Jaarverslag 2008 Jaar verslag 2008 Slachtofferhulp Nederland

Jaarverslag 2008 Jaarverslag 2008 Slachtofferhulp Nederland

Slachtofferhulp Nederland heeft ruim 75 bureaus.

0900-0101 (lokaal tarief) www.slachtofferhulp.nl

Slachtofferhulp Nederland Jaarverslag 2008

Utrecht, juni 2009

2

Jaarverslag 2008 Slachtofferhulp Nederland

24 Spreekrecht

4

Inhoud

Voorwoord Inleiding Cijfers hulpverlening Versterking positie slachtoffer Rampen en calamiteiten voorwoord Nabestaanden levensdelicten Letselschade Spreekrecht Politieke besluitvorming Internationale betrekkingen Organisatie Financieel overzicht Raad van Toezicht

4 5 7 11 14 16 19 24 27 29 32 40 43

11 Versterking positie slachtoffer

14 Rampen en calamiteiten


3

Voorwoord

Slachtoffers verdienen meer, Slachtofferhulp Nederland levert meer

4


De terechte toename van de aandacht die wordt geschonken aan slachtoffers van misdrijven, ernstige verkeersongelukken, rampen en calamiteiten, vertaalt zich rechtstreeks in het hulpaanbod van Slachtofferhulp Nederland. Deze organisatie is immers de landelijke instantie die vanuit haar 25 jarige ervaring in de hulp aan slachtoffers, bij uitstek weet waar de noden en behoeften van deze mensen liggen. Die veranderende (rechts)positie van slachtoffers stelt hogere eisen aan onze hulpverlening en Slachtofferhulp Nederland speelde daar in haar ontwikkeling ook in 2008 op in. Een belangrijk vraagstuk daarbij is de vraag hoe op de juiste wijze gebruik te maken van de inzet van de vele vrijwilligers die werkzaam zijn binnen Slachtofferhulp Nederland. Die inzet is en blijft voor ons van onschatbaar belang. Inzet bij calamiteiten en rampen is voor de medewerkers van Slachtofferhulp Nederland vanzelfsprekend. Wat mij betreft wordt die rol wel eens onderschat en dient Slachtofferhulp Nederland een prominentere rol toebedeeld te krijgen.

Drs. Jan Mans, voorzitter Raad van Toezicht


5

Inleiding

In dit jaarverslag leest u over de vele ontwikkelingen en

niet betaalt, en int vervolgens het toegekende bedrag bij de

activiteiten binnen en van Slachtofferhulp Nederland.

dader. Slachtofferhulp Nederland is bezorgd over de vraag of

Slachtofferhulp Nederland bevindt zich in een sterk verande

deze regeling in het licht van de huidige financiële crisis op

rend veld waarin de positie van het slachtoffer centraal staat.

korte termijn ook van kracht zal worden en hoopt stellig dat

We prijzen ons gelukkig met de versterkte politieke en maat

de regeling het desondanks ‘zal halen’.

schappelijke aandacht voor het slachtoffer in brede zin. Ontwikkelingen op het gebied van slachtofferhulp en op het Met het wetsvoorstel Versterking van de positie van het slacht

gebied van vrijwilligersinzet nopen Slachtofferhulp Nederland

offer in het strafproces, dat thans in de Eerste Kamer ter goed

tot het opnieuw definiëren van het ‘domein van de vrijwil

keuring ligt, krijgt het slachtoffer voor het eerst in de geschie

liger’. U leest daarover in dit jaarverslag.

denis een zelfstandige positie in de wet. In dat wetsvoorstel

Slachtofferhulp Nederland wordt nog vaak getypeerd als een

wordt een aantal reeds bestaande rechten en gebruiken

vrijwilligersorganisatie pur sang. Het risico van deze typering

gecanoniseerd en wordt tevens een aantal nieuwe rechten

is dat de grenzen van de hulpverlening bepaald worden door

aan het slachtoffer toegekend. Met name de voorschotrege

de grenzen van de inzet van vrijwilligers. Die grenzen ver

ling zal een flinke stap vooruit zijn voor het slachtoffer. In

staan zich niet meer altijd met de eisen die aan ons worden

vele gevallen krijgt hij een schadevergoeding van de dader

gesteld op basis van de toegenomen rechten en de voort

toegekend, maar blijkt die toekenning een pyrrusoverwinning

schrijdende ‘emancipatie’ van het slachtoffer.

als de dader niet of onvoldoende betaalt. De voorschotrege

Wij noemen ons al jaren ‘een Slachtofferhulporganisatie die

ling voorziet in een snelle afhandeling in het belang van het

werkt met vrijwillige en betaalde medewerkers, waarin de klant

slachtoffer. De overheid schiet het bedrag voor als de dader

in casu het slachtoffer centraal staat en waarin de noden en

6


de rechten van het slachtoffer de grenzen van de hulpverlening

Veiligheid staat hoog in ons vaandel. In het denken over vei

bepalen’. Dat betekent dat in de hulpverlening waar nodig

ligheid gaat het veelal om twee belangrijke pijlers, te weten

ook betaalde professionals worden ingezet.

preventie en repressie. We willen misdrijven voorkomen en

Inzet van vrijwilligers blijft echter hoog in het vaandel staan.

daders bestraffen en voorkomen dat zij weer in de fout gaan.

Het is indrukwekkend te zien hoeveel zeer gemotiveerde

Een derde pijler wordt weleens onderschat. Die derde pijler

en deskundige vrijwilligers dag en nacht klaarstaan om hun

van een veilige samenleving is goede opvang en hulp van en

medeburgers weer op de been te helpen na een misdrijf of

aan slachtoffers. Preventie en repressie zijn van groot belang,

ernstig verkeersongeluk. Slachtoffers zijn bovendien in de

maar er zullen nog steeds mensen slachtoffer worden van een

regel zeer tevreden over de steun die zij krijgen van onze

misdrijf. Laat je die mensen in de kou staan, dan span je het

vrijwillige medewerkers.

paard achter de wagen. Wie is een betere ambassadeur van de rechtsstaat dan een goed geholpen slachtoffer dat ervaart

De samenwerking met de meest relevante ketenpartners

dat de samenleving in het algemeen en de overheid in het

(politie, Openbaar Ministerie, Schadefonds Geweldsmis

bijzonder aandacht heeft voor zijn situatie?

drijven) is in 2008 versterkt. Het is van groot belang dat wij

Slachtofferhulp is geen luxe, maar een van de pijlers van onze

elkaar op de juiste manier weten aan te vullen en met respect

rechtsstaat.

voor elkaars kerntaken samenwerken in het belang van het slachtoffer. De ontwikkeling van het slachtofferloket waarin politie, het Openbaar Ministerie en Slachtofferhulp Nederland samenwerken is een belangrijke stap voorwaarts in de hulp verlening aan slachtoffers. Op Europees niveau speelt Slachtofferhulp Nederland een belangrijke rol als lid en voorzitter van de Europese koepel organisatie Victim Support Europe. Ook in Brussel bestaat een toenemende aandacht voor de positie van het slachtoffer. Drs. Jaap Smit, algemeen directeur/bestuurder


7

Cijfers hulpverlening

In 2008 heeft Slachtofferhulp Nederland ruim 100.000 slachtoffers geholpen. Het nieuwe registratriesysteem maakt uitsplitsing per politieregio en per gemeente mogelijk.

8


Slachtofferhulp Nederland heeft in de

Geleverde diensten

2008

2007

loop van 2008 een nieuw registratie systeem in gebruik genomen: DIVOS.

Totaal aangemelde slachtoffers

142.601

136.616

Totaal aantal geholpen slachtoffers

101.171

103.259

De gehanteerde definities voor de dien

Verhalen schade

16.099

16.477

sten in dit systeem verschillen enigszins

Emotionele ondersteuning

43.544

40.133

van die in het oude registratiesysteem

Begeleiding in het strafproces

5.980

5.873

REGAS. Omdat het systeem ook regio

Begeleiding schriftelijke

voor regio is ingevoerd, laten de

slachtofferverklaring en spreekrecht

3.651

3.612

gegevens zich moeilijker vergelijken

Praktische ondersteuning

18.662

17.666

dan in voorgaande jaren. Het nieuwe

Doorverwijzen naar externe partijen

10.248

14.702

systeem maakt het voor het eerst mogelijk om over 2008 de aantallen aangemelde slachtoffers per politieregio

Grafiek 2

en per gemeente (via de website

Aangemelde slachtoffers naar delictgroepen

40

47% 45%

www.slachtofferhulp.nl) te presenteren.

Grafiek 1

7% 8%

2008 2007

overig

4% 5%

vermogen

2008 2007

verkeer

0

zeden

30.000

0

geweld

60.000

136.616

90.000

142.601

120.000

21% 20%

20

150.000

21% 22%

Totaal aangemelde slachtoffers


9

De dienstverlening van Slachtofferhulp Nederland wordt

Juridische ondersteuning wordt gesplitst in het verhalen van

nauwkeurig bijgehouden zodat aan de subsidiegevers dui

de schade, de begeleiding in het strafproces en de begelei

delijk kan worden getoond waaraan de verkregen subsidie

ding van het spreekrecht en de schriftelijke slachtofferverkla

is besteed. De dienstverlening wordt onderverdeeld in emo

ring.

tionele opvang en praktische en juridische ondersteuning.

Grafiek 3

142.601 136.616

Aantal aangemelde slachtoffers per regio

10 Jaarverslag 2008 Slachtofferhulp Nederland

22.781

Gemeente niet 855 geregistreerd

Zuidoost

Zuidwest

Haaglanden

12.776

23.814 22.594

25.586 24.327

19.725 12.614 Noordwest

Midden

0

Noord

10.000

Oost

16.443 16.277

20.000

16.905 16.399

23.603 24.518

30.000

2008 2007

Versterking positie slachtoffer De afgelopen decennia is er voor slachtoffers

proces hebben slachtoffers meer rechten gekre

van misdrijven meer aandacht gekomen en is

gen. Desondanks zijn er diverse verbeteringen

er in korte tijd veel bereikt. Er is voorzien in

mogelijk. Om die reden is het project Versterking

opvang voor slachtoffers en binnen het straf

positie slachtoffer in het leven geroepen. Jaarverslag 2008 Slachtofferhulp Nederland

11

Het project Versterking positie slachtoffer was een initiatief van het ministerie van Justitie waaraan Slachtofferhulp Nederland

Op oudejaarsavond werd er ingebroken bij de heer M.

van harte medewerking heeft verleend. Het project liep van

uit Soest: “De kinderen liepen in en uit dus de achterdeur

medio 2007 tot medio 2008 met als doel een kwaliteitsim

stond open. Mijn nichtje dacht dat ze iemand in de keuken

puls te geven aan de ondersteuning van slachtoffers. Politie,

had gezien. Ik hoorde ook een deur slaan. Ik ben opge

Openbaar Ministerie en Slachtofferhulp Nederland werkten

sprongen en erachteraan gegaan. De politie heeft hem ver

daarbij nauw samen. Op basis van vastgestelde knelpunten

volgens gearresteerd. We mochten toen eerst oud en nieuw

hebben verschillende werkgroepen (Kwaliteit, Schaderegeling

gaan vieren. Daarna hebben mijn nichtje en ik aangifte

en Organisatie) voorstellen gedaan. Deze zijn in 2008 over

gedaan. Op 2 januari werden we door een medewerker van

genomen om vervolgens getest en uitgevoerd te worden. De

Slachtofferhulp Nederland gebeld en kregen we te horen dat

voorstellen hebben ook gevolgen voor de dienstverlening van

we het voegingformulier moesten invullen. Slachtofferhulp

Slachtofferhulp Nederland.

heeft ons daarbij geholpen. Er zijn toch wel wat onderdelen waarbij je niet weet wat je moet invullen. Dus die hulp was welkom. Door het supersnelrecht werd alles snel geregeld.

