Examen VMBO-KB
2012 gedurende 375 minuten
intersectoraal CSPE KB technologie en commercie
Bij dit examen horen bijlagen, uitwerkbijlagen en digitale bestanden. Achter dit examen is een erratum opgenomen.
Dit examen bestaat uit 14 opdrachten. Voor dit examen zijn maximaal 105 punten te behalen. Voor elk opdrachtnummer staat hoeveel punten met een goede uitvoering behaald kunnen worden.
PK-0731-b-12-1-o
Inleiding
De Hema In Nederland kun je bij verschillende warenhuizen allerlei producten en artikelen kopen, van kleding tot schoolspullen. Eén van de bekendste warenhuizen in Nederland is de Hema: de Hollandsche Eenheidsprijzen Maatschappij Amsterdam. De Hema bestaat al sinds 1926. De Hema is herkenbaar door het logo. Het aantal vestigingen groeit nog steeds. Er zijn in totaal ongeveer 500 winkels in Nederland, België, Luxemburg, Frankrijk en Duitsland. Ook op internet kun je bij de Hema allerlei producten en diensten kopen. Tijdens het examen loop je stage binnen verschillende afdelingen van de Hema. Je gaat daar een aantal werkzaamheden uitvoeren.
Onderdeel A
introductie
tijdsduur ongeveer 30 minuten Oriënteren op de website van het warenhuis Vandaag begint je stage bij de Hema. Tijdens je stage ga je verschillende werkzaamheden uitvoeren. Je bekijkt eerst de website van de Hema om je goed voor te bereiden.
Voor deze opdracht heb je het bestand start_hema.htm en uitwerkbijlage 1 nodig. 6p
1
Beantwoord alle vragen op de uitwerkbijlage. Voordat je aan de opdracht begint Vul op uitwerkbijlage 1 je naam en kandidaatnummer in. Open het bestand start_hema.htm.
PK-0731-b-12-1-o
2
lees verder ►►►
Onderdeel B
ontruimingsplan
tijdsduur ongeveer 25 minuten Een ontruimingsplattegrond maken De Hema opent een nieuw filiaal in een dorp. Voor dit filiaal is een veiligheidsplan opgesteld. Een onderdeel van dit veiligheidsplan is een plattegrond voor de ontruiming. Op deze plattegrond worden vluchtroutes, ontruimingspictogrammen en veiligheidspictogrammen gebruikt. Je krijgt de opdracht om de plattegrond verder uit te werken door twee vluchtroutes te tekenen en pictogrammen te plaatsen.
Voor de volgende opdrachten heb je het bestand kb_ontruimingsplan.exe nodig. 2p
2
Teken twee vluchtroutes. Voordat je aan de opdracht begint In het bestand is een plattegrond van het nieuwe Hemafiliaal getekend. Het filiaal is 18 x 19 meter. Elk hokje op de plattegrond is 100 x 100 cm. Open het bestand: kb_ontruimingsplan.exe. Kies voor Nieuw ontwerp. Vul je naam, klas en examennummer in en klik op start. Sla het bestand op onder de bestandsnaam: kb_ontruimingsplan[jouw eigen naam].exe. Uitvoering van de opdracht Lees de opdracht eerst helemaal door voordat je met de uitvoering begint. Volg de instructies op het scherm. Klik bij Items op het icoontje van de routepijl. De routepijl verschijnt linksboven in beeld. Sleep de routepijl met je linkermuisknop naar de juiste plaats in de plattegrond. Begin bij start. Gebruik de knop Draai item (rechts onderin) om de routepijl te draaien. Gebruik de knop Verwijder item (rechts onderin) om een routepijl te verwijderen. Herhaal dit totdat je klaar bent met het tekenen van de twee vluchtroutes. Houd rekening met de volgende eisen: • één vluchtroute moet vanuit het startpunt naar de hoofdingang lopen; • één vluchtroute moet vanuit het startpunt naar de achteruitgang lopen; • de vluchtroutes moeten met pijlen aangegeven worden; • de paden van de vluchtroutes moeten minimaal 1 meter breed zijn; • de vluchtroutes moeten zo kort mogelijk zijn. Sla het bestand op.
