Jaarverslag 2010 VKZ Vertrouwenspersonen Kinderopvang en welzijn Zuid-Holland

Jaarverslag 2010 VKZ Vertrouwenspersonen Kinderopvang en welzijn Zuid-Holland

De Arbo-wet verlangt van werkgevers dat zij beleid voeren dat: “Gericht is op voorkoming en indien dat niet mogelijk is, beperking van psychosociale arbeidsbelasting.” Voor veel werkgevers is het vanzelfsprekend dat zij hun medewerkers ook zonder die wettelijke dwang een veilige werkomgeving willen bieden, waarin agressie, geweld, (seksuele) intimidatie, discriminatie en pesten niet voorkomt. Eén van de mogelijkheden om ongewenst gedrag te voorkomen of te beperken, is het aanstellen van een vertrouwenspersoon. JSO biedt organisaties voor kinderopvang en welzijn in Zuid-Holland de mogelijkheid zich aan te sluiten bij de VKZ, Vertrouwenspersonen Kinderopvang en welzijn Zuid-Holland. VKZ is een samenwerkingverband met ROC Albeda College, dat hiervoor deskundige vertrouwenspersonen ter beschikking stelt. Medewerkers en managers van aangesloten organisaties kunnen de vertrouwenspersonen advies en ondersteuning vragen. De organisatie van de Vertrouwenspersonen Kinderopvang en welzijn Zuid-Holland (VKZ) is een onderdeel van JSO expertisecentrum voor jeugd, samenleving en opvoeding.

Jaarverslag VKZ, Vertrouwenspersonen Kinderopvang en welzijn Zuid-Holland, 2010

1


2

Inhoudsopgave Voorwoord..................................................................................................................................... 5 1. Ontwikkelingen in 2010.............................................................................................................. 7 2. Overzicht van de klachten/meldingen en adviesvragen .................................................................... 9 3. Overige activiteiten ................................................................................................................... 13 4. De vertrouwenspersonen van de VKZ .......................................................................................... 15 5. De contactpersoon VKZ bij JSO.................................................................................................. 15 Bijlage: lijst van aangesloten organisaties ........................................................................................ 17


3


4

Voorwoord Dit is het tiende jaarverslag van de Vertrouwenspersonen Kinderopvang en welzijn Zuid-Holland (VKZ). De VKZ is opgericht in 2001 als project en had binnen twee jaar 33 aangesloten organisaties. Het aantal organisaties is gegroeid naar 55. Het aantal klachten groeit meer dan evenredig mee. De inhoud van de klachten is in de afgelopen tien jaar niet veel veranderd. De meeste klachten gaan vanaf het begin van de VKZ vooral over pesten en roddelen door collega’s, intimiderend gedrag door leidinggevenden. Ook (verdenking van) seksueel misbruik komt bijna elk jaar terug. De vertrouwenspersonen van de VKZ merken steeds weer dat hun werk het meeste effect heeft als zij in een vroeg stadium worden ingeschakeld. Voor ondersteuning van de klager en voor advies aan het management. “Zout het niet op”, blijft de slogan. JSO is verheugd de afgelopen jaren een bijdrage geleverd te hebben aan de veiligheid van medewerkers in kinderopvang en welzijn, en blijft dat in de toekomst ook graag doen.

Petra Otten Contactpersoon voor VKZ Gerda van Dijk Clustermanager JSO


5


6

1. Ontwikkelingen

in 2010

Het afgelopen jaar werd Nederland opgeschrikt door een omvangrijke zedenzaak in Amsterdam. Verschrikkelijk voor in de eerste plaats de kinderen die slachtoffer zijn geworden. Ook voor hun ouders en voor de medewerkers van de betrokken organisaties is dit een nachtmerrie. Het zal je maar gebeuren. Het onderzoek loopt nog en iedereen vraagt zich af hoe dit heeft kunnen gebeuren en natuurlijk ook hoe men dit kan voorkomen. Een dergelijke zaak heeft een effect op de hele kinderopvang. Organisaties nemen hun gedragscodes en protocollen weer onder de loep. Er is extra aandacht voor deskundigheidsbevordering van het personeel. Ouders zijn weer alerter en zijn extra kritisch bij het zoeken naar een organisatie voor hun kinderen. Ook de zedenpolitie merkt een toename van het aantal meldingen. Terecht zijn we uiterst alert. Toch zit er ook een andere kant aan de effecten van een dergelijke grote, omvangrijke zedenzaak. Het gevaar is overreactie. Een voorbeeld uit het noorden van het land