Werkgroep Schaderegeling De werkgroep

Fijn, want dan is het maar achter de rug en kun je het

Schaderegeling heeft voorstellen gedaan ter verbetering van

afsluiten.”

de schaderegelingsketen. De werkgroep adviseert bijvoor beeld om in meer strafzaken te proberen de schade vóór de zitting te regelen. Slachtofferhulp Nederland zal daarbij

Werkgroep Organisatie De werkgroep Organisatie

meer ondersteuning bieden en het Openbaar Ministerie zal

ontwikkelde een blauwdruk voor een vernieuwd slachtoffer

verdachten meer aansporen tot betaling. Voor Slachtofferhulp

loket; een arrondissementaal loket waarin in ieder geval de

Nederland betekent de aanbeveling concreet dat de voe

politie, Slachtofferhulp Nederland en het Openbaar Ministerie

gingsadviseur van Slachtofferhulp Nederland de vordering

gelijkwaardig samenwerken. De belangrijkste taken die in of

controleert vóór de schaderegeling en vóór een eventuele

vanuit het slachtofferloket worden uitgevoerd zijn: informatie

OM-afdoening. Een andere aanbeveling is dat Slachtofferhulp

verstrekking aan slachtoffers, begeleiding bij schaderegeling

Nederland slachtoffers eerder en meer ondersteunt bij het

en het voegen, begeleiding bij het opstellen van de schrif

invullen van het schadeformulier. Dit om fouten en tijdnood

telijke slachtofferverklaring en bij het voorbereiden van het

te voorkomen aan het einde van het traject.

spreekrecht en afstemming tussen de organisaties als het gaat om slachtoffers of nabestaanden van ernstige misdrijven. Voor


het slachtoffer is dit een positieve ontwikkeling. Hij/zij hoeft niet bij de drie verschillende instanties apart aan te kloppen

Rian Hoekstra, juridisch medewerker bij de helpdesk

maar regelt alles aan één loket. Eind 2008 zijn in Utrecht,

juridische zaken op het hoofdkantoor en voegingsad

Breda, Amsterdam, Rotterdam en Maastricht pilotloketten

viseur van Slachtofferhulp Nederland bij het arrondis

ingericht dan wel voorbereidingen getroffen om deze in te

sementsparket Utrecht. “Een van de praktijkvoorbeelden

richten, naast het al bestaande loket in Den Haag.

van de samenwerking bij het slachtofferloket was het supersnelrecht met de jaarwisseling. Er zijn vooraf goede afspraken gemaakt tussen politie, Justitie en Slachtofferhulp

Werkgroep Kwaliteit

De werkgroep Kwaliteit

Nederland. Daarbij was de bewaking van de rechten van

heeft zich gebogen over de kwaliteit van de diensten die poli

het slachtoffer heel belangrijk. Het slachtoffer is gebaat bij

tie, Openbaar Ministerie en Slachtofferhulp Nederland leveren

een snelle berechting, maar niet als hij zijn rechten niet ten

aan slachtoffers. De diensten zijn concrete activiteiten die bij

volle kan benutten. Slachtofferhulp Nederland heeft in de

dragen aan de erkenning van het slachtoffer of de nabestaan

voorbereidende gesprekken benadrukt dat de slachtoffers

de. Ze zijn noodzakelijk om het slachtoffer of de nabestaande

er niet bij mogen inschieten. Dat heeft erin geresulteerd

zijn of haar rechten in het strafproces te kunnen laten uitoefe

dat alleen zaken waarbij de omvang van de schade van

nen. De werkgroep heeft dienstenkaarten ontwikkeld, waarop

het slachtoffer al vaststond, in aanmerking kwamen voor

per dienst de activiteiten en resultaten beschreven zijn die

het supersnelrecht. Het loket in Utrecht heeft er bovendien

gekoppeld zijn aan kwaliteitseisen en prestatie-indicatoren.

voor gezorgd dat op 2 januari, de dag van de zitting,

De onderwerpen die de werkgroep eruit heeft gelicht, zien

de slachtoffers vroeg in de ochtend gebeld werden zodat

vooral toe op de overdrachtsmomenten tussen de organisa

Slachtofferhulp kon helpen met voegen. Deze prima samen

ties. Zo adviseert de werkgroep om de differentiatie verder uit

werking kwam het slachtoffer ten goede.”

te werken in de proef van het vernieuwde slachtofferloket en te toetsen of deze in de praktijk leidt tot vereenvoudiging in procedures en heldere informatieverstrekking aan slachtoffers.


13

Kenmerken van een ramp zijn dat er veel mensen worden

Rampen en calamiteiten

getroffen, de ramp onverwacht toeslaat, de infrastructuur het begeeft, het gevoel van veiligheid verloren gaat en er afhankelijkheid ontstaat. Bij een calamiteit gaat het om een gebeurtenis van grote omvang. Slachtofferhulp Nederland is betrokken bij de eerste psychosociale opvang.


De kracht van Slachtofferhulp Nederland is onder andere haar

of slachtoffers van terrorisme anders zijn dan slachtoffers van

24-uurs bereikbaarheid en inzetbaarheid bij ernstige cala

bijvoorbeeld criminaliteit, en of zij andere behoeften hebben.

miteiten en rampen. Telkens weer blijkt dat Slachtofferhulp Nederland in staat is zeer snel adequate hulp te bieden met

Samen slimmer, samen sterker

inzet van goed getrainde vrijwilligers, bijgestaan door betaal

Slachtofferhulp Nederland gebruikt haar kennis ook in de rol

de professionals. Die hulp bestaat uit praktische steun bij het

van adviseur bij andere instanties. Zoals bij de Handreiking

vinden van oplossingen voor allerhande gevolgen voor de

Samen slimmer, samen sterker! voor zelforganisaties van

slachtoffers, advisering over de schadeafhandeling, het geven

rampgetroffenen. De handreiking werd in mei 2008 gepu

van goede informatie en adviezen met betrekking tot gespe

bliceerd in opdracht van Stichting Impact. Dit landelijke

cialiseerde nazorg, het aanbieden van lotgenotenbijeenkom

kennis&adviescentrum voor psychosociale zorg na rampen

sten et cetera. In de meeste gevallen opereert Slachtofferhulp

wil hiermee toekomstig op te richten organisaties een steun

Nederland hierbij in GHOR- en PSHOR-verband.

in de rug geven en voorkomen dat zij bij een volgende ramp het wiel opnieuw moeten uitvinden. Centraal staat de zelfor

In 2008 verleende Slachtofferhulp Nederland hulp na bijvoor

ganisatie van slachtoffers bij een gebeurtenis.

beeld familiemoorden, een aantal moorden met grote maat schappelijke impact en na een grote brand.

Trimbos Richtlijn De in 2007 opgestelde richtlijn, waaraan Slachtofferhulp Nederland heeft meegewerkt, is in 2008 geïntroduceerd.

Ontwikkelingen en rol Slachtofferhulp Nederland Slachtofferhulp Nederland is betrokken

De richtlijn omvat de psychosociale hulp na rampen.

bij diverse belangrijke ontwikkelingen op het gebied van

tie van de 2e richtlijn en volgt de praktische invulling.

Slachtofferhulp Nederland is nauw betrokken bij de introduc

opvang en steun van slachtoffers na een ramp of calamiteit. Slachtofferhulp Nederland wil en kan hier een belangrijke

NtVP

voortrekkersrol in spelen.

Slachtofferhulp Nederland is lid van de Nederlandstalige Vereniging voor Psychotrauma waarin ontwikkelingen op het

Desvict

gebied van psychosociale opvang en traumaverwerking cen

In 2008 was Slachtofferhulp Nederland als lid van de stuur

traal staan.

groep betrokken bij een internationaal onderzoek naar de specifieke hulp voor slachtoffers van terrorisme. Dit project

Digitaal portaal

droeg de naam Desvict (Developing standards for assistance

In samenwerking met verschillende organisaties waaronder

to victims of terrorism).

het Trimbos instituut, Centrum ’45 en Instituut voor psycho-

Dit onderzoek is verricht in opdracht van de Europese

trauma wordt een digitaal portaal ontwikkeld voor slachtoffers

Commissie met het doel richtlijnen op te stellen voor slacht

van ernstige calamiteiten en rampen. Dit portaal voorziet in

offers van terrorisme. Belangrijk in dit onderzoek is de vraag

adequate informatie, verwijzingen naar relevante organisaties en self-assessments voor potentiële slachtoffers.


15

Nabestaanden levensdelicten

Slachtofferhulp Nederland is voortdurend bezig de dienstverlening voor slachtoffers te verbeteren. Nabestaanden van levensdelicten hebben een zeer traumatische ervaring achter de rug en verdie nen daarom specifieke aandacht. Er komen tal van zaken op hen af. De strafrechtelijke procedure vraagt om een lange adem. Een casemanager komt dan als geroepen. In 2008 werden ruim veertig casus van levensdelicten opgepakt door casemanagers van Slachtofferhulp Nederland. In lotgenotenweekenden worden extra steun en begeleiding geboden aan ouders van een vermoord kind. 16 Jaarverslag 2008 Slachtofferhulp Nederland

Casemanagement

In het contact met de

In 2007 is gestart met een proef in drie regio’s. Inmiddels

nabestaanden van levensdelicten bleek dat de gebruikelijke

is besloten het casemanagement in alle regio’s van

dienstverlening voor deze groep slachtoffers niet voldeed.

Slachtofferhulp Nederland beschikbaar te stellen. In 2008

Deze groep heeft, onder meer op juridisch gebied, behoefte

werden zes extra casemanagers aangesteld en is de wer

aan een meer intensieve en langdurige ondersteuning dan

ving voor de overige casemanagers gestart. Uiteindelijk zal

Slachtofferhulp met haar (vrijwillige) medewerkers tot nu

Slachtofferhulp Nederland in 2009 landelijk met ongeveer

toe kon bieden. Overleg tussen het ministerie van Justitie,

achttien casemanagers werken.