PK-0731-b-12-1-o
3
lees verder ►►►
2p
3
Plaats de ontruimingspictogrammen. Uitvoering van de opdracht Werk verder in het bestand: kb_ontruimingsplan[jouw eigen naam].exe. Klik de ontruimingspictogrammen bij Items aan en plaats deze pictogrammen op de juiste rondjes in de plattegrond. Aanwijzingen: • De ontruimingspictogrammen kunnen meerdere malen worden gebruikt. • De ontruimingspictogrammen op de muren geven de richting van de vluchtroute aan. • Niet op alle rondjes moeten ontruimingspictogrammen worden geplaatst (er moet nog ruimte over blijven voor de veiligheidspictogrammen van de volgende opdracht). Houd rekening met de volgende eisen: • er moeten in totaal vier pictogrammen (nood)uitgang worden geplaatst; • er moeten in totaal zeven pictogrammen vluchtroute worden geplaatst; • de pictogrammen vluchtroutes moeten op de muren de richting van de kortste route aangeven/wijzen; • het pictogram verzamelplaats moet achter het gebouw komen. Sla het bestand op.
2p
4
Plaats de ontbrekende veiligheidspictogrammen. Uitvoering van de opdracht Werk verder in het bestand: kb_ontruimingsplan[jouw eigen naam].exe. Klik de veiligheidspictogrammen bij Items aan en plaats de ontbrekende veiligheidspictogrammen op de juiste rondjes in de plattegrond. Houd rekening met de volgende eisen: • het pictogram slanghaspel moet in de bakkerij komen; • de pictogrammen noodtelefoon en blusapparaat moeten naast de inpandige vluchtdeur komen; • de pictogrammen eerste-hulp-koffer en centraal telefoontoestel moeten in het kantoor komen; • gebruik alle pictogrammen minimaal één keer; • zorg er voor dat op alle rondjes een pictogram komt te staan. Als je klaar bent met de opdracht Maak een afdruk op papier. Gebruik de printknop en klik vervolgens op OK als gevraagd wordt of je het ontwerp wilt exporteren. Het ontruimingplan opent nu in Paint. Print je bestand vanuit Paint. Lever de afdruk in bij de examinator.
PK-0731-b-12-1-o
4
lees verder ►►►
Onderdeel C
produceren
tijdsduur ongeveer 220 minuten Een technische tekening afmaken Op de afdeling wonen van de Hema wordt het assortiment uitgebreid met een klokhuisje. Dat is een huisje met daarop een klok en een fotolijstje. De ontwerpafdeling heeft een 3D-tekening gemaakt. Jij krijgt de opdracht een prototype te maken. Voor je aan het maken van het klokhuisje begint, maak je eerst een tekening van de voorgevel van het klokhuisje.
Voor deze opdracht heb je bijlage 1 en het bestand kb_klokfotolijst.dwg/dxf nodig. 12p
5
Maak de tekening van de voorgevel van het klokhuisje (onderdeel 1) af met behulp van een technisch tekenprogramma (CAD). Voordat je aan de opdracht begint Open het bestand: kb_klokfotolijst.dwg/dxf. In dit bestand staat al een deel van de tekening. Vul je naam en kandidaatnummer in. Sla het bestand op onder de bestandsnaam: kb_klokfotolijst[jouw eigen naam].dwg/dxf. Uitvoering van de opdracht Gebruik bijlage 1 als voorbeeld bij het maken van jouw tekening. Gebruik het deel dat al getekend is als begin van je tekening: • het gat voor de as van de klok. Houd rekening met de volgende eisen: • de linkerkant en de rechterkant van de voorgevel hebben dezelfde vorm; • de gaten voor de wijzerplaat liggen op een cirkel met een diameter van 80 mm; • de gaten op de wijzerplaat voor 3, 6, 9 en 12 uur hebben een diameter van 8 mm; • de overige gaten op de wijzerplaat hebben een diameter van 6 mm; • in de voorgevel zit een rechthoekig gat van 106 x 160 mm voor het fotolijstje; • de onderzijde van dit rechthoekige gat komt op 22 mm van de onderkant van de voorgevel.