Een vertrouwenspersoon werd gebeld door een directeur van een BSO-instelling. Er was geklaagd door een ouder dat haar kind onzedelijk was betast door een stagiaire. De directeur heeft de medewerker direct geschorst. Het team, de ouders en de school van de stagiaire werden geïnformeerd. De zedenpolitie werd ingeschakeld en op de opleiding van de stagiaire werd de zaak besproken met de klasgenoten van de stagiaire. De stagiaire is van school verwijderd. Na onderzoek bleek: De stagiaire had één van de kinderen geholpen bij het naar de wc gaan. Ze had het piemeltje van het jongetje vastgehouden om hem te helpen met plassen en na het plassen had ze het piemeltje nog even drooggewreven. Het jongetje had tegen zijn moeder verteld dat hij staand had geplast en dat de juf met zijn piemeltje had gespeeld. Het signaal moet zeker serieus genomen worden. De stagiaire had geïnformeerd moeten worden over de risico’s van haar gedrag en het team had afspraken moeten maken over het alleen zijn van een stagiaire met kinderen. Nu was de geest uit de fles en de gevolgen waren desastreus. Was hier nu sprake van strafbaar gedrag of grensoverschrijdend gedrag of misschien alleen maar onnadenkend gedrag? Er is een verschil tussen grensoverschrijdend gedrag en strafbaar gedrag. Ons advies Neem elk signaal uiterst serieus. Analyseer de situatie: Wie zijn er bij betrokken? Wat zijn de feiten en wat zijn vermoedens of invullingen? Wie moeten geïnformeerd worden en wie nog niet EN Schakel bij een dergelijke situatie een vertrouwenspersoon in! Vertrouwenspersonen hebben veel ervaring met het behandelen van soortgelijke situaties. Zij kunnen samen met u de situatie analyseren en een plan van aanpak opstellen. Zij kunnen u ondersteunen bij het uitvoeren van het plan van aanpak. Daarnaast kunnen zij een aangeklaagde ondersteunen bij alles waar hij/zij mee te maken krijgt. Schorsing, onderzoek en zo nodig rehabilitatie bij onterechte beschuldiging. Want het zal je maar gebeuren!


7


8

2. Overzicht van de klachten/meldingen en adviesvragen Dit jaar zijn 12 klachten bij de VKZ binnengekomen. De weergave van de klachten hieronder is geanonimiseerd en soms iets aangepast om herkenning te voorkomen.

Klacht 1. Ziekteverzuim met gevolgen Een medewerkster van een kinderdagverblijf belt. Ze geeft aan dat zij zich door haar leidinggevende onheus bejegend voelt. Door persoonlijke omstandigheden heeft deze medewerkster zich een paar weken eerder gedurende een paar weken ziek gemeld. Dit naar eigen zeggen in overleg met haar leidinggevende. Bij een functioneringsgesprek blijkt dat de leidinggevende haar jaarcontract niet verlengt i.v.m. veelvuldig verzuim. Ze vraagt advies wat te doen. Dit is in feite geen zaak voor een vertrouwenspersoon. De vertrouwenspersoon bespreekt met de medewerkster de mogelijkheden. Aan het einde van het gesprek geeft de medewerkster aan dat ze zich opgelucht voelt.

