isoleren én Absorberen Ademend AlternAtief superstil en stootvast thema nummer isolatie een uitgave van het technisch Bureau afbouw

een uitgave van het technisch Bureau afBouw

77e jaargang nr. 5 2015, oktober, verschijnt 1x in de twee maanden. Informatie over: afbouw en afwerking in de nieuwbouw, renovatie en restauratie.

thema nummer isolatie

isoleren én Absorberen Ademend AlternAtief superstil en stootvAst

mb05_cover.indd 1

12-10-15 10:24

PUURkleur is de Nederlandse importeur van de decoratieve verven en stucco’s van de gerenommeerde Italiaanse producent Giorgio Graesan. Wij voeren een uitgebreid pakket producten met eindeloze creatieve mogelijkheden. Benieuwd naar wat we voor elkaar kunnen betekenen? Neem contact op!

PUURkleur Jachthavenweg 9 | 5928 NT Venlo | 077 464 0088 [email protected] | www.puurkleur.com

Mebest.indd 1

09-10-15 09:43

Blijven ademhalen Door: Foto:

Jan Willem Kommer Henk van der Veen

Een héle Mebest hebben we voor u gewijd aan isolatie. Omdat isoleren belangrijk is, en van steeds groter belang wordt. Akoestische isolatie is relevant omdat we met heel veel mensen heel dicht op elkaar wonen en daardoor behoorlijk wat geluidslast van elkaar kunnen hebben. Rekening houden met elkaar, daar zijn we niet zo heel erg goed in, dus komen er regels. Die gaan dan niet eens zozeer over hoeveel herrie we mogen maken, maar over hoe de bouwbranche ervoor moet zorgen dat we elkaar niet teveel hinderen. En dan is er ook thermische isolatie. Dat dient een hoger doel, namelijk onze planeet. Daar gaat het niet zo goed meer mee als een paar duizend jaar geleden. We zijn met velen, gebruiken de natuurlijke grondstoffen sneller dan de aarde ze kan aanmaken en met wat we gebruiken zorgen we er ook nog eens voor de aarde steeds minder kan produceren én dat onze leefomgeving ongezonder wordt. Als het een bedrijf was dan zouden we al een poosje failliet zijn. Maar door woningen en bedrijfsgebouwen beter te isoleren doen we ook wat goed. We hoeven minder brandstof te gebruiken en we stoten minder schadelijke stoffen uit. Helaas blijkt er ook aan deze medaille een andere kant te zitten. Wanneer je gebouwen zó goed isoleert dat er geen kiertje is waardoor warmte kan ontsnappen en geen gaatje waardoor kou naar binnen kan, dan betekent dat ook dat vervuilde binnenlucht niet naar buiten gaat en er geen verse buitenlucht naar binnen komt. Voor de gezondheid van mensen is dat niet bevorderlijk; ze worden er ziek van, zo hebben we ervaren. Luchtverversingssystemen bieden uitkomst. Tenminste, dat zouden ze moeten doen. Maar die installaties bleken niet altijd even effectief. Heel veel verder dan wat lucht binnen de binnenruimte verplaatsen kwamen ze vaak niet. En soms maakten ze de lucht zelfs vuiler, wat weer gezondheidsklachten opleverde. Zeer zeker zijn er zaken verbeterd sinds Vathorst, maar nog altijd blijkt het uitermate lastig om de kwaliteit van de binnenlucht echt goed te krijgen. Gelukkig is daar dan Moeder Natuur zelf. Als een echte moeder, die onze goed bedoelde pogingen aandoenlijk vindt, schiet ze ons te hulp. Met planten. Die blijken prima in staat om veel van de schadelijke vluchtige organische stoffen in een ruimte te neutraliseren. Met zulke hulp aan hun zijde kunnen klimaatinstallaties de klus prima klaren. Op een laag pitje zelfs. Dat is mooi, want mechanische lucht- en klimaatbeheersing kost energie, en daar wilden we nu juist zo min mogelijk van gebruiken.

MEBEST

mb05_voorwoord.indd 3

oktober 2015

3

12-10-15 10:25

Informatie over Afbouw en afwerking in de nieuwbouw, renovatie en restauratie. 77e jaargang nr. 5 2015, oktober

In dit nummer De warme jas zit aan de binnenkant Isoleren is belangrijk, maar het behoud van cultureel erfgoed ook. Als twee belangen elkaar lijken te buiten, dan zijn er gelukkig altijd oplossingen die zowel kool als geit sparen. In Apeldoorn is daar een mooi voorbeeld van te vinden; een monumentale villa met ademende binnengevelisolatie. Pagina 16

Muisstille leslokalen in Assen Wanneer je als school de onderwijslat hoog legt, dan wil je dat de leeromgeving daar op aansluit. Dat is precies wat de nieuwe Quintus-locatie van het Dr. Nassauacollege in Assen doet. Licht, ruim, stimulerend en met zeer goede geluidsen thermische isolatie. Pagina 28

een uitgave van het technisch Bureau afBouw

77e jaargang nr. 5 2015, oktober, verschijnt 1x in de twee maanden. Informatie over: afbouw en afwerking in de nieuwbouw, renovatie en restauratie.

Coverfotografie Gemaakt door Michael van Oosten bij Continental Banden Groep B.V.

thema nummer isolatie

Isolatie en absorptie in optima forma isoleren én Absorberen Ademend AlternAtief superstil en stootvAst

4 Mebest

mb05_inhoud.indd 4

Productie, transport en kantoor in één pand, pal langs de snelweg; dan is geluidsisolatie wel een issue. In het vernieuwde gebouw van Continental Banden Groep is daar met zeer veel zorg mee omgegaan. Doos-in-doos-constructies én een plafond dat geluid zowel absorbeert als isoleert zorgen voor een aangenaam rustige werkomgeving. Pagina 6

oktober 2015

12-10-15 10:26

en verder... 12

Vloeren en contactgeluid: een kwestie van goed opletten

23

Scheidingswanden en luchtgeluidisolatie: meten geeft zekerheid

35

Buitengevelisolatie: niet meer weg te denken

39

Wat de toekomst brengt? Strengere regels!

44

Mebest Kort

44

Cursus TBA

45

Primeur van Rockfon: Rockfon Blanka, het witste plafondpaneel van Europa

45

Duurzaamheid én brandveiligheid delen de hoofdrol tijdens Kingspan Fire Seminar

46 46

Adverteerdersindex Colofon Mebest

mb05_inhoud.indd 5

oktober 2015

5

12-10-15 10:26

Op advies van Jellema Afbouw beschikt Continental Banden nu over een plafond dat dankzij de Rockfon Krios dB 44 panelen een hoge geluidsisolatie én geluidsabsorptie combineert. (Foto: Michael van Oosten)

Korte lijnen, dat is reuze handig. Maar als je prettig wilt werken in een gebouw waar fabriek, expeditie én kantoren zijn gevestigd, dan is er wel wat nodig op het gebied van geluidsbeheersing. Maximale geluidsisolatie en optimale geluidsabsorptie zijn doorgaans lastig te verenigen. Maar het kan wel, dat bewijst het vernieuwde pand van Continental Banden Groep B.V.. 6 Mebest

mb05_continental.indd 6

oktober 2015

12-10-15 10:38

Tekst: Jan Willem Kommer Fotografie: Michael van Oosten

IsolatIe en absorptIe In optIma forma Pal naast de productiehal

Zo’n 30 jaar inmiddels zit Continental Banden Groep in Barneveld. Al die tijd op dezelfde locatie, op een steenworp afstand van de A1. De werkplek van de circa 170 medewerkers is compleet verbouwd. Het pand is uitgebreid en het bestaande gedeelte is gerenoveerd. In dat proces is erg veel aandacht besteed aan het geluidsklimaat van de kantoren. Dat gedeelte van het bedrijf zit immers boven de expeditie en naast de productiehal. Om in het kantoorgedeelte zo min mogelijk last te hebben van de geluiden uit de rest van het bedrijf, was het nodig om het akoestisch te ontkoppelen. De eerste stap daarvoor werd al

met de constructie gezet. De stalen onderdelen zijn niet rechtstreeks tegen elkaar aan gemonteerd maar met rubbers ertussen. Ook de betonnen vloerplaten zijn op rubbers gelegd in plaats van direct op het staal. Op de constructievloer is een zwevende dekvloer aangebracht. Op deze ontkoppelde ondergrond is een mix gemaakt van gesloten kantoren en open werkplekken, overlegruimtes en vergaderzalen.

Doos-in-doos

Jellema Afbouw heeft het kantoorgedeelte gebouwd, volgens het doos-in-doos-principe. Het bedrijf uit Barneveld plaatste daarvoor rondom

Mebest


oktober 2015

7

12-10-15 10:38

De snelweg ligt op een steenworp afstand van het vernieuwde pand. Vandaar dat er ook van plafond en voorzetwanden een zeer hoge isolatiewaarde werd geëist. (Foto: Michael van Oosten)

voorzetwanden, los van de scheidingswand met de fabriekshal en ook los van de gevels. Met IVI-regels zijn ze tevens aan de boven- en onderzijde ontkoppeld. Een laagje vilt op de onder- en bovenbakken zorgt ervoor dat het metaal geen rechtstreeks contact maakt met de vloer en het dak. Ook de dagkanten van de wanden zijn volledig in rubber en vilt gezet. Daarnaast is de bovenaansluiting van de wanden verend gemaakt. “Normaal gesproken fixeer je de U- en de C-profielen, maar die aansluiting hebben we nu niet vastgezet”, legt Minco Jellema uit. “‘Ook de platen hebben we niet vastgeschroefd aan de bovenbak. De wand heeft zo een paar centimeter speling zodat hij werking in het dak kan opvangen en er geen trillingen worden doorgegeven.”

8 Mebest


Ook aan de bovenkant heb je absorptie nodig Twijfels over het plafond

“Wat we met de wanden hebben gedaan, is de maximale oplossing, maar evengoed was er nog angst dat het niet voldoende zou zijn”, vervolgt de man van het afbouwbedrijf. “Vooral overlangsgeluid zou nog wel eens een probleem kunnen worden, was het idee.” Dat had alles te maken met het het deksel dat op de doos in de doos moest komen. In het bestek was een 15 mm dik plafondpaneel opgenomen met daarop een 10 cm dikke laag steenwol. Er was twijfel of dat wel voldoende isolatie zou zijn om de kantoren te vrijwaren van lawaai dat van buitenaf via het dak het gebouw binnendringt. Wat Minco Jellema wel zeker wist, is dat het geluidsklimaat ónder dat plafond te wensen over zou laten.

oktober 2015

12-10-15 10:38

De maximale oplossing

Ruim 1500 m2 kantoorruimte met zo’n 160 werkplekken heeft Continental Banden Groep B.V. na de verbouwing. (Foto: Michael van Oosten)

Investeren in een optimale geluidsisolatie en akoestiek, is investeren in de gezondheid van je personeel. (Foto: Michael van Oosten)

“Die voorgeschreven tegel levert een absorptie van 0,65. Dat is niet genoeg. Wil je fatsoenlijk kunnen werken in een kantoor, dan heb je 0,9 of zelfs 0,95 nodig.”