PK-0731-b-12-1-o
5
lees verder ►►►
Zet de volgende maten op de juiste plaats in de tekening: • de stralen van de drie cirkelbogen aan de bovenkant van de voorgevel; • de afmetingen voor de gaten en de plaats van de gaten van de wijzerplaat; • de afmetingen en de plaats van het gat voor het fotolijstje; • de hoogte en de breedte van de voorgevel.
Als je klaar bent met de opdracht Sla het bestand op. Maak een afdruk op papier. Lever de afdruk in bij de examinator.
PK-0731-b-12-1-o
6
lees verder ►►►
Bewerkingen en benodigde machines en gereedschappen noteren Het klokhuisje bestaat uit meerdere onderdelen. Deze onderdelen moet je bewerken en aftekenen voordat je het klokhuisje kunt maken. Je krijgt de opdracht om de bewerkingen voor de stuknummers 1, 5, 6 en 7 te noteren. Ook moet je de benodigde machines en gereedschappen voor deze stuknummers opschrijven.
Voor deze opdracht heb je de bijlagen 2 en 3 en uitwerkbijlage 2 nodig. 7p
6
Schrijf van de stuknummers 1, 5, 6 en 7 alle bewerkingen en benodigde machines en gereedschappen op. Uitvoering van de opdracht Bekijk de stuklijst op de werktekening (bijlage 3). In de stuklijst staan de onderdelen van het klokhuisje. De nummers van de onderdelen in de stuklijst vind je terug in de werktekening. Vul op uitwerkbijlage 2 in de rechterkolom in welke machines en gereedschappen je nodig hebt voor de bewerkingen van de stuknummers 1, 5, 6 en 7. Bij stuknummer 1 zijn alle bewerkingen gegeven en is van één bewerking de benodigde machines en gereedschappen al ingevuld. Vul voor de stuknummers 1, 5, 6 en 7 in de linkerkolom in welke bewerkingen nodig zijn. Geef in de rechterkolom aan welke machines en gereedschappen je nodig hebt voor de bewerkingen. Kies uit de machines en gereedschappen die staan op bijlage 2. Schrijf per bewerking ALLE machines en gereedschappen op die nodig zijn. Schrijf waar dat nodig is ook de maat van het gereedschap erbij. Aanwijzingen: • Als je voor een volgende bewerking eenzelfde machine of hetzelfde gereedschap nodig hebt als bij een vorige bewerking, schrijf je die ook weer op. • Schrijf ook de machines en gereedschappen op die al in de werkplaats aanwezig zijn (zie bijlage 2). • Als je kunt kiezen uit meerdere maten of soorten, kies en noteer dan de juiste maat of soort. • Stuknummer 5 wordt in de metaalwerkplaats bewerkt. .
PK-0731-b-12-1-o
7
lees verder ►►►
Een klokhuisje maken De voorbereidingen voor het maken van het klokhuisje zijn klaar. Je kunt het klokhuisje nu gaan maken.
Voor deze opdracht heb je de bijlagen 1 en 3 nodig. 25p
7
Maak het klokhuisje volgens de werktekeningen. Van je examinator krijg je de materialen die je nodig hebt. Uitvoering van de opdracht Teken de maten af op de materialen. Teken de hulplijnen voor de latten op de binnenkant van de stuknummers 1 en 2. Maak de onderdelen. Zaag het gat voor het fotolijstje netjes uit. Het uitgezaagde deel komt achter de foto. Lijm latten van 10 x 10 mm op de binnenkant van de stuknummers 1 en 2. Zet de latten met een paar draadnagels vast (de lat aan de onderzijde van stuknummer 1 komt een paar mm voorbij het gat voor de fotolijst). Maak van een stukje hout en een schroef een sluiting waarmee je het plankje achter de foto kunt vastzetten en de foto kunt wisselen. Monteer de sluiting voor het plankje achter de foto. Bevestig de lijst en het ruitje van plexiglas: • verlijm de lijst; • zet de lijst met een paar kleine draadnagels vast. Monteer het uurwerk. Lijm de voorkant, de achterkant en de zijkanten van het klokhuisje aan elkaar. Leg de bodem los onderin, zodat alles haaks wordt. LET OP: de bodem is een hulpmiddel. Als je klaar bent, heb je de bodem niet meer nodig. Schroef het dak op het klokhuisje. De examinator kijkt onder andere naar de maatvoering van je werkstuk (op 1 mm nauwkeurig en haaks, de gaten moeten precies op maat). Als je klaar bent met de opdracht Lever het werkstuk en de bijlagen in bij de examinator.
