een uitgave van het Technisch Bureau Afbouw en Bedrijfschap Afbouw
76e jaargang nr. 2 2013, april, verschijnt 1x in de twee maanden. Informatie over afbouw en afwerking in de nieuwbouw, renovatie en restauratie.
KLEURRIJK VERHAAL ABSTRACTE WONING KEIHARD WATERDICHT MISSING LINK
Nieuwe werkelijkheid
BOOGAARD RESTAURATEURS EU gecertificeerd
KRABPLEISTERS KALKPLEISTERS & -MORTELS RESTAURATIEMORTELS SANEERPLEISTERS OP KALKBASIS CURSUSSEN & WORKSHOPS
Leverancier van Kievitshoekweg 1 4353 RK Serooskerke (W)
mortels en vloeistoffen T +31 (0)118 591259 M +31 (0)6 20491462
[email protected] www.boogaardrestaurateurs.nl
VERKIEZING STRIKOLITH PROJECT VAN HET JAAR!
DOE MEE EN WIN !
WEEKEND BARCELONA? Doe mee aan de verkiezing Strikolith Project van het Jaar en win een verzorgd weekend voor twee naar bruisend Barcelona! De verkiezing loopt van 1 mei tot 1 november 2013.
Kijk voor meer informatie op www.strikolith.com/projectvanhetjaar.
Door:
Jan Willem Kommer
Kom, we gaan het weer eens een keer over de crisis hebben. Hoewel? Crisis? Even terug naar het vierde kwartaal van 2008. Toen bleek er officieel sprake te zijn van een recessie, en die werd als vanzelf een crisis. Optimistisch als wij mensen zijn, kwam er elk jaar een prognose dat het over een jaar of drie, vier beter zou worden. De eerste ‘betere’ jaren zijn inmiddels geruisloos aan ons voorbij gegaan. Nou weet ik niet hoe het met u zit maar ik heb niet de indruk dat het met de komende jaren heel veel anders zal zijn. Ik vraag me dan ook af of we nog wel kunnen spreken van een crisis. Hebben we niet domweg te maken met een nieuwe werkelijkheid? Of dat wat uitmaakt? Denk het wel. Als je een crisis hebt dan neem je een pilletje, ga je even liggen en wacht je tot het over is. En als je dan weer wakker bent, dan ga je weer doen wat je altijd deed. Met zo’n nieuwe werkelijkheid werkt dat niet. Dan kun je niet opstaan en weer hetzelfde doen als voorheen. Zo’n nieuwe werkelijkheid is dan namelijk niet over. Die blijft. Dan zit er niets anders op dan je daar aan aanpassen. Veel mensen en bedrijven lukt dat aanpassen niet. We horen en lezen dagelijks over bedrijven die omvallen, mensen die werkloos worden. Daarom vind ik het altijd uitermate prettig om daar regelmatig een ander geluid tegenover te kunnen zetten. Te laten zien dat er ook bedrijven zijn die het lukt om, ondanks de straffe tegenwind, mooie projecten te draaien en prachtige dingen tot stand te brengen. Ik vind dat soort verhalen nogal inspirerend. Nou is inspireren natuurlijk ook wel een beetje waar het Mebest om te doen is. We laten graag zien wat voor mooie dingen er op afbouwgebied gemaakt kunnen worden. En ook wat voor nuttige en praktische dingen. En dus ook graag dat er ook nu nog, nog steeds mogelijkheden zijn om die dingen daadwerkelijk te maken. Je zou kunnen zeggen dat we onszelf daar ook door hebben laten inspireren. Want in een nieuwe werkelijkheid waarin de bladenwereld het bijna net zo moeilijk heeft als de bouw, moet je je aanpassen. En dus hebben we naast het blad sinds kort ook een app. Daarmee kunt u Mebest ook op uw tablet of smartphone lezen. Maakt niet uit of dat een iOS of een Android-apparaat is, de app ligt in zowel Apple’s App Store als in Google Play. Downloaden dus, dat ding; en zegt het voort ook. Opdat we met z’n allen geïnspireerd raken.
en verder...
Informatie over afbouw en afwerking in de nieuwbouw, renovatie en restauratie. 76e jaargang nr.2 2013, april
In dit nummer
23 Rectificatie 40 Mebest Kort
Museum Rijswijk prijst zich gelukkig met ‘missing link’
Efficiënt zelfklevend gaasband aanbrengen met Knauf Flottrunner
De taal van de bouw is een lastige, die leer je niet zomaar. Zeker als je maar eens in de tien of twintig jaar opdrachtgever van een bouwproject bent. Dan is het fijn als er een tolk is. Museum Rijswijk had er eentje bij de recente uitbreiding; een interieurarchitect die bouwen naar praktijkgebruik kon vertalen, en vice versa. Pagina 32
Hip en hard
Innovatie van Showa: waterdichte handschoen die de handen droog houdt
Oude technieken, nieuw jasje
Kun je nog van een trend spreken wanneer een afwerking al een aantal jaren aan een opmars bezig is; een opmars die zo langzamerhand onstuitbaar lijkt te zijn? Of is beton ciré gewoon ‘here to stay’? Dat laatste lijkt het geval want het product is een welkom antwoord te zijn op de vraag naar waterdichte naadloze afwerkingen voor badkamer en keuken. Pagina 24
4 Mebest
april 2013
DPG neemt Relius Nederland over Uitgeverij Æneas publiceert ‘Bouwen met stro’ C2C®-certificaat voor Perla OP 0.95 van Armstrong Xella Nederland introduceert innovatief Building System voor opkomende landen Letterlijk en figuurlijk meer lucht met Hoeka Airtex Bouwlokalen: 5 series gratis voorlichtingsbijeenkomsten over actuele bouwthema’s
Verhalenvertellende vloer voor Natuurmonumenten In veel bouwwerken speelt de vloer een onopvallende rol. In het nieuwe bezoekerscentrum van Natuurmonumenten Gooi- en Vechtstreek is dat duidelijk anders. Daar is hij juist de verbindende factor in de tentoonstelling die het verhaal van Nederlands meest gevarieerde landschap vertelt. Pagina 6
Droog schuren van terrazzo en natuursteen met Diamond Express van HTC
Brander introduceert Brander Speedprimer
Stucdecoraties werden vroeger niet alleen ingezet als verfraaiing, maar ook als camouflage, om constructieve dingen weg te werken. De technieken van weleer worden nog steeds gebruikt, bij restauraties en renovaties bijvoorbeeld. Maar waarom zou je ze dan niet ook in nieuwbouwsituaties kunnen toepassen? Het Stripe House in Leiden laat zien hoe zinvol dat kan zijn. En hoe fraai. Pagina 14
46 Adverteerdersindex 46 Colofon Mebest
april 2013
5
Vriendelijker dan een bordje ‘Verboden toegang’, een groene sticker op de vloer achter de balie geeft de werkplek van de medewerkers aan.
Verhalenvertellende vloer voor Natuurmonumenten Tekst: Jan Willem Kommer Fotografie: Henk van der Veen
6 Mebest
april 2013
Zorgen voor de natuur in Nederland, dat is wat Natuurmonumenten doet. Dat doet de vereniging onder meer door mensen bewust te maken van die natuur. Leren dus, vertellen en uitleggen. In de Gooi- en Vechtstreek doet Natuurmonumenten dat vooral met een tentoonstelling in het bezoekerscentrum. Een belangrijke rol is daar weggelegd voor de vloer.
Cruciaal contact
Natuur is mooi, maar zeker in een land als Nederland gaat dat niet vanzelf. Er is beheer voor nodig en dat kost geld. Voor een vereniging als Natuurmonumenten betekent dat dat er veel tijd en energie moet worden gestoken in het werven van fondsen. In gesprek blijven met de leden is daarom cruciaal; laten zien dat je er bent, laten zien wat je doet. Bezoekerscentra zijn daar onmisbaar bij, zo maakt Imke de Jong van Natuurmonumenten duidelijk. “We willen natuurlijk dat
de mensen naar buiten gaan, maar we willen ook graag dat ze bij ons binnen komen. Daar kunnen we ze vertellen en laten zien wat er buiten allemaal te zien en te beleven valt. Zo houd je contact met je leden.”
Zeer gevarieerd
Imke de Jong weet waar ze over praat; ze is beheerder van het bezoekerscentrum van Natuurmonumenten Gooi- en Vechtstreek. Ze was ook projectleider van de verbouwing van het bezoe-
Mebest
april 2013
7
kerscentrum in ’s-Graveland. Een verbouwing waar al lange tijd reikhalzend naar werd uitgekeken. Het bezoekerscentrum zit in de ‘schuur’ van een boerderij, een locatie die in 1980 na een brand nieuw is gebouwd en waar sindsdien niet veel meer aan gedaan was. Alle reden om nu flink uit te pakken; bijna de helft van het vernieuwde bezoekerscentrum wordt in beslag genomen door de tentoonstelling ‘Gooi- en Vechtstreek, overal anders’. “Nergens in Nederland vind je een regio waar je op zo’n kleine schaal zo veel verschillende natuurgebieden vindt”, verklaart Imke de Jong het thema.
Een verhaal met meerdere lagen
Gebieden verbinden
Platvorm heeft de tentoonstelling vormgegeven. Rob Bloem van het Amsterdamse bureau: “Het concept ging uit van acht landschappen die heel typerend zijn voor deze regio; bos, heide, buitenplaatsen, Naardermeer, grasland, plassen, de Vecht en forten. Die gebieden moesten in de ruimte tot uitdrukking komen.” Er was al bedacht om dat te doen met acht tafels die elk fysiek op zo’n landschap moest lijken. Op de tafels moesten levende planten komen te staan, opgezette dieren en soms zelf levende dieren zoals kikkervisjes. Verder zou elke tafel worden voorzien van
Ontwerpers gaan veel verder
De koffiecorner wordt, als de plannen doorgaan, ondergebracht in een nieuw te bouwen horecaruimte.