Slachtofferhulp Nederland en nabestaanden heeft geresul teerd in het besluit om casemanagers in te zetten. Dit zijn

In 2008 heeft Slachtofferhulp Nederland van veertig casus

speciaal voor deze taken getrainde beroepskrachten. De

nabestaanden van moord en doodslag geholpen. Ook werd

casemanagers zijn het eerste aanspreekpunt voor nabestaan

in 2008 het handboek Casemanagement geschreven. Hierin

den, zij vangen de nabestaanden op en geven informatie en

wordt het hele traject vanaf aanmelding van de nabestaanden

advies over tal van juridische en praktische zaken. Als een spin

tot en met de juridische procesgang beschreven.

in het web organiseren ze de hulpverlening voor deze groep

Om de juiste hulp te kunnen bieden is afstemming van taken

slachtoffers goed en duurzaam.

en werkzaamheden belangrijk. In 2008 is er afstemming bereikt over de samenwerking tussen de casemanager, de

Nabestaanden van moord en doodslag worden met tal van

familierechercheur van de politie en het Openbaar Ministerie.

zaken en vragen geconfronteerd en hebben daarbij deskun

In 2009 moet dit tot een convenant leiden.

dige ondersteuning en advies nodig. Het is dan van groot belang dat zij op iemand kunnen rekenen die hen kan helpen

Casemanagement kreeg veel aandacht in de media. Zowel op

met allerhande advies en hulp en ‘deuren kan openen’ om

televisie en radio als in de geschreven media werd ingegaan

de gewenste oplossingen te vinden. De grootste klacht die

op deze nieuwe vorm van dienstverlening

vaak gehoord werd van nabestaanden van moord en dood slag is dat zij zich in de kou voelen staan en zaken in hun beschikbaar en is in staat om via de goede contacten met

Lotgenotenweekenden ouders vermoord kind Ouders van een vermoord kind hebben,

andere instanties en de eigen kennis van zaken adequate hulp

net als andere nabestaanden van levensdelicten, veel te

te bieden.

verwerken. Het is een doelgroep die behoefte heeft aan

eentje moeten oplossen. De casemanager is 24 uur per dag

extra ondersteuning en begeleiding. In 2008 startte


17

Slachtofferhulp Nederland daarom met lotgenotenweekenden

Wil verloor twaalf jaar geleden haar dochter Caroline en

voor ouders die hun kind hebben verloren door een misdrijf.

nam samen met haar man deel aan de eerste serie weeken

De hulp is erop gericht ervaringen uit te wisselen en samen te

den. Ze ervoer dit als een warm bad. “Eindelijk wordt onder

kijken naar hoe je de toekomst tegemoet kunt treden. In vier

kend wat voor schade je hebt opgelopen. Dit hadden wij twaalf

weekenden met de thema’s verleden, heden, toekomst en

jaar geleden moeten doen. Maar echt goede hulp was er toen

evaluatie boden twee casemanagers aanvullende hulp aan

nog niet. Wat wij hebben meegemaakt, heeft een enorme

31 ouders. Deze ouders hadden bij de start van de week

impact op je gezin. Wij hebben enorm geworsteld. Onze relatie

enden het vaak slepende juridische traject doorlopen. In de

heeft er ontzettend onder geleden. Nu zijn mijn dochters er

eindevaluatie bleek dat de ouders dit aanbod zeer waarderen.

heel erg mee bezig. Je hebt zoiets vreselijks meegemaakt dat je

De lotgenotenweekenden zullen dus zeker een vervolg

denkt dat je de enige bent. Maar dat is niet zo. Het aanhoren

krijgen.

en bespreken van het verhaal van iedere ouder geeft troost.

En de begeleiding was erg goed. Naarmate je meer te maken Er was ook waardering vanuit het ministerie van Justitie voor

krijgt met hulpverleners word je kritischer. Maar dat was in dit

de lotgenotenweekenden. Slachtofferhulp Nederland kreeg

geval niet nodig.”

in 2008 te horen dat de uitkomst zo positief was dat Justitie subsidie voor 2009 toekent voor een vervolg van de week enden. De weekenden voor ouders worden bovendien uit

tuut dat hulp verleent aan (oorlogs)veteranen, is een onaf

gebreid met weekenden voor broers en/of zussen.

hankelijke dienstverlener na ingrijpende ervaringen. Zij orga niseert de weekenden voor ouders van een vermoord kind.

Slachtofferhulp Nederland werkt voor de lotgenotenweeken

De therapeuten van De Basis, psychologen en maatschap

den samen met De Basis. De Basis, van oorsprong een insti

pelijk werkers, begeleiden de groepen tijdens de weekenden. Casemanagers van Slachtofferhulp Nederland zijn aanwezig voor vragen en ondersteuning buiten het programma.

Renny Scholtens, casemanager regio Oost bij Slachtoffer hulp Nederland, was aanwezig bij de eerste serie week enden. “Veel deelnemers hebben aangegeven dat ze zijn veranderd; dat ze op de goede weg zijn. De weekenden geven mensen de mogelijkheid echt aan zichzelf te werken. Het is heel intensief.”


Jaarlijks vallen er in Nederland circa 800 verkeersdoden en raken

Letselschade

ongeveer 20.000 mensen ernstig gewond in het verkeer. Na een verkeersongeluk kan het slachtoffer of de nabestaande te maken krijgen met schaderegelingen, instanties en juridische procedures, maar ook met emotionele gevolgen. Slachtofferhulp Nederland biedt een eerste opvang en begeleiding aan verkeersslachtoffers en nabestaanden. Daarnaast zet Slachtofferhulp Nederland zich in om de positie van het verkeersslachtoffer in het letselschadetraject te verbeteren via een collectieve belangenbehartiging. Jaarverslag 2008 Slachtofferhulp Nederland

19

Casemanagement letselschadeslachtoffers

doordat er een juridisch geschil is, maar omdat ook slachtof

Slachtofferhulp Nederland constateerde dat veel letsel-

fers zich niet gehoord en erkend voelen, en geen regie over

schadezaken goed verlopen, maar dat een aanzienlijk deel

hun letselschadezaak hebben. Door hier aandacht aan te

van de zaken na een aantal jaren stagneert. De casemanager

besteden kunnen zaken weer vlotgetrokken worden.

voor letselschadeslachtoffers helpt slachtoffers die in een let selschadezaak zijn verwikkeld en niet precies weten hoe ze verder moeten. De casemanager wordt ingezet in zaken met

Jaarconferentie Letselschade

ernstige schades die een grote impact hebben op het slacht

tember 2008 organiseerde Slachtofferhulp Nederland voor

offer en zijn omgeving. De casemanager zoekt eerst uit waar

de tweede keer de Jaarconferentie Letselschade. In deze confe

om een letselschadeproces is vastgelopen. Als dat gebeurd is,

rentie gaat Slachtofferhulp Nederland vooral het gesprek aan

start een analyse vanuit de behoeften van het slachtoffer. Op

met de professionals uit de letselschadebranche. Het thema

basis daarvan stelt de casemanager voor letselschadeslachtof

waarmee de aanwezigen werden geprikkeld was: Weten we

fers een oplossingsrichting voor en bespreekt deze met de

echt wat het slachtoffer wil? Er zijn de laatste jaren veel ont

betrokken partijen. De casemanager kan bemiddelen in vast

wikkelingen in de letselschadebranche om de behoefte en

gelopen schadeafwikkelingstrajecten tussen verzekeraar en

wensen van het slachtoffer centraal te stellen. Maar bestaat er

belangenbehartiger en kan ervoor zorgen dat het slachtoffer

wel zoiets als hét slachtoffer? En als elk slachtoffer anders is,

de regie over zijn eigen zaak houdt. In tegenstelling tot de

hoe zet je hét slachtoffer dan centraal?

casemanager ‘moord en doodslag’ verleent de casemanager

Om de discussie kracht bij te zetten heeft Slachtofferhulp

Op 26 sep

‘letselschade’ niet zelf hulp aan slachtoffers, maar richt hij zich met name op het traject van de schadeafwikkeling. Jehanne: “De hoofdpersoon van het letselschadetraject is Deze nieuwe vorm van dienstverlening is in 2008 ontwikkeld

zelden in een positie waarin hij de regie van zijn leven in

in samenwerking met NV Univé Verzekeringen en Nostimos

handen heeft. Hem overkomt een wereld van nieuwe kennis

Letselschadedeskundigen. De zaken worden in overleg met

die professionals om hem heen bezitten, maar waarvan hij

het slachtoffer door Univé en Nostimos aangedragen. De

zelf vrijwel niets weet. Toch draait het uiteindelijk om hem,

casemanager is een extern persoon en staat buiten de perso

om het maken van de juiste keuzes voor een bij hem passend

nenschade, maar heeft veel ervaring in interpersoonlijke con

leven. Een onafhankelijke casemanager die het totaal over

flicten en belangentegenstellingen. Slachtofferhulp Nederland

ziet, is van belang.” Jehanne heeft tien jaar geleden een

is van mening dat veel letselschadezaken niet alleen vastlopen

auto-ongeluk gehad.


Nederland tijdens de conferentie een eerste aanzet gegeven

Keurmerk Letselschade

tot het onderscheiden van verschillende slachtofferprofielen.

Om goede kwaliteit van rechtshulp

Om de dienstverlening goed af te stemmen op de behoeften

verleners van letselschadeslachtof

van de letselschadeslachtoffers is het belangrijk te weten wie

fers te kunnen garanderen, heeft

die slachtoffers zijn. Dit heeft voorlopig geresulteerd in zes

Slachtofferhulp Nederland meege

profielen van slachtoffers: Optimist, Kruisvaarder, Manager,

werkt aan de totstandkoming van het

Sensitieve, Zwartkijker en Complotdenker. De profielen zijn

Keurmerk Letselschade. Algemeen

bedoeld als denkkader om vanuit verschillende perspectieven

directeur Jaap Smit trad hierbij in 2008 op als voorzitter. Het

naar de behoeften van slachtoffers te kijken. Slachtofferhulp

keurmerk stelt kwaliteitseisen op het gebied van deskundig

Nederland wil zo bereiken dat de dienstverlening binnen de

heid, communicatie met het slachtoffer, transparantie en inte

letselschade beter aansluit op de behoeften van het slachtof

griteit. Een slachtoffer kan zo eenvoudiger kiezen voor een

fer. In 2009 wil Slachtofferhulp Nederland samen met

zichtbaar gekwalificeerde belangenbehartiger.

professionals uit de letselschadebranche deze profielen verder uitwerken en aan wetenschappelijk onderzoek laten onder

In januari 2008 is de inschrijvingstermijn voor de kantoren

werpen.

begonnen. In april 2008 zijn de eerste keurmerken uit gereikt. In december waren er tachtig kantoren met een keurmerk, verspreid over heel Nederland. Medewerkers van


21

Slachtofferhulp Nederland geven verkeersslachtoffers voor

In 2008 is in samenwerking met de afdeling Privaatrecht van

lichting over de mogelijkheid van rechtshulp door advoca

de Vrije Universiteit in Amsterdam een vragenlijst ontwikkeld

tenkantoren en expertisebureaus die met een keurmerk zijn

en is een proef uitgevoerd waarbij een groep slachtoffers is

gecertificeerd.

bevraagd over de tevredenheid met hun rechtshulpverlener. Dit zal te zijner tijd resulteren in een lijst van rechtshulpver leners die het slachtoffer kan helpen bij het maken van een

Letselschademonitor

Een juiste keuze maken

keuze voor een bepaalde rechtshulpverlener.

voor een rechtshulpverlener is lastig als je niet eerder met één te maken hebt gehad. Dan is het prettig om van andere slachtoffers te horen met wie ze goede ervaringen hebben.

