op 2014.

32

Jaa Liquide middelen Aan de activa-zijde van de balans is te zien dat de liquide middelen zijn gestegen. In december 2013 heeft Scholengroep OPRON de subsidie NOA en werkgelegenheid jonge leerkrachten van Ministerie OCW ontvangen. Dit heeft een gunstige invloed gehad op de liquiditeit. Passiva Overlopende passiva De post nog te besteden doelsubsidies niet-geoormerkt OCW is gestegen ten op zicht van 2012. Het gaat hier om de subsidies professionalisering directies en leraren. Daarnaast zijn de investeringssubsidies geheel vrijgevallen in 2013. Overige kortlopende schulden De overige kortlopende schulden zijn aanzienlijk gestegen ten opzicht van 2012. Dit heeft met name te maken met het openstaande saldo van de subsidie Academische Opleidingsschool (AOS) en de daaraan gekoppelde subsidie “Samenwerking lerarenopleiding en scholen. Scholengroep OPRON is hiervan penvoerder. Eigen vermogen Het eigen vermogen van Scholengroep OPRON bestaat uit twee delen, een algemene reserve en drie bestemmingsreserves. De afschrijvingen van de bestemmingsreserves Stadskanaal (€ 30.345) en de bestemmingsreserve Innovatie ( € 27.242) zijn in exploitatieresultaat meegenomen. Besloten is om deze vrijvallende bestemmingsreserves samen met het exploitatieresultaat ( € 81.323) toe te voegen aan de bestemmingsreserve flankerend beleid om zo een stevige buffer voor dit beleid te hebben. Het flankerend beleid is m.n. bedoeld om gedwongen ontslagen zoveel als mogelijke te voorkomen.

Kengetallen per balansdatum Vanuit de exploitatie en balans kunnen een aantal kengetallen worden gehaald. De kengetallen van de afgelopen twee kalenderjaren zijn in onderstaande tabel opgenomen. Financiële kengetallen (per 31-12) Resultaat begroting Resultaat jaarrekening Solvabiliteit 1 Solvabiliteit 2 Weerstandsvermogen 1 Weerstandsvermogen 2 Liquiditeit (current ratio) Kapitalisatiefactor Rentabiliteit

2013

2012

-460.314 23.736

-467.673 -95.529

0,57 0,74 30,6% 24,0% 3,22 53,12% 0,12%

0,62 0,79 30,0% 24,2% 3,97 47,95% -0,5%

2011 landelijk

0,55 0,64 23,5% 10,9% 1,59 39,76% -1,4%

Tabel 21. Kengetallen over 2012 en 2013 (OPRON) en landelijk 2011 Uit bovenstaande kengetallen is een kleine negatieve ontwikkeling te zien voor wat betreft de solvabiliteit en de liquiditeit. Dit komt met name door het feit dat het Solvabiliteit 1: eigen vermogen / totaal vermogen aandeel vreemd vermogen van OPRON is gestegen. Een Solvabiliteit 2: eigen vermogen + voorzieningen / vergelijking met landelijke kengetallen van de totaal vermogen vergelijkingsgroep uit het kalenderjaar 2011 van vergelijkbare Weerstandsvermogen 1: incl. materiële vaste activa besturen laat een positief beeld zien. Scholengroep OPRON Weerstandsvermogen 2: excl. materiële vaste activa presteert bovengemiddeld op alle onderdelen. Eén van de belangrijkste graadmeters in deze vergelijking is het weerstandsvermogen 2 (eigen vermogen minus materiële vaste activa ten opzichte van de rijksbaten). In 2013 lag deze voor de scholengroep ruim boven het gemiddelde van de vergelijkingsgroep over 2011. Ten opzichte van 2012 is het weerstandsvermogen in 2013 iets gestegen. Geconcludeerd kan worden dat binnen Scholengroep OPRON ruimte is voor onverwachte tegenvallers.