De tentoonstelling ‘Gooi- en Vechtstreek altijd anders’ vertelt een verhaal met meerder lagen, je hebt het niet zomaar uit.
beeldschermen en ‘ontdeklades’ om achtergrondinformatie over het gebied te kunnen krijgen, te leren over het landschap. “Maar als je zo’n tafel hebt, hoe maak je dan duidelijk om welk gebied het gaat?”, legt Rob Bloem de uitdaging voor Platvorm uit. “We wilden dat doen door op de wanden grote foto’s van de gebieden te bevestigen. Vanaf elke tafel moest dan een kleurige strook over de vloer lopen naar de foto van het gebied dat er bij hoort.”
Oneindig veel mogelijkheden
De vraag die zich vervolgens aandiende is hoe dat plan dan technisch moest worden uitgevoerd. Vanwege reinigbaarheid, geluidsoverlast en slijtage was er al gekozen voor een kunststof gietvloer in plaats van een houten vloer. Er werden verschillende manieren onderzocht om op zo’n vloer die stroken te maken; lichtbanen, materialen in de vloer verwerken. Uiteindelijk kwam Platvorm uit op het Arturo Decofolie systeem van Unipro. “Het is een systeem waarbij heel dunne decofolies op de Arturo gietvloer worden aangebracht en vervolgens van een transparante toplak worden voorzien”, legt Ronald Vugts uit. Hij is technisch commercieel adviseur bij Unipro voor het merk Arturo. “Aan de hand van de tekening van Platvorm hebben we de decofolies voor Natuurmonumenten gemaakt. Zo werken we altijd, er komt een ontwerp en wij maken de decofolies. Dat is interessant want waar wij vooral aan de functionele eisen als gebruiksvriendelijkheid, onderhoudsgemak, duurzaamheid en dergelijke denken, gaan ontwerpers veel verder. Dan merk je dat de mogelijkheden met dit vloersysteem zo’n beetje oneindig zijn.”
8 Mebest
april 2013
Mebest
april 2013
9
Elk landschap heeft zijn eigen kleurcombinatie
De waterverbinding tussen Naardermeer en Ankeveense Plassen, gestileerd weergegeven met kronkelende kleurenstrook en lichtprojecties van zwemmende dieren.
Nauwkeurig stickeren
Unipro is fabrikant maar heeft de vloerafwerking niet zelf gelegd, dat is gedaan door Van der Ven Vloertechniek. Het bedrijf uit Uden bracht eerst een epoxyschraplaag aan op de geschuurde betonnen ondervloer. Daar is een grijze Arturo PU 2060 Gietvloer op aangebracht, een polyurethaan gietvloer van 2 mm dik. Voor de volgende fase schakelde het bedrijf uit Uden een beletteraar in. Het aanbrengen van de decolfoilies is een zeer precies werkje. Er mogen bijvoorbeeld absoluut geen luchtbelletjes ontstaan tussen gietvloer en decofolie. Dat ziet er niet mooi uit en het worden kwetsbare plekken. “En hier moest er ook nog eens aan de hand van de tekening zeer precies worden uitgemeten waar de stickers moesten komen”, zegt Ronald Vugts. “De foto’s en tafels waar de stroken precies op moesten aansluiten, zouden namelijk pas later geplaatst worden.”
Waken voor kleurverschillen
Ontwerper Rob Bloem is blij met de mogelijkheden van Arturo Decofolies. “Op deze manier
konden we vrij simpel de verbinding met de tafels maken. De banen op de vloer bestaan uit smalle strookjes in diverse kleuren, ontleend aan de huisstijl van Natuurmonumenten. Elk landschap heeft zijn eigen kleurcombinatie. De banen lopen over de vloer naar de tafels, en omhoog langs de zijkanten van de tafels.” Die zijkanten zijn niet bestickerd, maar beplakt met bedrukt dibond. Daar zat nog een addertje onder het gras want verschillende materialen en verschillende drukprocedés willen nog wel eens kleurverschillen opleveren. Die horde is echter vakkundig genomen.
Verbindende stroken
De kleurige stroken op de vloer verbinden niet alleen de tafels met de foto’s, maar ze maken ook duidelijk hoe de verschillende landschappen onderling met elkaar verbinden zijn. Imke de Jong licht dat toe. “De rivier de Vecht ligt hoger dan het landschap. Daardoor stroomt het water dus de plassen in. Op veel plaatsen langs de rivier zijn zogenaamde waterschroeven gemaakt die het water terug in de Vecht pompen. Kleurige stroken leggen de verbinding tussen de tafels
10 Mebest
en de meer dan manshoge
april 2013
Mebestfoto’s april 2013 11 op de wanden.
Dat zie je hier terug op de vloer; tussen de strook Vecht en de strook Plassen is een decofolie aangebracht die zo’n zogeheten schroef van Archimedes uitbeeldt.” Ook de natuurburg - de grootste van Europa - die bij Crailo bos en heide verbindt, is terug te vinden in de vloer.
Geprojecteerde dierensporen
De kronkelende strepen die van Buitenplaatsen via Naardermeer en Graslanden naar Plassen lopen, symboliseren de route die de vleermuizen afleggen van hun slaapplaatsen naar hun jachtgebied. Platvorm heeft dat traject nog eens benadrukt met lichtprojecties van fladderende vleermuizen. Datzelfde is gedaan bij de vertaling van de verbinding tussen Bos en Buitenplaatsen,
daar geeft een projectie van sporen aan welke dieren het wildtunneltje gebruiken. Het doel van deze abstracties is om mensen duidelijk te maken waarom zulke bruggen, tunnels en dergelijke worden aangelegd, hoe belangrijk het voor de dieren is dat de verschillende gebieden met elkaar in verbinding staan.
Zware belasting
Jaarlijks ontvangt Natuurmonumenten Gooi- en Vechstreek ruim 100.00 bezoekers. Een enorme belasting voor de sprekende vloer, maar vooralsnog houdt hij zich er goed onder.
“Het is eigenlijk het verhaal van deze streek dat we op deze manier vertellen”, aldus Rob Bloem over de tentoonstelling. “Een verhaal met meerdere lagen”, zegt Imke de Jong. “We hebben veel herhalingsbezoek, zo’n 80% van de mensen komt steeds terug. Dan wil je niet dat ze in één keer alles zien maar dat er steeds iets nieuws te
De vloer zorgt absoluut voor een WAUW-effect!
ontdekken valt.” Veel herhalingsbezoek betekent wel dat Natuurmonumenten Gooi- en Vechtstreek jaarlijks zo’n 100.000 mensen over de vloer krijgt, en de verwachting is dat dat naar 120.000 zal groeien. Met zulke aantallen en het zanderige buitengebied is het uiteraard heel belangrijk dat de vloer tegen een stootje kan. “Daarom zijn er twee lagen Arturo PU7975 Toplak aangebracht”, zegt Ronald Vugts. “Dat is een transparante ééncomponent vochtuithardende toplak die er voor zorgt dat de vloer zeer slijt- en zeer krasbestendig is”, zegt Ronald Vugts.
Praktisch en prachtig
Bezoekerscentrum Natuurmonumenten Gooi- en Vechtstreek
Alsof de tafels landschappen zijn die uit de vloer omhoog komen.
12 Mebest
april 2013
Jaarlijks zo’n 100.000 mensen over de vloer
Opdrachtgever: Natuurmonumenten Gooi- en Vechtstreek, ‘s-Graveland Architect: ARCO, Oudewater Aannemer: Cuppens + Zn, Nijmegen Ontwerp tentoonstelling: Platvorm, Amsterdam Aannemer interieur: Brandwacht & Meijer, Utrecht Kunststofvloer: Van der Ven Vloertechniek, Uden
Het lijkt afdoende, die beschermlaag, de vloer houdt zich goed. Imke de Jong is daar blij mee. “Als we voor iets als linoleum hadden gekozen, dan waren we misschien wel wat goedkoper uit geweest. De vraag is alleen voor hoe lang. De vraag is ook of dat net zo goed en gemakkelijk te onderhouden zou zijn als deze vloer.” Vanuit exploitatieoogpunt is de beheerder van het bezoekerscentrum dus erg blij met de vloer. En niet alleen de praktische aspecten stemmen tot tevredenheid. “De vloer was niet het makkelijkste deel van de tentoonstelling, we hebben er flink aan zitten puzzelen. En het was ook best spannend. Als je zo’n fraai ontwerp hebt dan is het nog maar de vraag of het in de praktijk aan alle verwachtingen beantwoordt. Maar het resultaat is fantastisch, de vloer zorgt absoluut voor een
WAUW-effect!”
Mebest
april 2013
13
Oude technieken, nieuw jasje Tekst: Jan Willem Kommer Fotografie: Henk van der Veen, Arie Bergsma
Particulier opdrachtgeverschap, de vrijheid om een woning te laten ontwerpen en bouwen die helemaal aan je eigen wensen voldoet. Het klinkt prachtig, maar veel mensen weten zich eigenlijk niet goed raad met zo’n vrijheid. En dan gaan woningen toch vaak wat op elkaar lijken. In Nieuw Leyden valt dat best mee. Daar staat behoorlijk wat eigenzinnigs tussen. Vooral het Stripe House springt eruit. Het maakt op een fascinerende manier optimaal gebruik van de ruime mogelijkheden van stuc. 14 Mebest
april 2013
Mebest
april 2013
15
Stripe House; zeer opvallende verschijning in Nieuw Leyden.