Constructief meedenken

Ook op esthetisch vlak leek het de afbouwexpert beter om een andere keuze te maken. Het idee was om met 30x180 panelen te werken, in combinatie met 60x60 armaturen. Volgens Minco Jellema zou dat lelijk worden, was het beter om ook voor een 60x60 tegel te kiezen, of eventueel 60x120. “Dan werk je met modules, hoef je niet te onderbreken”, legt hij uit. “We werken veel voor deze opdrachtgever en kennen zijn filosofie: ‘Het moet fantastisch zijn, anders hoeft het

niet.’ Er wordt dan ook van ons als ‘first supplier’ verwacht dat we met ideeën en voorstellen ter verbetering komen. Vandaar dat we Rockfon Krios dB 44 als alternatief hebben aangedragen, daar kun je geluidsabsorptie en -isolatie goed mee combineren.”

Twee tegengestelden verenigd

De absorptiecoëfficiënt van de Rockfon Krios dB44 bedraagt 0,9 terwijl de directe geluidsisolatie op 27dB komt. Dat is een bijzondere prestatie. “Wil je isoleren, dan heb je massa nodig”, legt Pascal van Dort van Rockfon/Rockwool B.V.uit. “Wat dat betreft zou je bijvoorbeeld met een plaat MDF al een heel eind kunnen komen. Maar harde materialen weerkaatsen geluid terwijl je

Mebest


oktober 2015

9

12-10-15 10:38

voor een aangename akoestiek materialen nodig hebt die het geluid juist absorberen. We zijn heel lang bezig geweest met zoeken naar de oplossing, naar een plafondpaneel dat zowel goed isoleert als goed absorbeert. Dat is de Krios dB 44 geworden.” Het zachtminerale paneel bestaat uit een deel van 3 cm en een deel van 2 cm met daar tussenin een luchtdichte HP folie. Beide zijden absorberen en de luchtdichte folie onderbreekt de geluidsgolven nog verder. “Ook aan de bovenkant van het paneel heb je absorptie nodig”, aldus Pascal van Dort. “Er komt immers geluid door het dak

in het 2 meter hoge plenum. Hoe meer absorberend materiaal je daar hebt, des te lager het geluiddrukniveau wordt en hoe minder geluid er dus door het paneel heen kan dringen naar de kantoorruimte eronder.”

Potentiële geluidslekken getackeld

Net als bij het plaatsen van de wanden heeft Jellema bij het monteren van het plafond ook voor een maximale ontkoppeling gezorgd. “Normaal gesproken plaats je afhangers rechtstreeks tegen het dak. Hier wilden we dat uiteraard niet, daarom hebben we trillingsvrije afhangers gebruikt.”

Wil je isoleren, dan heb je massa nodig Om geluidshinder tot een minimum te beperken, is aan elk detail aandacht besteedt. Dus ook het plafond met de Rockfon Krios dB 44 panelen is volledig trillingsvrij opgehangen. (Foto: Michael van Oosten)

10 Mebest


oktober 2015

12-10-15 10:38

Rubber zorgt ervoor dat er geen direct contact is tussen de harde materialen. Hoe goed plafondpanelen ook mogen isoleren en absorberen, er zijn altijd potentiële geluidslekken. Ook daar is met veel aandacht naar gekeken. Alle armaturen en dergelijke zijn van geluidskappen voorzien. Van de rubbers in de constructie tot en met de afhangers van het plafond, het zijn stuk voor stuk maatregelen die tijd en geld kosten en waarvan na oplevering vrijwel niets meer is te zien. Voor de werknemers van de Continental Banden Groep maken ze echter een wereld van verschil.

Continental Banden Groep Opdrachtgever: Continental Banden Groep B.V., Barneveld Architect: DENC Netherlands b.v. Aannemer: Groothuis Bouwgroep, Genemuiden Plafond- en wandmontage: Jellema Afbouw, Barneveld Leverancier materiaal wanden: Gyproc, Vianen; Nevima, Amersfoort Leverancier plafonds: Rockfon/Rockwool B.V., Roermond

Combinatie van geluidsisolatie en geluidsabsorptie

Voor Continental Banden Groep is het van het grootste belang er in het kantoorgedeelte van het gerenoveerde pand zo min mogelijk geluid

de fabriekshal horen is. Mebest uitoktober 2015 te 11 (Foto: Michael van Oosten)


12-10-15 10:38

Vloeren en contactgeluid, een kwestie Van goed opletten Tekst: Jan Willem Kommer Fotografie: Henk van der Veen, Jan Willem Kommer

Vloerisolatie kan voor verschillende doelen worden ingezet; energiebesparing en verbetering van akoestisch comfort. Zeker als dat met een zwevende dekvloer gebeurt, kun je twee vliegen in één klap slaan. Maar of het nou om thermische of om akoestische isolatie gaat, het rendement valt of staat met de uitvoering; de duivel zit in de details.

Contact vermijden

Bij vloeren dienen geluidsisolerende maatregelen er vooral voor om contactgeluid aan banden te leggen. Wanneer iets in contact komt met het vloeroppervlak, dan veroorzaakt dat trillingen in de vloer. Die brengen aan de andere kant van de vloer (bijvoorbeeld in een ondergelegen appartement) de lucht in beweging waardoor daar geluid te horen valt. Dat kan erg hinderlijk zijn, vandaar dat er eisen zijn gesteld aan de hoeveelheid contactgeluid die is toegestaan. Het Bouwbesluit noemt een zogeheten gewogen geluidsniveauverschil (LnTA) van ten hoogste 54dB. Hoe lager dat getal, hoe minder je het contactgeluid hoort.

Hechtende dekvloer

Er zijn twee manieren waarop contactgeluidisolatie met de vloer kan worden gerealiseerd. Eén manier is de vloermassa te vergroten door een dekvloer hechtend op de constructievloer aan te brengen. Immers, hoe groter de massa, des te lastiger die in beweging is te brengen. Het effect van deze methode valt of staat met de hechting

12 Mebest

mb05_dekvloeren.indd 12

van de dekvloer. Die moet goed zijn en goed blijven. Komt de dekvloer los, dan betekent dat onherroepelijk dat de geluidseisen niet worden gehaald.

Zwevende dekvloer

Om het risico van onthechting te vermijden, wordt over het algemeen voor een zwevende dekvloer gekozen. De dekvloer is dan niet hechtend op de constructievloer aangebracht, maar hij is daarvan gescheiden door een laag isolerend materiaal. Dat kan bijvoorbeeld rubber, foam, eps, houtvezelplaat, steenwol, glaswol enzovoort zijn. Het doel van de isolerende laag is trillingen in de dekvloer zo veel als mogelijk te absorberen zodat ze niet worden doorgegeven.

Opletten tijdens het ontwerpen

Wil een zwevende dekvloer goed werken, dan moet er bij zowel de voorbereiding als de uitvoering van de vloer rekening worden gehouden met een aantal zaken. In de ontwerpfase is het ondermeer van belang

oktober 2015

12-10-15 10:36

Thermische isolatie

Voor een zwevende dekvloer die vooral thermisch moet isoleren, kan ander isolatiemateriaal nodig zijn dan wanneer akoestische isolatie van belang is. Immers, voor thermische isolatie is vooral een hoge Rd-waarde relevant terwijl voor akoestische isolatie een goede geluidsabsorptie van belang is. Vaak leveren isolatiematerialen echter op beide gebieden een prestatie. Dan kunnen zaken als de dikte van het materiaal een rol spelen bij de keuze. Zo heb je bijvoorbeeld voor een Rc waarde van 3,5 een dunnere laag nodig als je voor EPS kiest in plaats van steenwol. Het is dus zaak om vooraf goed te bepalen wat het voornaamste doel van de isolatie is, wat de isolatiewaarde en de samendrukbaarheid van de diverse isolatiematerialen is en welke dikte de vloer mag hebben.

dat de juiste dekvloer wordt gekozen. Daarbij gaat het om zaken als vloerdikte en buigtreksterkte en, in het verlengde daarvan, het materiaal van de dekvloer. Een calciumsulfaatgebonden gietdekvloer kan met minder laagdikte toe dan een traditionele cementgebonden dekvloer. Ook is het zaak om het juiste isolatiemateriaal te kiezen. Welk type, en hoe dik moet het zijn om aan de vereiste isolatiewaarde te voldoen? Ook de samendrukbaarheid van het materiaal is daarvoor van belang. De ondergrond kan een rol spelen bij de keuze voor het systeem. Is het een houten vloer waarop

Vooral in hoogbouwsituaties is het zaak om appartementen van zwevende dekvloeren te voorzien om geluidsoverlast te voorkomen. (Foto: Henk van der Veen)

De hechting moet goed zijn en blijven akoestische isolatie moet komen, dan kan een droogvloersysteem een ideale oplossing zijn. Dat bestaat doorgaans uit gipsvezelelementen, eventueel met een laagje houtvezel, EPS of minerale wol.

Opletten bij de uitvoering

Ook in de uitvoering zijn er diverse zaken van belang voor de uiteindelijke isolerende prestaties van de vloer. Zo moet de ondergrond waar het isolatiemateriaal op komt, goed vlak zijn. Oneffenheden kunnen de isolatielaag dusdanig indrukken dat er geluidslekken ontstaan.

Mebest


oktober 2015

13

12-10-15 10:36

Als er leidingen op de constructievloer liggen, dan mogen die niet worden opgenomen in de laag die voor de akoestische of thermische isolatie is bedoeld. Er moet dus een aparte laag komen waar die leidingen in worden opgenomen. Het isolatiemateriaal moet in een gelijke dikte worden aangebracht en het moet goed met elkaar worden verbonden, zonder tussenruimtes. Verder is het van het grootste belang dat de vloer niet alleen ontkoppeld is van de constructievloer, maar ook van de omringende constructie. Hij mag dus geen contact maken met wanden, pilaren, doorvoeren van leidingen en dergelijke. Die moeten worden voorzien van zogenaamde kantstroken

Combinatie met de wand

Wanneer er op de zwevende dekvloer scheidingswanden worden geplaatst, dan kan het noodzakelijk zijn om de vloer door te zagen. Bij dubbelskeletwanden heeft het de voorkeur om dat in de spouw van het dubbele skelet te doen, anders worden trillingen nog altijd via de vloer en de wand aan de naastgelegen ruimte doorgegeven.

