een uitgave van het technisch Bureau afBouw en Bedrijfschap afBouw
77e jaargang nr. 1 2014, februari, verschijnt 1x in de twee maanden. Informatie over: afbouw en afwerking in de nieuwbouw, renovatie en restauratie.
MORE IS MORE WOW-EFFECT IN STUC OUD, ROND EN STRAK KLEURRIJKE FABRIEK
mb01_cover.indd 1
07-02-14 09:50
Tekst: Jan Willem Kommer Fotografie: Henk van der Veen
Less is more; het is dé slogan van het industriële wonen. De bewoners van een 2-onder-1-kap in Diepenveen dachten daar anders over. In hun woning annex galerie wilden ze graag een industriële vloer. Maar dan wel een echte, dus niet eentje die eruitziet als beton. Dat betekende wel dat er in plaats van een millimeterdunne laag kunststof, een 10 cm dikke laag beton in de woning moest worden gelegd.
6 Mebest
mb01_sfeerbeton.indd 6
februari 2014
Geen look-alike maar het echte spul 07-02-14 09:38
Uiteraard is de vloer voorzien van vloerverwarming. Van de kantstroken zie je niets meer, de wanden zijn er naderhand overheen gestukadoord.
mb01_sfeerbeton.indd 7
07-02-14 09:38
Bedrijfsvloer voor de woning
“Een tijdje geleden werd ik gebeld door aannemer Dijkman Bouw”, zegt vloerenlegger Marc van de Middegaal. “Dat is een vaste klant van me, we maken regelmatig vloeren voor hem. Hij zat bij klanten die graag een monolithisch afgewerkte betonvloer in de woning wilden. Of ik die mensen wilde vertellen dat dat niet kon, zo’n bedrijfsvloer, en uitleggen waarom het niet kon. Ik zei: dat kan ik niet want het kan wél.” Marc van de Middegaal doelde op Sfeerbeton. Dat is een monolithisch afgewerkte betonvloer speciaal voor de particuliere markt. Sfeerbeton is relatief nieuw dus het is absoluut niet vreemd dat de aannemer dacht dat hij zijn klant niet kon helpen. Betonvloeren zijn immers bedoeld voor bedrijven. Voor de particulier die een vloer met die uitstraling zoekt, zijn er kunststofvloeren, cementaire producten, egalisaties. Stuk voor stuk zijn dat dunne afwerklagen; hooguit
mb01_sfeerbeton.indd 8
een centimeter dik. Dat is te behappen voor de meeste particulieren, want vaak kan dit soort afwerkingen op de bestaande tegelvloer worden aangebracht, of op een zandcementdekvloer. Een echte betonvloer is echter minstens 7 cm dik. Dat leg je niet zomaar ergens overheen; dan moet er eerst gesloopt worden, en in een bewoonde woning is dat een ingreep die te ingrijpend is voor de meeste mensen.
Geen coating, geen afwerklaag maar beton
07-02-14 09:38
Ingewikkeld werk
Maar er zijn ook mensen die zo’n vloer in hun niéuwe woning willen of die, zoals de mensen in Diepenveen, géén probleem hebben met zo’n verbouwing. Voor hen is er Sfeerbeton. “Het is een beton die door en door gekleurd is”, zegt Marc van de Middegaal. “Geen coating, geen afwerklaag maar beton zoals we dat ook in een fabriekshal leggen. Het is dus bont en er komen scheurtjes in; precies de robuuste uitstraling die mensen willen als ze op zoek zijn naar een echt industriële vloer.” Doorgaans zullen dat mensen zijn die in voormalige loodsen wonen, oude fabrieken, tot woning verbouwde kerken, woonboerderijen. In Diepenveen legde Marc van de Middegaal de vloer echter in een ‘gewone’ 2-onder-1-kap-woning. En nog verrassender, het was de meest ingewikkelde en bewerkelijke Sfeerbetonvloer tot nu toe. “Er is erg veel denkwerk in gaan zitten”, zegt de vloerenlegger.
