een uitgave van het technisch Bureau afBouw
77e jaargang nr. 4 2015, september, verschijnt 1x in de twee maanden. Informatie over: afbouw en afwerking in de nieuwbouw, renovatie en restauratie.
1500 meter terrazzo SterrenallureS GipS en klaterGoud naadlooS alternatief
mb04_cover.indd 1
31-08-15 09:46
Stopper Mebest
10-10-2014
10:58
Pagina 2
MEBEST biedt een top bereik tegen de scherpste tarieven Bereik onder architecten
8000
Kosten per 1.000 bereikte architecten
Bereik onder afbouwbedrijven (zowel nat als droog)
1500
10000
1200
8000
900
6000
600
4000
300
2000
Kosten per 1.000 bereikte afbouwbedrijven (zowel nat als droog) 350
7000
300
6000
250
5000
200
4000 150 100
2000
3.904
1000 0
De
ct
c Ar
te hi
6.476 M
t
es
eb
€ 1.235 0
De
ct
c Ar
te hi
9.340 8.782 8.545
€ 380 M
t
es
eb
Mebest bereikt meer architecten dan bijvoorbeeld het magazine De Architect. Daarnaast zijn de kosten per 1.000 bereikte architecten ook veel lager.
0
t
es
eb
fo
in d.
M a an m W w en u bo nd Af fo a g Pl in on W
€ 263 € 316 € 325
0
t
e fo in .in az d g n M a a m W w en u bo nd Af fo a g Pl in on W es
eb
Mebest bereikt meer afbouwbedrijven en de kosten per 1.000 gedrukte exemplaren zijn lager.
Mebest feiten:
- met 23.000 exemplaren de hoogste oplage - met 1 advertentie bereikt u de gehele afbouwbranche - op de deurmat bij alle architecten in Nederland - gemiddeld 1,9 meelezer ➔ bereik per editie van 38.000 personen - hoogste bereik onder afbouwbedrijven - advertenties in Mebest worden gratis doorgeplaatst in de digitale uitgave
Benieuwd naar de communicatiemogelijkheden? Bel met Shahin Habbah, tel. 0314 – 355 834 of stuur een mail:
[email protected]
e
in
z ga
50
Bron cijfers: Retriever, oktober 2014
3000
SimsalaBIM? Door:
Jan Willem Kommer
Kijk nou, een open deur. ‘Faalkosten’ staat erop. Die zijn hoog in de bouw, dat kun je overal lezen en horen. En ook dat ze moeten worden teruggebracht. Er hebben zich in de afgelopen jaren nogal wat taskforces, werkgroepen, projectteams enzovoorts bezig gehouden met de vraag ‘Hoe dan?’. Het antwoord lag enigszins voor de hand; door beter met elkaar te communiceren en beter met elkaar samen te werken. Ingewikkelder is de vraag hoe je dat samenwerken en communiceren dan beter doet. Want als je lange tijd iets op een bepaalde manier hebt gedaan, dan kun je dat niet één twee drie veranderen. Nou ja, dat kan natuurlijk wel, maar het is niet erg gemakkelijk. Denk maar aan stoppen met roken. En dat is dan nog een besluit dat je in je eentje uitvoert. Voor het verbeteren van samenwerking en communicatie heb je op z’n minst twee partijen nodig. En in de bouw doorgaans veel meer. Alleen dat al maakt het lastig. Dus dan bedenk je modellen. Building Information Modeling bijvoorbeeld; kortweg BIM genoemd. De essentie van BIM is dat je een digitaal 3D model van een te bouwen gebouw hebt waar alle relevante informatie van het bouwproject in zit. Dat model is centraal opgeslagen. Alle partijen die aan het project werken kunnen er altijd bij en beschikken daardoor continu over dezelfde informatie. Ze zien het dus direct wanneer er iets in het gebouw verandert - het wordt drie in plaats van vier verdiepingen bijvoorbeeld - en kunnen daar onmiddellijk op inspelen. Adieu faalkosten? Nou nee. BIM is geen toverspreuk. Uiteraard zijn er verschillende softwarepaketten waarmee je kunt BIMmen. Die softwarepaketten nemen als het ware de communicatie van ons mensen over, of in ieder geval een deel daarvan. En net zoals mensen elkaar wel eens verkeerd begrijpen, doen softwarepaketten dat ook. Logisch, als ze allemaal hetzelfde konden en deden, dan had je geen verschillende paketten nodig. Verder is het zo met software en modellen dat je krijgt wat je erin stopt. En vooral dat je niet krijgt wat je er niet in stopt. Dus als een product niet in de database zit, dan kan het ook niet in het 3D model komen. Dat is lastig als er in het werkelijke gebouw wel mee wordt gewerkt. Nou is het niet zo dat ik BIM onnut vind. Ik denk dat het een beste bijdrage levert aan het terugdringen van faalkosten. Ik denk alleen dat er meer nodig is dan een goed werkend model. Faalkosten reduceren valt en staat vooral met goede wil. Wat dat betreft is het niet heel anders dan stoppen met roken. En net als bij roken kun je je afvragen of het wel in ieders belang is om faalkosten aan te pakken. Want ook aan onnodige uitgaven wordt toch door iemand verdiend?
MEBEST
mb04_voorwoord.indd 3
september 2015
3
31-08-15 09:47
Informatie over Afbouw en afwerking in de nieuwbouw, renovatie en restauratie. 77e jaargang nr. 4 2015, september
In dit nummer Van Maanenbad: Terug naar de jaren dertig Het Rotterdamse Sportfondsenbad Noord is gerestaureerd. Ruim een jaar heeft de ingreep geduurd. In die tijd is er zo’n anderhalve kilometer terrazzo hersteld en teruggebracht. Een uiterst uitdagende en nauwkeurige klus voor Van der Zande Terrazzo & Mozaïek uit Velddriel. Pagina 16
Naadloos en waterdicht in hartje Deventer In het oude centrum van Deventer is een aantal nieuwe woningen gebouwd. In één ervan zijn alle vloeren en ook de wanden van de natte ruimtes naadloos afgewerkt met Stuc Deco, een bij ons nog relatief onbekend mineraal product uit België. Pagina 6
Paleis op bedrijventerrein Nog maar kort geleden was het een rijtje groezelige bedrijfsunits, nu is het een oogverblindende feestzaal met de luisterrijke uitstraling van duizend-en-één-nacht. Dankzij een verbluffende hoeveelheid decoratieve gipslijsten en -ornamenten. Pagina 24
4 Mebest
mb04_inhoud.indd 4
september 2015
31-08-15 11:29
en verder... 43
Kaboom Hotel: Gaat niet bestaat niet
Maastricht heeft er een nieuw hotel bij. Kaboom Hotel laat zien dat je geen handvol sterren nodig hebt om stijlvol te kunnen zijn. Met een uitgekiende mix van kwaliteitsproducten en eigenwijze creativiteit lukt dat ook prima. Pagina 34
Mebest Kort
43
Nieuwe Knauf Gipsblokken lichter dan 18 kg
44
Speciaal voor de droogbouw: Bosch GSR 10,8 V-EC TE Professional
44
Gratis winterworkshops van Technostuc Systemen
43
Stijlvol én veilig naar een bouwplaats met de unieke High-visual Businessline!
45
Korting voor BNA leden op STABU Bouwbreed
45
Knauf innoveert: MP75 2mm
46 46
Adverteerdersindex Colofon Mebest
mb04_inhoud.indd 5
september 2015
5
31-08-15 11:29
Tekst en fotografie: Jan Willem Kommer
In moderne herenhuizen horen moderne afwerkingen, naadloos en stoer. Betonlook vloeren dus, en dito wanden in de natte ruimtes. Ecowonen maakte ze in een nieuwe woning in hartje Deventer, met een relatief nieuwe loot aan de keuzeboom.
6 Mebest
mb04_woning_deventer.indd 6
september 2015
31-08-15 09:48
De dekvloer op de begane grond bevatte fikse krimpscheuren. Die zijn eerst dichtgezet voor de afwerklaag werd aangebracht.
Naadloos eN waterdicht iN hartje deveNter Mebest
mb04_woning_deventer.indd 7
september 2015
7
31-08-15 09:48
De vloeren zijn met meerdere lagen opgebouwd, een laag Stuc Granito en twee lagen Stuc Deco.
Het voorwerk is veel belangrijker dan het uiterlijk Op de sterke schouders der wet
Bejaarde herenhuizen vind je doorgaans genoeg in het oude centrum van een stad, maar een nieuw exemplaar, dat kom je niet vaak tegen. Frederique en Bertjan hadden geluk. Al een jaar of vijf waren ze op zoek naar een woning die aan hun wensen voldeed, toen er ineens beweging ontstond in het centrum van Deventer. Het oude politiebureau dat daar in de jaren zestig was gebouwd, was al een jaar of twaalf geleden gesloopt. Alle ontwikkelplannen bleken niet haalbaar vanwege financiële, logistieke en bouwtechnische redenen. Wat ook niet meehielp was dat het gebied vroeger een havenarm was van de IJssel. Archeologische proefopgravingen waren veelbelovend dus als er gebouwd zou gaan
8 Mebest
mb04_woning_deventer.indd 8
worden, dan zou dat zonder twijfel behoorlijk vertraagd gaan worden door diepgravend archeologisch onderzoek. Op enig moment werd het ei van Columbus gevonden; bouwen óp de fundamenten van het oude politiebureau. Dan hoefde er geen spa de grond in en zouden mogelijke bodemschatten gespaard blijven. En het zou de woningen nog eens een schat aan bergruimte opleveren; het politiebureau was immers volledig onderkelderd geweest.
