IVN-krant. Inhoud. Nr. 1 februari e jaargang Nieuwsbrief Internationale Vereniging voor Neerlandistiek

IVN-krant

Nr. 1 | februari 2008 |13e jaargang | www.ivnnl.com Nieuwsbrief Internationale Vereniging voor Neerlandistiek

Inhoud 2 2

6 7 8 9 11 16 17 20 22 25 26

Redactie – Nieuw Cultuur en literatuur op ’t web (01) - Christine Hermann, Liselotte Dinges en Susan Mahmody (Wenen) Nagasaki in januari - Jaap Grave Overpeinzingen uit Leuven (10) Van Helmont - Joop van der Horst Nieuws van het certificaat Nederlands als vreemde taal Tentoonstellingenagenda Congressen, colloquia, symposia Digitaal Van de IVN Berichten van buiten de muren Berichten van binnen de muren Bericht uit Woubrugge en Leiden Colofon

Voor vacatures in de internationale neerlandistiek, zie: www.ivnnl.com > vacatures.

Nieuw In dit eerste nummer van 2008 introduceren we een nieuwe kroniek: Cultuur en literatuur op ’t web. Chroniqueurs van deze kroniek zijn Christine Hermann, Liselotte Dinges en Susan Mahmody, alledrie verbonden aan de Universität Wien. De tekst van deze kronieken zal steeds, samen met een signalement, ook opgenomen worden in de IVN-site (www.ivnnl.com > uitgaven > IVN-krant > Cultuur en literatuur op ’t web). Jaarlijks zullen er drie afleveringen van de kroniek Cultuur en literatuur op ’t web verschijnen, waarmee deze kroniek dezelfde frequentie onderhoudt als de kroniek taalvaardigheid op ’t web (Johanna Roodzant en Arthur Verbiest). De redactie Kroniek 1

Cultuur en literatuur op ’t web (01) Christine Hermann, Liselotte Dinges en Susan Mahmody (Wenen)

Als eerste aflevering van de nieuwe kroniek 'Cultuur en literatuur op 't web' bespreken we een webstek die ongetwijfeld iedereen in de neerlandistiek kent: de website van de dbnl (Digitale Bibliotheek voor de Nederlandse Letteren) www.dbnl.org. Hoewel de site een grote bekendheid geniet, verrast hij steeds weer door zijn rijke inhoud en mogelijkheden. Deze site over de Nederlandse taal en literatuur is een initiatief van de stichting ´dbnl´, die in 1999 werd opgericht door de Maatschappij der Nederlandse letterkunde te Leiden. Hij bevat Aanklikbare middeleeuwse kaart in literaire teksten en secundaire literatuur, zoals atlas dbnl naslagwerken, artikelen, besprekingen, interviews, portretten, audio-fragmenten, links naar andere literaire websites, brieven en illustraties. Doelstelling en doelpubliek De informatie op de dbnl is puur documentair, dat wil zeggen dat ze geen interpretatie of commentaar inhoudt en zo min mogelijk in de structuur en verschijningsvorm van de teksten ingrijpt. Voor de docent Nederlandse literatuur en linguïstiek biedt de dbnl een uitstekende basis voor het ontwikkelen van nieuw lesmateriaal. Daarnaast vormen de digitale literatuurbestanden en de gedigitaliseerde naslagwerken een handig hulpmiddel bij IVN-krant |nr. 1 | februari 2008 |13e jaargang | www.ivnnl.com

2

...een handig

hulpmiddel bij

wetenschappelijk onderzoek.

wetenschappelijk onderzoek. Een aparte en boeiende afdeling (literatuurgeschiedenis.nl) is bedoeld voor het voortgezet onderwijs en behandelt de literatuur van de middeleeuwen. In de toekomst willen we hieraan graag een aparte aflevering van deze kroniek wijden.

Navigatie De gebruikers kunnen uit het grote bestand primaire en secundaire literatuur op verschillende manieren selecteren wat ze voor hun specifiek (onderwijs-)doel nodig hebben. Direct via de startpagina krijg je vier mogelijkheden om materiaal op te zoeken: •

•

• •

Als je op een van de twee links 'De Nederlandse Literatuur' of 'De Nederlandse Taal' klikt, kom je telkens bij een eigen pagina. Op de literatuurpagina kun je per eeuw selecteren, naar 'auteurs', 'titels', 'atlas', 'links' en 'jeugdliteratuur'. Op de taalpagina kun je verschillende deelgebieden aanklikken. Via het knopje 'Snelnavigatie' in de menubalk bovenaan kan de gebruiker in één lijst ongeveer dezelfde indeling maken; de rangschikking is hier dus weer gebaseerd op de twee deelgebieden 'De Nederlandse Literatuur' en 'De Nederlandse Taal'. Je kunt ook direct via de startpagina of via de zoekfunctie in de menubalk bovenaan naar 'auteurs', 'titels literatuur', 'titels taal' of naar 'zoeken' doorklikken. Met een nieuwe zoekmachine, meer onderaan op de startpagina, kun je specifiek zoeken in zelfgekozen teksten. Auteurs kunnen bijvoorbeeld volgens de criteria sekse, beroep of plaats van geboorte of overlijden worden geselecteerd.

Als vijfde zoekmogelijkheid zou ook de 'atlas' vermeld kunnen worden. Hij is via de hoofdpagina en via de 'snelnavigatie' bereikbaar en maakt selectie per plaats mogelijk. De gevonden teksten verschijnen in een vormgeving die vooral geschikt is voor het lezen op het scherm. Dat er ook een meer print-vriendelijke versie geopend of gedownload kan worden, komt niet zo duidelijk naar voren. Tip: als je een tekst al op het scherm hebt, krijg je door op 'download' in de menubalk boven rechts te klikken ook de mogelijkheid om de tekst als html- of pdf-bestand te openen en uit te printen. Welke informatie De informatie over auteurs omvat biografische data, soms een portret, links naar de biografie(ën), een lijst van de werken, links naar primaire en secundaire teksten elders op de website, een link naar de desbetreffende BNTL-pagina (Bibliografie van de Nederlandse Taal- en Letterkunde), en soms audio-bronnen en links naar websites in verband met de auteur.