33

Jaa

De commissie Don heeft enkele jaren geleden een nieuw financieel kengetal ontwikkeld, de kapitalisatiefactor. De kapitalisatiefactor wordt berekend door het balanstotaal (activa) minus de boekwaarde van gebouwen en terreinen te delen door de totale baten. De bovengrens aan de kapitalisatiefactor voor grote instellingen (vanaf € 8 miljoen aan baten) is gezet op 35% en voor kleine instellingen (tot € 5 miljoen aan baten) op 60%. Het ministerie heeft het kengetal en de bijbehorende signaleringsgrenzen overgenomen. Tegelijkertijd heeft de commissie Don vastgesteld dat beoordeling van de financiële positie van de onderwijsinstellingen een eerste stap is, op basis waarvan nog geen conclusies kunnen worden getrokken. Maatwerk is nodig, door specifieke omstandigheden en risico’s van de instellingen in de beoordeling mee te wegen. Ook deze aanbeveling is door OCW overgenomen. Gezien de totale baten van Scholengroep OPRON (€ 20.322.116) valt zij onder grote instellingen. De kapitalisatiefactor van de scholengroep is in het boekjaar 2013 53,12%. Dit betekent dat de waarde boven de grens van 35% ligt. De kapitalisatiefactor bestaat uit drie onderdelen waarvan de bufferliquiditeit, om risico’s te kunnen opvangen, een belangrijk onderdeel is. Wij zijn van mening dat gezien de onderwijskundige en huisvestingssituatie op onze scholen en de krimp in de plattelandsgebieden, waar wij als bestuur zeer nadrukkelijk mee te maken hebben, zeer belangrijke redenen zijn om een hogere bufferliquiditeit na te streven. In 2013 is een positief resultaat behaald met name als gevolg van de OCW subsidie NOA. Zonder deze extra bate zou er een tekort zijn geweest. Gelet op de meerjarenbegroting kan het bestuur de komende twee jaren nog een tekort op de exploitatie verwachten.

Personele lasten van totale lasten Afschrijvingslasten van totale lasten Huisvestingslasten van totale lasten Overige instellingslasten van totale lasten

2013

2012

84,21% 1,83% 7,61% 6,35%

84,33% 1,83% 7,56& 6,27%

2011 Landelijk PO6 81,60% 1,90%

Personele lasten van totale baten 84,54% 85,44% Afschrijvingslasten van totale baten 1,83% 1,86% Huisvestingslasten van totale baten 7,64% 7,66% Overige instellingslasten van totale baten 6,38% 6,35% Tabel 22. Lasten per onderdeel in % van de totale lasten en totale baten Tabel 22 laat de lasten op de verschillende onderdelen zien in een percentage van de totale lasten vergeleken met vorig jaar en de landelijke cijfers 2011. Een vergelijking tussen het boekjaar 2012 en 2013 voor Scholenroep OPRON laat kleine verschuivingen zien. Vergelijken we de landelijke percentages met die van Scholengroep OPRON over 2012, dan zien we dat de personele lasten bij Scholengroep OPRON in 2013 hoger zijn dan landelijk in 2011. Dit is deels een gevolg van de inzet van de impulsmiddelen voor personele doeleinden.

Treasury In een treasury-statuut zijn de Liquide middelen en deposities 31-12-2012 31-12-2013 spelregels voor het treasury ABN AMRO Bank 287 42 management en het Rabobank 4.049 2.905 financieringsbeleid vastgelegd. Bank Nederlandse gemeenten 516.315 1.263.385 Sturing, beheersing en bewaking Deposito’s van (toekomstige) geldstromen, ABN AMRO Bank 3.291.971 2.857.612 met het behalen van een optimaal Rabobank 1.055.712 1.376.830 rendement, is hierbij het doel. In de Bank Nederlandse Gemeenten 2.065.465 2.098.890 uitgangspunten van het statuut Totaal 6.933.800 7.599.664 wordt een koppeling gemaakt met Tabel 23. Liquide middelen en deposito’s de “Regeling beleggen en belenen door instellingen voor onderwijs en onderzoek” Vanaf 1 januari 2010 is er een nieuwe regeling belenen en beleggen van toepassing.

