EEN UITGAVE VAN HET TECHNISCH BUREAU AFBOUW EN BEDRIJFSCHAP AFBOUW
77e jaargang nr. 6 2014, december, verschijnt 1x in de twee maanden. Informatie over: afbouw en afwerking in de nieuwbouw, renovatie en restauratie.
LICHT EN STABIEL STEVIG GESTAPELD GEZOND GELEGD FRAAIE INVESTERING
mb06_cover.indd 1
01-12-14 10:19
JE BENT BEZIG MET VORM, STIJL EN LEEFGENOT. Je brengt jouw ideeën en die van architecten en eindgebruikers tot leven. Strikolith helpt je woningen en gebouwen nog beter, mooier en duurzamer te maken. Wij produceren gevel-, wand-, en plafondafwerkingen. Ons assortiment bestaat onder meer uit stucmaterialen voor binnen en buiten (Strikolith), gevelisolatiesystemen en -afwerkingen (Strikotherm) en restauratieproducten (Bofimex). Samen laten we zien hoe mooi duurzaam kan zijn.
Creëer een nieuwe wereld.
MEER INFORMATIE
STRIKOLITH.COM
+31 (0)162 514 750
Uw beleving is onze ‘streving’ Door:
Jan Willem Kommer
Vraag me niet hoe het kwam. Iemand gebruikte het woord ‘smaakbeleving’ en ineens gebeurde er van alles in mijn hoofd. Ik bedoel, ik heb wel vaker ‘smaakbeleving’ horen zeggen; en gelezen heb ik het ook wel eens. En toen gebeurde er niets. Maar nu, nu was het alsof ik het woord nuttigde met mijn buitenoor en met mijn binnenoor de klank ervan savoureerde. Alsof mijn hersens het oppakten, het in het licht hielden, ronddraaiden en allerlei vragen stelden. “Smaakbeleving... Wat is dat eigenlijk precies? En waarom gebruikt deze man dat woord en zegt hij het niet gewoon dat dat bier lekker is, of vies? En als het een onprettige smaakbeleving is, wat gaat hij dan doen? Wat drinkt hij eigenlijk?” Ik denk dat ik een woordbeleving had. Als je er op gaat letten dan merk je dat er ont-zet-tend veel soorten beleving zijn. Geurbeleving, klantbeleving, Amerikabeleving, feestbeleving, snelheidsbeleving, werkbeleving, natuurbeleving en ga zo maar door. We leven in een echte belevingssamenleving. Dan is het handig om te weten wat beleving eigenlijk is. Op de website Omgevingspsycholoog.nl – psychologie van architectuur en interieur vond ik er een serie blogs over. Boeiende materie, absoluut waar. En leerzaam ook. Blijkt dat je verschillende soorten beleving hebt. Beleving als optimale staat. Dus dat je bijvoorbeeld al bij het zien van de cover van Mebest een ‘hosannah-gevoel’ krijgt dat je niet meer loslaat. Zelfs niet na het lezen van het voorwoord. Beleving als totaal beeld heb je ook. Dat alles aan Mebest – het gevoel van de folie, de geur van het papier, de aanblik van de foto’s, de inhoud van de teksten – voor een heel bijzondere ervaring zorgt. De ‘Mebesttotaalbeleving’ zeg maar. Ja, ja. U dacht misschien dat Mebest gewoon een blad is. Niet dus, ook Mebest is een beleving. Net als wat u maakt. Het gebouw dat u ontwerpt, het interieur dat u tekent, de vloer die u aanbrengt, de wand die u bouwt, de gevel die u pleistert, het aanrechtblad dat u maakt, het plafond dat u monteert; allemaal belevingen. En daarom is het goed om te weten hoe het nou zit. En dat er nog een ander soort beleving is; de letterlijke beleving, de feitelijke ervaring. En die is van wezenlijk belang. Willen we een ‘wow’-gevoel oproepen, een totaalbeleving teweegbrengen, dan begint dat met een product dat in orde moet zijn. Eerst de basis dan de toeters en bellen. Een open deur wellicht maar in de jacht op maximale belevingswaarde lijkt hij zachtjes te zijn dichtgevallen.
MEBEST
mb06_voorwoord.indd 3
december 2014
3
01-12-14 10:16
Informatie over Afbouw en afwerking in de nieuwbouw, renovatie en restauratie. 77e jaargang nr. 6 2014, december
In dit nummer Gevelisolatie terugverdiend op topsnelheid Energiezuinig wonen wil iedereen wel. De woning energiezuinig maken is een ander verhaal. “Dat haal je er nooit meer uit”, is een veelgehoorde klacht. Architect Herman van der Heijden laat zien dat dát een misvatting is. In een recordtijd van zes weken verdiende hij de investering in de revitalisering van zijn woning/kantoor terug. Pagina 34
Snelle specie en mechanisch reien in hartje Utrecht Even leek de zandcementdekvloer met uitsterven bedreigd. Het traditionele vloerenleggen is echter de drempel van de 21e eeuw overgestapt. Geïnnoveerd vanuit lijfsbehoud wellicht maar dat maakt de toekomst er niet minder mooi om. Het bewijs wordt geleverd in de grootste bouwput van Nederland van dit moment, Utrecht CS. Geheel volgens de nieuwste werkmethodes legde AKN Afwerkvloeren er zandcementdekvloeren waar straks jaarlijks ruim 150 miljoen mensen overheen lopen. Pagina 24
Drijvende villa’s in Harnaschpolder Wonen op het water kent een groeiende schare fans. Die dromen dan doorgaans niet van een wiebelende woonboot maar van een echt huis. In de Delftse Harnaschpolder is te zien dat dat geen toekomstmuziek meer is. Met een innovatieve drijfbak en een Veerhuissysteem opbouw zijn daar twee superstabiele waterwoningen gebouwd. Pagina 6
4 MEBEST
mb06_inhoud.indd 4
december 2014
01-12-14 10:18
en verder... 42
TBA Totaal gelanceerd
45
Mebest Kort DAAS ID Wall: het innovatieve Idee in buitengevelisolatiesysteem Brander introduceert fillers en finishes
Kamers stapelen in voormalige tramremise Zo’n jaar of vijftien stonden ze te nietsen, de hallen van de Amsterdamse tramremise. Inmiddels zijn ze druk druk druk in hun nieuwe bestemming. Zeker Hotel De Hallen heeft niet over belangstelling te klagen. Wie wil er ook niet slapen in zo’n stoer industrieel monument? De kamers zijn prachtig, comfortabel en heerlijk rustig want ontkoppeld gebouwd met prefab elementen. Pagina 16
46 46
Adverteerdersindex Colofon MEBEST
mb06_inhoud.indd 5
december 2014
5
01-12-14 10:18
Drijvende villa’s in Delftse Harnaschpolder
EEN KWESTIE VAN AFWEGEN
Delft, de stad die zoveel bouwkundigen en architecten aflevert, heeft een absolute bouwprimeur. In de nieuwbouwwijk Harnaschpolder wordt niet alleen op het land maar ook op het water gewoond. Op zich zijn waterwoningen geen unicum, maar twee van de drijvende woningen in Delft zijn dat wel degelijk. Het bekende Veerhuis-systeem is gecombineerd met een drijvende fundering die vers uit de denkfabriek komt. 6 MEBEST
mb06_drijvendevilla.indd 6
december 2014
01-12-14 10:33
Tekst: Jan Willem Kommer Fotografie: Henk van der Veen
6 waterkavels gaf de gemeenten Delft uit in nieuwbouwwijk Harnaschpolder. Vijf ervan zijn inmiddels ‘bebouwd’, waarvan twee met het Veerhuissysteem op de innovatieve drijfconstruc-
tie van Composite Structures MEBEST december 2014 .7
mb06_drijvendevilla.indd 7
01-12-14 10:33
Waterberging is een must
Eigenlijk is het een simpele rekensom. Het klimaat verandert, regenbuien worden heviger. We merken dat goed in stedelijke gebieden, die hebben steeds vaker te kampen met wateroverlast. Dat komt doordat bijna alle grond is bebouwd of bestraat. Daardoor is er steeds minder onverharde grond over die al dat hemelwater kan opnemen. Om de risico’s daarvan in te dammen, is het verplicht om bij de ontwikkeling van nieuwbouwprojecten een deel van het grondoppervlak in te zetten als waterberging. Probleem opgelost zou je denken. Maar elke oplossing creëert een nieuw probleem. Zo’n verplichte waterberging betekent immers dat er minder grond overblijft voor woningbouw.”
Voor gemeenten en ontwikkelaars wordt het dan ook steeds interessanter om de bouw van drijvende woningen te stimuleren. Daardoor is de waterwoning, die een jaar of tien, vijftien geleden nog in de kinderschoenen stond, snel volwassen aan het worden. Bewijs daarvan is te vinden in de nieuwe Delftse woonwijk Harnaschpolder. Daar drijven in de verplichte waterberging twee indrukwekkende villa’s. Arjan Jurjens & Hilde van Slooten (kavel 17) en Olaf Janssen & Miranda Boekee (kavel 16) zijn de gelukkige bewoners. Trótse bewoners ook, want de prachtige en zeer innovatieve waterwoningen zijn in particulier opdrachtgeverschap gebouwd. Het heeft de twee echtparen wel vijf lange en soms moeizame jaren gekost, met heel veel uitzoekwerk.
Groei- en leerproces
Een kwestie van wegstrepen
Tenminste, zo werd daar aanvankelijk naar gekeken. Steeds meer partijen realiseren zich echter dat wonen op het water ook een optie is.
8 MEBEST
mb06_drijvendevilla.indd 8
De zoektocht begon bij het fundament, de drijfconstructie van de woning. Bouwen met een woonarksysteem was van meet af aan geen optie.
december 2014
01-12-14 10:33
Geen nieuwbouwwijk meer zonder een waterberging. Met waterkavels (links kavel 16 en rechts 17) voor drijvende woningen voorkom je als gemeente dat het heel erg dure eendjes worden die daar in rondzwemmen.