Geheel naar eigen smaak
Bouwen op de fundering van het vroegere politiebureau betekende wel dat de woningen niet meer mochten wegen dan dat oude gebouw. Daarom is de tweede verdieping met houtskelet
september 2015
31-08-15 09:48
gebouwd en bestaat hij voor de helft uit dakterras. Geen probleem voor Frederique en Bertjan, voor twee personen zou de woning ruimschoots ruim genoeg worden. Wel wilden ze de indeling aangepast hebben. Minder kamers maar wel groter, de badkamer wat ruimer, de entree groter en luchtiger, verdiepingshoge deuren en nog zo wat dingen. Zelf zouden ze voor stalen verdiepingstrappen en stalen plinten zorgen en voor de afwerking van de vloeren, wanden en plafonds. Dat laatste regelden ze via aannemer Nikkels, wanden en plafonds werden van wit glad pleisterwerk voorzien. Voor de wanden in de toiletten en de badkamer hadden ze andere ideeën, net als voor de vloeren in de woning. “Badkamers worden standaard betegeld, maar dat wilden
we persé niet” zegt Frederique. “We wilden daar en in de toiletten een naadloze wandafwerking. Wat de vloeren betreft, we houden niet van hout en ook niet van tapijt dus dan blijft er eigenlijk maar weinig te kiezen over.” Het moest dus een naadloze vloerafwerking worden.
Van het kastje naar de muur
Omdat het stel al wat jaren bezig was met het idee van een andere woning, hadden ze al het nodige aan mogelijkheden voorbij zien komen. De keuze was gevallen op een betonlookachtige afwerking maar daar bleken vervolgens ook weer erg veel varianten van te bestaan. “Als je iets in die richting wilt, dan kom je erachter dat de keuze echt enorm is”, zegt Bertjan. “Licht,
Mebest
mb04_woning_deventer.indd 9
september 2015
9
31-08-15 09:48
De keuze blijkt echt enorm te zijn
Naadloze oppervlakken zijn populair omdat ze gemakkelijk te reinigen zijn. Wel is het bij deze afwerking zaak om geen schoonmaakmiddelen te gebruiken die de afwerklaag
aantasten. 10 Mebest september 2015
mb04_woning_deventer.indd 10
31-08-15 09:48
donker, grover, fijner, meer of minder tekening, er is van alles.” Wat nog lastiger bleek dan de juiste afwerking kiezen, was een bedrijf vinden dat het kon aanbrengen. “Op een beurs vonden we een bedrijf dat de vloeren kon doen. De badkamer wilden ze echter niet doen, daarvoor verwezen ze ons naar de leverancier van de badkamer. Die wilde de verantwoordelijkheid niet op zich nemen en verwees ons door naar de aannemer. Die wilde er óók niet aan beginnen en verwees ons weer terug. Van het kastje naar de muur dus.” Ten slotte kwamen Frederique en Bertjan bij EcoWonen terecht. Daar hadden ze in het verleden wel eens geïnformeerd naar mogelijkheden maar daar was het toen bij gebleven.
scheuren”, zegt de stukadoor. “Van Bertjan begreep ik dat er al eens iemand naar had gekeken en dat diens reactie was ‘Fijn dat er scheuren in zitten, dan komt dat later niet meer.’ Dat kan wel zijn, maar volgens mij moet je ze wel aanpakken.” Omdat de stukadoor voor de badkamerafwerkingen veel gebruik maakt van de expertise van Ardex, ging hij daar ook te rade voor de aanpak van de vloer. “Het waren krimpscheuren. Op advies van Ardex heb ik ze goed opengeslepen en ze vervolgens dichtgezet met een epoxy. Daar heb ik K33 egalisatie overheen gezet.” Dat leverde een vlak en gelijkmatig absorberend oppervlak op, een perfecte ondergrond voor de afwerking die hij vervolgens zou aanbrengen.
Gescheurde ondergrond
Eerder natuursteen dan beton
Peter van Hemert van het bedrijf uit Zutphen doet veel naadloze afwerkingen in badkamers en zag geen probleem om dat ook in de woning in Deventer te doen. Van de vloer schrok hij echter behoorlijk. “Op de begane grond lag een zandcement dekvloer van 20 cm dik, die vol zat met
Het materiaal dat Ecowonen voor de afwerking gebruikte heet Stuc. Het stukadoorsbedrijf werkt ook met Beal en Betonciré maar op basis van tekening, kleurmogelijkheden en prijs kozen Frederique en Bertjan voor het product uit het assortiment van Stoopen en Meeus uit België.
Het tempo van verwerken bepaalt de tekening. Nat in nat geeft een drukker beeld dan wanneer er meer droogtijd in acht wordt genomen voor er wordt afgewerkt.
Van het kastje naar de muur Mebest
mb04_woning_deventer.indd 11
september 2015
11
31-08-15 09:48
Wie voor naadlozewand- en vloerafwerkingen met een betonlook kiest, ontdekt een scala aan mogelijkheden in kleur, textuur, tekening enz.
Persé geen tegels
In ons land is Stuc relatief nieuw en nog niet erg bekend. Het is een mineraal product, op basis van kalk. De uitstraling is wellicht eerder die van natuursteen dan van beton. Peter van Hemert gebruikte voor de vloeren in de Deventer woning twee varianten van het materiaal. “Ik heb eerst een technische laag gemaakt met Stuc Granito. Daar heb ik vervolgens twee lagen Stuc Deco overheen gezet. Stuc Granito heeft een wat grovere korrel wat een betere hechting geeft dan de fijnere Stuc Deco. Die is weer beter geschikt voor de afwerking.”
Tekening en kleur
Ook bij Stuc Deco en Stuc Granito is het de manier van verwerken die het uiterlijk bepaalt. “Werk je nat in nat, dan krijg je een wat drukker oppervlak, wil je minder tekening dan laat je de eerste laag wat langer droger voor je met de afwerking begint”, legt de stukadoor uit. In de vloeren van de woning zijn wel wat slagen te zien, maar het totaalbeeld is rustig. De kleur draagt
12 Mebest
mb04_woning_deventer.indd 12
daar aan bij, de vloeren zijn lichtgrijs. “Concrete heet het. Je maakt de kleur door een natuurlijk pigment aan de kalkpleister toe te voegen. Naarmate je meer pigment gebruikt, wordt de kleur donkerder. Dat hebben we gedaan bij een paar wanden in de badkamer en de toiletten.”
Het draait om de ondergrond
Omdat Frederique en Bertjan geen fan van tegels zijn, wilden ze ook in de doucheruimte een naadloze afwerking. Daar is vaker vraag naar, maar het is ook bekend dat dergelijke afwerkingen niet altijd waterdicht blijken te zijn. Dat kan voor vervelende schades zorgen. Volgens Peter van Hemert wordt het riskant als je als verwerker niet goed weet wat je doet en wanneer je als opdrachtgever op de verkeerde dingen bezuinigt. “Veel mensen kijken alleen naar de afwerking, naar het uiterlijk; maar het voorwerk is veel belangrijker. Je moet een goede waterkerende onderlaag maken. Het materiaal daarvoor is duur en daar schrikken mensen van, maar het is
september 2015
31-08-15 09:48
Riskant om op de verkeerde dingen te bezuinigen
De kleur van StucDeco wordt gemaakt met een natuurlijk pigment. Hoe meer daarvan wordt toegevoegd, hoe donkerder de tint.
Naadloze wandafwerkingen in de natte ruimte zijn niet zonder risico. Uiteraard moet de afwerking waterdicht zijn, maar de ondergrond is minstens zo belangrijk.
Mebest
mb04_woning_deventer.indd 13
september 2015
13
31-08-15 09:48
van wezenlijk belang.” In de woning in Deventer pakte de stukadoor de vloer van de natte cel in met Gytex en kimband om hem vervolgens met A38 van Ardex voor te zetten. Voor de wanden gebruikte hij A59 van Ardex. Met deze degelijke ondergronden was het niet nodig om eerst nog een laag Stuc Granito aan te brengen; na een dag of 3 droogtijd kon er direct met met Stuc Deco worden afgewerkt.
Goed opletten met schoonmaken
Alle vloeren en wanden zijn licht geschuurd en voorzien van een beschermende tweecomponentencoating op PU basis. De vernis geeft geen extra glans, hij is zijdemat. Wat hij wel doet is bescherming bieden tegen vervuiling, het schoonmaken vergemakkelijken en bijdragen aan de waterdichtheid van de afwerking. Het is wel
belangrijk om de juiste schoonmaakmiddelen te gebruiken, maakt Peter van Hemert duidelijk. “Er is een speciale Stuczeep om Stuc Deco en Stuc Granito schoon te maken. Die is PU-neutraal. Gewone schoonmaakmiddelen zijn te agresssief. Er zitten weekmakers in die er voor kunnen zorgen dat je de coating openschuurt.” In totaal heeft EcoWonen zo’n 200 m2 vloer en 20 m2 wand afgewerkt in de woning. Bij de afwerking van de vloeren kreeg Peter van Hemert hulp van een collega. “Het waren behoorlijk grote oppervlakken, zo’n 80m2 per verdieping. Als je dat in je eentje doet, dan ga je aanzetten zien. Het materiaal droogt namelijk redelijk snel.” Van aanzetten is nauwelijks sprake, de vloeren leveren een fraai en rustig beeld op dat qua uitstraling het midden houdt tussen beton en natuursteen. Een prachtig decor voor de strakke inrichting.