34

Jaa In deze regeling is opgenomen dat voor gelden die voor langer dan 3 maanden worden geplaatst de financiële instelling minimaal een AA-rating moet bezitten (afgegeven door minstens 2 ratingbureaus). Voor gelden die korter dan 3 maanden worden geplaatst blijft de huidige A-rating gelden. Het bestuur van Scholengroep OPRON heeft een treasury-statuut vastgesteld waarin de richtlijnen vanuit het ministerie van OCW zijn verwerkt. Zo risicoloos mogelijk omgaan met het uitzetten van de financiële middelen is hierbij het uitgangspunt. Het treasury beleid wordt jaarlijks in de bestuursvergadering geëvalueerd. In 2013 is besloten geen wijzigingen aan te brengen in het beleid. In het kalenderjaar 2013 is een bedrag van € 103.000,- aan financiële baten gerealiseerd. Dit is € 73.000,- lager dan de financiële baten in het kalenderjaar 2012 en € 36.000,- lager dan de begroting 2013. De financiële middelen van Scholengroep OPRON hebben in 2013 uitgestaan in het BNG kapitaalmarktselectfonds van de Bank Nederlandse Gemeenten en op spaarrekeningen van de ABN AMRO bank en de Rabobank.

35

Jaa

CONTINUITEITSPARAGRAAF Scholengroep OPRON heeft 2 scenario’s uitgewerkt in meerjarenperspectief. Eén met en één zonder taakstelling. Vanuit de meerjarenbegroting 2014-2017 van Scholengroep OPRON wordt het scenario inclusief taakstelling als basis genomen voor de onderstaande uitwerking van de continuïteitsparagraaf. Scholengroep OPRON heeft ervoor gekozen om een taakstellende meerjarenbegroting op te stellen uitgaande van het meest negatieve scenario qua leerlingdaling (huidige prognose van > 4% daling per jaar tot 2017). In deze taakstellende begroting is een aantal verminderingen opgenomen die als taakstelling gelden, aangezien deze verminderingen alleen door het nemen van voldoende maatregelen gerealiseerd kunnen worden. De bedragen die in de meerjarenbegroting zijn opgenomen zijn gebaseerd op de bedragen uit de begroting 2014. Er is voor gekozen om een aantal bedragen mee te laten bewegen met de ontwikkeling van het aantal leerlingen en de rest gelijk te laten en door te trekken over jaren 2015 tot en met 2017. Het gaat hier om de normatieve rijksbijdrage, overige subsidies OCW, overige overheidsbijdragen en personele lasten. Voor de bovenstaande categorieën is er gekozen om aan de hand van historische gegevens bij een daling van 1% in het aantal leerlingen de baten met 0,87% te verlagen. Naast deze verlagingen is ervoor gekozen om de daling van het aantal leerlingen te verwerken in de lonen en salarissen uitgaande van € 3.300,- aan minder personele inkomsten per elke leerling minder. De volgende tabel laat zien wat de vermindering is van het aantal fte’s zoals dat meegenomen is in de meerjarenbegroting, de vermindering van het aantal fte’s door natuurlijk verloop en de vermindering van het aantal fte’s dat bereikt moet worden anders dan door natuurlijk verloop. 2015 Opgenomen vermindering aantal fte’s in 12,72 meerjarenbegroting Uitstroom door natuurlijk verloop 4,17 Vermindering anders dan door natuurlijk 8,55 verloop Tabel 24. Vermindering aantal fte’s

2016 13,26

2017 8,77

7,12 6,14

6,49 2.28

Bij de uitstroom door natuurlijk verloop is alleen rekening gehouden met het bereiken van de pensioengerechtigde leeftijd van medewerkers. Niet meegenomen is vrijwillig ontslag, vermindering van de omvang van de functie, het aanvaarden van een andere functie etc.