Saai is het nooit want er gebeurt altijd wat op het water
“Die bouw je elders en vaar je naar de woonplek”, legt Olaf Janssen uit. “Deze locatie ligt echter niet aan een aanvaarbare route.” De afmetingen van de woningen maakten transport over land onmogelijk. Er moesten dus ter plekke bakken worden gebouwd, maar met welk materiaal? Staal viel af omdat de looptijd van de hypotheek dan hooguit 20 jaar zou kunnen zijn. Met beton ligt dat anders, maar de gewenste geometrie van de woningen en een aantal specifieke woonwensen maakten die keuze onpraktisch. Volkerncomposiet, zoals dat in de jachtbouw wordt gebruikt, bood veel mogelijkheden, alleen bleek dat al snel veel te duur.
Te nieuw om waar te zijn
Met zo’n beetje alle oplossingen doorgestreept restte niet veel meer dan een nieuwe vinding van Jelle Vedder van ingenieursbureau Bartels & Vedder. De specialist op het gebied van drijvend bouwen had een systeem bedacht waarbij de
kunststof is geminimaliseerd tot niet meer dan een waterkerende huid. De benodigde stijfheid en weerstand tegen waterdruk worden door een staalskelet geleverd. Qua vormvrijheid, bouwmogelijkheden en prijs leek het dé oplossing, alleen was het systeem zó nieuw dat het nog niet toepasbaar was in de praktijk. “Willen mensen een waterwoning kunnen financieren, dan hebben ze een hypotheek met een looptijd van 30 jaar nodig” legt Jelle Vedder uit. “De bank verstrekt zo’n hypotheek echter alleen maar als de woning ook voor minimaal 30 jaar kan worden verzekerd. Bij een systeem dat zo nieuw is, is dat een probleem. Pas toen aannemer Damsteegt 30 jaar garantie op zijn composiethuid wilde geven, ging de bank akkoord.”
Te licht bevonden
Bouwen met de nieuwe drijfbak bracht een onverwacht voordeel met zich mee. De constructie pakte zo licht uit, dat hij flink moest worden
MEBEST
mb06_drijvendevilla.indd 9
december 2014
9
01-12-14 10:33
verzwaard om de woning de benodigde diepgang te geven. “We hebben dat gedaan met een betonvloer van 20 tot 30 cm dik”, zegt ingenieur Jelle Vedder. “Die hebben we op de bodem van de bak gestort. Het zwaartepunt ligt daardoor veel lager dan bij een betonnen bak; die heeft immers nog eens wanden van minimaal 18 cm dik. En hoe lager het zwaartepunt, des te stabieler de woning.”
De ideale keuze
Volgende fase was de opbouw. “Die moet bij een waterwoning zo licht mogelijk zijn, met het oog op de stabiliteit”, aldus Arjan Jurjens. “En van Jelle Vedder hadden we meegekregen dat de stijfheid ook erg belangrijk is, zodat je geen torsie krijgt”, vult Hilde van Slooten aan. Er werden diverse opties bekeken maar uiteindelijk viel de keus op het Veerhuis systeem. Met zijn combinatie van een stalen skelet met wanden, vloeren en een dak van EPS, voldeed het aan beide eisen. Ook de afwerkingsmogelijkheden sloten naadloos aan op de wensen van de opdrachtgevers. Baksteen hoefde niet zo, liever hadden ze gepleisterde gevels. “Wij hebben dat nog gecombineerd met hout”, zegt Hilde van Slooten.
Een waterwoning op de kant bouwen heeft zo zijn voordelen. Bijvoorbeeld dat je wat gemakkelijker waterpas en loodrecht bouwt dan op het water.
10 MEBEST
mb06_drijvendevilla.indd 10
december 2014
01-12-14 10:33
Warm de winter door
Een belangrijke overweging om voor het Veerhuis te kiezen was ook de hoge isolatiewaarde die met het systeem is te realiseren. “De wanden zijn van 30 cm dik EPS”, zegt Olaf Janssen. “We zitten op een RC-waarde van 7,5!” Dat moet als de gemeente Delft als muziek in de oren klinken; die liet in 2009 weten de meest duurzame drijvende woningen van Nederland te willen realiseren. Of ze dat zijn geworden is de vraag. In ieder geval zijn ze zeer energiezuinig. “Energieneutraal had ook wel gekund, maar dat zou heel veel meer zijn gaan kosten terwijl de extra bijdrage aan het woongenot minimaal was geweest”, meent Hilde van Slooten. Haar partner Arjan Jurjens is het daar mee eens. “Tot op heden hebben we de verwarming nog niet één keer hoeven aan te doen. Ik maak me geen zorgen over de winter.” Een bijkomend voordeel van de Veerhuiswanden is het geluidscomfort dat ze leveren. Luchtgedragen geluid is tamelijk kansloos tegen de combinatie van keihard pleisterwerk en zacht piepschuim, en dat is prettig in een wijk waar nog steeds wordt gebouwd. Met contactgeluid weten de massieve wanden weliswaar minder goed raad, maar daar zullen de vrijliggende woningen ook niet zoveel mee te maken krijgen.
Uitgebalanceerd ontwerp
In de andere woning zouden een paar grote aquaria komen en een jacuzzi op het dak. Weliswaar beschikken de woningen over luchtkamers waarmee ze kunnen worden getrimd, de uitdaging is echter om die niet te hoeven gebruiken door een perfect uitgebalanceerde woning te bouwen. “Je houdt dus bij de engineering al rekening met dergelijke zaken door contragewicht in de constructie op te nemen”, zegt Jelle Vedder. “Zo heeft de ene woning in de ‘kelder’ een tussenwand van kalkzandsteen in plaats van gipsplaat. Een andere mogelijkheid is dikkere zandcementdekvloeren aanbrengen.”
Theorie en praktijk zijn zelden gelijk
“Niets is echter zo variabel als een bouwproces”, constateert de constructeur. “Hoe goed je het ook tekent en berekent, in de praktijk pakt het altijd anders uit. Hier gaat een centimetertje meer beton in, daar gaat een centimetertje meer stuc op.
Veerhuissysteem als opbouw: strakke lijnen en wit stucwerk. Precies wat de bewoners wilden.
Net als de drijfbakken zijn ook de opbouwen met het Veerhuis-systeem op wal gemaakt. Een verstandige keuze want op het water is het immers aanzienlijk lastiger en tijdrovender om loodrecht en waterpas te bouwen dan op de kant. En hoe licht de opbouw ook mag zijn in vergelijking tot de drijfbak, wanneer hij scheef staat gaat de woning toch hellen. Zelfs met perfect geplaatste opbouwen waren er evengoed nog aanpassingen nodig om de woningen goed recht in het water te laten liggen. Eén van de woningen heeft namelijk aan één kant een dakterras terwijl aan de andere kant de opbouw nog een verdieping hoger doorloopt.
Luchtgedragen geluid is tamelijk kansloos MEBEST
mb06_drijvendevilla.indd 11
december 2014
11
01-12-14 10:33
Staalskelet en EPS; het Veerhuissysteem biedt precies de combinatie van gering gewicht en voldoende stijfheid die je wilt voor een waterwoning. En de hoge isolatiewaarde is meer dan een welkome bonus.
30 en 40 ton wegen de watervilla’s. Er waren een paar grote kranen voor nodig om ze in de Delftse wateberging te water te laten
12 MEBEST
mb06_drijvendevilla.indd 12
december 2014
01-12-14 10:34
Voor een woning die op het land blijf staan maakt dat niet uit maar bij een waterwoning is dat anders.” De voorbeelden zijn niet denkbeeldig. Bij de woning van Olaf Janssen is er inderdaad een gedeelte waar het gevelstucwerk 2,5 tot 3 cm dik is geworden in plaats van de geplande 2 cm. Dat maakte een wezenlijk verschil, zeker doordat de Veerhuismortel een hoger soortelijk gewicht heeft dan een gewone cementmortel. Een onoverkomelijk probleem leverde dat niet op, beide woningen zijn keurig recht komen te liggen.
Andere aandachtspunten dan anders
Het is geen gegeven dat een waterwoning die recht ligt ook recht blijft liggen. Hemelwater kan zomaar roet in het eten gooien. Bij hevige wind kan een drijvende woning wat scheef komen te liggen. Regent het erg hard en zitten de hemelwaterafvoeren net aan de verkeerde kant, dan kan het water niet weg. Door het gewicht van het water zou de woning dan scheef kunnen blijven liggen. Bij de twee drijvende villa’s in Delft zal dat niet snel gebeuren. Op aanraden van Bartels & Vedder heeft Remco Veerbeek van architectenbu-
reau ZVA in zijn ontwerpen de woningen op alle hoeken van hemelwaterafvoeren voorzien. Daarnaast zijn er ook nog waterspuwers geplaatst, voor het geval de afvoeren verstopt raken.
Zeebenen geen vereiste
De Delftenaren zijn uitermate tevreden over hun drijvende villa’s. Vooral de stabiliteit vinden ze een enorm pluspunt. “Als het echt hard waait dan beweegt het misschien iets, maar doorgaans merk je niets”, zegt Arjan Jurjens. “Eigenlijk zie je het alleen als je naar een vast punt op de kant kijkt.” Die stabiliteit schrijven ze zonder meer toe aan het bouwsysteem waarbij het gewicht heel laag zit en de opbouw licht is. “Dat maakt de woning ook fijn voor ‘landrotten’.” Wel is de hoogte van de woning een punt, zelfs met een licht bouwsysteem als het Veerhuis. “Daarom hebben we gaandeweg het proces de gemeente ervan moeten overtuigen dat je echt niet smaller kunt bouwen dan 8 meter”, zegt Olaf Janssen. “Anders moet je de hoogte in en als je naar drie verdiepingen gaat, dan heb je een wiebeldoos en daar wil niet iedereen in wonen.”