IVN-krant |nr. 1 | februari 2008 |13e jaargang | www.ivnnl.com

3

De 'Beschikbare Titels Literatuur' zijn op verschillende manieren raadpleegbaar: naar periode, gezamenlijk, alfabetisch per auteur of titel, chronologisch, per genre. Behalve primaire teksten zijn er ook: • Tijdschriften en jaarboeken (bijvoorbeeld de Handelingen Colloquium Neerlandicum van de IVN en het Jaarboek van de Maatschappij der Nederlandse Letterkunde 17662006). • Naslagwerken (onder meer een gedigitaliseerde versie van Knuvelders Handboek tot de geschiedenis van de Nederlandse letterkunde; G.J.v.Bork et al.: Letterkundig lexicon voor de neerlandistiek). • Studies (secundaire literatuur). • Via een klik op 'De Nederlandse Literatuur' vindt men voor elke periode apart ook een soort bloemlezing van secundaire literatuur, genoemd 'De … eeuw in honderd artikelen'. Hier vindt men bijvoorbeeld ook publicaties over literatuurgeschiedschrijving en benaderingswijzen van literaire verschijnselen. • 'Beschikbare Titels Taal' bevat (weliswaar wat oudere) naslagwerken en een reeks taalkundige studies. De bloemlezing ‘De Nederlandse taalkunde in 100 artikelen' biedt een selectie van taalkundige artikelen, gerangschikt naar deelgebied (fonologie, historische taalkunde, morfologie, semantiek, sociolinguïstiek, syntaxis en taalverwerving). Highlights Behalve de afdelingen 'Naslagwerken', 'Jeugdliteratuur', 'Organisaties: Rederijkerskamers 1400-1650' en 'De Nederlandse klassieken anno 2002' (canon-enquête) heeft de dbnl ook nog een aantal ´features´ die wij bijzonder noemenswaardig en/of verrassend vinden. Zij zijn vindbaar via de startpagina. Thema's Onder de kop Thema's heeft de dbnl-redactie twaalf representatieve thema’s voor de Nederlandse literatuur samengesteld die elk in een uitvoerige tekst worden behandeld. Voorbeelden van zulke thema´s zijn 'dialecten', 'de Tachtigjarige Oorlog in de literatuur', 'schrijvende vrouwen'. De teksten zelf zijn goed gestructureerd en de pagina is heel overzichtelijk. Bij de behandelde auteurs worden biografische gegevens, de werken en de secundaire literatuur binnen de dbnl vermeld en er zijn directe links naar de respectievelijke artikels. Bovendien vind je er ook veel links naar relevante pagina’s buiten de dbnl. Atlas Zoals eerder vermeld, maakt de atlas een literaire zoektocht op basis van plaats mogelijk. Je kunt er te weten komen welke auteurs in één van de meer dan 1200 opgenomen plaatsen in Nederland en Vlaanderen werden geboren of zijn overleden. Bovendien is er bij grotere steden informatie over lokale literaire organisaties opgevoerd en wordt er vermeld in welke primaire of secundaire literatuur deze plaats een rol speelt. Het verfrissende bij deze tool is dat er veel aandacht wordt besteed aan het niet-literaire element. Er zijn zowel historische als ook moderne kaarten van Nederland en Vlaanderen die aanklikbaar zijn en daardoor direct naar de verzameling literaire gegevens op de gekozen plaats leiden. Doordat de atlas een nieuwe ingang tot de al bestaande teksten op de dbnl biedt, groeit hij bijna automatisch met het bestand van de dbnl mee. IVN-krant |nr. 1 | februari 2008 |13e jaargang | www.ivnnl.com

4

Met 'Nederlands buitengaats', dat eveneens via de atlas bereikbaar is, wordt hetzelfde concept op alle werelddelen en staten toegepast. Zo leidt de site 'Suriname' naar een verbazingwekkend aantal primaire en secundaire beschikbare titels in verband met Suriname. Audio-bronnen Met de audio-site stelt de dbnl een paar luisterhapjes ter beschikking: zo leest Jean Pierre Rawie een aantal zeventiende-eeuwse gedichten voor en kun je luisteren naar enkele getoonzette gedichten door De Dichters uit Epibreren. De geslaagdheid van dit laatste is echter een kwestie van smaak. Wat voor sommigen een streling voor het oor is à la Brian Eno, zal door anderen met 'stervende walvissen' worden vergeleken.

...een paar luisterhapjes...

Aan verbetering toe… Hieronder zetten we enkele dingen op een rij die onzes inziens nog voor verbetering in aanmerking komen: • De lijst van primaire werken bij de auteurs is niet altijd actueel. Bij sommige stopt de lijst in 2000, van andere is er slechts één of helemaal geen titel vermeld. • De via de startpagina bereikbare 'nuttige links' zijn soms verouderd of leiden niet direct naar de aangegeven doelpagina. Dit geldt ook voor de tijdschriftenladder. • De letterkundige bloemlezingen van honderd artikelen ('De … eeuw in 100 artikelen') zijn niet via 'Beschikbare titels literatuur' bereikbaar, maar slechts via de ingang 'De Nederlandse literatuur'. • Dat de teksten via de 'download'-functie in de menubalk ook in andere formaten geopend of opgeslagen kunnen worden, zou duidelijker moeten worden aangegeven. Handig zou bijvoorbeeld een 'print'-icoon naast het begin of einde van de tekst zelf zijn. Conclusie Een groot pluspunt is dat de dbnl niet meer in druk verkrijgbare bronnen toegankelijk maakt. Hierdoor bevordert de site de kennis van de Nederlandse literatuur en biedt aan neerlandici en studenten een rijke bron aan materiaal. Door de 'verantwoording' bij elke gedigitaliseerde tekst wordt voor wetenschappers ook de citeerbaarheid van de informatie gegarandeerd. De selectie van de secundaire literatuur is uiteraard afhankelijk van de beschikbaarstelling door de auteurs van hun artikelen aan de dbnl. Dit verklaart ook waarom onder de gedigitaliseerde primaire teksten vooral 'oudere' teksten te vinden zijn waar geen copyright meer op rust. Vooral met betrekking tot de secundaire literatuur is er echter ook een verrassend aantal nieuwere teksten verkrijgbaar.


5

De dbnl is, zoals de naam al zegt, een veelomvattende 'digitale bibliotheek' voor literaire, primaire en secundaire teksten. Nieuwe aanwinsten worden op de startpagina onder 'nieuws' en per e-mail aan de abonnees van de nieuwsbrief bekend gemaakt. Bovendien maakt de website ruim gebruik van de mogelijkheden die het internet biedt. De dbnl-website overtuigt door zijn gebruikersvriendelijkheid en steeds groeiende aanbod van literatuur- en taalwetenschappelijk materiaal. Zie ook: www.ivnnl.com > IVN-krant > Cultuur en literatuur op ’t web. Daar vindt u naast de kroniek Cultuur en literatuur op ’t web een bijbehorend signalement in een overzichtelijke opmaak.

Nagasaki in januari In alle berichten kun je lezen dat Japan een verfijnd land is waar het snuiten van je neus in het openbaar not done is. Heel anders dan bijvoorbeeld in Duitsland waar je soms schrikt van het wilde getrompetter dat er achter je losbreekt. Japanners snuiten hun neus ook niet maar halen hem op. Verder rochelen en spugen ze op straat, soms vlak voor je voeten. Oude, keurig geklede mannen willen wel eens plotseling gaan wildplassen. Daarvoor zoeken ze geen plekje waar ze zich onbespied wanen. Ze staan bijvoorbeeld gewoon tegen de muur van de universiteit te wateren. Het beeld van Japan als een moderne, perfect georganiseerd maatschappij met de allernieuwste technische snufjes is eenzijdig. Het is eerder een combinatie van het westerse beeld van Zuidoost-Azië en dat technische Japan. Er zijn nog veel eenmansbedrijfjes en de jongelui van McKinsey zullen hier vermoedelijk watertandend over straat lopen. Waar gaan al die uniformen van de middelbare scholieren naartoe, als ze eindexamen hebben gedaan? Ze belanden in de kast, eindelijk, want middelbare scholieren werken zich suf om het toelatingsexamen van een universiteit te halen. Kennelijk hebben ze zo hard moeten werken dat ze op de universiteit heel lang moeten uitrusten. Soms liggen ze in de colleges te slapen. Ik maak er in mijn hoorcollege altijd een stuk of acht wakker. Ook in de tram ligt er wel eens iemand tegen mijn schouder te dommelen – heel vreemd in een land waar de angst voor lichamelijk contact met buitenlanders zo groot is. Meestal beheersen ze de techniek perfect om voorover te knikkebollen, beide handen in hun schoot gevouwen. Bouwvakkers lagen, toen het warmer was, op de campus soms gewoon op de grond, in groepjes ergens slordig tegen een muur. In november heb ik een wegwerpfiets gekocht. Ze zijn niet duur, rond de tachtig euro. Ze roesten snel en wie hem niet meer wil gebruiken laat hem gewoon ergens staan. Als zo’n fiets vervolgens ergens een tijdje staat, komt er iemand die er een formulier opplakt. Maar niemand haalt de fietsen weg.