Ontwikkelingen Er zijn een aantal interne en externe ontwikkelingen te benoemen die grote invloed hebben op het te voeren beleid en effect hebben op de meerjarenbegroting. Een aantal belangrijke ontwikkelingen is: 1. Sterke daling van het aantal leerlingen (meer dan 13% tussen 2014 en 2017); 2. Landelijke ontwikkelingen opgedragen door het Ministerie van OC&W waaronder functiemix en de invoering van Passend Onderwijs; 3. Wegvallen van de bruidsschat die van de gemeenten werd ontvangen vanaf 2013. 4. Het risico van het wegvallen van (een deel van) de bekostiging Impulsgebieden ter grootte van ruim € 800.000,-. De postcodegebieden worden opnieuw vastgesteld hetgeen gevolgen kan hebben voor de bekostiging voor OPRON; 5. Het wegvallen van het putten uit de BAPO reserve ter hoogte van € 200.000,- per jaar vanaf 2014

Risico Er is in de meerjarenbegroting sprake van een risico gezien het feit dat er voor ieder jaar tot en met 2017 een aanzienlijk bedrag aan Impulsgelden is opgenomen als bate. Deze gelden worden in ieder geval tot en met 2014 ontvangen, waarna het Ministerie opnieuw de postcodes van de achterstandsgebieden vaststelt die deze bekostiging ontvangen. Er is in deze meerjarenbegroting vanuit gegaan dat deze bekostiging ook na 2014 weer wordt ontvangen, hoewel dit nog niet met 100% zekerheid valt te zeggen.

36

Jaa Meerjaren exploitatiebegroting Op basis van de leerlingprognoses, de hieraan gelieerde rijksbijdrage, de overige overheidsbijdragen en de overige baten is een meerjarige vergelijking opgesteld met de ontwikkeling van de bijbehorende kosten, administratie/beheer/bestuur, personele kosten en materieel scholen. In de meerjarenbegroting 2014-2016 is de daling van het aantal leerlingen en daarmee gepaard gaande daling van het personeelsbestand meegenomen. Meerjaren exploitatiebegroting Realisatie 2013 Baten Rijksbijdragen OCW Overige overheidsbijdragen Overige baten

Begroting 2013

Prognose 2014

Prognose 2015

Prognose 2016

19.239.000 732.000 352.000

18.298. 652. 205.

17.964. 203. 727.

17.299. 165. 722.

16.671. 165. 7221. 0

Totaal baten

20.322

19.155.

18.895.

18.186.

17.558.

Lasten Personeelslasten Afschrijvingen Huisvestingslasten Overige instellingslasten

17.181 372 1.552 1.296

16.697. 367. 1.576. 1.114.

16.278. 338. 1.563. 1.147.

15.451. 338. 1.402. 1.147.

14.858. 338. 1.352. 1.147.

Totaal lasten

20.401

19.753

19.327.

18.339.

17.696.

-79

-599

-432.

-153.

-138

103.

139

109.

109.

109

-323.

-44.

-29

Saldo baten en lasten Saldo financiële baten en lasten Exploitatieresultaat

24 -460 Tabel 25. Meerjaren exploitatiebegroting

Meerjarenbalans Meerjaren balans Activa Materiële vaste activa Financiele vaste activa Vlottende activa Liquiditeiten Totaal Activa Passiva Algemene reserve Bestemmingsreserve Voorzieningen Langlopende schulden Kortlopende schulden Totaal Passiva Kapitalisatiefactor Weerstandsvermogen 1