Klacht 2. Seksuele intimidatie door vader Een medewerkster van een kinderdagverblijf belt voor advies. Eén van haar collega’s voelt zich seksueel geïntimideerd door de vader van een kind. Er zou al eens eerder fysiek contact zijn geweest tussen de vader en de medewerkster en de vader is hierover in het verleden al een keer door de leidinggevende aangesproken. Nu blijkt dat zijn gedrag niet definitief is gestopt, heeft de medewerkster uiteindelijk aangifte gedaan bij de politie. De collega belt met de vraag of de juiste stappen zijn gezet. Bij dit soort gebeurtenissen is het belangrijk is om goed op een rijtje te zetten wat je kunt doen: heeft de medewerkster bescherming nodig? Is er contact met de politie over de stand van zaken m.b.t. de aangifte? Is ondersteuning van de medewerkster geregeld? Wat gebeurt er met de vader wanneer die zijn kind komt halen bij het kinderdag verblijf? Etc. Het management van het kinderdagverblijf had dit allemaal goed in het oog. Bovendien namen ze het zekere voor het onzekere door de vertrouwenspersonen te bellen voor advies.

Klacht 3. Seksueel ongewenst gedrag tussen kinderen De vertrouwenspersoon wordt gebeld door een BSO met het verhaal dat jongetjes van 7, 8 jaar met hun vinger in de vagina van een meisje van 4 jaar hebben gezeten. Het is begrijpelijk dat de vertrouwenspersoon gebeld wordt, maar dit incident valt buiten het werkgebied van VKZ. De VKZ is er voor de medewerker; incidenten tussen kinderen onderling vallen hier buiten. Uiteraard staat de vertrouwenspersoon de beller wel te woord en adviseert in dat gesprek over een aanpak of doorverwijzing.

Klacht 4. Niet passen in de bedrijfscultuur Het komt voor dat de bedrijfscultuur niet bij de medewerker past. Een medewerkster kwam tijdens het gesprek met de vertrouwenspersoon tot de ontdekking dat ze zich eigenlijk nooit gelukkig had gevoeld op haar werkplek. Ze werkte er een aantal maanden, maar voelde zich er nog steeds niet thuis. Ze paste niet echt binnen het team, in tegenstelling tot bij haar vorige baan waar ze zich wel op haar plek voelde. Toen zij zich dat realiseerde, nam zij het besluit om een andere baan te gaan zoeken. De vertrouwenspersoon luistert zonder oordeelsvorming. Door goed te luisteren, samen te vatten en door te vragen komt de ander tot inzichten en kan naar een besluit toe groeien.


9

Klacht 5. Pesten Pedagogisch medewerker L. dient een klacht in. Haar collega M., een oudere pedagogisch medewerker met veel jaren ervaring op een kinderdagverblijf, heeft problemen met L. als haar nieuwe collega. L. komt vers uit de ‘SPW schoolbanken’ en begint net aan haar eerste baan. Beiden kregen hetzelfde takenpakket en staan hiërarchisch op gelijke voet. De confrontatie tussen deze medewerkers mondt steevast uit in een lange discussie over hoe de kinderen begeleid dienen te worden. Waar M. meent dat L. als nieuwkomer ver naast haar schoenen wandelt, beschouwt L. haar collega als een betweter die niet wil luisteren naar haar suggesties. M. zoekt en vindt steun bij haar andere collega’s. Iedereen is er uiteindelijk van overtuigd: de nieuwe collega is geen goede pedagogisch medewerker. L. merkt dat M. informatie achterhoudt, haar spullen verstopt, opzettelijk dingen laat mislopen. L. investeert steeds minder in een goede relatie met haar collega’s. Ze krijgt allerlei lichamelijke stressklachten, gaat de ziektewet in, belt de vertrouwenspersoon en dient een klacht in. Helaas is de zaak al te ver geëscaleerd en is L. er inmiddels ziek van geworden. Ze valt onder de begeleiding van de Arbodienst. Uiteindelijk heeft L. een andere baan gezocht en gevonden.