Woning Deventer
Vroeger stond hier een politiebureau, nu vind je er vier riante stadswoningen en een aantal appartementen.
14 Mebest
mb04_woning_deventer.indd 14
Ontwikkelaar: Le Clercq Planontwikkeling, Deventer Architect: Maas Architecten, Zeist Aannemer: Nikkels Bouwbedrijf, Twello Stuc Deco-wanden en -vloeren: EcoWonen, Zutphen Leverancier: Linova Verf & Bladgoud, Zutphen
september 2015
31-08-15 09:48
Renault TRAFIC
Wat als uw bedrijfswagen alles kan vervoeren?
Vanaf
€16.990,-
All-in-One vanaf € 72,- per week Incl. 5 jaar gratis onderhoud en garantie Vanafprijzen zijn exclusief btw, bpm en kosten rijklaar maken. De vanafprijs is gebaseerd op de uitvoering Renault Trafic Générique dCi 90. Vanafprijs geldig vanaf 1 februari 2015. Op elke nieuwe Renault Trafic geldt een fabrieksgarantie van 2 jr. zonder kilometerbeperking en 12 jr. plaatwerkgarantie. Getoonde modellen kunnen afwijken van standaarduitvoering. Drukfouten, prijs- en specificatiewijzigingen voorbehouden. Voor meer informatie en/of de voorwaarden bel gratis 0800- 0303 of kijk op renault.nl. Min./max. verbruik: 5,9 – 7,4 l/100 km. Resp. 16,9 – 13,5 km /l. CO2 155 - 195 g/km. renault.nl
100008154 Adv_Trafic_210x297_laadlengte_v4.indd 1 Naamloos-1 1
14-08-15 15:21 31-08-15 09:22
16 Mebest
mb04_sportfondsenbad.indd 16
september 2015
31-08-15 09:49
Van Maanenbad
Terug naar de jaren 30 Tekst en fotografie: Jan Willem Kommer
Het had weinig gescheeld of Rotterdam had het verder moeten doen zonder zijn markante Van Maanenbad. Sloop werd echter voorkomen en het zwembad werd gerestaureerd, teruggebracht in de originele stijl van de jaren dertig. Licht dus, en met heel veel terrazzo. Nadat de terrazzostroken, goten en plinten waren gemaakt, werd de tegelvloer gelegd. Dat betekende dat het terrazzowerk
Mebest
september 2015
17
tot op de millimeter precies moest worden uitgemeten.
mb04_sportfondsenbad.indd 17
31-08-15 09:49
Van voor de oorlog
De officiële naam luidt Sportfondsenbad Noord maar in Rotterdam staat het Van Maanenbad vooral bekend onder de naam die is ontleend aan de straat waar het bad is te vinden, de Van Maanenstraat in de wijk Bergpolder. Het is een van de vijftien zwembaden die Rotterdam rijk is. Het gros daarvan is na de Tweede Wereldoorlog gebouwd, maar het Van Maanenbad stamt uit de jaren dertig, net als het Oostelijk Zwembad. Beide baden zijn Rijksmonument. Voordat het Van Maanenbad die status verwierf, stond het echter op de nominatie gesloopt te worden. Jarenlange exploitatietekorten en renovaties met weinig respect voor de historie waren daar debet
aan. Zonder duidelijk zichtbare cultuurhistorische waarde is sluiting en sloop een reële optie als de financiële nood hoog is. Management, wijkbewoners en sympathisanten staken een stokje voor zo’n triest einde. Het bad bleef behouden maar daar bleef het bij; aan onderhoud werd weinig gedaan. In 2008 was de toestand van het gebouw dusdanig slecht dat er wel iets moest gebeuren. Het Sportfondsenbad Noord was inmiddels Rijksmonument geworden dus was restaureren de enige reële keuze. Er moest wel geduld worden geoefend want ook het oudere Oostelijk Zwembad verkeerde in zwaar weer en dat kreeg voorrang.
Er zit erg veel verticaal terrazzowerk in het Van Maanenbad. Zeker bij een menging met wit cement is dat niet eenvoudig om te maken.
Opstaand werk luistert heel nauw 18 Mebest
mb04_sportfondsenbad.indd 18
september 2015
31-08-15 09:49
Anderhalve kilometer terrazzo
In 2014 was het Van Maanenbad dan toch eindelijk aan de beurt. Het ging voor anderhalf jaar dicht om te worden teruggebracht naar de situatie van 1937. In dat jaar was het bad gebouwd naar een ontwerp van architectenbureau De Roos & Overeijnder. Het bureau had diverse markante Rotterdamse gebouwen op haar naam staan, waarvan verschillende met Art Nouveau invloeden. Voor het Sportfondsenbad Noord hanteerden de architecten echter de stijl van het Nieuwe Bouwen; geen tierelantijnen maar strak, licht, functioneel. Al zou je kunnen zeggen dat een noviteit als een dak dat opengeschoven kan worden, wat overdadig is gezien het buitenbad dat pal naast het gebouw werd aangelegd. Sinds een verbouwing in de jaren negentig kan het dak niet meer open, en dat is ook na de recente restauratie nog het geval. Er zijn echter genoeg andere zaken teruggebracht, waaronder zo’n 1500 meter terrazzo die Van der Zande Terrazzo & Mozaïek zowel binnen als buiten aanbracht. “Buiten was het allemaal uitgewassen terrazzo”, zegt Eric van der Zande van het bedrijf uit Velddriel. “Het verschil met gewone terrazzo is dat je dit niet schuurt en polijst, maar dat je met een handveger en water het cement wegborstelt.”
Het Rotterdamse Sportfondensbad Noord in de Van Maanenstraat is gebouwd in 1937, volgens de duidelijk herkenbare stijl van het Nieuwe Bouwen. Ook de buitenzijde van het monument moest worden hersteld. Onder meer het uitgewassen terrazzo van het bordes en de trappen aan de achterzijde kon wel een opknapbeurt gebruiken.
Eigenlijk zijn dit soort projecten te groot voor een éénmanszaak
Mebest
mb04_sportfondsenbad.indd 19
september 2015
19
31-08-15 09:50
De tribune is hol en bevat een luchtverversingssysteem. En uiteraard is hij bekleed met terrazzo.
Wit cement is gevoeliger voor krimp
Oud en nieuw naast elkaar
Aan de straatzijde van het gebouw en aan de achterzijde verving hij de lateien boven ramen en deuren. Een stuk of honderd waren dat er. De terrazzoman maakte ze nieuw, beton bekleed met terrazzo. Het bordes en de trappen die aan de achterzijde van het gebouw het binnenbad met het buitenbad verbinden, waren een ander verhaal. De trappen waren op enig moment betegeld en omdat dat niet origineel was, waren de tegels nu verwijderd. Het terrazzo was flink beschadigd, maar niet alles mocht worden vervangen door nieuw werk. Oude stukken die nog goed genoeg waren moesten blijven zitten. Op dat oude werk moest het nieuwe dus aansluiten. Het lastige bij dergelijke situaties is altijd om dat op een goede manier te doen - wel zichtbaar maar niet te opvallend - en er de juiste materialen voor te vinden. De kleur was niet zo moeilijk, maar de korrelgrootte wel. “De zeefcurve is tegenwoordig anders dan
20 Mebest
mb04_sportfondsenbad.indd 20
vroeger”, zegt Eric van der Zande. De korrels die ik nodig had, zitten in 5 tot 7 maar daar zit ook veel tussen wat te klein was om hier te gebruiken. Dat heb ik er dus allemaal uit moeten zeven.”
Reusachtige 3D-puzzel
Bij het werk in het binnenbad had de terrazzoman dat probleem niet. Het interieur was compleet gestript zodat álle terrazzo daar opnieuw moest worden gemaakt. Was het om één groot oppervlak gegaan, dan was dat een relatief simpel karwei geweest. Het ging echter louter om stroken, plinten, goten en sokkels van kolommen. “Het lastigste en meest arbeidsintensieve deel van terrazzovloeren maken dus”, aldus Eric van der Zande. “En het moest in combinatie met tegels. Die moesten van linksvoor tot rechtsachter komen, en allemaal zonder snijwerk en met een vaste voegbreedte.” Omdat er getegeld werd nadat het terrazzo was gelegd,
september 2015
31-08-15 09:50
moest hij zijn werk van te voren heel nauwkeurig uitzetten. “In 3D, want ook in de hoogte moest alles goed op elkaar aansluiten.” Ook dat was nogal een puzzel. De sloper had niet overal tot op de constructieve laag kunnen werken zodat de terrazzowerker de smeervloeren in verschillende diktes heeft moeten maken om overal peil -1,5 te krijgen. En uiteraard vraagt een omgeving als een zwembad vrijwel overal om afschot, zeker bij de goten rondom de twee baden en in de douches.