6

Nog steeds moet ik eraan wennen dat ze in Japan links rijden. Het oversteken van grote kruisingen is een avontuur en dat wordt nog groter doordat ik nog steeds auto’s zonder bestuurders zie aankomen of soms een bestuurder tegen het raam zie liggen slapen. Bestuurders zitten rechts. Om die spanning gaat het: de botsing tussen je eigen vertrouwde zienswijzen en nieuwe inzichten. Jaap Grave Overpeinzingen uit Leuven (10)

Van Helmont Erasmus kan je gerust een beroemde Nederlander noemen. Bijna zo beroemd als Johan Cruyff. De moeilijkheid is alleen dat bij zijn geboorte in 1469 Nederland nog niet bestond. En toen hij in 1536 doodging, nog steeds niet. Maar daar stappen we overheen. Hij was van Rotterdam, want dat bestond al wel. En tegenwoordig ligt Rotterdam in Nederland. Zo kon Nederland meteen al bij zijn ontstaan een hoop beroemde en minder beroemde telgen toucheren. Ingewikkelder is de situatie van Johannes Baptista van Helmont (1577-1644). Van Helmont was een groot geleerde, ook al komt hij tegenwoordig nog slechts ter sprake als de uitvinder van het woord gas. Bijvoorbeeld in de dikke Van Dale. Kijk maar bij gas: ‘bedacht door de Vlaming Jan Baptist van Helmont’. Volgens mijn Winkler Prins Encyclopedie werd Van Helmont geboren in Brussel, en ik heb geen reden om aan die informatie te twijfelen. De vraag is: waar ligt, of lag Brussel? Zouden we het Erasmus-principe volgen, wat niet probleemloos is, ik geef het toe, dan zou Van Dale moeten zeggen: ‘bedacht door de Belg Jan Baptist van Helmont’. Vandaag de dag zijn er veel Belgen, vooral Nederlandstalige Belgen, die niet graag van Belgen spreken, maar het steevast hebben over Vlamingen of Walen. Nu gun ik iedereen zijn eigen politieke drijverij, maar het moet geen plaats krijgen in de dikke Van Dale.

...waar ligt, of lag Brussel?

Het koninkrijk België is pas gevormd in de jaren 1830-1839, lang na Van Helmonts dagen. In zijn tijd lag Brussel in het hertogdom Brabant. Of zo men wil in de zuidelijke of Spaanse Nederlanden. Maar zeker niet in Vlaanderen (globaal: de tegenwoordige provincies Oost- en West-Vlaanderen). Misschien vindt men deze historische precisie te subtiel. Akkoord. Dan toch maar de ‘Belg’ Van Helmont? Met de staatshervormingen uit de jaren ‘60 en ‘70 van de vorige eeuw is België grotendeels verkaveld, en een nieuw spraakgebruik vond ingang: het Nederlandstalige deel van België ging meer en meer ‘Vlaanderen’ heten, althans toch de Nederlandstalige Belgen gingen zich


7

Vlamingen noemen. Leuven heet nu een Vlaamse stad, en zijn inwoners noemen zich Vlaming, hoewel de stad nooit tot het graafschap Vlaanderen heeft behoord maar altijd Brabants is geweest. Van Helmont dan toch maar een Vlaming noemen, avant la date? Nee, het blijft een misser van Van Dale. Want juist Brussel is bij de Belgische staatshervorming niet mee verkaveld. Brussel is niet Vlaams, nooit geweest, in geen enkele oude of nieuwe toepassing van die term. Noem Van Helmont een Brabander, een Brusselaar, een Zuid-Nederlander of een Belg, maar Vlaming kan echt niet. Van Dale zou niet mee moeten doen aan dit soort politieke spelletjes. Joop van der Horst

Nieuws van het certificaat nederlands als vreemde taal

Resultaten examens 2007 In 2007 namen in totaal 2.063 kandidaten aan de examens deel. Hieronder ziet u een overzicht van de resultaten per examen. Onderaan ziet u ter vergelijking de resultaten van de examens 2006. Examen PTIT07 v1 PTIT07 v2 PTIT07 totaal

# Kandidaten 381 246 627

% Geslaagden 84 84 84

Cesuur 80% 80% 80%

20

90

76,92%

PMT07 v1 PMT07 v2 PMT07 totaal

373 357 730

99 99 99

61% 57% 59%

PPT07 v1 PPT07 v2 PPT07 totaal

181 134 315

82 94 87

59% 59% 59%

PTH07 v1 PTH07 v2 PTHO07

99 169 268

49 31 38

83% 79% 81%

PAT07 v1 PAT07 v2 PAT07 totaal

119 46 165

69 65 68

68% 69% 68,5%

PTPB07


8

Erkenningen van de certificaten PTHO en PAT in Nederland en Vlaanderen Een overzicht van universiteiten en hogescholen in Nederland en Vlaanderen die het certificaat PAT en/of PTHO erkennen als voldoende bewijs van Taalvaardigheid in het Nederlands om in te stromen, is in te zien op www.cnavt.org bij ‘Erkenning certificaten’. Buitenlandse studenten met een erkend certificaat krijgen vrijstelling van een toelatingsexamen Nederlands. Toetsenbank Om het gebruik van de Toetsenbank zo efficiënt mogelijk te maken, introduceert het CNaVT vaste publicatiedata van nieuwe toetstaken. Op deze manier weten docenten wanneer ze nieuw materiaal kunnen verwachten. Er is voor gekozen op twee momenten in het schooljaar te publiceren: eind december en eind maart. Dit zijn de periodes waarin de Toetsenbank het meest wordt bezocht. Met behulp van de kolom ‘Nieuw!' in het takenoverzicht kan de docent zien welke taken recent zijn toegevoegd (de kolom ‘Nieuw!' blijft twee maanden zichtbaar). ToetsTip De ToetsTip zal voortaan vier keer per jaar verschijnen, namelijk in september, december, maart en juni. In maart aandacht voor cultuur in taaltoetsen en in juni voor adaptief toetsen.

Tentoonstellingenagenda

In deze rubriek vindt u informatie over speciale tentoonstellingen in musea in Nederland en Vlaanderen. Alle in deze rubriek opgenomen tentoonstellingen hebben een relatie met de Lage Landen. Kijk ook eens op: www.tento.be en www.museumserver.nl Brussel KMSK MUSEUM VOOR OUDE KUNST, Regentschapsstraat 3 www.fine-arts-museum.be 16 mei-21 september 2008 De Koninklijke collectie van Engeland – van Bruegel tot Rubens De tentoonstelling, gericht op de schilderkunst van onze streken, omvat werken van Memling, Metsys, Gossaert, Bruegel de Oude, Paul Bril, Rubens en Van Dyck. Circa vijftig schilderijen zijn afkomstig uit de verzamelingen van H.M. Koningin Elizabeth II.


9

Den Haag MAURITSHUIS, Korte Vijverberg 8 www.mauritshuis.nl 23 februari-8 juni 2008 Ode aan Coorte Adriaen Coorte werkte tussen circa 1683 en 1707 in Middelburg, waar hij stillevens schilderde. Zijn werk wordt gekenmerkt door een grote eenvoud en intieme composities. Vruchten, groenten of schelpen liggen in zijn schilderijen op een stenen plint en zijn mooi uitgelicht tegen een donkere achtergrond. In totaal zijn ongeveer 80 gesigneerde schilderijen van Coorte bekend. Circa dertig ervan zullen tentoongesteld worden, waaronder een aantal van Coortes mooiste werken. De tentoonstelling wordt georganiseerd ter ere van het afscheid van Frits Duparc als directeur van het Mauritshuis. Groningen GRONINGER MUSEUM, Museumeiland 1 www.groningermuseum.nl tot 8 maart 2008 25 jaar Stichting De Ploeg – de selectie Stichting De Ploeg werd in 1982 opgericht om het Groninger Museum op het terrein van de kunstenaarsvereniging De Ploeg te ondersteunen. Doel van de stichting is het verwerven van werk van de kunstenaars De Ploeg uit de periode 1918-1945. De collectie van de stichting bestaat inmiddels uit meer dan zevenhonderd werken, waarvan in deze tentoonstelling een selectie is te zien. Alle belangrijke Ploegkunstenaars zijn vertegenwoordigd. Tot de belangrijkste aankopen die Stichting De Ploeg met steun van fondsen, bedrijven en particulieren kon realiseren, behoren schilderijen van Jan Wiegers, Jan Altink, Johan Dijkstra, George Martens en druksels van Hendrik Werkman. Rotterdam MUSEUM BOIJMANS VAN BEUNINGEN www.boijmans.nl 16 februari - 25 mei 2008 Vroege Hollanders. Schilderkunst van de late middeleeuwen. Een uniek overzicht van het begin van de schilderkunst in Holland met zeldzame bruiklenen uit binnen- en buitenland. Over de schilderschool in het graafschap Holland was tot op heden weinig bekend. Schilders als Geertgen tot Sint Jans en Lucas van Leyden werden weliswaar sterk beïnvloed door de grote meesters uit de Zuidelijke Nederlanden, maar hadden een heel eigen typische stijl. Ruim zestig schilderijen geven de bezoeker op een zeer directe manier een beeld van de late middeleeuwen. Vanwege de kwetsbaarheid van de panelen betreft dit een eenmalige expositie.