Klacht 6 en 7. Reorganisatie Vanuit één kindercentrum kreeg de vertrouwenspersoon twee klachten tegelijkertijd. De organisatie zat in een ingrijpende reorganisatie vanwege allerlei bezuinigingen. Een onzekere tijd voor alle medewerkers, veel veranderingen en soms ook dreigend ontslag. Bij deze klachten kijkt de vertrouwenspersoon altijd eerst of de klacht ontvankelijk is. De VKZ biedt hulp bij ongewenst gedrag. Er is een grijs gebied tussen arbeidsconflicten met, en ongewenst gedrag van de leidinggevende tegenover de medewerker. De eerste medewerker had een functioneringsgesprek met slecht nieuws achter de rug. De vorige functioneringsverslagen waren altijd prima geweest en nu opeens werd haar functioneren als onvoldoende aangemerkt. Ze had zelf het idee dat de organisatie van haar af wilde en dat ze een reden zocht in haar functioneren. De leidinggevende had de laatste tijd voortdurend commentaar op haar functioneren en dat was regelmatig erg persoonlijk. Het vertrouwen in de leidinggevende was weg en de medewerker voelde zich onveilig. Ze had een gesprek aangevraagd, maar de vorige gesprekken waren geëscaleerd en de leidinggevende had achteraf de feiten verdraaid volgens de medewerker. Ze omschreef het gedrag van haar leidinggevende als pesten. De medewerker heeft samen met de vertrouwenspersoon het gesprek voorbereid en tijdens het gesprek is de vertrouwenspersoon aanwezig geweest als toehoorder. Het werd snel duidelijk dat het wederzijdse vertrouwen beschadigd was. De medewerker had al contact opgenomen met de vakbond. De vakbond heeft de begeleiding verder overgenomen. De tweede medewerkster kreeg een andere functie aangeboden en wilde graag advies over wat haar rechten waren. Ook dit is geen zaak voor een vertrouwenspersoon, maar voor een vakbond of arbeidsjurist. De vertrouwenspersoon heeft samen met de medewerkster de mogelijkheden bekeken waar zij ondersteuning kon vinden.


10

Klacht 8, 9 en 10. Roddelen Afgelopen jaar kreeg de VKZ drie aanvragen voor voorlichting over de effecten van roddelen en pesten op de werkvloer. In alle drie de gevallen werd gebeld door de leidinggevende. De sfeer op de groep was erg verstoord. Er werd geroddeld over collega’s, zodanig dat zelfs ouders opmerkingen maakten over de verziekte sfeer. Als het besproken werd met de medewerkers werd het ontkend of gebagatelliseerd. Met de leidinggevenden werd een plan van aanpak opgesteld. De eerste stap was een voorlichting in het team waarbij de vertrouwenspersoon informatie gaf over roddelen en over effecten van roddelen op collega’s, kinderen en organisatie 1 . De tweede stap was het opstellen van een pestprotocol, dat door alle medewerkers werd ondertekend. Het management besteedt tijdens voortgangsgesprekken, functioneringsgesprekken en teamoverleg aandacht aan dit onderwerp.

Klacht 11. Oude klachten opnieuw Regelmatig gebeurt het dat mensen voor een tweede keer contact opnemen, omdat een oude klacht weer de kop opsteekt. Deze zaken hebben vaak betrekking op ongewenst gedrag van een leidinggevende t.o.v. een medewerker. De eerste tijd verloopt het contact prima, maar na verloop van tijd verwateren de afspraken. Meestal blijkt na een gesprek de communicatie weer te verbeteren.

Klacht 12. Seksueel ongewenst gedrag door medewerker naar kind Een medewerker had een meisje van een jaar of 4 horen zeggen dat een collega met zijn hand in haar broekje had gezeten. De medewerker heeft dit direct gemeld aan haar leidinggevende. De leidinggevende heeft de desbetreffende medewerker direct geschorst en het meldpunt kindermishandeling gebeld. Zij adviseerden om de zedenpolitie in te schakelen. Vervolgens belde de leidinggevende de VKZ. Zij wilde het team, de ouders van het meisje en de overige ouders informeren. Het advies van de vertrouwenspersoon was om bij gerede twijfel de medewerker tijdelijk van de groep te halen, samen te werken met de zedenpolitie en vooral de zaak zo klein mogelijk te houden. Dat betekent in eerste instantie: informeer alleen de direct betrokkenen. Bij deze specifieke klacht heeft het kindercentrum samen met de vertrouwenspersoon eerst geanalyseerd wat er speelde: Een meisje dat eerder zelf met seksueel misbruik te maken had gehad, maakte een opmerking. De genoemde medewerker stond nooit alleen op de groep. Intussen was de zedenpolitie al ingeschakeld. Ook de zedenpolitie gaf aan weinig redenen te zien tot actie. Zij deden een onderzoek naar de antecedenten van de medewerker en het desbetreffende meisje. Zij hebben de ouders van het meisje geïnformeerd en aangegeven geen reden te hebben om iets met de klacht te doen. De ouders gingen daarmee akkoord. De schorsing kon ongedaan gemaakt worden. Het team werd tijdens deze zaak op de hoogte gehouden. Toen alles achter de rug was vond er een teambijeenkomst plaats. Alles werd uitgesproken, emoties geuit en de zaak is afgesloten.