Zwaartekracht en krimpscheurtjes
De goten langs de baden zijn rond de 30 cm breed. Per zijde verschilde dat vanwege de tegelvloer die op de goot moest aansluiten. Tegen de baden aan maakte Eric van der Zande een 25 cm hoge plint. Ook alle buitenmuren en het merendeel van de tussenwanden hebben zo’n plint gekregen. Nog meer opstaand werk
zat in de dorpels waar glazen wanden op zijn geplaatst, in de sokkels van de circa 40 kolommen en in de tribune. “Opstaand werk luistert heel nauw,” zegt Eric van der Zande. “Je kunt het niet in lagen opbouwen, het moet er in één keer op. Dat betekent dat het aankomt op de samenstelling van het mengsel. Als je je mengsel te vochtig hebt gemaakt, dan zakt het. Daarom moet je het vet genoeg maken zodat het blijft plakken. Maar maak je het te vet, dan heb je grote kans op scheuren.” Scheurtjes waren toch al een risico bij dit project. Net als destijds in de jaren dertig, moest het terrazzowerk zo licht mogelijk worden. Dat betekende een mengsel van alleen maar korrels Ulmer wit in wit cement. En wit cement is gevoeliger voor krimp dan de gebruikelijke grijze variant. Om krimpscheuren te voorkomen, voegde de terrazzowerker steenmeel en marmerzand aan het mengsel toe om het te verschralen.
Mebest
mb04_sportfondsenbad.indd 21
september 2015
21
31-08-15 09:50
Zo’n anderhalev kilometer terrazzo heeft Van der Zande Terrazzo & Mozaïek aangebracht in het Van Maanendbad.
22 Mebest
mb04_sportfondsenbad.indd 22
september 2015
31-08-15 09:50
Bij het strippen van het interieur bleek het Sporfondsenbad Noord destijds rijkelijk voorzien te zijn geweest van terrazzo plinten, goten, sokkels en stroken. Die zijn met de renovatie teruggebracht.
Het is handwerk en dat heeft tijd nodig
Vrijwel alle schuurwerk moest met handmachines gebeuren, de oppervlakken waren te klein voor de grote apparaten.
Hulp van collega’s
Inclusief tussenpozen is Van der Zande Terrazzo & Mozaïek een maand of zeven bezig geweest in het Van Maanenbad. Dat is erg lang maar het was dan ook zeer arbeidsintensief werk. “Het smeren is lastig en het schuren kost erg veel tijd”, zegt Eric van der Zande, die als zelfstandig ondernemer zonder personeel opereert. Hij heeft bij het werk hulp gekregen van onder meer G.J. Maarschalkerweerd uit Wijk bij Duurstede en Tat Terrazzo uit Huizen. “Eigenlijk zijn dit soort projecten te groot voor een éénmanszaak,” aldus de terrazzoman uit Velddriel. “Je zult altijd een beroep moeten doen op collega’s. Vroeger was dat anders, toen had je nog terrazzobedrijven met twintig man personeel. Maar die bestaan niet meer.” Volgens Eric van der Zande komt dat onder meer doordat het werk niet cyclisch is. “De ene week maak je een aanrechtblad en de andere wek een vloer van 80 m2. Het is lastig om daar een personeelsbestand op af te stemmen.” Daarnaast is in de huidige tijd vooral vraag naar snelle bouwprocessen, en terrazzo is nu eenmaal geen snel product. “Het is ambachtelijk, het is handwerk en dat heeft tijd nodig”, weet Eric van der Zande. Als je het die tijd wilt geven, dan heb je wel een prachtig mooi product. Bewijs daarvan is te zien in het Van Maanenbad in Rotterdam.
Sportfondsenbad Noord Opdrachtgever: Gemeente Rotterdam Architect: Verlaan & Bouwstra architecten, Vianen Aannemer: Koninklijke Woudenberg, Ameide Terrazzowerk: Van der Zande Terrazzo & Mozaïek, Velddriel
Mebest
mb04_sportfondsenbad.indd 23
september 2015
23
31-08-15 09:50
Bij een paleis hoort een majestueuze trap.
24 Mebest
mb04_paleis.indd 24
september 2015
31-08-15 09:51
Paleis oP bedrijven terrein Sierlijsten, ornamenten, rozetten, guirlandes, togen, goud, marmer, kroonluchters; alles is uit de kast getrokken om van Het Paleis in Schiedam de meest luisterrijke feestzaal van Nederland te maken. Een hit, want eind mei was het eerste feest en tot eind dit jaar zit het balboekje al helemaal vol.
Tekst: Jan Willem Kommer Fotografie: Henk van der Veen
Grote behoefte aan feest
Feestvieren is een kunst waar Hollanders doorgaans niet erg in uitblinken. Het zit niet echt in de doe-maar-gewoon-dat-is-al-gek-genoegaard om flink uit te pakken bij festiviteiten als bruiloften. In veel niet-Westerse culturen ligt dat vaak behoorlijk anders. Alleen al het aantal gasten op bijvoorbeeld Turkse, Marokkaanse en Hindoestaanse trouwfeesten is vele malen groter, duizend mensen is geen uitzondering. Voor zulke groepen heb je grote ruimtes nodig. En dan moeten ze liefst ook nog een feestelijke uitstraling hebben. Daar zijn er niet al te veel van. In de regio Rijnmond bestond de afgelopen jaren zelfs een schreeuwend tekort nadat de lokale overheid er twee sloot vanwege ongeregeldheden. Reden voor Asker Cicek en Bart Legierse om daar wat aan te doen. Een tijd lang gebruikten ze een sporthal die ze voor de weekends steeds om-
bouwden naar feestzaal. Dat werkte, maar het had zijn beperkingen. Op zoek naar een geschikte lokatie die ze permanent konden inrichten, stuitten ze op drie aanpalende bedrijfshallen aan de De Brauwweg in het Schiedamse bedrijvenpark ’s-Gravenland. Die hebben ze omgetoverd in Het Paleis.
Majestueuze trap
De hallen zijn compleet gestript. Er zijn zelfs verschillende constructieve kolommen weggehaald. In plaats van ondersteund van onderaf wordt het dak nu op zijn plaats gehouden door een staalconstructie die er overheen is geplaatst. Op die manier is een groot open vloeroppervlak van zo’n 1500 m2 gecreëerd. Ongeveer eenderde daarvan is gebruikt voor zaken als keuken, toiletten, kleedruimtes en een speelruimte voor kinderen. De voormalige bedrijfshallen zijn een
Mebest
mb04_paleis.indd 25
september 2015
25
31-08-15 09:51
De truc is om er niet in door te slaan
Er was grote behoefte in de regio Rijnmond aan een grote feestzaal voor onder meer Turkse, Marokkaanse en Hindoestaanse trouwfeesten. Daar worden niet zelden een kleine 1000 gasten verwelkomd.
meter of zes hoog, ruimschoots genoeg dus om op het facilitaire gedeelte een verdiepingsvloer te maken zodat ook die ruimte nog bij het feest betrokken kan worden. Vanaf de verdiepingsvloer kan het bruidspaar via een majestueuze trap afdalen naar de feestvloer en de vorstelijke zetels die daar op een halfrond podium staan.
Puzzelen op het plafond
Asker Cicek en Bart Legierse wilden van de voormalige bedrijfshallen de mooiste feestzaal van Nederland maken. Hoe dat er precies moest komen uit te zien, wisten ze nog niet toen ze er
26 Mebest
mb04_paleis.indd 26
aan begonnen. Wel hadden ze van meet af aan iets voor ogen met veel decoratief stucwerk; lijsten en ornamenten dus. Een zoektocht op internet bracht ze naar ornamenten- en sierlijstengieterij ’t Schippertje. “In eerste instantie was het de bedoeling om een aantal grote kooflijsten aan te brengen en het middenstuk boven de dansvloer vrij te laten”, zegt Erik Kienhuis van het bedrijf in Harderwijk. “Je zou dan tegen de massieve achterkant van die lijsten aankijken en dat is niet zo mooi. Dus zijn we gaan puzzelen.” Gaandeweg kwam er een ontwerp uit de bus dat het plafond met koven in diverse vakken verdeelt.
september 2015
31-08-15 09:51
De vakken lijken verdiept te liggen doordat het middengedeelte iets is verlaagd en gelijk ligt met de koofhoogte. Rondom de vakken zijn perklijsten aangebracht en in de vakken perklijsten en kooflijsten. De vakken zijn verder ingevuld met een flinke hoeveelheid ornamenten.
Kolossaal pronkstuk
Het grote middengedeelte boven de dansvloer is uiteindelijk niet leeg gebleven. Sterker nog, daar is het piece de resistance gekomen, een samengesteld ornament met een doorsnede van maar liefst 12 meter. Middelpunt is het grootste
rozet uit de collectie van ’t Schippertje, dat is 2 meter in doorsnee en bestaat uit 13 delen. Daaromheen is een ring gemaakt van guirlandes; allemaal stukjes van 25 cm. Vervolgens ligt er een ronde perklijst omheen en dan nog eens een ring van guirlandes. Vier wapenschilden van 100 x 80 cm verbinden die perklijst en de buitenste guirlandering met elkaar. Vier hoekperken met elk een ornament erin completeren de imposante plafonddecoratie. Hoe indrukwekkend het middenstuk ook is, door de hoogte van de zaal zou het toch wat vlak kunnen lijken. “Daarom hebben we een soort 3D-
Mebest
mb04_paleis.indd 27
september 2015
27
31-08-15 09:51
Het Paleis heeft verschillende pronkstukken, onder meer dit reusachtige samengestelde ornament. Maar liefst 12 meter is de doorsnee.
28 Mebest
mb04_paleis.indd 28
september 2015
31-08-15 09:51
Het is niet alles goud wat er blinkt, maar het lijkt er wel op.
We hebben een soort 3D-effect gecreëerd
effect gecreëerd”, zegt Erik Kienhuis. “We hebben de ronde perklijst wat opgedikt zodat er LED-verlichting achter kon worden geplaatst. Nu lijkt het net een zwevende ronde plaat die op een paar punten wordt vastgehouden door de vier wapenschilden.”
