Jaarverslag 2008 OCTROOICENTRUM NEDERLAND

Octrooicentrum Nederland is een agentschap van het Ministerie van Economische Zaken. Octrooicentrum Nederland draagt zorg voor de octrooiverlening in Nederland en de verspreiding van kennis die in de octrooiliteratuur ligt opgeslagen. Deze bepalen de missie, de doelstellingen en de interactie met de doelgroepen. De medewerkers richten hun dienstverlening op het midden- en kleinbedrijf, (startende) ondernemers, particuliere uitvinders, dienstverlenende instanties, wetenschappers, docenten en studenten en de overheid. Contact

Internet E-mail Telefoon Fax Bezoekadres Postadres

www.octrooicentrum.nl [email protected] 070 – 398 66 99 070 – 398 66 06 Patentlaan 2, 2288 EE Rijswijk (ZH) Postbus 5820, 2280 HV Rijswijk (ZH)

VORMGEVING EN DRUK Ministerie van Economische Zaken, afdeling PGF april 2009

Jaarverslag 2008

Jaarverslag 2008

OCTROOICENTRUM NEDERLAND

2


INHOUD

Voorwoord

4

1. Missie, doelstellingen, organisatie 1.1 Missie 1.2 Doelstellingen en Balanced Score Card 1.3 Organisatie

6 7 7 8

2. De dienstverlening aan doelgroepen 2.1 Inleiding 2.2 Octrooiverlening 2.2.1 Rijksoctrooiwet 1995 2.2.2 Internationale octrooiaanvragen 2.2.3 Europese octrooiaanvragen en verleningen 2.3 Octrooiaanvragen onder de Rijksoctrooiwet 1995 2.4 Octrooiering naar doelgroepen 2.5 Octrooirecht 2.6 Kennisverspreiding 2.6.1 Promotie 2.6.2 Voorlichting 2.6.3 Oriëntatie

10 10 14 14 16 18 19 20 20 21 22 22 23

3. De doelstellingen en wensen van de opdrachtgevers 3.1 Inleiding 3.2 Professioneel uitvoeren van de opdrachten 3.2.1 Omzet bij het ministerie van Economische Zaken 3.2.2 Open Source project 3.2.3 Overig 3.2.4 Overzicht van octrooitaksen over 2008 3.2.5 Octrooibeleid 3.3 Participatie in internationale organisaties 3.3.1 World Intellectual Property Organization 3.3.2 Europees Octrooibureau 3.3.3 Bureau voor de Harmonisatie van de Interne Markt 3.3.4 Benelux-Bureau voor de Intellectuele Eigendom 3.3.5 Europese Unie

24 24 27 27 27 28 29 30 31 31 33 34 35 36

JAARVERSLAG 2008

3

INHOUD

4. De uitgangspunten van de eigenaar 4.1 Inleiding 4.2 Financieel beheer 4.3 Jaarrekening 2008 4.3.1 Balans en toelichting 4.3.2 Resultatenrekening en toelichting

38 38 40 40 41 44

5. De kwaliteit van de interne organisatie 5.1 Inleiding 5.2 Bedrijfsvoeringsparagraaf

48 48 50

6. Accountantsverklaring

54

4

Voorwoord


Voorwoord Met dit jaarverslag schetst Octrooicentrum Nederland een beeld van het werk van het agentschap in 2008, van de ontwikkelingen om de kwaliteit van dienstverlening te verbeteren en van de financiële situatie. De goede resultaten in het afgelopen jaar, zowel organisatorisch als financieel, zijn gerealiseerd dankzij de inzet van alle medewerkers. Mijn dank gaat dan ook naar hen uit. Op 5 juni 2008 is een aantal wijzigingen in de Rijksoctrooiwet 1995 in werking getreden. Daaronder de afschaffing van het zesjarig octrooi, de mogelijkheid om octrooiaanvragen in het Engels in te dienen, en de invoering van een progressiever stelsel van instandhoudingstaksen. Deze moeten de toegang tot en het gebruik van het octrooisysteem – voor met name het midden- en kleinbedrijf – verbeteren. In september lanceerde Octrooicentrum Nederland een geheel vernieuwde website, gebouwd naar de principes van open standaarden in ‘open source’. Daarmee is Octrooicentrum Nederland koploper van organisaties in de (semi)publieke sector die het gebruik van open standaarden wil stimuleren. Tegelijkertijd werd de website overgezet naar de nieuwe rijkshuisstijl, met gebruikmaking van het rijkslogo. Enkele feiten uit het verslagjaar: - wereldwijd bleek het Nederlandse bedrijfsleven wederom een grote octrooiaanvrager te zijn (8e plaats met 4.349 aanvragen), met een lichte stijging ten opzichte van 2007 (+3.8%); - het aantal in Nederland ingediende octrooiaanvragen onder de Rijksoctrooiwet 1995 is in 2008 gestegen ten opzichte van 2007 (van 2.446 naar 2.732); - het aantal voor Nederland geldende octrooien bedroeg ultimo 2008 145.786; ultimo 2007 ging het om een aantal van 133.900 . - tot grote tevredenheid van het Engels octrooibureau (UKIPO) voerde Octrooicentrum Nederland voor hen 170 ‘searches’ uit en 290 ‘examinations’; - het jaarlijkse Octrooicongres in november (thema ‘namaak en inbreuk’) trok een kleine 400 gasten, voornamelijk ondernemers in het midden- en kleinbedrijf; - Octrooicentrum Nederland wist de doelstelling van een positief resultaat uit bedrijfsvoering ruimschoots te halen.

Ik hoop dat u met interesse kennis neemt van de inhoud van dit verslag.

Dr. G.A.A.M. Broesterhuizen, directeur

6


1 Missie, doelstellingen, organisatie

JAARVERSLAG 2008

1.1

7

Missie

In een open wereldeconomie werkt Octrooicentrum Nederland – als agentschap van het ministerie van Economische Zaken – aan een ondernemend en innovatief Nederland. In een wereld waar grenzen verdwijnen en mensen, kapitaal, informatie en producten zich steeds makkelijker verplaatsen, zijn bescherming van de industriële eigendom en het gebruik van informatie, opgeslagen in octrooien essentieel voor de Nederlandse kenniseconomie. Daarom zorgt Octrooicentrum Nederland ervoor dat bedrijven, kennisinstellingen, overheden en uitvinders: 1. Eenvoudig octrooien kunnen aanvragen ter bescherming van hun technologische vinding (de octrooiverlener). 2. Voorlichting krijgen over het octrooisysteem en octrooien kunnen gebruiken als bron van informatie en inspiratie (het kenniscentrum). 3. Worden vertegenwoordigd in Europese en mondiale organisaties op het gebied van industrieel eigendom (de belangenbehartiger).

1.2

Doelstellingen en Balanced Score Card

Octrooicentrum Nederland heeft vier doelstellingen die voortvloeien uit de missie. Het zijn: 1. Verbeteren van de dienstverlening aan de doelgroepen van Octrooicentrum Nederland (MKB, particulieren, universiteiten, hogescholen en overheid). 2. Uitvoeren van de (beleids)doelstellingen van de opdrachtgevers. 3. Voldoen aan de voorwaarden die gesteld worden door de eigenaar, het ministerie van Economische Zaken. 4. Het verbeteren van de kwaliteit van de processen in de organisatie. De doelstellingen worden getoetst met behulp van de methode van de Balanced Score Card. Hiervoor zijn vanuit het perspectief van de doelgroepen, de opdrachtgevers, de eigenaar en de interne organisatie kritische succesfactoren (KSF’en) bepaald.

8


Doelgroepen

Eigenaar

KSF • Naamsbekendheid bij doelgroepen • Hoge klanttevredenheid • Goede telefonische bereikbaarheid • Klantvriendelijke online dienstverlening

KSF • Integriteit • Positief resultaat uit bedrijfsuitoefening • Efficiënte uitvoeringsorganisatie • Ordelijk en controleerbaar financieel beheer

Octrooicentrum Nederland Opdrachtgever

Interne Organisatie

KSF • Professionele uitvoerder (octrooideskundigheid) • Bereik bij doelgroepen vergroten • Leveren van input voor beleidsvoorbereiding • Efficiënte uitvoering van de opdracht

KSF • ARBO / gezondheidsbeleid • Deskundig en gemotiveerd personeel • Adequate faciliteiten

De KSF’en zijn vertaald naar meetbare prestatie-indicatoren. Omdat het jaarverslag van Octrooicentrum Nederland is ingedeeld naar de invalshoeken van de Balanced Score Card, wordt in de afzonderlijke hoofdstukken nader ingegaan op de streefwaarden en realisaties van de indicatoren over 2008.

1.3

Organisatie

De basistaken van Octrooicentrum Nederland vormen tevens de pijlers waarop de lijnafdelingen zijn gebaseerd: kennis beschermen c.q. het uitvoeren van de wettelijke taken met als kern de Rijksoctrooiwet 1995 (ROW 1995), kennis verspreiden c.q. ontsluiten en kennis- en relatiemanagement in meer algemene zin.

JAARVERSLAG 2008

9

De wettelijke taken worden uitgevoerd door de afdeling Octrooiverlening en het ontsluiten van kennis en kennismanagement door de afdeling Kennisontwikkeling & Voorlichting. De twee lijnafdelingen worden ondersteund door de stafafdeling Financiën, Facilitair Beheer, Informatisering & Automatisering en door de afdeling Algemene Zaken. In deze laatste afdeling, met een zekere nadruk op de internationale (bestuurlijke) zaken, is onder andere het cluster Personeel & Organisatie ondergebracht. De organisatie zag er per 31 december 2008 als volgt uit.

Directeur Dr. G.A.A.M. Broesterhuizen

Algemene Zaken Dr. G.A.A.M. Broesterhuizen

Financiën, Facilitair Beheer, Informatisering & Automatisering R.C. Sedee RA Cisa

Kennisontwikkeling & Voorlichting

Octrooiverlening Mr. D.J. de Groot

Drs. M. Heimens Visser MBA

10


2 De dienstverlening aan doelgroepen 2.1

Inleiding

Een goede dienstverlening is voor alle doelgroepen van Octrooicentrum Nederland (midden- en kleinbedrijf, particuliere uitvinders, universiteiten, hogescholen en de overheid) van belang. Niet alleen het professioneel uitvoeren van de Rijksoctrooiwet is aan de orde, maar ook het verzamelen, analyseren en het voor derden toegankelijk maken van octrooi-informatie. Klantvriendelijkheid staat hier voorop. De kritische succesfactoren (KSF’en) zijn dan ook: naamsbekendheid bij de doelgroepen, klanttevredenheid, telefonische bereikbaarheid, klantvriendelijke online dienstverlening. In onderstaande tabel zijn de prestatie-indicatoren over 2008 weergegeven.

JAARVERSLAG 2008

11

Doelgroepen KSF

Prestatie-indicatoren

Streefwaarde 2008

Realisatie 2008

Naamsbekendheid bij

Imago-onderzoek eens

In 2009 vindt het volgende

Realisatie 2006: gemid-

doelgroepen

per drie jaar

imago-onderzoek plaats

deld 68% (alle doelgroepen scoren boven de streefwaarde van 45%)

Hoge klanttevredenheid

- Periodieke meting klanttevredenheid per

- Gemiddelde score 7,5 op

- 7,7

een schaal van 10

product van kwaliteit dienstverlening - Reactietijd op inkomende e-mail - Overleg met Commissie

- in 95% van de gevallen

- 98%

binnen vier dagen - 4 keer per jaar

- 4 keer

van Acht Goede telefonische

Voldoen aan normen SNT:

bereikbaarheid

- In gesprek

- Minder dan 2%

- 2,5%

- Niet opgenomen

- Minder dan 2%

- 2%

- Wachttijd

- 95% < 15 sec

- 96%

Klantvriendelijke online

- Aantal bezoeken website

- ≥ 175.000 op jaarbasis

- 242.715

dienstverlening

- Aantal bezoeken


- 48.557


- 148.234

Octrooiregister - Aantal bezoeken esp@cenet - NL ≥ 40%

- NL 46%

vragen online (nationaal

- EP/NL ≥ 25%

- EP/NL 56%

en internationaal)

- PCT ≥ 85%

- PCT 75%

- Aandeel octrooiaan-

Klanttevredenheidsonderzoek Octrooicentrum Nederland voerde voorheen iedere twee jaar een klanttevredenheidsonderzoek uit, voor het laatst in 2007. Om beter op de waardering en de behoefte van klanten te kunnen inspelen is per 2008 overgegaan op een continue externe klanttevredenheidsmeting. Trends in de tevredenheid over de producten en diensten van Octrooicentrum Nederland zijn zo beter te monitoren. Het aanbod kan sneller worden afgestemd op de behoefte van de klant. Zo is in 2008 onder de doelgroepen gevraagd naar bekendheid met de wetswijzigingen onder de Rijksoctrooiwet 1995 (ROW 1995), die zijn ingegaan op 5 juni van dat jaar. Daaruit bleek dat 55% van de respondenten op de hoogte was van de ingetreden wetswijzigingen; 80% was tevreden tot zeer tevreden over de wijze van informeren door Octrooicentrum Nederland.