Onze architectuur is zeer abstract Abstract met stuc
Het is een bijzonder stukje Leiden, dat Nieuw Leyden. Nieuwbouwprojecten in binnensteden zijn er genoeg, maar op een dergelijke locatie zo’n 150 kavels uitgeven voor particulier opdrachtgeverschap, dat zie je niet vaak. Niet in de periode dat het voormalige slachthuisterrein werd ontwikkeld tenminste. De eerste spade ging er een jaar of vijf, zes geleden in de grond. Dat was ook de periode dat Arie Bergsma en Esther Stevelink samen architectenbureau GAAGA begonnen. Het kleine bureau richt zich op zowel het ontwerpen van individuele woonhuizen als op stedelijke invullingen. Na een aantal opdrachten in Nieuw Leyden te hebben gedaan, besloot het duo er ook een woning annex kantoor voor zichzelf te ontwerpen en te bouwen. Dat ze daarbij maximaal gebruik zouden maken van stuc, lag voor Arie Bergsma zeer voor de hand. “Onze architectuur is zeer abstract. We zijn erg bezig met mooie gevelcomposities, mooie verhoudingen zoeken, mooie details maken. Tijdens het ontwerpproces hebben we de neiging steeds meer weg te werken, het steeds abstracter te maken. Dan is stuc een ideaal materiaal om mee te werken. Met metselwerk kun je ook prachtige dingen maken, maar niet wat wij voor ogen hadden met ons Stripe House.” De architect wijst op de forse raampartijen die enorme lateien nodig hadden.
Openingen moeten, maar dan liefst wel op zo’n manier dat het abstracte beeld van Stripe House er niet door wordt aangetast.
16 Mebest
april 2013
GAAGA heeft daar beton en staal gecombineerd en dat vervolgens verstopt achter stuc. “Met metselwerk hadden we dat nooit zo strak gekregen”, stelt Arie Bergsma.
Van het een komt het ander
De grote lappen glas zijn een typisch voorbeeld van hoe zo’n GAAGA-ontwerp ontwikkelt. Volgens het aanvankelijke plan zou de gevel redelijk wat openingen bevatten. “Je weet dat de ramen ergens een te openen deel moeten krijgen”, zegt Arie Bergsma. “Dan krijg je een verdeling van het glasoppervlak, en dat wilden we eigenlijk niet. We hebben dat opgelost door naast het glas deurpanelen met daarop een aluminium composiet beplating te maken die open kunnen.” Zo bestaat de gevel uiteindelijk uit een beperkt aantal egale vlakken. Strepen in het stucwerk zouden die met elkaar moeten verbinden.
Dat plan groeide uit naar een wat uitgebreider regelmatig patroon maar dat zou te monotoon worden, te ouderwets. Het moesten afwisselende schiftingen zijn. Arie Bergsma bedacht daar een slim plannetje voor; stukadoor Maarten Mulder van Mulderafbouw maakte het. “Het zijn vier mallen geworden met elk een andere streepvariatie”, legt hij uit. “De voegen zijn wel allemaal even diep en breed, maar de onderlinge afstand verschilt. Zo maak je bijvoorbeeld met de ene mal drie voegen op gelijke afstand van elkaar, dan een wat grotere tussenruimte en dan weer twee voegen. Een andere mal maakt één voeg, een grotere tussenruimte, twee voegen naast elkaar, een grotere tussenruimte en weer één voeg. En dan zijn er nog twee mallen die weer een ander patroon maken. Doordat je de mallen kunt omdraaien, heb je ineens acht varianten in plaats van vier.”
Stukadoor Maarten Mulder maakte de afwisselende schifting met behulp van vier mallen die ook ondersteboven gebruikt konden worden.
Doordachte details
De variatie die het verwisselbare mallensysteem oplevert is enorm, maar dat geldt ook voor de moeilijkheidsgraad. Het was erg lastig om het patroon zo uit te zetten dat de schiftingen zo goed mogelijk uitkwamen bij bijvoorbeeld de waterslagen en de bovenkant van de kozijnen. Keerzijde van het gepuzzel was dat er fantastische detailleringsmogelijkheden ontstonden. “Het metselwerk van de bovenverdieping is enorm zwaar, en dat gewicht moest boven de ramen worden afgedragen aan de vloerconstructie”, legt de architect uit. “Die vloer is van beton en je weet dat deze door zijn eigen gewicht gaat kruipen en zetten. Om dan scheuren in het metselwerk te voorkomen, hebben we de hele bovenverdieping losgehouden van de onderverdieping. Die dilatatie is weggewerkt in een van de voegen.” Maarten Mulder deed dat met behulp van stucstops op de plaatsen van de bouwkundige dilatatie.
Met metselwerk hadden we dat nooit zo strak gekregen Mebest
april 2013
17
Als de wil er is en je denkt er over na, dan is overal een oplossing voor
Het strepenpatroon loopt door op de luiken voor de slaapkamerramen; pas als ze opengaan vallen ze op.
Waar een wil is…
Het zijn juist die kleine verschillen die het fraai maken De stukadoor gebruikte ook stucstops in de neggen die zijn gedilateerd ten opzichte van de kozijnen. “Zou heb ik tussen het stucwerk en de kozijnen een ruimte van 1 cm gecreëerd; een onzichtbare spouwventilatie.” Nog weer een ander detail zijn de spouwventilatieroostertjes die voor trek in de spouw moeten zorgen. Doordat ze vlak boven het maaiveld horizontaal in een brede strook tussen twee voegen zijn geplaatst, vallen ze nauwelijks op. Arie Bergsma: “Tijdens het proces wordt dit soort details steeds belangrijker; het is haast een spel waarbij het er om gaat om alles zoveel mogelijk weg te werken.”
Strepen trekken
Het gevelstucwerk is in drie lagen aangebracht. Nadat Maarten Mulder eerst de scheurgevoelige punten van een wapeningsgaas had voorzien, kon de 15 mm dikke grondlaag erop; MEP+ van Strikolith. Toen die voldoende was uitgehard kon de stukadoor een tweede laag van de kalkcementmortel aanbrengen. In die laag heeft hij de
18 Mebest
april 2013
strepen getrokken. “Voordeel van de MEP+ is dat hij niet zo heel snel afbindt. Tot een dag of twee na het opzetten kon ik er nog strepen in trekken.” Evengoed moest de zzp’er met dagproducties werken, want voor een hele gevel had hij wel wat meer dagen nodig. Om de schiftingen te maken moest er namelijk zo’n beetje om de 30 cm een rei worden gesteld en dat kost tijd. Nog tijdrovender werd het bij de inwendige hoeken en de ramen. Daar kon hij niet met geleiders werken maar moest hij zich verlaten op de voegen die er al waren en de waterpas. Toen alle strepen waren getrokken, heeft de stukadoor de gehele gevel overgezet en afgeschuurd met een dunpleister op basis van cement en zilverzand zodat de aanzetten van de dagproducties netjes aan het zicht zijn onttrokken. Het verschil tussen werken langs de rei en werken uit de hand is wel te zien. Opdrachtgever Arie Bergsma vindt dat geen probleem. “Het zijn juist die kleine verschillen die het fraai maken”, vindt hij. “Daardoor onderscheidt het zich van fabrieksmatig werk”, beaamt Maarten Mulder.
GAAGA heeft zich veel moeite getroost om de aanblik van Stripe House zo abstract mogelijk te houden en het gestreepte geveloppervlak zo min mogelijk te onderbreken. Zo hebben de vooren de achtergevel op de bovenste verdieping geen ramen. Dat wil zeggen, ze zijn er wel maar ze zijn niet te zien. “We hebben er luiken voor gemaakt die helemaal opgaan in de gevel”, zegt Arie Bergsma. “In eerste instantie hadden we een houten frame getekend maar we vertrouwden het gewicht niet. Uiteindelijk hebben we het uitgevoerd in staal. Het weegt in totaal 200 kilo.” Aan de buitenzijde is een cementgebonden plaat tegen de frames aangezet zodat de luiken konden worden voorzien van stucwerk met hetzelfde strepenpatroon als de gevel heeft. Geheel volgens de filosofie van GAAGA zijn waterslag met rand en lekdorpel op een subtiele manier geïntegreerd in het frame. “Als de wil er is en je denkt er over na, dan is overal een oplossing voor”, zegt Arie Bergsma over het kunststukje.
Enorme plafonds, enorme wanden
Net als aan de gevels is ook ín het Stripe House goed te zien dat Arie Bergsma en Esther Stevelink een voorliefde hebben voor abstract ontwerpen. Ze hebben het pand gebouwd als kantoor annex woonhuis, maar de verschillende functies zijn wel duidelijk losgekoppeld; werken op de begane grond, leven op de eerste verdieping en slapen op de tweede. Daarnaast hebben ze een aantal grote egale oppervlakken gecreëerd. De drie lagen zijn met elkaar verbonden door een smal trappenhuis aan de woningscheidende wand. Dat levert twee wanden op van zo’n 9 meter hoog. Aan de andere kant is de vloer van de slaapverdieping niet helemaal doorgetrokken tot de gevel, waardoor de woonverdieping en de slaapverdieping met elkaar in verbinding staan. Door het enorme raam ter hoogte van de tweede verdieping zorgt de vide voor heel veel licht, en hij heeft drie 6 meter hoge wanden opgeleverd. Zowel werk- als woonlaag hebben grote plafonds doordat er nauwelijks tussenwanden zijn geplaatst.
Slimme details, zoveel mogelijk wegwerken; zo ontwerpt architectenbureau GAAGA het liefst. En graag met stuc omdat dat materiaal zich daar bij uitstek voor leent.