Thermische én akoestische isolatie inéén

Technisch adviseur Onno de Vries van TBA kan advies geven over de juiste uitvoering van een zwevende dekvloer en de kwaliteit controleren met diverse

Zwevende dekvloeren zijn er in diverse varianten; calciumsulfaatgebonden gietdekvloer, cementgebonden gietdekvloer, traditioneel gesmeerde zandcementdekvloer en een droogvloersysteem. (Foto: Henk van der Veen)

Meer weten? Neem contact op met Technisch Bureau Afbouw

Naast wat hiervoor is genoemd, zijn er nog meer belangrijke aandachtspunten waarmee tijdens de ontwerpen de bouwfase rekening moet worden gehouden. U kunt ook nalezen in de folder ‘Isolerende dekvloeren - Aandachtspunten bij ontwerp en uitvoering’ en ‘Cementgebonden en calciumsulfaatgebonden dekvloeren in relatie tot contactgeluid’. In die laatste wordt ook ingegaan op hechtende dekvloeren. Beide folders zijn te downloaden van de website van Technisch Bureau Afbouw. U kunt ook zeer gericht advies krijgen voor de specifieke situatie van een vloer. Technisch Bureau Afbouw beschikt over een aantal technisch adviseurs die daar voor zijn in te schakelen. Specialist op het gebied van vloeren en terrazzo is Onno de Vries. Naast advies geven kan hij ook vloerencontroles doen. Uiteraard is het ook mogelijk om bij het TBA een geluidmeting aan te vragen om te controleren of de vloer voldoet aan de eisen die er zijn gesteld op het gebied van geluidisolatie. Neem contact op via de website www.tbafbouw.nl, via e-mail ([email protected]) of telefoon, 070 - 33 66 500.

meetmethodes. (Foto: Jan Willem Kommer)

14 Mebest


oktober 2015

12-10-15 10:36

Schilder, Glas & Afbouw

VAKDAGEN EVENEMENTENHAL GORINCHEM

10, 11 & 12 NOVEMBER 2015

• VOORAANSTAANDE VERFMERKEN • LAATSTE GLASINNOVATIES • STUCWERKTRENDS

• IMPOSANTE HOOGWERKERS • THEMASESSIES

KLEIN TRANSPORT

INCLUSIEF

PLEIN

EN MEER UIT DE BRANCHE

GLAS PLEIN

www.evenementenhal.nl/sga Stopper Mebest

10-10-2014

10:58

Pagina 2

MEBEST biedt een top bereik tegen de scherpste tarieven 8000

Kosten per 1.000 bereikte architecten

Bereik onder afbouwbedrijven (zowel nat als droog)

1500

10000

1200

8000

900

6000

600

4000

300

2000

Kosten per 1.000 bereikte afbouwbedrijven (zowel nat als droog) 350

7000

300

6000

250

5000

200

4000 3000

3.904

1000 0

De

150 100

2000

ct

c Ar

te hi

6.476 st

M

e eb

€ 1.235 0

De

ct

c Ar

te hi

9.340 8.782 8.545

€ 380 0

st

M

st

e eb

e eb

M

fo

an nW

in d.

e d bo on Af af g in on W

uw

ag

m

Pl

Mebest bereikt meer architecten dan bijvoorbeeld het magazine De Architect. Daarnaast zijn de kosten per 1.000 bereikte architecten ook veel lager.

e

in az

€ 263 € 316 € 325

50 0

t e fo in in az d. ag an m W n w e u d bo on Af af g Pl in on W es

eb

M

Bron cijfers: Retriever, oktober 2014

Verwijderen Schuren Frezen Opruwen Polijsten

Bereik onder architecten

Mebest bereikt meer afbouwbedrijven en de kosten per 1.000 gedrukte exemplaren zijn lager.

Mebest feiten:

- met 23.000 exemplaren de hoogste oplage - met 1 advertentie bereikt u de gehele afbouwbranche - op de deurmat bij alle architecten in Nederland - gemiddeld 1,9 meelezer ➔ bereik per editie van 38.000 personen - hoogste bereik onder afbouwbedrijven - advertenties in Mebest worden gratis doorgeplaatst in de digitale uitgave

Meld u aan voor de Overmat Academie op 19 en 20 november! Wij leren u alles over het bewerken, schuren en polijsten van vloeren (o.a. Superfloor®).

Benieuwd naar de communicatiemogelijkheden? Bel met Shahin Habbah, tel. 0314 – 355 834 of stuur een mail: [email protected]

Overmat Industries b.v. | Scharlo 11 | 5165 NG Waspik | Nederland Tel: +31 (0) 416 31 77 88 | E-Mail: [email protected] | Internet: www.overmat.nl

Adv_Mebest_90-135mm_19-20nov_academie.indd 1

Evenementenhal Hardenberg 1

22-09-15 16:55

09-10-15 09:40

De warme jas zit aan De binnenkant 16 Mebest

mb05_villa.indd 16

oktober 2015

12-10-15 10:39

Alleen bij de uitbouw is een buitengevelisolatiesysteem toegepast. Het isolatiemateriaal loopt gelijk met de kozijnen. Dat kan prima, de gevel zit immers onder een afdak. (Foto: Jan Willem Kommer)

Tekst: Jan Willem Kommer Fotografie: Technostuc Systemen, Jan Willem Kommer

Wonen in een monument, voor velen is het een droom. Maar van een monument een comfortabele leefomgeving maken, dat is vaak een heel ander verhaal. Er zijn nogal wat regels die de mogelijkheden beperken. Voor elk probleem is echter wel een oplossing. Dus ook voor de isolatie van de 120 jaar oude villa in Apeldoorn. Gemeentelijk monument

Burgemeesterswoning, verzorgingshuis, opvanghuis voor moeilijk opvoedbare kinderen, asielzoekersopvang; allerlei functies heeft de in 1897 gebouwde monumentale villa in Apeldoorn gehad. Sinds kort is de bestemming van het gemeentelijk monument gewijzigd en is het een particuliere woning. Daar is een grootscheepse renovatie voor nodig geweest. Onderdeel daarvan was de thermische isolatie van de woning. Voor de gevels was de Rc-eis minimaal 2,5, en voor het dak 3,0. Het gemeentelijk monument compleet inpakken met een buitengevelisolatiesysteem was geen optie, het was juist de bedoeling om de villa aan

de buitenzijde zoveel mogelijk terug te brengen in de originele staat. Voor één onderdeel werd een uitzondering gemaakt, de aanbouw aan de linkerzijde van de villa. Daar mocht met een buitengevelisolatiesysteem worden gewerkt.

Compatibel restaureren

Vrijwel alle stukadoorswerk aan de buiten- en binnenzijde van de villa is gedaan door Stukadoors- en afbouwbedrijf W. Schuit. Het bedrijf uit Putten bracht ook het buitengevelisolatiesysteem aan. Dat bestaat uit 18 cm dikke polystyreenplaten van SLP Afbouwstoffen waar met hydraulische kalk van Khalix een mortelweefsel-

Mebest

mb05_villa.indd 17

oktober 2015

17

12-10-15 10:39

Zeer welkome extraatje van Naturethem en Comfortwall is dat beide systemen dankzij het absorberende karakter ook voor een aangenaam akoestiek in de woning zorgen. (Foto: Jan Willem Kommer)

laag en afwerklaag op is aangebracht. De keuze voor de kalkmortels heeft te maken met het stucwerk aan de achterzijde van het pand. Vanuit esthetisch oogpunt moest er op beide gevels met dezelfde materialen worden gewerkt. Aan de achterzijde mocht echter geen buitengevelisolatiesysteem worden toegepast, dat zou het uiterlijk van de villa teveel veranderen. Er moest dus rechtstreeks op de bakstenen ondergrond worden gepleisterd. “Omdat de gevel destijds is gemetseld en gevoegd met kalkgebonden materialen, konden we er niet met een cementgebonden product op werken”, zegt de stukadoor. “Vandaar dat we voor de hydraulische kalkmortels van Khalix hebben gekozen.”

Isolatie aan de binnenzijde

In tegenstelling tot de achterkant van het pand moesten de gevels aan de straatzijde weer

18 Mebest

mb05_villa.indd 18

baksteen laten zien, net als vroeger. Maar de 21 cm dikke massieve gevel moest wel worden geïsoleerd. Dat moest dus aan de binnenzijde gebeuren. Harmonische Architecten uit Voorstonden zocht daarvoor het in ons land nog niet heel bekende Naturetherm Calc HK van Technostuc Systemen uit. Een doordachte keuze van de architect, want in tegenstelling tot geïsoleerde voorzetwanden met gipskartonplaten, heeft dit systeem een ademend en vochtregulerend karakter, en dat is geen overbodige luxe bij oudere gevels die doorgaans het nodige aan vocht en zouten in zich dragen.

Een vlakke ondergrond

Kern van het Naturetherm Calc HK systeem is Pavadentro, een houtvezelisolatie van Pavatex. Het plaatmateriaal wordt rechtstreeks op de ondergrond aangebracht. Voorwaarde is wel dat die

oktober 2015

12-10-15 10:39

Met het Naturetherm Calc HK systeem haalt de gevel een Rc van ca. 2,7 en dat is meer dan de geëiste waarde van 2,5. (Foto: Jan Willem Kommer)

Niet verlijmd maar vastgezet met schotelpluggen ondergrond vlak is, anders krijg je tussen gevel en isolatiemateriaal holtes die door condensatie vochtig kunnen worden, met allerlei schadelijke gevolgen van dien. Vlak was de afgehakte binnengevel in de monumentale villa niet bepaald. De stukadoor heeft daarom eerst een vullaag aangebracht. Hij gebruikte daar leem voor. “Dat heeft namelijk geen chemisch bindproces en droogt achter de isolatieplaat zonder dat het verpulvert of verpoedert”, licht Robin Zwarteveen van Technostuc Systemen zijn advies toe. Toen er een goed vlakke onderlaag was, kon aannemer Kasteel en de Vries de isolatielaag aanbrengen. De 100 mm dikke houtvezelplaten zijn niet verlijmd maar vastgezet met schotelpluggen. De afwerking ervan is vergelijkbaar met die van een buitengevelisolatiesysteem. Als eerste brachten de stukadoors van Schuit een mortel-/ weefsellaag aan van zo’n 10 tot 12 mm dik.

Daar gebruikten ze een cementvrije bio-klimaat kalkstuc voor waarin volvlaks een wapeningsweefsel is ingebed. De wapening zorgt ervoor dat er geen krimpscheuren in de wandafwerking ontstaan op de plekken waar de plaatnaden zitten.

Ademen en vochtreguleren

Afwerken deden de stukadoors met een eveneens tot het systeem behorende cementvrije kalkgladpleister. “We gebruiken Hagakalk bij dit systeem; dat is een zeer zuivere kalk uit de Zwitserse Alpen”, zegt Robin Zwarteveen. “Leem had ook gekund, maar kalk levert een gladder eindresultaat op en dat was hier gewenst.” Met beide materialen kan op kleur worden afgewerkt, maar je kunt het ook, zoals in Apeldoorn is gedaan, afwerken met een silicaat- of kalkverf. Zolang het maar een dampopen verfsysteem is, want ademen is waar het allemaal om draait bij

Mebest

mb05_villa.indd 19

oktober 2015

19

12-10-15 10:49

Het Naturetherm-systeem kan worden afgewerkt met leem of met een een kalkpleister. Dat laatste levert een gladder oppervlak op. (Foto: Jan Willem Kommer)

20

mb05_villa.indd 20

Isolatie materiaal op basis van houtwol Mebest oktober 2015

12-10-15 10:39

dit Naturetherm Calc HK systeem, zo legt Robin Zwarteveen uit. “De stuclagen en de houtvezelisolatieplaten zijn dampopen en nemen vocht op, dus je wilt dat niet afsluiten met een verkeerde verf. Wat je ook niet wilt, is dat de warme binnenlucht door het systeem gaat, condenseert op de koude buitenmuur en zo voor schade zorgt. Dat is het grote risico bij isoleren aan de binnenzijde. Maar de vochtregulerende en ademende eigenschappen maken dit systeem bij uitstek geschikt voor monumenten zoals deze villa. Om schades te voorkomen, zit er een dampscherm op basis van silicaat in de Pavadentro-plaat. Dat minerale laagje zorgt ervoor dat er bij piekspanningen in de luchtvochtigheid niet teveel vocht bij de koude muur komt. Het vocht wordt dus opgenomen door het systeem, blijft daar zitten en wordt weer afgegeven aan de binnenruimte als de luchtvochtigheid daar is gezakt.”