12


Reactie inkomende e-mail Deze score heeft betrekking op de beantwoording van via e-mail gestelde vragen over het octrooisysteem. De streefwaarde voor de beantwoording van deze vragen is bepaald op 95% binnen vier dagen. Met een score van 98% is dit percentage ruimschoots gehaald. Commissie van Acht In de zogeheten Commissie van Acht overleggen Octrooicentrum Nederland en het Directoraat-generaal Ondernemen & Innovatie van het ministerie van Economische Zaken vier maal per jaar met belangrijke stakeholders als de Orde van Octrooigemachtigden, de Contactgroep Vrije Octrooigemachtigden, de HBO-Raad, de Nederlandse Orde Van Uitvinders, VNO-NCW, VSNU en de Vereniging I.E. In dit overleg staan actuele onderwerpen op de agenda en wordt internationaal overleg voorbesproken. Vaste agendapunten zijn vergaderingen bij de World Intellectual Property Organization, bij de Europese Octrooi Organisatie en de Europese Unie. Ook worden steevast onderwerpen in relatie tot de Nederlandse Rijksoctrooiwet geagendeerd. Inhoudelijke debatten gingen over onderwerpen als: - de mondiale harmonisatie van het materiële octrooirecht; - nationale voorschriften over het gebruik van genetische bronnen in octrooiaanvragen; - de kwaliteit van Europese octrooien; - afsplitsingen van octrooiaanvragen (‘divisionals’); - hergebruik van onderzoeken naar de stand der techniek (‘searches’); - het Europese examen voor octrooigemachtigden; - het Gemeenschapsoctrooi; - Europese octrooirechtspraak; - afschaffing van het Nederlandse zesjarig octrooi; - het nieuwe Nederlandse taksenregime; - de Nederlandse octrooivouchers. Goede telefonische bereikbaarheid De scores hebben betrekking op vier centrale nummers die periodiek – via een belscan – op bereikbaarheid worden getoetst. De streefwaarde voor ‘wachttijd’ bij telefonische bereikbaarheid is gehaald. Voor ‘niet opgenomen’ is net boven de streefwaarde gescoord, voor ‘in gesprek’ een 0,5% punt boven de streefwaarde. Klantvriendelijke online dienstverlening Wereldwijd neemt de hoeveelheid openbaar toegankelijke octrooi-informatie toe. Octrooicentrum Nederland wil digitale octrooi-informatie zo transparant mogelijk toegankelijk maken. De website en de toegang die deze geeft tot octrooidatabanken wordt hiervoor gebruikt. In september lanceerde Octrooicentrum Nederland een geheel vernieuwde website, gebouwd naar de principes van open standaarden in ‘open source’. Tegelijkertijd heeft Octrooicentrum Nederland haar website overgezet naar de nieuwe

JAARVERSLAG 2008

13

rijkshuisstijl. De daarbij ontwikkelde huisstijlgenerator is overgedragen aan een groot aantal overheidsinstellingen. Zij kunnen hiermee een website bouwen die voldoet aan de eisen van de nieuwe rijkshuisstijl. Het bespaart hen niet alleen veel tijd maar ook ontwikkelingskosten. De rijkshuisstijlgenerator is een uitstekend voorbeeld van kennis delen en “samen” werken aan innovatie in de ICT. Onderdeel van de nieuwe website is een digitale tool, de octrooikostencalculator. In 2008 heeft het aantal bezoeken aan de website de uitgangswaarde ruimschoots overschreden. Er zijn vijf digitale nieuwsbrieven verstuurd over uiteenlopende onderwerpen waaronder: wijzigingen in de ROW 1995, octrooikosten en inbreuk. Octrooicentrum Nederland is op grond van de ROW 1995 en internationale verdragen gehouden tot het voeren van een Octrooiregister waarin gepubliceerde Nederlandse octrooiaanvragen en in Nederland geldende octrooirechten worden geregistreerd. Dit Octrooiregister is voor het publiek gratis toegankelijk. Behalve voor de beschermingstaak – het in stand houden van octrooirechten – wordt het Octrooiregister gebruikt voor de verspreidingstaak: het geven van inzage in octrooirechten. In 2008 is besloten een nieuwe digitale versie van het Octrooiregister te ontwikkelen. Het zal in 2009 in productie worden genomen. Het Europees Octrooibureau (EOB) ontwikkelt en beheert het octrooizoeksysteem esp@cenet®. Dit, via internet openbare en gratis toegankelijke systeem bevat meer dan zestig miljoen octrooidocumenten van 85 landen. Eind 2008 is de functionaliteit uitgebreid. Octrooicentrum Nederland beheert de Nederlandstalige teksten en stelt esp@cenet beschikbaar via haar website en via www.espacenet.nl . Het aantal bezoeken aan esp@cenet groeit nog steeds, de streefwaarde 2008 is met bijna 30.000 bezoeken overtroffen. In 2008 is het aantal elektronische aanvragen ten opzichte van 2007 gestegen; onder de ROW 1995 gaat het inmiddels om 46% (realisatie in 2007 was 30%), bij de ingediende vertalingen van Europese octrooien (EP/NL) om 56% (in 2007 nog 19%), en in het geval van internationale indieningen onder de Patent Cooperation Treaty (PCT) om 75% (in 2007 bedroeg de realisatie 65%). Het is de verwachting dat deze groei doorzet. Het online indienen is voordelig: de klant ontvangt direct een inschrijfnummer en een datum van indiening. Ook kan hij de digitaal beschikbare octrooigegevens gemakkelijk hergebruiken voor eigen doeleinden. Tenslotte bespaart de verminderde administratieve last tijd en geld.

14

2.2


Octrooiverlening

2.2.1 Rijksoctrooiwet 1995 Tabel 2.1 - Rijksoctrooiwet 1995

2007

2008

Totaal ingediende octrooiaanvragen ROW 1995

2.446

2.732

Verzoeken voor stand der techniek onderzoeken

1.605

2.083

Totaal verleende Nederlandse registratieoctrooien: 6-jarig

621

590

Totaal verleende Nederlandse registratieoctrooien: 20-jarig

1.698

1.468

Bezwaarschriften

16

12

Verzoekschrift art. 23 ROW 1995 (herstel in de vorige toestand)

62

61

Verzoekschrift art. 76/84 ROW 1995 (advies aan derde)

10

14

-

-

79

49

Verleende aanvullende beschermingscertificaten

36

35

Ingeschreven topografieën van halfgeleiderproducten

2

1

Advies aan rechter art. 87 ROW 1995 Aanvragen om aanvullend beschermingscertificaat (geneesmiddelen en gewasbeschermingsmiddelen)

Eenieder die een Nederlands octrooi wil verkrijgen moet daarvoor een aanvraag bij Octrooicentrum Nederland indienen. Volgens de ROW 1995 worden octrooien ongetoetst verleend. Wel worden een onderzoek naar de stand der techniek en een schriftelijke opinie geleverd. Aanvragen en verleningen De octrooiverleningsprocedure start met de indiening van een octrooiaanvraag. Binnen dertien maanden na indiening van de octrooiaanvraag of na indiening van een eerdere aanvraag waarop een recht van voorrang is gebaseerd, moet de aanvrager, sinds de wijziging van de ROW 1995 op 5 juni 2008, een verzoek indienen om een onderzoek naar de stand der techniek. In 2008 werden 2.083 verzoeken voor zo’n onderzoek ingediend; in 2007 bedroeg dit aantal 1.605. De oorzaak van deze toename is enerzijds gelegen in de afschaffing van het zesjarig octrooi, waardoor voortaan bij elke octrooiaanvraag een onderzoek moet worden uitgevoerd, anderzijds in de toename van het aantal ingediende octrooiaanvragen zelf. Het niet indienen van een verzoek resulteert in het niet in behandeling nemen van de octrooiaanvraag. Het onderzoek leidt tot een rapport waarin de stand van de techniek met

JAARVERSLAG 2008

15

betrekking tot de octrooiaanvraag wordt genoemd. Bij aanvragen die na 30 juni 2006 zijn ingediend is het onderzoeksrapport uitgebreid met een schriftelijke opinie waarin een toelichting staat op de in het rapport geciteerde documenten. Daarbij wordt aangegeven waarom deze documenten nieuwheids- of inventiviteitsbezwarend kunnen zijn. Inmiddels worden nagenoeg alle onderzoeksrapporten voorzien van een schriftelijke opinie. Tevens mogen met ingang van 5 juni 2008 de beschrijving, tekeningen en samenvatting van de octrooiaanvraag ook in het Engels worden ingediend. De conclusies echter moeten in de Nederlandse taal zijn gesteld. Elke aanvraag wordt door Octrooicentrum Nederland ingedeeld in één of meerdere klassen overeenkomstig de internationale classificatie van octrooien (‘International Patent Classification’). Verzoeken Onder de ROW 1995 kunnen aan Octrooicentrum Nederland met betrekking tot een al verleend octrooi drie typen verzoeken worden gericht: 1. Verzoek om een aanvullend beschermingscertificaat (ABC). 2. Verzoek tot herstel in de vorige toestand. 3. Verzoek om een wettelijk advies. Door middel van de aanvraag van een ABC kan het uitsluitende recht op een geneesmiddel of gewasbeschermingsmiddel in verband waarmee een octrooi is verkregen met maximaal vijf jaar worden verlengd. In 2008 zijn 49 aanvragen voor een ABC ingediend. Nieuw is de mogelijkheid om de duur van een ABC voor een geneesmiddel met een half jaar te verlengen. De mogelijkheid voor een dergelijke verlenging bestaat wanneer het betreffende geneesmiddel specifiek wordt getest in verband met de werking bij kinderen. In 2008 is de eerste aanvraag voor een dergelijke verlenging bij Octrooicentrum Nederland ingediend. Het ‘verzoek tot herstel in de vorige toestand’ is een specifiek juridische procedure, waarlangs de octrooihouder die door een administratief verzuim zijn octrooi verspeeld heeft (bijvoorbeeld door niet-tijdige betaling van de instandhoudingstaks) alsnog in zijn recht hersteld kan worden. In 2008 zijn 61 verzoeken om een dergelijk herstel ingediend. Met ‘wettelijk advies’ wordt gedoeld op het in art. 84 ROW 1995 genoemde verzoek dat bij Octrooicentrum Nederland kan worden ingediend om advies uit te brengen omtrent de toepasselijkheid van nietigheidsgronden op een verleend octrooi. Een dergelijk advies is noodzakelijk voor het kunnen instellen van een nietigheidsvordering bij de Rechtbank. Nieuw is dat Octrooicentrum Nederland sinds de wetswijziging van 5 juni 2008 de door de verzoeker aangevoerde bezwaren ambtshalve mag aanvullen met bezwaren die kunnen

16


worden ontleend aan het bij het octrooi behorende rapport naar aanleiding van het onderzoek naar de stand der techniek. In 2008 zijn veertien verzoeken om een wettelijk advies ingediend. Advies aan de Rechtbank In 2008 heeft Octrooicentrum Nederland geen technisch advies (art. 87 ROW 1995) aan de Rechtbank Den Haag verstrekt. Documentleverantie Door Octrooicentrum Nederland worden aan externe klanten kopieën en prints van documenten geleverd. Het gaat om kopieën van octrooidocumenten, tijdschriftartikelen en dossierstukken. De trend is dat, als gevolg van digitale beschikbaarheid, het aantal gevraagde octrooidocumenten terugloopt. Bijblad Het ‘Bijblad bij De Industriële Eigendom’ is een uitgave van Octrooicentrum Nederland overeenkomstig art. 27 van het Uitvoeringsreglement van de ROW 1995. Het bevat de in de wet voorgeschreven bekendmakingen, wetenschappelijke artikelen en jurisprudentie op het gebied van de industriële eigendom. In de externe redactie hebben verschillende hoogleraren, rechters en advocaten zitting. Na gebleken hardnekkige technische problemen die opspeelden bij de digitalisering van het Bijblad heeft Octrooicentrum Nederland zich in 2008, ten behoeve van de abonnees, geconcentreerd op de bekende maandelijkse papieren uitgave. Enkele keren is een gecombineerd nummer uitgebracht. Een van de gecombineerde nummers bestond uit een album amicorum voor Mr. D.W.F. (Feer) Verkade, als eerbetoon bij gelegenheid van diens vertrek – na meer dan 30 jaar – uit de redactie van het Bijblad. De website van Octrooicentrum Nederland is toegankelijk voor abonnees die gebruik willen maken van het digitale archief. Periodiek administratief overleg gemachtigdenbureaus Met hoofden van administratie van gemachtigdenbureaus heeft Octrooicentrum Nederland periodiek administratief overleg. In dit overleg komen zaken aan de orde rond octrooiregistratie: afstemming van onderlinge processen, voorlichting van de kant van Octrooicentrum Nederland over online filing, over nieuwe wetgeving en het nieuwe taksenregime, en over de voorgenomen verbeteringen in het wettelijke Octrooiregister zoals extra zoekfaciliteiten. 2.2.2 Internationale octrooiaanvragen World Intellectual Property Organization (WIPO) WIPO is een organisatie van de Verenigde Naties en is gevestigd in Genève. WIPO is belast met de internationale bescherming van de intellectuele eigendomsrechten en voert verschillende verdragen uit. Daaronder de Patent Cooperation Treaty (PCT) waarbij 139 landen zijn aangesloten.

JAARVERSLAG 2008

17

Octrooiaanvragen onder de Patent Cooperation Treaty In 2008 groeide het aantal internationale octrooiaanvragen bij WIPO ingediend tot bijna 164.000, een toename van 2.4% ten opzichte van 2007 (diagram 2.1). Alhoewel een meer bescheiden groei dan de jaren ervoor, bewijst de PCT dat het een hoeksteen vormt in het internationale octrooisysteem. Het aantal aanvragen ingediend met herkomst Nederland bedroeg 4.349. Nederland was als aanvrager nummer acht in het landenklassement. Eenzelfde positie nam Nederland in 2007 in. Opmerkelijke groeicijfers werden gerealiseerd door Zuid-Korea (+12.0%), China (+11.9%) en Zweden (+12.5%). China steeg van plaats zeven naar plaats zes in de top-10. Het grootste aandeel aanvragen was gerelateerd aan de sectoren medische technologie (12.0%), computer technologie (8.5%) en farmacie (7.9%). Tot de snelst groeiende sectoren behoorden management informatie technologie methodes en nanotechnologie. De top-5 van aanvragers veranderde. Voor het eerst voert een Chinees bedrijf de lijst aan: Huawei Technologies Co. Ltd., een telecommunicatie bedrijf gevestigd in Shenzhen, diende 1.737 aanvragen in. Het Japanse Panasonic neemt met 1.729 aanvragen de tweede plaats in. De derde tot en met vijfde plaats worden ingenomen door respectievelijk Philips (1.551), Toyota Jidosha (1.364) en Bosch GMBH (1.273).