Onorthodoxe keuzes
“Het is best wel een beetje strak”, zegt Arie Bergsma met veel gevoel voor understatement. Alle wanden en plafonds zijn namelijk op zeer hoog niveau afgewerkt. Maarten Mulder heeft ze gestukadoord met MP75 van Knauf en afgepleisterd met Rifino Top van Gyproc. En uiteraard zijn er een heleboel stucstops in gegaan om aan te sluiten op de aluminium kozijnen en om zo scherp mogelijke hoeken te krijgen. Het fantastische stucwerk mocht uiteraard niet om zeep worden geholpen, dus dun sauswerk was een vereiste. Toen bleek dat alleen de primer al een prima resultaat gaf, is de latex achterwege gelaten. Vanwege spatwater kon dat in de keuken niet, daar is een matte houtlak op de achterwand gegaan. Een wand op de bovenste verdieping is
met een matte muurcoating afgewerkt, omdat daar nogal eens met tassen langs geschuurd werd. In de badkamer heeft Maarten Mulder met de cementgebonden Ardex BRS 12 gewerkt in plaats van met gips. “Ik heb er zand doorheen gemengd zodat je hem dikker kunt opbrengen zonder het risico van scheurvorming.” Een matte vloercoating zorgt voor extra zekerheid.
Leuk en leerzaam
Zowel GAAGA als Mulderafbouw hebben met erg veel plezier aan het Stripe House gewerkt. “Het leuke van stukadoor zijn is dat je een enorme gereedschapskist vol technieken hebt waar je uit kunt putten”, zegt Maarten Mulder. “Ik doe meer renovatie en restauratie maar ik heb gemerkt dat
Wanden en plafonds zijn slechts geprimerd en niet meer gesausd. Vanwege spatwater en reinigbaarheid is in de keuken nog wel een lak gebruikt.
Het is best wel een beetje strak De slaapkamer heeft een bescheiden raam dat open kan maar waar meestal een luik voor zit. Licht is er immers genoeg dankzij de vide en het enorme venster in de zijgevel.
20 Mebest
april 2013
Ze zijn er wel maar ze zijn niet te zien Mebest
april 2013
21
Het trappenhuis van de begane grond naar de tweede woonlaag levert enorme lappen wand op. Stukadoor Maarten Mulder heeft alle zeilen moeten bijzetten om ze net zo strak af te werken als de overige wanden en plafonds.
je de technieken die je daar gebruikt, ook in de nieuwbouw kunt toepassen. Op zich is dat niet gek want decoraties zijn in veel gevallen gebruikt om constructieve oplossingen weg te werken. Het was heel interessant om daar moderne varianten op te maken.” De zzp’er realiseert zich wel dat een project als dit nooit meer voorbij zal komen. “Nou ja, wat stucwerk betreft dan. Maar ik hoop wel vaker projecten te doen waarin je zo direct kunt overleggen en samen creatieve oplossingen kunt bedenken.” Arie Bergsma kan zich daar goed in verplaatsen. “Doordat we zowel architect als opdrachtgever waren, waren de lijntjes lekker kort zodat we snel beslissingen konden nemen. Dat is erg belangrijk in dit soort creatieve processen. Je kunt niet alles van tevoren voorzien dus je bent continu bezig oplossingen te verzinnen. Dat is inherent aan dit stucwerk. Het was erg leuk om de mogelijkheden van het materiaal verder te onderzoeken. Ik heb daar ontzettend veel van geleerd.”
Lees Mebest voortaan ook op uw tablet of smartphone!
Download de gratis Mebest-app in de App Store of in Google Play.
rectificatie In de vorige Mebest hebben we een slordige en vervelende fout gemaakt. In het artikel ‘Glas, staal en stuc’ noemden we het verkeerde vloerenbedrijf. De prachtige vloer is aangebracht door Gerrits Vloeren uit Heemserveen. Onze excuses!
Stripe House, Leiden Opdrachtgever: Esther Stevelink en Arie Bergsma/architectenbureau GAAGA, Leiden Architect: Architectenbureau GAAGA, Leiden Aannemer: Verbeij Bouw BV, Boskoop Stucwerk: Mulderafbouw, Leiden
22 Mebest
april 2013
Mebest
april 2013
23
Het lijkt wat doorleefd, maar dat is het natuurlijk niet echt
Hip en hard Tekst: Jan Willem Kommer Fotografie: Henk van der Veen
De tijd van tegeltjes in de badkamer ligt ver achter ons, naadloos moet het zijn. Tadelakt leek een tijd lang het enige waterdichte antwoord maar gaandeweg zijn er steeds meer effectieve (en minder exclusieve) oplossingen gekomen. Beton ciré bijvoorbeeld, een betonstuc waarmee waterdichte en knoertharde oppervlakken kunnen worden gemaakt. En dat kan veel verder gaan dan douchewanden, getuige de woning in Heemstede die MVH Stucdesigners uit Losser onder handen nam.
Gezocht: alleskunner
Een woning in de westelijke kuststreek, een stukadoor uit de oostelijke grensstreek; een erg voor de hand liggende combinatie is het niet. Maar wel eentje die werkte voor zowel opdrachtgevers Ellen Stall en Allard Rietberg als stukadoor Marco van Huizen en Rene Hoveling van MVH Stucdesigners. De Heemstedenaren waren op zoek naar een afwerking voor de wanden in de badkamers en de toiletten. Ze wilden iets anders dan tegels, iets meer eigentijds. Maar het moest wel écht goed zijn want concessies doen aan de kwaliteit,
24 Mebest
april 2013
dat waren ze niet van plan. En het moest ook een materiaal zijn dat niet te veel onderhoud nodig heeft. En het moest ook geschikt zijn om badkamermeubels en een keukenmeubel mee af te werken. Ze kwamen uit op betonciré. “Dat was volgens ons het beste voor wat wij wilden”, zegt Ellen Stall. “Het heeft ook precies de uitstraling die we zochten. Stoer, maar ook weer niet te ruig; strak, maar door de vleug ook weer niet te modern. Het lijkt wat doorleefd, maar dat is het natuurlijk niet echt.”
Mebest
april 2013
25
Ze maakten het wel waterdicht, de tegeltjes in de douche, maar toch zijn ze uit en zijn naadloze afwerkingen in.
Op zo’n ondergrond wilde hij geen betonciré aanbrengen. Op zijn advies zijn de wanden overgezet met Ardex A950, een flexibele cementgebonden uitvlakmortel. Aan de hand van de tekeningen van meubelmaker ’t Spant kon de stukadoor ook een paar tips geven voor het maken van de badkamermeubels en het kookeiland. “Je kunt betonciré op bijna alle houtsoorten aanbrengen maar elk brengt zijn eigen risico’s met zich mee. Met watervast verlijmd multiplex heb ik echter alleen maar goede ervaringen dus ik heb aangeraden om met dat materiaal te werken.”
De juiste verbinding
Betonciré is enorm populair. Gevolg is dat de verschillende merken als paddenstoelen uit de grond schieten. Elk heeft z’n eigen kleurenpalet, z’n eigen verwerkingsmethode en z’n eigen samenstelling. Betoncirepro by MVH Stucdesigners, heet het product waar de stukadoor uit Losser mee werkt. Het bestaat uit cement, pigment en PU-hars. Vanwege die samenstelling adviseerde hij de meubelmaker om met een PU-bruislijm te verlijmen. Ook had hij het verzoek om niet met koudverbindingen maar met 45° verstekverbindingen te werken. “Mocht er onverhoopt een
De ondergrond is ontzettend belangrijk De ondergrond is belangrijk. Zo is het bijvoorbeeld niet verstandig om met beton ciré te werken op een wand die met gips is gestukadoord. Schuren kan een zeer glad oppervlak opleveren zonder dat dat het stoere uiterlijk geweld aandoet.
Een kwestie van vertrouwen
Nu die keuze was gemaakt, moest er een bedrijf worden gevonden dat het kon aanbrengen. Dat bleek nog niet zo gemakkelijk. “Er zijn best wel veel aanbieders maar we hadden hier en daar onze twijfels over de kwaliteit. Dat wil je niet, want het schijnt toch een kwetsbaar materiaal te zijn als het niet goed is aangebracht. En we hadden begrepen dat er best wel veel facetten zijn waarop het fout kan gaan.” Het lukte MVH Stucdesigners om het vertrouwen van het paar te winnen. “Ondanks dat hij helemaal in Losser zit, wilde Marco wel langskomen om te komen
26 Mebest
april 2013
kijken. Hij had een aantal kritische vragen over de ondergrond, wilde weten welke materialen er waren gebruikt, stelde er zelfs eisen aan. Dat gaf ons het vertrouwen dat we met iemand te maken hadden die weet waar hij het over heeft.”
Een kwestie van ervaring
“Die ondergrond is ontzettend belangrijk”, zegt stukadoor Marco van Huizen. “Het is een hard product en dat moet je niet op een zachte ondergrond aanbrengen. De kans is groot dat het dan gaat scheuren.” Jammer genoeg waren de wanden in de badkamers en de toiletten uitgegipst.
Mebest
april 2013
27
Snel product
Hardsteen is te poreus en beton te zwaar
krimpnaad ontstaan, dan zit die tenminste niet op een lelijke plek maar op de uitwendige hoek waar hij minder opvalt”, legt de stukadoor uit. Een laatste vraag aan de meubelmaker was om de uitwendige hoeken met een radius van 5 tot 6 af te ronden. “Dan kun je op die kwetsbare plekken ook een fatsoenlijke materiaaldikte opbouwen”, aldus Marco van Huizen.