Alles op basis van hout en kalk

Ook de kap van de villa is van binnen geïsoleerd. Vanwege de balkenstructuur en het gewicht van de houtvezelplaten was het niet praktisch

om dat ook met het Naturetherm systeem te doen. Daarom is daar Comfortwall Calc gebruikt, eveneens van Technostuc Systemen. Onder de dakpannen, die van een waterwerend vlies waren voorzien, is een 120 mm dikke laag Natureflex aangebracht. Dat is een flexibel isolatiemateriaal op basis van houtwol. Het is vochtregulerend wat net als bij het systeem voor de wanden het risico van bouwschades door condensatie vermindert. In plaats van de gebruikelijke gipsplaten zijn er Comfortwall Sono-platen van 20 mm gebruikt. Een dampremmend vlies tussen de stucplaten en het isolatiemateriaal moet ervoor zorgen dat warme lucht niet naar buiten kan en condenseert bij het koude dak. Stukadoorsbedrijf Schuit heeft ook de lichtgewicht stucplaten op houtvezelbasis afgewerkt met een zuivere cementvrije kalk dunpleister. “Hier hoefden we niet eerst een raaplaag aan te brengen”, zegt Wout Schuit. “Deze platen hebben een veel gladder oppervlak dan de platen van het isolatiesysteem voor de wanden.” Wel hebben de stukadoors weer volvlaks een zeer fijn weefsel ingebed om scheurvorming tegen te gaan.

Liefst zo lang mogelijk wachten met sausklaar maken

De Rc-eis voor het dak was minimaal 3,0. Met 3,1 voldoet het toegepaste Comfortwall daar prima aan. Daarnaast zorgt dit systeem op houtvezelbasis er voor dat het in de zomer op de zolder zo’n 5 graden koeler is dan bij een ander isolatiesysteem. (Foto:Technostuc Systemen)

Mebest

mb05_villa.indd 21

oktober 2015

21

12-10-15 10:49

Buitengevelisolatie altijd beter, maar soms kan het niet Compleet pakket stucwerk

Naast het stucwerk aan de isolatiesystemen had de stukadoor uit Putten ook nog het nodige werk aan de binnenwanden en de plafonds. Vrijwel alle binnenwanden zijn nieuw geplaatst, op twee dragende muren na. Een daarvan was 10 meter hoog en niet bepaald loodrecht. Stukadoorsbedrijf Schuit moest dat corrigeren. “Beneden is er wel 9 cm gips op gegaan, 3 tot 4 lagen. Maar uiteindelijk zit er tussen boven en onder een verschil van maar 3 mm!”, zegt Wout Schuit trots. De nieuwe binnenwanden, gebouwd met porisosteen, heeft hij behangklaar gemaakt met MP75 van Knauf en op het allerlaatste moment afgepleisterd met Brander Plast KV. “Tijdens de bouw beschadigt er nog zo vaak wat dat we liefst zo lang mogelijk wachten met sausklaar maken”, legt de stukadoor uit. Ten slotte heeft hij ook nog wat plafonddecoraties aangebracht in de woonkamer. “De architect had daar een lichtsysteem in bedacht waar wij prefablijsten omheen hebben geplaatst.” Op de betonlookafwerking van de wanden in badkamers en toiletten na heeft zijn bedrijf alle stukadoorswerk in de villa gedaan. “Dat soort werk kunnen we ook, alleen heeft opdrachtgever voor een andere partij gekozen.” Het werken met de isolatiesystemen van Technostuc Systemen was wél nieuw voor het bedrijf uit Putten. “Maar dat hadden we snel genoeg onder de knie. Het was ook behoorlijk veel!”

Harmonische Architecten verwerkte het advies van Technostuc Systemen van A tot Z in het bestek.

In de kalkpleisterlaag op de achtergevel is nog schifting aangebracht waarna hij donkerrood is gesausd. (Foto: Jan Willem Kommer)

Villa Apeldoorn Architect: Harmonische Architecten, Voorstonden Aannemer: Bouwbedrijf Kasteel en de Vries, Epe Stukadoor: Stukadoorsbedrijf W. Schuit, Putten Leverancier buitengevelisolatie: Khalix, Borne/SLP Afbouwstoffen, Borne Leverancier binnengevelisolatie: Technostuc Systemen, Almelo

22 Mebest

mb05_villa.indd 22

oktober 2015

12-10-15 10:49

ScheidingSwanden en luchtgeluidiSolatie:

meten geeft zekerheid Tekst: Jan Willem Kommer Fotografie: Henk van der Veen, Jan Willem Kommer

Geluidhinder is een enorme verstoorder van woongenot. Het is niet voor niets dat er in de loop der jaren allerlei regels zijn opgesteld om die vorm van overlast te verminderen. Er worden verschillende wapens in de strijd gegooid om aan die regels te kunnen voldoen; onderaan de isolerende scheidingswand. Daarmee wordt vooral luchtgeluidsisolatie gerealiseerd.

Vooral in hoogbouw komen metalstudwanden goed van pas; massieve woningscheidende wanden met veel massa zijn daar te zwaar voor. (Foto: Henk van der Veen)

Een kwestie van trillingen

Om te weten hoe isolatie werkt, is het nodig om te weten hoe geluid werkt. Geluid bestaat uit trillingen. Die verplaatsen zich door de lucht en komen op enig moment bij het oor terecht. Daar worden de trillingen omgezet in geluid dat we horen. Als die trillingen eerst een wand bereiken, dan brengen ze die wand aan het trillen en worden de trillingen doorgegeven aan de lucht aan de andere kant van de wand. Komen ze dan bij ons oor, dan horen we nog steeds geluid, maar wel minder hard dan wanneer de wand er niet was geweest. De wand zorgt dus voor afname van het luchtgeluid.

Mebest

mb05_scheidingswanden.indd 23

oktober 2015

23

12-10-15 10:50

DnT,A,k ≥ 52 dB? Wat is dat?

Metalstudwanden

Vroeger wilden we 0 dB, nu tegenwoordig staart er 52 dB in de eis. Dat wil niet zeggen dat er veel meer wordt geëist van de wanden dan voorheen. Het is alleen maar dat de vertrouwde aanduiding vanwege harmonisatie met Europese regelgeving heeft plaatsgemaakt voor een nieuwe. Zo gebruiken we dus niet langer llu:k (karakteristiek isolatie-index voor luchtgeluid) maar DnT,A,k. De wand die voorheen een llu:k van 0 dB realiseerde, zal nu uitkomen op DnT,A,k ≥ 52 dB. De wand presteert beter op het gebied van luchtgeluidisolatie naarmate het aantal dB’s hoger is.

worden niet alleen in de woningbouw toegepast, maar ook op plekken waar de isolerende eisen misschien nog zwaarder zijn. In het conserva-

Met onderstaande formules kunnen de oude waardes worden omgerekend naar de nieuwe llu,k = DnT,A,k - 52 lco = 59 LnT,A

Massa-veer-massa

Maar dan is er ook nog contactgeluid. Tik je tegen de wand, dan hoor je dat goed aan de andere kant ervan. Dat wordt minder naarmate de wand meer massa heeft. Ook het luchtgeluid dat een wand doorgeeft, wordt minder als hij dikker is. Om geluidsoverlast van buren zoveel mogelijk te beperken, moet je dus heel dikke wanden bouwen. Echter, niet alleen tijd is geld; ruimte is dat ook. Wanden mogen dus niet té dik zijn. Het massa-veer-massa principe biedt uitkomst. Je plaatst twee stenen wanden (massa) naast elkaar met een luchtspouw (veer) ertussen. Dat reduceert de geluidstrillingen behoorlijk.

24 Mebest


torium in Amsterdam bijvoorbeeld. (Foto: Henk van der Veen)

Lichter maar minstens net zo goed

Bij woningen kun je die scheidingswanden met steen bouwen, maar in flats is dat lastig. Dat wordt al snel te zwaar. “Daar zijn gipsplatenwanden een mooie oplossing”, zegt Hermen de Hek. Hij is technisch adviseur droge afbouw bij Technisch Bureau Afbouw (TBA). “Het principe is hetzelfde. Je bouwt een skelet van hout of metaal. Aan de ene kant zet je er gipsplaten tegenaan en je vult het op met isolatiemateriaal. Aan de andere kant bouw je net zo’n skelet. Ook dat vul je op met isolatiemateriaal en zet je dicht platen. Als je twee lagen plaatmateriaal gebruikt of dikkere stijlen en meer isolatiemateriaal, dan

oktober 2015

12-10-15 10:50

krijgt de wand meer massa en levert hij meer geluidsweerstand op. Belangrijk is wel dat de twee skeletten los staan van elkaar, anders worden de trillingen gemakkelijk doorgegeven!”

Aandachtspunten

Het klinkt heel simpel, en dat is het in principe ook. Maar evengoed zitten er nog wel wat haken en ogen aan deze vorm van geluidsisolatie. “Al zou je een wand van een meter dik bouwen, dan nog kan het zijn dat je aan de andere kant van alles hoort”, zegt Hermen de Hek. “Geluid kan namelijk ook langs, over of onder de wand door komen. Als je wand bouwt, dan is het dus van belang om dat te vermijden. Daarom moet je in

ieder geval aan één zijde de wand rondom afkitten. Doe je dat niet, dan kan je dat zomaar 6 dB schelen. En het afvoegen van inwendige hoeken met een bandje en gips is niet genoeg. Als dat krimpt en scheurt dat heb je een lek waar geluid doorheen komt.”

En nog meer aandachtspunten

Een ander punt van aandacht zijn de wandcontactdozen. Die moeten verspringend worden geplaatst, zodat er niet aan beide kanten van de wand twee recht tegenover elkaar zitten. Doorvoeringen van installaties als verwarming en luchtverversing zijn ook een aandachtspunt, al speelt dat meer in de utiliteitsbouw dan in de woningbouw.

Metalstudwanden maken gebruik van het massa-veermassa-principe. Een isolerende en absorberende laag tussen twee stevige schillen. (Foto: Henk van der Veen)

Rondom afkitten kan zomaar 6 dB schelen

Mebest


oktober 2015

25

12-10-15 10:50

“Als je leidingen inpakt met isolatiemateriaal en de opening waar ze doorheen gaan goed opvult met isolatiemateriaal, dan kun je een hoop ellende voorkomen”, aldus de man van het TBA. Ook vloeren vormen een kritisch punt. Als een scheidingswand tussen twee appartementen op één en dezelfde vloer staat, dan geeft die vloer het geluid door naar de andere kant van de wand. Dan bieden zwevende dekvloeren uitkomst. Daarover kunt u elders in deze uitgave meer lezen.

Controleren op zwakke plekken en geluidslekken

Zeker weten? Laat een geluidsmeting uitvoeren!

In Hoofdstuk 3 van het Bouwbesluit staat aan welke eisen op het gebied van geluidsisolatie wanden moeten voldoen. Voor woningscheidende wanden is dat DnT,A,k ≥ 52 dB. Als de juiste wand op de juiste wijze is gemonteerd, dan zou die eis moeten worden gehaald. Helemaal zeker weet je het pas wanneer er een geluidsmeting volgens de NEN-norm 5077 is gedaan. Hermen de Hek van Technisch Bureau Afbouw doet dergelijke geluidsmetingen. “Ik plaats dan in de ene ruimte een geluidsbron die een ruis produceert” legt hij uit. “Het volume is afhankelijk van hoe groot die ruimte is, maar het apparaat kan ruim 100 dB leveren! In de ruimte ernaast meet ik hoeveel je daar nog van hoort.” Hij doet dat op verschillende plekken in die kamer, en meet ook of en waar er zwakke plekken of geluidslekken zijn. De meetapparatuur houdt rekening met achtergrondgeluid van bijvoorbeeld verkeer. Ook de nagalmtijd wordt gemeten. “Hoe langer die is, des te harder het geluid klinkt”, legt hij uit. “Maar dat zegt natuurlijk niets over de prestatie die de wand levert.” Bij de meting beperkt de technisch adviseur van TBA zich doorgaans tot drie à vier verschillende wanden. De meetresultaten komen in een beknopt verslag te staan. Conclusie staan er niet altijd in. “Ik weet niet bij elke meting wat voor eisen er aan een wand worden gesteld, die kunnen namelijk wel eens hoger liggen dan van wat er in het bouwbesluit staat”, legt Hermen de Hek uit. “Weet ik het wel, dan kan ik aangeven of de wand er wel of niet aan voldoet. Ook kan ik ter plaatse al aangeven waar eventuele geluidslekken zitten en wat er kan worden gedaan om ze te herstellen.” Meer informatie over de geluidsmetingen door TBA vindt u op de website, www.tbafbouw.nl. U kunt Technisch Bureau Afbouw ook bellen (070 - 33 66 500) of mailen ([email protected]).