1

De cijfers zijn ronduit schokkend. Tien procent van de beroepsbevolking ondervindt hinder van roddelen, 4 miljoen verzuimdagen

zijn het gevolg, 1 op de 10 zelfmoorden van volwassenen vindt zijn oorsprong in roddelen en pesten op de werkvloer en niet onbelangrijk in dit werk: het sociaalpedagogische klimaat waar de kinderen zich in bevinden, heeft hieronder te lijden.


11


12

3. Overige activiteiten Deskundigheidsbevordering vertrouwenspersonen Voor de vertrouwenspersonen is het van belang op de hoogte te blijven van alle nieuwe ontwikkelingen. Hiervoor zijn zij aangesloten bij de landelijke vereniging voor vertrouwenspersonen en nemen zij deel aan congressen en scholingen. De vertrouwenspersonen hebben als team maandelijks intervisie. Bij de meeste klachten nemen zij contact met elkaar op voor intercollegiale consultatie. Anton de Leeuw heeft zijn kennistoets van het Nederlandse Mediation Instituut gehaald en is hiermee ook geregistreerd mediator. Daarnaast heeft hij deelgenomen aan een studiedag ‘emoties binnen conflicten’. Marijke Winters is vorig jaar aangesteld als docent SPH aan de HRO. Binnen deze functie heeft zij haar kennis op het vakgebeid van o.a. de Kinderopvang vergroot. Lilian Vermeulen heeft deelgenomen aan het landelijke mediationcongres van het NMI. Onderwerpen waren: Organisatieopstellingen bij mediation en Interculturele communicatie bij mediation. Verder heeft zij een opleiding gedaan in het kader van het betrekken van de omgeving bij het oplossen van problemen.


13


14

4. De vertrouwenspersonen van de VKZ Anton de Leeuw Lilian Vermeulen Marijke Winters

5. De contactpersoon VKZ bij JSO Petra Otten


15


16

Bijlage Lijst van aangesloten organisaties per 31-12-2010 Naam Dak B.V. Kinderdagverblijf Kiekeboe Stichting Kinderdagverblijf Bobo Kinderdagverblijf The Clown Club BV Stichting Peutereiland Stichting Kinderopvang Liemeer IJsselkids B.V. Stichting Kinderopvang Irene Mundo Kinderopvang Stichting Peuterspeelzalen Albrandswaard Kindercentrum De Duinen B.V. Stichting Kinderopvang Kralingen Kinderopvang SKR Stichting Kinderopvang Pinkeltjesland Kinderopvang BijDeHand Stichting Kinderopvang Zwijndrecht Vlietkinderen Stichting Kinderopvang Pijnacker - SKIPPY Stichting Kinderopvang Alphen aan den Rijn Speelhonk-Korte Akkeren B.V. COKD Stichting Peutercentrum Bergschenhoek Stichting De Kinderkoepel Kinderopvang Bodegraven Kinderopvang Triangel Stichting Kwest Stichting Kinderopvang Barendrecht Stichting Het Uilenest KindeRdam

Adres Postbus 315 Postbus 209 Postbus 367 Johan de Wittstraat 33 Postbus 256 Anne Hendrik Kooistrastraat 130 Postbus 85014 Isaac Hubertstraat 153 Marconiweg 2c Forum 112 Postbus 315 Postbus 4438 Nikkelstraat 3d Appelhof 16 Postbus 85014 Postbus 372 Bucaillestraat 6 Postbus 39 Postbus 499 Postbus 107 Vissersdijk Beneden 25 Stampioendreef 1 Rijksstraatweg 54 A Postbus 499 Postbus 414 Druivenstraat 30 Postbus 165 Koningsplein 83 Postbus 2150