Hechten op hout
De twee badkamermeubels, eentje in de badkamer op de bovenste en eentje in die op de eerste woonlaag, zijn robuust, strak en eenvoudig. Ze zijn open, met ruimte voor handdoeken en bovenop staan waskommen. Het keukenmeubel moest het niet te missen middelpunt van de keuken worden. Het is multifunctioneel; kookeiland, aanrecht en eettafel ineen, en het is fors, ca. 6 m2. Volgens Marco van Huizen kun je iets van zo’n formaat en met die functies eigenlijk alleen maar op deze manier maken. “Hardsteen is te poreus en beton te zwaar.” Alle meubels zijn voorbehandeld met Ardex P82. Dit oplosmiddelvrije kunsthars-voorstrijkmiddel zorgt ervoor dat de betonciré ook op de gladde houten oppervlakken goed hechtte. Voor de wanden is de voorstrijk gebruikt die bij Betoncirepro by mvh Stucdesigners hoort, eveneens een oplosmiddelvrij product.
28 Mebest
april 2013
Nadat de tweede laag was aangebracht en voldoende uitgehard, kon er geschuurd worden. “Daar moet je niet al te lang mee wachten, 4 tot 8 uur. Anders is het materiaal te hard en kost het schuren veel meer tijd en moeite”, zegt Marco van Huizen. Het schuren had geen effect op de tekening want die was met de eerste laag gemaakt; het zorgt slechts voor een fijnere structuur van de tweede laag, waardoor die gemakkelijker is schoon te maken. “Betoncirepro by MVH Stucdesigners kun je in vier gradaties krijgen, van grof tot fijn”, zegt de stukadoor. “Hier hebben we alles geschuurd tot 120. Dat is de fijnste variant, en naar mijn mening ook de mooiste. Deze betonciré is ook een bijzonder snel product, wat we ’s morgens hadden opgezet konden we ’s avonds al schuren en impregneren.” Die impregneer moet voorkomen dat er door het gebruik vlekken in het materiaal komen.
Kleuren met overleg
De eerste laag betonciré is in een dikte van zo’n 1 à 2 mm opgezet. Dat is redelijk grof gebeurd, zodat je de spaanslagen nog ziet die voor het beton-effect zorgen. Omdat met ruim 20°C de temperatuur perfect was, kon al een kleine drie uur later de tweede laag erop. Die is veel dunner, een pleisterlaag eigenlijk, en hij wordt heel hard. Beide lagen zijn in kleur aangebracht. In de twee badkamers was dat donkergrijs. De twee toiletten, begane grond en eerste woonlaag, zijn wit en het keukenmeubel is in het lichtgrijs uitgevoerd. “Het is belangrijk dat je de kleurstof aan de vloeistof toevoegt en niet aan het cement”, zegt Marco van Huizen. “Doe je dat wel, dan kun je pigmentklontjes krijgen. Als je dan je materiaal gaat opzetten en je drukt zo’n bolletje open, dan krijg je strepen. Zeker bij de lichte tinten valt dat heel erg op. En het is ook een totaal ander effect dan de vleug die wel in het product hoort. Die is eigenlijk min of meer een minimaal hoogteverschil.”
Imposant middelpunt van de keuken.
Er zijn best wel veel aanbieders
Lekker robuust maar ook weer niet te ruig.
Mebest
april 2013
29
Alsof het één brok beton is.
We vonden dat het wel wat spannender mocht
De coating geeft nog allerlei onvermoede mogelijkheden. Zo kan een stoere wand ineens een glamourachtige knipoog geven.
Geslaagd ruig accent
Woning Heemstede Opdrachtgevers: Ellen Stall en Allard Rietberg, Heemstede Aannemer: Nico Breedijk, Hoofddorp Stukadoor: MVH Stucdesigners, Losser
30 Mebest
april 2013
Nadat de impregneer een dag of 4 à 5 had kunnen intrekken, zijn alle oppervlakken nog met een 2-componenten PU coating behandeld. De wanden in de toiletten hebben twee lagen gekregen, de overige oppervlakken drie. De PU coating zorgt niet alleen voor extra bescherming, hij is ook bepalend geweest voor het uiteindelijke uiterlijk. Voor het keukenmeubel bijvoorbeeld is een matte variant gekozen terwijl in de badkamers iets meer glans is gebruikt. De toiletten hebben een wat afwijkend uiterlijk gekregen. Sowieso doordat er geen pigment is gebruikt
waardoor de wanden wit zijn. Daarnaast hebben Ellen Stall en Allard Rietberg hier voor een PU coating met parelmoer gekozen. “We hadden het idee dat als we overal hetzelfde deden, het wat braaf zou worden, en dat wilden we niet. We vonden dat het wel wat spannender mocht. We denken dat dat wel goed is gelukt.” De bewoners zijn sowieso erg blij met hun keuze voor betonciré. “We zijn zeer tevreden over het eindresultaat. Het voldoet precies aan onze verwachtingen. Het is een mooi ruig accent in een verder best strakke afwerking.”
Mebest
april 2013
31
Museum Rijswijk prijst zich gelukkig met ‘missing link’
Oudheidkunde is voor iedereen
Je hoeft geen Londen, Parijs of Berlijn te zijn om als plaats je historie te willen koesteren en bewaren. Rijswijk doet dat ook. Sinds 1940 heeft de Zuid-Hollandse gemeente een oudheidkundig museum waarin van alles is terug te vinden over de eigen geschiedenis. Naast een grote collectie bodemvondsten, bouwfragmenten, gevelstenen en dergelijke is er ook een ruime verzameling schilderijen, prenten en tekeningen van kunstenaars die vanaf de 17de eeuw tot heden in Rijswijk hebben gewoond en/of gewerkt. Verder beschikt het museum over duizenden foto’s die zo’n anderhalve eeuw Rijswijk in beeld brengen. Het merendeel van de collectie is te bekijken in het oude gedeelte van het museum, het Tollenshuis. De naam is ontleend aan de dichter Hendrik
Tollens die in de 19e eeuw in het herenhuis woonde. Het pand is omstreeks 1790 gebouwd, de centrale hal en de salon bevatten nog stucwerk uit die periode.
Grond van de buurman
Eind 20ste eeuw is het museum uitgebreid met een entreeruimte en zalen voor tijdelijke tentoonstellingen. Recent is er nog verder uitgebreid. Dat had deels te maken met ruimtegebrek maar vooral met de komst van het Historisch Centrum. Enkele jaren eerder was het museum gepolst of er interesse bestond het om het Historisch Centrum te huisvesten. “Daar hadden we wel oren naar maar we konden het nergens kwijt”, zegt conservator Arjan Kwakernaak. “Wel hadden we een paar jaar eerder al 400 m2 grond van de
Eigenlijk had hier een stucplafond moeten komen, maar deze oplossing vond museum Rijswijk veel praktischer voor deze ruimte. (foto: Henk van der Veen)
Tekst: Jan Willem Kommer Fotografie: Henk van der Veen, Marc Dorleijn
Voorkomen is beter dan genezen. Niet zelden blijken gebouwen na de ingebruikname niet helemaal te voldoen aan de wensen van de opdrachtgever. Dagelijks gebruik maakt duidelijk dat zaken toch net even anders hadden gemoeten, of misschien zelfs helemaal over het hoofd zijn gezien. Museum Rijswijk voorkwam dat door een ervaren interieurarchitect in te schakelen, in menig bouwproces de ‘missing link’ tussen architect en opdrachtgever.
32 Mebest
april 2013
Mebest
april 2013
33
Een slimme ingreep maakte van de gang een fraaie ruimte die zich prima staande houdt naast de grote expositiezaal. (foto: Marc Dorleijn)
zou een gesloten plafond worden, van wand tot wand. Ik heb voorgesteld om met akoestische eilanden te werken. Die zorgen voor voldoende demping en ze maken dat het geluid z’n weg kan vinden en een beetje breekt. Door die eilanden kunnen we de hoogte van de gang beter benutten en we hebben geen rare verspringing bij de overgang naar het lagere deel van het gebouw.” Daarnaast leveren de rechthoekige witte Ecophon Solo’s tegen het zwartgesausde constructieve bouwplafond ook nog eens een prachtig beeld op.
De gang is een heerlijke ruimte geworden
buren gekocht maar we waren er nooit aan toegekomen om er iets mee te doen; daar was geen geld voor. Dankzij subsidie van de gemeente Rijswijk, van fondsen en sponsoren hebben we daar de uitbreiding van het museum kunnen bouwen.”
Oud en nieuw, hoog en laag
Het nieuwe gedeelte is schuin achter het bestaande museum gebouwd. De aanbouw heeft twee lagen, het Historisch Centrum is op de verdieping ondergebracht, op de begane grond bevinden zich onder meer een grote tentoonstellingsruimte en het museumcafé. Omdat de
34 Mebest
april 2013
nieuwbouw een stuk lager is gelegen, moest er een niveauverschil worden overbrugd. Dat zou met een helling gebeuren in een gang naast de tentoonstellingsruimte. Tijdens de bouw bleek de helling echter te steil te worden. Interieurarchitect Sylvia van der Net van Bureau Designet kwam met een briljante oplossing. Als de tentoonstellingsruimte wat ruimte zou inleveren dan kon de gang wat breder worden. Breed genoeg voor een trap met daarnaast een liftdeur zodat het souterrain ook met de rolstoel bereikbaar zou zijn. Arjan Kwakernaak heeft er geen moment spijt van gehad dat hij ruim een meter
Zonde van het plafond
van zijn tentoonstellingsruimte heeft ingeleverd. “De gang is een heerlijke ruimte geworden die we ook kunnen gebruiken als er een tentoonstelling is. En ik vind het een prachtig beeld met die trap erin.”