Niets is zo variabel als een bouwproces Kavel 17 was perfect geëngineerd. Na de tewaterlating lag hij meteen keurig recht. Pas tijdens de housewarming met 50 man op het dakterras begon de woning wat te hellen.
MEBEST
mb06_drijvendevilla.indd 13
december 2014
13
01-12-14 10:34
Olaf Janssen van kavel 16 bouwt met zijn bedrijf Balance d’eau nu zelf waterwoningen. Zijn huis doet regelmatig dienst als modelwoning voor geïnteresseerden.
Ik maak me geen zorgen over de winter Veel geleerd, nu genieten
Het is één van de dingen die ze als particuliere opdrachtgevers hebben geleerd over het bouwen van de drijvende woningen. Uiteraard hebben ze in de bijna vijf jaar die het proces– van de 1e informatieavond tot de verhuizing – heeft geduurd, nog veel meer opgestoken. Zoveel zelfs dat Olaf Jansen zijn beroep heeft gemaakt van het bouwen van waterwoningen. “Het zou zonde zijn om al die kennis niet verder te gebruiken”, zegt hij. Er zijn immers zat mensen die aan hetzelfde avontuur willen beginnen en die kunnen
wel een helpende hand gebruiken bij het maken van keuzes en het nemen van hindernissen. Want die zijn er legio. “Het is maar goed dat je niet van te voren weet welke problemen je allemaal gaat tegenkomen”, zegt Hilde van Slooten. “Nu hebben we ze hobbel voor hobbel genomen.” Wat echter overheerst is het enthousiasme over het eindresultaat, het drijvend wonen. Olaf Janssen: “Je zit vrij en het is rustig, maar saai is het nooit want er gebeurt altijd wat op het water. Het beweegt om je heen, er zijn watervogels, het is altijd anders wat je ziet.”
Drijvende villa’s Delft Opdrachtgever: Van Slooten/ Jurjens en Janssen/Boekee, Delft, Architect: Remco Veerbeek van ZVA Architecten, Den Haag, Engineering: Bartels & Vedder, Bunschoten, Aannemer: Damsteegt, Meerkerk (kavel 16 i.s.m. Balance d’eau, Delft), Drijfbak: Composite Structures, Meerkerk, Opbouw: Veerhuis, Volendam
14 MEBEST
mb06_drijvendevilla.indd 14
december 2014
01-12-14 10:34
(ADVERTORIAL)
BEDRIJF IN BEELD
SUPER PROF©, al jaren hét professionele gereedschap Al meer dan 35 jaar produceert Verhoeven Tools & Safety in eigen beheer en in samenwerking met externe partners gereedschappen onder de naam SUPER PROF©. SUPER PROF© biedt een assortiment professionele handgereedschappen van een hoge kwaliteit voor een grote diversiteit aan doelgroepen. Bij de ontwikkeling van SUPER PROF© producten wordt nauw samengewerkt met vakmensen en producenten. Hierdoor voldoen onze producten aan alle wensen van de eindgebruiker en zijn de gereedschappen optimaal te gebruiken in combinatie met de huidige bouwmaterialen.
SUPER PROF© producten zijn te herkennen aan de traditionele zwarte houten handgreep en de zwart-grijze SUPER SOFT© handgreep. Daarnaast zijn de SUPER PROF© producten vervaardigd uit hoogwaardige materialen welke volledig verlast of verlijmd zijn, hetgeen onder andere zorgt voor een constante kwaliteit. Het SUPER PROF© assortiment bevat ook een economische lijn producten aangeduid met het merk SUPER PROF ECO©. Deze producten worden uitgevoerd met een blauw- grijze SUPER SOFT© handgreep. Door de keuze voor bepaalde materialen en productietechnieken hebben we met SUPER PROF ECO© een assortiment gereedschappen weten te produceren in een lager prijssegment. Ook de kwaliteit van SUPER PROF ECO© producten is marktconform.
Nieuw en uniek in Nederland, SUPER PROF© PURE !
Een volledige range aan pleister- en lijmspanen voorzien van een lederen greep. Deze lederen greep neemt het vocht beter op en zorgt dus voor een groter comfort.
VERHOEVEN TOOLS & SAFETY BV
Kantoren / Magazijnen: de Geerden 16, 5334 LE Velddriel Correspondentie-adres: Postbus 80 5260 AB Vught Tel: 0418-634600 Fax: 0418-631101 E-mail
[email protected] www. verhoeventoolssafety.nl
Verhoeven.indd 1
Alle SUPER PROF© PURE pleisterspanen zijn voorzien van kwalitatief hoogwaardig roestvrij chroomstaal.Dit draagt bij aan een langere levensduur van de spaan. De lijmspanen zijn voorzien van een roestvrij staal blad in 280 en 480 mm lengte. Uiteraard hebben wij een professionele range aan vertandingen beschikbaar.De smalle aluminium ang is bevestigd aan het blad met een maximaal aantal gelaste stiften. U kunt alle artikelen bekijken op onze website: www.verhoeventoolssafety.nl
26-11-14 14:01
Remise 47, het
16 MEBEST
restaurant van hotel
december 2014
de Hallen. Met in de vloer een tramrail.
mb06_hoteldehallen.indd 16
01-12-14 10:23
KAMERS STAPELEN IN VOORMALIGE TRAMREMISE Tekst: Jan Willem Kommer Fotografie: Henk van der Veen
Een van de grootste industriële rijksmonumenten van Amsterdam is aan een compleet nieuwe levensfase begonnen. In zeven jaar tijd heeft de voormalige tramremise de Hallen de ommezwaai gemaakt naar een centrum voor ambachten, cultuur, media en mode. Eten en drinken kun je er ook. En slapen; Hotel De Hallen heeft ruim 50 kamers. Het gros ervan bouwde wanden plafondmontagebedrijf Banier met prefab elementen van staalframe.
Van industrieel naar cultureel
De omgeving ruig en roestig, de koffie stevig gebrand en met tonen van chocola, de worteltaart biologisch en suikervrij. Loungen anno 2014 is een avontuur. Maar wel met oog voor kwaliteit, en detail en de wereld om je heen. Bij Hotel De Hallen hebben ze dat helemaal door; ‘Urban vintage met een rauw randje’ omschrijven ze zichzelf. En dat is tamelijk accuraat. Het hotel is namelijk gevestigd in één van de hallen van de voormalige tramremise van het Gemeentelijk Vervoer Bedrijf van Amsterdam. Dat is een behoorlijk stoer complex met veel baksteen
en beton, tramrails, kappen van hout met een heleboel glas en nog meer stalen dakspanten. En de remise is gebouwd tussen 1901 en 1928 dus de tand des tijds heeft ruimschoots de gelegenheid gekregen om flink aan al dat industriële lekkers te knagen. Zeker de leegstand sinds eind jaren negentig had zijn tol geëist. Verval moest een halt worden toegeroepen; de remise was namelijk een rijksmonument geworden en dus belangrijk om te behouden. Na een wat hobbelig herontwikkelingstraject dat een jaar of zeven in beslag nam, openden begin april de eerste drie gebruikers voor het eerst hun deuren; de Biblio-
MEBEST
mb06_hoteldehallen.indd 17
december 2014
17
01-12-14 10:23
De ruimte tussen de twee rijen kamers fungeert als hotellobby.
Het paste allemaal maar net Het plaatsen van de kamers op de verdieping was nog lastig. Er was maar weinig ruimte tussen de kamers eronder en de stalen dakspanten.
Met prefab bouw je sneller theek, kunstuitleen Beeldend Gesproken en fietsenwerkplaats Recycle. Inmiddels zijn ook onder meer bioscoop de Filmhallen, de TV-studio’s, de Foodhallen en Hotel De Hallen van start gegaan.
Rijen kamers, als een tramrails
Uiteraard waren er nogal wat aanpassingen nodig om het oude industriële complex geschikt te maken voor zijn nieuwe toekomst. En uiteraard stonden die wensen soms haaks op het uitgangspunt het monument en zijn karakteristieke elementen te behouden. Het is een spanningsveld waarin droge afbouw doorgaans prima tot zijn recht komt. Het beste voorbeeld daarvan is te vinden in hal 1. Daar is Hotel De Hallen in gebouwd. Architectenbureau J. van Stigt is er
18 MEBEST
mb06_hoteldehallen.indd 18
in geslaagd om het hotel te voorzien van een restaurant, een bar, een receptie, een lobby en 55 kamers zonder het karakter van het gebouw aan te tasten. Het blijft een grote open ruimte, een langgerekte industriële hal. De truc zit hem vooral in de kamers. Die zijn in twee lange, los van elkaar staande rijen in de hal geplaatst; als tramrails. De ene rij is tegen de scheidingswand met hal 2 aangebouwd, de andere rij staat helemaal los van de bevensterde zijgevel. Tussen de twee rijen in bevindt zich de eveneens langgerekte lobby.
Lichtgewicht maar ijzersterk
Om de ruimte in hal 1 toch optimaal te kunnen benutten zijn de kamers gestapeld, twee rijen op
december 2014
01-12-14 10:23
elkaar dus. Dat vroeg om een doordachte bouwmethode. Er waren namelijk wel wat dingen om rekening mee te houden. Gewicht bijvoorbeeld. Voor het stapelen zou bouwen met stenen en beton praktisch zijn geweest, maar dat zou de fundering van de hal te zwaar belasten. Licht bouwen dus. Metalstud is daar zeer geschikt voor, maar dat zou niet sterk genoeg zijn om te stapelen. Met staalframebouw konden al die problemen worden omzeild. Dat is vergelijkbaar met metalstud, alleen zijn de profielen van dikker staal gemaakt waardoor ze wel voldoende draagkracht leveren. Daarnaast kon met staalframebouw in combinatie met gipsplaat ook voldoende geluidscomfort en brandveiligheid worden gerealiseerd. Houtskeletbouw was ook een optie, maar staal heeft een aantal voordelen ten
Urban vintage met een rauw randje
opzichte van hout. Het heeft bijvoorbeeld weinig te duchten van klimaatinvloeden waardoor het krimpvrij en maatvast is, én bestand tegen vocht en schimmels.