De Letselschade Raad

Slachtofferhulp Nederland heeft daarom in 2008 een eerste

Nationaal Platform Personenschade veranderd in De Letsel

stap gezet om de Letselschademonitor te ontwikkelen. Die

schade Raad. Mr. A. Wolfsen, burgemeester van Utrecht,

monitor is een onderzoek onder verkeersslachtoffers dat

nam het voorzitterschap over van drs. W. Deetman, oud-

inzicht geeft in de tevredenheid van de behandeling door

burgemeester van Den Haag, nu lid van Raad van State.

rechtshulpverleners. Dit maakt het voor slachtoffers eenvoudi

Het doel van De Letselschade Raad is de opvang van verkeers

ger voor een rechtshulpverlener te kiezen.

slachtoffers te verbeteren en de nasleep door de ingewikkelde


In 2008 werd de naam

schaderegeling te vereenvoudigen. In 2008 was de algemeen

en rechtsbijstandverzekeraars komen onderwerpen als voe

directeur van Slachtofferhulp Nederland lid van het bestuur

gingszaken/zittingsbegeleiding en de kwaliteitsnormen van de

en waren medewerkers van Slachtofferhulp Nederland actief

rechtsbijstandverzekeraars aan de orde. Ook worden er weder

in werkgroepen over deelonderwerpen, zoals normering, eva

zijds contactpersonen aangesteld om – als dat nodig is – snel

luatie van de Gedragscode Behandeling Letselschade en een

over een zaak contact met elkaar op te kunnen nemen. Verder

Digitaal Gezamenlijk Behandelplan.

worden er werkbezoeken aan rechtsbijstandverzekeraars geor ganiseerd om vrijwilligers kennis te laten maken met de dienst

Normering kan de letselschaderegeling verduidelijken en dus

verlening van rechtsbijstandverzekeraars en de personen achter

versnellen. Dat is bijvoorbeeld gebeurd bij de onderwerpen

de verzekeraar. Dit kan een groot deel van de vooroordelen

huishoudelijke hulp, zelfwerkzaamheid, kilometervergoe

die er over en weer zijn, wegnemen. Vrijwilligers krijgen een

ding en ziekenhuisdaggeldvergoeding. De evaluatie van de

duidelijker beeld van de verzekeraar, waardoor zij een slachtof

Gedragscode Behandeling Letselschade zal in 2009 leiden

fer beter kunnen uitleggen wat hij van een verzekeraar mag en

tot acties om het gebruik van de gedragscode in de praktijk

kan verwachten.

te bevorderen. De activiteiten van de werkgroep Digitaal Gezamenlijk Behandelplan hebben ertoe geleid dat De

Al deze stappen hebben ervoor gezorgd dat de samenwerking

Letselschade Raad digitale gezamenlijke behandelplannen van

tussen Slachtofferhulp Nederland en een belangrijke ketenpart

ABZ (Letselsuite) en Klik & Regel ondersteunt.

ner als de rechtsbijstandverzekeraars een nieuwe impuls heeft gekregen. Er wordt bekeken op welke terreinen er in de toe komst verdere samenwerking kan plaatsvinden.

Rechtsbijstandverzekeraars

In 2008 bleken

rechtsbijstandverzekeraars en de medewerkers van Slachtofferhulp Nederland de persoonlijke benadering te

Opnieuw de weg op

missen in het contact met elkaar. Ook ervaren medewerkers

impact hebben op slachtoffers. Soms ervaren slachtoffers

van Slachtofferhulp Nederland het proces vaak als langdurig

angst om weer aan het verkeer deel te nemen. Slachtofferhulp

en is er een gevoel van grote afstand tussen de partijen.

Nederland werkte ook in 2008 samen met rijvaardigheidscen

Een verkeersongeluk kan grote

trum Slotemakers om verkeersslachtoffers daarbij te helpen. Slachtofferhulp Nederland heeft daarom stappen onder

Ruim vijftig slachtoffers zijn via een 1-daagse cursus begeleid

nomen om de relaties en de contacten te verbeteren. Zo

om na een ongeval weer aan het verkeer deel te nemen. De

vinden er tegenwoordig regulier gesprekken plaats. Tijdens

cursus wordt georganiseerd en gefinancierd door het Fonds

de gesprekken over samenwerking tussen Slachtofferhulp

Slachtofferhulp.


23

Spreekrecht

In januari 2005 werd het spreekrecht voor slachtoffers bij wet ingevoerd. Destijds gaf de nieuwe wet aanleiding tot veel discussie en bezwaren. Drie jaar na de invoering maakt Slachtofferhulp Nederland de uitkomsten bekend van een onderzoek naar dit veelbesproken recht.


Het spreekrecht maakt het mogelijk om als slachtoffer het

de praktijk functioneert en hoe de verschillende betrokken

woord te voeren in de rechtszaal. Een belangrijk recht

partijen het spreekrecht waarderen. Twee onderzoekers van

waarmee het slachtoffer een stem in de rechtszaal krijgt.

Slachtofferhulp Nederland interviewden hiervoor juridische

Het slachtoffer kan dan aan de rechter, de officier van

medewerkers van Slachtofferhulp Nederland, officieren van

justitie en de verdachte laten weten welke gevolgen het

justitie, rechters, advocaten en slachtoffers.

misdrijf voor hem heeft gehad. Wil een slachtoffer niet de confrontatie met de verdachte aangaan op de terechtzit

Uit het kwalitatieve onderzoek blijkt allereerst dat het aantal

ting, dan kan hij in een schriftelijke slachtofferverklaring

slachtoffers dat gebruik maakt van het spreekrecht, toe

aangeven wat de gevolgen van het delict voor hem zijn

neemt. De ondervraagden geven aan dat de positie van het

geweest. Deze verklaring wordt tijdens de zitting voorge

slachtoffer in het strafrecht is versterkt door het spreekrecht

lezen.

en de schriftelijke slachtofferverklaring. Slachtoffers zien aller lei gunstige effecten verbonden aan het spreekrecht en de

Op 22 februari 2008 organiseerde Slachtofferhulp

schriftelijke verklaring. Het geeft slachtoffers een stem en een

Nederland in het kader van de Europese dag van het

gezicht; een rol in het proces en de kans om informatie aan

slachtoffer een symposium met als titel De praktijk van

te leveren die als relevant wordt beschouwd. Het kan een

drie jaar spreekrecht. Tijdens dit symposium werden de

positieve bijdrage leveren aan het zelfbeeld en het vermin

resultaten bekendgemaakt van het eigen kwalitatieve

deren van kwetsbaarheidgevoelens wanneer het slachtoffer

onderzoek. Daarin is gekeken hoe het spreekrecht in

de confrontatie met de dader durft aan te gaan. Toch wordt

Slachtoffer aan het woord: “Het was prettig om te merken dat er geluisterd werd naar de betekenis van de woorden die in het dossier opgeschreven staan. Dat ook de persoon telde die omgekomen was, en niet alleen het ongeluk zelf en de omstandigheden die dat veroorzaakt hadden. Het spreekrecht geeft je letterlijk een stem en een rol in de rechtszaak. In het pakken van die rol was Loes van Slachtofferhulp onmisbaar en een grote steun. Zij loodste ons door het hele traject van voorbereidingen tot aan het spreekrecht zelf. Het gebruikmaken van je stem maakt dat je je ook persoonlijk gehoord voelt. Het spreekrecht zorgde ervoor dat we niet alleen handenwringend hoefden te luisteren naar wat zich tijdens de rechtspraak afspeelde. Alles wat je nog voor je broer kunt doen, wil je ook doen. Dit was echt het allerlaatste.”


25

vaak de voorkeur gegeven aan een schriftelijke verklaring.

Mevrouw mr. R.H.M. Jansen is rechter en maakt het

Mensen hebben niet altijd behoefte aan het bijwonen van

spreekrecht mee in de rechtbank: “In het begin was er veel

en het optreden in de zitting; ze zien het als een (te) zware

verzet tegen het spreekrecht. Niet tegen het spreekrecht op

belasting. Sprekers zijn meestal nabestaanden en slachtof

zich maar wel tegen de effecten ervan in de zittingszaal. Het

fers van ernstige delicten. Het spreekrecht en de schriftelijke

strafproces verloopt anders als het slachtoffer ook ter zitting

slachtofferverklaring bieden het slachtoffer in ieder geval een

het woord voert. Er kan in een zeer laat stadium in het proces

kans om deelgenoot te zijn in de afwikkeling van ‘zijn’ zaak.

nieuwe informatie boven tafel komen en dat kan een herope

Dit is belangrijk bij de verwerking.

ning van het strafproces tot gevolg hebben. Ook moet je reke ning houden met hoog oplopende emoties. Inmiddels hebben

Het spreekrecht en de schriftelijke slachtofferverklaring wor

we er ervaring mee. Het Openbaar Ministerie zit er goed in

den over het algemeen positief beoordeeld. Slachtofferhulp

en de gesprekken worden goed voorbereid. Slachtofferhulp

Nederland zoekt verdere versterking van de positie van het

Nederland speelt bij die voorbereiding ook een belangrijke

slachtoffer in maatregelen om de bescherming van gegevens

rol. Op die manier is het spreekrecht, ook al kost het meer

van het slachtoffer beter te waarborgen, de verbetering van

tijd, goed te hanteren in de praktijk. Bovendien is indrukwek

de informatievoorziening aan slachtoffers, de begeleiding van

kend hoe slachtoffers in het algemeen prima in staat zijn

slachtoffers die als getuige moeten optreden en een verrui

ter terechtzitting hun emoties in goede banen te leiden. We

ming van de mogelijkheid voor nabestaanden om een scha

hebben veel kennis opgedaan door de input van slachtoffers.

devergoeding te eisen van de dader.

