Innoveer om duurzaam te ondernemen

Innoveer om duurzaam te ondernemen

Voorwoord van Corina Cretu,

Europese Commissaris bevoegd voor Regionaal beleid en INTERREG-programma’s

S

inds de Commissie in 1989 de eerste samenwerkingsinitiatieven ondersteunde, via de eerste proefprojecten waarbij lokale en regionale overheden in Europa betrokken waren, is er een lange weg afgelegd. Het succes van die ervaring was een van de redenen om met INTERREG (1990-1994) van start te gaan. Parallel met die innovatieve proefprojecten (die zich hoofdzakelijk op samenwerking en stedelijke problemen toelegden) voerde de Commissie een diepgaande analyse over de manier waarop de verschillende Europese beleidslijnen invloed binnen het grondgebied hebben, en wat de trends in heel Europa waren. Die studies bleven niet tot individuele Lidstaten beperkt, maar hadden een grensoverschrijdend karakter. INTERREG verschilt op één belangrijk aspect van de meeste beleidsprogramma’s die de cohesie willen bevorderen: het impliceert een samenwerking tussen overheden van twee of meer Lidstaten. Als dusdanig heeft het programma de deur geopend voor samenwerking tussen Lidstaten en derde landen, alsook tussen verschillende talen, culturen, beleids- en ontwikkelingsniveaus. Tevens is het een voorbeeld geworden van participatie tussen de verschillende geledingen van onze samenleving, van de overheid tot de privésector, van ngo’s tot onderzoeksinstellingen en universiteiten, die allemaal samen naar gemeenschappelijke oplossingen voor gemeenschappelijke problemen of uitdagingen zoeken. INTERREG I dat, binnen het raamwerk van de ontwikkeling van de interne markt, grensgebieden op een grondgebied zonder interne grenzen wilde voorbereiden, werd aangevuld door het initiatief REGEN dat ernaar streefde om de ‘missing links’ in het trans-Europese netwerk voor transport en energie in achtergebleven regio’s weg te werken. INTERREG II (1994-1999) werd uitgebreid tot de grensoverschrijdende voltooiing van het energienetwerk en de samenwerking op het vlak van regionale planning en waterbeheer. INTERREG III (2000-2006) legde de drie domeinen vast zoals we die vandaag kennen: grensoverschrijdend,

transnationaal en interregionaal. De beoordeling en evaluatie van die gecumuleerde ervaring resulteerden in belangrijke aanpassingen bij INTERREG IV (2007-2013). Zo verhuisde het initiatief INTERREG naar de Europese Territoriale Samenwerking en werden grote, doorlopende transnationale gebieden beter omschreven. ResilieNtWEB is een van de projecten van het programma voor Noordwest-Europa (NWE), veruit het grootste transnationale programma dat in het volledige grondgebied van België, Luxemburg, Ierland en het Verenigd Koninkrijk en in delen van Nederland, Frankrijk en Duitsland ingevoerd is en waaraan ook Zwitserland meewerkt. Het helpt kmo’s hun veerkracht te vergroten door hun vermogen om op marktveranderingen te anticiperen en er zich aan aan te passen, te verbeteren. ResilieNtWEB kreeg een cofinanciering om bij te dragen tot de doelstellingen van het NWE-programma. Dat wil meer bepaald de territoriale samenwerking benutten en verbeteren om het institutionele en territoriale raamwerk voor innovatie en voor kennisoverdracht in Noordwest-Europa te versterken. In de periode 2007-2013 heeft het NWE-programma bijna 44,5 miljoen euro geïnvesteerd in 24 projecten om kmo’s te ondersteunen. Met de bedoeling om het ondernemerschap te promoten en om de omzetting van innovatie en kennis in producten, processen en diensten te vergemakkelijken. INTERREG V (2014-2020) opent nieuwe perspectieven op het vlak van samenwerking. De regelgeving die in 2013 goedgekeurd werd, meer bepaald de regelgeving betreffende de Europese Territoriale Samenwerking, maakt het mogelijk om de synergie tussen de verschillende fondsen en de verschillende programma’s te versterken. Daarmee wordt gemikt op een grotere zichtbaarheid van de impact, de resultaten en de toegevoegde waarde van de samenwerking, meer bepaald door thema’s te bundelen en door de doelstellingen duidelijk te definiëren. Vijftien transnationale programma’s met een totaal budget van 2,1 miljard euro, met een nationale cofinanciering van 15%, leggen zich hoofdzakelijk toe op innovatie, milieu en een koolstofarme economie. Vier van die programma’s ondersteunen de EU-strategieën in kwestie voor macroregio’s.