10

Congressen, colloquia, symposia Colloquium

De geschiedenis van de extramurale neerlandistiek in europa 28-30 mei 2008, Freie Universität Berlin

De geschiedenis van de neerlandistiek buiten het Nederlandse taalgebied, die teruggaat tot ver in de negentiende eeuw, is onvoldoende onderzocht. Dit colloquium wil daar verandering in brengen. 25 neerlandici zijn uitgenodigd om een voordracht te houden over aspecten van de geschiedenis van de neerlandistiek in uiteenlopende Europese landen. Daarbij staan verschillende thematische invalshoeken centraal, zoals de insitutionele geschiedenis van vakgroepen Nederlands in Europa, biografieën van neerlandici en de paradigmatische analyse van het extramurale neerlandistische onderzoek. Het colloquium ‘De Geschiedenis van de Extramurale Neerlandistiek in Europa’ wordt georganiseerd door een internationale werkgroep bestaande uit Matthias Hüning (Freie Universität Berlin), Guy Janssens (Université de Liège), Stefan Kiedron (Uniwersytet Wroclawski), Jan Konst (Freie Universität Berlin) en Roel Vismans (University of Sheffield). De praktische organisatie van het colloquium ligt in handen van Tanja Holzhey (Freie Universität Berlin). Het colloquium wordt mede mogelijk gemaakt dankzij de financiële ondersteuning van de Nederlandse Taalunie. Sprekers: Arfs, drs. M. (Göteborg), Beelen, Hans (Oldenburg), Belo-oesov, dr. V.O. (Moskou), Brink, drs. A.S.G. (Coïmbra), Daróczi, drs. Anikó (Budapest), Eickmans, dr. Heinz (Duisburg-Essen / Münster), Engelbrecht, ass.-prof. dr. Wilken (Olomouc), Fenoulhet, J. (Londen), Gera, dr.habil Judit (Budapest), Grave, dr. Jaap (Berlijn), Holzhey, Tanja (Berlijn), Huisman, dr. C.F. (Straatsburg), Hüning, prof.dr. Matthias (Berlijn), Janssens, prof.dr. G. (Luik), Kiedron, prof.dr.habil. Stefan (Wroclaw), Konst, prof.dr. Jan W.H. (Berlijn), Larsen, dr. N.E. (Kopenhagen), Noak, dr. Bettina (Berlijn), Novakovic-Lopušina, dr. J. (Belgrado), Pusztai, dr. Gábor (Debrecen), Schlusemann, dr. Rita (Münster), Steyaert, prof.dr. K. (Luik), Verbaan, drs. E. (Sheffield), Verbiest, Arthur (Madrid), Vismans, dr. R.M. (Sheffield) Contactpersoon: Tanja Holzhey, [email protected], tel.: +49 30 838 540 46


11

Recente ontwikkelingen in het contrastief taalonderzoek Nederlands-Frans

Koninklijke Academie voor Nederlandse Taal- en Letterkunde, Koningstraat 18, 9000 Gent. donderdag 29 mei 2008 Al iets meer dan tien jaar kent contrastief taalonderzoek een vernieuwde belangstelling. Er wordt immers van uitgegaan dat men dankzij de zo grondig mogelijke vergelijking van taalsystemen een beter inzicht kan verkrijgen zowel in de manier waarop taalsystemen in elkaar zitten als in het verwervingsproces van vreemde talen. De doelstellingen van het colloquium zijn: • informatie verstrekken over de meest recente ontwikkelingen in het contrastief taalonderzoek Nederlands-Frans (morfosyntaxis, fonetiek/fonologie, fraseologie, pragmatiek, enz.), met het oog op mogelijke didactische toepassingen, • een dialoog tot stand brengen tussen neerlandici intra en extra muros. 9u: ontvangst / koffie 9u30: inleiding 9u45: Sera De Vriendt (Université Libre de Bruxelles & KANTL) & Piet Van de Craen (Vrije Universiteit Brussel), Schakeringspartikels in het Nederlands en het Frans. 10u15: Maarten Lemmens (Université Charles-de-Gaulle Lille 3), Positie- en bewegingswerkwoorden in het Nederlands en in het Frans. 10u45: Jan Pekelder (Université Paris IV-Sorbonne), Contrastieve syntaxis Nederlands-Frans. 11u15: Laurent Rasier (Université catholique de Louvain), Contrastief prosodieonderzoek Nederlands-Frans. 11u45: Julien Perrez (Facultés Universitaires Saint-Louis), Connectieven in het Nederlands van Franstaligen. 12u15-14u15: lunch 14u15: Ludo Beheydt (Université catholique de Louvain), De rol van de moedertaal in het immersieonderwijs. 14u45: Elisabeth van der Linden (Universiteit van Amsterdam), De vroege verwerving van de woordvolgorde in het Nederlands en in het Frans. 15u15: Jean-Pierre Colson (Institut Libre Marie Haps & Université catholique de Louvain), Contrastieve fraseologie Nederlands-Frans. 15u45: koffiepauze 16u15: Timothy Colleman (Universiteit Gent), Contragram: het valentiewoordenboek. 16u45: William Van Belle & Béatrice Lamiroy (Katholieke Universiteit Leuven), De Nederlandse Grammatica voor Franstaligen. 17u15: Philippe Hiligsmann (Université catholique de Louvain & KANTL), Het nut van (contrastief) grammaticaonderwijs in vreemdetaalverwerving. 17u45: Conclusie 18u: Receptie

Meer informatie: stuur een mailtje naar [email protected]. Inschrijving via [email protected]


12

Fagel Symposium Trinity College, Dublin 4th – 6th September 2008

We write to invite you to a symposium on the Fagel Collection, which is housed in the Old Library of Trinity College, Dublin. In 1802, at the height of the Napoleonic War, Hendrik Fagel, Greffier of Holland, was effectively exiled in London, where reduced circumstances eventually forced him to sell the family library. Christie’s prepared and circulated an auction catalogue, but Trinity College, Dublin, put in a preemptive bid and acquired the entire collection before the auction took place. At a stroke the holdings of the College library were increased by 40%, from 50 000 to 70 000 volumes. Today the overwhelming proportion of Fagel’s books, pamphlets and maps remains on shelf as a discrete collection in the East Pavilion of the magnificent Old Library. Representing the intellectual and social interests of a wealthy and distinguished Dutch family over a period of some 200 years, the collection also transformed the content of a university library that had until then been dominated by theology. Published in the principal languages of Europe, the newly acquired holdings were particularly strong in such areas as history, politics, law, belles lettres, geography, cartography (everything from cosmography to manuscript plans of dyke systems), natural history and philosophy. The scale of the acquisition is impressive by any standards: lot 7593 was ‘A Collection of Historical and Political tracts, in Number upwards of 10,000’ and lot 9061 ‘A fine Collection of Maps and Plans, in Number about 2000’. However, the existence of the Fagel collection is virtually unknown outside Dublin and the research potential of these resources has been little exploited. Indeed, over the years the overall funding of the library has been such that a substantial proportion of the holdings has not even been properly catalogued. It is in order to help remedy this situation that the above symposium will be held. Its immediate purpose is to bring together a number of academics and librarians, who are working either on the history of the book or in any of the fields mentioned above (and others), to discuss the collection. Some of them will already have first-hand knowledge of the collection and its value; others will perhaps hear of it for the first time from this letter, but will welcome the chance to find out about it. For further information (call for papers, application form, accommodation, costs etc.): http://www.tcd.ie/longroomhub/calls/