Stukje Amsterdam in de Rijmond
Aanvankelijk zou alleen het plafond zo uitbundig worden gedecoreerd, maar ’t Schippertje kreeg opdracht om ook iets voor de wanden te bedenken. De inspiratie daarvoor werd uit Amsterdam gehaald, uit de grote zaal van het Concertgebouw. Daar is rondom met togen gewerkt en dat moest in Schiedam ook gebeuren. Net als het roemruchte voorbeeld heeft Het Paleis hoge wanden, alleen is er niet rondom een balkon dat die wanden in twee lagen verdeeld. “Zoiets heb je toch nodig, want een enkele hoge toog levert een heel ander beeld op”, zegt Erik Kienhuis. “We
hebben daarom rondom een soort balk gemaakt waar we guirlandes op hebben aangebracht, dezelfde als op het plafond zijn gebruikt.” De balk komt iets naar voren en erachter is LEDverlichting geplaatst, zowel aan de boven als aan de onderkant. Op het onderste gedeelte van de wand zijn de togen rondom spiegels geplaatst en op het bovenste gedeelte bevatten ze een hekje, alsof het balkonnetjes zijn. Tussen de togen maakten de stukadoors van ’t Schippertje perken met guirlandes erin.
Vol gas voor Schiedam
2.359 meter lijstwerk, 171 rozetten, 206 hoekstukken en applicaties, 53 togen; vier maanden zijn de mannen van ’t Schippertje bezig geweest met het plaatsen van al die gipsdecoraties, van medio januari tot medio mei. De rest van het werk stond in die periode op een laag pitje, ook voor de productieafdeling in Harderwijk. “Alles
Mebest
mb04_paleis.indd 29
september 2015
29
31-08-15 09:51
Inspiratie voor de decoratie van wanden en plafonds vond ‘t Schippertje onder meer in het Concertgebouw in Amsterdam.
stond in het teken van het werk in Schiedam”, zegt werkvoorbereider Jeroen Polder. “We wisten een maand van te voren dat dit eraan kwam dus we hebben flink wat vooruit kunnen produceren, maar toch was het nog nodig om ’s avonds en in de weekends door te werken.”
Een rijke mix
Stijlvast is het allemaal niet, er is van alles door elkaar gebruikt. “Maar als je het Concertgebouw goed bekijkt, dan vind je daar ook elementen uit verschillende stijlen”, zegt Erik Kienhuis. Het was ook absoluut geen vereiste in Schiedam om alles in één stijl te decoreren; het ging om weelderigheid; pracht en praal moest het uitstralen. Dat doet de eclectische mix met verve. “De truc is alleen om daar niet in door te slaan”, zegt Erik Kienhuis. In een organisch proces waarin steeds dingen worden aangepast en toegevoegd is dat geen ondenkbaar risico, zo maakt de man van ’t Schippertje duidelijk. “In eerste instantie zou alles wit blijven, maar op enig moment kwam
30 Mebest
mb04_paleis.indd 30
toch ter sprake om met kleur te gaan werken. Dat is riskant, je doet al snel afbreuk aan het geheel. Dan wordt het kitsch in plaats van chique.” Een kermis is het gelukkig niet geworden, al is er nog wel een kleuraccent toegevoegd aan de witte wanden en plafond. Het Schiedamse Instituut voor Restauratie en Decoratie heeft een groot aantal van de lijsten en ornamenten van ’t Schippertje onder handen genomen met goudverf.
Nieuwe plannen
De reacties op Het Paleis zijn overweldigend. Er is veel media-aandacht, zelfs vanuit het buitenland. Een Turkse televisieploeg is naar Schiedam gereisd om een item over het wonder van ’s-Gravenland te maken. Voor Asker Cicek en Bart Legierse is het allemaal geen reden om tevreden achterover te leunen, er zijn al volop plannen om Het Paleis verder te verfraaien en uit te breiden met nog meer faciliteiten. Immers, de mooiste feestzaal van Nederland zijn is één ding, maar de mooiste blijven is een ander verhaal.
september 2015
31-08-15 09:51
Het is één ding om de mooiste feestzaal van Nederland te maken, maar om de mooiste te blijven is een ander verhaal. Vooralsnog lijkt
Alles stond in het teken van het werk in Schiedam
Het Paleis in ieder geval een fikse voorsprong te hebben genomen.
Het metalstud-plafond is berekend op het enorme gewicht dat er aan hangt. En de voorzetwanden zijn op hun beurt berekend op de geluidseisen die aan feestzalen worden gesteld.
Mebest
mb04_paleis.indd 31
september 2015
31
31-08-15 09:52
171 rozetten zijn er op de plafonds van Het Paleis aangebracht. Het merendeel van de gipsornamenten is naderhand goud geverfd.
Uitgekiende wanden en plafonds Ook al staat Het Paleis op een bedrijventerrein en zullen de buren er dus doorgaans niet zijn wanneer er feest is, er wordt streng gelet op geluidsoverlast. Vandaar dat er goed geïsoleerd moest worden. Tekin Afbouw uit Schiedam deed dat met extreem dikke voorzetwanden; de spouw is zo breed dat je er in kunt lopen. In de spouw zit aan beide zijden een pakket isolatiemateriaal. De wanden zelf bestaan uit een houten frame met een laag OSB en een laag Knauf Diamond Board. “Die plaat is stootvast en brandvertragend en hij levert ook nog een bijdrage aan de geluidsisolatie”, zegt Kees Oosterwijk van Knauf. Hij raakte bij het project betrokken toen Tekin Afbouw hem benaderde voor advies over het plafond. Dat is beplaat met Knauf Horizonboard (4x AK), een standaard gipsplaat. Wat niet standaard was, was het enorme oppervlak. Als dat meer dan 100 m2 of 15 strekkende meter groot is of , dan moet je dilateren”, zegt de adviseur van Knauf. “We hebben gekeken hoe en waar je dat het beste kon doen. En met het oog op het enorme gewicht dat er met alle ornamenten aan kwam te hangen, hebben we ook het regelwerk aangepast.”
32 Mebest
mb04_paleis.indd 32
Het ging om weelderigheid, pracht en praal
Het Paleis Opdrachtgever: Het Paleis, Schiedam Gipsdecoraties: ‘t Schippertje, Harderwijk Plafond- & wandmontage: Tekin Afbouw, Schiedam Leverancier wanden en plafonds: Knauf Nederland, Utrecht
september 2015
31-08-15 09:52
Naamloos-9 1
26-05-15 12:21
Kijk op www.stucdecoweb.nl voor referenties, voorbeelden en projecten
Stuc Deco is een hoogwaardige decoratieve minerale stuc, toepasbaar op vloeren, wanden en werkbladen (keuken, badkamer (ook de natte ruimtes). StucDeco geeft afhankelijk van de verwerking een authentieke tadelakt look, een strakke betonlook of natuursteeneffect. Het product is bij uitstek geschikt voor renovatiewerkzaamheden in horeca, winkel- en openbare ruimtes. StucDeco wordt aangebracht door speciaal opgeleide vakmensen. Deze gecertificeerde verwerkers worden ondersteund vanuit onze organisatie en dealers. De grote voordelen van StucDeco in bouw of verbouwfase: Bestaande ondergronden zoals tegels kunnen meestal blijven zitten. Dit bespaart kosten voor breken, afvoer puin Minder herrie en stof (hierdoor uitermate geschikt voor renovatie van hotelkamers) Laagdikte is zeer gering, bij renovaties kunnen bestaande deuren en plinten intact worden gelaten Importeur NL: Linova T. 0575 542300 www.linova.nl
Naamloos-1 1
Fabrikant: Stoopen & Meeûs – Antwerpen T. 00 32 3 825 00 55 www.stoopen-meeus.com
De grote voordelen van StucDeco in het gebruik: Unieke afwerking in prachtige kleuren Slijtvast en sterk Onderhoudsarm, zeer goed reinigbaar, geen voegen Milieuvriendelijk
Info over StucDeco opleidingen:
[email protected]
31-08-15 09:12
Voor de wanden in de badkamers in Kaboom Hotel is de vochtwerende Gyproc WR gipskartonplaat gebruikt.
Mooi om er weer een hotel van te maken
34 Mebest
mb04_hotel_kaboom.indd 34
september 2015
31-08-15 13:12
Kaboom Hotel
GAAT NIET BESTAAT NIET Een lekker eigenwijs hotel, dat mag je Kaboom Hotel Maastricht wel noemen. Omdat het nogal anders is dan andere hotels die je in de hoofdstad van Limburg vindt: low budget met high-end allure. En omdat het op een onorthodoxe manier gebouwd is. In een razend tempo en met een uiterst flexibele planning.