Er is erg veel denkwerk in gaan zitten Verdiept dilemma
De Sfeerbetonvloer moest op de begane grond van de woning worden gelegd. Het is eigenlijk één grote multifunctionele ruimte; naast woonkamer, keuken, zithoek en werkkamer doet hij ook dienst als galerie. Onder de naam Circle Art Next presenteren de bewoners er het werk van verschillende kunstenaars. Voor de open keuken is een verdiept gedeelte. Die zitkuil ligt zo’n halve meter lager dan de gewone vloer. De wandjes van de leefkuil moesten gestukadoord worden, wit. Dat leverde een dilemma op. “Als we de vloer op 0-niveau tegen die wandjes van de zitkuil zouden aanleggen, dan zou je boven op het stucwerk kijken”, zegt Marc van de Middegaal. “Zouden we het andersom doen, dan zou je tegen de kopse kant van de vloer aankijken.” Afdekken met een lat zou een optie zijn geweest maar dat wilde de opdrachtgevers niet. Uiteindelijk is ervoor gekozen om de vloer op 0-niveau 2 cm te laten overkragen. Zo kon het muurtje daaronder worden gestuct. Je kijkt in de zitkuil dan wel tegen de kopse kant van de 10 cm dikke vloer aan, maar die ziet er netjes uit. Hij was mooi glad van de bekisting dus schuren hoefde niet. “Wel hebben we een vellingkant gesneden”, zegt de vloerenlegger. “Ook al is beton veel harder dan stuc, je loopt toch het risico dat er een keer een stuk afspringt. En het is net wat prettiger wanneer het randje niet heel scherp is als je er op gaat zitten.” Zitten kan ook op de lange zwevende vensterbank die eveneens met Sfeerbeton is gemaakt.
Vloer, leefkuil, vensterbank, tuinterras, tuintegels; in de woning in Diepenveen ging het om iets meer dan alleen een paar vierkante meter betonvloer.
Mebest
mb01_sfeerbeton.indd 9
februari 2014
9
07-02-14 09:38
Het was kiezen of delen; of aankijken tegen de bovenkant van het stucwerk, of tegen de kopse kant van de vloer. De laatste is toch wel de mooiste oplossing.
Vorstgevaar
De vloer lijkt vanuit de woning door te lopen in de tuin. Over de hele breedte van de achtergevel ligt een ruim terras dat eveneens met Sfeerbeton is gemaakt. Uiteraard kwamen daar wel wat specifieke aandachtspunten bij kijken die bij de vloer in de woning geen rol speelden. Zo is het 50 m2 grote terras vrijdragend, op zand gestort. Om het risico van breuk tegen te gaan, is het terras een stuk dikker gemaakt dan de vloer in de woning; 15 cm in plaats van 10. “Met een buitensituatie moet je natuurlijk ook rekening houden met vorst”, zegt Marc van de Middegaal. “Als het zand onder het terras bevriest, dan zou het beton schade kunnen oplopen. Daarom hebben we een vorstrand aangestort. Die gaat 60 cm de grond in. Dat moet genoeg zijn om te voorkomen dat de vorst onder het terras kan schieten.”
10 Mebest
mb01_sfeerbeton.indd 10
Zwevende tegels
Een ander punt was de afwatering. De opdrachtgevers wilden het terras niet schuin laten lopen. Marc van de Middegaal: “We wisten dat het water naar de gevel zou komen als we de vloer tegen het huis aan zouden leggen. Dan heb je een waterdichte aansluiting nodig en dat is niet zo eenvoudig te realiseren. In plaats daarvan hebben we het terras vrij van het huis gehouden, er ligt een 5 cm brede grindkoffer omheen.” Die oplossing sluit mooi aan bij de zes grote stepstones die het plaatje in de tuin compleet maken. Ze hebben een wisselend formaat, 1 x 2 m en 1 x 3 m. De platen liggen op betonnen blokken die in de grond zijn gestort. Zo lijken ze te zweven boven de grond en de begroeiing. Zowel in de tuin als binnen in de woning is de vloer grijs. “Dat is de basiskleur”, aldus Marc van
februari 2014
07-02-14 09:38
de Middegaal. “We kunnen Sfeerbetonvloeren ook in andere kleuren leveren, maar dat aantal is beperkt. Je praat over duizenden liters beton en met zulke hoeveelheden is het geen doen om met een enorme kleurenwaaier te werken. We gaan dus uit van het bestaande palet van betonmortelcentale Mebin.”
Van functioneel naar esthetisch
Wat samenstelling, dikte en kleur betreft is de vloer in de woning in Diepenveen dus een echte bedrijfsvloer. Ook wat manier van leggen betreft is er geen verschil; de beton is gestort en monolithisch afgewerkt met een vlindermachine. Hij is dus ook niet mooier dan de betonvloer in een fabriekshal. Toch is er wel degelijk een verschil tussen een Sfeerbetonvloer en een bedrijfsvloer. Marc van de Middegaal legt dat uit. “Aan een bedrijfsvloer stel je alleen functionele eisen; hij moet vlak en sterk zijn. Maar het kan een particulier niet schelen dat er een heftruck over zijn vloer kan rijden. Wat hij wel interessant vindt, is of het een vlek geeft wanneer er een glas rode wijn of een kop koffie om gaat. In een fabriek maakt dat niet uit maar in een woning wel. Daarom brengen we op de Sfeerbetonvloer wel altijd een dunne laag impregneer aan. Die dringt in de toplaag waardoor hij harder wordt en makkelijker is schoon te maken.” Impregneren gebeurt trouwens ook wel met bedrijfsvloeren, maar dan om puur praktische, bijvoorbeeld als de vloer elke dag stofvrij moet zijn.