Onbekend terrein
Afbouwbedrijf Banier dat de kamers moest bouwen, had nog niet eerder met staalframebouw gewerkt. Het bedrijf uit Oudkarspel riep de hulp in van Gyproc; fabrikant van gipsproducten en systemen voor de binnenafbouw. Gyproc-adviseur Ed Degekamp bracht Banier in contact met FeNB2, leverancier van staalframeproducten, en adviseerde bij de keuzebepaling van de elementen die nodig waren voor de bouw van de kamers. “De combinatie van Gyproc gipsplaten met de staalframe-elementen voldoet ruimschoots aan
Behalve kamers zijn de twee rijen gestapelde units ook een soort kamerschermen. Andere ‘room dividers’ zijn er niet in de hal.
MEBEST
mb06_hoteldehallen.indd 19
december 2014
19
01-12-14 10:23
Rechts: aan de Ambachtshal wordt nog volop gewerkt. Naast een enorme voorzetwand komen ook hier de onvermijdelijke tramrails terug.
Boven: de kamers aan de straatzijde van hal 1 profiteren van daglicht. De andere rij kamers moet dat missen, die is tegen de scheidingswand met hal 2 gebouwd.
de geluidsisolatie-eisen die voor de bouw van dit bijzondere hotel werden gesteld,” aldus Ed Degekamp. Ook afwijkend voor Banier was dat er met prefab elementen moest worden gebouwd. “Dat had met de bouwtijd te maken”, zegt uitvoerder Ewout Schouten van Banier. “Die was nogal kort, en met prefab bouw je sneller.”
Contactgeluid vermeden
De onderdelen zijn gebouwd in de werkplaats van FeNB2 in Schagen. De wandelementen bestaan uit een frame van U-bakken met daarin C-profielen. Terwijl dat frame plat op de grond lag werden de Gyproc gipsplaten er op gemonteerd. Daar kwam een laag folie op en vervolgens weer een laag Gyproc gipsplaat. Vervolgens werden de elementen omgedraaid zodat aan de achterzijde leidingen, achterhout en isolatiemateriaal konden worden aangebracht. Een dampopen folie completeerde het geheel. De 6 meter lange en 2,60 meter hoge elementen werden met de
20 MEBEST
mb06_hoteldehallen.indd 20
vrachtwagen naar de voormalige tramremise gereden en met de Manitoe op hun plaats gezet in hal 1. De kamerscheidende wanden werden met de open zijde naar elkaar toe geplaatst, met een centimeter tussenruimte. Zo zijn ze van elkaar ontkoppeld, wat voor een uitstekend geluidscomfort zorgt. Aan de lange zijden en aan de kopse kanten zijn de wanden dichtgezet met een enkele Gyproc gipsplaat.
Deksel erop
Om de wandelementen aan de vloer te kunnen bevestigen was daar een C-profiel op gemonteerd. De U-bak aan de onderzijde van de wandelementen werd over dat profiel heen geschoven waardoor de elementen stevig op hun plaatst stonden. Voor de zekerheid zijn ze nog tijdelijk met schoren vastgezet aan de buitenwand. Hun uiteindelijke stabiliteit kregen de wanden door ze aan de bovenzijde af te sluiten. Op de kamers op de begane grond moest een dragende
december 2014
01-12-14 10:23
De truc zit hem vooral in de kamers Het principe doet denken aan de gestapelde units voor studentenhuisvesting, maar de kamers in hotel de Hallen zien er aanzienlijk luxer uit.
Hotel De Hallen Opdrachtgever: Stichting TROM / Vondel Hotels, Amsterdam Architect: Architectenbureau J. van Stigt, Amsterdam Aannemer: Bouwcombinatie M.J. de Nijs en Zonen B.V., Warmenhuizen / Strukton Worksphere Montage: Banier, Oudkarspel Leverancier: Saint-Gobain Gyproc Nederland, Vianen/ FeNB2Staalframebouw BV, Schagen
vloerconstructie komen. Daarvoor zijn prefab vloerelementen gebruikt die Banier eveneens met staalframes maakte. Aan de onderzijde zijn ze dichtgezet met gipsplaat op veerregels, om de trillingen op te vangen wat de geluidsisolatie verbetert. Aan de bovenzijde is om de 40 cm een C-profiel gemonteerd. Daarop zijn canalureplaten bevestigd waarop een anhydrietvloer is gegoten. De kamers op de verdieping zijn op dezelfde manier gebouwd, met dat verschil dat daar geen vloerelementen op hoefden te komen. De kamers zijn afgesloten met een frame dat aan de bovenzijde met een houten plaats is dichtgezet zodat je er op kunt lopen om bij de technische installatie te kunnen.
Efficiënte manier van werken
Banier had nog veel meer werk in de Hallen dan alleen de hotelkamers. Het bedrijf uit Oudkarspel monteerde nog een heleboel akoestische plafonds, voorzetwanden en scheidingswanden.
“Maar dat was allemaal houtskeletbouw of metalstud, staalframe hebben we alleen in het hotel gedaan”, zegt Ewout Schouten. Uiteindelijk bleek het werken met staalframe niet zo heel erg anders dan metalstudbouw. Het prefabriceren was echter wel een ander verhaal. “Je werkt in een hal, dat is veel rustiger dan op een bouwplaats. Je hebt minder verlies van materiaal en je bespaart tijd doordat je in één keer doorwerkt aan je wanden.” Een maand nadat Banier was gestart met de fabricage konden de eerste wandelementen worden geplaatst. Terwijl dat gebeurde ging de montage in de werkplaats gewoon verder. Banier plaatste de elementen zelf. Bij de bovenste rij kamers was dat nog even spannend. Ewout Schouten: “Het paste allemaal maar net tussen de onderste rij kamers en de staalconstructie van het dak van de hal. Het is maar goed dat we bij die elementen de hijsogen aan de zijkanten hadden gemaakt, dan hadden we tenminste nog een beetje ruimte om te manoeuvreren.”
MEBEST
mb06_hoteldehallen.indd 21
december 2014
21
01-12-14 10:24
Na-isolatie Wandverwarming
Tras-Kalk
Kalk
Kalkverf Silicaatverf
Leem Leemverf foto: Monumentaal pand ‘Dat Bolwerck’ te Zutphen; binnenisolatie Naturetherm CALC HKv
Technostuc workshops 2014/2015: 11 december 2014 LEEM - werken en leven met de natuur 15 januari 2015 NATURETHERM - binnenisolatie in systeem 19 februari 2015 KALK - zuiverheid opnieuw ontdekt 12 maart 2015 DIFFUTHERM - bio-based gevelisolatiesysteem Meldt u nu aan via
[email protected]. Let op vol = vol.
Voor meer informatie en advies: +31 (0)53 433 03 60
Verstand van stucwerk Naamloos-5 1
www.technostuc.nl 26-11-14 12:10
Naamloos-1 1
01-12-14 09:03
Een deel van Hoog Catharijne heeft al een nieuwe dekvloeren en tegelvloeren terwijl andere stukken nog op hun beurt liggen te wachten.
24 MEBEST
mb06_utrecht.indd 24
december 2014
01-12-14 10:25
Tekst: Jan Willem Kommer Fotografie: Henk van der Veen
SNELLE SPECIE EN MECHANISCH REIEN IN HARTJE UTRECHT Onder de noemer CU2030 worden Utrecht Centraal Station, Hoog Catharijne en ook de omliggende gebieden waar Jaarbeurs, kantoren, winkels, en uitgaansgelegenheden te vinden zijn, klaargemaakt voor de toekomst. Een enorm gebied dus. Zo’n 20.000 m2 ervan wordt door AKN Afwerkvloeren voorzien van zandcementdekvloeren. Gesmeerd, maar wel volgens de nieuwste traditie. MEBEST
mb06_utrecht.indd 25
december 2014
25
01-12-14 10:25
Dankzij de afstandhouders komt de wapening in het midden van de dekvloer te liggen.
Tegelen na een dag of twee Meegroeien moet
Utrecht Centraal Station is één van de drukste stations van Nederland; misschien wel hét drukste. Per jaar doen zo’n 65 miljoen reizigers Utrecht CS aan. Dat is meer dan twee keer zoveel als waar het station voor is gebouwd. En de verwachting is dat dat over een jaar of tien zelfs drie keer zoveel zal zijn. Utrecht CS moet worden aangepast voor de huidige reizigersstroom, en worden voorbereid op die van de toekomst. En dat geldt niet alleen voor het station, maar voor het hele stationsgebied; inclusief het overdekte winkelcentrum Hoog Catharijne. Het moet allemaal veiliger en leefbaarder worden. Opknappen en uitbreiden dus, kort gezegd.
26 MEBEST
mb06_utrecht.indd 26
Meerjarenproject
Om al die mensen bewegingsruimte te geven, is er meer vloeroppervlak nodig. Hoog Catharijne krijgt er 23.000 m² winkelruimte bij, er worden 19.000 m² winkelpassages toegevoegd en 11.000 m² hotel- of kantoorruimte. Daarnaast wordt er nog eens 6.000 m² winkelruimte gerenoveerd. Een groot gedeelte van die bijna 60.000 m² dekvloeren wordt door AKN Afwerkvloeren gerealiseerd. Het bedrijf uit Bodegraven doet zowel het vernieuwen van dekvloeren als het aanbrengen van dekvloeren in de nieuwe delen. Uiteraard gaat dat niet in één keer, het project is over een jaar of vijf uitgesmeerd. Het meest recente werk deden de vloerenleggers eind oktober; de dekvloer van een nieuwe verdieping van het Centraal
december 2014
01-12-14 10:26
Het is gewoon beter voor je
PIR isolatieplaten zorgen ervoor dat er geen schadelijke koudebruggen ontstaan.