13

Grenzeloos

Eerste Graduate Conference voor Letterkundige Neerlandici 18 t/m 20 september 2008 te Utrecht Call for papers Neerlandistiek is klein, maar niet beperkt. De grenzen staan open. Taalbarrières, landsgrenzen en scheidingen tussen vakgebieden worden door neerlandici overschreden. Alleen met dit onbegrensde karakter kan neerlandistiek ook onbegrensd bestaan. Grenzeloos, Eerste Graduate Conference voor Letterkundige Neerlandici wil ook de grens tussen PhD’s en (Re)Ma studenten open zetten. Beiden vallen onder de noemer graduate student en zij hebben meer gemeenschappelijk dan zij op dit moment in de praktijk ervaren. PhD’s, (Re)Ma studenten en onlangs afgestudeerden met PhD ambitie worden hierbij opgeroepen voorstellen voor lezingen in te dienen gebaseerd op recent, origineel, eigen onderzoek. Het accent kan hierbij worden gelegd op grensoverschrijdende elementen in het onderzoek. De Graduate Conference zal plaatsvinden van 18 tot en met 20 september 2008 te Utecht. Voorstellen voor lezingen (maximaal 300 woorden) dienen samen met een kort CV (alleen de universitaire levensloop) tot uiterlijk 19 mei te worden gestuurd naar: [email protected]. Vragen en opmerkingen over het congres kunnen ook naar dit adres worden verzonden. Meer informatie is beschikbaar op de website: www.let.uu.nl/grenzeloos. Comité van aanbeveling Prof. dr. Geert Buelens (Universiteit Utrecht) Prof. dr. Ralf Grüttemeier (Universität Oldenburg) Prof. dr. Maria Leuker (Universität Köln) Prof. dr. Thomas Vaessens (Universiteit van Amsterdam) Prof. dr. Veerle Fraeters (Universiteit Antwerpen)


14

Literatuur in Nederland en Vlaanderen tijdens de jaren dertig

Colloquium Antwerpen, 15-17 oktober 2008 Call for papers De Wetenschappelijke Onderzoeksgemeenschap ‘Literatuur, literatuuropvattingen, literatuurwetenschap: interactie en conflict’ – kortweg Olith – organiseert in samenwerking met de Universiteit Antwerpen en het AMVC-Letterenhuis een colloquium over de literatuur in Nederland en Vlaanderen tijdens de jaren dertig. De centrale thema’s zijn ‘Stad en land’, ‘Zaken en letteren’ en ‘Burgers en dichters’. Wij nodigen neerlandici en literatuurwetenschappers uit binnen- en buitenland uit om een voorstel in te dienen voor een lezing die op basis van nieuw onderzoek reflecteert op een van deze onderwerpen. Daarbij is ruimte voor de literatuur in Nederland en Vlaanderen in de breedste zin: zowel de canon als wat daarbuiten valt; proza en poëzie, fictie en non-fictie; zowel oorspronkelijk Nederlandstalig werk als de receptie van anderstalige literatuur. Wel dienen de lezingen zich nadrukkelijk te concentreren op verschijnselen uit de periode 19301939. Voorstellen voor bijdragen (duur: 20 minuten) omvatten de titel van de lezing, een samenvatting van 300 à 500 woorden en een beknopt CV. De voorstellen dienen voor 15 maart 2008 via e-mail gericht te worden aan Koen Rymenants ([email protected]). Voor meer informatie en de volledige tekst van de call for papers, zie de website van Olith: http://www.ned.univie.ac.at/researchOlith/CMS/Activiteiten/Nieuws/.

Zie ook www.ivnnl.com > Congressen voor een volledig en actueel overzicht


15

Digitaal

Lancering vernieuwde BNTL De lancering van de vernieuwde BNTL is vastgesteld voor week 17 van 2008, dus in de week van 2125 april. Op die dag wordt de BNTL voor iedereen opengesteld voor zoekvragen. Later in het jaar zullen de mogelijkheden voor het zelf invoeren van titels beschikbaar worden gesteld. Dr. Karina van Dalen-Oskam head of Department e-Research Huygens Instituut www.huygensinstituut.knaw.nl tel. ++31-70-331-5875 fax ++31-70-382-0546

Drs. Elly Kamp Huygens Instituut Postbus 90754, 2509 LT Den Haag tel. 070-3315878, fax 070-3820546 e-mail: [email protected] www.huygensinstituut.knaw.nl

Onze Taal digitaal Sinds kort verschijnt het tijdschrift Onze Taal ook in digitale vorm: als e-paper. De digitale versie heeft enkele extra’s zoals filmpjes en geluidsbestanden. Het januarinummer is online kosteloos te bekijken: http://nieuwsbrief.taalpost.nl/r/tp.plx?2391-748

Gratis colleges taalwetenschap Vooral Amerikaanse universiteiten gaan er steeds vaker toe over om video-opnames van colleges en lezingen via internet openbaar te maken. Zo kun je vanaf je computer de beroemdste taalwetenschappers ter wereld aan het werk zien. Dit najaar komt er aan de universiteit van Harvard bijvoorbeeld een leesgroep bijeen die bestudeert in hoeverre betekenis van taal een zaak is die zich puur binnen de menselijke geest afspeelt; die groep heeft tot nu toe de beroemde geleerden Noam Chomsky, Hilary Putnam en Ray Jackendoff op bezoek gehad, en hun lezingen staan online. Ook in Europa gebeurt er overigens wel iets op dit gebied. Zo biedt de École Normale Supérieure in Parijs een webpagina aan met een groot aantal video- en audio-opnamen van gastcolleges die Europese en Amerikaanse taalkundigen er de afgelopen jaren hebben gegeven, soms in het Frans en soms in het Engels. Leesgroep Internalist Explorations, Harvard: http://nieuwsbrief.taalpost.nl/r/tp.plx?2305-732 École Normale Supérieure: http://nieuwsbrief.taalpost.nl/r/tp.plx?2306-732 (Overgenomen uit Taalpost 732, 5 december 2007)


16

Van de IVN

Van de voorzitter Onderhoud met de NTU Op 7 december van het vorige jaar heeft een delegatie van het bestuur tijdens een werklunch uitgebreid gesproken met de algemeen secretaris van de NTU en de ambtenaar die verantwoordelijk is voor de subsidiëring van de neerlandistiek buiten de Lage Landen. Er stonden drie punten op de agenda: 1. de begroting-2008; 2. de missies van de NTU en de IVN; 3. de subsidiëringstechniek in de toekomst. Het gesprek vond plaats in het prachtige, statige pand van de NTU aan de Lange Voorhout. We hadden een onderhoud met veel cijfers en uitwisseling van standpunten. Al snel werden we het eens over de noodzaak om voor de periode na 2008 te werken met wat men wel een ‘projectieve begroting’ noemt: een begroting voor een langere periode, bijvoorbeeld vijf jaar, waarin activiteiten en projecten in hun samenhang worden begroot met een duidelijk overzicht van de relatie tussen ‘overhead-kosten’ en ‘producten’. Omdat een en ander niet in een paar weken te realiseren is – en zeker niet voor een vrijwilligersorganisatie met een klein bureau zoals de IVN – is de begroting oude stijl voor het jaar 2008 in deze vorm door de NTU goedgekeurd. Ook hebben we een kleine reservering mogen maken voor een fonds ten behoeve van personele bezetting van ons bureau in de verdere toekomst. Aan de twee andere punten kwamen we nauwelijks toe. Wel werd gezamenlijk vastgesteld dat er over een weer verschillende visies bestaan op elkaars missie. Ook werd door de NTU benadrukt dat een gesprek over een mogelijk andere subsidiëringstechniek in de toekomst niet mag worden uitgelegd als kritiek op bestedingen tot nu toe. Ik vermeld dit laatste graag met nadruk om mogelijke onrust in het veld bij voorbaat weg te nemen. Helaas moesten we de lunch op tijd beëindigen om onze buitenlandse delegatieleden de gelegenheid te geven nog op tijd Schiphol te bereiken of anderszins die in Vlaanderen thuis te geraken. De bedoeling is dat we in de maand februari verder praten over onze missies en de subsidiëringstechniek in de toekom st. En ‘ergens in de lente’ zullen we een eerste concept van een projectieve begroting voorleggen. Zodra er meer nieuws is, hoort u van mij. Jan Renkema