Tekst en fotografie: Jan Willem Kommer
Van villa naar hoekpand
In 2011 liet Gebroeders Maes het oog vallen op een leegstaand pand aan de Spoorweglaan in Maastricht. “Het stond te huur, we gingen een kijkje nemen wat het was”, zegt Michel Maes. “Toen bleek dat het eigenlijk een onderdeel was van een groter geheel, werden we nieuwsgierig.” De broers namen een duik in de geschiedenis van de Maastrichtse wijk Wijck. Lange tijd was dit het enige deel van de vesting Maastricht dat op de oostoever van de Maas lag, het overgrote deel van de vesting was aan de andere kant van het water te vinden. Rond 1850 liet de rijke grootindustriëlen-familie Regout er net buiten de stadswallen een villa bouwen. Nog geen twintig jaar later werd de vesting opgeheven en kon de stad uitbreiden tot buiten de muren. Langzaam maar zeker werd het buitenhuis omsingeld door nieuwbouw. In het gebied lag één van de stations die Maastricht rijk was. Er
werd een boulevard aangelegd die treinreizigers een indrukwekkende entree tot de binnenstad moest bieden. Langs de brede straat verrees chique bebouwing waarin de villa werd opgenomen. Begin 20e eeuw was het niet langer een fraai vrijstaand buitenhuis maar een markant pand op de hoek van de Stationsstraat en de Spoorweglaan, pal tegenover het nieuwe station. Daarmee was de transformatie nog niet gedaan. In de jaren dertig was de voormalige Regout-residentie hotel Rosier geworden. Toen dat na twintig jaar ter ziele ging, werd het grote pand in drieën gesplitst en kreeg elk deel een andere functie.
Te weinig en te veel
“Toen we de geschiedenis van het pand hadden achterhaald, leek het ons mooi om er weer een hotel van te maken”, zegt Michel Maes. Het leegstaande deel alleen was daar echter te klein voor. Het verwerven van aangrenzende panden
MEBEST
mb04_hotel_kaboom.indd 35
september 2015
35
31-08-15 13:12
Waar de voorgevel beschermd stadsgezicht is, moest de bestaande kamerindeling worden aangehouden. Daardoor heeft Kaboom Hotel ook een aantal ruimere vierpersoonskamers.
Je wilt ontzorgd worden was hiervoor noodzakelijk. Alleen was er ook nog de zogenaamde Hotelnota waarmee Maastricht sinds 2008 poogt een goed evenwicht tussen vraag en aanbod op de hotelmarkt te realiseren. Die balans dreigde namelijk uit het lood te geraken; te veel kamers in verhouding tot het aantal gasten. Vooral in het drie en vier sterren-segment bestond een overschot; daar mocht volgens de nota niets meer bijkomen. Maes Vastgoed moest het dus in een van de andere categorieën zoeken. Vijf sterren was geen optie, al was het maar omdat de ruimte voor de benodigde faciliteiten ontbrak. Dus moest het een één of twee sterren hotel worden, een budgethotel. Maar dan wel een budgethotel volgens een bijzonder concept.
Anders dan anders
Samen met exploitant La Bergère Group, architect SATIJNplus en interAlter interieurarchitecten
36 MEBEST
mb04_hotel_kaboom.indd 36
werd het verrassende Kaboom Hotel ontwikkeld, een low cost hotel met een high-end uitstraling. Gasten moeten het doen zonder ligbad, daarvoor in de plaats hebben ze wel een regendouche. Kleerkasten ontbreken maar de kamers hebben heerlijke grote Aupingbedden. 160 stuks heeft Kaboom Hotel er daarvan, verdeeld over 63 kamers. Ook daarmee wijkt het af van het traditionele concept van twee personen per kamer. Dat is wel min of meer noodgedwongen gedaan. Het hotel bestaat immers uit verschillende panden en die hebben elk verschillende indelingen. “Een deel van de panden was beschermd stadsgezicht, herenhuizen met grote kamers”, zegt Michel Maes. “Daarvan konden we in ieder geval aan de straatkant de indeling niet wijzigen.” In die tot wel 27 m2 grote kamers kunnen vier tot zes personen slapen. De kleinere kamers, met 11 tot 14 m2 geschikt voor twee personen, zijn voor-
september 2015
31-08-15 13:12
namelijk in het nieuwgebouwde deel van het hotel te vinden. “Er was een gedeelte van het oude hotel Rosier waar in de loop van de jaren zoveel aan verbouwd en gedaan was, dat er geen bezwaar was als we daar wat veranderingen in aanbrachten”, licht Michel Maes toe. “We hebben ondermeer de enkele bovenverdieping van de oude villa gesloopt en vervangen door drie nieuwe bouwlagen.”
Licht bouwen
Drie verdiepingen wegen meer dan één dus er moest licht gebouwd worden door aannemer Marcel Nederlands. De constructie van de opbouw is daarom grotendeels in houtskelet uitgevoerd. De tussenwanden en -vloeren zijn eveneens licht gehouden. Gyproc bracht daarvoor een uitgebreid advies uit aan Gebroeders Maes. Op de balklaag is underlayment aangebracht met
isolatiemateriaal eroverheen. Daarop zijn Lewisplaten gelegd waar beton op werd gestort. De vloeren zijn vervolgens afgewerkt met egaline en een vloerbedekking. Aan de onderzijde is tussen de balken een 75 mm dikke deken steenwol aangebracht. Het geheel is dichtgezet met een laag 15 mm dikke Glasroc F beplating en een laag 12,5 mm dikke Gyproc A beplating, gemonteerd op een PlaGyp-S afhangsysteem. “Het geheel is 60 minuten brandwerend”, zegt Michel Maes. “Dat is tweemaal zoveel als vereist in bestaande bouw, maar het is een hotel. Er slapen dus veel mensen in en dan wil je dat het echt veilig is.”
Bovengemiddelde prestaties
Voor de gangwanden en het merendeel van de kamerscheidende wanden is het SoundBloc systeem van Gyproc gebruikt. Dat bestaat uit een enkel skelet van AcouSud C- en U-profielen
MEBEST
mb04_hotel_kaboom.indd 37
september 2015
37
31-08-15 13:12
dat aan beide zijden is beplaat met twee lagen Gyproc dB platen van 12,5 mm dik. De spouw is opgevuld met 60 mm Isover glaswol. De wanden zijn 60 minuten brandwerend en ze presteren voor de luchtgeluidsisolatie met DnT,A.K = 54 dB. En dat terwijl de SoundBloc-wanden maar 125 mm dik zijn. Een reguliere wand heeft 145 mm nodig om diezelfde prestatie te leveren. Het is niet precies wat je verwacht in een budgethotel, zo’n product uit het topsegment. Toch vindt Michel Maes de keuze voor SoundBloc niet onlogisch. “We hadden te maken met renovatie en herinrichting in combinatie met nieuwbouw”, zegt hij. “Je hoeft dan niet overal op dezelfde manier te bouwen maar ik wilde bij voorkeur met één systeem werken. Welk systeem dat zou worden, werd gedicteerd door de nieuwbouw, daar moesten we licht bouwen. SoundBloc was daar gewoon een goede keuze voor. Het levert uitstekende prestaties waar Gyproc ook nog eens
levenslange garantie op geeft. En je wint er ook nog eens ruimte mee. Ook al is je budget beperkt, je wilt toch zo goed en zo mooi mogelijk bouwen.”
De druk van Andre Rieu
Diezelfde filosofie werd ook aangehangen door de bouwploeg, aannemer Marcel Nederlands, stukadoors Guilbert Maes en Fons Sibels en Roger Dohmen van materiaalleverancier Thiessens. Ze werken vaker voor gebroeders Maes en kennen hun wensen, en elkaar. “Er zat ontzettend veel druk op dit project”, zegt de aannemer. “We zijn vorig jaar na de bouwvak gestart en op 1 juli moest het hotel klaar zijn om gasten te ontvangen.” Een kort tijdsbestek voor zo’n complex bouwproject, maar wel een harde datum. Begin juli was namelijk het begin van de Andre Rieuconcerten en dan is er in Maastricht en omgeving geen hotelbed meer vrij. De enige manier om alles op tijd te kunnen realiseren, was werken
Kaboom Hotel bestaat uit een aantal verschillende panden, deels bestaand, deels nieuw. Je zit dat nog het beste aan de achterzijde, vanaf het loungeterras.
38 MEBEST
mb04_hotel_kaboom.indd 38
september 2015
31-08-15 13:12
In de badkamers van Kaboom Hotel zul je geen ligbaden vinden maar een éénsterrenuitstraling hebben ze bepaald niet.
Bij voorkeur met één systeem werken
met een uitgekiende en tegelijk tamelijk flexibele planning. Zo moest de verdieping nog worden gesloopt terwijl op een andere plek al druk aan de nieuwbouw werd gewerkt. Op die manier kon het opbouwen van de nieuwe verdiepingen in de wintertijd worden gedaan. “Als je met houtskelet bezig bent, dan heb je weinig last van de weersinvloeden”, zegt Marcel Nederlands. “Ook als het vriest kun je er mee doorgaan, in tegenstelling tot bijvoorbeeld metselwerk.”
Bouwen met handen én hoofd
Stukadoors Guilbert Maes en Fons Sibels zijn in april gestart met hun werk, in het oude gedeelte van het pand. Ze werkten met LP Excellent gips van Gyproc. “Een topproduct”, zegt Fons Sibels. “In het oude deel hadden we veel gips nodig om de muren weer in het lood te krijgen, op som-
mige plekken gingen we wel 10 centimeter dik! Met dit materiaal kan dat gewoon.” Net als bij de wanden en de plafonds speelden ook de garantie een rol bij de keuze. Door in het Gyproc-systeem te werken, was StucGarant van toepassing; dat wil zeggen tien jaar garantie op de hechting van het stucwerk. Voor de verwerking van de LP Excellent gebruikten de stukadoors een pomp, de PFT G5. “Niet om meer meters te kunnen maken maar om de lichamelijke belasting te beperken en vanwege de kwaliteit”, zegt Guibert Maes. Ook vanuit logistiek oogpunt was het zeer praktisch om met een pomp te werken. De machine stond op de 1e verdieping. Er zat 20 meter slang aan zodat daarvandaan gemakkelijk elke plek in het gebouw kon worden bereikt. Uitermate handig in dit project waarin niet zozeer volgens een vooraf bepaalde
MEBEST
mb04_hotel_kaboom.indd 39
september 2015
39
31-08-15 13:12
Het gros van de gangwanden en de kamerscheidende wanden is met het zeer goed isolerende SoundBloc-systeem van Gyproc gemaakt.