Wit op zwart
In goed overleg met Braaksma & Roos Architecten stelde Sylvia van der Net nog een aantal aanpassingen op het oorspronkelijke plan van het Haagsche architectenbureau voor. “Er moest een akoestisch systeemplafond in de gang komen”, zegt de interieurarchitect. “Dat
Ook in de tentoonstellingsruimte zijn de akoestische eilanden van Ecophon gemonteerd. “Hier zou een stucplafond in komen”, zegt Arjan Kwakernaak. “Prachtig natuurlijk, maar er moest nog van alles worden ingebouwd waardoor we het karakter van plafond eigenlijk teniet zouden doen. Dus toen Sylvia voorstelde om ook hier die eilanden te doen zijn we daar graag in meegegaan.” Heel belangrijk voor een tentoonstellingsruimte is de verlichting. “Daar heb ik eerst een lay out voor gemaakt”, zegt Sylvia van der Net. “Als je zo’n grid hebt, kun je daar overheen een schema voor de akoestische eilanden maken. Het museum wilde graag LED-armaturen en die zijn behoorlijk zwaar. De toegepaste armaturen konden echter zonder aanpassing op de 50 mm dikke platen worden gemonteerd. Tussen de eilanden door en om de eilanden heen is rails aangebracht voor spots. En omdat er ook nog wel eens gewoon een heleboel licht nodig is, zijn er TL-armaturen aan het zwartgesausde constructieve plafond gemonteerd.”
Mebest
april 2013
35
Hier begon het allemaal mee, het Historisch Centrum. Om daar onderdak aan te bieden moest het museum flik uitbreiden. De ruimte is wat aan de lage kant, de akoestische eilanden pasten er maar net in. (foto: Henk van der Veen) Doodzonde van zo’n fraai plafond dat de tegels niet meer recht worden gelegd als het werk van de installateurs erop zit. (foto: Henk van der Veen)
Beperkte hoogte
Het auditorium wordt gebruikt voor lezingen en muziek. Dat vraagt om een andere akoestiek dan in de rest van het gebouw. En dus om een andere plafond. (foto: Henk van der Veen)
Boven in de wanden van de tentoonstellingsruimte zitten diverse roosters van de klimaatbeheersing. Het was erg belangrijk om de eilanden niet op de hoogte van de inblazers te monteren, dat zou de luchtstroom verstoren. Gelukkig was er voldoende hoogte. “Je hebt zo’n 10 cm nodig om de Ecophon Solo af te hangen, en die ruimte was er”, zegt Arno Wartenbergh van Wartenbergh Systeemplafonds. Het Amsterdamse plafondbedrijf monteerde de Ecophon Solo ook op de 1e verdieping, in het Historisch Centrum. Daar was wat minder ruimte beschikbaar. “Samen met Ecophon hebben we daar een oplossing voor gevonden. In plaats van 10 cm staaldraad hebben we er directe hangers van 5 cm gebruikt.” Zowel voor het Historisch Centrum als de tentoonstellingsruimte bedacht de interieurarchitect een schema waarbij ook eilanden heel dicht tegen elkaar aan moesten worden afgehangen. “Dat kan eigenlijk nooit goed gaan”, zegt Arno Warthenberg. “Je kunt ze nooit allemaal op dezelfde afstand van elkaar krijgen en als er maar een paar millimeter verschil tussen zit dan zie je dat.” Ook hier bood Ecophon hulp. “We hebben een soort afstandhouders bedacht waarmee we de eilanden met een vaste tussenafstand aan elkaar kunnen koppelen.”
Dat kan eigenlijk nooit goed gaan 36 Mebest
april 2013
Liggen alle tegels mooi strak dan is het een prachtig plafond Verstoord beeld
Wartenbergh Systeemplafonds monteerde nog twee andere systeemplafonds in Museum Rijswijk. In het auditorium kwam een Rigitoneplafond. Dat bestaat uit een metalstudframe waar geperforeerde platen tegenaan worden gemonteerd. “Dat is erg precies werk want je moet er voor zorgen dat de gaatjes goed op één lijn komen te liggen. Maar het afsmeren van de naden is nog lastiger.” De demping van het plafond
is minder dan die van de overige plafonds in het museum, maar in het auditorium is dat juist de bedoeling. Daar gaat het om muziek en spraak, en dan wil je juist niet teveel geluidsabsorptie. In de nieuw ingerichte entreeruimte en het museumcafé is weer wat meer demping vereist. Daar is voor een systeemplafond met Ecophon Focus D tegels gekozen. Het is verdekt uitneembaar gemonteerd en dat is niet zonder meer een gelukkige keuze. Liggen alle tegels mooi
Mebest
april 2013
37
Uitbreiding Museum Rijswijk Opdrachtgever: Museum Rijswijk, Rijswijk Architect: Braaksma & Roos Architecten, Den Haag Interieurarchitect: Designet, Den Haag Aannemer: Huurman Leiden BV, Leiden Plafond- en wandmontage: Wartenbergh Systeemplafonds, Amsterdam
strak dan is het een prachtig plafond, zo zonder bandrasters. Maar zoals dat wel vaker gebeurd moest de installateur nog het nodige doen boven het plafond nadat de plafondmonteur het had gesloten. “Dat is altijd jammer”, zegt Arno Warthenberg. “Eigenlijk zou je alles nog een keertje goed moeten kunnen nalopen als de installateur klaar is met zijn werk, maar daar is meestal geen tijd of geld voor.”
Missing link
De paar scheefliggende plafondtegels ten spijt is Museum Rijswijk erg tevreden met de uitbreiding. “Ik ben heel gelukkig met hoe het geworden is”, zegt Arjan Kwakernaak. “Het was erg fijn om een interieurarchitect erbij te hebben. Ze was een onmisbare schakel tussen mij en de architect en de aannemer. Ik zit niet in de bouw, ik ben een museumman. Ik weet wel wat ik wil maar niet tot in detail.” Sylvia van der Net begrijpt precies wat haar opdrachtgever bedoelt. “Het gebeurt vaak genoeg dat opdrachtgever en architect elkaar niet goed begrijpen. Er is een soort overgangsgebied waarin het daadwerkelijke praktische gebruik van een gebouw aan de orde komt en daar gaat het nog wel eens mis. Het creëren van de gewenste ruimte, daar kan ik een rol in spelen want dat is precies waar ik mij als interieurarchitect mee bezig houd.” Tijd om na de oplevering alles rustig in te richten en in te regelen was er niet. Al heel snel moest alle hens aan dek voor de eerste grote tentoonstelling, de 9e Internationale Papier Biënnale. Het was een mooie première want het evenement werd met zes weken verlengd. Inmiddels loopt er een andere, minder intensieve expositie en kunnen de puntjes op de i worden gezet. En dan kan medio mei de nieuwbouw officieel worden geopend.
Afstandbusjes zorgen ervoor dat de naast elkaar gemonteerde Ecophona Solo eilanden steeds even ver van elkaar af zitten (foto: Henk van der Veen)
De 9e Internationale Papier Biënnale had de eer de eerste
Het ziet er prachtig strak uit, de witte eilanden tegen het zwart
expositie in de nieuwe ruimte van
geschilderde constructieve plafond.
museum Rijswijk te mogen zijn.
(foto: Marc Dorleijn)
Ik weet wel wat ik wil maar niet tot in detail
(foto: Marc Dorleijn)
38 Mebest
april 2013
Mebest
april 2013
39
De redactie behoudt zich het recht voor de ingezonden berichten in te korten. De inhoud van
Wordt samengesteld aan de hand van pers- en
de pers- en nieuwsberichten valt niet onder de verantwoordelijkheid van de Mebest-redactie.
nieuwsberichten van, voor en over de afbouwsector.
Met plaatsing van een bericht spreekt de redactie van Mebest dan ook geen waardeoordeel
Berichten voor deze rubriek kunt u sturen naar:
uit over de genoemde kwaliteit en/of prestaties van diensten en producten.
Redactie Mebest, Mauritskade 27, 2514 HD Den Haag.
Efficiënt zelfklevend gaasband aanbrengen met Knauf Flottrunner
Innovatie van Showa: waterdichte handschoen die de handen droog houdt
Knauf vindt het belangrijk de verwerker te ontlasten bij zijn werkzaamheden. De Flottrunner is een nieuw handgereedschap, ideaal voor verwerkers die zich bezighouden met het vullen van naden van gipsplaten (AK). Het aanbrengen van zelfklevend gaasband werkt met de Flottrunner vele malen gemakkelijker én sneller. Een belangrijk voordeel voor de voegafwerker is de lage fysieke belasting. Met hulp van de Flottrunner kan hij veiliger werken, omdat hij niet meer steeds de trap op en af moet. Daarnaast hoeft hij ook niet meer door de knieën om het gaasband op de naden aan te brengen en af te snijden. Het bereik met de Flottrunner is groot. Zelfs gaasband op het plafond aanbrengen kan nu in de meeste gevallen gewoon vanaf de vloer gedaan worden. Door het unieke snijsysteem kan het gaasband zonder extra inspanning gemakkelijk worden afgesneden. Omdat het nu op maat wordt afgesneden, heeft de verwerker aanzienlijk minder afval/gaasbandverlies. Daarnaast geven verwerkers die dit product reeds enthousiast gebruiken aan, dat ze door het gebruik van de Flottrunner zo’n 25% sneller klaar zijn met het aanbrengen van gaasband in hun projecten. Op www.knauf.nl/flottrunner vindt u een filmpje dat een duidelijk beeld geeft van hoe de Knauff Flottrunner in de praktijk werkt.