Van die kennis maken mijn collega’s en ik dus ook gebruik. Het spreekrecht heeft een extra dimensie aan het strafproces toegevoegd.”


Slachtofferhulp Nederland mengt zich waar nodig

Politieke besluitvorming

in politieke discussies. Door jarenlange contacten is Slachtofferhulp Nederland een bekende organisatie die in Den Haag serieus wordt genomen. Dit komt de slachtoffers ten goede. Jaarverslag 2008 Slachtofferhulp Nederland

27

Bezuinigingen

Een van de zaken waar

Jaap Smit, algemeen directeur: “Slachtofferhulp Nederland

Slachtofferhulp Nederland zich in 2008 voor heeft ingezet

is verheugd over de afwenteling van de bezuinigingen. Deze

is het afwentelen van de voorgenomen bezuinigingen. Het

steun laat zien dat de politiek ernst maakt met de (terechte)

kabinet wilde in deze kabinetsperiode een totaalbedrag van

versterking van de positie van het slachtoffer. Tegelijk is het

circa 1,2 miljoen euro bezuinigen op de structurele subsidie

een grote stimulans voor Slachtofferhulp Nederland, waar

aan Slachtofferhulp Nederland. Dit is ongeveer 10% van de

vele deskundige vrijwilligers en beroepskrachten hun kennis

totale subsidie die Slachtofferhulp Nederland van het minis

en kunde ter beschikking stellen om slachtoffers met raad en

terie van Justitie ontvangt. Deze bezuinigingen staan niet

daad bij te staan.”

in verhouding tot de investeringen die de komende jaren nodig zijn om de hulp aan slachtoffers op een goed niveau te handhaven. Het CDA heeft met steun van CU, VVD, PvdA en SGP een amendement ingediend om de bezuinigingen op

dader betaalt in termijnen waardoor het slachtoffer jarenlang

Slachtofferhulp Nederland te voorkomen. Dit amendement is

‘aan de dader vastzit’. In het nieuwe wetsvoorstel staat dat

op 18 december in de Tweede Kamer met brede steun aan

wanneer er bij slachtoffers van gewelds- en zedenmisdrijven

genomen.

de (volledige) betaling door de dader uitblijft, de overheid het totale of het resterende bedrag voorschiet. De overheid maakt dit over aan het slachtoffer en int het bedrag vervol

Wet ter versterking van de positie van het slachtoffer in het strafproces In 2008 heeft

gens bij de dader. Als de dader niet kan betalen, heeft het

Slachtofferhulp zich ook hard gemaakt voor het wetsvoorstel

samenleving heeft dit dan betaald.

slachtoffer toch zijn geld gekregen. De overheid, oftewel de

Versterking van de positie van het slachtoffer in het strafproces. Het oorspronkelijke wetsvoorstel volgde in grote lijnen de

Slachtofferhulp Nederland heeft de Tweede Kamer gevraagd

slachtofferzorg zoals deze al werd uitgevoerd. In de wet zijn

in te stemmen met het wetsvoorstel Versterking van de posi

zaken opgenomen die een slachtoffer nu formeel kan afdwin

tie van het slachtoffer in het strafproces. In verschillende over

gen. Een punt uit het nieuwe wetsvoorstel dat van groot

leggen is het belang van deze wet voor het slachtoffer bena

belang is voor slachtoffers, betreft de voorschotregeling.

drukt. De wet is inmiddels aangenomen in de Tweede Kamer

In de praktijk moeten slachtoffers van misdrijven vaak lang

en ligt momenteel in de Eerste Kamer. Naar verwachting zal

wachten op de schadevergoeding die de dader op grond

deze wet begin 2010 van kracht kunnen worden.

van een schadevergoedingsmaatregel moet betalen. Of de


Internationale betrekkingen

Leden Victim Support Europe Niet leden Victim Support Europe


29

Buiten de diensten die Slachtofferhulp

Dit Europese netwerk zet zich op Europees niveau in voor de versterking van de positie van slachtoffers van misdrijven.

Nederland aan slachtoffers in eigen land

Organisaties uit alle landen die zijn aangesloten bij de ‘council of Europe’ kunnen in aanmerking komen voor lidmaatschap

verleent is de organisatie actief op Europees

van Victim Support Europe.

niveau. Met in totaal 22 organisaties uit 19

Sinds drie jaar is de algemeen directeur van Slachtofferhulp Nederland, Jaap Smit, president van de organisatie. Het

landen is ze onderdeel van Victim Support

secretariaat is momenteel gehuisvest in het pand van het hoofdkantoor van Slachtofferhulp Nederland. Sinds begin

Europe, in 1990 opgericht onder de naam

2008 heeft Victim Support Europe dankzij financiële steun uit Brussel een vaste medewerker in dienst. Deze Executive

European Forum for Victim Services.

Officer is belast met de dagelijkse werkzaamheden in het European Secretariat van Victim Support Europe. In 2008 heeft Victim Support Europe zich verder geprofileerd als een sterke en deskundige Europese belangenbehartiger van de rechten van slachtoffers van misdrijven. Een belang rijke stap daartoe is gezet met de presentatie van het Manifest voor Europa op 20 februari in Brussel. In dit manifest roept de organisatie de Europese Unie op de rechten van slachtoffers in het volgende vijfjarenprogramma verder te verbeteren en te versterken. In 2009 zal het nieuwe vijfjarenprogramma, nu al bekend onder de naam Stockholm programma, worden vastgesteld. Victim Support Europe dringt er bij Europese politici op aan in dit programma gerichte aandacht te besteden aan de positie van slachtoffers van misdrijven in Europa.


Het manifest pleit onder andere voor oprichting van en/of

de organisatie op internationaal niveau een steeds grotere

adequate steun aan nationale slachtofferhulporganisaties in

rol speelt. Nieuwe verzoeken tot lidmaatschap uit Rusland,

elke lidstaat, implementatie van de reeds bestaande kader

Spanje en Noord-Ierland versterken dit beeld. In 2009 zal de

richtlijnen en aanbevelingen op het gebied van slachtof

organisatie door wijziging van het lidmaatschapsbeleid en

ferzorg in heel Europa, en financiële steun bij de oprichting

aanpassing van de statuten een verdere professionaliserings

van ‘centres of excellence’ ten behoeve van wetenschappelijk

slag maken.

onderzoek op het gebied van victimologie. Naast een nieuwe huisstijl werd ook een nieuwe website Daarnaast is Victim Support Europe actief betrokken geweest

gelanceerd. Op www.victimsupporteurope.eu is informatie

bij de herziening van het kaderbesluit uit 2001 aangaande

te vinden over Victim Support Europe, over de mogelijke lid

de positie van slachtoffers binnen het juridische proces. Deze

maatschappen en over de organisaties waar je als slachtoffer

tekst is vanwege het vage karakter aan revisie toe en Victim

in het buitenland terecht kunt. Op het besloten deel van de

Support Europe heeft een aantal concrete wijzigingsvoorstel

website is specifieke informatie voor leden voorhanden.

len ingediend en heeft deelgenomen aan een expertmeeting met ruim zeventig deskundigen uit heel Europa. Naar ver wacht zal de Europese Commissie de herziene versie in 2009 aannemen. Twee grote projecten uitgevoerd door en binnen de organisa tie benadrukken het belang dat Victim Support Europe hecht aan verdere kennisontwikkeling omtrent slachtofferschap en de rechten van slachtoffers. De projecten omvatten een studie naar de implementatie van het kaderbesluit uit 2001 en een onderzoek naar ‘best practices’ onder slachtofferhulp organisaties. Uit de vele uitnodigingen die Victim Support Europe van Europese netwerkpartners en overheden en de Europese Commissie in het afgelopen jaar mocht ontvangen blijkt dat


31

n

het geve

Organisatie

Sl ac

films:

S la ch tof

fer

Sla

ch

tof

hu

fer

lp hu

zit

Ne

tin

rl de

de

z it

Ne

g t in nd r la

Een speciale dank gaat uit naar alle medewerkers van Slachtofferhulp Nederland, het politiebureau te Emmeloord en Stichting RAVU (Regionale Ambulance Voorziening Utrecht). © Niets uit deze film mag gekopieerd of anderszins gebruikt worden zonder voorafgaande toestemming van de rechthebbenden.

la n d

voorlichting pol itie

Slach toffe rhul p nede rland

g

an

d

Slachtofferhulp Nederland Slach Stlo vrijwilligers afferh Algemene dienstverlening vrijw chto ulp Ned erlan il f Alge menv r li g e fe d e rs r i di Alg enjst verlen em w i ing hulp en e d lli ge ien N stv e r er de len s ing rla nd zoekt voor bureau Harderwijk

de

lp

den. gebru rechthebben anderszins g van de toestemmin

ingen

er lp n ed

k

de

ws intervie ngeluk • Verkeerso tot dergesprek gin r-da toffe Slach • va n be termen ting ische tszit rid rech s en ju ge) tie di rs nc d. rvou jke fu erke (mee terli uitgeleg edew n G n m ch T IN e ee e re elijk or de laten zie l vo e Z IT ont ho illend j duid , Hilversum idde (en) te n goed D E e DVD to t. Versch n hierbi Media Group lpm nt t D&D ee Producen rd Valk ig hu n clië j aan Dez verloop worde rland hu gt bi n rs van ulp Nede regie Richa hand medewerke Slachtofferh Visser eind grippe een land om t draa aan alle Uitgave le dank be VD ctie Esther er rland. He D Een specia ar en en Nede bank ed eindprodu t. ulp ze N de Recht Laura Elsena Maria Reinboud hun Slachtofferh wij ook k, rloop is de ulp Productie terie voor danken lle Smeli baar Minis d Miche rom offerh ting ve g. Daarnaast Open inhou aa het ht en D DVD. zittin Utrecht tszit Slac Esther Visser g aan deze rech op de van medewerkin of g een de gekopieerd 2008 idin film mag hoe r voorafgaan Februari uit deze n zonde bere © Niets ikt worde voor

train

hu h to ff er

• Reanimatie • Verkeersongeluk • Verkeersmisdrijf • Dubbele aangifte • Inbraak/vernieling • Een slachtoffer • Nabestaanden verkeersongelu

ing en tr ain nd ne de rla

ffe rh ulp

ellen rollensp e opvang • Acut rsteuning tionele onde g • Emo derin ve bena nstructie’ • Actie ‘De reco 1 dag later icelijn rek’ • Serv e opvang later uitend gesp 2 weken ructureerd Gest • later ‘Afsl e opvang e tagneerd 2 maanden ructureerd • Gest later ‘Ges e opvang reerd 2 maanden ructu • Gest e opvang ructureerd • Gest g?’ verwerkin ) dige (meervou hoe een ing getoond De zitt t duidelijk verloopt. film word In deze n tot eind k van begi rechtszaa ucties reconstr kinderen ties van de • Reac riële scha eer • (Im)mate eid verk prakelijkh • Aans ekrecht • Spre