31-12-2013

31-12-2014

31-12-2015

31-12-2016

1.611.422 135.642 1.503.604 7.599.664 10.850.332

1.611.422 135.642 1.503.604 7.275.937 10.526.605

1.611.422 135.642 1.503.604 7.231.180 10.481.848

1.611.422 135.642 1.503.604 7.201.390 10.452.058

5.344.240 882.949 1.800.267 2.822.876 10.850.332

5.344.240 559.222 1.800.267 2.822.876 10.526.605

5.344.240 514.464 1.800.267 2.822.877 10.481.848

5.344.240 484.674 1.800.267 2.822.877 10.452.058

53,12% 30,64%

55,39% 31,24%

57,29% 32,22%

59,16% 33,20%

Tabel 26. Meerjarenbalans De meerjarenbalans zoals die hier boven is gepresenteerd, is gebaseerd op de balans van 2013, de meerjarenbegroting en de meerjareninvesteringsbegroting. Het vermogen (algemene reserve en bestemmingsreserves) wordt gestaag kleiner. Deze krimp gebeurt met een kleine stijging van het weerstandsvermogen en een stijging van de kapitalisatiefactor. De exploitatietekorten in 2014, 2015 en 2016 zijn ten laste gebracht van de bestemmingsreserves (flankerend beleid, innovatie en gemeente Stadskanaal).

37

Jaa

Kengetallen Kengetallen

2013

2014

2015

2016

Leerlingenaantallen / prognose

3160

3029

2900

2779

25,91 226,38 26,99 279,28

25,91 225,36 26,99 278,26

25,91 214,64 26,99 267,54

25,91 201,38 26,99 254,28

14,0

13,4

13,5

13,8

Personele bezetting in fte's Management/Directie Onderwijzend personeel Overig ondersteunend personeel Totale bezetting Gemiddeld aantal leerlingen per fte OP

Tabel 27. Kengetallen

Goed onderwijs wordt voor een groot deel bepaald door de kwaliteit van de leerkrachten. Daarnaast is het van belang dat er voldoende medewerkers voorde klas blijven staan. Het is daarom goed ook te kijken naar de leerlingratio. Voor Scholengroep OPRON schommelt dit rond de 14 leerlingen per fte. Daarbij moet wel bedacht worden dat deze ratio niet hetzelfde is als het gemiddeld aantal leerlingen per groep. Immers een deel van de leerkrachten wordt ingezet voor interne begeleiding en coördinatietaken. De leerlingratio stijgt niet door de vermindering van het aantal fte’s onderwijzend personeel, omdat de vermindering evenredig is aan de daling van het aantal leerlingen.

38

Jaa

BIJLAGE 1. SCHOLEN EN AANTAL LEERLINGEN Tot Scholengroep OPRON behoren 20 basisscholen, de Wim Monnereauschool voor speciaal basisonderwijs en de Margaretha Hardenbergschool voor (voortgezet) speciaal onderwijs voor zeer moeilijk lerende kinderen. O.b.s. De Oleander en o.b.s. Westerschool (St’k) vormen een hoofd- en nevenvestiging. Aan de o.b.s. De Musselhorst is een afdeling voor asielzoekerskinderen verbonden. Deze leerlingen zitten in een afzonderlijk gebouw. Brinnr.

School

Plaats

05YR 08GQ 08SW 09RC 10CO 13GU 13LX 13QO 13UO 13ZR 14CZ 14EK 14HC 14IM 15AS 15AS01 15EP 15FZ 15JG 15LW 19TV 26NL

De Mieden Insp. Amerika Burg. Verkruisen Europaschool De Tandem De Viermaster De Butte De Braskörf De Noorderbreedte Hagenhofschool Parkwijkschool Westerschool De Sleutel Neuteboomschool De Oleander Westerschool De Ommewending De Badde De Musselhorst ´t Zonnedal Wim Monnereau Marg. Hardenberg Totaal

Meeden Noordbroek Muntendam Muntendam Zuidbroek Veendam Borgercompagnie Veendam Veendam Stadskanaal Stadskanaal Wildervank Wildervank Stadskanaal Stadskanaal Stadskanaal Ommelanderwijk Musselkanaal Musselkanaal Alteveer Veendam Veendam

Aantal leerlingen 1-101-102012 2013 90 79 137 136 187 189 104 89 180 176 342 318 27 26 374 355 196 173 175 48 374 347 104 109 140 127 62 62 55 58 107 95 36 32 163 189 24 26 118 115 117 119 3160 3029