PK-0731-b-12-1-o
8
lees verder ►►►
Terugkijken Je hebt bij opdracht 7 een klokhuisje gemaakt. In deze opdracht ga je de kwaliteit van je eigen werk beoordelen.
Voor deze opdracht heb je uitwerkbijlage 3 nodig. 3p
8
Beoordeel de kwaliteit van je eigen klokhuisje op de uitwerkbijlage. Voordat je aan de opdracht begint Het gaat erom dat je je werkstuk op de juiste manier beoordeelt, ook als een bepaald onderdeel minder goed is gelukt. Je kunt namelijk punten verdienen door de zwakke punten van je werkstuk toe te geven. Uitvoering van de opdracht Bekijk de beoordelingspunten en bijbehorende vragen op uitwerkbijlage 3. Beantwoord per nummer de vragen. Doe dit door in de kolom eigen oordeel per vraag het antwoord ja of nee aan te kruisen. Als je klaar bent met de opdracht Lever uitwerkbijlage 3 in bij je examinator.
PK-0731-b-12-1-o
9
lees verder ►►►
Onderdeel D
commercie
tijdsduur ongeveer 50 minuten De verkoopprijs berekenen De Hema gaat het klokhuisje in de winkel verkopen. Hiervoor moet de Hema weten wat de verkoopprijs van dit artikel is. Je krijgt de opdracht om de verkoopprijs van het klokhuisje te berekenen. Voor deze opdracht heb je het bestand kb_prijsberekening.xls nodig. 6p
9
Bereken de verkoopprijs van het klokhuisje. Voordat je aan de opdracht begint Open het bestand: kb_prijsberekening.xls. Sla het bestand op onder de bestandsnaam: kb_prijsberekening[jouw eigen naam].xls. Uitvoering van de opdracht Neem uit de onderstaande tabel de hoeveelheden en materiaalkosten over en vul dit in het bestand in. Bereken de totalen en de totaalprijs van de materialen. Doe hetzelfde voor de loonkosten. Neem de vaste kosten over uit de onderstaande tabel. Bereken de kostprijs. Bereken de winst (= 30% van de kostprijs). Bereken hoeveel btw de Hema moet afdragen (= 19%). Bereken de verkoopprijs. Voer bij alle berekeningen de juiste formules in. Gebruik hiervoor bijvoorbeeld de knop Functie invoegen en zoek op vermenigvuldigen of kies voor som (de knop Autosom doet het niet). O verzicht benodigdheden voor één klokhuisje gebruikte materialen
hoeveelheid
kosten
populierentriplex staalplaat (0,75 mm dik) plexiglas (3 mm dik) vuren latjes (10 x 10 mm) vuren latjes (13 x 10 mm) uurwerk loonkosten vaste kosten
0,25 m2 0,03 m2 0,0204 m2 1,25 m 0,70 m 1 15 min
€ € € € € € € €
15,00 per m2 20,00 per m2 33,00 per m2 0,50 per strekkende meter 0,50 per strekkende meter 1,95 30,00 per uur 0,55
Als je klaar bent met de opdracht Maak een afdruk op papier. Lever de afdruk in bij de examinator.
PK-0731-b-12-1-o
10
lees verder ►►►
De voorraad berekenen De Hema gaat het klokhuisje in alle filialen verkopen en stelt hiervoor een voorraad- en verkoopplan op. Om te bepalen hoeveel klokhuisjes er op voorraad moeten zijn, kijk je eerst naar het verkochte aantal klokken en wekkers in 2011. Daarna voorspel je hoeveel klokken en wekkers er in de toekomst bij de Hema worden verkocht.