Diagram 2.1 – Top 10 – Aanvragen bij de WIPO naar land van herkomst (2008)

24.431 (14.9%)

Verenigde Staten Japan

3.832 (2.3%) 4.114 (2.5%)

Duitsland 53.521 (32.7%)

Korea Frankrijk

4.349 (2.7%)

China

5.517 (3.4%)

Groot-Brittannië

6.089 (3.7%)

Nederland Zweden

6.867 (4.2%)

Zwitserland

7.908 (4.8%)

Overig 28.744 (17.5%)

18.428 (11.3%)

Totaal 163.800 (aantal onder voorbehoud)

18


Bij Octrooicentrum Nederland kunnen ook internationale aanvragen onder de PCT ingediend worden. Als PCT-ontvangend bureau ontving Octrooicentrum Nederland 1.143 aanvragen (in 2007: 1.043). Hiervan werden er 887 online ingediend. Dat is ruim 77% ten opzichte van het totaal aantal aanvragen. Ter vergelijking, in 2007 betrof het aantal elektronische indieningen 69% van het totale aantal, in 2006 was dit 61%. 2.2.3 Europese octrooiaanvragen en verleningen De Europese Octrooi Organisatie is een internationale organisatie met als uitvoerend orgaan het Europees Octrooibureau (EOB). Dit bureau heeft kantoren in Duitsland, Nederland en Oostenrijk. Op grond van het Europees Octrooiverdrag (EOV) ontvangt en behandelt het EOB Europese octrooiaanvragen. Na verlening vallen deze uiteen in een nationaal octrooi in één of meer van de 34 lidstaten die daarvoor – door de octrooiaanvrager – kunnen worden aangewezen. Octrooiaanvragen onder het EOV kunnen direct bij het EOB of via de WIPO worden ingediend. De aanvrager van zo’n WIPO-aanvraag (PCT-internationale fase) kan na een termijn, waarbinnen een stand der techniek onderzoek plaatsvindt, besluiten om Europa aan te wijzen. De aanvraag komt dan in de Euro-PCT regionale fase. Het EOB toetst de aanvraag op industriële toepasbaarheid en inventiviteit. Na verlening valt het octrooi onder het regime van de nationale octrooiwetgeving van het land waarin het octrooi van kracht moet worden. Dit laatste wordt bepaald door de octrooiaanvrager. De administratie en de handhaving vindt in elk van de aangewezen landen plaats. Octrooicentrum Nederland is verantwoordelijk voor de registratie in het wettelijke Octrooiregister van voor Nederland geldige Europese octrooien. In dat geval is de indiener van het Europese octrooi verplicht een vertaling van het Europese octrooi aan Octrooicentrum Nederland te overleggen. Onder het in 2008 in werking getreden Vertalingenprotocol (zogeheten Londen Protocol, waarbij naast Nederland ook Duitsland, Frankrijk, het Verenigd Koninkrijk, Denemarken, Liechtenstein, Luxemburg, Monaco, Zweden en Zwitserland verdragspartij zijn) hoeven in Nederland alleen nog Nederlandstalige conclusies te worden ingediend voor validatie van dat octrooi; de tekst van de beschrijving mag in het Engels gesteld zijn. Als zo’n Europees octrooi wordt verleend met de tekst van de beschrijving en de conclusies in het Frans of Duits, dan moet ook nog de in het Engels of Nederlands vertaalde beschrijving worden ingediend. In 2008 verleende het EOB 39.976 octrooien waarbij Nederland werd aangewezen als land waarvoor de aanvrager het octrooirecht vraagt. In 2007 lag dit aantal nog op 35.088 octrooien (+13,9%). Gedurende het tweede en derde kwartaal van 2008 is het aantal vervallen octrooien wegens het niet-indienen van een vertaling voor het eerst in jaren gestabiliseerd tot 63%.

JAARVERSLAG 2008

19

Het aantal Europese octrooien dat van kracht was in Nederland op 31 december 2008 bedroeg 128.138. Op 31 december 2007 bedroeg dit aantal 124.191. Het aantal Europese octrooien dat in 2008 in Nederland van kracht is geworden bedraagt 13.857; van de betreffende vertalingen werd een aantal van 7.046 via online filing ingediend.

2.3

Octrooiaanvragen onder de Rijksoctrooiwet 1995

Het totaal aantal aanvragen gedaan onder de ROW 1995 (diagram 2.2) is na een terugval tot 2.446 aanvragen in 2007 gestegen tot 2.732 aanvragen in 2008. Hiermee wordt het niveau van de jaren 2005 en 2006 weer benaderd. De groei ten opzichte van 2007 is onder andere veroorzaakt door een toename van het aantal octrooiaanvragen afkomstig uit Nederland. Dat aantal ligt op het zelfde niveau als in 1999 en 2000. Het aantal octrooiaanvragen afkomstig uit het buitenland is gedaald en bedroeg 311 (in 2007 was dit aantal 368). Het is nog te vroeg om te kunnen aangeven wat de invloed van de in 2008 in werking getreden wijzigingen in de ROW 1995 op het aantal aanvragen is geweest.

Diagram 2.2 – Aanvragen ROW 1995

3000

Aantal

2000

1000

0

1995

2000

2005 Jaar

Afkomstig uit Nederland

Afkomstig uit Buitenland

Totaal

20

2.4


Octrooiering naar doelgroepen

De verdeling van 2008 octrooiaanvragen van Nederlandse aanvragers over de doelgroepen van Octrooicentrum Nederland is in diagram 2.3 weergegeven (cijfers onder voorbehoud). Opvallend is dat het aandeel van de particuliere aanvragers is toegenomen met ongeveer 5% t.o.v. de jaren vóór 2008. Ook het aantal aanvragen gedaan door Bedrijven (overig) is toegenomen, met ongeveer 4%. De groei in het aandeel van Bedrijven is ten koste gegaan van het aandeel van het midden- en kleinbedrijf (MKB).

Diagram 2.3 – Octrooiaanvragen verdeeld over doelgroepen

Bedrijven (overig)

16% 16%

MKB

62% 62%

Overheid

0.0%

Universiteiten en Technologische instituten HBO

3% 0.5% 1 9% 19%

Particulieren 0.0%

2.5

50.0%

Octrooirecht

Octrooicentrum Nederland is belast met de instandhouding van de voor Nederland geldende octrooirechten door vermelding daarvan in het Octrooiregister. Dat geldt ook voor de voor Nederland geldig gemaakte Europese octrooien. In het Octrooiregister worden de bibliografische gegevens van de octrooiaanvragen en de verleende octrooien vastgelegd, alsmede de wijzigingen in de status van octrooiaanvragen en verleende octrooien. Het aantal voor Nederland geldende octrooien bedraagt per 31 december 2008 145.786. Nederland neemt bij de in ons land geldende octrooien, net als in 2006 en 2007, de derde plaats in als land van herkomst, met een aantal van 17.773. Dit is ruim 12% van het totaal aantal voor Nederland geldende octrooien (diagram 2.4) De plaatsen één en twee worden ingenomen door Duitsland en de Verenigde Staten.

JAARVERSLAG 2008

21

Diagram 2.4 – Top 10 - Van kracht zijnde octrooien in Nederland 2006, 2007, 2008

30000

2008 2007 2006

25000

20000

15000

10000

2.6

België

Italië

Zweden

Zwitserland

Groot-Brittannië

Frankrijk

Japan

Nederland

Duitsland

0

Verenigde Staten

5000

Kennisverspreiding

Naast octrooiverlening is het vergroten van het octrooibewustzijn een belangrijke taak van Octrooicentrum Nederland. Daarbij richt de organisatie zich op de doelgroepen technisch MKB, kennisinstellingen, particuliere uitvinders en de overheid. Omdat het innovatieve MKB nog relatief onbekend is met het octrooisysteem, zijn voor deze doelgroep additionele activiteiten uitgevoerd. Octrooicentrum Nederland informeert klanten over de verschillende intellectuele eigendomsrechten, het octrooiverleningsproces, en over het nuttig gebruik - bij innovatietrajecten - van informatie uit octrooidatabanken. Octrooicentrum Nederland werkt volgens het stramien promotie, voorlichting en oriëntatie. In de eerste fase (promotie) gaat het om het wekken van interesse voor octrooien. In de tweede fase om het verstrekken van basisinformatie (voorlichting). In de derde fase (oriëntatie) wordt gezocht naar verdere verdieping in de octrooimaterie, zoveel mogelijk in overeenstemming met de wensen van de klant.

22


In 2008 werd extra aandacht besteed aan klantvriendelijke elektronische dienstverlening. De samenwerking met andere organisaties, waaronder de uitvoeringsorganisaties van het ministerie van Economische Zaken, werd verstevigd. Ultimo 2008 waren twintig samenwerkingsovereenkomsten van kracht met organisaties als de Kamer van Koophandel, de Nederlandse Orde Van Uitvinders en de Metaalunie. 2.6.1 Promotie Om een breed publiek te interesseren voor octrooien organiseerde Octrooicentrum Nederland een drietal grote promotionele evenementen. Ook deed het mee aan het televisieprogramma Het Beste Idee van Nederland, waarbij 1.200 inzendingen werden gescand op octrooiaspecten en meer dan 1.000 deelnemers voorlichting kregen over het octrooisysteem. Op het jaarlijkse Octrooicongres stroomde Science Center NEMO vol met ongeveer 400 gasten, voornamelijk ondernemers uit het MKB. Het thema van het congres was ‘namaak en inbreuk’. Octrooicentrum Nederland deed voorts mee aan talloze andere evenementen en was onder andere partner bij het event van het Innovatieplatform, ‘Boven het Maaiveld’. Daarnaast publiceerde Octrooicentrum Nederland 56 artikelen en was het op 40 beurzen aanwezig. 2.6.2 Voorlichting In het kader van voorlichting aan de doelgroepen verzorgde Octrooicentrum Nederland workshops (95), gastcolleges (59) en presentaties (94). De maand juni werd omgedoopt tot ‘JunIE maand’. De campagnemaand stond bol van de activiteiten en werd afgesloten met de eerste commerciële octrooiveiling in Amsterdam. Velen (8.759) wisten Octrooicentrum Nederland ook telefonisch te vinden met vragen over het octrooisysteem of over een octrooiaanvraag. Octrooicentrum Nederland organiseerde op verzoek activiteiten bij bedrijven, brancheorganisaties, universiteiten en bij het Hoger Beroeps Onderwijs (HBO). Waar mogelijk haakte Octrooicentrum Nederland aan bij bestaande initiatieven, maar ook eigen projecten werden uitgevoerd. Een van die projecten is het octrooigilde, dat bestaat uit HBO docenten uit het wetenschappelijk onderwijs die zich binnen hun instelling inzetten voor octrooionderwijs. Zij volgden ‘masterclasses’ bij Octrooicentrum Nederland en beschikken daardoor over (basis)kennis van intellectueel eigendom. Octrooicentrum Nederland leverde een bijdrage aan een grote hoeveelheid prijsvragen en jury’s rondom innovatie, onder andere de ‘Fast 50 Foundation’, de ‘Rising Star Award’ en de Innovatie Top-100. Ook in ondernemerschapsprogramma’s als Jong Ondernemen en ‘Bizzworld’ participeerde Octrooicentrum Nederland. De website kende een sterke toename van bezoeken en is voorzien van een nieuwe navigatiestructuur die beter anticipeert op het verschil in voorkennis van de verschillende doelgroepen. Ook zijn enkele nieuwe tools beschikbaar gesteld waaronder een octrooikostencalculator en de mogelijkheid om e-dossiers te raadplegen.

JAARVERSLAG 2008

23

2.6.3 Oriëntatie De vraag naar voorlichting gericht op de individuele klant steeg in 2008. Het resulteerde in maatwerk aan een groot aantal ondernemers en onderzoekers tijdens individuele gesprekken met hen (1.281). Om het gebruik van octrooidatabanken te stimuleren verrichtte Octrooicentrum Nederland zoekadviezen (522) en onderzoeken in de octrooiliteratuur (688). Octrooicentrum Nederland heeft medewerkers door heel Nederland gestationeerd bij Syntens vestigingen. Uit evaluaties is gebleken dat de laagdrempelige toegang tot octrooiinformatie – via dit door heel Nederland verspreid innovatienetwerk voor ondernemers – hoog wordt gewaardeerd. Daarom is de samenwerking met Syntens uitgebreid zodat nu op acht plaatsen ondernemers terecht kunnen voor advies en informatie. Ook voor de doelgroep Overheid treedt Octrooicentrum Nederland op als kenniscentrum. Het ontwikkelde samen met Rijkswaterstaat, de uitvoeringsorganisatie van het ministerie van Verkeer en Waterstaat, enkele modellen die een goede omgang met intellectueel eigendom bij aanbesteding moeten stimuleren. Een van de taken van Octrooicentrum Nederland is beleidsondersteuning van de Rijksoverheid. Via studies signaleert Octrooicentrum Nederland trends en ontwikkelingen in zowel Nederland als in de rest van de wereld op het gebied van onderzoek en innovatie. Deze zijn van belang voor het ontwikkelen van beleid. Vernieuwend in 2008 was de samenwerking met de Kamer van Koophandel (KvK). In een pilot-onderzoek met de KvK Midden-Nederland is op bedrijfsniveau octrooi-informatie gekoppeld aan andere (economische) gegevens.