Tabel. Scholen en aantal leerlingen

39

Jaa

BIJLAGE 2. JAARVERSLAG AOS-PO NOORD-NEDERLAND 2012-2013 1. Wijziging organisatie De AOLB is formeel toegetreden tot het samenwerkingverband. De direct leidinggevende vertegenwoordigt de AOLB in de stuurgroep en in het coördinatorenoverleg. De ULO heeft per 31 juli 2013 de samenwerking beëindigd. De werkzaamheden m.b.t. de begeleiding van de coördinatoren onderzoek en het docentschap van de basiscursus onderzoeksvaardigheden zijn overgedragen aan de AOLB. De Brederoschool heeft per 1 augustus 2012 de plaats van de Doefmat ingenomen. De oplisser van de Doefmat heeft de Brederoschool gedurende het hele schooljaar begeleid. De Butte is per 31 juli 2013 gestopt als academische basisschool. De geringe omvang van de school staat een volwaardige participatie in de weg. 2. Opleiden in school De opleiders in school hebben op basis van het nieuwe curriculum van de PA de inhoud van de opdrachten van derde-jaars PA studenten aangepast. De consequenties die dit voor de begeleiding heeft zijn in kaart gebracht. De theoretische kennisbasis van de opleiders in school is versterkt. Oplissers hebben literatuurstudie verricht en zijn daarin ondersteund door docenten van de PA. Een leerkracht van de Westerschool heeft de uitkomsten van haar onderzoek betreffende zoekvaardigheden van kinderen op het internet, gepresenteerd tijdens het Velon-congres. 3. Onderzoek De coördinatoren onderzoek hebben een rubric ontwikkeld die oplissers handvatten geeft om de onderzoekende student en leerkracht te begeleiden. De rubric zal ook gebruikt worden als middel om meer uniformiteit in de beoordeling van het product van de onderzoekende student te realiseren. Daarnaast is er gekeken of de begeleiding van de studenten door de coördinator onderzoek en de begeleiding vanuit de Pabo wat betreft het doen van onderzoek, het ontwikkelen van onderzoeksvaardigheden en het gebruik van de rubric beter op elkaar afgestemd kunnen worden. Tweeëntwintig leerkrachten hebben de basiscursus onderzoeksvaardigheden gevolgd en een onderzoek uitgevoerd. Deze onderzoeken zijn gepresenteerd op het symposium 'Kennis delen' dat heeft plaatsgevonden op 12 juni 2013 en bezocht is door ruim 120 leerkrachten. De cursus 'Kennismaken met onderzoek' is door dertig leerkrachten gevolgd. Het schooloverstijgend onderzoek betreft het verbeteren van de vaardigheden van leerlingen van groep 7 om informatie op het internet te zoeken, is afgerond en gepresenteerd aan de opleiders in school, de coördinatoren onderzoek en tijdens het symposium 'kennis delen' aan leerkrachten. Er is besloten een vervolgonderzoek op te starten waarin onderzocht wordt hoe de zoekvaardigheden van groep 5 en 6 leerlingen verbeterd kunnen worden. Alle academische basisscholen participeren in dit onderzoek, als experimentele groep of als controlegroep. Er is inmiddels een tweede schooloverstijgend onderzoek opgestart met als thema 'Excellentie'. Het onderzoek richt zich op het opbrengstgericht werken t.a.v. de (meta)cognitie van excellente leerlingen. Het onderzoek wordt uitgevoerd door op o.b.s. Schuilingsoord. Vier academische basisscholen participeren in dit onderzoek. Academische basisscholen stellen zichzelf beschikbaar voor onderzoek uitgevoerd door externe partijen. Hieronder volgt een overzicht van de onderzoeken die op de scholen zijn uitgevoerd, door het schoolteam zelf, of door een externe onderzoeksinstelling. o o o o o

Gion:opbrengstgericht rekenen in combinatie met de methode "Wereld in Getallen" CPS: professionaliseren van leerkrachten Het verhogen van de opbrengsten van kinderen van groep 4 bij het technisch lezen Het verbeteren van het fonemisch bewustzijn bij kleuters Taalverwerving bij neveninstromers