Voor deze opdracht heb je het bestand kb_voorraad.xls nodig. 2p
10
Bereken de gewenste voorraad klokhuisjes. Voordat je aan de opdracht begint Open het bestand: kb_voorraad.xls. Sla het bestand op onder de bestandsnaam: kb_voorraad[jouw eigen naam].xls. Uitvoering van de opdracht Bekijk tabel 1. Bereken voor elke klok en wekker hoeveel er in 2011 van zijn verkocht en noteer dit in de kolom aantal verkocht in 2011 van tabel 1. Bekijk tabel 2 en 3. De Hema vindt dat 50% van de verwachte verkopen op voorraad moet zijn. Bereken voor elke klok en wekker wat de gewenste voorraad voor 2012 is en noteer dit in de kolom gewenste voorraad 2012 van tabel 3. Als je klaar bent met de opdracht Sla het bestand op. Maak een afdruk op papier. Lever de afdruk in bij de examinator.
PK-0731-b-12-1-o
11
lees verder ►►►
Een PowerPointpresentatie maken Op de vestiging van de Hema waar jij stage loopt, wordt het klokhuisje verkocht op de afdeling wonen. Het afdelingshoofd wil het personeel informeren over het voorraad- en verkoopplan van het klokhuisje en andere klokken en wekkers. In de presentatie is ook een aantal grafieken nodig. Het afdelingshoofd vraagt jou om deze PowerPointpresentatie te maken.
Voor deze opdracht heb je jouw eigen bestand van opdracht 10, kb_voorraad[jouw eigen naam].xls, nodig. 2p
11
Maak drie grafieken (-diagrammen) in Excel. Uitvoering van de opdracht Werk verder in het bestand: kb_voorraad[jouw eigen naam].xls. Maak een lijngrafiek (-diagram) van de kolom aantal verkocht in 2011 van tabel 1 en zorg ervoor dat ook de namen van de klokken en wekkers zichtbaar zijn. Maak een cirkelgrafiek (-diagram) van de kolom verwachte verkoop 2012 van tabel 2 en zorg ervoor dat ook de namen van de klokken en wekkers zichtbaar zijn. Maak een staafgrafiek (-diagram) van de kolom gewenste voorraad 2012 van tabel 3 en zorg ervoor dat ook de namen van de klokken en wekkers zichtbaar zijn. Als je klaar bent met de opdracht Sla het bestand nogmaals op. Laat de grafieken beoordelen door de examinator voordat je verdergaat met opdracht 12.
Voor deze opdracht heb je het bestand kb_voorraad[jouw eigen naam].xls en de map kb_foto’s_klokken nodig. 8p
12
Maak de PowerPointpresentatie. Voordat je aan de opdracht begint Maak een nieuw (leeg) bestand in PowerPoint aan. Sla het bestand op onder de bestandsnaam: presentatie[jouw eigen naam].ppt. Uitvoering van de opdracht Gebruik in je presentatie vooral de Hema-kleuren: wit en rood. Laat de dia’s automatisch na vijf seconden verschijnen. Pas in je presentatie één animatie toe. Maak zeven dia’s met een vast dia-ontwerp: op alle dia’s is het Hemalogo te zien. Je vindt het logo in de map kb_foto’s_klokken.
PK-0731-b-12-1-o
12
lees verder ►►►
Maak de volgende dia’s: • dia 1: een titel, jouw naam en jouw kandidaatnummer. • dia 2: twee foto’s uit de map foto’s_klokken die passen bij de presentatie. • dia 3: tabel 1 uit bestand kb_voorraad[jouw eigen naam].xls met een passende titel. • dia 4: de lijngrafiek (-diagram) over het aantal verkochte klokken en wekkers in 2011 (uit opdracht 11). Zorg dat de titel van de tabel in het bestand boven de grafiek komt te staan. • dia 5: de cirkelgrafiek (-diagram) over de verwachte verkoop van klokken en wekkers voor 2012 (uit opdracht 11). Zorg dat de titel van de tabel in het bestand boven de grafiek komt te staan. • dia 6: de staafgrafiek (-diagram) over de gewenste voorraad klokken en wekkers voor 2012 (uit opdracht 11). Zorg dat de titel van de tabel in het bestand boven de grafiek komt te staan. • dia 7: een afsluitende dia waarin je aangeeft dat er vragen gesteld mogen worden en iedereen bedankt voor hun aandacht.