Werkt u vaak met water of olie? Dan herkent u het vervelende gevoel van klamme, transpirerende handen bij het dragen van vloeistofdichte handschoenen. Heel vervelend, want dat irriteert en werkt niet fijn. Goed nieuws: dit probleem is nu verleden tijd met de innovatieve oplossing van Showa! De Temres 281 is een vloeistofdichte handschoen met een uniek ademend membraan tussen de coating en de liner. Dit membraan houdt water en vloeistof uit de handschoen, terwijl warmte en vocht van binnen naar buiten kan. Zo blijven uw handen gegarandeerd droog. Dit gelooft u pas, als u het zelf ervaart! De handschoen biedt maximaal comfort en is flexibel. De ventilerende micro polyurethaan coating is speciaal ontworpen om transpiratie in de handschoen te verminderen. Daarbij is de naadloze, dunne nylon liner zeer slijtvast. De opgeruwde vingertoppen zijn voorzien van een nitril coating, voor een optimale grip. Kortom: deze handschoen is van alle gemakken voorzien! Dit moet u zelf proberen. Het is eenvoudig te testen: zelfs als u uw hand nat maakt en deze handschoen aantrekt, is uw hand binnen een minuut droog. Proberen is geen probleem, want Prestop, importeur van Showa® handschoenen voor Nederland, geeft gratis monsters weg! Op www.prestopbv.nl vindt u meer informatie.
Droog schuren van terrazzo en natuursteen met Diamond Express van HTC Overmat introduceert een nieuw schuursysteem voor marmer, terrazzo en andere vergelijkbare harde vloeren. Dankzij de nieuwe revolutionaire technologie van de Diamond Xpress van HTC is er geen water meer nodig om te schuren. Dit creëert significante besparingen in bijvoorbeeld mankracht, materiaal en management. Door water uit het schuurproces weg te halen kan het gehele proces in de helft van de tijd. Bovendien is het eindresultaat eveneens sterk verbeterd door een hogere glansgraad. Met Diamond Xpress vermindert u het aantal stappen in het schuurproces. Daarnaast kunt u het gebruik van chemische stoffen verminderen of zelfs volledig uitsluiten. In combinatie met het Twister onderhoudssysteem van HTC creëert en behoudt u een briljante glans. Jaar na jaar, zonder ook maar één druppel chemicaliën. Het is simpelweg eenvoudiger om zonder water te werken. En dat betekent dat de persoon die de werkzaamheden uitvoert geen hoog niveau van training of ervaring behoeft. Dankzij het kostenbesparende effect van Diamond Xpress kunnen uitvoerders van betonklussen nu ook opdrachten voor natuursteen aannemen.
DPG neemt Relius Nederland over DPG (voorheen Prinssen Sierpleisters) investeert in groei en is om die reden een strategische samenwerking met een aantal gerenommeerde fabrikanten aangegaan. Deze samenwerking heeft ertoe geleid dat alle marketing- en verkoopactiviteiten van Relius Nederland in Deurne per 28 maart 2013 door DPG in Nederweert worden overgenomen. Alle ontwikkel-, productie- en logistieke activiteiten worden vanaf die datum ondergebracht in VPD (Verf Productie Deurne). DPG heeft de afgelopen jaren met succes geïnvesteerd in de merken Prinssen, Frescolori en Moodpaints. Aan dit aanbod worden nu de merken Hoeka, Hoekatherm en Fleurit toegevoegd. Op korte termijn zullen nieuwe merken het aanbod versterken en kan DPG zich ook internationaal verder ontwikkelen. Daarin wordt ook verder geïnvesteerd. Om deze reden worden alle marketing- en verkoopactiviteiten van de verschillende merken opgesplitst in een meer technische en een meer decoratieve marktbewerking voor de schilders- en stukadoorsmarkt én het vbs (verf- en behang speciaalzaken) kanaal.
De voordelen van droog werken: • Geen troep die opgeruimd moet worden • Betere werkomgeving en vermindering van risico op vallen en uitglijden • Geen schade door water • Geen waterzuiger noodzakelijk • Sneller proces • Eenvoudiger om een perfect resultaat te bereiken • Het effect is bij elke stap direct en constant zichtbaar • Hogere glansgraad vermindert het gebruik van chemicaliën • Toepasbaar op een breed spectrum HTC machines • Een eenvoudige en kosteneffectieve manier om uw business uit te breiden Kijk voor meer informatie op www.overmat.nl
40 Mebest
april 2013
Mebest
april 2013
41
Uitgeverij Æneas publiceert ‘Bouwen met stro’ Op 7 mei a.s. publiceert Uitgeverij Æneas het boek ‘Bouwen met stro – Nederlandse huizen van ecologisch materiaal’. Deze nieuwe uitgave bevat veel inspirerende, voltooide projecten in Nederland van gebouwen die zijn gebouwd met stro. Tevens wordt de geschiedenis van bouwen met stro en de huidige Nederlandse regelgeving ten aanzien van bouwen besproken. Ook wordt gekeken naar de verschillende bouwtechnieken. Het boek kost € 24,95. Bouwen met stro is hip. Het lijkt een tegenstrijdigheid, maar steeds meer mensen beseffen dat ze anders moeten omgaan met het milieu en de natuur. Daarnaast is er een groeiend besef dat de omgeving van wezenlijk belang is voor de persoonlijke gezondheid. Het is dan ook niet verwonderlijk dat steeds meer televisieprogramma’s, tijdschriften en boeken aandacht schenken aan ecologisch bouwen, zelfvoorzienendheid en energie van de zon en wind. Dat duurzaam bouwen uiteindelijk ook gunstig is voor de portemonnee, zal in een tijd waarin men spreekt van een crisis absoluut meespelen in dit groeiende besef. Het bouwen met stro lijkt één van de oplossingen te zijn. Er is iets aan een gebouw van stro en leem dat gevoelens oproept die traditioneel gebouwde huizen niet hebben. Is het het gebruik van natuurlijke materialen, de afwezigheid van giftige stoffen en straling, de kwaliteit van de lucht, de demping van het geluid of hebben de architectuur en de knuffelmuren er iets mee te maken? Hoe dan ook, een huis van stro spreekt tot de verbeelding en is een bijzonder goed alternatief voor de gangbare manier van bouwen, en niet alleen vanuit een ecologisch standpunt. Het is niet meer zozeer de vraag: ”Waarom zou iemand willen bouwen met stro?”, maar meer de vraag: “Op welke manier kan ik bouwen met stro?” Meer informatie: www.aeneas.nl/bouwenmetstro
Als eerste plafondfabrikant in Europa introduceert Armstrong een Cradle to Cradle® plafondsysteem. Het vernieuwde Perla OP 0.9-systeem is veilig en gezond voor mens en milieu en ontworpen voor recycling in productieprocessen die waterverbruik minimaliseren, hernieuwbare energiestrategieën aannemen en sociaal verantwoordelijk zijn.
Xella Nederland introduceert innovatief Building System voor opkomende landen
Armstrong gebruikt milieuvriendelijke en veilige materialen die keer op keer gerecycled kunnen worden in een nieuw design. Als onderdeel van het Armstrong Plafond Recyclingprogramma bestaat de Perla OP 0.95 voor 53% uit hergebruikt materiaal en is zelf 100% recyclebaar. Daarnaast is de Cradle to Cradle® gecertificeerde Perla OP 0.95 ook nog eens gewoon een prima plafondsysteem met een uitstekende geluidsabsorptie van 0.95 aw, een prima lichtreflectie van 85 %, een ISO 5 cleanroom classificatie en de laagste rating van emissie van de vluchtige organische stoffen, A+. Kijk voor meer informatie op www.armstrong.nl
42 Mebest
april 2013
Letterlijk en figuurlijk meer lucht met HOEKA Airtex
C2C® certificaat voor Perla OP 0.95 van Armstrong
Met Xella Building System, een bouwpakket van cellenbetonnen bouwblokken, maakt Xella snelle bouw van betaalbare en comfortabele woningen en utiliteitsgebouwen in opkomende landen mogelijk. Het bouwsysteem is voor het eerst toegepast bij een grootschalig woningbouwproject in Angola genaamd Horizonte-project. Xella bouwde daar in één jaar tijd 12.000 woningen met het bouwsysteem. Het Xella Building System is tot stand gekomen dankzij een reeks van innovaties op het terrein van productie, logistiek en montage. Zo heeft Xella speciale verpakking- en transportmethoden ontwikkeld, is er richting de Angolese werklui gewerkt met kleurcodering, hebben de kant-en-klare panelen tal van ontwerp- en afwerkingsmogelijkheden en zijn ze eenvoudig te monteren. Het innovatieve bouwsysteem bestaat uit 20 standaard cellenbetonnen wand- en vloerpanelen die zich als een bouwpakket in elkaar laten zetten. Het bouwsysteem is geschikt voor razendsnelle bouw van comfortabele en betaalbare woningen en appartementen, winkels, kantoren, ziekenhuizen en scholen. Hoewel de panelen een standaardvorm hebben, zijn de ontwerp- en afwerkingsmogelijkheden eindeloos. Dit komt de diversiteit van de gebouwen ten goede. De kant-en-klare panelen zijn met behulp van duidelijke instructietekeningen en enkele handgereedschappen eenvoudig te monteren. Het Xella Building System is hierdoor een zeer geschikte bouwwijze voor klein- en grootschalige bouwprojecten in opkomende landen.