Technisch adviseur Hermen de Hek van TBA kan met een geluidmeting de geluidsisolerende prestaties van wanden en vloeren vaststellen. (Foto: Jan Willem Kommer)

26 Mebest


oktober 2015

12-10-15 10:50

Luisteren!

Om te kunnen luisteren moet het eerst stil worden ...

Nofisol eXtreme 47: Als het op duidelijkheid over criteria voor brandwerend toegepaste geluidschotten aankomt, zit er nog altijd weinig schot in de zaak. Dat is jammer. Want alleen op basis van eerlijke en transparante informatie kunt u de juiste keuze maken. Informatie waar u op kunt bouwen. En die krijgt u van ons, de fabrikant van de Nofisol brand- en geluidschotten. Of die informatie dan wel zo objectief is? Dacht het wel. Samen met de geaccrediteerde onderzoeksbureaus Peutz BV en MPA Dresden is namelijk een serie tests ontwikkeld om alle Nofisol schotten volgens de laatste Europese normen te beoordelen. Uniek ? Neem nu brand- en geluidschotten die 33dB combineren met 60 minuten brandwerendheid. Er zijn bedrijven die dergelijke schotten als uniek in de markt proberen te zetten. Maar hoe uniek zijn ze feitelijk? Niet zo heel erg. De Nofisol eXtreme 47 is dat wél met een directe geluidisolatiewaarde van 47 dB in combinatie met een brandwerendheid tot El 60*/E 120*/EW 120* en dat bovendien met een CORRECT uitgebreid toepassingsgebied als brand- c.q. rookschot, nl. boven

El-gecertificeerde scheidingswanden en niet alleen boven een “specifieke” scheidingswand van minimaal 125 mm dik met dubbele beplating die in de praktijk niet of nauwelijks wordt toegepast. Luisteren ! Dat willen we wel van de daken schreeuwen. Waarna het ongetwijfeld heel stil wordt, zodat wie maar wil ongestoord kan luisteren. De Nofisol eXtreme 47 legt nu iedereen het zwijgen op want de technische data spreken voor zich. Nofisol eXtreme 47 is een geluidschot dat specifiek ontwikkeld is om het plenum boven lichte scheidingswanden en onder verhoogde vloeren dicht te zetten. Met toepassing van dit geluidschot verbetert de totale overlangsgeluidisolatie van een constructie. Sssst..... Over luisteren gesproken, uw montagewensen zijn bij Nofisol niet tegen dovenmansoren gezegd. Bij ons dus geen gedoe met borgpennen of metalen bevestigers. De Nofisol eXtreme 47 is nét zo gebruiksvriendelijk als u van ons gewend bent. Zeg eens eerlijk…hier wordt u toch ook stil van?

* Voor details met betrekking tot het toepassingsgebied, de bijbehorende beperkingen, begrenzingen c.q. aansluitingen van Nofisol eXtreme 47 verzoeken wij u contact met ons op te nemen

Nofisol Europe BV Everdenberg 9-d 4902 TT Oosterhout (NB)

2153088 ADV 47.indd 1 Naamloos-6 1

Tel: +31 - (0)162-431231 Email: [email protected] www.nofisol.com

08-10-15 14:12 08-10-15 14:22

Anderhalf jaar is er gebouwd aan het nieuwe schoolgebouw voor de locatie Quintus van het Dr. Nassaucollege in Assen. Nog een jaar wordt er gebouwd aan het naastgelegen sportcomplex en aula/ kantine. Een enorm project waarbij DMV Architecten met nogal wat ambitieuze eisen rekening moest houden, onder meer op het gebied van isolatie.

28 Mebest

mb05_college.indd 28

oktober 2015

12-10-15 10:40

Tekst en fotografie: Jan Willem Kommer

Muisstille klaslokalen in assen Mebest


oktober 2015

29

12-10-15 10:40

Technasium, topsport talentschool, cultuurprofielschool

Vernieuwen en uitbreiden

Het Dr. Nassaucollege is een grote onderwijsinstelling in Noord-, Midden- en Oost-Drenthe. De scholengemeenschap heeft locaties in Beilen, Gieten, Norg en twee in Assen. De grootste vestiging is Quintus, in Assen. Daar doen zo’n 1600 leerlingen Havo, Atheneum of Gymnasium. Quintus is ondermeer technasium, topsport talentschool, cultuurprofielschool en geautoriseerd voor Cambridge Engels. Bij dergelijke uithangborden hoort een passend onderwijsgebouw. Tot voor kort was dat niet het geval. Het pand dateerde uit de jaren zestig en was ruimschoots verouderd. Jarenlang is er toegewerkt naar nieuwbouw, en die is nu gerealiseerd. “De eerste fase dan”, zegt projectleider Kevin Haenen van DMV Architecten. “We hebben eerst het schoolgebouw neergezet met alvast drie sportzalen; dat is in maart in gebruik genomen. Nu zijn we bezig met de tweede fase, de laatste drie sportzalen en de aula/kantine.” Zes sportzalen; alleen al daaruit

30 Mebest


spreekt de ambitie van de scholengemeenschap en de gemeente Assen. Maar ook op andere vlakken legt het Dr. Nassaucollege de lat hoog, zo heeft het architectenbureau uit Kerkrade kunnen merken. DMV Architecten moest een gebouw ontwerpen waarin de circa 1600 leerlingen zich niet verloren zouden voelen in de massa, maar dat ook niet te krap zou aanvoelen. Een overvloed aan ruimte was er niet om dat te realiseren; het nieuwe schoolgebouw en de sportzalen moesten in een woonwijk komen, pal naast het oude gebouw waar de leerlingen nog les in hadden.

Het netto vloeroppervlak is leidend

Een specifiek onderwerp waarvoor de opdrachtgever ook meer wilde dan standaard, was de isolatie; zowel op thermisch als akoestisch gebied. “In het bouwbesluit wordt voor de thermische isolatie een Rc-waarde van 3,5 genoemd”, zegt Kevin Haenen. “Hier moesten we echter 5 halen.

oktober 2015

12-10-15 10:50

Aan het nieuwe gebouw van de Quintus-locatie kun je al zien dat het Dr. Nassaucollege en de gemeente Assen niet zonder ambities zijn.

Voor de wanden tussen de lokalen werd Rw 52dB geëist.

Dat is een flinke investering, maar die moet worden terugverdiend doordat de stookkosten aanzienlijk worden teruggedrongen. Ook de installatietechniek is namelijk afgestemd op een lager energieverbruik.” Wat het gevelisolatiesysteem betreft had DMV Architecten niet al te veel keuze. “Het begon bij de esthetica. We hadden een stalen beplating bedacht. Constructief was er een staalconstructie noodzakelijk vanwege de grote overstekken van het gebouw. Als je dan ook nog een zo dun mogelijke gevel wilt om het verschil tussen bruto en netto vloeroppervlak zo klein mogelijk te houden, dan is de keus voor houtskeletbouw snel gemaakt.” Het houten skelet is aan de gevelzijde dichtgezet met een OSB-plaat van 9 mm. Aan die plaat zijn Omegaprofielen bevestigd waar de stalen gevelbeplating aan is opgehangen. Tussen het regelwerk is een 245 mm dikke laag minerale wol gestopt en aan de binnenzijde van de gevel is weer een 9 mm dikke OSB-plaat geplaatst.

Stootvaste voorzetwanden

Tegen de isolerende schil is met Fermacellplaten een voorzetwand gemaakt. “Die wand is niet bedoeld als extra isolatielaag, maar om de leidingen en wandcontactdozen in weg te werken”, zegt de architect. “Zo voorkom je dat er door de dampremmende laag van de OSB-wand wordt geboord. Die schil moet immers luchtdicht blijven”, aldus Kevin Haenen. Martin Tichelaar van Fermacell beaamt dat. “Onze plaat zal vast wel iets bijdragen aan de thermische isolatie, maar daar is hij hier niet voor uitgezocht. Het gaat er bij zo’n voorzetwand in een school vooral om dat je een stootvast oppervlak hebt, en dat krijg je met deze platen zeker.” De Fermacell-plaat bestaat uit gips met papiervezels vermengd, dat na toevoeging van water onder hoge druk wordt samengeperst. Je krijgt dan een homogene plaat, dus zonder laagjes karton. Dat maakt hem steviger en zwaarder. Door deze hogere massa levert een Fermacell-plaat

Mebest


oktober 2015

31

12-10-15 10:40

aanzienlijk betere prestaties op het gebied van geluidswering, brandwerendheid, stootvastheid en ook schroefvastheid dan een gipskartonplaat.

Flink wat herrie mogelijk

Qua geluidsisolatie spelen de Fermacell-platen wél een belangrijke rol in de nieuwe school. Niet bij de gevel, want daarvoor was het thermische pakket voldoende, maar wel bij de verschillende scheidingswanden in het schoolgebouw. Voor de gewone leslokalen en de kantoren werd Rw 52 dB geëist. Al in een vroeg stadium van het project had de architect contact gehad met Fermacell over de opbouw van deze wanden. Het zijn 100 mm dikke enkelskelet wanden geworden. Daar zijn standaard C-75 en U-75 profielen voor gebruikt die allemaal met 60 mm isolatiewol zijn

gevuld. De frames zijn beplaat met aan beide kanten één enkele laag Fermacell gipsvezelplaten van 12,5 mm. Deze relatief eenvoudige wanden zijn geplaatst door Cobra Afbouwtechniek. Bij de praktijkruimtes op de begane grond kreeg het bedrijf uit Noordbergum met een wat pittiger opgave te maken. Daar moesten namelijk muzieklokalen en opnamestudio’s komen. Het geluidsniveau kan daar oplopen tot wel boven de 90 dB. Om daar de rest van de school niet vreselijk mee in de weg te zitten, moesten er volgens het geluidsrapport wanden komen met een luchtgeluidsisolatie van +10dB. Volgens NEN 1070 is dat een wand die 10 dB meer realiseert dan de in het Bouwbesluit 2003 als eis gestelde llu van 52 dB.

Je hoort bijna geen geluid uit de studio’s komen

Bij de studios zijn de zwevende dekvloeren ingezaagd ín de spouw van de dubbelskeletwanden.

De wanden van de muzieklokalen halen een Rw van meer dan 65 dB. Met het oog op de akoestiek zijn sommige in harmonicavorm neergezet.

32 Mebest


oktober 2015

12-10-15 10:50

Ruim 1600 leerlingen; dat kan wat reuring opleveren. Vandaar dat er stevige eisen werden gesteld aan de scheidingswanden, zowel op het gebied van geluidsisolatie als stootvastheid.