24


3 De doelstellingen en wensen van de opdrachtgevers 3.1

Inleiding

Octrooicentrum Nederland wil op professionele wijze maximaal bijdragen aan het realiseren van de doelstellingen van de opdrachtgevers en met name van het Directoraat-generaal Ondernemen & Innovatie (DG O&I). Dit betekent: een hoge kwaliteit tegen zo laag mogelijke kosten. Daarnaast streeft Octrooicentrum Nederland naar het leveren van input voor de voorbereiding van innovatiebeleid. In nauwe samenwerking met het moederdepartement participeert Octrooicentrum Nederland in de bestuurlijke werkzaamheden van internationale organen. De KSF’en zijn: deskundige uitvoerder, vergroting bereik bij doelgroepen, optimale hulp bij beleidsvoorbereiding en kennisoverdracht, een efficiënte uitvoering van de opdracht.

JAARVERSLAG 2008

25

Opdrachtgevers KSF


Streefwaarde 2008

Realisatie 2008

Professionele

Percentage stand der techniek

66%

73%

uitvoerder

onderzoeken die zelf uitgevoerd

(octrooideskundig-

worden

heid)

Bereik bij doel-

- Bereik per doelgroep verhogen

- 15.000

- 22.902

groepen vergroten

- Aantal samenwerkingsrelaties

- 20

- 20

- 900 onderzoeken op

- 688 onderzoeken

met intermediaire en brancheorganisaties - Aantal oriëntatieonderzoeken

jaarbasis Leveren van input

Aantal beleidsinteractieve onder-

6 grote onderzoeken en

voor beleidsvoor-

zoeken

35 kleinere onderzoeken en 45 kleinere onderzoeken

bereiding Efficiënte uit-

Daling van behandelnormen per

voering van de

product (met behoud van kwaliteit) delnormen

opdracht

8 grote onderzoeken

Daling van alle behan-

4 van de 10 behandelnormen laten een geringe overschrijding zien

Uitgevoerde onderzoeken naar de stand der techniek Sinds de op 5 juni 2008 in werking getreden wijziging van de Rijksoctrooiwet 1995 (ROW 1995) moet voor de verkrijging van een octrooi bij een octrooiaanvraag altijd een verzoek om een onderzoek naar de stand der techniek worden ingediend. Tot 5 juni 2008 had de aanvrager ook de mogelijkheid om een dergelijk verzoek niet in te dienen. Dit leiddde in de voorkomende gevallen tot de verlening van een zesjarig octrooi. Dit type octrooi is met de 2008 wetswijziging afgeschaft. Het aantal verzoeken om een onderzoek naar de stand der techniek lag in 2008 fors hoger dan in 2007. In 2008 bedroeg dit aantal 2.083 tegenover 1.605 in 2007. De oorzaak hiervan is enerzijds gelegen in de afschaffing van het zesjarig octrooi, waardoor voortaan bij elke octrooiaanvraag een onderzoek moet worden uitgevoerd, anderzijds in de toename van het aantal ingediende octrooiaanvragen zelf (van 2.446 naar 2.732).

26


Aanvragers die op basis van hun Nederlandse aanvraag ook octrooirechten in andere landen willen verkrijgen, kunnen bij hun Nederlandse aanvraag een verzoek indienen om een onderzoek naar de stand der techniek van het zogeheten internationale type. Het resultaat van dit type onderzoek kan worden ingebracht in een latere internationale of Europese aanvraagprocedure bij het Europees Octrooibureau (EOB). Het onderzoek van het internationale type mag alleen door het EOB worden uitgevoerd. Van de overige onderzoeken naar de stand der techniek is in 2008 73% door Octrooicentrum Nederland zelf opgeleverd tegenover 27% door het EOB. De streefwaarden voor 2008 bedroegen respectievelijk 66% en 34%. Octrooicentrum Nederland droeg zorg voor de administratieve afhandeling en onderhield het contact met de klant. Bereik bij doelgroepen vergroten De in 2007 uitgevoerde nulmeting naar het aantal klanten dat Octrooicentrum Nederland in één jaar bereikt met haar producten, bedroeg ruim 15.000. Alleen producten waarbij – in direct contact met de klant – geconstateerd kon worden dat octrooibewustzijn was gecreëerd, werden in de nulmeting meegeteld. In 2008 bereikte Octrooicentrum Nederland op basis van deze aanname ruim 22.000 mensen met haar activiteiten. Het totaal aantal lopende overeenkomsten stabiliseerde zich. Wel vernieuwde Octrooicentrum Nederland de samenwerkingsovereenkomst met de Metaalunie. Met een aantal Oost-Nederlandse en Zuid-Nederlandse ontwikkelings- en investeringsmaatschappijen zijn contacten opgebouwd. Het aantal uitgevoerde oriëntatieonderzoeken bleef achter bij de doelstelling. Een belangrijke reden ligt in de trainings- en scholingsresultaten die werden behaald bij samenwerkingspartners (waaronder de TU Delft en de Technologiestichting STW). Na afronding van de scholing waren medewerkers van deze instellingen in staat bepaalde van dit soort verkennende onderzoeken in de octrooiliteratuur zelf uit te voeren. Leveren van input voor beleidsvoorbereiding In 2008 zijn 53 onderzoeken afgerond onder het thema beleidsvoorbereiding. Zoals gebruikelijk had ongeveer 50% van deze onderzoeken betrekking op (de ontwikkeling van) technologieën. Een aantal onderzoeken was gerelateerd aan de – onder andere internationaal – veranderende positie van Nederland in het octrooilandschap, en aan de wijzigingen in de ROW 1995. De vragen naar octrooi-informatie voor specifieke regio’s is in 2008 verder toegenomen en resulteerde in een zestal studies. Veel energie is gestoken in samenwerking met derden (Centraal Plan Bureau, Centraal Bureau voor de Statistiek, SenterNovem en EIM), met als doel octrooi-informatie te koppelen aan economische gegevens. Efficiënte uitvoering van de opdracht Voor de producten ‘Nationaal stand der techniek onderzoek’, ‘Octrooiaanvraag 1995’,

JAARVERSLAG 2008

27

‘Verzoeken’ en ‘Documentlevering octrooidocumenten’ zijn de behandelnormen licht overschreden.

3.2

Professioneel uitvoeren van de opdrachten

3.2.1 Omzet bij het ministerie van Economische Zaken Voor het uitvoeren van de werkzaamheden is door DG O&I van het ministerie van Economische Zaken voor 2008 een opdracht verleend voor EUR 14,4 miljoen aan Octrooicentrum Nederland. De omzet van Octrooicentrum Nederland bij opdrachtgever DG O&I is als volgt over de productgroepen verdeeld (x EUR 1.000) (exclusief nog te factureren – onder handen zijnde – werkzaamheden en exclusief het project Open Source):

1152 625

Kennisbescherming 2942

Kennisverspreiding 6982

Kennisontsluiting, beleidsinteractie en antennefunctie Beleidsinbreng en Internationale Vertegenwoordiging Projecten

2395

Totaal per productgroep 14.096

3.2.2 Open Source project Eind tweede kwartaal 2007 bereikte Octrooicentrum Nederland via staatssecretaris drs. Frank Heemskerk van het ministerie van Economische Zaken de vraag of zij als pilot-organisatie voor ‘open source’ op de desktop wilde dienen, om daarmee organisaties in de (semi)publieke sector te stimuleren gebruik te maken van open standaarden. De staatssecretaris had de Tweede Kamer kort daarvoor laten weten versnelling te willen aanbrengen in het gebruik van open standaarden. Het Directoraat-generaal Energie & Telecom van het ministerie van Economische Zaken moest concreet invulling geven aan het voornemen van de staatssecretaris. Aan de hand van een business case besloot Octrooicentrum Nederland positief op

28


het verzoek te reageren. Het resultaat is dat in het actieplan ‘Nederland Open in Verbinding’ Octrooicentrum Nederland wordt genoemd als pilot-organisatie voor de Rijksoverheid. De voorbereidingen voor het project zijn eind 2008 afgerond (de website van Octrooicentrum Nederland is zelfs al in september overgezet). Het jaar 2009 zal in het teken staan van de implementatietrajecten van de andere vier deelproducten: het klantrelatiesysteem, groupware, desktop (kantoorapplicaties en hardwarevervanging waaronder ‘thin clients’) en de centrale servervoorzieningen. 3.2.3 Overig Samenwerking met de United Kingdom Intellectual Property Office (UKIPO) Evenals in voorgaande jaren heeft Octrooicentrum Nederland in 2008 stand der techniek onderzoeken (‘searches’) en beoordelingen (‘examinations’) uitgevoerd voor het UKIPO. Met name het uitvoeren van ‘examinations’ vormt een goede mogelijkheid voor de technisch adviseurs van Octrooicentrum Nederland om hun beoordelingsexpertise op peil te houden. Bovendien biedt de samenwerking met het UKIPO Octrooicentrum Nederland de mogelijkheid om de kwaliteit van de eigen producten te meten. Tijdens de jaarlijkse ‘contract meeting’ werd, net als in de voorgaande jaren, door het UKIPO expliciet grote tevredenheid uitgesproken over de kwaliteit van de verrichte onderzoeken en beoordelingen. In 2008 zijn door Octrooicentrum Nederland 170 ‘searches’ en 290 ‘examinations’ uitgevoerd. De samenwerking met het UKIPO wordt in 2009 voortgezet. Octrooigemachtigdenopleiding en -examens Aan de voor 2008-2009 benoemde examencommissie voor de octrooigemachtigden heeft Octrooicentrum Nederland wederom twee (van de in totaal zes) leden geleverd. De examencommissie heeft in 2008 de tentamens ‘octrooirecht’, ‘recht algemeen’, ‘overige IE rechten’, ‘mededinging’ en ‘praktische vaardigheden’ afgenomen. In 2008 is driemaal bezwaar ingesteld tegen een tentamenuitslag. Deze bezwaren zijn alle ongegrond verklaard. In 2008 zijn in totaal veertien personen geslaagd voor het gehele examen. Aan de tweejarige opleiding die in januari 2009 is gestart en wordt verzorgd door de Stichting Beroepsopleiding Octrooigemachtigden, nemen 28 kandidaat-octrooigemachtigden deel. Octrooigemachtigdenregister In 2008 hebben twintig octrooigemachtigden de eed of belofte afgelegd, waarna zij zijn ingeschreven in het (openbare) register van octrooigemachtigden. De inschrijving van zestien octrooigemachtigden werd doorgehaald: vijftien op eigen verzoek en één wegens overlijden. Met ingang van 2008 kan het register via de website van Octrooicentrum Nederland geraadpleegd worden. Plaatsvervangend rechter/raadsheer Bij Octrooicentrum Nederland zijn twee juridisch/technisch adviseurs actief als rechter-

JAARVERSLAG 2008

29

plaatsvervanger bij het Gerechtshof in Den Haag. De eerste is al vele jaren als rechter-plaatsvervanger actief. In 2008 hield hij zich bezig met acht Hofzaken (zes procedures betreffende inbreuk en nietigheid plus twee schadestaat-procedures). De tweede is eerst begin 2008 benoemd; bijgedragen werd aan de beoordeling van een geschil over de verkoop en levering van een Nederlands octrooi. 3.2.4 Overzicht van octrooitaksen over 2008 In 2008 heeft Octrooicentrum Nederland circa EUR 61 miljoen aan taksen ontvangen. Daarvan is totaal EUR 27 miljoen aan het EOB afgedragen in het kader van Europees verleende octrooien die in Nederland van kracht zijn geworden. EUR 3 miljoen heeft betrekking op af te dragen taksen aan het EOB en de World Intellectual Property Organization (WIPO) in het kader van de Patent Cooperation Treaty. Het onderstaande overzicht geeft de omvang aan van de over 2008 ontvangen taksen.

Opbrengsten taksen Bruto opbrengst taksen

Realisatie over 2008

Realisatie over 2007

(x 1.000)

(x 1.000)

61.408

52.972

- 26.608

- 22.675

Afdracht EOB: PCT

-1.835

-1.696

Afdracht WIPO: PCT

- 912

- 920

32.053

27.681

30.196

25.875

1.393

1.356

Akten

85

83

Verzoekschriften

16

13

363

354

32.053

27.681

Afdracht EOB: EP/NL taksen

Netto opbrengst taksen EZ

De netto opbrengst is als volgt verdeeld: Jaartaksen Indiening

Taksen voor ingediende vertalingen EP/NL Totaal netto opbrengst taksen EZ

30


3.2.5 Octrooibeleid Op 5 juni 2008 zijn de ‘Wijziging van de Rijksoctrooiwet 1995 en enige andere wetten naar aanleiding van de evaluatie van de Rijksoctrooiwet 1995 van 2006’ in werking getreden (Staatsblad 2008, 107). De wijzigingen geven het midden- en kleinbedrijf meer rechtszekerheid en vergroten het bewustzijn van de voordelen van octrooien. De belangrijkste aanpassingen betreffen: - de afschaffing van het zesjarig octrooi waardoor alleen een Rijksoctrooi van maximaal twintig jaar blijft bestaan; - de mogelijkheid een Engelstalige octrooiaanvraag in te dienen (met conclusies in het Nederlands) waardoor eventuele (ook latere) vertaalkosten laag of nihil blijven; - de heffing van instandhoudingstaksen vanaf drie jaar na indiening, een jaar eerder dan nu het geval is, hetgeen octrooihouders dwingt eerder af te wegen of zij hun octrooi in stand willen houden. Het taksenregime is tegelijkertijd progressiever gemaakt, met lagere bedragen in de eerste jaren; - ruimere adviesmogelijkheden voor Octrooicentrum Nederland, zodat het advies ex Art. 84 ROW 1995 (aan partijen in het geval van een octrooirechtelijk geschil) kwalitatief beter zal worden. Daarvóór was al op 1 mei het Vertalingenprotocol in werking getreden. In 2009 zullen de minimale vereisten voor indiening van een octrooiaanvraag licht worden gewijzigd door de inwerkingtreding van de Nederlandse implementatiewet ten gevolge van de (wereldwijde) Patent Law Treaty. Aspect hiervan is dat een incomplete octrooiaanvraag binnen een bepaalde termijn alsnog aangevuld mag worden. Octrooicentrum Nederland fungeert voor het ministerie van Economische Zaken als gesprekspartner bij de totstandkoming van beleids- en wetswijzigingen. Op grond van specifieke expertise leveren medewerkers diverse, vaak concrete bijdragen aan de voorbereiding van wetswijzigingen. Ook stellen zij relevante (onder andere cijfermatige) gegevens beschikbaar, geven zij feedback vanuit de uitvoeringspraktijk en zijn zij behulpzaam bij de beantwoording van Kamervragen. Zij geven commentaar op nota’s en leveren mondelinge inbreng in verschillende vormen van ad hoc overleg. In 2008 is bijvoorbeeld inhoudelijke inbreng geleverd voor een prejudiciële procedure voor het EG-Hof van Justitie in de zaak AHP Manufacturing versus Octrooicentrum Nederland betreffende de afwijzing door Octrooicentrum Nederland van een aanvullend beschermingscertificaat voor een geneesmiddel (zaak C-482/07). In het informele Beleidsoverleg praten medewerkers van het ministerie van Economische Zaken en Octrooicentrum Nederland elkaar periodiek bij over alle voorkomende octrooiaangelegenheden. Gebleken is dat dit Beleidsoverleg in een behoefte voorziet en de samenwerking tussen beleid en uitvoering verder verbetert.