17

Berichten van buiten de muren

Midden- en Oost-Europa Polen Leerstoel Nederlands in Lublin In 1977 werd het Centrum voor Nederlandse Taal en Cultuur (CNTC) aan de Katholieke Universiteit van Lublin (Polen) door Prof. M. Kaczmarkowski opgericht. Het CNTC bracht door middel van diverse activiteiten reeds van bij haar ontstaan Nederland en Vlaanderen dichter bij Polen. Naast facultatieve cursussen Nederlands taal op verschillende niveaus groeide het bibliotheekaanbod met Nederlandse literatuur, cultuur en taalkunde. Jaarlijks wordt het examen voor het certificaat Nederlands als vreemde taal georganiseerd, studenten krijgen informatie over taalcurssen in Nederland en Vlaanderen, studenten kunnen vrijblijvend kennismaken met de Vlaams-Nederlandse film en muziekwereld, jaarlijks worden gastprekers uit het Nederlandse taalgebied verwelkomd. Prof. Kaczmarkowski had reeds vanaf de oprichting de doelstelling voor ogen om het CNTC te doen evolueren in de richting van een echte leerstoel Nederlands. Helaas moest hij wegens gezondheidsredenen een stap terug doen. Hij overleed in 2003. In 2007 werd het dertigjarig bestaan van het CNTC gevierd met een uitgebreid driedaags programma. Dit jubileum was tegelijkertijd een eerbetoon aan prof. Kaczmarkowski en de officiele aankondiging van de realisatie van zijn grote ideaal, namelijk de oprichting van een leerstoel Nederlands aan de Katholieke Universiteit van Lublin (KUL). In dit academiejaar 2007-2008 wordt Nederlands als hoofdvak (tweede taal) aangeboden aan de studenten anglistiek. Een tachtigtal studenten blijken voldoende warm te zijn gemaakt om deze keuze te maken. Vanaf volgend academiejaar wordt Nederlands als hoofdvak aangeboden (met Engels als minor of tweede taal). Deze snelle ontwikkeling is slechts mogelijk gemaakt door een nauwe samenwerking tussen KUL (Lublin) en KUL (Leuven). In het kader van deze overeenkomst werd prof. K. Jaspaert aangesteld als hoofddocent en academisch verantwoordelijke. Vandaag heeft het CNTC in Lublin (http://www.kul.lublin.pl/1994) drie grote doelstellingen: Het organiseren van een degelijke Nederlandse taalopleiding. Het aanbieden van een gevarieerd Vlaams-Nederlands cultureel programma. Bedrijven en studenten Nederlands met elkaar in contact brengen. Op deze manier wil het CNTC de academische, culturele en economische wereld dichter bij elkaar brengen. Rinaldo Neels


18

Warschau (en Krakau)

Marcin Polkowski, docent Nederlands bij de Vakgroep neerlandistiek, Universiteit van Warschau, is op 5 juli 2007 gepromoveerd aan de Jagiellonenuniversiteit in Krakau. Zijn Engelstalige proefschrift onder de titel ‘The Themes and Motif s of European Love Poetry in Sonnets from Pieter Corneliszoon Hooft's Emblemata Amatoria (1611)’ is tot stand gekomen onder leiding van professor Andrzej Borowski, een Poolse literatuurwetenschapper en autoriteit op het gebied van renaissanceliteratuur.

Het onderzoek bestaat uit een gedetailleerde analyse van de renaissancistische topoi uit de gedichten van P.C. Hooft in de bundel Emblemata Amatoria tegen de achtergrond van de Europese (met name Franse, Italiaanse en Engelse) poëzie van de zestiende en zeventiende eeuw. In het proefschrift wordt ook ruime aandacht besteed aan de imitatio-problematiek in Hoofts vroegste sonnetten en de ontwikkeling van het sonnet als 'de dichtvorm bij uitstek van de renaissance' in de Nederlanden in de tweede helft van de zestiende en de eerste decennia van de zeventiende eeuw. Agnieszka Smiertka

Publicaties uit Wroclaw Irena Barbara Kalla, Programy romantyzmu w Niderlandach. Wydawnictwo Uniwersytetu Wroclawskiego, Wroclaw 2007. In Programy romantyzmu w Niderlandach [Programma’s van de romantiek in de Lage Landen] worden minder bekende Nederlandse kritisch-literaire teksten uit de periode 1814-1839 gepresenteerd. Het boek laat zien hoe de noordelijke Nederlanden deelnamen aan de Europese beweging. Zoals elders, werden literatoren en critici ook in de Lage Landen geconfronteerd met de crisis van normen die sinds eeuwen als wet golden (theorieën over schoonheid, regels van Boileau en Batteux). Ze probeerden een houding te vinden tegenover het nieuwe, romantische concept van de kunst. In het boek wordt onderzocht hoe de begrippen ‘dichter’, dichtkunst’, ‘poëzie’, ‘verbeelding’, ‘gevoel’, ‘smaak’, ‘oordeel’ en ‘genie’ in het literaire bewustzijn van die tijd functioneerden. De overwegingen betreffen de hiërarchie van deze categorieën, hun onderlinge verhoudingen en hun rol in het scheppingsproces. Dr. Irena Barbara Kalla is adjunct aan de Erasmus-Leestoel voor Nederlandse Filologie aan de Universiteit van Wroclaw (Polen), onderzoeker in literaire kritiek, jeugdliteratuur en moderne Nederlandse poëzie. In 2007 gaf ze (samen met dr. Bozena Czarnecka) een bundel opstellen uit van neerlandici uit Midden- en Oost-Europa Volwassen worden.


19

Cultuurverschijnsel en literair motief . Momenteel bereidt ze, met steun van het Poolse Ministerie van Onderwijs, haar habilitationsschrift voor over het thema ‘Ruimte en identiteit. Huis als thema en motief in de Nederlandse poëzie na 1945’. Stefan Kiedron, Christian Hofman von Hofmanswaldau und seine ‘niederländische Welt’. Wroclaw: Oficyna Wydawnicza Atut – Wroclawskie Wydawnictwo Oswiatowe / Dresden: Neisse Verlag 2007. Christian Hofman von Hofmanswaldau (1616-1679) wordt in het algemeen als een galante ‘Italiaanse’ dichter gezien. Aan zijn Nederlandse connecties werd tot nu toe maar weinig aandacht geschonken. Hij werd enkel beschreven als een van de vele Silezische dichters die in de Nederlanden gestudeerd hebben en de Nederlandse cultuur hebben leren kennen. In deze context werd hij door de andere dichters als het ware ‘in de schaduw gezet’. Met dit boek treedt Hofmanswaldau uit deze schaduw. Stefan Kiedron, de Wroclawse germanist en neerlandist, laat een ander gezicht zien van de dichter die tevens in de ‘Nederlandse wereld’ in Silezië actief was. Prof. Stefan Kiedron is hoofd van de Leerstoel voor Nederlandse Filologie aan de Universiteit Wroclaw (Polen), tevens hoofd van de Afdeling voor Oudere Nederlandse Letterkunde aldaar, lid van het dagelijks bestuur van de IVN (als vertegenwoordiger van Midden- en Oost-Europa), hoofdredacteur van het tijdschrift ‘Neerlandica Wratislaviensia’. In zijn onderzoek staat de Nederlandse, maar ook de Duitse en de Poolse literatuur en cultuur van de renaissance centraal; ook vroegere en latere tijden (de middeleeuwen, de verlichting en de romantiek) hebben zijn interesse. Barbara Kalla