Voorlic hting Politie

Deze DVD wordt gebruikt door Slachtofferhulp Nederland bij het geven van voorlichting aan de politie. Deze DVD bevat de volgende

voorlic hting politie Slachtof ferhulp nederla nd

erland bij

rhulp Ned

Slachtoffe uikt door Tr wordt gebr illigers. Deze DVD n aan haar vrijw inge van train films: volgende bevat de Deze DVD

Sla ch to

en ain ing

Producent D&D Media Group, Hilversum regie Richard Valk

Uitgave Slachtofferhulp Nederland eindproductie Esther Visser Productie Laura Elsenaar inhoud Jack Geelen, Anita de Lorijn en Esther Visser Februari 2008

zoekt voor burea u Harde Bel dan naar rwijk zo ekt 0900-0101 (lokaal tarief) vo or of kijk voor meer Als vrijwilliger Algemene dienstverlening ben je een bu rea u H informatie op allrounder bijAls uitstek: het ene moment vul je een vrijwillig ard A er erw ls v Alg www.slachtofferhulp.nl verzekeringsformulier een verkeersslachtoffer, allrou in voor rijw emene ijk nder dienstmet avoer llrbij uit verzek het andere moment je ill een ig gesprek verlen Be erivng erzsfo ound stek:erhe ing t enuitleg Alg 0900 l dan na ekermulieof e mo hoe ben je ee een slachtoffer van een misdrijf r bje geeft ar het an er -010 ment ri n in ij uvooreme de 1 (lo vul je h re ngsf n een of ki kaal een verloopt. een orm itstek:eenever slaerechtszitting diekee entof et anmome tarief ch jk vo n rss de ntuvo slafer van ) he lieer re ch tnege stverllachtoffer, inform or meer r inje ee n omisdr toff eem n spr e e www. ek n atie eenper er weekminzetbaar ijf voo en m me intg Ben je twee dagdelen rec op slach je vanzit ent of hts r egeeftom be ting ver en uiteleg to v e n e o ffe n e eloo ben je zo‘nBeallrounder die houdt rhulp. n re evan n m afwisseling r jept. verk t vho nBejen tw e je ee nl eers ul je ch 09 een isd n Be je eeindateamverband? bebnen ts e werken ri eje gd 0 sl en n jezo tw jf o g elen pezitt 0-0 l da ‘n allree ing f je espre achto r we zo 10 n n o ek ‘n oudnd ager ff v k g inz f e e aa me 1 d die rl etb ee allr r, kij en we r (l t ou n elen houdt vanoopt. aarften u rke en ww info k vo oka afwiss itleg er al we ndeinr teapmv or w.s eling ho w ta erb r rke d e d? lac mat me rief) n in ie ho eean k in e ie ud ht zetb tea off op r mv t va aar n er erb hu an afwis en lp.n d? selin l g

m versu p, Hil Grou dia D Me rland t D& lk Nede hulp rd Va ser r Vis

ucen

ser Prod e Richa chtoffer her Vis he r rs Regi ave Sla ctie Est enaa en Est rke Els sen dewe Uitg rodu Laura me . Jan dp alle tbank n Ein uctie R.H.M . ch hu naar Prod ud Mr uit nd, Re voor gaat rla terie Inho dank lp Nede Minis 2008 iale ar hu ari spec toffer enba DVD. Febru of ande Op Een erd fga Slach het n deze n va kopie er voora ht en ng aa g ge Utrec werki ma n zond en. de film rde bend me deze ikt wo htheb uit ets gebru n de rec © Ni rszins va ande mming ste toe

Slachtofferhulp Nederland was in 2008 volop in beweging. De 1800 medewerkers (1500 vrijwil ligers en 300 beroepskrachten) ondersteunden 141.443 slachtoffers bij het verwerken van een gebeurtenis en bij het waar mogelijk herstellen dan wel verlichten van de materiële en immateriële schade. Daarnaast is Slachtofferhulp Nederland continu actief om de positie van slachtoffers in het algemeen te verbeteren en de kennisontwikkeling op dit gebied te stimuleren. Om haar werk op een professionele wijze te kunnen verrichten, investeert Slachtofferhulp Nederland in de eigen organisatie: in ondersteunende informatiesystemen, in vrijwilligers en in communicatie. 32 Jaarverslag 2008 Slachtofferhulp Nederland

Cliëntenregistratie In 2008 stapte Slachtofferhulp

Vrijwilligersraad advies- dan wel instemmingsrecht zoals dat is

Nederland over op een nieuw programma om cliëntgegevens

vastgelegd in het nieuwe reglement.

te registreren: Divos (gebaseerd op het programma Exact

Elke regio kent een Regionale Vrijwilligers Commissie die

Synergy). Na maanden van bouwen, testen, trainen en oefe

fungeert als klankbord / adviescollege voor de regiodirecteur.

nen startte op 15 juli een proef in regio Midden. In de rest van

Waar het zaken betreft die in een van de regio’s spelen, kan

het jaar is het programma uitgerold in de andere regio’s. Met

de Vrijwilligersraad in overleg met de algemeen directeur

dit systeem is het mogelijk geworden om de hulpverlening,

adviesrecht geven aan de Regionale Vrijwilligers Commissie.

beschreven in verschillende diensten die aan slachtoffers wor den geleverd, nauwkeurig te volgen en op goede wijze verant De teamleiders en vrijwilligers zijn in 2008 getraind om te wer

Profielen vrijwilligers/differentiëring van de dienstverlening Slachtofferhulp Nederland biedt

ken met Divos.

hulp aan slachtoffers met de inzet van vele enthousiaste,

woording af te leggen aan de subsidieverstrekker.

gemotiveerde en goed opgeleide deskundige vrijwilligers. Hetty Wolf, regiodirecteur regio Noord: “Dit registratie

Naast deze vrijwilligers werken ruim 300 betaalde krachten

systeem maakt het vele malen makkelijker om zelf gegevens

bij de organisatie. Een van de belangrijkste vraagstukken van

te benaderen en te gebruiken. Het is een handig hulpmiddel

dit moment is een nieuwe definiëring van ‘het domein van de

bij resultaatgericht leidinggeven, wat steeds belangrijker wordt

vrijwilliger’. In de afgelopen jaren zien we een aantal ontwik

binnen Slachtofferhulp Nederland.”

kelingen op het gebied van slachtofferhulp en op het gebied van vrijwilligerswerk die sterk bepalend zijn voor de toekomst van de vrijwilliger binnen Slachtofferhulp Nederland.

Nieuwe vorm medezeggenschap vrijwilligers Slachtofferhulp Nederland heeft in 2008 een nieuw reglement

De versterking van de positie van slachtoffers in het strafrecht

voor de medezeggenschap van vrijwilligers vastgesteld. Het

en de ‘emancipatie’ van het slachtoffer in het algemeen

oude reglement paste niet meer bij de ontwikkelingen van

brengen met zich mee dat de eisen die aan Slachtofferhulp

Slachtofferhulp Nederland. Medezeggenschap van vrijwilligers

Nederland worden gesteld navenant zijn toegenomen.

is binnen Slachtofferhulp Nederland analoog aan de WOR

Slachtoffers eten niet langer ‘kruimels van genadebrood’,

geregeld. Dat betekent dat vrijwilligers (beperkte) rechten heb

maar willen terecht hun rechten op goede wijze kunnen uit

ben op het gebied van advies- en instemmingsrecht. Daar waar

oefenen. Daarbij hebben zij deskundig advies en hulp nodig

het de werkzaamheden van vrijwilligers direct raakt, heeft de

die niet in alle gevallen door vrijwilligers kunnen worden


33

geleverd. Dat betekent niet dat vrijwilligers per definitie min

Binnen het profiel Aanmelding heeft de vrijwilliger het eerste

der professioneel zijn dan betaalde krachten, maar in som

telefonische contact met de cliënt. De vrijwilliger informeert

mige gevallen is verregaande specialisatie nodig en in andere

hem/haar over de diensten van Slachtofferhulp Nederland

gevallen is inzet van vrijwilligers niet mogelijk in het kader van

en inventariseert de behoefte aan ondersteuning.

bestuurbaarheid en beschikbaarheid. Enkele voorbeelden van deze ontwikkeling zijn terug te vinden in dit jaarverslag, onder

Het profiel Algemene Dienstverlening is eigenlijk het meest

andere het casemanagement voor nabestaanden van moord

‘all-round’. De vrijwilliger ondersteunt de cliënt op verschil

en doodslag.

lende vlakken. Zo begeleidt de vrijwilliger een cliënt bij de emoties die hij/zij heeft na een schokkende gebeurtenis,

De ‘one size fits all’ vrijwillige medewerker die alle diensten

hij is praktisch bezig door bijvoorbeeld het invullen van

aan het slachtoffer leverde, maakt plaats voor de specialist

formulieren en hij voert eenvoudige juridische taken uit.

die het slachtoffer op een bepaald gebied de hulp kan bie den die vereist is. In sommige gevallen krijgt een slachtoffer

Vrijwilligers in het profiel Juridische Dienstverlening richten

derhalve te maken met verschillende medewerkers binnen

zich op het juridische traject binnen de hulpverlening,

Slachtofferhulp Nederland, waarbij voorop staat dat de

bijvoorbeeld het voegen in het strafproces. De vrijwilliger

cliënt een vast aanspreekpunt heeft binnen Slachtofferhulp

ondersteunt en adviseert de cliënt bij het vaststellen van

Nederland.

schade en het onderbouwen van een schadeclaim. Ook komt het voor dat de vrijwilliger een cliënt naar de rechtszaal

Op het terrein van vrijwilligerswerk in het algemeen zien

begeleidt.

we een tendens dat veel mensen bereid zijn als vrijwilliger werkzaam te zijn binnen een organisatie als Slachtofferhulp

Voorop staat dat Slachtofferhulp Nederland inzet van vrijwil

Nederland, maar voor een beperkter aantal uren dan in het

ligers hoog in het vaandel heeft en houdt en ‘zuinig’ wil zijn

verleden en vaak voor kortere duur. De inzet van vrijwilligers

op de indrukwekkende bereidheid van vele vrijwilligers om

binnen Slachtofferhulp Nederland is jarenlang gebaseerd

deze hulp aan medeburgers te verlenen!

geweest op minmaal 10 tot 12 uur per week gedurende vele jaren. Slachtofferhulp Nederland dient in te spelen op deze