JAARVERSLAG 2008

31

Met het ministerie wordt verder vier keer per jaar overlegd (als opdrachtgever en opdrachtnemer) in de geformaliseerde Contactgroep.

3.3

Participatie in internationale organisaties

Vanwege het open karakter van onze economie, heeft Nederland veel belang bij internationale samenwerking op het terrein van industriële eigendomsrechten. Octrooicentrum Nederland vertegenwoordigt Nederland in verschillende overlegorganen van internationale organisaties: WIPO, EOB, het Bureau voor de Harmonisatie van de Interne Markt (BHIM), het Benelux-Bureau voor de Intellectuele Eigendom (BBIE) en de Europese Unie (EU). Deze rol is eigenstandig waar Octrooicentrum Nederland onderdeel is van het European Patent Network. Daartoe behoren naast het EOB ook de andere nationale octrooibureaus uit de inmiddels 34 landen die partij zijn bij het Europees Octrooiverdrag. Nederlandse stakeholders verwachten dat Octrooicentrum Nederland aangesloten is op de internationale ontwikkelingen en daarover met hen communiceert. Hieronder volgt een overzicht van de belangrijkste internationale ontwikkelingen. 3.3.1 World Intellectual Property Organization WIPO is gericht op effectieve bescherming en gebruik van intellectueel eigendom. Het aantal lidstaten bedraagt 184. Het aantal jaarlijkse aanvragen onder een van WIPO’s verdragen, de Patent Cooperation Treaty (PCT), neemt voortdurend toe. In 2008 ging het om ruim 163.000 aanvragen. Ter vergelijking: in 1996 ging het om minder dan 50.000 aanvragen, in 1986 om minder dan 5.000. In maart 2008 was er een buitengewone zitting van WIPO’s General Assembly waarin het Programma en Budget voor 2008/2009 (in 2007 verworpen) werd goedgekeurd. Ook besloot de PCT-Assembly tot verlaging van de PCT-taksen. Tijdens de jaarlijkse General Assembly in september werd de Australiër dr. Francis Gurry met ingang van 1 oktober voor een termijn van zes jaar benoemd tot Directeur-Generaal, als opvolger van de omstreden dr. Kamil Idris. Agendapunt dat tijdens de Assembly tot discussie leidde was het voorstel om in 2009 een donorconferentie te organiseren om extrabudgettaire middelen voor de implementatie van de ontwikkelingsagenda te genereren. De Assembly beperkte zich tot goedkeuring van alleen voorbereidende consultaties, zodat het voorstel beter onderbouwd kan worden. Met deze oplossing werd ook duidelijk dat de tot voor kort zo gepolariseerde verhoudingen tussen de landen zich lijken te normaliseren. In december 2008 kwam een buitengewone General Assembly bijeen om het door de nieuw aangetreden Directeur–Generaal opgestelde herziene Programma en Budget voor

32


2009 goed te keuren. Met deze goedkeuring kan dr. Gurry beginnen met het ‘Strategic Realignment Process’ dat tot doel heeft WIPO efficiënter en effectiever te maken. Naar verwachting neemt dit proces twee à drie jaar in beslag. In 2008 is met behulp van een ‘Report on the international patent system’ een nieuwe start gemaakt met de besprekingen over het mondiale octrooisysteem. Dit rapport brengt het octrooisysteem in kaart alsmede de diverse behoeften van verschillende lidstaten in verschillende stadia van economische ontwikkeling. In 2008 werden de vier eerste onderwerpen voorgeselecteerd voor verder overleg: 1. ‘Dissemination of patent information’. 2. ‘Exceptions from patentable subject matter and limitations to the rights, inter alia research exemption and compulsory licenses’. 3. ‘Patents and standards’. 4. ‘Client-attorney privilege’. De General Assembly hechtte goedkeuring aan de organisatie van een conferentie over de impact van octrooien in een aantal publieke domeinen (volksgezondheid, milieu, voedselveiligheid). Belangrijk octrooiverdrag is de PCT waarbij 139 landen partij zijn. ‘International Search Authorities’ (ISAs) en ‘International Preliminary Examining Authorities’ (IPEAs) zijn – verspreid over de wereld – operationeel in dertien landen plus het EOB en het ‘Nordic Patent Institute’ (Denemarken, Noorwegen, IJsland). Hun ‘searches’ stellen aanvragers in staat in een vroeg stadium additionele relevante ‘prior art’ te vinden en daar bedrijfsbesluiten op te baseren. Het PCT-systeem kent na goedkeuring door de PCT Assembly in september met ingang van 1 januari 2009 totaal tien publicatietalen (talen waarin internationale aanvragen gepubliceerd mogen worden). De PCT Assembly 2008 heeft criteria vastgesteld voor eventuele toevoeging van publicatietalen. In 2008 is verder overlegd over tal van mogelijke, vaak praktische verbeteringen van het PCT-systeem, zoals snellere transmissie van documenten van ‘Receiving Offices’ (waar Octrooicentrum Nederland er een van is) naar de ISA ten behoeve van ‘international searches’. De PCT Assembly kon nog niet beslissen over de reductie van PCT-taksen voor aanvragers uit de groep van ‘least developed countries’. Group B+ De harmonisatie van het (materiële) octrooirecht in de vorm van een ‘Substantive Patent Law Treaty’ (SPLT) in WIPO-kader is nog ver weg. De ruim 40 gelijkgezinde Westerse landen blijven hun informele overleg buiten WIPO om in de Groep B+ belangrijk vinden. Gebleken is echter dat een akkoord over gevoelige onderwerpen als ‘first-to-file’ en ‘grace period’ moeilijk wordt. Zo is met name de publicatie van octrooiaanvragen na achttien maanden (voor Europa een harde eis) een breekpunt. Er lopen nu alleen nog

JAARVERSLAG 2008

33

informele consultaties. Tijdens de Plenary van B+ in september 2008 is afgesproken de verschillende samenwerkingsvormen die wereldwijd ontstaan tussen octrooibureaus (zoals de ‘Patent Prosecution Highway’), in kaart te brengen. De horizon van B+ is daarmee verbreed. 3.3.2 Europees Octrooibureau Na de toetreding per 1 januari 2008 van Kroatië en Noorwegen telt de Europese Octrooi Organisatie 34 lidstaten. Per 1 januari 2009 wordt Macedonië de 35e lidstaat. Het aantal Europese octrooiaanvragen overschrijdt ruim de 200.000 per jaar. De groei van het aantal octrooiaanvragen wereldwijd is een belangrijke aanleiding voor het lopende strategische debat over de rol en de koers van het EOB. Daarin wordt ruim aandacht besteed aan de kwaliteit van octrooiverlening. Daartoe hebben de lidstaten in samenwerking met het EOB (tezamen het European Patent Network) standaarden ontwikkeld: - de ‘European Quality Management Standard’ (EQMS) waarin de minimumvereisten voor de processen zijn vastgelegd; - de ‘Product Quality Standards’ (PQSs) waarin de minimumvereisten voor de producten ‘classification’, ‘search’, ‘examination’ en ‘granted patent’ zijn vastgelegd. Deze kwaliteitsstandaarden kunnen als basis dienen voor verdere samenwerking tussen EOB en lidstaten. Sinds 2007 loopt het ‘Utilisation Pilot Project’ waarin wordt onderzocht of, in hoeverre en onder welke omstandigheden het EOB gebruik zou kunnen maken van met name ‘searches’ van nationale bureaus. Een gefaseerde uitrol moet ertoe leiden dat ‘utilisation’ zowel kwaliteits- als efficiencywinst oplevert. Tot het kwaliteitsbeleid, een onderwerp waarover Nederland zich traditiegetrouw flink roert, behoort ook het nieuw in te zetten, meer restrictieve beleid ten aanzien van afsplitsingen van octrooiaanvragen (‘divisionals’). Met cascades van steeds nieuwe ‘divisionals’ kunnen aanvragers bewust en in het eigenbelang octrooiprocedures eindeloos rekken, tot last van het EOB en tot nadeel van derden. Het nieuwe beleid leidt begin 2009 tot besluitvorming en moet in 2010 worden geïmplementeerd. De inrichting van het EOB pensioenstelsel brengt bijzonder hoge toekomstige lasten mee voor de organisatie, en drukt zwaar op haar begroting. Reden om het bestaande systeem ter discussie te stellen. Het leidde in oktober tot een besluit van de Council, het hoogste bestuursorgaaan van het EOB. Het bestuur oordeelde positief over de invoering van een nieuw, versoberd pensioenstelsel voor haar medewerkers. Het nieuwe, gemengde stelsel voorziet in een werkgeversdeel (‘defined benefit’) en een werknemersdeel (‘defined contribution’). In het systeem is rekening gehouden met lange termijn risico’s en met een sociaal vangnet voor het personeel. Het nieuwe pensioenstelsel moet de

34


lange termijn verplichtingen van het EOB zekerstellen. Het gaat in op 1 januari 2009 en geldt voor werknemers die vanaf die datum in dienst treden. Voor zittend personeel is het nieuwe pensioenstelsel optioneel. In de zetelovereenkomst met het EOB staat de afspraak een overlegorgaan van de Rijswijkse vestiging van het EOB met de Nederlandse autoriteiten in het leven te roepen. Eind 2008 is de samenstelling van dit zogeheten Joint Consultative Committee (JCC) afgerond. Voorzitter ervan is drs. W.J. Deetman, onder andere lid van de Raad van State en oud-burgemeester van Den Haag. Het JCC ondersteunt in brede zin het goed functioneren van de Europese Octrooiorganisatie in Nederland. Octrooicentrum Nederland en het EOB verlengden de werkovereenkomst inzake door het EOB uit te voeren onderzoeken naar de stand der techniek op basis van octrooiaanvragen onder de ROW 1995. De werkovereenkomst werd bekrachtigd in de oktober Council van het EOB en treedt in werking op 1 januari 2009 voor een periode van drie jaar. Op 1 mei is het Londen Protocol in werking getreden. Het voorziet – onder het Europees Octrooiverdrag – in een verlaging van de vertaalkosten van een Europees octrooi dat geldig wordt gemaakt in een van deelnemende landen aan het protocol. Nederland heeft hierbij het Engels erkend als taal waarin gebruikers de beschrijving van het octrooi aanleveren. In 2007 besloot het EOB onder invloed van toekomstige, met name financieel onzekere ontwikkelingen, de plannen voor grootschalige nieuwbouw in Rijswijk te bevriezen. In het budgetplan 2009-2010 zijn vooralsnog een aantal renovatiewerkzaamheden – van in totaal ruim EUR 17 miljoen – opgenomen voor de Rijswijkse vestiging. In 2008 heeft het EOB afscheid genomen van twee Vice-Presidenten: Curt Edfjäll (‘Administration’) en Manuel Desantes (‘Legal / International Affairs’). DG Edfjäll is medio 2008 vertrokken, Desantes eind 2008. 3.3.3 Bureau voor de Harmonisatie van de Interne Markt Het Bureau voor de Harmonisatie van de Interne Markt van de Europese Unie registreert Gemeenschapsmerken en -modellen of tekeningen die gelden in de hele EU. Het grote succes van dit Europese systeem heeft geleid tot een debat over de rol van en de samenwerking met nationale bureaus die merken en modellen registreren. Als gevolg hiervan draagt het BHIM in de vorm van ‘technical co-operation programmes’ bij aan programma’s van de lidstaten op het gebied van opleiding/training, informatietechnologie en promotie en voorlichting. Door een gestaag groeiende vraag naar Europese merken en een verbeterde efficiëntie heeft het BHIM omvangrijke kasreserves opgebouwd. Om deze niet verder te laten