Het begon bij de Mebest esthetica 33 oktober 2015


12-10-15 10:50

De thermische schil bestaat uit houtskelet met een minerale wol. Een keuze die vooral is ingegeven door esthetica en het netto vloeroppervlak.

Geen zesjes-mentaliteit

“We kregen het verzoek om uit te zoeken wat voor wand er moest worden gebouwd om die stevige eis te halen”, zegt Martin Tichelaar. “In samenwerking met Nevima zijn we tot een wand gekomen met een geluidsisolatie van meer dan Rw 65 dB.” Het bedrijf uit Amersfoort werd bij het advies betrokken vanwege het speciale regelwerk dat het levert. Die profielen zijn namelijk voorzien van een laag vilt, wat het doorgeven van trillingen voorkomt. De wanden bij de muzieklokalen bestaan uit een dubbelskelet van deze 75 mm IVI-regels. De frames zijn gevuld met 60 mm steenwol en tussen de twee skeletten is een spouw van 40 mm gecreëerd. Het dubbele skelet is dichtgezet met een enkele laag Fermacell gipsvezelplaat van 12,5 mm dik. “Zou je per zijde een dubbele laag van onze gipsvezelplaat gebruiken, dan kom je zelfs tot meer dan 70 dB”, zegt Martin Tichelaar. Zoveel blijkt niet nodig; de 215 mm dikke wanden doen het prima. “Al hoor je het in het lokaal wel als er buiten op de gang iemand op hakken langskomt”, zegt de muzieklerares. “Als ze hetzelfde hadden gedaan als bij de studio’s, dan zou je zelfs dát niet horen.” Ze wijst op de dilatatie in de zwevende dekvloer, die in de spouw is aangebracht. “Dat is echt geweldig, je hoort bijna geen geluid uit de studio’s komen.”

34 Mebest


Geluidsniveau kan oplopen tot meer dan 90 dB

Dr. Nassau college, locatie Quintus Opdrachtgever: Stichting voor openbaar voortgezet onderwijs noord- en midden Drenthe en de gemeente Assen Architect: DMV Architecten, Kerkrade Aannemer: Bouwgroep Dijkstra Draisma, Bolsward/ Dokkum Montage scheidingswanden: Cobra Afbouwtechniek, Noordbergum Leverancier scheidingswanden: Fermacell, Wijchen; Nevima, Amersfoort

oktober 2015

12-10-15 10:50

De meeste buitengevelisoaltiesystemen zijn op basis van polystyreen. Er zijn ook systemen op basis van minerale wol en houtvezel. (Foto: Jan Willem Kommer)

Tekst: Jan Willem Kommer Fotografie: Henk van der Veen, Jan Willem Kommer

Buitengevelisolatie:

niet meer weg te denken Zo’n beetje alle kennis over gevelisolatie die er in de afbouwbranche te vinden is, is gebundeld in het ‘Platform Gevelisolatie’. Dat is een samenwerkingsverband tussen NOA (de Nederlandse Ondernemersvereninging voor Afbouwbedrijven), branchevereniging Producenten Gepleisterd Bouwen, Stichting Garantiefonds Gevelsystemen en Technisch Bureau Afbouw. Mebest

mb05_gevelisolatie.indd 35

oktober 2015

35

12-10-15 10:30

Buitengevelisolatie is ideaal om ook de energieprestaties van panden uit de jaren 50, 60 en 70 mee te verbeteren. (Foto: Henk van der Veen)

Valse start in de jaren zeventig

Met het Platform Gevelisolatie willen die samenwerkende partijen heldere en betrouwbare informatie geven over gevelisolatie. Dat is nodig, want nog altijd staan er mensen sceptisch tegenover deze vorm van isoleren. Dat is vooral te wijten aan de valse start die gevelisolatie zo’n veertig jaar geleden in ons land heeft gemaakt. “Destijds werd gevelisolatie in Duitsland al zeker tien jaar lang succesvol gebruikt in de woningbouw”, zegt Ed van der Plas. Hij is technisch adviseur bij Technisch Bureau Afbouw en lid van de technische commissie van het platform Gepleisterd Bouwen. “Toen het de grens met Nederland overstak, stortten zich een heleboel partijen op die markt terwijl ze onvoldoende afwisten van het product. Er werd vaak maar wat gedaan; allerlei componenten werden samengevoegd die absoluut niet samen gebruikt konden worden, ondergronden werden niet of onvoldoende voorbereid, naar detaillering werd nauwelijks gekeken, er werden verkeerde verfsystemen toegepast en met gebruik en onderhoud ging ook nog eens het nodige mis. Dat leverde allerlei schades op.” En het bezorgde gevelisolatie een slechte naam.

Er is heel veel verbeterd

Anno 2015 ziet de wereld van gevelisolatie er heel anders uit. Er is regelgeving die stelt waaraan systeemcomponenten moeten voldoen zodat duidelijk is welke plaatmaterialen, wapeningsweefsels, lijmen en dergelijke gebruikt mogen worden. Omdat je ook goedgekeurde componenten niet willekeurig door elkaar kunt gebruiken, zijn er eisen en voorwaarden voor de complete systemen en keuringsinstanties die die systemen controleren en certificeren. Er zijn richtlijnen voor het aanbrengen van systemen en er zijn normen voor stukadoorswerk.

Meer kleur in het straatbeeld 36 Mebest


oktober 2015

12-10-15 10:30

Buitengevelisoaltiesystemen kunnen ook met steenstrips worden afgewerkt. Zijn het kunststofstrips, dan vraagt dat een andere verlijming dan de minder flexibele steenstrips. (Foto: Henk van der Veen)

Goede detaillering van het grootste belang

Leveranciers kunnen garantie op gevelisolatiesystemen geven maar vaak is dan wel de eis dat het systeem moet zijn aangebracht door geschoolde mensen van een bedrijf dat een procescertificaat heeft voor het werken met gevelisolatie. En voor aanvullende verzekerde garanties kan het nodig zijn dat er tijdens het werk op de bouwplaats controles worden uitgevoerd.

Waar je goed op moet letten

Is dat nodig, zoveel regels? Ed van der Plas vindt van wel. “Er blijven nu eenmaal altijd gevaren op de loer liggen”, zegt hij. “Vocht bijvoorbeeld. Het allerbelangrijkste is dat een gevelisolatiesysteem waterdicht is. Je wilt geen openingen hebben waardoor er regenwater in of achter je systeem kan komen. Daarom moet zeker bij aansluitingen met kritische punten als dakranden, waterslagen, kozijnen en dergelijke de detaillering goed in orde zijn.” Ook al is het systeem waterdicht, dan nog kan het van binnen vochtig worden. Dat kan gebeu-

ren als het systeem niet dampdoorlatend is waardoor je inwendige condensatie kunt krijgen. “Dus als je een dampdoorlatend gevelisolatiesysteem gaat sausen, dan moet je dat met een dampdoorlatende verf doen; anders sluit je het af.” Verder is het van belang dat de ondergrond van het systeem niet onafhankelijk van het gevelisolatiesysteem kan bewegen. Dilataties in de ondergrond moeten dus worden doorgezet in het isolatiesysteem. “En de ondergrond moet droog zijn als het gevelisolatiesysteem erop wordt aangebracht. Een natte ondergrond werkt nog; als hij droogt, dan krimpt hij. Gebeurt dat als er een isolatiesysteem op is aangebracht, dan kan die daardoor scheuren.”

Keuzes hebben consequenties

Het zijn allemaal zaken waar niet alleen de monterende of uitvoerende bedrijven rekening mee moeten houden, maar ook aannemers, architecten en opdrachtgevers. Dat is ook een van de redenen voor initiatieven als Platform Geveliso-

Mebest


oktober 2015

37

12-10-15 10:31

latie en Platform Gepleisterd Bouwen. “Enerzijds zorgen we ervoor dat de kwaliteit van de verwerkende bedrijven in orde is en anderzijds vertellen we buiten de branche waar je rekening mee moet houden als je voor een gevelisolatiesysteem kiest en wat je er van kunt verwachten. In Duitsland en Oostenrijk bijvoorbeeld zie je minder problemen met dit soort systemen omdat er anders wordt gebouwd dan hier. Je hebt vaak grotere overstekken waardoor je minder waterbelasting hebt op de gevel. En de bouwtijden zijn er meestal langer wat ondergronden de tijd geeft om te drogen. Dat laatste is in ons land nog wel eens lastig. Hier moet vooral heel snel worden gebouwd en dat komt de kwaliteit niet altijd ten goede.”

Snel bouwen komt de kwaliteit niet altijd ten goede

Controles door TBA

Leveranciers kunnen garantie geven op hun gevelisolatiesystemen. Die geldt voor een bepaalde periode. Vaak kan de garantieperiode worden verlengd en verzekerd. Dergelijke verzekerde garanties zijn ondergebracht bij onder meer de Stichting Garantie Gevelsystemen. Om zo’n verzekerde garantie te kunnen afgeven, eist SGG dat er door een onafhankelijke partij wordt gekeken of de werkzaamheden wel goed worden uitgevoerd. Technisch Bureau Afbouw is zo’n onafhankelijke partij die dergelijke controles doet. De adviseur van TBA komt daarvoor op diverse momenten in het afbouwproces op de bouwplaats. Zo kan hij een beeld krijgen van de verschillende onderdelen van het gevelisolatiewerk. Hij controleert bijvoorbeeld of er wordt gewerkt volgens het leveranciersadvies, de beoordelingsrichtlijnen en de normen en regelgeving. Hij beoordeelt de ondergrond, het aanbrengen van de isolatieplaten, de grondmortelweefsellaag, de eindafwerking en uiteraard de detaillering. Aan de hand van het rapport met zijn bevindingen bepaalt SGG of er verzekerde garantie kan worden verleend of niet. Kijk op www.tbafbouw.nl of bel 070 - 33 66 500 als u meer wilt weten over de controles door TBA.

Klaar voor de veeleisende toekomst

Voor gevelisolatie is dat jammer, want deze manier van isoleren heeft een aantal behoorlijke voordelen ten opzichte van andere methoden. “Met spouwen kun je prima isoleren, maar er is een grens aan de Rc-waarden die je er mee kunt halen. Met een isolatiesysteem aan de buitenkant van de gevel kun je veel hogere waarden halen, en er worden nu eenmaal steeds strengere energieprestatie-eisen gesteld aan woningen én aan utiliteitsgebouwen. Natuurlijk kun je gevels ook aan de binnenzijde isoleren, maar dat gaat dan wel ten koste van het vloeroppervlak. Zeker als de eisen hoger worden en de pakketten dikker, gaat dat een rol spelen. “Daarnaast is het in het bouwproces nu eenmaal veel gemakkelijker wanneer je na-isoleert aan de buitenkant. En het geeft ook nog eens meer mogelijkheden op esthetisch vlak. Met pleisterwerk kun je meer kleur in het straatbeeld brengen. Een traditioneler beeld kan ook, de systemen zijn tegenwoordig ook prima met baksteenstrips af te werken.”

38 Mebest


Technisch adviseur Ed van der Plas doet onder meer controles van gevelisolatiesystemen. (Foto: Jan Willem Kommer)

oktober 2015

12-10-15 10:31

Wat de toekomSt brengt?

Strengere regelS Wat komt er op ons af op als het om thermische isolatie gaat? Wat kunnen we nog verwachten op het gebied van akoestische isolatie? Wat zijn goede materialen om aan de alsmaar strengere eisen te voldoen, en waarom zijn ze zo goed? We vroegen het een aantal van de vele bedrijven die isolerende producten in hun assortiment hebben.