Analoog aan deze drie profielen zijn drie afdelingen ingericht

ontwikkelingen. Daarom is besloten tot differentiëring van het

waar vrijwilligers werkzaam kunnen zijn. De afdeling

vrijwilligerswerk binnen Slachtofferhulp Nederland. Er zijn drie

Aanmelding, waarin het eerste contact met de cliënt wordt

zogenoemde profielen ontwikkeld waarbinnen de vrijwilliger

gelegd en een eerste inschatting wordt gemaakt van de

inzetbaar is. 34 Jaarverslag 2008 Slachtofferhulp Nederland

gevraagde en benodigde hulp, de afdeling Algemene

het subsidiebeleid van het ministerie van

Dienstverlening die zich met name richt op de praktische en

Volksgezondheid, Welzijn en Sport is het plan

emotionele ondersteuning en ten slotte de afdeling Juridische

ontwikkeld om in samenwerking met het

Dienstverlening waaronder ondersteuning bij het voegen,

opleidings/vormingsinstituut de Essenburgh

spreekrecht en de schriftelijke slachtofferverklaring vallen.

de zogenoemde Slachtofferhulp Academie op

In 2008 zijn de profielen en bijbehorende afdelingen geïm

te richten. In deze virtuele academie worden

plementeerd. Alle vrijwilligers werden gevraagd aan te geven

alle opleidingsactiviteiten van Slachtofferhulp

in welk profiel en afdeling zij werkzaam wilden zijn. De vrij

Nederland ondergebracht, zowel voor vrijwil

willigers volgden een op maat gesneden opleiding waarna zij

lige als voor betaalde medewerkers.

aan de slag konden binnen hun gekozen profiel/afdeling. Hetty Wolf, regiodirecteur regio Noord: “De reorganisatie

Proef voegingsmedewerkers

was lastig. We hebben de adviezen van de vrijwilligers bij

schade hebben geleden door daders en die schade vergoed

de doorvoering ter harte genomen en de betrokkenheid was

willen krijgen in een strafrechtelijke procedure vullen daar

groot. De reorganisatie is uitgevoerd volgens een met de

toe een voegingsformulier in. Dat is niet eenvoudig omdat

teamleiders besproken implementatieplan. Het werken vanuit

bepaald moet worden welke schade, materieel en immaterieel,

drie profielen is erg wennen en de komende tijd zal er nog

er daadwerkelijk is geleden. De voegingsmedewerkers van

moeten worden bijgeschaafd. Mijn eerste indruk is wel dat

Slachtofferhulp Nederland helpen slachtoffers bij het invullen

we zo de slachtoffers betere kwaliteit van dienstverlening

van dit formulier. Zij bekijken met het slachtoffer welke schade

bieden.”

posten opgevoerd kunnen worden en adviseren over de hoog

Slachtoffers die

te van de bedragen. Het is van belang dat deze bedragen reëel zijn, omdat de rechter anders de voeging niet-ontvankelijk kan verklaren en de schade enkel nog civielrechtelijk te verhalen is.

Slachtofferhulp Academie

In vervolg op het

Officieren van justitie en rechters stellen hoge eisen aan het

bovenstaande heeft Slachtofferhulp Nederland zich gebogen

ingevulde voegingsformulier. Er zijn dus gespecialiseerde

over het opleidingsprogramma. Er wordt veel geïnvesteerd

vrijwilligers nodig om het slachtoffer te ondersteunen.

in de opleidingen van vrijwilligers. Door de invoering van

Gegeven het toenemende aantal voegingen is het de vraag

de nieuwe profielen is herschikking van het opleidingspro

of er in de toekomst voldoende gespecialiseerde vrijwilligers

gramma noodzakelijk. Mede door een verandering van

beschikbaar zijn. In overleg met het ministerie van Justitie is


35

daarom in 2008 in de regio Noordwest een proef gestart met

Films

acht betaalde voegingsmedewerkers. Zij zijn meer uren per

Film Nachtlampje aan

week beschikbaar dan vrijwilligers, waardoor aan de toene

in 2008 een film maken met de titel Nachtlampje aan. In de

mende vraag voldaan kan worden. Met een combinatie van

film ondersteunen twee medewerkers van Slachtofferhulp de

specialistische vrijwilligers en een uitbreiding van de inzet

slachtoffers Pieter en Anouk Roelofs op praktisch, juridisch en

van beroepskrachten over het hele land wil Slachtofferhulp

emotioneel gebied. Pieter en Anouk zijn slachtoffer gewor

Nederland de continuïteit en kwaliteit kunnen garanderen.

den van een gewelddadige woninginbraak. In de film spelen

Slachtofferhulp Nederland liet

bekende acteurs mee, zoals Peter Paul Muller, Sanneke Bos en Elsie de Brauw.

Diversiteit

Slachtofferhulp wil als brede maat

schappelijke dienstverlener een afspiegeling van de maat

Esther Visser, hoofd afdeling Communicatie: “Het doel van

schappij zijn. Een maatschappij met mensen van verschillende

de film is meer gevoel te krijgen bij het werk van de mensen

komaf en verschillende culturen, met mannen en vrouwen,

van Slachtofferhulp Nederland. We hopen dat de kijker denkt:

oud en jong, met en zonder beperking. Slachtofferhulp

‘Als het mij overkomt ga ik zeker naar Slachtofferhulp’. In de

Nederland is van mening dat ze door de diversiteit onder de

film wordt duidelijk gemaakt waarom onze dienstverlening zo

medewerkers te vergroten bepaalde groepen in de samenle

nodig is en wat we precies doen. Alle kijkers identificeren zich

ving beter kan bereiken. Het stimuleren van diversiteit binnen

wel met een personage in de film.”

de eigen organisatie brengt een nieuwe dynamiek teweeg met het binnenhalen van nieuwe inzichten, ervaringen en kennis.

Voorlichting politie

Het is belangrijk dat de politie

weet wat Slachtofferhulp Nederland doet. De politie stelt Om dit te realiseren werd in maart 2008 een beleidsmede

immers aan slachtoffers van een misdrijf of verkeersongeluk

werker Diversiteit aangesteld. Ook organiseerde Slachtoffer

de vraag of de gegevens mogen worden doorgegeven

hulp regio Noordwest in mei de Regiodag Culturele Diversiteit

aan Slachtofferhulp Nederland. Via voorlichting wil

voor de eigen medewerkers. Doel van deze dag was kennis

Slachtofferhulp Nederland de politie informeren over haar

maken met verschillende culturen. Zo werden er workshops

diensten en werkwijze. Vanaf begin 2008 worden deze voor

over alle culturen gehouden en konden aanwezigen uitge

lichtingen ondersteund door een DVD met een aantal korte

breid vragen stellen en met elkaar praten. In totaal bezochten

voorlichtingsfilms, aan de hand waarvan er een discussie

180 geïnteresseerden deze regiodag.

gevoerd kan worden met de politiemensen. Bij deze DVD


is een handleiding geschreven, zodat de medewerkers van

schalige wervingscampagne voor vrijwilligers opgezet.

Slachtofferhulp Nederland de voorlichting aan de politie op In februari, maart en september zijn er radiospots uitgezon

een eenduidige wijze geven.

den op radio 1, 2 en 5. De spotjes, ingesproken door de Trainingen vrijwilligers

Het filmmateriaal dat de

acteur Thom Hoffman, hadden als doel vrijwilligers en fond

trainers van Slachtofferhulp Nederland gebruiken voor de

sen te werven. Er is geadverteerd in NRC Handelsblad, de

trainingen aan vrijwilligers is in 2008 vernieuwd. Er zijn een

Volkskrant, Trouw, Metro, regionale en lokale dagbladen en

aantal korte films gemaakt die via een handig overzicht te

op de websites www.libelle.nl en www.schoolbank.nl.

vinden zijn op een DVD.

Een nieuwe brochure en een poster gericht op publiek en studenten maakten de campagne compleet. De modellen

De Zitting

Slachtoffers van een misdrijf of verkeerson

in de brochure en op de poster waren medewerkers van

geluk zijn vaak niet eerder in een rechtszaal geweest. Om

Slachtofferhulp. Naast nieuwe vrijwilligers leverde de cam

cliënten voor te kunnen bereiden op de zitting is er een film

pagne ook veel persaandacht op.

hierover gemaakt. Alle bureaus en regiokantoren hebben voldoende exemplaren ontvangen zodat ze deze film op het bureau, maar ook bij de cliënt thuis kunnen laten zien.

Nieuw intranet

In 2008 ging De Binnenplaats

online: een nieuw intranet voor alle medewerkers van Slachtofferhulp Nederland. De Binnenplaats wordt gezamen

Wervingscampagne vrijwilligers

In 2008

lijk gebruikt om dingen op te slaan die voor iedereen relevant

stelde Slachtofferhulp Nederland dat de organisatie eigenlijk

zijn en om elkaar virtueel te ontmoeten. Zo kunnen de mede

250 vrijwilligers tekort kwam om slachtoffers van misdrijven

werkers worden ‘bijgepraat’ over projecten en werkwijzen.

en ongevallen bij te staan. Er zijn geen wachtlijsten en ieder een kan worden geholpen, maar de druk op de bestaande

Met de komst van het intranet werd een aantal zaken een

vrijwilligers is erg hoog. Jaarlijks weten steeds meer mensen

voudiger. Zo kan nieuws sneller in de organisatie worden ver

Slachtofferhulp te vinden. Het wordt in sommige gebieden

spreid en is informatie zoals beleidsafspraken en protocollen

moeilijker om voldoende geschikte vrijwilligers te vinden.

gemakkelijker te vinden. Bijkomend voordeel: de meest recen

Vijf van de zeven regio’s van Slachtofferhulp zochten in

te versie van documenten is altijd voorhanden. Ook namen,

2008 nieuwe vrijwilligers. In Rotterdam en Amsterdam was

adressen en telefoonnummers zijn via intranet te raadplegen.

de nood het hoogst. Om die reden is in 2008 een groot


37

Klachten en aansprakelijkheid

den. In het merendeel van de gevallen waarbij Slachtofferhulp

Slachtofferhulp Nederland kent een formele klachtenproce

Nederland aansprakelijk gesteld wordt betreft dit een fout

dure en een klachtencommissie. Cliënten die ontevreden zijn

of een fout advies bij het voegen. Slachtofferhulp Nederland

over de geboden hulp kunnen een formele klacht indienen.

onderzoekt of zij aansprakelijk is en als dat het geval is maakt

Alvorens het formele traject in te gaan, tracht Slachtofferhulp

zij excuses en doet zij het slachtoffer een aanbod tot (gedeel

Nederland allereerst met de cliënt tot een oplossing te

telijke) schadevergoeding waarbij zij de ‘handleiding niet voe

komen. In de meeste gevallen lukt dat goed. Wanneer het

gen’ volgt van het Openbaar Ministerie. Het aantal aanspra

niet lukt, kan de klacht alsnog naar een onafhankelijke com

kelijkheidsstellingen is gering. De afgelopen jaren schommelt

missie worden gestuurd. Een raadsheer uit Den Bosch is hier

het aantal tussen de tien en vijftien. In 2008 waren het er elf.

van de voorzitter. In 2008 zijn er veertien klachten binnengekomen en afgehan

Deelname aan onderzoeken

deld. Dit is een flinke afname ten opzichte van 35 in 2007.