JAARVERSLAG 2008

35

oplopen heeft de Raad van de EU in 2007 de Europese Commissie opgeroepen een voorstel te doen tot directe verlaging van een aantal taksen bij de verleningsprocedure van een Gemeenschapsmerk. Nederland heeft de hiertoe strekkende raadsconclusies gesteund. De Europese Commissie stelde in 2008 op grond van een effectbeoordeling een concrete taksreductie voor. De effectbeoordeling paste in het kader van een tweesporenbenadering: 1. Het op korte termijn implementeren van een aantal maatregelen, waaronder een taksreductie, om het begrotingsoverschot van het BHIM te reduceren, alsmede de toegang voor het bedrijfsleven tot het Gemeenschapsmerk te vergemakkelijken (onder andere vermindering van administratieve lasten), en het ondernemerschap op middellange termijn te bevorderen. 2. Het in een later stadium uitvoeren van een studie naar de algemene werking van het merkenstelsel (verhouding Gemeenschapsmerk–nationaal merk), met mogelijk nieuwe daaruit voortvloeiende initiatieven. In de huidige situatie betaalt een aanvrager van een Gemeenschapsmerk nog taksen voor aanvraag (EUR 900, bij elektronisch indienen wordt hierop een korting van EUR 150 gegeven) en inschrijving (EUR 850). De voorstellen van de Europese Commissie – gesteund door een advies van de Board, het hoogste bestuursorgaan van het BHIM – komen neer op: - het samenvoegen van de taksen voor aanvraag en inschrijving, van toepassing op zowel een individueel als collectief Gemeenschapsmerk, van toepassing op lopende aanvragen en op internationale aanvragen onder het Madrid systeem; - het tot nul verlagen van de inschrijvingstaks; - het vaststellen van de taks voor een aanvraag op EUR 1.050 met toekenning van EUR 150 korting hierop bij elektronisch indienen. Het resultaat van dit voorstel is dat de aanvrager niet langer twee taksen maar één taks betaalt. Deze taks valt 40% lager uit dan de huidige taks voor aanvraag en inschrijving. De maatregelen moeten op 1 mei 2009 ingaan. Het aantal merkdepots bij het BHIM bedroeg in 2008 totaal 87.327; in hetzelfde jaar werd een aantal van 72.750 modeldepots ingediend (beide aantallen onder voorbehoud). 3.3.4 Benelux-Bureau voor de Intellectuele Eigendom Per 1 juli 2008 heeft het Benelux-Bureau voor de Intellectuele Eigendom (BBIE) in Hugues Derème (België) een nieuwe adjunct Directeur-Generaal, verantwoordelijk voor Wetstoepassing. De leiding wordt verder gevormd door Directeur-Generaal Edmond Simon (Luxemburg) en door adjunct Directeur-Generaal Dick Verschure (Nederland). In 2008 kwam de Raad van Bestuur van het BBIE twee keer bijeen. Het (roulerende) voorzitterschap was in 2008 in handen van Nederland, in de persoon van dr. Guus

36


Broesterhuizen, directeur van Octrooicentrum Nederland. Dit Nederlandse Voorzitterschap startte medio 2007 en zal medio 2010 eindigen. Eind 2007 werd bij het BBIE de digitale dienst i-Depot officieel in gebruik genomen. Het i-Depot fungeert voor deposanten als bewijsmiddel waarmee zij kunnen aantonen dat een idee, concept of uitvinding op een bepaalde datum door hen was ontwikkeld. Het i-Depot kan een belangrijke stap zijn in het voortraject van een merk-, model- of octrooiaanvraag. De meerjarenraming van het BBIE ziet er positief uit, ondanks de verslechterde economische vooruitzichten. Het beleid van het BBIE, gericht op beheersing van kosten, op vergroting van de efficiency en op nieuwe dienstverlening (met name het i-Depot), werpt vruchten af. In 2008 is gesproken met de Benelux-vereniging voor merken- en modellenrecht (BMM) over het (in het Benelux-Verdrag voor de Intellectuele Eigendom voorziene) gemachtigdenregister. De desbetreffende bepalingen in het BVIE blijven een dode letter nu de drie landen de instelling van een dergelijk (al dan niet exclusief) register niet meer opportuun vinden. In november is voor de eerste maal vergaderd door de Benelux-Raad voor de Intellectuele Eigendom (BRIE). Stakeholders in de BRIE kunnen in ruime zin aanbevelingen en adviezen uitbrengen aan het BBIE. In de BRIE zijn vertegenwoordigd de rechterlijke macht, de academische wereld, advocaten, gemachtigden en bedrijven, mede evenredig vertegenwoordigend de drie nationaliteiten en taalgebieden. Het aantal merkdepots bij het BBIE bedroeg in 2008 23.453; het aantal modeldepots 877. 3.3.5 Europese Unie In 2008 zijn onder Sloveens en Frans voorzitterschap de contouren van de toekomstige Europese octrooirechtspraak duidelijker geworden. Bij verdrag zal een nieuw octrooigerecht worden opgericht. Dit gerecht zal geschillen over zowel Europese octrooien als Gemeenschapsoctrooien gaan behandelen. Het toekomstige verdrag zal ook openstaan voor EOV-lidstaten die niet tot de EU behoren, zoals Zwitserland. Het nieuwe octrooigerecht zal naast een centrale kamer ook regionale en lokale kamers bezitten om de nabijheid en toegankelijkheid van het gerecht te garanderen. De beroepsinstantie kent slechts een centrale kamer. Belangrijke onderwerpen van bespreking waren de talenregeling voor het gerecht, de samenstelling van de rechterlijke panels in de lokale en regionale kamers en de rol van het Hof van Justitie van de EG. In 2008 is ook gesproken over het Gemeenschapsoctrooi. De Europese Commissie heeft machinevertaling naar voren geschoven als een veelbelovende en betaalbare oplossing voor het bestaande talenprobleem. Alhoewel een machinevertaling niet perfect zal zijn,

JAARVERSLAG 2008

37

ontstaat volgens de Commissie toch een goed beeld van het octrooi. Alleen in geval van een rechtszaak zal nog met de hand een vertaling worden gemaakt. De Commissie zal in samenwerking met het EOB de mogelijkheden van machinevertalingen verder in kaart brengen. De besprekingen over de Europese octrooirechtspraak en het Gemeenschapsoctrooi zullen in 2009 onder de roulerende EU-voorzitterschappen van respectievelijk Tsjechië en Zweden worden voortgezet.

38


4 De uitgangspunten van de eigenaar 4.1

Inleiding

De eigenaar, het ministerie van Economische Zaken, verlangt dat voldaan wordt aan de kwaliteits- en integriteitsnormen, die de samenleving aan een overheidsorganisatie stelt. Daarnaast is een sluitende exploitatie van belang. Octrooicentrum Nederland besteedt daarom voortdurend aandacht aan verbetering van doelmatigheid en beheersing van de kosten om een positief bedrijfsresultaat te waarborgen. De KSF’en zijn: integriteit, bedrijfsresultaat, efficiency en financieel beheer.

JAARVERSLAG 2008

39

Eigenaar

KSF


Streefwaarde 2008

Realisatie 2008

Integriteit

Inbreuk op integriteits-

Geen inbreuken

Geen inbreuken

≥ EUR 0

EUR 1.076.000

- 69,2%

- 71,6%

- Reële tariefdaling van

- Reële tariefdaling van

beleid Positief resultaat uit

Resultaat uit bedrijfsuit-

bedrijfsuitoefening

oefening

Efficiënte uitvoerings-

- Productiviteit

organisatie

(directe uren/totaal) - Gunstige tariefontwikkeling

Ordelijk en controleerbaar financieel beheer

- Accountantscontrole ADEZ

2,2% t.o.v. 2007

5,8% t.o.v. 2007

(tariefnotitie 2008)

(nacalculatie)

- Score ≥ 3,5 (op schaal van 5)

- Score financieel en materieel beheer 2008: 4,3%

- Toezichtsverslag FEZ

- Positief toezichtsverslag 2008

- Positief toezichtsverslag 2008

Integriteit Inbreuken op het integriteitsbeleid van het ministerie van Economische Zaken mogen niet voorkomen. In 2008 vond geen inbreuk plaats. Resultaat uit bedrijfsvoering Octrooicentrum Nederland streeft naar een positief resultaat uit bedrijfsvoering. Deze doelstelling is in 2008 ruimschoots gehaald en is nader toegelicht in de jaarrekening (zie hoofdstuk 4.3). Efficiënte bedrijfsvoering Efficiency wordt mede bepaald door de productiviteit. Deze wordt uitgedrukt als een percentage van het totaal aantal uren besteed aan directe opdrachten. Dit percentage kwam in 2008 uit op 71,6% en ligt ruim boven de streefwaarde (69,2%). Daarnaast was sprake van een gunstige tariefontwikkeling. Ordelijk en controleerbaar financieel beheer Octrooicentrum Nederland moet voldoen aan de eisen van ordelijk en controleerbaar financieel beheer, getoetst door de Auditdienst van het ministerie. Aan deze eisen is

40


voldaan (goedkeurende verklaring en een score van 4,3 op een 5-puntsschaal voor het financieel en materieel beheer).

4.2

Financieel beheer

Het financieel en materieel beheer van Octrooicentrum Nederland is ook in 2008 op orde. Dit blijkt onder meer uit de onderzoeksresultaten van de departementale Auditdienst en uit het toezichtsresultaat van de directie Financieel Economische Zaken van het ministerie. In 2008 is gestart met het in kaart brengen van activiteiten die noodzakelijk zijn om de invoering van SEPA (‘Single Euro Payment Area’) probleemloos te laten verlopen. De implementatie van SEPA moet eind 2009 zijn afgerond. Daarnaast en gerelateerd aan SEPA vindt – voor bijna de gehele rijksoverheid – de overstap naar een andere huisbankier plaats (Rabobank wordt Royal Bank of Scotland). Ook deze operatie moet zijn beslag krijgen vóór het eind van 2009.

4.3

Jaarrekening 2008

Algemeen Hieronder is een verkorte versie van de jaarrekening van Octrooicentrum Nederland over 2008 opgenomen. Deze verkorte jaarrekening is gebaseerd op de jaarverantwoording van Octrooicentrum Nederland, die op 13 maart is ingediend bij het ministerie van Financiën. De in dit jaarverslag opgenomen financiële overzichten maken gedeeltelijk onderdeel uit van het departementale jaarverslag van het ministerie van Economische Zaken. De Algemene Rekenkamer, die het departementale jaarverslag jaarlijks onderzoekt, zal op de derde woensdag in mei haar oordeel hierover in een rapport aan de Staten-Generaal aanbieden. in dit rapport kunnen opmerkingen worden gemaakt over de bedrijfsvoering en de in het departementaal jaarverslag opgenomen financiële overzichten van Octrooicentrum Nederland. De jaarrekening is een financiële verantwoording en bestaat uit de balans, resultatenrekening en de toelichting hierop. Octrooicentrum Nederland legt hiermee jaarlijks verantwoording af aan de eigenaar (Bureau Secretaris-Generaal van het ministerie van Economische Zaken). De materiële vaste activa zijn gewaardeerd op basis van de historische verkrijgingsprijs, onder aftrek van een jaarlijks lineaire afschrijving. De vorderingen en kortlopende schulden worden gewaardeerd tegen nominale waarde. De omzet en de overige

JAARVERSLAG 2008

41

opbrengsten zijn gewaardeerd tegen opbrengstwaarde en worden als gerealiseerd beschouwd in de periode waarin de diensten zijn verricht en/of de producten zijn geleverd. Alle opgenomen cijfers in de tabellen worden gepresenteerd in veelvouden van € 1.000,-. 4.3.1 Balans en toelichting De in deze paragraaf gepresenteerde (verkorte) balans is gebaseerd op de gecontroleerde balans over verslagjaar 2008. De balans biedt inzicht in de bezittingen, vorderingen, schulden en het vermogen van Octrooicentrum Nederland per balansdatum. 31 december 2007

31 december 2008

89

42

324

558

946

933

Liquide middelen

6.061

2.889

TOTAAL ACTIVA

7.420

4.422

ACTIVA Vaste activa Immateriële vaste activa Materiële vaste activa

Vlottende activa Vorderingen en overlopende activa

PASSIVA Agentschapsvermogen Exploitatiereserve

2.570

691

Onverdeeld resultaat

1.342

1.076

Voorzieningen Kortlopende schulden en overlopende passiva TOTAAL PASSIVA

3.912

1.767

854

662

2.654

1.993

7.420

4.422

42


Immateriële vaste activa De actuele waarde van de immateriële vaste activa wijkt niet significant af van de historische kostprijs. De investeringen betreffen software voor de server en andere toepassingssoftware. De immateriële vaste activa worden in drie jaar afgeschreven. In totaal is voor een bedrag van € 695.000 aan capaciteitskosten (2007: € 500.000) en € 202.000 aan materiële kosten (2007: € 68.000) voor onderzoek en ontwikkeling voor het project Soprano in de winst-en-verliesrekening opgenomen. De afschrijvingen van de bovenstaande immateriële vaste activa zijn onder de post ‘afschrijvingen’ in de winst-en-verliesrekening verantwoord. De overige kosten van onderzoek en ontwikkeling zijn onder de post ‘materiële kosten’ in de winst-en-verliesrekening verantwoord. Materiële vaste activa De materiële vaste activa bestaat uit inventaris en computer hardware. De inventaris wordt in drie jaar afgeschreven en de computer hardware in vijf jaar. De investeringen betreffen voornamelijk meubilair en ICT infrastructuur. Vlottende activa De vorderingen bestaan uit de posten debiteuren (€ 30.000), nog te factureren omzet (€ 668.000), vooruitbetaalde kosten (€ 194.000), nog te ontvangen rente (€ 11.000) en nog te ontvangen bedragen (€ 30.000). De post ‘debiteuren’ is het saldo van de openstaande vorderingen, verminderd met een voorziening wegens mogelijke oninbaarheid voor posten ouder dan een half jaar. De post ‘nog te factureren omzet’ betreft de onder handen zijnde dossiers, die nog in rekening gebracht moeten worden bij de opdrachtgever, het Directoraat-generaal Ondernemen & Innovatie (DG O&I). De post ‘vooruitbetaalde kosten’ betreft voornamelijk vooruitbetaalde bedragen voor de personeelsabonnementen (€ 59.000) voor openbaar vervoer (HTM en NS) en vooruitbetaalde kosten voor het onderhoud op de centrale applicaties (servers & storage) en systemen (€ 135.000). De post ‘nog te ontvangen rente’ betreft de nog te ontvangen rentevergoeding (€ 11.000). De post ‘nog te ontvangen bedragen’ betreft de nog te ontvangen vergoeding voor het project Open Source (€ 23.000) en een nog te ontvangen tegemoetkoming in de personeelskosten (€ 7.000).