Het was de enige manier waarop we de deadline konden halen
40 MEBEST
mb04_hotel_kaboom.indd 40
september 2015
31-08-15 13:12
Ook met beperkte budgetten kun je mooi en goed bouwen.
Het nieuwe Kaboom Hotel ligt recht tegenover station Maastricht.
volgorde werd gewerkt als wel volgens het principe ‘Je werkt waar je werken kunt’. “Je loopt door het gebouw, ziet wat er moet gebeuren en daar ga je aan de slag”, zegt Guilbert Maes. Het was ook een kwestie van goed nadenken over het werk van de andere partijen. “Daarom zijn we begonnen in het oude deel van het gebouw”, leggen de stukadoors uit. “Op het moment dat in het nieuwbouwdeel alle kozijnen werden geplaatst, hadden wij daar een aantal dagen werk en kon de aannemer er niet bij. Maar omdat we in het oude deel al klaar waren, kon hij daar verder. “Het was de enige manier waarop we de deadline konden halen”, zegt Marcel Nederlands. “Samenwerken, communiceren; daar draaide het om. Het was niet van ‘Ik maak een wand’ en ‘Ik stukadoor’ maar ‘Wij maken een hotel’.”
Logistieke ontzorging
In dat teamspel was ook een belangrijke rol weggelegd voor Thiessens Bouw- en Afbouw-
materialen. “Met deze tijdsdruk mocht het niet gebeuren dat bepaalde materialen niet op tijd beschikbaar waren”, zegt Roger Dohmen van het bedrijf uit Maastricht. Bij bouwprojecten in het centrum van een stad is de logistiek echter vaak en puzzel. Bouwplaatsen zijn doorgaans niet makkelijk te bereiken en de opslagmogelijkheden zijn er negen van de tien keer zeer beperkt. “We moesten dus goed in de gaten houden hoe het stond met de voorraad op de bouwplaats”, zegt Roger Dohmen. Ook met Gyproc zelf hield hij nauw contact. Er zaten immers wat specifieke producten bij en die hebben toch een andere doorlooptijd dan standaardmateriaal. “Het is allemaal prima gelukt, een telefoontje en binnen 48 uur was het er.” Aannemer Marcel Nederlands is erg te spreken over dat vaak onderschatte deel van het traject. “Hoe vaak maak je het niet mee dat je tig keer moet bellen naar een leverancier? Dat wil je niet. Je wilt ontzorgd worden en dat is precies wat Roger heeft gedaan.”
MEBEST
mb04_hotel_kaboom.indd 41
september 2015
41
31-08-15 13:12
Je kunt het prima aan de La Bergère Group overlaten
Net binnen de tijd
om met een verrassend hotelconcept te komen.
Ook al kon het samenspel tussen alle partijen haast niet beter, de aannemer durfde nauwelijks te geloven dat de afgesproken deadline zou worden gehaald. “Volgens afspraak zou 25 juni de laatste plafondplaat erin moeten. Met nog maar een week of acht te gaan, zag het er niet naar uit dat we dat zouden redden. Maar zoals Michel Maes altijd zegt, ‘Gaat niet bestaat niet.’ Dus het enige wat we konden doen was positief blijven en de uitdaging aangaan.” En met succes. 1 juli kon Hotel Kaboom zijn eerste gasten ontvangen. “De vroege vogels die al rond een uur of elf kwamen inchecken, keken nog een beetje verbaasd”, zegt Marcel Nederlands. “De inrichting was nog in volle gang en overal stonden nog dozen. Maar een paar uur later was het helemaal opgeruimd en klaar.”
Gaat niet bestaat niet 42 MEBEST
mb04_hotel_kaboom.indd 42
Kaboom Hotel Maastricht Opdrachtgever: Gebroeders Leon en Michel Maes, Maastricht Architect: SATIJNplus Architecten bv, Born Interieurarchitect: interAlter interieurarchitecten, Maastricht Aannemer: Aannemers- en timmerbedrijf M. Nederlands bv, Valkenburg Stukadoor: Stucadoors-/Bouwbegeleidingsbedrijf Guilbert Maes, Maastricht en Stukadoorsbedrijf Fons Sibels, Maastricht Bouwmaterialen: Thiessens Bouw- en Afbouwmaterialen, Maastricht Leverancier gips wand- en plafondsystemen en stukadoorsmateriaal: Saint-Gobain Gyproc Nederland, Vianen
september 2015
31-08-15 13:12
De redactie behoudt zich het recht voor de ingezonden berichten in te korten. De inhoud
Wordt samengesteld aan de hand van pers- en
van de pers- en nieuwsberichten valt niet onder de verantwoordelijkheid van de Mebest-
nieuwsberichten van, voor en over de afbouwsector.
redactie. Met plaatsing van een bericht spreekt de redactie van Mebest dan ook geen
Berichten voor deze rubriek kunt u sturen naar:
waardeoordeel uit over de genoemde kwaliteit en/of prestaties van diensten en producten.
[email protected]
Speciaal voor de droogbouw: Bosch GSR 10,8 V-EC TE Professional Nieuwe Knauf Gipsblokken lichter dan 18 kg Knauf is de eerste leverancier van gipsblokken die voldoen aan de nieuwe ARBO eisen per 1 september 2015. Knauf introduceert namelijk nieuwe lichte gipsblokken. Gipsblokken met vertrouwde afmetingen en prestaties, maar dan lichter. De nieuwe blokken wegen nog geen 18 kg! Knauf ontwikkelde de nieuwe gipsblokken naar aanleiding van de nieuwe ARBO eisen per 1 september. Deze schrijven voor dat het handmatig verwerken van gipsblokken die zwaarder zijn dan 18 kilo, niet meer is toegestaan. Verwerkers kunnen met de nieuwe Knauf Gipsblokken aan deze ARBO eisen voldoen. De nieuwe gipsblokken zijn uitvoerig getest en gecertificeerd ten aanzien van brandwerendheid, geluidisolatie en stabiliteit. En leveren minimaal dezelfde prestaties als de oude gipsblokken. De nieuwe gipsblokken hebben een nieuwe naam gekregen: Knauf Gipsblok. Hieronder vindt u een overzicht van de nieuwe versus oude namen.
Nieuwe Naam
Oude Naam
Knauf Gipsblok 7 cm
Isomur 7 cm Licht
Knauf Gipsblok 7 cm Hydro
Hydromur 7 cm Licht
Knauf Gipsblok 7 cm Zwaar
Isomur Klein 7 cm Zwaar
Knauf Gipsblok 7 cm Zwaar Hydro
Hydromur 7 cm Klein Zwaar
Knauf Gipsblok 10 cm
Isomur 10 cm Klein
Knauf Gipsblok 10 cm Hydro
Hydromur 10 cm Klein
mb04_kort.indd 43
Lange looptijd bij een gering gewicht; daarvoor staat de 900 gram lichte GSR 10,8 V-EC TE Professional met 2,5 Ah accu. De accudroogbouwschroevendraaier is speciaal ontwikkeld voor flexibel gebruik bij de verwerking van gipskartonplaten. De machine is slechts 207 millimeter lang. Door de lichte, compacte constructie kan de vakman er ook moeiteloos op moeilijk toegankelijke plaatsen of bovenhands mee werken. De GSR 10,8 V-EC TE Professional biedt een hoog vermogen bij een lange acculooptijd: met maar één lading van de 2,5 Ah accu schroeft je er meer dan 1200 schroeven met een diameter van 3,5 mm en een lengte van 35 mm in gipskartonplaten. De machine werkt met een snelheid van 3000 omwentelingen per minuut en is daarbij schroefdiameters tot vier mm met gemak de baas. De GSR 10,8 V-EC TE Professional is zodoende bijzonder geschikt voor de montage van gipskartonplaten van 12,5 millimeter op houten en metalen profielen. Dankzij onder meer de borstelloze EC-motor en de geïntegreerde motorrem heeft de GSR 10,8 V-EC TE Professional een veel langere levensduur dan gereedschappen met conventionele motoren.
Mebest
september 2015
43
31-08-15 09:54
Stijlvol én veilig naar een bouwplaats met de unieke High-visual Businessline! Gratis winterworkshops van Technostuc Systemen Komende herfst en winter verzorgt Technostuc Systemen diverse workshops en scholingen. Deelname is geheel gratis voor professionele stukadoor-, schilder-, aannemers- en klusbedrijven. Er kunnen maximaal max. 3 personen per bedrijf meedoen.
Het programma: W1 donderdag 15 oktober 2015 Conluto leemstuc finishes + leemverf Creatief afwerken met de (nieuwe) finishes en verfkleuren van LEEM. W2 donderdag 12 november 2015 Haga kalkpleister finishes + kalkverf Creatief afwerken met finishes van KALK: o.a. calkosit-techniek, stucco-venetia, kalkverf, etc. W3 donderdag 10 december 2015 Naturetherm binnenisolatie Toepassingen en verwerking van natuurlijke na-isolatie aan de binnenzijde van monumentale en oude gevels. W4 donderdag 14 januari 2016 Comfortwall Sono zolderafwerkingen Dunne natuurlijke stucplaten met afwerkingen voor schuine zolderplafonds, scheidingswanden & vlakke plafonds. W5 donderdag 11 februari 2016 Geveltherm & Naturewall buitenisolatie Toepassingen en verwerking van BGI-systemen aan de buitenzijde van gevels. W6 donderdag 10 maart 2016 Natuurlijke muurverven Toepassingen van kalk-, silicaat en leemverven en bijbehorende positieve gezondheidsaspecten.