VOORWOORD | ResilieNtWEB | 3

Voorwoord van Céline Fremault, Brussels Minister van Leefmilieu en Energie

D

e rijkdommen van onze planeet zijn niet onbeperkt. Om te overleven, is onze economie verplicht om diepgaande veranderingen door te voeren. En we merken dat zowel bedrijven als individuen vandaag al hun gedrag aanpassen om zich op een meer ‘duurzame’ manier te ontwikkelen. Maar nog heel wat meer bedrijven en mensen zouden ook die stap kunnen zetten. Met dat doel voor ogen slaan BECI en Leefmilieu Brussel de handen in elkaar om u de resultaten van het proefproject ‘ResilieNtWEB’ voor te stellen. Dat project biedt concrete antwoorden op bepaalde vragen die de bedrijven zich met recht en reden stellen. Hoe kunnen we economische resultaten en milieuzorg verzoenen? Hoe kunnen we ons inspireren op voorbeelden in de natuur en die vervolgens in de bedrijfswereld toepassen? Allemaal vragen die bepalend zijn voor onze veerkracht, of meer bepaald voor het vermogen van bedrijven (of meer algemeen, van levende systemen) om zich aan veranderingen aan te passen. Dit proefproject dat binnen het Europese programma INTERREG IVB gefinancierd werd, heeft een nieuwe weg geopend dankzij een partnership tussen openbare en particuliere spelers met een rijke en uiteenlopende ervaring. Bij de spelers Leefmilieu Brussel, BECI (Kamer van Koophandel en Verbond van Brusselse Ondernemingen), het Luxembourg Institute of Science and Technology LIST (ex-Tudor), de Kamer van Koophandel van Nord-Pas-de-Calais en twee Engelse bedrijfsnetwerken (WSX van South Hampton en het London Business Partnership). De drie bedrijfssectoren waarop het project zich hoofdzakelijk richtte, waren de bouw, het toerisme (hoofdzakelijk het hotelwezen) en de voeding. En nu al kan het project concrete resultaten voorleggen! 66 bedrijven in de vijf regio’s zijn al bij het project betrokken en hebben, dankzij dit interregionale, Europese partnership, hun werkwijze aangepast. Met de hulp van de experts van ResilieNtWEB hebben die bedrijven maatregelen ontwikkeld die niet alleen hun milieu-efficiëntie verhogen, maar die ook al heel snel concrete resultaten opgeleverd hebben. Zo zijn er enkele uitstekende milieu-innovaties tot stand gekomen die in heel wat gevallen te reprodu-

4 | ResilieNtWEB | VOORWOORD

ceren zijn. Bijvoorbeeld de serre die in de evenementenruimte van ‘Choux de Bruxelles’ geïntegreerd is, of ‘Chef chez soi’ dat organisch afval valoriseert om er hernieuwbare energie uit te winnen. We kunnen ook ‘Viangro’ vermelden dat met verenigingen voor voedselhulp samenwerkt om zijn onverkochte voorraden te beheren en om voedselverspilling te vermijden. De resultaten die op die manier behaald werden, kunnen morgen als voorbeeld dienen voor duizenden bedrijven die daardoor hun ‘veerkracht’ zien toenemen. Dat zijn bijzonder mooie resultaten voor dit project dat met de hulp van de Europese Unie gefinancierd werd en dat op de onvoorwaardelijke steun van het Brussels Hoofdstedelijk Gewest kan rekenen. Ik wil dan ook graag Leefmilieu Brussel, BECI en alle Europese partners van dit belangrijke project bedanken.

VOORWOORD | ResilieNtWEB | 5

Inhoudsopgave INLEIDING

Innoveren om duurzaam te ondernemen: doelen en doelstellingen van het ResilieNtWEB-programma Hoe ResilieNtWEB werkt Een blik achter de schermen: partners en aanpak Methodologie en hulpmiddelen van ResilieNtWEB