Nevima merkt dat de klachten over burengeluid toenemen Met het oog op een duurzame toekomst juicht Strikolith de toenemende aandacht voor energiezuinigheid van harte toe. (Foto: Henk van der Veen)

Nevima BV levert al ruim 60 jaar specifieke producten voor geluidsisolatie en geluidsabsorptie. Dit bepaalt ca. 60% van de omzet.Het bedrijf uit Amersfoort ontwikkelt haar producten zelf en laat ze in het laboratorium meten voor ze op de markt te brengen. Best lopende product uit het assortiment is het IVI-Metalsysteem. De afbouwer kan er met weinig aanpassing in zijn systeem en met beperkte meerkosten een volledig ontkoppelde, hoogstaande geluidsisolerende wand of plafond mee maken. Op het gebied van geluidsabsorptie doet vooral de IVI-Akoestiekplaat het goed. Het is een zeer stijve en slagvaste maar akoestisch open viltplaat die eenvoudig te verwerken is.

Van het een komt het ander

Nevima ziet dat de wereld steeds kritischer wordt ten aanzien van geluidsisolatie en -absorptie. Vooral in de horeca is dat merkbaar, daar wordt

Mebest

mb05_regels.indd 39

oktober 2015

39

12-10-15 10:29

Sto Isoned voorziet een verschuiving van traditioneel opmetselen van spouwmuren naar lichter en compacter bouwen met buitengevelisolatiesystemen. (Foto: Norbert Duijvelshoff)

Handhaving op geluidshinder wordt steeds strikter de handhaving ook steeds strikter. Daarbij komt dat door buitenschilrenovatie het buitengeluid zo beperkt wordt dat burengeluid meer klachten geeft. Lichte ontkoppelde voorzetwanden, vloeren en plafonds worden hierdoor steeds vaker toegepast.

Kingspan Insulation verwacht een roep om dunnere isolerende gevels

Kingspan Insulation is onderdeel van de Nederlandse vestiging van multinational Kingspan Group. Het hele productengamma van Kingspan Insulation uit Winterswijk bestaat uit producten voor thermische isolatie. Koplopers zijn de producten uit de Kingspan Kooltherm range. Dit zijn resol hardschuim isolatieplaten met een lambda waarde van 0.020, de beste isolatiewaarde voor een gangbaar isolatiemateriaal. Voor de Nederlandse markt zijn ze vooral populair als spouwmuurisolatie, isolatie van vliesgevels en in vloeren/prefab elementen. De reden voor het succes van Kooltherm is primair de goede isolerende werking waardoor het de slankste isolatie oplossing is. Dat resulteert in dunnere muren, vloeren, daken en gevels en dat betekent weer meer daglicht, meer verkoopbare

40 Mebest

mb05_regels.indd 40

of verhuurbare vierkante meters. Daarnaast spelen de uitstekende brandwerende eigenschappen een rol en dat het een van de duurzaamste isolatiematerialen is die standaard beschikbaar zijn in de markt.

Kou buiten maar daglicht naar binnen

De eisen vanuit Europa rond energiebesparing gaan volgens Kingspan Insulation de komende jaren alsmaar strenger worden. Hierdoor zal de behoefte aan hoogwaardige isolatie, en vooral ook slankere isolatie-oplossingen toenemen. Hoe dikker een gevel wordt hoe minder daglicht er binnen komt. Daglicht heeft een heel groot effect op wooncomfort, maar ook op de arbeidsproductiviteit en op de verkoop- en verhuurprijzen van gebouwen. Ook de milieu-eigenschappen van producten wordt steeds vaker een factor waar naar gekeken wordt. Reden voor Kinspan Insulation om producten altijd extern te laten verifiëren voor bijvoorbeeld DUBO-keur en Green Guide to Specification ratings voor BREEAM. Met het oog op de toekomst werkt Kingspan Insulation continue aan verbetering van de be-

oktober 2015

12-10-15 10:29

staande producten en aan nieuwe technologieën die nog beter isoleren. Zo is vorig jaar de Kingspan Optim-R geïntroduceerd, een isolatiesysteem op basis van vacuümtechniek, De zeer slanke isolatieplaat heeft een lambda waarde van 0.007.

Knauf ziet de behoefte aan thermische isolatie toenemen

Geluidsisolatie is in de droge afbouw altijd een issue en dus een uiterst belangrijk onderwerp voor Knauf. Grote ontwikkelingen ziet Knauf echter niet op dit gebied. De minimale eisen zijn al jarenlang gelijk, al eist bijvoorbeeld BREEAM wel dat 5 decibel hogere geluidsisolatiewaarden worden gehaald. Voor thermische isolatie ligt dat anders. Vandaar dat producten voor dat toepassingsgebied een steeds belangrijker plek in het assortiment innemen, zowel voor buitengevelisolatie als binnenisolatie door middel van voorzetwanden. Knauf signaleert namelijk een toenemende behoefte, zowel in de minimale eisen in het Bouwbesluit als in ontwikkelingen in de markt voor het naisoleren. Met haar producten wil Knauf hierop vooruitlopen en een nieuwe standaard kunnen zetten. Wat dat betreft helpt het dat Knauf als onderdeel van een grote internationale organisatie over een geavanceerd laboratorium in

onder andere Duitsland beschikt. De meeste producten die worden ontwikkeld, worden ook in het geluidslab getest op hun geluidsisolatie. Knauf investeert echter niet alleen in het ontwikkelen van nieuwe producten met thermische- of geluidsisolerende eigenschappen, maar zoekt ook naar andere onderscheidende eigenschappen zoals brandwerendheid, stralingswerendheid, inbraakwerendheid en zelfs kogelwerendheid.

Gevarieerde succesnummers

In de isolatiehoek heeft Knauf een aantal producten die het goed doen. Knauf Diamond Board dankt haar succes aan de combinatie van goede eigenschappen: hoge sterkte en hardheid, brandwerendheid en goede geluidsisolatie. Wat dat betreft combineert Diamond Board goede eigenschappen van gipsvezelplaat met voordelen van gipskartonplaat op het gebied van vochtongevoeligheid en verwerking (makkelijk snijden en schroeven). Bovendien heeft Diamond Board in vergelijking met gipsvezelplaat een zeer gunstige prijs/kwaliteit verhouding. Op thermisch vlak is vooral Knauf Skin succesvol. Dat is een compleet gevelisolatiesysteem in twee uitvoeringen: Basis en Energy. Skin Energy onderscheidt zich van andere systemen doordat het dampopen systeem zorgt voor veel comfort

Daglicht heeft een heel groot effect op wooncomfort Volgens Kingspan zal er meer behoefte komen aan dunnere isolatie-oplossingen want hoe dikker de gevel wordt, des te minder daglicht er binnenkomt. (Foto: Henk van der Veen)

Mebest

mb05_regels.indd 41

oktober 2015

41

12-10-15 10:30

in een gebouw. Het gecertificeerde Quick XL systeem voorkomt namelijk koudebruggen. Wat ook bijdraagt aan het succes is dat voor de hechting, wapening en afwerking kan worden volstaan met dezelfde cementmortel (SM 700 PRO), wat erg efficiënt is. Daarnaast wordt het succes van Skin verklaard door de bijna onuitputtelijke afwerkingsmogelijkheden. Pleisters in vele kleuren en uitvoeringen, maar ook baksteenachtige afwerkingen (in alle kleuren, maten en vormen) zijn mogelijk.

Strikolith kijkt vooruit naar een duurzame toekomst

35 jaar geleden bracht Strikolith haar eerste gevelisolatiesysteem op de markt. Sindsdien zijn de thermische gevelisolatiesystemen steeds groter en belangrijker geworden binnen het productenprogramma van het bedrijf uit Raamsdonksveer. De kennis die het bedrijf in de afgelopen periode heeft opgebouwd, komt goed van pas nu gevelisolatie en energiebesparing in het algemeen een steeds belangrijker rol gaan spelen. Strikolith ziet de toenemende aandacht voor energiezuinigheid als een goede ontwikkeling die nodig is voor een duurzame toekomst. Duurzaamheid is een belangrijk item voor Strikolith, vandaar ook dat het bedrijf Strikotherm systeem GREEN in het assortiment heeft. Dat is een systeem met isolatieplaten die voor 100% uit natuurlijke houtvezels

bestaan. Deze houtvezelplaat is waterwerend, dampopen en akoestisch isolerend. Het best lopende systeem is echter nog altijd op basis van EPS (Polystyreen); Strikotherm systeem COMFORT. Onder meer het brede scala Strikolith afwerkingen waarmee de isolatieplaten kunnen worden afgewerkt, van glad tot extreem grof tot steenstrips, maakt het het meest toegepaste Strikotherm systeem.

Blijven verbeteren

Wat volgens Strikolith mede bijdraagt aan de successen van de systemen, is de ondersteuning die het bedrijf dankzij de jarenlange ervaring en kennis kan bieden in de vorm van projectgebonden detail- en verwerkingsadviezen. Het succes van gevelisolatie staat of valt immers met de op de situatie afgestemde keuzes van het ontwerp, systeemcomponenten en de verwerking. Op het gebied van isolatieplaten volgen de innovaties elkaar in rap tempo op. Dunnere platen, duurzame platen, platen met een hoge RC. Dit is een continue-proces. Ontwikkelingen vinden ook plaats op het gebied van mortels en pleisters. Zo heeft Strikolith de hecht- en grondmortel Strikotherm GW-Plus in gebruik uitgebreid. Deze mortel is nu ook toepasbaar als afwerkpleister met een geschuurd oppervlak. Hierdoor heb je maar één product nodig voor zowel de hecht-, grond- en afwerklaag.

Hoewel geluidsisolatie altijd een issue is, zijn er volgens Knauf voor de droge afbouw niet heel veel grote ontwikkelingen op dit gebied. (Foto: Henk van der Veen)

42 Mebest

mb05_regels.indd 42

oktober 2015

12-10-15 10:30

Als neveneffect van de almaar betere gevelisolatie

Opmetselen van spouwmuren loopt tegen zijn grenzen Spouwmuren bereiken hun grenzen

Akoestiek is een belangrijk thema in het productpakket van Sto. In de huidige architectuur worden steeds meer harde materialen gebruikt die niet geluidsabsorberend werken. Vandaar dat Sto een uitgebreid programma voert om naadloos gepleisterde plafonds met een hoge akoestische absorptie mogelijk te maken. Belangrijkste speerpunt van Sto is echter thermische gevelisolatie, voorzien van een mooie gevelbekleding. Het bedrijf heeft een uitgebreid productpakket met systemen op basis van diverse isolatiematerialen (houtvezelisolatie, EPS, minerale wol en PIR/PUR) en oplossingen voor zowel traditionele- als prefab toepassingen. Een van de meest succesvolle producten in dat pakket is de gevelverf StoColor Lotusan G. Vooral bij Nederlandse woningcorporaties is de verf populair; de onderhoudscyclus wordt door het gebruik van deze verf namelijk sterk verlengd. Door het zogenaamde “Lotus effect” spoelt het vuil met regenwater van de gevel af. Het resultaat is een drogere en dus langer mooie gevel.

constateert Nevima dat burengeluid steeds beter hoorbaar wordt doordat er minder geluid van buiten te horen valt. (Foto: Henk van der Veen)

Compact, lichtgewicht en prefab

Volgens Sto duurt het niet lang meer of er komt in Nederland een omslagpunt. De traditionele manier van het op de steiger opmetselen van spouwmuren loopt tegen zijn grenzen. De eisen aan de gevel worden terecht steeds hoger, bijvoorbeeld op het gebied van isolatiewaarde en kierdichtheid. Wil je hier met een traditionele gevelopbouw aan voldoen, dan wordt de gevelopbouw wel erg dik. Daarmee gaan waardevolle meters bewoonbaar oppervlak (zeker in hoogbouw) verloren. Compact en lichtgewicht bouwen met een buitengevelisolatiesysteem is hiervoor de oplossing. Een bijkomend voordeel is natuurlijk dat dit ook prima prefab kan worden uitgevoerd, waarmee de bouwtijd flink wordt bekort. Sto haakt op die ontwikkeling in met een nieuw productconcept Sto-Ecoshapes. Dit zijn prefab stucvormen die onderhoudsarm en volledig naar eigen ontwerp te maken zijn, in kleine oplagen. Het geeft architecten de mogelijkheid om buitengevelisolatie toe te passen en daarbij een eigen identiteit in het ontwerp te realiseren.