Verenigd Koninkrijk Wie buiten de muren Nederlands doceert, weet dat je geen gelegenheid mag laten lopen om de aandacht op je vak te vestigen. In 2008 gaan we in het Verenigd Koninkrijk dan ook behoorlijk aan de weg timmeren. De tweejaarlijkse conferentie van de Association for Low Countries Studies in the UK and Ireland zit er nog maar net op of we bereiden ons al voor op de ALCS Student Days die ook in Nottingham plaatsvinden. De ALCS ziet het als een van haar taken om bij te dragen aan het werven en enthousiasmeren van studenten Nederlands, en de Student Days zijn daarvoor het middel bij uitstek. Gedurende een dikke 24 uur brengen we zoveel mogelijk studenten Nederlands in Groot-Brittannië en Ierland bij elkaar en proberen we ze te laten zien dat Nederlands een boeiend vakgebied is dat bovendien ook om economische redenen interessant kan zijn. Engelse moedertaalsprekers met goede kennis van het Nederlands zijn momenteel immers erg gewild. IVN-krant |nr. 1 | februari 2008 |13e jaargang | www.ivnnl.com

20

Naast een cultureel programma met workshops georganiseerd door Passionate biedt een aantal werkgevers van binnen en buiten het Verenigd Koninkrijk een vertaalworkshop aan. Wij rekenen op ongeveer honderd deelnemers. 2008 wordt een feestelijk jaar, althans in Sheffield. Het is dit jaar zestig jaar geleden dat Nederlands als keuzevak werd ingevoerd binnen de vakgroep Duits en er is in die zestig jaar veel gebeurd. German werd Germanic Studies en wat ooit begon als een enkele taalcursus is uitgegroeid tot een belangrijke pijler in de vertegenwoordiging van de Nederlandse taal en cultuur op universitair niveau in het noorden van Engeland. En dat gaan we vieren. Allereerst lanceren we een nieuwe – en voor Engeland unieke – studierichting: History with Dutch. Dit is een vierjarige Bachelors opleiding waarbij de student voor tweederde geschiedenis en voor een derde Nederlandse vakken volgt. Het hele derde studiejaar wordt bij een vakgroep geschiedenis aan een Nederlandstalige universiteit doorgebracht. Naar hetzelfde model bieden we momenteel German with Dutch en French with Dutch aan. Daarnaast komen voor de volgende activiteiten de feestneuzen uit de kast: verspreid door het jubileumjaar een reeks lezingen met een literair of cultureel/historisch onderwerp voor studenten en belangstellenden, een tweedaagse taalkundige workshop op 12 en 13 september met de titel A Germanic Sandwich: Dutch between English and German en ten slotte een feestelijke dag ter afsluiting van het jubileumjaar voor genodigden, collega’s, studenten en alumni op 1 november 2008.

A Germanic Sandwich...

Vanuit Dublin zijn de berichten gemengd. Het trieste nieuws is dat Trinity College gedwongen is de studierichting Germanic Languages te beëindigen. Aanhoudende financiële problemen en een gebrek aan studenten heeft ertoe geleid dat er na dit jaar geen nieuwe eerstejaars meer zullen beginnen. Dit betekent dat in Ierland Nederlands niet meer als hoofdvak gestudeerd kan worden. Als keuzevak blijft het voorlopig wel gehandhaafd. Maar Trinity College laat ook zien dat financiële nood soms mooie dingen kan opleveren. Aan het begin van de negentiende eeuw zag Hendrik Fagel – die de Staten Generaal vertegenwoordigde in Londen – zich uit geldgebrek gedwongen de familiebibliotheek te verkopen. De uitgebreide collectie boeken, pamfletten en kaarten werd opgekocht door Trinity College. Van 4-6 september 2008 organiseren Tim Jackson en Martine van Berlo het Fagel symposium met de bedoeling deze historische bron onder de aandacht van een breder publiek te brengen. De website van de conferentie is http://www.tcd.ie/longroomhub/calls/ (zie ook rubriek Congressen, colloquia en symposia, pp. 11-14) Henriette Louwerse


21

Berichten van binnen de muren

Breng uw stem uit: Lofprijs en Sofprijs 2007 Via de website van de Stichting Nederlands kunt u stemmen op kandidaten voor de Lof- en de Sofprijs van 2007. De Lofprijs is bestemd voor mensen die zich bijzonder hebben ingezet voor de Nederlandse taal, de Sofprijs voor degenen die opmerkelijk contraproductief waren op dit vlak. Interessante kandidaten: Jozef Deleu, het Meertens Instituut en de Nederlandse minister-president die overigens ook kandidaat is voor de Sofprijs (hij opende het academisch jaar in Wageningen in het Engels!). U kunt stemmen tot 9 februari 2008, 24.00 uur via http://nieuwsbrief.taalpost.nl/r/tp.plx?2390-747

Expertisecentrum Literair Vertalen 2008-2012 Universiteit Utrecht en Lessius Hogeschool Antwerpen

Het Steunpunt Literair Vertalen gaat in de periode 2008-2012 verder onder de naam Expertisecentrum Literair Vertalen. De Taalunie heeft het project voor vijf jaar toegewezen aan een samenwerkingsband van de Universiteit Utrecht en de Lessius Hogeschool Antwerpen. Dit samenwerkingsverband van de huidige beheerders van het Steunpunt Literair Vertalen kwam als beste kandidaat uit de bus bij een aanbestedingsprocedure volgens de Dienstenrichtlijn van de Europese Unie. De aanbestedingsprocedure was nodig vanwege de omvang van de opdracht: totaal 1,2 miljoen euro in vijf jaar. Het expertisecentrum zorgt net als het huidige Steunpunt Literair Vertalen voor opleiding en expertisebevordering van literair vertalers. Het gaat om vertalers die buitenlands werk in het Nederlands vertalen, maar ook andersom. Het centrum organiseert cursussen en workshops en biedt daarnaast deskundigheidsbevordering op maat. Zo kan het aan een beginnende literaire vertaler een ervaren vertaler als mentor toewijzen of een beurs verstrekken voor een opleiding elders. Verder verzamelt het centrum expertise over de didactiek van het literair vertalen voor de informatie van andere opleidingsinstituten op het gebied van taal, letteren en/of vertalen. Voor meer informatie over de activiteiten van het expertisecentrum zie: www.literairvertalen.org Het centrum zal de komende jaren sterker inzetten op de verspreiding van expertise in het opleiden van de literair vertalers onder opleidingen in binnen- en buitenland, samenwerking met het vertalers en uitgeversveld en op samenwerking tussen Nederlandse en Vlaamse vertalers. Voordat het centrum een programma opstelt zal het daarom eerst en intensieve gespreksronde hebben met vertegenwoordigers van opleidingen en organisaties van IVN-krant |nr. 1 | februari 2008 |13e jaargang | www.ivnnl.com

22

uitgevers en literair vertalers in binnen- en buitenland. Het centrum heeft de eerste maanden van 2008 daarvoor gereserveerd. Voor meer informatie: Nederlandse Taalunie, Karlijn Piek, e-mail: [email protected] of telefoon: + 31 70 346 95 48 of Expertisecentrum Literair Vertalen, Gea Schelhaas, e-mail: [email protected], telefoon: + 31 30 253 60 26. (Overgenomen uit een persbericht Nederlandse Taalunie, 14 december 2007)

Masterprogramma Nederlandse Cultuur aan de Universiteit van Groningen

Op 1 september 2005 is aan de Groningse Universiteit een nieuw Mastersprogramma van start gegaan: het programma Nederlandse Cultuur. Dit programma is ontwikkeld voor buitenlandse studenten en voor Nederlandse studenten die op BA-niveau Nederlands hebben gestudeerd. Het is een internationaal programma, maar de colleges worden in het Nederlands gegeven. Doel van het programma is studenten op te leiden tot specialisten in de Nederlandse cultuur die interdisciplinair geschoold zijn in literatuur, taal, beeldende kunst, ideeën, mentaliteit en gedragspatronen van de Nederlandse samenleving van vroeger en nu. Dit Masterprogramma concentreert zich nadrukkelijk niet alleen op de Nederlandse taal en letterkunde. Het wil juist verschillende facetten van de Nederlandse cultuur in hun samenhang belichten: Nederlandse taal, letterkunde, beeldende kunst en cultuurgeschiedenis. Tot die cultuur behoren niet alleen de romans van Harry Mulisch, de schilderijen van Rembrandt en het paleis op de Dam, maar ook het poldermodel, de meertaligheid, het Nederlandse zelfbeeld, de Nederlandse omgang met de multiculturele samenleving en nog veel meer. Aan al deze verschillende kanten van wat wij de ‘Nederlandse cultuur’ noemen wordt in de colleges aandacht besteed.