8 9 9 13

CASESTUDIES

BOUWSECTOR | Choux de Bruxelles, BELGIË 22 | Plant Design, BELGIË 24 | Neobuild, LUXEMBURG 26 | Preedy Glass Limited, VERENIGD KONINKRIJK 29 VOEDINGSSECTOR | Oikopolis, LUXEMBURG 31 | Dumortier, FRANKRIJK 33 | Viangro, BELGIË 35 | Permafungi, BELGIË 37 | Crop Advisors Independant Alliance, VERENIGD KONINKRIJK 39 | Millenium Food, VERENIGD KONINKRIJK 41 HOTELSECTOR | Sheraton, BELGIË 43 | Thon Stanhope Hotel, BELGIË 45 | Hotel de la Sûre, LUXEMBURG 47 BIJKOMENDE SECTORALE | Aarevalo Ltd (Kakkoii), VERENIGD KONINKRIJK 49 ONDERSTEUNING | Texilis, FRANKRIJK 51

CONCLUSIES EN VOORUITZICHTEN Resilience denken De coaches coachen Oproep en toekomstige ontwikkeling

BIJLAGEN

Lijst van partners en coaches Lijst van deelnemende bedrijven in het project en gepresenteerd in deze publicatie Complete lijst van deelnemende bedrijven in het project Chronologie van het project Web referenties

54 55 56

60 60 61 62 62

Inleiding

Innoveren om duurzaam te ondernemen: doelen en doelstellingen van het ResilieNtWEB-programma |H et ResilieNtWEB-programma kwam tot stand in

het kader van een samenwerking tussen 6 Europese partners (en 1 subpartner) en werd opgezet om KMO’s te helpen bij de ontwikkeling van innovatieve oplossingen die tot positieve resultaten leiden, zowel voor hun bedrijf als voor het milieu. Hiervoor maakt het programma gebruik van een vernieuwende aanpak om ondernemingen ertoe aan te moedigen, het belang en de waarde van duurzaamheid niet als een dure beperking maar als een succesvolle bedrijfsstrategie te beschouwen. Om deelnemende KMO’s het belang van de ontwikkeling van producten en diensten te laten inzien, die zo weinig mogelijke natuurlijke hulpbronnen vereisen, en hen hun rol te helpen begrijpen binnen een circulaire economie, door op lokaal niveau te ondernemen en samenwerkingen aan te gaan en duurzame toeleveringsketens te smeden met hun leveranciers en klanten. Gelet op de afnemende beschikbaarheid van hulpbronnen, de stijgende energieprijzen op lange termijn en de huidige economische en ecologische uitdagingen waarmee we ons geconfronteerd zien, wil het project zowel de resilience als de duurzaamheid van bedrijven en organisaties verbeteren. Door het stimuleren van de samenwerking tussen ondernemingen en hun waardeketens, zowel binnen de eigen sector als tussen verschillende sectoren, met het oog op een versterking van bedrijfsnetwerken en een verbetering van de resilience ten aanzien van de economische situatie doorheen alle bij het project betrokken Europese regio’s en transnationale niveaus, streeft het programma de creatie van nieuwe banen en de vrijwaring van bestaande jobs na. Het ResilieNtWEB-project zet bedrijven in de kijker, die met succes het potentieel van duurzaamheid en ondernemerschap aantonen en die anderen kunnen inspireren om dezelfde denkwijze en duurzame waardecreatie te hanteren.

8 | ResilieNtWEB | INLEIDING

Hoe het ResilieNtWEB-programma werkt Door verder te kijken dan eco-efficiëntiemaatregelen (de snelle voordelen die men kan behalen door een beperkt aantal negatieve gevolgen voor het milieu te verkleinen) plaatst het ResilieNtWEB-programma de onderneming en haar businessmodel centraal. Enkele belangrijke stappen die voornamelijk gericht waren op bedrijven in de bouw, de voedings- en de toeristische sector: et identificeren van de opportuniteiten voor innovatie die zowel een gunstige impact hebben op de H kernactiviteiten van het bedrijf en het milieu als op de leveranciers en klanten van de onderneming; et gebruik van een 6 stappen tellende methode om het bedrijf door de verschillende fasen van het H innovatieproces heen te loodsen; een diagnostische ‘Quickscan’ om de resilience van het bedrijf te evalueren en ondernemingen aan het denken te zetten, inleiding op een creatieve, dynamische bedrijfsplanningstool, het Business Model Canvas en een tot 6 maanden lang durende ondersteuning; et gebruik van biomimicry, waarbij begrippen zoals ‘afval’ of ‘vervuiling’ niet bestaan en succesvolle H innovatieprincipes benut werden als inspiratiebron voor de ontwikkeling van programmahulpmiddelen met het oog op een beter en duurzamer ontwerp van bedrijfsmodellen en -processen, producten en diensten; oor alle 66 ondernemingen en projectpartners die bij het proefproject betrokken waren, de kans te D geven om meer te leren over door duurzaamheid gedreven innovatie, overstijgt de voor het programma ontwikkelde aanpak de duur van het project; door projectpartners, netwerken en in het bijzonder de betrokken bedrijven de mogelijkheid te bieden om de in het kader van het project geleerde lessen, methodologieën en hulpmiddelen te integreren.