Fabriekshal of woonkamer, er zit geen wezenlijk verschil in de werkwijze. Wel maken de vele hoekjes in een woning het leggen van een bedrijfsvloer in een woning veel bewerkelijker.
Een vloer in een woning is vele malen bewerkelijker
Mebest
mb01_sfeerbeton.indd 11
februari 2014
11
07-02-14 09:38
Wat het meest op beton lijkt is toch wel beton.
Het is dus bont en er komen scheurtjes in 12 Mebest
mb01_sfeerbeton.indd 12
februari 2014
07-02-14 09:38
Het zal even wennen zijn voor de meeste particuliere opdrachtgevers, maar in een betonvloer zijn scheuren nauwelijks te vermijden. Daarom is het verstandig om de vloer op de juiste plekken in te zagen.
Zien is begrijpen
Het ontbreken van esthetische eisen aan de bedrijfsvloer brengt nog iets met zich mee. De meeste particulieren hebben geen idee hoe zo’n vloer er echt uitziet. Daarom neemt Marc van de Middegaal zijn potentiële klanten het liefst mee naar een referentieproject. “Dan kun je laten zien dat hij bont is en dat er scheuren in zitten. De scheuren proberen we uiteraard tot een minimum te beperken, bijvoorbeeld met extra wapening op de kritische plekken. Aan de hand van zo’n referentieproject kun je dat laten zien, en dat je zaagsnedes in de vloer kunt maken om scheuren tegen te gaan. Dan kun je bespreken hoeveel zaagsnedes je in de vloer aanbrengt, en waar. En of het misschien mooier is om ook esthetische
snedes te maken. Die hebben dan geen functie maar zijn er puur voor de symmetrie. Uiteraard kan een klant ook bepalen dat hij liever het risico neemt dat er scheuren in de vloer komen dan dat hij hem laat inzagen.”
Less is more
Het grote verschil tussen een betonvloer voor het bedrijfsleven en een betonvloer voor de particulier zit hem dus niet zozeer in het product zelf als wel in de verkoop ervan. Ook de prijs is anders. Een Sfeerbetonvloer kost tussen de € 60 en de € 120 per vierkante meter. “Dat is niet goedkoop voor een vloer die eigenlijk niet anders is dan de vloer die je in een fabriek legt”, realiseert Marc van de Middegaal zich. “Alles wat je nodig hebt
Mebest
mb01_sfeerbeton.indd 13
februari 2014
13
07-02-14 09:38
Voor het Sfeerbeton in de tuin waren wat speciale maatregelen nodig. In buitensituaties kun je immers te maken krijgen met vorst.
Woning/galerie Diepenveen Opdrachtgever: Karin Nikkessen & Arne Keuning/Circle Art Next, Diepenveen Architect: Groen + Schild, Deventer Aannemer: Dijkman Bouw, Warnsveld Vloer: Sfeerbeton, Schijndel
Het belangrijkste is dat de klant tevreden is voor een vloer in een fabriekshal heb je ook voor zo’n vloer in een woning nodig; dezelfde pomp, dezelfde machines, bijna net zoveel mensen. Alleen is een vloer in een woning vele malen bewerkelijker. In een fabriek heb je vier muren waar je een vloer van 1000 m2 tussenin maakt. Hier heb je het over een tiende van dat oppervlak, maar dan wel met heel veel hoekjes en kantjes en afwijkende dingen.”
Klant is koning
Ook de nazorg is bij een Sfeerbetonvloer anders dan bij een bedrijfsvloer. Marc van de Middegaal licht dat toe. “Toen wij klaar waren met het werk in Diepenveen hebben we de vloer afgedekt om hem te beschermen tegen vuil en verf en derge-
14 Mebest
mb01_sfeerbeton.indd 14
lijke. Zodra de afwerking klaar was hebben we de stucloper weggehaald, de vloer schoongemaakt, vlekjes weggehaald, en hem netjes geboend.” Dat gaat zo bij elk Sfeerbetonproject. Want hoewel esthetische eisen ontbreken zodat het lastig wordt om gegronde klachten over het uiterlijk van de vloer te formuleren, werkt dat bij de particulier toch anders. Voor hem is het visuele aspect belangrijker dan het functionele; het moet er gewoon perfect uitzien. Netjes opleveren dus. En als een klant niet tevreden is met het eindresultaat, dan moet daar wat aan worden gedaan. “Dan werken we de vloer bij; ook als we hem zelf wél goed vinden. Het belangrijkste is dat de klant tevreden is. Het is immers maar een kleine markt, die moet je goed bedienen.”
februari 2014
07-02-14 09:38