Welke soorten Nederlands

Het gaat daarin dan bijvoorbeeld om vragen als: Welke relaties onderhielden de schilderkunst en de literatuur in de Gouden Eeuw met elkaar? Wat is het belang van de schilder Van Gogh niet alleen voor de ontwikkeling van de internationale moderne schilderkunst, maar ook voor het beeld van de kunstenaar bij schrijvers en schilders aan het begin van de twintigste eeuw? Wat is de impact geweest (ook in de literatuur) van het Nederlandse koloniale beleid in Oost- en West-Indië? Wat zijn de effecten van de multiculturele kleur van de huidige Nederlandse cultuur? Hoe komt het dat de Nederlandse samenleving zo lang het image heeft (gehad) tolerant te zijn? Welke soorten Nederlands worden er op dit moment allemaal in Nederland gesproken?

worden er allemaal in Nederland gesproken?


23

Wij hopen het komende cursusjaar veel studenten uit allerlei landen, binnen en buiten Europa, in Groningen te kunnen verwelkomen en beloven ze een inspirerend en leerzaam jaar temidden van een groep gelijkgestemde en enthousiaste medestudenten uit Nederland en de rest van de wereld. Voor verdere inlichtingen over het programma kunnen geïnteresseerden zich wenden tot de coördinatoren van het programma: Dr. E.M.A. van Boven, [email protected], tel. 003150363 5804. Dr. M.G. Kemperink, [email protected], tel. 003150363 5869

Dag van de bibliofilie Op zaterdag 16 februari om 14u30 zijn alle geïnteresseerden welkom in het antiquariaat van De Slegte, Wapper 5 te Antwerpen, waar het nieuwe themanummer van het Kunsttijdschrift Vlaanderen ‘Hedendaagse drukgrafiek in Vlaanderen’ aan pers en publiek voorgesteld zal worden. Dit in het kader van een Dag van de bibliofilie’.

14.30 uur • verwelkoming door Kris Landuyt, zaakvoerder De Slegte Antwerpen Wapper, Hoofd Antiquariaat De Slegte België. • voorstelling van het Kunsttijdschrift Vlaanderen door Julien Vermeulen, hoofdredacteur • voorstelling van het themanummer met speciale aandacht voor een overzicht van het bibliofiele boek in Vlaanderen van 2000 tot heden , door Patrick Auwelaert, medesamensteller van het nummer. 15.30 uur • voorstelling van de nieuwe uitgave van De Carbolineum Pers: “J.H. Leopold Brieven aan F. Schmidt-Degener “ • voorstelling van Tom Lanoyes nieuwste bibliofiele uitgave: “Schermutseling”, een realisatie van Handboekbinderij De Pers Antwerpen Gedurende gans de dag is er gelegenheid tot het bekijken van de gelegenheidstentoonstelling ‘De Carbolineum Pers’. In het luxeantiquariaat toont Boris Rousseeuw de hoogtepunten die in de loop van bijna twintig jaar van zijn pers rolden. Om het feest compleet te maken, loopt er gedurende gans deze dag, van ’s ochtends 9.30 tot ’s avonds 18.00 uur, een speciale kortingsactie: 10 % op alle bibliofiele boeken op het vlak van kunst en literatuur: eerste uitgaven, gesigneerde exemplaren, bijzondere drukken.


24

Bericht uit Woubrugge en Leiden

Februari, de maand dat ik 60 word. Het is even wennen die 6 daar zo prominent vooraan. Er zijn een heleboel instanties die het al blijken te weten dat ik tot de categorie jongbejaarden toetreed: ik krijg post over seniorentijdschriften en aangepaste verzekeringen (geen kraamhulp meer), de Nederlandse Spoorwegen liet me al in november weten dat mijn dalurenkaart in 2008 seniorenvoordeel gaat bieden - op een toon alsof ik de staatsloterij had gewonnen – en, last but not lea st, word ik door de seniorenafdeling van gymnastiekvereniging Kwiek en Lenig uitgenodigd om mee te gaan doen aan het koersballen in de plaatselijke sporthal. Ik voel me Miss Piggy: ‘Moi?’ In mijn vorige Bericht schreef ik over de vogeltrek naar het zuiden. Nu zie ik de eerste groepen vogels alweer in omgekeerde richting langsvliegen. Een mooi plaatje levert een zuidwaarts koersend klm-toestel op dat een vlucht trekvogels kruist die in tegenovergestelde richting vliegt. Uit een schoolboekje meen ik mij te herinneren dat bijvoorbeeld ganzen zich in een v-formatie verplaatsen. De formaties die ik vandaag zie langsvliegen kan ik alleen met een flinke dosis goede wil vergelijken met een V. Ze doen me nog het meest denken aan een oud spelletje waarbij je behoedzaam een kaart bewoog waarop met een paar lijnen een gezicht was getekend. Het gezicht was niet compleet, een deel bestond uit een kettinkje dat aan de ene kant op voorhoofdhoogte was bevestigd en aan de andere kant aan de nek. Als je de kaart bewoog, ontstond er een gezicht dat vaak aanleiding gaf tot hilariteit: geen kin of een rare neus. Zou dat spelletje nog bestaan, of hoort dit bij de herinneringen van een zestigjarige? Marja Kristel


25

Colofon De IVN-krant is een uitgave van de Internationale Vereniging voor Neerlandistiek Van Dorthstraat 6 2481 XV Woubrugge, Nederland tel. ++ (31) 172 518 243, fax ++ (31) 172 519 925 e-mail [email protected] website www.ivnnl.com (Dinsdag, woensdag en donderdag bereikbaar via de Universiteit Leiden (Nederlands/Dutch Studies), tel. + 31 71 527 2110; [email protected]). Eindredactie: Marja Kristel Correspondenten: Mona Arfs (Noord-Europa), Antoinet Brink (Zuid-Europa), Eliza Gustinelly en Yanna Parengkuan (Indonesië), Stefan Kiedron (Midden- en Oost-Europa), met de volgende lokale verslaggevers: Rinaldo Neels (Lublin), Agnieszka Smiertka (Warschau), Babara Kalla (Wroclaw); Henriette Louwerse (Verenigd Koninkrijk), Lut Missinne (Duitsland), Guy Janssens (Franstalig België), Laurent Réguer (Frankrijk). Deadline kopij voor de volgende editie: 31 maart 2008. De IVN-krant verschijnt vijf tot zes maal per jaar in een elektronische editie. Voorgaande nummers, vanaf jaargang 7 (2002), zijn in te zien via www.ivnnl.com, klik door naar IVN-krant. Wilt u de IVN-krant niet meer ontvangen? Het is voldoende om een e-mail met die boodschap te sturen naar [email protected].


26

IVN-krant. Inhoud. Nr. 1 februari e jaargang Nieuwsbrief Internationale Vereniging voor Neerlandistiek

Recommend Documents