Een blik achter de schermen: partners en methodologie Het ResilieNtWEB-programma werd gecofinancieerd door het Europese Interreg IVB programma (Noord-West Europa) dat een betere integratie promoot van grote regio’s in verschillende landen die zich met soortgelijke problemen geconfronteerd zien. Bij het ResilieNtWEB-consortium werden zowel nationale, regionale als lokale organisaties betrokken en het consortium zelf bestond uit 6 partners onder de leiding van Leefmilieu Brussel.

INLEIDING | ResilieNtWEB | 9

De leidende partner, Leefmilieu Brussel, is de overheidsdienst voor milieu en energie van het Brussels Hoofdstedelijk Gewest en staat in voor onderzoek, planning en advies over milieuthema’s. Daarnaast helpt het instituut de Brusselse overheid en ondernemingen ook bij de uitwerking van milieuplannen.

Subpartner Greenloop is een innovatie adviesbureau dat bedrijven ondersteunt om innovatieve en duurzame bedrijfsoplossingen te ontwerpen. Greenloop is gespecialiseerd in biomimcry en business resilience.

BECI – Kamer van Koophandel van Brussel is een non-profitorganisatie die bedrijfsondersteuning biedt en die optreedt als woordvoerder van de ondernemingen en de industrie in Brussel. Met een gevestigd bedrijvennetwerk van 35.000 leden biedt BECI een ruime waaier aan diensten aan, die bedoeld zijn om Brusselse ondernemingen in elke fase van hun ontwikkeling bij te staan.

CCI de région Nord de France is de Franse Kamer van Koophandel die bedrijfsbelangen behartigt en promoot. CCI participeert ook in de plaatselijke ontwikkeling van ondernemingen en helpt voor een gunstig lokaal bedrijfsklimaat zorgen. Het CCI biedt zijn leden een uitgebreide waaier aan diensten aan en valt zelf onder het toezicht van de regionale Kamer van Koophandel van Nord-Pasde-Calais. Deze laatste staat aan het hoofd van een netwerk van plaatselijke kamers, zorgt voor de benodigde coördinatie en verstrekt diensten en op maat gesneden hulpmiddelen aan lokale bedrijven.


66

Bedrijven

10

Bedrijven

10

Bedrijven

26

Bedrijven

10

Bedrijven

10

Bedrijven


De Luxembourg Institute of Science and Technology, LIST, helpt ondernemingen om hun prestaties op duurzaamheidsvlak te evalueren en toont hen de weg naar een duurzame bedrijfsontwikkeling. Door voor een interdisciplinaire aanpak te opteren om praktische oplossingen voor ondernemingen te identificeren, helpt dit openbaar centrum bedrijven duurzaam te worden door middel van eco-innovaties, milieuevaluatie, eco-ontwerp, milieubegeleiding en de verstrekking van allerhande informatie.

WSX Enterprise biedt KMO’s in de zuidoostelijke en zuidwestelijke regio van Engeland ontwerp-, innovatie-, mentoring-, leiderschaps-, bedrijfsondersteunings- en beheerontwikkelingsdiensten aan. Via het Designprogramma en het gebruik van de beginselen van duurzaam ontwerpen en innoveren help de organisatie bedrijven om zich een beeld te vormen van hun eigen potentieel en vervolgens dit beeld werkelijkheid te laten worden.

London Business Partnership Limited (LBP) is een bureau dat bedrijfsondersteuning op maat biedt en de economische en ecologische duurzaamheid van KMO’s doorheen heel Londen wil bevorderen. Daartoe levert LBP een waaier aan diensten, waaronder het verstrekken van steun bij het opstarten van een onderneming, de verdere uitbouw van een KMO en de verbetering van de impact die een bedrijf heeft op het milieu. Verder kan het bureau ook bogen op heel wat ervaring met bedrijfsprogramma’s gericht op de ontwikkeling van samenwerkingsnetwerken tussen ondernemingen en innovatie.

Alle partners van het project maken op hun beurt deel uit van een groter lokaal netwerk van belangrijke belanghebbende partijen, waaronder bedrijven, overheidsinstanties en lokale, regionale en nationale bedrijfsondersteunende organisaties.