Nederland was in 2008 bij veel verschillende nationale en

De klachten zijn van zeer uiteenlopende aard. Een groot deel

internationale onderzoeksprojecten betrokken. Niet alle onder

heeft betrekking op de benadering van hulpverlening aan het

zoeken zijn in 2008 afgerond. Veel lopen in 2009 nog door.

slachtoffer door de medewerker in het concrete geval. Wat dan

Hieronder volgt een korte opsomming van de onderzoeken en

meestal heel verhelderend werkt is een goede uitleg van en

de betrokkenheid van Slachtofferhulp Nederland daarbij.

Slachtofferhulp

toelichting op onze hulpverlening, en de grenzen aan de hulp die wij kunnen verlenen. Een enkele keer maakt Slachtofferhulp

Als adviseur, bijvoorbeeld als deelnemer in een begeleidingscom

Nederland excuses indien dat op zijn plaats is. Ook kan het zijn

missie. Dit gebeurde bij de volgende onderzoeken:

dat er naar het onderliggende beleid gekeken moet worden of

• Evaluatieonderzoek naar het project Herhaald Slachtoffer

dat de casus naar de trainers teruggekoppeld wordt.

schap. Uitgevoerd door het IVA Tilburg in opdracht van het WODC.

In de praktijk kunnen de meeste klachten in de regio worden

• Evaluatieonderzoek over de informatieverstrekking aan

opgelost. De afgelopen vier jaar is slechts tweemaal (2005 en

slachtoffers over strafverloop TBS en Jeugd. Uitgevoerd

2006) een klacht aan de klachtencommissie voorgelegd.

door Regioplan in opdracht van het WODC. • Onderzoek naar de incidentie en preventie van psycho

Het is altijd mogelijk dat medewerkers een fout maken waar

pathologische klachten naar trauma, Trauma TIPS.

voor Slachtofferhulp Nederland aansprakelijk gesteld kan wor

Uitgevoerd door het VUMC en AMC/De Meeren.


• Kind en Trauma; het in kaart brengen van consequenties van traumatische ervaringen bij kinderen en het ontwikke len van een meetinstrument daarvoor. • Onderzoek Gevolgen van zware geweldmisdrijven voor slachtoffers. Uitgevoerd door het SCP in opdracht van het

regeling betreffende affectieschade. Uitgevoerd door de Vrije Universiteit in opdracht van het ministerie van Justitie. • Onderzoek naar snelle preventieve interventies bij jonge slachtoffers met risico op PTSS. Uitgevoerd door de Universiteit Utrecht (Klinische Psychologie).

WODC. • Onderzoek naar de doorverwijzing door Slachtofferhulp

Als initiator of als deelnemer in een onderzoeksgroep en direct

Nederland. Dit betreft een inventarisatie van mogelijke

betrokken bij de uitvoering:

knelpunten bij Slachtofferhulp Nederland waar het gaat om

• Dienstverlening in de Kleurrijke samenleving; een onder

de doorverwijzing van slachtoffers naar andere hulpverle

zoek naar de ervaringen en behoeften van Turkse,

ningsinstanties. Uitgevoerd door Regioplan in opdracht van

Antilliaanse en Surinaamse cliënten. In samenwerking met

het WODC.

het Instituut voor Psychotrauma.

• Evaluatie van de implementatie van het Europese

• Increasing Self Awareness (ISA); een onderzoek in het kader

Kaderbesluit over de positie van het slachtoffer in de straf

van het Europese programma Daphne II, om de risicoper

procedure. Uitgevoerd in samenwerking met de Portugese

ceptie van slachtoffers van huiselijk geweld te vergroten.

slachtofferhulporganisatie APAV en Intervict (Tilburg).

In samenwerking met slachtofferhulporganisaties uit Italië (Differenza Donna), Portugal (APAV) en Schotland (Victim

Als facilitator, die ondersteuning verleent bij de uitvoering van een onderzoek, bijvoorbeeld door respondenten te werven. Dit gebeurde bij de volgende onderzoeken: • Onderzoek naar de ervaringen van stalkingslachtoffers met de dienstverlening door politie, Openbaar Ministerie en Slachtofferhulp Nederland. Uitgevoerd door Intervict. • Onderzoek naar de therapeutische effecten van schrijfop

Support Scotland). • Casuïstiek crisisinzet Slachtofferhulp Nederland bij rampen en calamiteiten. Uitgevoerd in eigen beheer. • Imago-onderzoek Slachtofferhulp Nederland. Uitgevoerd in eigen beheer. • Inventarisatieonderzoek naar de ervaringen van slachtoffers met rechtsbijstandverzekeraars. Uitgevoerd in eigen beheer.

drachten als vroegtijdige interventies op slachtoffers van misdrijven ter voorkoming van Post Traumatisch Stress Syndroom (PTSS). Uitgevoerd door Intervict. • Onderzoek naar slachtoffers en aansprakelijkheid. Dit onderzoek moet leiden tot een advies over een wettelijke


39

Financieel overzicht

Slachtofferhulp Nederland en het Fonds Slachtofferhulp Voor velen is niet duidelijk dat het

ging van beide organisaties. Het Fonds Slachtofferhulp heeft

hier om twee verschillende organisaties gaat met een eigen

richting van een zelfstandig fonds dat gelden werft voor hulp

opdracht en eigen verantwoordelijkheid. Slachtofferhulp

aan slachtoffers in brede zin. Naast Slachtofferhulp Nederland

Nederland is de landelijke organisatie die vanuit ruim vijfen

worden in toenemende mate andere organisaties gesteund

zeventig hulpverleningsbureaus jaarlijks hulp biedt aan meer

door het Fonds Slachtofferhulp. Het beeld dat bij vele mensen

dan 100.000 slachtoffers van misdrijven, verkeersongelukken,

bestaat is echter dat een gift aan het Fonds Slachtofferhulp

rampen en calamiteiten. Het ministerie van Justitie is daarbij

een gift aan Slachtofferhulp Nederland is.

echter een andere koers gezocht en ontwikkelt zich in de

de grootste subsidiegever, naast de lokale gemeenten. De bijdrage van het Fonds Slachtofferhulp bedroeg in 2008 6,6%

Aangezien het Fonds Slachtofferhulp een steeds strikter beste

van het totale budget. Het Fonds Slachtofferhulp steunde

dingsbeleid hanteert en het percentage dat Slachtofferhulp

projecten van Slachtofferhulp Nederland op het gebied van

Nederland van het Fonds ontvangt de afgelopen jaren terug

onderzoek, verkeer en algemene kosten voor vrijwilligers.

loopt, en aangezien mensen het werk van Slachtofferhulp Nederland rechtstreeks willen steunen met een donatie, is

Het Fonds Slachtofferhulp is ooit mede opgericht door de

Slachtofferhulp Nederland op bescheiden schaal gestart met

voorloper van Slachtofferhulp Nederland, de LOS, die in

eigen fondsenwerving. Hiertoe is een speciaal gironummer

2002 is omgevormd tot de huidige landelijke organisatie

geopend, 2774, waarop in 2008 een totaal van € 184.436.49

Slachtofferhulp Nederland. In de afgelopen jaren hebben vele

aan giften is gestort.

besprekingen met het Fonds Slachtofferhulp plaatsgevonden,

Slachtofferhulp Nederland blijft, ondanks de subsidie van de

waarbij het de inzet van Slachtofferhulp Nederland was om

overheid, voor een deel afhankelijk van giften en donaties

te komen tot een zeer nauwe samenwerking c.q. samenvoe

vanuit de samenleving.


Balans

31-12-2008 €

31-12-2007

€

Activa Vaste activa

451.424

248.091

Vlottende activa

1.690.400

1.584.451

Liquide middelen

1.877.665

3.113.478

Totaal activa

4.019.489

4.946.020

1.034.376

2.025.282

76.485

153.832

en overlopende passiva

2.908.628

2.766.906

Totaal passiva

4.019.489

4.946.020

Passiva Eigen Vermogen Voorzieningen Kortlopende schulden


41

Staat van baten en lasten

2008

2007

€

€

13.757.041

13.023.387

3.221.672

3.185.719

Baten Subsidies Ministerie van Justitie Gemeente subsidies Overige subsidies Bijdrage Fonds Slachtofferhulp Overige baten Totaal baten

251.844

348.999

1.263.856

1.424.614

618.486

444.841

19.112.900

18.427.560

12.925.662

11.117.392

Lasten Personele kosten Organisatiekosten

5.808.613

6.285.845

Hulpverleningskosten

1.369.531

1.565.075

Overige kosten -

35.490

Totale lasten Saldo voor mutaties in eigen vermogen

20.103.806 990.906-

19.003.802 576.242-

Mutaties in het eigen vermogen Onttrekkingen – algemeen reserve

329.296

40.385

– bestemmingsreserve

629.986

450.298

6.885

89.597

– risicoreserve

– fondsreserve

40.739

Resultaat mutaties in eigen vermogen – tengunste/laste van het algemeen reserve SIB – tengunste/laste van het algemeen reserve SHN Resultaat na verdeling


24.739

35.993

30.562-

5.802

5.823

41.759-

-

-

Raad van Toezicht

Leden van de Raad van Toezicht De bestuurlijke verantwoordelijkheid ligt bij de algemeen directeur, de heer drs. J. Smit. De samenstelling van de Raad van Toezicht was op 31 december 2008:

Voorzitter De heer drs. J.H.H. Mans

Leden De heer J.J. Stavast Mevrouw H.L. Groen De heer prof. dr. W.H.G. Wolters De heer drs. J. Post De heer mr. D.W. Steenhuis De heer mr. A. Wolfsen


43

Colofon Tekst Jep communicatie en Slachtofferhulp Nederland | Eindredactie Slachtofferhulp Nederland | Correctie GEMRedactie, Delft | Fotografie Fleur Wiersma en Rob de Knecht (p.14) | Illustratie Johan van Zanten, Studio Noord (p. 21,22) | Vormgeving CARTA, Utrecht | Druk Stolwijkgrafax | Uitgave Juni 2009


Jaarverslag 2008 Jaarverslag 2008 Slachtofferhulp Nederland

Slachtofferhulp Nederland heeft ruim 75 bureaus.

0900-0101 (lokaal tarief) www.slachtofferhulp.nl

Jaarverslag 2008 Jaar verslag 2008 Slachtofferhulp Nederland

Recommend Documents