40

Jaa o o o o o o o o o o o o o o o o o

Het automatiseren van tafelsommen Kun je met kinderen over filosofische thema's praten? Op welke manier kunnen invallers het beste een klas overnemen? Aan welke eisen moet een techniekhoek in de kleuterklas voldoen? Wat is de huidige inzet van ICT in de klassen? (0-meting) Duurzaam ondernemen Onderwijs in Engels vanaf groep 1 Aanbod voor hoogbegaafde leerlingen Onderzoek Implementatie muziek onderwijs Social media in het basis onderwijs Onderzoek niveauadvies PO-VO op de Borgmanschool Effectieve leertijd van het spellingonderwijs in groep 4 t/m 8 De invloeden van de klasseninrichting op de concentratie van kinderen Onderzoek naar een goede spellingmethode Rijksuniversiteit Groningen: Fit en Vaardig op school Trimbosinstutuut: Onderzoek naar het ontwikkelen van Sociaal-emotionele vaardigheden van leerlingen van groep 3 t/m 6 (Zippy's vrienden/Apple's vrienden Dr. L. Ahlers: Aanbod en de didactiek van begrijpend lezen voor meer- en hoogbegaafden

4. Innovatie en schoolontwikkeling Er is een leerlijn onderzoeksvaardigheden ontwikkeld voor leerlingen. Alle academische basisscholen zullen deze leerlijn gaan implementeren. Er wordt in het schooljaar 2013-2014 een onderzoeksopzet gemaakt met betrekking tot deze leerlijn. Alle academische basisscholen volgen in het komend schooljaar of het schooljaar daarna de training 'Onderzoeksvaardigheden voor kinderen'. Schoolontwikkeling: Hieronder volgt een opsomming van de schoolontwikkeling zoals die heeft plaatsgevonden op de academische basisscholen. o Implementatie van coöperatief leren o Het verbeteren van de kwaliteit van begrijpend lezen o Het ontwerpen van een beredeneerd aanbod voor kleuters o Het effectueren van effectieve strategieën voor denken en leren bij spelling o Het ontwerpen van een beredeneerd aanbod voor kleuters o Implementatie passende taak o Het optimaliseren van het didactisch handelen bij het vakgebied spelling o Verbeteren van de opbrengsten van begrijpend lezen o Werken met kwaliteitskaarten o Verbeteren van het handelingsgericht werken o Het koppelen van wetenschap en techniek aan duurzaamheidstema's o Vormgeven van het onderwijs aan meer-/hoogbegaafde leerlingen middels de 'Spaceshuttle-groep'. o Implementaie Engels in de groepen 1 t/m 4. o Opbrengstgericht leiding geven o Boeiend onderwijs w.o. coöperatieve werkvormen o Verder met 1-zorgroute (groepsplannen en weekrooster) o Implementatie nieuwe rekenmethode o Oriëntatie op een nieuwe methode voor Spelling o Onderzoek naar de effectiviteit van het computerprogramma 'Letters in beweging' Dit programma oefent de beginnende geletterdheid in groep 2. o GION opbrengstgericht rekenen in combinatie met de methode “Wereld in Getallen” o Ontwikkelen van portfolio-onderwijs 5. Overig Er is een promotie-/informatiefilm ontwikkeld voor studenten van de PABO waarin duidelijk gemaakt wordt wat de keuze voor het academisch traject inhoudt. De startbijeenkomst heeft in het teken gestaan van de 'academische cultuur'. Aan de hand van het ui-model (Hofstede, 1991) is de cultuur binnen de academische opleidingsschool geconcretiseerd.

41

Jaa Het schooljaar is afgesloten met een symposium "Kennisdelen". Tijdens dit symposium zijn de resultaten van de onderzoeken van de leerkrachten die de basiscursus onderzoeksvaardigheden hebben gevolgd, gepresenteerd. Het symposium is door ruim 100 leerkrachten bezocht.

42