JAARVERSLAG 2008

43

Liquide middelen Eind 2008 is Octrooicentrum Nederland een deposito aangegaan met een looptijd van vijf maanden ten bedrage van € 2,5 miljoen (rentepercentage 3,85%) welke afloopt op 20 april 2009. Er bestaan geen belangrijke beperkingen inzake de beschikbaarheid van geldmiddelen. Ze staan ter vrije beschikking. Eigen vermogen De exploitatiereserve is gebonden aan een maximum omvang van 5% van de gemiddelde jaaromzet ultimo jaar, berekend over de laatste drie jaar. De maximaal toegestane omvang van de exploitatiereserve bedraagt € 702.000 (2007: € 691.000). Voorzieningen De samenstelling van de voorzieningen per 31 december 2008 is als volgt: Wachtgeldverplichtingen Reorganisatie

343 20

Jubilea

299

Totaal

662

De voorzieningen hebben voor een bedrag van minimaal € 52.000 een looptijd van korter dan een jaar. De voorziening ‘wachtgeldverplichtingen’ bestaat uit de op balansdatum bestaande wachtgeldverplichtingen voor medewerkers die met ontslag zijn gegaan (€ 343.000). De voorziening ‘reorganisatie’ bestaat uit kosten voor aanvulling van pensioenpremies voor medewerkers die met FPU zijn gegaan (€ 20.000). De voorziening ‘jubilea’ bestaat uit verwachte jubileaverplichtingen voor medewerkers die een vastgesteld aantal dienstjaren bij de rijksoverheid hebben gewerkt (€ 299.000). Kortlopende schulden De kortlopende schulden bestaan uit de posten crediteuren (€ 390.000) en nog te betalen kosten (€ 1.603.000). De post ‘nog te betalen kosten’ bestaat voornamelijk uit terug te betalen bedragen aan de opdrachtgever (DG O&I) ad € 807.000. Daarnaast bevat deze post opbrengsten van derden die zijn ontvangen uit leveringen van documenten. Daarnaast bestaan de nog te betalen kosten uit personeelskosten ad € 406.000 die betrekking hebben op de opgebouwde (oude) rechten inzake spaarverlof (€ 8.000) en inzake vakantiegeld over de

44


periode juni 2008 tot en met december 2008 (€ 265.000). Dit bedrag maakt deel uit van het vakantiegeld dat in mei 2009 over de periode juni 2008 tot en met mei 2009 wordt uitgekeerd. Daarnaast bevat deze post kosten voor ingehuurd personeel (€ 133.000). ‘Nog te betalen uitvoeringskosten’ (EOB) ad € 264.000 zijn kosten die Octrooicentrum Nederland nog dient te betalen aan het Europees Octrooibureau voor uitgevoerde stand der techniek onderzoeken in 2008. Niet uit de balans blijkende verplichtingen Operationele lease – agentschap als lessee Het agentschap heeft als lessee operationele lease-contracten voor kantoorapparatuur afgesloten (€ 136.000). In 2008 is een bedrag van € 70.000 aan lease-betalingen in de winst-en-verliesrekening verwerkt voor de lease van multifunctionele copiers en printers. De leasecontracten hebben eind 2008 een looptijd van twee jaar. Uitvoeringskosten EOB De internationale stand der techniek onderzoeken heeft Octrooicentrum Nederland - verplicht - laten voeren door het EOB. In 2008 bedroegen deze kosten totaal € 2,5 mln. Huur- en gebruikersovereenkomsten kantoorruimte De gebruikersvergoeding voor het huurcontract met de RGD bedroeg in 2008 € 200.000. De kosten van de gebruikersovereenkomst met het EOB voor servicekosten bedroegen in 2008 € 500.000. Overige contracten en financiële verplichtingen Contracten zijn afgesloten voor automatisering (zoals onderhoud), kantoorbenodigdheden (telefonie en drukwerk) en PR-activiteiten. Jaarlijks bedragen deze circa € 1,4 mln. waarvan € 300.000 een looptijd hebben van langer dan een jaar. Financiële instrumenten Gezien de korte looptijd van de financiële instrumenten debiteuren, nog te ontvangen bedragen, liquide middelen, crediteuren en nog te betalen bedragen benadert de boekwaarde de waarde in het economisch verkeer. 4.3.2 Resultatenrekening en toelichting De gepresenteerde (verkorte) resultatenrekening is gebaseerd op de gecontroleerde balans en resultatenrekening over het verslagjaar 2008. De resultatenrekening biedt informatie over de gerealiseerde baten en lasten over 2008.

JAARVERSLAG 2008

45

Realisatie 2007

Realisatie 2008

13.369

14.178

--

441

Opbrengst derden & overige omzet

273

341

Rentebaten

280

262

Bijzondere baten

104

25

14.026

15.247

Personele kosten

7.511

8.422

Materiële kosten

5.177

5.834

-4

-85

12.684

14.171

1.342

1.076

BATEN

Omzet ministerie van Economische Zaken Open Source

Totaal baten

LASTEN

Mutatie voorzieningen Totaal lasten

SALDO VAN BATEN EN LASTEN

Baten De realisatie van de opbrengst van het ministerie van Economische Zaken (DG O&I) is circa € 800.000 hoger dan de realisatie 2007. Dit wordt grotendeels veroorzaakt door de inwerkingtreding van de nieuwe wet, waarbij het zesjarig octrooi is afgeschaft. Daarnaast zijn in 2008 meer rechten EP/NL beheerd en viel de realisatie van de activiteiten voor het project Soprano hoger uit. Van het Directoraat-generaal Energie & Telecom is een vergoeding ontvangen ter dekking van gemaakte kosten voor de implementatie van de ‘open source’ omgeving. De ‘opbrengst derden’ betreft de voor het Engels octrooibureau (UKIPO) uitgevoerde onderzoeken en beoordelingen, de ontvangsten voor het leveren van het Hoofd- en Bijblad en de levering van octrooidocumenten.

46


De ‘rentebaten’ over 2008 zijn € 18.000 lager dan in 2007. Dit verschil wordt veroorzaakt door een lager uitstaand saldo en doordat de afgesloten deposito’s lager waren ten opzichte van 2007. De ‘bijzondere baten’ betreffen voornamelijk incidentele opbrengsten bij uitbesteed werk.

Lasten Personele kosten De realisatie van de loonkosten ambtelijk personeel is ruim € 140.000 lager dan in 2007. Dit wordt veroorzaakt doordat er gemiddeld genomen minder ambtenaren in dienst waren. Het aantal fte’s ambtelijk personeel per 31-12-2008 bedroeg 104 fte (per 1-1-2008 111 fte). Daarnaast waren per 31-12-2008 17 fte extern ingehuurde personeelsleden actief, die reguliere werkzaamheden uitvoeren. De overige personele kosten bestaan voornamelijk uit kosten voor werving & selectie, aardigheidjes personeel en arbo-kosten. Materiële kosten Uitvoeringskosten EOB De materiële kosten bestaan voor 45% (2008) uit ‘kosten EOB’ voor het uitvoeren van nationale en internationale stand der techniek onderzoeken. Deze kosten zijn hoger uitgevallen omdat er meer stand der technieken onderzoeken van het internationale type zijn uitgevoerd door het EOB. Deze onderzoeken mogen op grond van het Europees Octrooiverdrag niet uitgevoerd worden door Octrooicentrum Nederland. Huisvestingkosten De huisvestingkosten voor Octrooicentrum Nederland bestaan uit de huurkosten RGD en de servicekosten EOB. De realisatie in 2008 is bijna gelijk aan die in 2007. PR-kosten Voor de post ‘PR-kosten’ zijn in 2008 ten opzichte van 2007 meer kosten gemaakt voor evenementen, waaronder de samenwerking met het Innovatieplatform, een octrooiborrel en het Beste Idee van Nederland.

JAARVERSLAG 2008

47

Automatiseringskosten De realisatie van de kosten voor automatisering in 2008 zijn aanzienlijk hoger uitgevallen dan in 2007, omdat in deze post ook de kosten van het project Open Source (€ 310.000) zijn opgenomen. Daarnaast zijn voor het project Soprano € 150.000 meer kosten gemaakt dan waren begroot. Afschrijvingen De lagere realisatie van de afschrijvingskosten in 2008 ten opzichte van 2007 wordt veroorzaakt doordat investeringen op een later moment in het jaar (vierde kwartaal) zijn gedaan.

48


5 De kwaliteit van de interne organisatie 5.1

Inleiding

Opdrachtgevers en doelgroepen verwachten kwaliteit. Daarom moet de organisatie van Octrooicentrum Nederland op orde zijn: een inspirerend werkklimaat in een open cultuur, gericht op onderlinge samenwerking met een hoge mate van eigen verantwoordelijkheid. Daarom zijn de gedefinieerde KSF’en: gezondheidsbeleid, deskundig en gemotiveerd personeel en adequate faciliteiten.

JAARVERSLAG 2008

49

Personeel

KSF


Streefwaarde 2008

Realisatie 2008

ARBO/gezondheidsbeleid

- Verzuimpercentage

- < 4,25%

- 5,2%

- Meldingsfrequentie

- < 1,5

-2

- Aantal nulverzuimers

- > 35%

- 26%

- 2%

- 2%

- 40 uur op jaarbasis

- 48 uur

- 100%

- 85%

- < 500

- 390

- > 90%

- 89%

Deskundig en gemotiveerd - Opleidingskosten als % personeel

van de loonsom - Gemiddeld aantal opleidingsuren per medewerker - Aantal medewerkers met IWP/POP

Adequate faciliteiten

- Aantal storingsmeldingen helpdesk - Percentage oplossingen binnen normtijd

ARBO/gezondheidsbeleid Het ziekteverzuim is de afgelopen jaren sterk gedaald. Van 5,6% in 2005 naar 4,1% in 2007. Helaas heeft Octrooicentrum Nederland deze dalende trend in 2008 niet kunnen voortzetten. Het ziekteverzuimpercentage over 2008 bedraagt 5,2%. Vanaf eind 2007 is het aantal langdurig zieken onverwacht toegenomen, waarbij in de meeste gevallen de reïntegratie inmiddels met succes is afgesloten. Voor 2009 is opnieuw een streefwaarde van 4,25% opgenomen. Deskundig en gemotiveerd personeel In 2008 is 2% van de loonsom uitgegeven aan opleidingskosten en is gemiddeld 48 uur per medewerker besteed aan opleidingen. Het getal van 85% medewerkers met een IWP/POP (Individueel Werk Plan / Persoonlijk Ontwikkelings Plan) geeft het percentage aan dat de personeelsfunctionaris heeft ontvangen. Een aantal IWP/POP’s is weliswaar opgemaakt, maar nog niet in de personeelsdossiers verwerkt. Adequate faciliteiten Om goed te kunnen functioneren dienen de medewerkers te beschikken over adequate

50


faciliteiten. Deze liggen met name op ICT-gebied. Het aantal storingscalls bij de helpdesk ligt met de realisatie van 390 calls ruim onder de streefwaarde van 500 calls. Het percentage waarbinnen storingsmeldingen moeten zijn opgelost binnen de normtijd is iets lager dan de streefwaarde.

5.2

Bedrijfsvoeringsparagraaf

Rechtmatigheid De jaarrekening geeft het vermogen en resultaat getrouw weer alsmede de rechtmatige totstandkoming ervan. De jaarrekening is in overeenstemming met de wettelijke bepalingen inzake de jaarverslaggeving zoals opgenomen in de CW 2001 alsmede de Regeling baten-lastendiensten. Deze verantwoordelijkheid houdt onder meer in: het ontwerpen, invoeren en in stand houden van een intern beheersingssysteem relevant voor het opmaken van en getrouw weergeven in de jaarrekening van vermogen en resultaat, zodanig dat deze geen afwijkingen van materieel belang als gevolg van fraude of fouten bevat, het kiezen en toepassen van aanvaardbare grondslagen voor financiële verslaggeving en het maken van schattingen die onder de gegeven omstandigheden redelijk zijn. Er zijn geen fouten en geen onzekerheden met betrekking tot de rechtmatigheid of de getrouwheid geconstateerd die de tolerantiegrenzen op het niveau van de afzonderlijke jaarrekeningposten overschrijden of op het niveau van de verantwoording als geheel. De interne beheerssystemen hebben in het verslagjaar 2008 in voldoende mate gefunctioneerd. Financieel en materieel beheer De risicobeheer- en controlesystemen van Octrooicentrum Nederland betreffen onder meer het Beheer- en Controleplan, de producten in de planning & controlcyclus en de Afhankelijkheids- en Kwetsbaarheidsanalyses in het kader van het Voorschrift Informatiebeveiliging Rijksdienst. De systemen hebben tot doel een redelijke mate van zekerheid te verschaffen dat de risico’s waaraan de organisatie bloot staat worden onderkend en beheerst, gericht op het behalen van operationele en financiële doelstellingen, in overeenstemming met toepasselijke weten regelgeving. De opzet van de administratieve organisatie en de daarin opgenomen maatregelen van interne controle dienen de kans op eventuele onrechtmatigheden te minimaliseren. Jaarlijks worden in het Beheer- en Controleplan de risico’s op het gebied van de bedrijfsvoering gestructureerd in kaart gebracht. Op basis hiervan vinden gedurende het jaar diverse interne audits plaats, waarbij de nadruk ligt op het vaststellen of interne controlemaatregelen adequaat hebben gewerkt. Daarnaast worden door de Auditdienst van het ministerie van Economische Zaken audits uitgevoerd, onder andere op het gebied van financieel en materieel beheer.