Station aan de kant van het Beatrix-theater. Het ging om zo’n 1000 m² zwevende zandcementdekvloer.
Risico’s beperkt
Vrijwel alle dekvloeren die AKN Afwerkvloeren in Hoog Catharijne legt zijn zwevend uitgevoerd. Ron Kastelein van het vloerenbedrijf legt uit waarom. “Het zijn allemaal verdiepingsvloeren. Leg je die hechtend, dan creëer je koudebrugen waardoor je het risico loopt op condensvorming. Dat moet je proberen te voorkomen. De vloeren worden namelijk afgewerkt met tegels en als die van onderaf nat worden dan heb je grote kans op schade.” Als ander voordeel van de zwevende uitvoering met isolatie noemt hij het reduceren
van trillingen en geluid. “Voordat we de dekvloeren aanbrachten voelde je gewoon de heftrucks op de verdieping onder je rijden. Dat was daarna echt een stuk minder.”
Dikte afhankelijk van hoogte
Enkele dekvloeren konden niet zwevend worden gelegd. “Je moet de isolatie op een vlakke ondergrond aanbrengen”, licht Ron Kastelein toe. “Op sommige stukken waar de oude dekvloer was gesloopt, was de betonvloer zo slecht dat er na het uitvlakken onvoldoende hoogte overbleef voor het hele vloersysteem.” Het vloersysteem bestaat uit 4 tot 6 cm dikke isolerende PIR-platen. De dikte van het isolatiemateriaal is afhankelijk van de beschikbare hoogte. De PIR-platen zijn afgedekt
MEBEST
mb06_utrecht.indd 27
december 2014
27
01-12-14 10:26
met dampwerende folie. Op sommige plekken is met een ander isolatiemateriaal gewerkt, met de 8 mm dikke Isolgomma. Het nieuwe product van Imbema zorgt voor de opvang van trillingen. Daarnaast heeft het een ingebouwd vochtscherm dat beschermt tegen condensering van onderaf zodat afdekken met folie niet nodig was. Op het isolatiemateriaal zijn afstandhouders geplaatst. Die zorgen ervoor dat de wapening die vervolgens overlappend wordt neergelegd, in het midden van de dekvloer komt te zitten. De wapening is overlappend neergelegd, zodat er geen zwakke plekken in de vloer ontstaan. De dekvloer zelf is zo’n 6 tot 8 cm dik, wederom afhankelijk van de beschikbare hoogte. Hij is in twee lagen gelegd. Eerst een laag van 3 à 4 cm die is vlakge-
Dit materiaal wordt snoeihard!
maakt en verdicht. Vervolgens is het bovenste laagje losgeharkt waarna meteen de tweede laag is aangebracht en afgewerkt.
Keihard en supersnel
Voor de dekvloer heeft AKN Afwerkvloeren met een speciale specie van SCHÖNOX gewerkt, de SEB. “Dat is een behoorlijk vette specie, 1 op 3,5 tot 4”, zegt Ron Kastelein. “We hadden die specie nodig om de vereiste sterkte te halen. Nou, dat lukt wel want dit materiaal wordt snoeihard!” Het moest een Cw 18 vloer worden, vergelijkbaar met de vroegere D30. Dergelijke vloeren hebben een behoorlijke druksterkte. Een overbodige luxe is dat niet, gezien de hoeveelheid mensen die er binnenkort overheen gaat.
De vrachtwagen met de mengsinstalllatie werd zo dicht mogeljk bij de werkplek gezet. Dan nog waren er soms slangen van ruim 100 meter nodig om de specie op de juiste plek te krijgen.
28 MEBEST
mb06_utrecht.indd 28
december 2014
01-12-14 10:26
De specie wordt verdicht door lopen waarna de mechanische rei ook nog een duit in het zakje doet.
We mochten en mogen nog altijd zandcementdekvloeren leggen Andere reden om voor de Schönox SEB te kiezen is dat wanneer hij begint te binden, hij snel op zijn eindresultaat zit. Unimar tegelwerken – het bedrijf waarvan AKN Afwerkvloeren het werk heeft aangenomen – kon daardoor al na een dag of twee met het verlijmen van de tegels beginnen. De truc zit hem in het snelestrichbindmiddel, waardoor er water chemisch word gebonden. Voordeel daarvan is ook dat de vloer minder sterk krimpt en er dus ook minder kans is op krimpscheuren en -schade.
Thermometer in de gaten houden
Voor het beste resultaat heeft de specie wel zijn temperatuur nodig. “Het liefst boven de 14 graden”, aldus Ron Kastelein. “Is het kouder dan duurt het langer voor hij begint uit te harden. We hebben dat hier een jaar of twee geleden meegemaakt. Het vroor toen en omdat het gebouw open was, was het binnen ook rond het vriespunt. We hebben toen wel een tent om de vloer heen gebouwd maar een dag later was de
specie nog nat. Maar toen hij eenmaal ‘pakte’ was hij wel binnen een dag hard en konden we er alles mee doen.”
Indianenverhalen ontkracht
AKN Afwerkvloeren werkte met een wagen met menginstallatie die de specie verpompte naar de werkplek. Zo konden de vloerenleggers zo’n 250 m2 per dag realiseren. Zou er semigeautomatiseerd of zelfs helemaal traditioneel worden gewerkt, dan was zo’n oppervlak absoluut niet denkbaar. Al was het maar omdat de regels van de Inspectie SZW (de voormalige Arbeidsinspectie) dat niet toestaan. Dat heeft alles te maken met de arbeidsomstandigheden bij het leggen van zandcementdekvloeren. Vijf jaar geleden ontstond daar een hoop commotie over. “Het was zelfs zo erg dat er aannemers en architecten waren die dachten dat dit type vloer helemaal verboden was!”, zegt Ron Kastelein. “Niets is echter minder waar! Ze zijn voor de gek gehouden!
MEBEST
mb06_utrecht.indd 29
december 2014
29
01-12-14 10:26
Ook bij grote vloeroppervlakken als in Hoog Catharijne bleek de kleine mechanische trilrei zijn mannetje te staan.
Kantstroken helpen om de zwevende dekvloeren vrij te houden van de constructie en alles wat daar mee in contact staat.
30 MEBEST
mb06_utrecht.indd 30
december 2014
01-12-14 10:27
We mochten en mogen nog altijd zandcementdekvloeren leggen. Er zijn wel regels voor gekomen. Zo moeten vloerenbedrijven bijvoorbeeld vanaf januari 2015 met een mechanische rei werken.”
Mechanische rei in de praktijk
AKN Afwerkvloeren heeft niet tot het laatst gewacht. Het bedrijf uit Bodegraven werkt al minstens een jaar met de Lomar-rei. “Natuurlijk is het wennen geweest voor de jongens maar zodra ze de slag te pakken hadden zagen ze ook de voordelen in. Ze zijn een stuk minder op hun knieën aan het werk. Specie verspreiden en vlaklopen en de rei verplaatsen, dat is het ongeveer.” Naast de grote mechanische rei, waarmee banen van zo’n 3 m breed kunnen worden gemaakt, is in Utrecht ook de veel kleinere mechanische
trilrei Airone NL van leverancier Omtzigt Bouwmaterialen BV gebruikt. “Dat is echt een handig apparaat”, zegt Ron Kastelein. “Niet alleen voor kleine ruimtes waar je met die grote rei niet uit de voeten kunt, maar ook bij grote projecten als hier in Utrecht. Je bedient hem in je eentje. Je maakt er de vloer mee vlak en je verdicht hem tegelijkertijd. Je verdicht de specie zelfs vele malen meer dan je met de hand doet.” De vloerenlegger uit Bodegraven is niet ongelukkig met de verplichte innovaties in zijn branche. Hij ziet het als een broodnodige stap voorwaarts voor de zandcementdekvloerenbranche. “Het is gewoon beter voor je. En als je de slag te pakken hebt gaat het ook nog sneller. Hoe dan ook, zonder dit soort ontwikkelingen zouden we projecten als hier in Utrecht niet meer kunnen maken.”
Natuurlijk is het wennen geweest
Nog een stap vooruit; AKN Afwerkvloeren werkte in Utrecht met de nieuwe vlindermachine Colibri NL van Omtzigt Bouwmaterialen BV die slechts de helft weegt van de gebruikelijke apparaten.
MEBEST
mb06_utrecht.indd 31
december 2014
31
01-12-14 10:27
Zandcementdekvloeren leggen in de 21ste eeuw, de machine doet het zware werk.
Vloeren Hoog Catharijne/Utrecht CS Opdrachtgever: Pro Rail Architect: Benthem Crouwel Architekten, Amsterdam Aannemer: Besix, Brussel (België) Aannemer vloeren: Unimar tegelwerken, Bodegraven Zandcementdekvloeren : AKN Afwerkvloeren, Bodegraven
Zandcementdekvloeren leggen, de spelregels Nog altijd mogen er zandcementdekvloeren worden gelegd. Om het werk van vloerenleggers lichamelijk minder belastend te maken zijn er wel regels opgesteld. Zo is taakroulatie verplicht wanneer de ploeg uit meer dan één persoon bestaat. Daarnaast mogen zandcementdekvloeren vanaf 1 januari 2015 in principe alleen nog met behulp van een mechanische rei of robot worden gemaakt, tenzij dat technisch niet mogelijk. De volledige regels zijn te vinden in de brochure ‘Gezonde toekomst voor zandcementdekvloer’. De brochure is onder meer te downloaden van de website www.tbafbouw.nl/publicaties Een aantal regels uit de brochure staan hieronder. Als de specie volautomatisch wordt gemengd en getransporteerd is er: • in combinatie met een mechanische rei of robot geen beperking aan het aantal vierkante meters dat per persoon en per locatie gelegd mag worden. • een maximum van 60 m2 per persoon per dag dat handmatig mag worden gemaakt als het technisch niet mogelijk is een mechanische rei of robot te gebruiken. Er is geen beperking aan het aantal meters dat gelegd mag worden per locatie. Als de specie semimachinaal wordt gemengd en getransporteerd, dan is er: • in combinatie met een mechanische rei of robot een maximum van 80 m2 per persoon per dag om aan vloeren te maken. Er is geen beperking aan het aantal meters dat gelegd mag worden per locatie.