Bij de eerste fase van het project werd er intensief samengewerkt, onder meer door het samenbrengen van gezamenlijk geformuleerde ideeën en het in nauwe samenspraak ontwikkelen van de methodologie en de hulpmiddelen. De tweede en grootste fase van het project bestond uit het coachen van bijna 70 bedrijven en het testen en verder verfijnen van de methodologie en de hulpmiddelen. De derde en laatste fase richtte zijn pijlen ten slotte op het delen van de innovatieve praktijken, de casestudies en de lessen die alle betrokken partners uit het project hadden geleerd.


Methodologie en hulpmiddelen van ResilieNtWEB ResilieNtWEB-methodologie Het ResilieNtWEB-programma reikt bedrijven een methodologie aan om opportuniteiten te herkennen en optimaal te benutten en tegelijkertijd de impact van hun beslissingen op de samenleving te begrijpen. De verschillende stappen van de methodologie helpen de onderneming duurzame innovaties te begrijpen, te ontwikkelen, te prioriteren, te plannen en te evalueren met het oog op de uitbouw van een businessmodel dat de resilience van het bedrijf zal vergroten. De ResilieNtWEB-methodologie is gebaseerd op gezamenlijke ontwikkeling en samenwerking tussen de participerende ondernemingen en project partners. STAP 1. Na het eerste contact wordt aan de hand van een online ‘quick scan’ (snelle scan) het profiel van het bedrijf opgemaakt op het vlak van duurzame praktijken en resilience. STAP 2 maakt gebruik van de resultaten van deze quick scan om niet alleen te focussen op relevante kwesties en deze nader te onderzoeken, maar ook om hetzelfde te doen voor opportuniteiten voor verbetering en/of nieuwe kansen voor de onderneming. Hierdoor kan het bedrijf heel vroeg in het programma al een aantal doelstellingen identificeren, die tegen het einde van het project bereikt zouden moeten zijn. Bij STAP 3 wordt er een actieplan voor innovatie uitgetekend om de bij de vorige stap vooropgestelde doelstellingen te verwezenlijken. In STAP 4 wordt het aldus opgemaakte actieplan geïmplementeerd en uitgevoerd; de ResilieNtWEB-partners en het betrokken consortium staan de participerende onderneming daarbij bij met de benodigde expertise. Bij STAP 5 worden de resultaten van het geleverde werk gemeten om na te gaan, hoe goed men slaagde in de opzet om de betrokken bedrijven te helpen, de aanvankelijk vooropgestelde duurzame doelstellingen en praktijken te bereiken. Aangezien de ResilieNtWEB-methodologie en -hulpmiddelen deels samen ontwikkeld worden met de deelnemende ondernemingen, roept STAP 6 ten slotte op om feedback te geven ter verbetering van de coachingaanpak, -methodologie en -hulpmiddelen.



ResilieNtWEB-tools ReTijdens het ResilieNtWEB-project zijn er specifieke hulpmiddelen ontwikkeld voor bedrijven en coaches: De ‘Resilience Quick Scan’ is gratis beschikbaar online. De scan stelt ondernemingen in staat om snel een diagnose op te stellen van haar huidige situatie voor wat betreft de duurzaamheid en resilience van het bedrijf.

E c on o m y

ty

L ea

cie

rn

So

m

Ad

ap

t

E n vi ron

ia een multiple-choice vragenlijst kan een onderneV ming met deze scan haar eigen prestaties visualiseren voor een selectie aan economische, sociale en ecologische aspecten en ook de eerste inzichten vergaren in haar vermogen om op veranderingen te anticiperen en zich met succes aan te passen en van het proces te leren.

en

t

A n tici p at e

Het Business Model Canvas (BMC) is een innovatieve tool die toelaat om snel het bedrijfsmodel en de werking van een onderneming te begrijpen. Door de sterkten en zwakten van de onderneming te visualiseren kan men de relevante oplossingen en innovaties genereren.