JAARVERSLAG 2008

51

Uit de uitgevoerde audits in 2008 en de managementrapportage van de directie Financieel Economische Zaken van het ministerie van Economische Zaken blijkt dat het financiële en materiële beheer voldoet aan de eraan te stellen eisen. Hierbij zijn geen onrechtmatigheden geconstateerd buiten de vooraf overeengekomen toleranties. Aanbevelingen liggen op het gebied van de onderbouwing van de waardering van nog te ontvangen omzet, de berekeningsmethodiek van de servicekosten die het Europees Octrooibureau doorberekent, alsmede de actualisatie van de administratieve organisatie van de octrooiverlening met de implementatie van Soprano. Deze aanbevelingen dienen als input voor het Beheer- en Controleplan 2009 en zullen in 2009 worden opgevolgd. Overige aspecten van bedrijfsvoering De doelstellingen, zoals opgenomen in het jaarwerkplan 2008 van Octrooicentrum Nederland, zijn nagenoeg allemaal gerealiseerd binnen het hiervoor beschikbaar gestelde budget. Uitzondering hierop is de implementatie van een nieuw systeem voor de registratie en afhandeling van octrooiaanvragen (Soprano). De reden hiervoor is de afhankelijkheid van het Europees Octrooibureau (EOB), waarmee op automatiseringsgebied een intensief samenwerkingsprogramma loopt. Doordat Nederland hierbij als pilot-office fungeert is relatief veel tijd besteed aan het in kaart brengen van de gewenste functionaliteiten en het testen van opgeleverde tussenversies. Naar verwachting kan dit systeem in de loop van 2009 in productie worden genomen, nadat is vastgesteld dat het stabiel werkt en dat voldaan is aan gestelde eisen op het gebied van betrouwbaarheid en continuïteit. Personeel Het onderwerp mobiliteit is structureel ingebed in de ‘Human Resource-cyclus’ en heeft ook in 2008 hoge prioriteit gehad. De resultaten zijn erg positief. Het succes heeft als goede bijkomstigheid dat de kans reëel aanwezig is dat Octrooicentrum Nederland zonder herplaatsingskandidaten de taakstelling kan realiseren. Het ziekteverzuim is vanaf 2002 (7,83%) sterk gedaald. De 5,6 % in 2005 was een mooi resultaat, de 4,1 % van 2007 overtrof alle verwachtingen. Helaas heeft Octrooicentrum Nederland de dalende trend in 2008 niet kunnen voortzetten. Het ziekteverzuimpercentage bedraagt in 2008 5,22%. Dat is bijna 1% boven het gestelde doel en wordt voornamelijk veroorzaakt omdat vanaf eind 2007 het aantal langdurig zieke medewerkers onverwacht is toegenomen. In de meeste gevallen is de reïntegratie met succes afgesloten. Automatisering In 2008 is het gehele ICT netwerk met al de netwerkcomponenten en de gehele netwerkbekabeling vervangen waardoor Octrooicentrum Nederland nu over een up to date ICT backoffice beschikt. Tevens is een nieuwe firewall geïnstalleerd. In 2009 staat de vervanging van de desktops naar ‘thin clients’ op het programma.

52


EPTOS (‘Electronic Patent and Trademark Office System’) van het EOB vormt sinds 2004 het platform voor de octrooigerelateerde applicaties. Op basis van dit platform is het elektronisch indienen van octrooiaanvragen en het indienen van vervolgstukken mogelijk. De software voor het elektronisch indienen (eOLF) is volledig geïntegreerd met het digitale dossiersysteem e-Phoenix dat sinds het tweede kwartaal van 2004 in gebruik is. De laatste schakel in deze keten betreft de vervanging van het informatiesysteem ten behoeve van octrooiafhandeling: Soprano. In de loop van 2009 wordt Soprano in gebruik genomen. Medio 2007 bereikte Octrooicentrum Nederland de vraag of zij als pilot-organisatie voor ‘open source’ op de desktop wilde dienen. Het positieve resultaat van een business case was voor Octrooicentrum Nederland reden op het verzoek in te gaan. De voorbereidingen voor het project zijn in 2008 afgerond; 2009 zal in het teken staan van de diverse implementatietrajecten. Corporate Communicatie Er is een communicatieplan opgesteld voor 2008 en 2009. De centrale aandachtspunten zijn het communiceren in het kader van Eén EZ, versterken van de samenwerking, het versterken van de regiofunctie en de thematisering van de communicatie. De belangrijkste projecten in 2008 betroffen de voorbereidingen voor de invoering van de rijksbrede huisstijl en het ‘open source’ traject voor website en CRM-systeem. In 2008 zijn de volgende reguliere communicatieproducten verschenen: - het jaarverslag over 2007; - ‘Patente Pers 2007’, een uitgave met de belangrijkste artikelen over Octrooicentrum Nederland en het werkveld, geselecteerd en gebundeld om zo de rijkdom van octrooien te laten zien; - ‘Patente verjaardagen’, een verjaardagskalender die is uitgegeven op ‘World Intellectual Property Day’ en ook nu nog aan relaties wordt verstrekt. In deze kalender worden twaalf typisch Nederlandse tradities of symbolen gekoppeld aan uitvinders en octrooien; - de reeks van doelgroepbrochures is ondergebracht in een overkoepelende brochure. Deze algemene brochure wordt ondersteund door een reeks themageoriënteerde brochures. Het plan van aanpak rondom de invoering van de rijkshuisstijl is in 2008 door de eigenaar goedgekeurd. In overleg met de kwartiermaker agentschap is samengewerkt met de andere uitvoeringsorganisaties van Economische Zaken om te komen tot één gezamenlijk plan van aanpak. Het internet vervult een prominente rol bij het weergeven van de ‘corporate identity’ van Octrooicentrum Nederland. Er is een geheel nieuwe website gemaakt met een nieuw uiterlijk en een totaal nieuwe navigatiestructuur. Daarbij komt dat de website is gebouwd met behulp van ‘open source’ software. Gezien het toenemende belang dat doelgroepen

JAARVERSLAG 2008

53

toekennen aan dit communicatiemiddel zijn er naast de structuur diverse verbeteringen doorgevoerd. Ook is er een digitale tool, de octrooikostencalculator, ontwikkeld en toegevoegd. Uiteraard is de vormgeving van de site conform de nieuwe rijkshuisstijl. In 2008 is onderzoek gedaan naar alternatieven voor het klantrelatiesysteem. Deze alternatieven moeten werken op basis van ‘open source’ software. Ook in dit traject wordt nadrukkelijk samenwerking gezocht met SenterNovem en de Economische Voorlichtingsdienst, omdat binnen het nieuw te vormen agentschap sprake zal moeten zijn van één klantrelatiesysteem. Gezien de aanwezigheid van vele (‘closed source’) systemen bleek een alternatief voor het klantrelatiesysteem op basis van ‘open source’ weerbarstig. In 2009 wordt het onderzoek afgerond. Bij de informatievoorziening inzake de in werking getreden wijzigingen rond de Rijksoctrooiwet 1995 zijn diverse middelen ingezet. Naast het verstrekken van informatie via de website is tijdens verschillende voorlichtingsbijeenkomsten aandacht besteed aan de veranderingen. Verder zijn alle octrooihouders en octrooigemachtigden via mailings geïnformeerd over de wijzigingen. Tijdens de JunIE Campagne zijn de wijzigingen bij het midden- en kleinbedrijf en bij kennisinstellingen onder de aandacht gebracht. Startschot van de campagne was de beurs Kansrijk, gevolgd door verschillende workshops, presentaties en ‘masterclasses’. De campagne werd afgesloten met een octrooiveiling in Amsterdam. Octrooicentrum Nederland heeft opnieuw de Stichting BIN geadviseerd hoe om te gaan met intellectueel eigendom binnen de opzet van het programma Het Beste Idee van Nederland. Daarnaast gaf Octrooicentrum Nederland voorlichting aan honderden deelnemers die aanwezig waren bij de presentatiedagen in april 2008. Bovendien zijn enkele filmpjes gemaakt waarin een adviseur van Octrooicentrum Nederland uitleg geeft over het octrooisysteem en hoe te zoeken in octrooidatabanken. In 2009 wordt, als gevolg van overheidsbeleid, de financiële bijdrage aan tv-programma’s stopgezet. Huisvesting Octrooicentrum Nederland is gehuisvest in het gebouw van het Europees Octrooibureau in Rijswijk. Gezien de nauwe samenwerking met dit bureau op het gebied van primaire processen, maar ook bedrijfsvoering, levert deze locatie veel voordelen voor Octrooicentrum Nederland en Nederlandse gebruikers op.

Rijswijk, maart 2009

Dr. G.A.A.M. Broesterhuizen Directeur

54


6 Accountantsverklaring

JAARVERSLAG 2008

55

Aan: Octrooicentrum Nederland Patentlaan 2 2288 EE Rijswijk (ZH)

STATUS JAARREKENING De verkorte jaarrekening van Octrooicentrum Nederland over 2008 zoals opgenomen in dit jaarverslag, is gebaseerd op het departementale jaarverslag 2008 van het Ministerie van Economische Zaken en de interne jaarrekening van Octrooicentrum Nederland over 2008. De Auditdienst van het Ministerie van Economische Zaken heeft deze interne jaarrekening in het kader van de controle, bedoeld in artikel 66 van de comptabiliteitswet, gecontroleerd en hierbij een goedkeurende verklaring verstrekt. De Algemene Rekenkamer, die het departementale jaarverslag jaarlijks onderzoekt, zal op de derde woensdag in mei haar oordeel hierover in een rapport aan de StatenGeneraal aanbieden. In dit rapport kunnen opmerkingen worden gemaakt over het financiële beheer en/of de jaarrekening van Octrooicentrum Nederland.

ACCOUNTANTSVERKLARING Opdracht Wij hebben gecontroleerd of de in dit jaarverslag in paragraaf 4.3 opgenomen verkorte jaarrekening van Octrooicentrum Nederland, een baten-lastendienst van het Ministerie van Economische Zaken te Den Haag over 2008 op de juiste wijze is ontleend aan de door ons gecontroleerde jaarrekening 2008 van Octrooicentrum Nederland. Bij die jaarrekening hebben wij op 13 maart 2009 een goedkeurende accountantsverklaring verstrekt. Verder hebben wij de in de bedrijfsvoeringsparagraaf in paragraaf 5.2 opgenomen rapportage over de financiële rechtmatigheid van de uitkomsten van de begrotingsuitvoering 2008 gecontroleerd. De directeur van Octrooicentrum Nederland is verantwoordelijk voor het opstellen van de verkorte jaarrekening 2008 in overeenstemming met de grondslagen zoals gehanteerd in de jaarrekening 2008 van Octrooicentrum Nederland en voor de in de bedrijfsvoeringsparagraaf opgenomen rapportage over de financiële rechtmatigheid. Het is onze verantwoordelijkheid een accountantsverklaring inzake de beide verantwoordingen te verstrekken. Werkzaamheden Wij hebben onze controle verricht in overeenstemming met Nederlands recht. Dienovereenkomstig dienen wij onze controle zodanig te plannen en uit te voeren dat een redelijke mate van zekerheid wordt verkregen dat de verkorte jaarrekening 2008 op de juiste wijze is ontleend aan de jaarrekening en dat de bedrijfsvoeringsparagraaf een juist beeld geeft van de financiële rechtmatigheid.

56


Wij zijn van mening dat de door ons verkregen controle-informatie voldoende en geschikt is als basis voor ons oordeel. Oordeel Naar ons oordeel is de verkorte jaarrekening 2008 in alle van materieel belang zijnde aspecten op de juiste wijze ontleend aan de jaarrekening en geeft de bedrijfsvoeringsparagraaf een juist beeld van de financiële rechtmatigheid van de baten, lasten en balansmutaties over 2008. Toelichting Wij vestigen er de aandacht op dat voor het inzicht dat vereist is voor een verantwoorde oordeelsvorming omtrent de financiële positie en de resultaten van de entiteit en voor een toereikend inzicht in de reikwijdte van onze controle de verkorte jaarrekening dient te worden gelezen in samenhang met de volledige jaarrekening, waaraan deze is ontleend, alsmede met de door ons daarbij op 13 maart 2009 verstrekte goedkeurende accountantsverklaring. Deze toelichting doet geen afbreuk aan ons oordeel.

Den Haag, 30 maart 2009

Auditdienst Ministerie van Economische Zaken

w.g. P.H.M. Verschoore RA Auditmanager Financial Audit

Octrooicentrum Nederland is een agentschap van het Ministerie van Economische Zaken. Octrooicentrum Nederland draagt zorg voor de octrooiverlening in Nederland en de verspreiding van kennis die in de octrooiliteratuur ligt opgeslagen. Deze bepalen de missie, de doelstellingen en de interactie met de doelgroepen. De medewerkers richten hun dienstverlening op het midden- en kleinbedrijf, (startende) ondernemers, particuliere uitvinders, dienstverlenende instanties, wetenschappers, docenten en studenten en de overheid. Contact

Internet E-mail Telefoon Fax Bezoekadres Postadres

www.octrooicentrum.nl [email protected] 070 – 398 66 99 070 – 398 66 06 Patentlaan 2, 2288 EE Rijswijk (ZH) Postbus 5820, 2280 HV Rijswijk (ZH)

VORMGEVING EN DRUK Ministerie van Economische Zaken, afdeling PGF april 2009

Jaarverslag 2008

Jaarverslag 2008 OCTROOICENTRUM NEDERLAND

Recommend Documents