32 MEBEST
mb06_utrecht.indd 32
• een maximum van 50 m2 per persoon per dag dat handmatig mag worden gemaakt als het technisch niet mogelijk is een mechanische rei of robot te gebruiken. Er is geen beperking aan het aantal meters dat gelegd mag worden per locatie. Als de vloerenpomp handmatig wordt gevuld en de specie mechanisch wordt getransporteerd, dan is er: • in combinatie met een mechanische rei of robot een maximum van 50 m2 per persoon per dag om aan vloeren te maken. Er is geen beperking aan het aantal meters dat gelegd mag worden per locatie. • een maximum van 40 m2 per persoon per dag dat handmatig mag worden gemaakt als het technisch niet mogelijk is een mechanische rei of robot te gebruiken. Er is geen beperking aan het aantal meters dat gelegd mag worden per locatie. • een maximum van 10 liter water per emmer wanneer water handmatig wordt toegevoegd. Als de cementmolen handmatig wordt gevuld en de specie per kruiwagen of emmer wordt getransporteerd, dan is er: • Een maximum van 20m2 per persoon per dag om aan vloeren te maken, met een maximum van 40m2 per locatie. LET OP! Dit is slechts een deel van de regels die gelden bij het leggen van zandcementdekvloeren. Download de brochure ‘Gezonde toekomst voor zandcementdekvloer’ van www.tbafabouw.nl/publicaties voor het complete overzicht.
december 2014
01-12-14 10:28
PFT G4 neXt generation Investeer in kwaliteit!
Een mooi moment om te investeren We naderen het eind van het jaar, een ideaal moment om de investering in een top gipsspuitmachine te overwegen. De PFT G4 X is de vervanger van de bekende G-serie gipsspuitmachines G4, G5 en G54. Hij is vernieuwd en verbeterd op meer dan 100 punten. Daarmee is hij gebruiksvriendelijker dan ooit. De G4 X is verkrijgbaar in vier uitvoeringen. Een van de grootste innovaties is de G4 X 230/400V. Deze omschakelbare machine is geschikt voor zowel kleine als grote bouw. Vraag er naar bij uw Knauf Machinetechniek Service Dealer. www.knauf.nl/dealeradressen
19851 A4 NOA advertentie.indd 1
04-11-14 13:20
Oog voor detail; een overstekende afdekking
34 MEBEST
mb06_gevelisolatie.indd 34
op de gepleisterde muurtjes, zodat ook dat
december 2014
stucwerk goed en mooi blijft.
01-12-14 10:35
GEVELISOLATIE TERUGVERDIEND OP TOPSNELHEID Tekst: Jan Willem Kommer Fotografie: Henk van der Veen, De Witte - Van der Heijden Architecten
Vrijstaande woningen zijn niet zelden energieslurpers. Zeker als ze wat ouder zijn moet er vaak flink worden gestookt om het behaaglijk te maken in huis. Gelukkig zijn zulke huizen ook heel goed te isoleren; met buitengevelisolatie. Naast een aanzienlijke kostenreductie levert zo’n ingreep ook nog eens een metamorfose én een waardevermeerdering van het pand op. Architect Herman van der Heijden deed het met zijn eigen woning annex kantoor.
‘Practice what you preach’
Zijn vader ontwierp en bouwde hem in de jaren vijftig, het huis waar architect Herman van der Heijden anno 2014 woont en werkt. Een woning dus met emotionele waarde. Evengoed had de architect uit Groenlo er bijna afscheid van genomen. “Als architectenbureau is De Witte - Van der Heijden Architecten veel bezig met energiezuinigheid. Op een gegeven moment ga je dan ook naar je eigen huisvesting kijken. Het kantoorgedeelte hadden we al eens onderhanden genomen met onder meer isolatie, energiezuinige verlichting en PV-panelen op het dak.
Van de woning was ooit de spouwmuur geïsoleerd maar op een esthetische opknapbeurt van het interieur na was er verder nooit iets aan gedaan. Dat wilden we ook eigenlijk niet doen, we waren van plan om een nieuw woon-/werkpand te bouwen. Je kunt immers veel makkelijker een nieuwe woning energieneutraal bouwen dan bestaande bouw energieneutraal maken; daar worden de laatste procenten altijd erg duur.”
Nú of nooit
Het ontwerp voor het nieuwe woon-/werkpand was klaar en de locatie waar het moest wor-
MEBEST
mb06_gevelisolatie.indd 35
december 2014
35
01-12-14 10:35
Gerevitaliseerd voor per saldo nul euro. Sterker nog, de waardevermeerdering van de woning is groter dan de investering van de verbouwing was.
Investering in zes weken terugverdiend!
36 MEBEST
mb06_gevelisolatie.indd 36
december 2014
01-12-14 10:35
Controle met de warmtecamera
Compleet geïsoleerd, van dak tot en met gevel én driedubbel glas. Het leverde een RC-waarde op van 8 en een vermindering van de energiekosten met ruim 80%.
den gebouwd was ook bekend, maar toen ging het knagen. “We zitten op een prachtige plek, heerlijk vrij, mooi groen om ons heen. Eigenlijk wilden we hier helemaal niet weg. Toen zijn we toch maar eens gaan denken over verbouwen.” Energieneutraal hoefde niet persé, energiezuinig kon ook al veel schelen. En met een ingreep aan de gevel kon en passant ook het uiterlijk van de gedateerde woning worden verbeterd. Die bleek namelijk toch wat minder waard dan gedacht. “En dan was er nog het gegeven dat de markt voor architecten behoorlijk in elkaar is geklapt”, zegt Herman van der Heijden. “Dus toen dacht ik: als ik dit als bewoner wil én me als architect op een ander marktsegment wil richten, dan is dit hét moment om het te doen. De prijs kwaliteitsverhouding voor dit soort ingrepen is goed, het levert direct rendement op qua energieverbruik en ik kan me er als architect mee profileren.”
De ingreep komt er kort gezegd op neer dat het vrijstaande pand compleet is ingepakt met isolatiemateriaal; gevels én dak. En dat was geen overbodige luxe want er zaten nogal wat koudebruggen in. Herman van der Heijden is begonnen met die in kaart te brengen. “We zijn het hele huis doorgegaan met een warmtecamera. Dat hebben we in de winter gedaan, dan konden we goed zien waar de problemen zaten.” Eén daarvan was het dak. De dakrand is een betonnen balk die naar binnen doorloopt en aansluit op plafonds en binnenwanden. Een enorme koudebrug dus. En het dak zelf bestond uit niet meer dan 5 cm dik stroplaat met een dakbedekking. Daar is 180 mm isolatiemateriaal op aangebracht; PIR, met een lambdawaarde van 0,032. De hardschuim isolatieplaten zijn afgedekt met PVC. “Ik heb daarvoor gekozen in plaats van bitumen omdat PVC iets dampopener is. Mocht er in de winter condensvocht onder komen, dan kan het er in de zomer uit.”
Dik pakket isolatiemateriaal
De betonnen dakrand is verhoogd door er een houten rekje op te plaatsen. Dat is aan de dakzijde ingepakt met PIR isolatiemateriaal en bovenop is een aluminium dakkap geplaatst. Aan de gevelzijde is er een Sto Verotec glasgranulaatplaat tegen aangebracht. Doordat de houten verhoging iets terugligt, lijnt de Verotecplaat precies uit met de betonnen balk. Zo is er een stabiele ondergrond gemaakt voor het gevelisolatiesysteem dat tegen de dakrand is gemonteerd. Ook de bakstenen gevels zijn ingepakt met dat gevelisolatiesysteem, de Sto Therm Classic. Lurvink Afbouw monteerde het. Het bedrijf uit Lichtenvoorde bracht het isolatiemateriaal in verschillende diktes aan. Op de dakrand en op het grootste deel van de gevels is met 140 mm dikke EPS platen gewerkt. Bij de neggen zijn ze wat dunner gehouden, 100 mm. In het midden van de voorgevel is het dikste pakket gebruikt, daar moest een terugliggend gevelvlak worden opgevuld. “Dat was op een houten ondergrond”, zegt directeur Ruud Lurvink. “Daar hebben we eerst Verotecplaten op gemonteerd en vervolgens 28 cm EPS aangebracht zodat het één lijn werd met de rest van de gevel.” De isolatieplaten zijn voorzien van een weefsellaag en afgewerkt met een minerale filzputz van Sto.
MEBEST
mb06_gevelisolatie.indd 37
december 2014
37
01-12-14 10:35
Gevelisolatie en pleisterwerk op de hoogte van het maaiveld vragen extra aandacht. In BA-richtlijn 1.9 staat uitvoerig beschreven en getekend hoe het moet. De richtlijn is te downloaden via www.tbafbouw.nl
Goede vaklui die prima werk hebben geleverd Secuur waterdicht gemaakt
Het Sto Therm Classic systeem loopt tot zo’n 10 cm boven het maaiveld. Vanaf daar is, iets terugliggend, een systeem aangebracht dat tot 30 cm onder het maaiveld doorloopt. In plaats van de gewone EPS-platen zijn daar de veel hardere perimeterplaten voor gebruikt. Net als boven het maaiveld is het isolatiemateriaal voorzien van een mortelweefsellaag en een raaplaag. In plaats van de Filtzputz heeft Lurvink Afbouw een bitumenemulsie aangebracht, die dicht het systeem af. Bij een deel van de gevel zijn grindkoffers gemaakt terwijl op andere plaatsen het straatwerk doorloopt tot de gevel. Waterdichte noppenfolie die op de bitumenemulsie is aangebracht voorkomt dat grind en straatstenen het systeem kunnen indrukken.