Als je klaar bent met de opdracht Maak een afdruk op papier van de hand-out (4 dia’s op een pagina) van de PowerPointpresentatie. Lever de afdruk in bij je examinator. Sla het bestand nogmaals op. Sluit het programma niet af. Laat de examinator je presentatie eerst beoordelen op de computer.
PK-0731-b-12-1-o
13
lees verder ►►►
Onderdeel E
ontwerpen verpakking
tijdsduur ongeveer 50 minuten 18p
13
Maak de minitoets bij opdracht 13.
Verpakking ontwerpen Voor het klokhuisje moet een verpakking gemaakt worden. De afdeling styling van de Hema vraagt jou voor deze verpakking een ontwerp te maken.
Voor deze opdracht heb je het bestand kb_verpakking.doc nodig en de map kb_afbeeldingen_verpakking. 10p
14
Maak het ontwerp voor de verpakking van het klokhuisje af. Voordat je aan de opdracht begint Open het bestand: kb_verpakking.doc Sla het bestand op onder de bestandsnaam: kb_verpakking[jouw eigen naam].doc. Uitvoering van de opdracht Maak alle onderstaande teksten in WordArt, lettertype Calibri en zorg voor duidelijk leesbare teksten. Zet op de voorkant van de verpakking: • de naam van het product; • de ondertitel: klok met fotolijst; • de prijs (€ 25,00); • het logo van de Hema (te vinden in de map kb_afbeeldingen_verpakking). Zet op beide zijkanten van de verpakking ook de naam van het product. Zet op de onderzijde van de verpakking de EAN-streepjescode (te vinden in de map kb_afbeeldingen_verpakking). Zet op een plaats naar keuze een afbeelding die iets zegt over afvalverwerking van de bijgevoegde batterijen (zie map kb_afbeeldingen_verpakking). Geef de verpakking een kleur die een duidelijk contrast heeft met de kleur van de teksten. Gebruik voor de kleur van de verpakking maximaal één kleur. Gebruik de volgende aanwijzingen bij het maken van het ontwerp: • Afbeeldingen en teksten kun je vergroten en/of verkleinen. • Om afbeeldingen en teksten te verplaatsen of naar voren te halen, klik je op je rechtermuisknop en selecteer je achtereenvolgens object opmaken en indeling. • Kleur de verpakking in door met je linkermuisknop op een buitenste lijn van de verpakking te gaan staan (zodat de hele verpakking wordt geselecteerd). Klik vervolgens op je rechtermuisknop en kies voor object opmaken.
PK-0731-b-12-1-o
14
lees verder ►►►
Als je klaar bent met de opdracht. Maak een afdruk op papier. Lever de afdruk in bij de examinator. Sluit het programma niet af. Laat de examinator je ontwerp eerst beoordelen op de computer.
PK-0731-b-12-1-o
15
lees verdereinde ►►►
erratumblad
2012
intersectoraal technologie en commercie CSPE KB
centraal examen vmbo opgaven
Aan de secretarissen van het eindexamen van de scholen voor vmbo, Bij het centraal examen intersectoraal technologie en commercie cspe KB moet de volgende mededeling aan het begin van het examen bekend zijn. Bij opdracht 2 op pagina 3 staat onder het kopje ‘Voordat je aan de opdracht begint’
Sla het bestand op onder de bestandsnaam: kb_ontruimingsplan[jouw eigen naam].exe
.exe moet doorgestreept worden:
Sla het bestand op onder de bestandsnaam: kb_ontruimingsplan[jouw eigen naam] .exe
Bij opdrachten 3 en 4 op pagina 4 staat onder het kopje ‘Uitvoering van de opdracht’
Werk verder in het bestand: bb_ontruimingsplan[jouw eigen naam].exe
.exe moet doorgestreept worden: Werk verder in het bestand: kb_ontruimingsplan[jouw eigen naam] .exe
Het is van belang dat kandidaten het bestand opslaan zonder de extensie .exe te gebruiken, omdat de uitvoering van opdracht 2, 3 en 4 anders niet wordt opgeslagen.
Ik verzoek u dit erratumblad aan de examinator(en) intersectoraal technologie en commercie vmbo te overhandigen.
Het College voor Examens, Namens deze, de voorzitter,
drs H.W. Laan
PK-0731-b-12-1-o-E