Mebest

mb05_regels.indd 43

oktober 2015

43

12-10-15 10:30

De redactie behoudt zich het recht voor de ingezonden berichten in te korten. De inhoud

Wordt samengesteld aan de hand van pers- en

van de pers- en nieuwsberichten valt niet onder de verantwoordelijkheid van de Mebest-

nieuwsberichten van, voor en over de afbouwsector.

redactie. Met plaatsing van een bericht spreekt de redactie van Mebest dan ook geen

Berichten voor deze rubriek kunt u sturen naar:

waardeoordeel uit over de genoemde kwaliteit en/of prestaties van diensten en producten.

[email protected]

Cursus

Bespaar tijd en geld; voorkom schades

Programma Woensdag 18 november 2015 09.00 – 09.30 uur ontvangst 09.30 – 12.30 uur veel voorkomende schades in de afbouw 12.30 – 13.30 uur lunch (alleen bij inschrijving voor beide dagdelen) 13.30 – 16.00 uur nieuwe richtlijnen en normen 16.00 – 17.00 uur drankje en hapje

Adres

Van der Valk Houten Hoofdveste 25 3992 DH Houten

Prijzen (exclusief btw) 1 dagdeel: 2 dagdelen:

€ 199,- per deelnemer € 349,- per deelnemer (inclusief lunch)

Aan het eind van de cursus ontvangt de cursist een certificaat. U kunt zich eenvoudig opgeven via het online aanmeldformulier op www.tbafbouw.nl/nieuws. U kunt zich ook opgeven door Technisch Bureau Afbouw te bellen op 070 33 66 541 of te mailen naar [email protected].

44 Mebest

mb05_kort.indd 44

Veel geld en tijd besparen door schades te voorkomen? Onenigheid met uw opdrachtgever vermijden over hetgeen u levert? Het Technisch Bureau Afbouw helpt u daar bij met een aantrekkelijke cursusdag. Onze technisch adviseurs laten met praktijkvoorbeelden zien hoe u veelvoorkomende schades kunt vermijden. Ook behandelen ze de nieuwste richtlijnen en normen. Na het volgen van de cursus(sen) bent u in staat om mogelijke risico’s te herkennen. Ook weet u hoe u schades kunt voorkomen. Zo bent u helemaal op de hoogte in uw vakgebied. De cursus is voor plafond- en wandmontagebedrijven, stukadoorsbedrijven en terrazzo- en vloerenbedrijven. Hij bestaat uit twee delen.

Dagdeel 1: Schades voorkomen

Schades kunnen ontstaan als u uw werk onder slechte omstandigheden moet uitvoeren of onjuiste verwerkingsmethodes toepast. Als verwerker krijgt u vaak het herstel in de schoenen geschoven. Dat kost u veel geld en tijd. In de cursus ontdekt u hoe u daarop kunt besparen. We bespreken aan de hand van praktijkvoorbeelden de belangrijkste aandachtspunten. Daarnaast leggen we stap voor stap uit hoe u schades kunt voorkomen. U kunt voorafgaand aan de cursus uw eigen schades of onderwerpen uit uw sector doorgeven aan onze technisch adviseurs. Zij zullen deze als het mogelijk is behandelen tijdens de cursus.

Dagdeel 2: Nieuwste richtlijnen en normen

Onenigheid met de opdrachtgever wilt u te allen tijde voorkomen. Daar helpen wij graag bij! We leggen uit hoe de nieuwste richtlijnen en normen in elkaar steken. Ook leert u hoe u risico’s in de praktijk kunt beperken.

oktober 2015

12-10-15 10:29

Duurzaamheid én brandveiligheid

Rockfon Blanka, het witste plafondpaneel van Europa

Voor de zesde keer organiseert Kinspan het Fire Seminar. Dit jaar vereist de actualiteit een thema dat twee belangrijke aspecten verbindt: duurzaamheid én brandveiligheid. Gaan deze hand in hand? Of veroorzaakt het ene aspect problemen op het gebied van het andere aspect?

Rockfon introduceert het witste minerale plafondpaneel in Europa: Rockfon Blanka. Het paneel heeft een L-waarde van 94,5 op een schaal van 0 (zwart) tot 100 (wit). Hiermee is Rockfon Blanka aanzienlijk witter dan huidige plafondpanelen op de markt, die soms een grijze of gele tint hebben. Met deze ontwikkeling beantwoordt Rockfon aan de groeiende vraag onder architecten. Zij zoeken naar systeemplafonds die naast akoestisch en brandwerend ook zuiver wit zijn. Hierdoor leidt het plafond namelijk niet af van de functie van het gebouw. Daarnaast heeft de witte kleur nog twee voordelen: het paneel heeft een lichtreflectie van 87 procent, zo blijkt uit onafhankelijk onderzoek van TÜV Rheinland. Daarnaast wordt met Rockfon Blanka een extreem hoge lichtdiffussie van 99 procent gerealiseerd. “Het geheim van Rockfon Blanka zit in de speciale coating, die ook wordt gebruikt in de Amerikaanse ruimte-industrie”, weet Dominique Goven, marketing manager bij Rockfon. “In combinatie met het extreem gladde mineraalvlies als drager en het specifieke proces van aanbrengen van de coating op het vlies, resulteert dit in een extreem glad oppervlak. Het is niet zichtbaar in welke richting de coating is aangebracht. Een verplichte legrichting is dan ook niet nodig, waardoor plaatsers tot wel 10 procent tijd kunnen besparen.” Tot slot heeft Rockfon Blanka een hoge geluidsabsorptie (αW = 1,00) en uitstekende brandwerende eigenschappen (klasse A1).

Het programma biedt lezingen uit vanuit verschillende invalshoeken en is daardoor interessant voor alle betrokkenen in de bouw. Sprekers zijn onder meer: • Gert-Jan van Beijnum, adviseur bij het NIBE (Nederlands Instituut voor Bouwbiologie). • Guido Slokkers. De projectmanager bij de Dutch Green Building Council. • Directielid Pieter Snelder van Kingspan. • Jurjen Burghgraef, specialist op het gebied van verzekeren en mede-eigenaar van Burghgraef Van Tiel & Partners • Charles Meijer, voorzitter van de vakgroep ‘Brandveilig Leven’ bij Brandweer Nederland. • Ruben Burink. De student Bouwkunde van het Saxion in Deventer bespreekt zijn onderzoek naar de relatie tussen energieefficiënt bouwen en brandveiligheid met het publiek. Het Fire Seminar vindt plaats op donderdag 29 oktober vanaf 9.30 uur tot circa 15.00 uur bij Het Oude Magazijn in Amersfoort. Deelname is kosteloos na registratie via www.fireseminar.nl Daar vindt u ook alle details over het programma.

Mebest

mb05_kort.indd 45

oktober 2015

45

12-10-15 10:29

is een uitgave van

Adverteerdersindex Technisch Bureau Afbouw Mauritskade 27, 2514 HD Den Haag Telefoon: 070 - 33 66 500 Fax: 070 - 33 66 533 E-mail: [email protected] Website: www.tbafbouw.nl Abonnementen aanvragen, opzeggen en wijzigen via bovenstaande gegevens.

Evenementenhal

15

Knauf

47

Overmat

15

Mebest Website: www.mebest.nl Twitter: @MebestNL

Nofisol

27

PSH Media Sales

15

Redactie: Jan Willem Kommer - Klokhuys teks & foto, Delft E-mail: [email protected] Telefoon: 06 - 29 21 79 59

Puur Kleur

2

Fotografie: Jan Willem Kommer, Delft; Michael van Oosten, Amsterdam; Henk van der Veen, Maassluis; Technostuc Systemen, Almelo

Strikolith

48

Beeldbewerking: Henk van der Veen, Maassluis

Technostuc Systemen/Pavatex

2

Vormgeving: Sylvia Oxenham, X-Media Solutions, Doetinchem Druk: Senefelder Misset B.V., Doetinchem Advertenties, tarieven en inlichtingen uitsluitend bij: PSH Media Sales Mercuriusstraat 35, 7006 RK Doetinchem Postbus 68, 7000 AB Doetinchem Telefoon: 0314 - 355 800 Fax: 0314 - 355 643 E-mail: [email protected] Website: www.pshmediasales.nl Reproductie: Alle auteursrechten en databankrechten ten aanzien van de inhoud van deze uitgave berusten bij Technisch Bureau Afbouw, de betreffende auteur en/of de betreffende fotograaf. Niets uit deze uitgave mag zonder hun toestemming openbaar worden gemaakt of verveelvuldigd.

46 Mebest

mb05_colofon.indd 46

Eerstvolgende uitgave: Mebest nr. 6-2015 Verschijningsdatum: 18 december 2015 Aanlevering advertentiemateriaal: 2 december 2015

oktober 2015

12-10-15 10:28

Knauf 50 jaar in Nederland

Dat wordt trakteren!

Vind jij h et winnend e ticket? Maak kans op een dag vol uitdaging Knauf viert feest! Wij zijn al 50 jaar in Nederland en dit vieren we graag samen met jou. Dus trakteren we 50 keer op een dag vol actie bij ActionPlanet. Als je dit ticket vindt onder het deksel van een emmer Knauf Spraykontakt 10kg of Knauf Fill & Finish Light 20kg heb je gewonnen! www.knauf.nl/50jaar of www.facebook.com/knaufnl

20437 Knauf adv. 50jaar actie 210x297bs Mebest.indd 1

03-09-15 09:19

JE BENT BEZIG MET VORM, STIJL EN LEEFGENOT. Je brengt jouw ideeën en die van architecten en eindgebruikers tot leven. Strikolith helpt je daarbij. Met onze kennis, ervaring en ons assortiment gevel-, wand-, en plafondafwerkingen maak je woningen en gebouwen nog beter, mooier en duurzamer. Wij produceren onder meer stucmaterialen voor binnen en buiten (Strikolith), gevelisolatiesystemen en -afwerkingen (Strikotherm) en restauratieproducten (Bofimex). Samen laten we zien hoe mooi duurzaam kan zijn.

Creëer een nieuwe wereld.

MEER INFORMATIE

Natuurlijk staan wij op de NOA Stukadoorsdag! Kom gezellig langs!

STRIKOLITH.COM

+31 (0)162 514 750

isoleren én Absorberen Ademend AlternAtief superstil en stootvast thema nummer isolatie een uitgave van het technisch Bureau afbouw

Recommend Documents