Kritisch toezichthouder
Omdat de renovatie van zijn woning annex kantoor voor Herman van der Heijden ook een referentieproject was, heeft hij heel erg veel aandacht besteed aan details en aan de kwaliteit van de uitvoering. Zo is hij heel kritisch geweest op de afwerking van het gevelisolatiesysteem.
38 MEBEST
mb06_gevelisolatie.indd 38
Daar is immers de tamelijk fijne Filzputz voor gebruikt, om een zo strak mogelijk uiterlijk te krijgen. Fraai uiteraard maar bij zo’n afwerking straft strijklicht elke oneffenheid genadeloos af. De dakrand was ook zo’n kritisch onderdeel. “Als die er niet strak op zit, zowel horizontaal als verticaal, dan gaat hij golven en dat is geen gezicht”, aldus de architect. “Omdat ik aan huis werk, kon ik er vrijwel continu op toezien dat alles goed werd uitgevoerd. Daarnaast waren het gewoon goede vaklui die prima werk hebben geleverd.”
Beschermende maatregelen
Belangrijk is uiteraard ook dat de fraaie, lichte gepleisterde gevels mooi blijven. Het helpt aanzienlijk dat zowel dakbedekking als dakkap 15 mm afschot per meter hebben. Het merendeel van het regenwater wordt op die manier afgevoerd naar de afwatering die midden in de woning zit. Omdat er toch ook altijd water van de dakrand over de gevel zal lopen, heeft die trim een overstek van 30 mm. Speciale profielen zorgen ervoor dat de trimmen goed op elkaar aansluiten zodat er nergens openingen zijn die voor lekstrepen kunnen zorgen.
december 2014
01-12-14 10:35
De gepleisterde gevel is behandeld met StoColor Lotusan, een zelfreinigende gevelverf die zorgt dat vuil niet hecht en met regenwater van de gevel afspoelt.
MEBEST
mb06_gevelisolatie.indd 39
december 2014
39
01-12-14 10:35
Ook al is er een zelfreinigende gevelverf gebruikt, detaillering als voldoende overstek, goed aansluitende daktrimmen en afwaterende raamdorpels met kopschotjes blijven van essentieel belang voor het behoud van het pleisterwerk.
Dit is hét moment om het te doen
40 MEBEST
mb06_gevelisolatie.indd 40
december 2014
01-12-14 10:35
Overlast beperken neemt een enorme drempel weg
Uiteraard zijn de afwaterende vensterbanken voorzien van kopschotjes. En ten slotte heeft Lurvink de pleisterlaag nog voorzien van twee lagen StoColor Lotusan. De gevelverf zorgt ervoor dat algen en schimmels maar moeilijk kunnen hechten aan het geveloppervlak, en dat afparelend regenwater eventuele vuildeeltjes meeneemt.
Praktisch en fraai
Naast de dakisolatie en de buitengevelisolatie heeft Herman van der Heijden ook alle ramen aangepakt. De oude vurenhouten kozijnen zijn deels verwijderd. Daar zijn houten stelkozijnen op geplaatst waarop vervolgens inventieve kunststof kozijnen met een aluminium schaal zijn gemonteerd. Het gevelisolatiesysteem is over het hout en een deel van het aluminium heen gezet. Zo blijft er maar een heel smal kozijn over. In het kozijn is driedubbel glas geplaatst. Een speciaal profiel, foamband en kit zorgen ervoor dat het isolerende effect van dat glas niet teniet wordt gedaan door kieren. “Het grote voordeel van deze methode is dat de oude kozijnen er niet helemaal uit moesten”, aldus Herman van der Heijden. “Zo voorkom je een heleboel rommel in huis en schade aan het stucwerk van de binnenwanden.” Beperken van overlast is volgens de architect een belangrijk onderdeel van dit soort renovaties. “Vanwege de overlast en de rotzooi zien veel mensen op tegen verbouwing. Dat geldt zeker voor degenen die de hele dag thuis zijn.
Als je vooral voor die personen de overlast weet te beperken, dan neem je een enorme drempel weg.” Hetzelfde geldt voor bouwtijd. Niemand wil lang in de rommel zitten. Uit eigen ervaring kan Herman van der Heijden mensen uitleggen dat, met een goede voorbereiding, zo’n complete renovatie in slechts zes weken kan worden gedaan.
Snel terugverdiend
Ook uit eigen ervaring weet de architect dat de ingreep meer dan de moeite waard is. “Bij elkaar hebben alle isolerende maatregelen voor een RC-waarde van 8 gezorgd. De revitalisering is in het najaar van 2013 uitgevoerd. We zijn nu dus een jaar verder en hebben gemerkt dat de energiekosten van zo’n € 300,- per maand zijn teruggebracht tot € 50,-.” Dat is een groot verschil maar evengoed duurt het even voor je daar de investering van zo’n € 75.000,- mee hebt goedgemaakt. Volgens Herman van der Heijden ziet het terugverdienmodel er echter veel rooskleuriger uit. Doordat de woning nu erg energiezuinig is – het energielabel is van E naar A+ gebracht – maar ook doordat hij er veel fraaier uitziet dan voor de ingreep, is hij veel meer waard geworden. De architect weet precies hoeveel want hij heeft de woning laten taxeren vóór de renovatie en erna. “De waardevermeerdering van de woning is meer dan gelijk aan de kosten van de verbouwing”, zegt hij. “Ik heb de investering dus in zes weken terugverdiend!”
Woning annex kantoor Groenlo Opdrachtgever: Herman van der Heijden, Groenlo, Architect: De Witte - van Der Heijden Architecten, Groenlo, Aannemer: JWK Bouw, Winterswijk, Gevelisolatie: Lurvink Afbouw, Lichtenvoorde, Leverancier gevelisolatiesysteem: Sto Isoned, Tiel, Dakdekker: Leemrijse, Winterswijk, Kozijnen: Finstral, Apeldoorn
MEBEST
mb06_gevelisolatie.indd 41
december 2014
41
01-12-14 10:36
Minder faalkosten door controles, schadediagnoses en metingen
TBA TOTAAL GELANCEERD Faalkosten in de afbouw zijn nog altijd een fors en vooral prijzig probleem. “Zonde”, aldus Laura Seegers, operationeel directeur bij het Technisch Bureau Afbouw. “Daarom zijn we met TBA Totaal gestart. Een nieuwe dienst die zekerheid van kwaliteit biedt.” Volgens onderzoek van USP Marketing Consultancy bedragen faalkosten in de afbouw gemiddeld 11,3% van de omzet. Michiel van Dijk kan er over meepraten. Hij is hoofd Toepassingstechniek Benelux van Fermacell, producent van onder meer gipsvezelplaten en vloerelementen. “Met de grote werkdruk in de bouw starten afbouwwerkzaamheden nog wel eens terwijl de bouwplaats eigenlijk nog te nat of koud is. Dat leidt dan tot problemen en discussie wie er verantwoordelijk is. Meestal gaat het ook écht ergens over, omdat de herstelkosten vaak hoog zijn.”
Scheurvorming en onthechting
Discussies
Faalkosten worden gereduceerd
“In de praktijk zien we dat er bijvoorbeeld voor een ‘gelijkwaardig’ maar goedkoper product wordt gekozen”, aldus Van Dijk. “Dat merk je toch. Of dat de aansluitingen van het gips op de kitranden niet goed worden gemaakt, waardoor er problemen ontstaan met de geluidsprestaties. Om discussies hierover voor te zijn, schakelen wij nu de mensen van TBA Totaal in.” Seegers: “Deze dienst is speciaal gericht op grotere bouwprojecten en behelst kwaliteitscontroles en technisch advies bij alle fasen van de afbouw. Onze technische adviseurs bezoeken meerdere keren de bouwlocatie en beoordelen daar of het vereiste niveau wordt behaald. Het gaat dan om stukadoorswerk, gepleisterde gevelisolatiesystemen, dekvloeren, vloerafwerkingen, terrazzo, systeemwanden en –plafonds en het bouwen met gipsplaten en gipsblokken.”
42 MEBEST
mb06_tbatotaal.indd 42
“Uitvoeringsfouten, zoals foute montage en het gebruik van verkeerde producten bedreigen de kwaliteit”, vervolgt Seegers van het Technisch Bureau Afbouw uit Den Haag. “Ze kunnen schades als scheurvorming en onthechting veroorzaken. Omdat oppervlakten vaak al zijn afgewerkt als de schade ontstaat, zijn de herstelkosten meestal hoog. Deze faalkosten worden gereduceerd door tijdens de bouw kwaliteitscontroles uit te voeren.
Wij monitoren de omstandigheden op de bouwplaats en kunnen aangeven wanneer de risico’s te groot worden voor de uitvoering van de werkzaamheden. Daarbij controleren we of de werkzaamheden op de juiste wijze worden uitgevoerd en bewaken we de kwaliteit. Tenslotte kan TBA Totaal ook worden ingeschakeld voor schadediagnoses en vlakheids- en geluidsmetingen. Alles bij elkaar zorgen we ervoor dat de opdrachtgever grip houdt op het gewenste eindresultaat.” Meer info: www.tbatotaal.nl
december 2014
01-12-14 10:25
Voorkom faalkosten en kies voor onze kwaliteitsbewaking.
Wij voeren tussentijdse controles uit die de kwaliteit van het eindresultaat garanderen. Onze kwaliteitsbewaking geeft zekerheid over een opgeleverd werk in een bouwproces. De kans op schade en oplopende faalkosten wordt hiermee verkleind. Wij vertellen graag wat we voor u kunnen betekenen.