DPG (voorheen RELIUS Nederland) introduceert HOEKA Airtex. Dit innovatieve product is een zeer matte, gesiliconiseerde muurverf voor binnen en geeft letterlijk en figuurlijk lucht. De latex is zeer makkelijk airless verspuitbaar en er komt weinig nevel vrij waardoor de verwerking arbotechnisch zeer verantwoord is. HOEKA Airtex geeft een intensieve dekking en de lange open tijd zorgt ervoor dat er een egaal resultaat bereikt wordt. HOEKA Airtex is gemakkelijk te verwerken door de goede vloeiing. De lange open tijd zorgt bovendien ervoor dat de muurverf aanzet- en reflectievrij is. Daarnaast is het op kleur verkrijgbaar. In combinatie met HOEKA Diepgrond ELF wit zorgt HOEKA Airtex voor een perfect eindresultaat. HOEKA Diepgrond ELF wit is een kant-en-klare, gepigmenteerde, oplosmiddel-, weekmaker- en emissievrije hechtgrond voor binnen en buiten. In combinatie met HOEKA Airtex of één van de andere HOEKA Muurverven vormt dit product de basis voor een perfecte wandafwerking en volstaat één laag muurverf. HOEKA Airtex is per direct leverbaar via de vaste HOEKA verkooppunten. Kijk voor meer informatie op www.hoeka.nl
Mebest
april 2013
43
BouwLokalen: 5 series gratis voorlichtingsbijeenkomsten over actuele bouwthema’s SBR, kennisplatform voor de bouw en vastgoed, organiseert in 2013 vijf series BouwLokalen. Gratis voorlichtingsbijeenkomsten, compact en praktijkgericht. Bedoeld voor alle spelers uit de bouwkolom. Ze vinden verspreid over tien locaties plaats, in verschillende regio’s. april - mei - juni 2013: Veiligheid van bestaande constructies in de woningbouw De deelnemers krijgen inzicht in mogelijke gevaren, door verborgen gebreken, in bestaande constructies. Vervolgens wordt duidelijk hoe je die veiligheid borgt, en hoe het zit met de verantwoordelijkheden van eigenaar en beheerder.
april en mei 2013: Energieplus bouwen en renoveren Hoe realiseer je extreem energiezuinige en energieplus woningen? Hoe pak je dat aan? Zijn er handvatten? De deelnemers komen meer te weten over de concepten passiefhuis, Active House, installatie-arm bouwen en concept house.
Brander introduceert Brander Speedprimer Brander Afbouwprodukten introduceert een nieuwe sneldrogende hechtprimer voor buiten onder de naam Brander Speedprimer. Brander Speedprimer wordt geleverd in een blik van 2,5 liter en kan in elke kleur geleverd worden/ Het product is vanaf medio februari verkrijgbaar bij diverse Brander verkooppunten. Brander Speedprimer is gemaakt op basis van alkydhars en kan worden toegepast op hout, staal en kunststof. Het product hecht zeer goed en is na ca. twee uur overschilderbaar. Dit maakt het product uitermate geschikt voor het gronden in situaties waarin meerdere lagen op één dag aangebracht moeten worden. Deze primer is gemakkelijk te verwerken: het product heeft een lange open tijd en is goed schuurbaar. Brander Speedprimer kan worden afgewerkt met Brander Hoogglanslak en Zijdeglanslak voor buiten. Kijk voor meer informatie op www.brander.nl
juni 2013: Meer kwaliteit door integraal samenwerken Samenwerken doen we steeds vaker, om het ontwikkelings- en bouwproces te verbeteren. Maar kun je hiermee je marktpositie als bouw- of installatiebedrijf verbeteren? En kunnen opdrachtgevers zo ook een hogere kwaliteit van het bouwobject zelf realiseren? september en oktober 2013: Kwantificeren van milieuprestaties van gebouwen Vanaf 1 januari 2013 moet bij elke omgevingsvergunningaanvraag voor nieuwbouw een milieuprestatieberekening worden gemaakt. Maar welke reken- en certificeringsmethode kies je? Diverse opties en methoden passeren de revue. oktober en november 2013: Optimaal renoveren door resultaatgericht samenwerken De deelnemers krijgen uitleg over een handige stappenplan, dat TNO en SBR in samenwerking met OnderhoudNL hebben ontwikkeld, voor het vormgeven van resultaatgericht samenwerken. Vervolgens deelt een spreker zijn ervaringen uit de praktijk. Kijk op www.bouwlokalen.nl voor meer informatie.
Elzenstraat 3 5331 GH Kerkdriel
Telefoon: 073-6312750 Fax: 073-6312768
44 Mebest
april 2013
Mobiel: 06-54271506 Mebest
april 2013
45
E-mail:
[email protected]
is een uitgave van
Adverteerdersindex en Bedrijfschap Afbouw
Redactieadres: Technisch Bureau Afbouw, Mebest Jan Willem Kommer, hoofdredacteur Mauritskade 27, 2514 HD Den Haag Telefoon: 070 - 33 66 544 E-mail:
[email protected] Fotografie: Henk van der Veen, Maassluis; Marc Dorleijn Fotografie, Hoorn; Arie Bergsma, Leiden Vormgeving: X-Media Solutions, Sylvia Oxenham, Doetinchem
Boogaard Restaurateurs
2
Brander Afbouwprodukten
48
Gerlo plafondconstructiebedrijf
45
Mebest
23
Siniat
47
Stichting Afbouwkeur
23
Druk: Senefelder Misset B.V., Doetinchem Abonnementen: Adreswijzigingen uitsluitend naar Mebest abonnementenadministratie Mauritskade 27, 2514 HD Den Haag Telefoon: 070 - 33 66 500 Fax: 070 - 33 66 533 E-mail:
[email protected]
Strikolith
Technostuc Systemen/Pavatex
Redactieraad: F. Sterks, FNV Bouw; R. van Dijk, CNV Vakmensen; A. Terstal, BNI; L. Candido, NOA; P. van Herk, NOA; T. van Dijk, BNA; F. Haringsma, NOA Advertenties: Tarieven en inlichtingen uitsluitend bij PSH Media Sales Kronenburgsingel 515, 6831 GM Arnhem Postbus 30095, 6803 AB Arnhem Telefoon 026 - 750 18 00 Fax: 026 - 750 18 02 E-mail:
[email protected] Website: www.pshmediasales.nl Mebest verschijnt omstreeks het einde van de maanden februari, april, juni, augustus, oktober en december. Verspreiding vindt deels plaats volgens het controlled-circulation system.
Eerstvolgende uitgave: Mebest nr. 3-2013 Verschijningsdatum: 25 juni 2013 Aanlevering advertentiemateriaal: 11 juni 2013
2
45
MAN ZKT. STOOT VSTE PLT VR. PERF. AFW.! LaDura Premium: dé vezelversterkte gipskartonplaat met vele voordelen Wilt u absoluut zeker zijn dat uw binnenmuren tegen een stootje kunnen? Kies dan voor LaDura Premium, de vezelversterkte (hout- en glasvezel) en dus uitzonderlijk stootvaste gipskartonplaat met tal van extra troeven. Door haar hoge stootvastheid en uitstekende geluidsisolerende kwaliteiten is dit niet alleen dé ideale plaat voor toepassingen in ziekenhuizen, scholen en bioscopen, ook in de woningbouw wordt ze steeds populairder. Volkomen terecht, want haar robuustheid en enorme vocht- en brandbestendigheid maken LaDura Premium uitermate geschikt als scheidingswand. Bovendien zijn de platen ultralicht en razendsnel geplaatst. Zo spaart u kostbare tijd en moeite uit. Meer weten over LaDura Premium en haar vele kwaliteiten? Download meer info via www.siniat.nl of vraag een monster, brochure en technische informatie aan via
[email protected].
46 Mebest
april 2013
www.siniat.nl
8288_La Dura adv A4 Mebest.indd 1
Mebest
april 2013
47
29/03/13 10:58
VOOR AL UW KLANTEN DIE VOOR DUURZAAM KIEZEN Steeds meer van uw klanten kiezen voor duurzaam afbouwen. U kunt hen daar als geen ander bij helpen. Met Brander Afbouwprodukten biedt u uw klanten een duurzame en milieuvriendelijke afwerking. Gestructureerd en glad, wanden en plafonds. Zo maakt u het uw klanten nog gemakkelijker te kiezen voor duurzaamheid en uw kwaliteit.
vanzelfsprekend duurzaam www.brander.nl/duurzaam
DUURZAME AFBOUW Voor uw klanten die kiezen voor een gestructureerde afwerking Met Brander Crystal spuitpleister biedt u uw klanten een zeer efficiënte, naadloze en fraaie afwerking van wanden en plafonds. Stootvast, hard en uitstekend reinigbaar. En natuurlijk duurzaam want Brander Crystal spuitpleister is DUBOkeur® gecertificeerd.
Voor uw klanten die kiezen voor een gladde afwerking Voor die klanten hebt u met Brander Verf- en Behangklaar de perfecte oplossing. Ideaal voor het egaliseren en efficiënt glad afwerken van gipskartonplaten of minerale ondergronden. In twee lagen spiegelglad én harder dan alternatieve producten. En duurzaam dankzij het DUBOkeur® certificaat.
Voor uw klanten die kiezen voor duurzame muurverven
D U B O K E U R ®: Z O W E T E N U W KLANTEN HET ZEKER DUBOkeur® is het keurmerk voor duurzaam bouwen. Het bewijst dat een product tot de meest milieuvriendelijke keuze behoort. Dit wordt aangetoond aan de hand van een milieukundige levenscyclusanalyse. Hiernaast vindt u een overzicht van de Brander producten die nu al zijn voorzien van het DUBOkeur®. Producten die dus ook in duurzaamheid tot de top van de markt behoren. In alle gevallen biedt u uw klanten zo zekerheid wat betreft duurzaamheid. Kijk op www.brander.nl/duurzaam voor nog meer informatie.
Voor een hoogwaardige en duurzame afwerking van de wanden en plafonds van uw klanten kunt u nu Brander Brava Matt kiezen. Deze muurverf heeft een goede dekking en een hedendaagse matte uitstraling. Ook deze muurverf levert u natuurlijk met het DUBOkeur® certificaat.
48 Mebest
april 2013
17801 Brander adv. Duurzame wanden 210x297bs - Mebest.indd 1
06-02-13 13:38