Wiltec brengt een revolutie teweeg in de wereld van High-visual kleding met de introductie van Rivka’s High-visual Businessline. Deze unieke kledinglijn is speciaal ontworpen voor o.a. directieleden, managers, bezoekers en modebewuste uitvoerders die op plekken komen waar hoge zichtbaarheidskleding een vereiste is. De Businessline is stijlvol, elegant, heeft een perfecte pasvorm en is ongekend in de wereld van beroepskleding. Met deze nieuwe lijn kunnen bedrijven zich altijd stijlvol representeren bij een bezoek aan bijvoorbeeld een bouwlocatie. Ook voor bouwbedrijven is dit een onmisbaar kledingstuk: zij kunnen zo bezoekers veiligheid in stijl aanbieden! De collectie bestaat uit drie opvallende jassen, twee heren- en een damesmodel, in de kleuren geel en oranje. De kledinglijn voldoet aan de EN 20471 klasse 2 certificering. Rivka Schwandt (1980) is een veelzijdig ontwerpster, altijd op zoek naar het grensvlak tussen stijl en functionaliteit. Ze ontwikkelde met veel zorg de nieuwe High-Visual Businessline van Wiltec. Meer informatie vindt u op www.wiltec.nl/ businessline
Alle workshops bestaan uit een gedeelte theorie (o.a. achtergrond en techniek) en een gedeelte praktijk (o.a. verwerking en toepassingen). Ze worden gegeven in de scholings- en workshop ruimtes van Technostuc Systemen, Bedrijvenpark Twente 322 E, NL-7602 KL ALMELO van 16.00 uur tot 20.00 uur. Er wordt gezorgd voor broodjes, koffie, thee en frisdrank. Aanmelden kan via de website www.technostuc.nl
44 Mebest
mb04_kort.indd 44
september 2015
31-08-15 09:54
Knauf innoveert: MP 75® 2 mm De bekende ‘blauwe’ gipspleister van Knauf, MP 75®, heeft er sinds kort een nieuw familielid bij. MP 75 2 mm, goed te herkennen aan zijn groene verpakking, is een machinaal te verwerken dunpleister. Ideaal voor projecten waar de ondergrond niet vraagt om een centimeter dikke stuclaag.
Korting voor BNA leden op STABU Bouwbreed De BNA is met STABU een nieuwe kortingsregeling overeengekomen. Het gaat om de nieuwe licentieovereenkomst STABU bouwbreed. Dit is een nieuwe online specificatiesystematiek om ontwerpkeuzes van architecten in een vroeg stadium op hun haalbaarheid te toetsen en indien nodig bij te stellen. BNA leden krijgen korting op de kosten. De ontwerpkeuzes die de architect maakt, werken door in alle fasen van een bouwproject. Vroeger waren deze gevolgen soms lastig te overzien. Via STABU Bouwbreed kunnen deze echter door het gehele proces in kaart gebracht worden. Vanaf het moment dat men start met het opstellen van een blokkenplan of Programma van Eisen kan direct projectinformatie worden vastgelegd. In latere projectfasen is verfijning hiervan mogelijk tot functionele, prestatiegerichte en technische beschrijvingen. Dit biedt u meer mogelijkheden dan ooit tevoren om uw ontwerpkeuzes in een vroeg stadium op hun haalbaarheid te toetsen en indien nodig bij te stellen. De kortingsregeling ziet er als volgt uit:
Bij de populaire MP 75 adviseert Knauf een minimale laagdikte van 10 mm. Bij vlakkere ondergronden zoals beton en gipsplaten is een dikke stuclaag echter vaak niet nodig om een strak eindresultaat te krijgen. Op de nieuwe MP 75 2 mm is Knauf garantie al van toepassing vanaf 2 mm laagdikte. Knauf MP 75 2 mm is prettig te verwerken. De machinepleister kan met elke Knauf PFT Ritmo of G-serie machine verspoten worden. Ook grotere oneffenheden zoals leidingsleuven kunnen in één keer perfect worden dichtgezet door het hoog vullend vermogen van de pleister. Daarnaast geeft deze ‘groene’ MP 75 2 mm een hoge opbrengst van bijna 16 m² per zak tegen een marktconforme prijs. In de stukadoorsmarkt is de trend van vlakke ondergronden al jaren een gegeven. In 2007 is daartoe een compleet Knauf finishers assortiment ontwikkeld, waarvan TopFinish, ProFinish en FinishPasta bekende voorbeelden zijn. De nieuwe MP 75 2 mm is een doorontwikkeling daarop.
• bij het aangaan van een nieuwe Licentieovereenkomst STABU Bouwbreed, geldig tot en met 31 december 2016, ontvangen BNA leden een eenmalige korting van 15% op de licentiekosten, met uitzondering van eventuele extra werkplekken; • bij het aangaan van een nieuwe Licentieovereenkomst STABU Bouwbreed voor de duur van twee (2) of drie (3) jaren, ontvangen BNA leden een eenmalige korting van 20% en respectievelijk 25% op de licentiekosten, met uitzondering van eventuele extra werkplekken. • alle BNA leden die reeds, vóór het van kracht worden van deze samenwerkingsovereenkomst, een Licentieovereenkomst STABU Bouwbreed hebben afgesloten ontvangen een gratis workshop t.w.v. honderd euro (€ 100,-) voor 1 persoon. Meer informatie over Bouwbreed is te vinden op de STABU-website www.stabu.org
MEBEST
mb04_kort.indd 45
september 2015
45
31-08-15 09:54
is een uitgave van
Adverteerdersindex Cosmar
33
Technisch Bureau Afbouw Mauritskade 27, 2514 HD Den Haag Telefoon: 070 - 33 66 500 Fax: 070 - 33 66 533 E-mail:
[email protected] Website: www.tbafbouw.nl Abonnementen aanvragen, opzeggen en wijzigen via bovenstaande gegevens.
Evenementenhal
47
Knauf
48
Linova
33
Mebest Website: www.mebest.nl Twitter: @MebestNL
PSH Media Sales
Redactie: Jan Willem Kommer - Klokhuys teks & foto, Delft E-mail:
[email protected] Telefoon: 06 - 29 21 79 59
2
Renault
15
Technostuc Systemen/Pavatex
47
Fotografie: Jan Willem Kommer, Delft; Henk van der Veen, Maassluis Vormgeving: Sylvia Oxenham, X-Media Solutions, Doetinchem Druk: Senefelder Misset B.V., Doetinchem Advertenties, tarieven en inlichtingen uitsluitend bij: PSH Media Sales Mercuriusstraat 35, 7006 RK Doetinchem Postbus 68, 7000 AB Doetinchem Telefoon: 0314 - 355 800 Fax: 0314 - 355 643 E-mail:
[email protected] Website: www.pshmediasales.nl Reproductie: Alle auteursrechten en databankrechten ten aanzien van de inhoud van deze uitgave berusten bij Technisch Bureau Afbouw, de betreffende auteur en/of de betreffende fotograaf. Niets uit deze uitgave mag zonder hun toestemming openbaar worden gemaakt of verveelvuldigd.
46 Mebest
mb04_colofon.indd 46
Eerstvolgende uitgave: Mebest nr. 5-2015 Verschijningsdatum: 23 oktober 2015 Aanlevering advertentiemateriaal: 7 oktober 2015
september 2015
31-08-15 16:18
Technostuc Comfortwall systemen Strakke afwerkingen met natuurlijke Sono stuc-platen, als lichtgewicht alternatief voor gipsplaten, voor zolderafwerkingen, plafonds en scheidingswanden. Isolerend, snel én eenvoudig!
Voor informatie en advies: T +31 (0)53 433 03 60 - E
[email protected]
COMFORT
www.technostuc.nl afwerking systemen Eenvoudig en snel
Verstand van stucwerk én na-isolatie
WALL
Schilder, Glas & Afbouw
VAKDAGEN EVENEMENTENHAL HARDENBERG 6, 7 & 8 OKTOBER 2015
DEZE GESPECIALISEERDE VAKBEURS, GERICHT OP AFBOUW EN RENOVATIE, VINDT GELIJKTIJDIG PLAATS MET DE BRANCHEBREDE VAKBEURS BOUW COMPLEET. DIT RESULTEERT IN MEER AANBOD EN DIVERSITEIT OP DE BEURSVLOER.
KLEIN TRANSPORT
INCLUSIEF
PLEIN
Meer informatie en tickets: www.evenementenhal.nl/sga
Naamloos-1 1
31-08-15 09:07
Jij schittert met SM 700 PRO van Knauf
Boek meer Succes met deze nieuwe Cement Topper Knauf SM 700 PRO: complete pleister voor hechting, wapening, afwerking én plintbereik Smeuïg, prettig verwerkbaar Fijne korrel, strak eindresultaat ■ Natuurwit ■ In vele kleuren leverbaar ■ ■
www.knauf.nl
19438 Knauf adv. Cement Toppers 210x297bs.indd 1
28-08-14 08:51