Bel 070 33 66 500 of kijk op www.tbatotaal.nl
Technisch Bureau Afbouw www.tbafbouw.nl 658.14281_MeeBest_210x297.indd 1
24-11-14 15:46
WAANZINNIG WEERBESTENDIG
Spachtelputz Silicon Based
Uitstekend hechtende en soepel verwerkbare gesiliconiseerde Spachtelputz. Door de S.R.E.P. technologie heeft deze sierpleister een lage wateropname, een hoge waterdampdoorlatendheid en is optimaal weerbestendig. Uitermate geschikt als duurzame afwerking voor buitengevels en projecten met gevelisolatie. Verkrijgbaar in wit en lichte kleuren van het SPS Color Service mengsysteem.
www.spsbv.com
Adverteren in het afbouwvakblad van Nederland?
Verwijderen Schuren Frezen Opruwen Polijsten
Bereik 23.000 afbouwbedrijven en georganiseerde uitvoerders in de afbouwbranche. Benieuwd naar de communicatiemogelijkheden? Bel met: Shahin Habbah T 0314 - 35 58 34 E
[email protected] I www.pshmediasales.nl
Meer informatie? Vraag vrijblijvend een demo aan! Overmat Industries b.v. | Scharlo 11 | 5165 NG Waspik | The Netherlands Tel: +31 (0) 416 31 77 88 | E-Mail:
[email protected] | Internet: www.overmat.nl
Adv_Mebest_90-135mm.indd 1 Naamloos-3 1
10-09-13 14:11 27-11-14 09:55
De redactie behoudt zich het recht voor de ingezonden berichten in te korten. De inhoud
Wordt samengesteld aan de hand van pers- en
van de pers- en nieuwsberichten valt niet onder de verantwoordelijkheid van de Mebest-
nieuwsberichten van, voor en over de afbouwsector.
redactie. Met plaatsing van een bericht spreekt de redactie van Mebest dan ook geen
Berichten voor deze rubriek kunt u sturen naar:
waardeoordeel uit over de genoemde kwaliteit en/of prestaties van diensten en producten.
[email protected]
DAAS ID Wall: het innovatieve Idee in buitengevelisolatiesysteem Daas ID Wall is een thermisch buitengevel isolatiesysteem, speciaal ontwikkeld voor baksteenstrips. De geëngineerde Grafiet-EPS plaat wordt in de fabriek al voorzien van een wapeningsnet afgewerkt met een cement cacheerlaag waardoor een ademende maar eveneens waterkerende laag ontstaat. Deze laag verhindert het indringen van vocht in de constructie, een veelal gehoorde klacht bij vergelijkbare systemen. Eveneens zorgt de cacheringslaag voor de maximale hechting van de baksteenstrips in een minder weersafhankelijke omgeving. Het systeem wordt eerst tegen een achterconstructie verlijmd en vervolgens mechanisch bevestigd. De aansluitingsnaden zijn verjongd en worden met dezelfde mortel waarmee de steenstrips worden geplaatst, volledig vlak afgestreken. Aansluitend worden de steenstrips geplaatst. Nadat de steenstrips zijn verlijmd, wordt de gevel gevoegd. Het resultaat is een duurzame geïsoleerde bakstenen gevel, licht in gewicht, toepasbaar op de bestaande fundatie en passend in ieder straatbeeld. ID Wall geeft u volledige vrijheid van metselverbanden en steen formaten en laat in bestaande situaties een natuurlijke maatverdeling toe waarbij borstweringen, kozijnaansluitingen en lagenverdelingen zich optisch gelijk verhouden aan traditioneel metselwerk. ID Wall is in iedere gewenste RC waarde te leveren. ID Wall is niet alleen kwalitatief onderscheidend maar ook het meest flexibele isolatie gevelsysteem, met de mogelijkheid deze te verzekeren via het Gevel-Garantieplan. Dit houdt in, controle op uitvoering en op navolging van het advies, waarna het project in de verzekerde garantie wordt opgenomen. Daas ID Wall is een samenwerking tussen Isomo en Daas Baksteen.
Brander introduceert fillers en finishes Naast afwerkingsproducten zoals Crystal, Tango en Brava Matt heeft Brander nu ook producten voor de opbouw. Deze Brander Fillers en Finishes vormen samen met de afwerkingsproducten een hecht op elkaar afgestemd systeem waarop iedereen die met Brander werkt kan vertrouwen. De producten zijn voor elkaar gemaakt. Het assortiment Brander Fillers en Finishes bestaat uit vier voegenvullers die mét of zonder wapeningsband bruikbaar zijn, een korte of langere verwerkingstijd hebben, geschikt zijn voor grotere of kleinere gaten en scheuren. Verder zijn er twee direct verwerkbare lichtgewicht voegenvullers waarvan er één direct een glad resultaat oplevert. Tot slot is er een verspuitbare egalisatiepleister voor gipswanden en -plafonds. Brander Fillers en Finishes zijn er niet zomaar gekomen. Uit onderzoek van Brander werd overduidelijk dat stukadoors graag werken met één systeem. Van opbouw tot afwerking kiezen ze het liefste voor producten van één A-merk. Zo weten ze zeker dat alle producten perfect op elkaar zijn afgestemd en dat ze kunnen vertrouwen op een goed eindresultaat. En mocht er een keer iets niet goed gaan, dan kunnen ze bij één partij terecht voor raad en daad. Op www.brander.nl vindt u meer informatie over Brander Fillers en Finishes.
MEBEST
mb06_kort.indd 45
december 2014
45
01-12-14 10:19
Adverteerdersindex Cosmar
23
Redactieadres: Technisch Bureau Afbouw, Mebest Jan Willem Kommer, hoofdredacteur Mauritskade 27, 2514 HD Den Haag Telefoon: 070 - 33 66 544 E-mail:
[email protected]
Baustoff + Metall
47
Knauf
33
Fotografie: Henk van der Veen, Maassluis,
Overmat
44
PSH Media Sales
44
Saint Gobain Beamix Weber
48
SPS
44
Vormgeving: Sylvia Oxenham, X-Media Solutions, Doetinchem Druk: Senefelder Misset B.V., Doetinchem Abonnementen: Adreswijzigingen uitsluitend naar Mebest abonnementenadministratie Mauritskade 27, 2514 HD Den Haag Telefoon: 070 - 33 66 500 Fax: 070 - 33 66 533 E-mail:
[email protected]
Strikolith Advertenties: Tarieven en inlichtingen uitsluitend bij PSH Media Sales Mercuriusstraat 35, 7006 RK Doetinchem Postbus 68, 7000 AB Doetinchem Telefoon: 0314 - 355 800 Fax: 0314 - 355 643 E-mail:
[email protected] Website: www.pshmediasales.nl
2
Technisch Bureau Afbouw
43
Technostuc Systemen/Pavatex
22
Verhoeven Tools & Safety
15
Mebest verschijnt zes maal per jaar. Verspreiding vindt deels plaats volgens het controlled-circulation system.
Eerstvolgende uitgave: Mebest nr. 1-2015 Verschijningsdatum: 19 februari 2015 Aanlevering advertentiemateriaal: 3 februari 2015
46 MEBEST
mb06_colofon.indd 46
december 2014
01-12-14 10:18
B+M Baustoff + Metall Nederland B.V. opent tweede vestiging in Roelofarendsveen Naast de vestiging in ’s-Hertogenbosch opent Baustoff + Metall vanaf half december een tweede vestiging. Deze ligt naast de A4, op industrieterrein De Lasso in Roelofarendsveen. Baustoff + Metall levert een compleet assortiment aan droge afbouwmaterialen voor de professionele verwerker. Vanuit twee locaties wordt het assortiment dat bestaat uit systeemwanden, systeemplafonds, vloersystemen, isolatiemateriaal en systemen voor bouwkundige brandpreventie door heel Nederland verspreid. Baustoff + Metall geeft met de opening van een nieuwe vestiging invulling aan haar eigen groeistrategie binnen Nederland. De locatie is gekozen door de toename van het klantenbestand in het Westen van Nederland en de verwachte groei in de Randstad als het gaat om toekomstige bouw- en renovatieprojecten. Leveringen in de Randstad zijn vanaf deze nieuwe vestiging sneller bij de klant. Net als de vestiging in ’s-Hertogenbosch ligt ook deze vestiging direct aan de snelweg en beschikt over een shop en een Load & Go afhaalcentrum, een extra snelle servicedienst voor ondernemers die de voorkeur geven aan zelf afhalen. Het adres:
B+M Baustoff + Metall Nederland
Industrieterrein De Lasso Cilinderweg 30 2371 DZ Roelofarendsveen Tel: 071 7517751 roelofarendsveen@baustoff-metall.com www.baustoff-metall.nl Baustoff + Metall Nederland is onderdeel van een snel groeiende groothandel in afbouwmaterialen binnen Europa, vertegenwoordigd in maar liefst 15 landen met meer dan 85 vestigingen. Met 7 eigen fabrieken zijn zij innovatief en spelen continu in op de nieuwste Europese wet- en regelgeving.
In oktober is de zoektocht naar een nieuw commercieel team al van start gegaan. Inmiddels is het team compleet en wordt bij deze voorgesteld: Van links naar rechts zijn dit Martijn Mackenzie en Marco van Beek, beide rayonmanager, Dennis van Dijk is de vestigingsmanager, Johan Haag en Arend-Jan te Loo zijn verkoper binnendienst.
B+M Baustoff + Metall Nederland B.V. www.baustoff-metall.nl
Naamloos-1 1
Naamloos-1 1
Docterskampstraat 4-8 5222 AM ’s-Hertogenbosch denbosch@baustoff-metall.com +31.73.62 70 560
Cilinderweg 30 2371 DZ Roelofarendsveen roelofarendsveen@baustoff-metall.com +31.71.75 17 751
01-12-14 09:05
01-12-14 09:06
weber•floor VZC® Licht mengen
1 Uitgieten en afwerken
Echte mannen weten hoe ze een vloer moeten aanpakken!
3 2 Klaar! Minimaal 30% tijdwinst!
30%
4 +Punten scoren met je BouwBroeders
Hét nieuwe spaarprogramma van Weber Beamix! Kopen
Scannen
Scoren
www.weberbeamix.nl • www.bouwbroeders.nl Naamloos-1 1
01-12-14 09:15