Postcode 2910 AH 1420 AE 3330 AJ 2242 LA 3240 AG 2441 CP 3009 MA 3034 CS 3112 EP 3176 TC 2910 AH 3006 AK 2984 AM 2201 ZA 3009 MA 3330 AJ 2273 CA 2640 AA 2400 AL 2800 AC 3319 GW 2661 SR 3223 KA 2400 AL 3440 AK 2671 SK 2990 AD 2611 XG 3000 CD


Plaats NIEUWERKERK AAN DEN IJSSEL UITHOORN ZWIJNDRECHT WASSENAAR MIDDELHARNIS NIEUWVEEN ROTTERDAM ROTTERDAM SCHIEDAM POORTUGAAL NIEUWERKERK AAN DEN IJSSEL ROTTERDAM RIDDERKERK NOORDWIJK ZH ROTTERDAM ZWIJNDRECHT VOORBURG PIJNACKER ALPHEN AAN DEN RIJN GOUDA DORDRECHT BERGSCHENHOEK HELLEVOETSLUIS ALPHEN AAN DEN RIJN WOERDEN NAALDWIJK BARENDRECHT DELFT ROTTERDAM

17

Kinderopvang 2Samen Stichting Rijswijkse Kinderopvang Kinderopvang De Kattekop Stichting Kinderdagverblijf Tik-Tak Kinderopvang Bimbola Kinderdagverblijf Ieni Mini 's-Gravenzandse Kinderopvang Stichting Dordtse Welzijns Organisatie Stichting Peuterspeelzalen te Papendrecht Stichting WASKO Stichting Activiteiten na Schooltijd KindeX B.V. Stichting Kinderopvang Cromstrijen Stichting Peuteropvang IJsselmonde Stichting Kinderopvang Hendrik Ido Ambacht Stichting Kinderopvang Oegstgeest Trias Kinderopvang B.V. Kinderdagverblijf De Kinderstal Kinderopvang Snoopy Centraal Bureau Stichting Kinderspeelzaal Stichting Kinderopvang Schipluiden Kivido BV Stichting Kinderopvang Maassluis Stichting Kinderopvang Leiderdorp Plukkebol Kindercentrum

Postbus 16555 Postbus 593 Wassenaarseweg 8 Liesveld 1 Kortenaerstraat 1 Bijdorplaan 321 Dresdenweg 1 Singel 28 Poldermolen 4 Poldermolen 4 Statensingel 116b Bachlaan 2 Postbus 7283 Guldenwaard 133a Postbus 343 Haarlemmerstraatweg 32 Boschplein 13 Fluwelensingel 96 Waaier 30 b/c Postbus 649 Achterdijkshoorn 11 Jan Tooropstraat 4 Postbus 101 Postbus 9 Postbus 191

2500 BN 2280 AN 2333 AK 2291 VM 3012 VB 2713 SX 2692 AA 3311 SJ 3352 TH 3352 TH 3039 LT 2253 BA 3280 AB 3078 AJ 3340 AH 2343 LB 2171 GT 2806 CG 2451 VV 2600 AP 2635 MK 3262 TE 3140 AC 2350 AA 2600 AD


'S-GRAVENHAGE RIJSWIJK ZH LEIDEN WATERINGEN ROTTERDAM ZOETERMEER 'S-GRAVENZANDE DORDRECHT PAPENDRECHT PAPENDRECHT ROTTERDAM VOORSCHOTEN NUMANSDORP ROTTERDAM HENDRIK IDO AMBACHT OEGSTGEEST SASSENHEIM GOUDA LEIMUIDEN DELFT DEN HOORN ZH OUD BEIJERLAND MAASSLUIS LEIDERDORP DELFT

18

Jaarverslag 2010 VKZ Vertrouwenspersonen Kinderopvang en welzijn Zuid-Holland

Recommend Documents