Key Partners

Key Activities

Key Ressources

Cost Structure

Value Propositions

Customer Relationships

Customer Segments

Channels

Revenue Streams


De Resilience Design Cards is een set van 30 kaarten die werken inspirerend maar laten ook toe om relevante innovaties beter te begrijpen. Elke kaart in de kaarten-set beschrijft een ‘resilience design principe’ en geeft via een database meerdere voorbeelden van bedrijven die dit principe met succes hebben toegepast. De ‘resilience design principes’ zijn gebaseerd op de ‘life principles’ van biomimicry, d.w.z. geïnspireerd door de innovatieve en duurzame strategieën die de natuur gedurende 3,8 miljard jaar aan onderzoek en ontwikkeling heeft uitgewerkt. Het spel Resilience Design Game is een praktische en educatieve manier om bedrijven kennis te laten maken met eco-innovaties geïnspireerd op de natuur. De spelers werken in teamverband samen om relevante innovaties te identificeren voor hun bedrijf. Het spel stimuleert innovatief denken binnen de groep en laat toe om antwoorden te vinden op reële bedrijfsuitdagingen rondom duurzaamheid. De spelers identificeren op gezamenlijke manier de eco-innovaties die het meest opportuun zijn voor het bedrijf en haar ecosysteem, op deze manier creëren ze een aanzienlijk voordeel.

23

create multiple revenue streams

sourcing & supply whole thinking 11 crowdsourcing & materials water modular design minimize use collaborative of system energy & optecological forenergy disassembly forlocal disassembly multi-functionality 1 24 1112opt 615 29 think 2 5re-cycle 12 30 consumption water

understand systems around your issues, asking forand each answerempower individuals minimize the quantity of why energy & organisations to share and reuse water used anywhere instep your

create more revenue streams using your resources, capacity and waste

re-cycle use your biodegradable tab own into orthe others' knowledge materials excess from & funding design for easy disassembly & think energy renewable &capacity water sources of the crowd circular

work with is&locally available useeasy simple andwhat modular building design for disassembly think meet multiple needs and fulfil circularblocks various functions with your product or service

modular ds 16

use simple and mod thin blocks


Do weDo design Do wewe design our consider our products using to be locally or easily services sourced using materials and Canproducts product help solve multiple problems? disassembled common into resources individual building for blocks? components our processes Do simplify the andofproducts? our Could we better fit we theat form our product or end of their processes life? Doservice we by use using ascommon, little different interchangeable kinds Could our partners for different functions? of materials Could as possible we usecomponents? resources+ in our products? thatfunctions are locally fulfil different forabundant? us? Could we use local waste material or resources? Could we Could takewe back Could stimulate used we use products local clients currencies or components to self-assemble for our products our different or Could our distribution channels serve for re-manufacture products in(reverse alternative logistics)? ways? services? Could we ourcreate a different purposes? Could our products serve clients disassemble large variety and re-assemble of themes with ourduring aproducts few common functions its lifetime? components? themselves? How could we make our products disassemble easily?

# 19 15

14 10 11

2 1 21 19 16 10

4 10 7

14 10 11

8

# 22 24

4

Do weDo re-use we we design our waste our energy products to water be easily in-house? Do Can look we foruse renewable the or collective alternatives intelligence for the of the crowd Dodisassembled we have an idea into of individual howDo much wewe could re-cycle? at thesources materials for weinnovation? use? wecomponents Can look foruse material crowd funding? Can we end of their we use aswe little thatlife? are Do organic? mobilize Do these investors usedifferent waterbehind askinds primary our cause and Could our of materials neighbouring as possible businesses in ouror products? partners resolvent? purpose? use it? Could we use water in a closed loop? Could we Could recover we take rainwater back used for products specific usage? or components Could our Could products wea re-pay be biodegradable? contributors or Could investors we in other for re-manufacture (reverse logistics)? Could use localways ecological than cash? materials? Can our Could customers weour calculate also share their clientsthe disassemble and re-assemble our products environmental knowledge impact asofwell the as materials invest? Could we use? we use themselves? alternative local currencies?

7

Do we know where most energy and water is used Do we have Do we anyfoster resources collaboration that could for be the ofcommon value forgood? in the life cycle ofwe ourcascade products? monitor others Do when shared? nutrients, CanDo wewe benefit waterfrom and energy? the use Can we energy and water usage in our activities? of others' think excess circular? resources? De we Our use partners diversity?maybe? Do we know how to innovate at the edges? Could we reduce our unit price to customers Could we stimulate our products for peer to peer through more energy and water efficiency? Could usage? Could Could wewe share enlarge our distribution the impact of channels? our positive we helpCould our customers reduce their and help? externalities? we offer our product Could our aswater partners a service? CouldHow we can we energy usage? Could we work with our partners to co-create create with the ourbest customers conditions andconducive partners? for life? help reduce theirs?

1 # 21 7 4 10

# 22 28

# 26 28

2 Could we «pay» our suppliers with our own services? Could we use our excess time, space or capacity? Who can help us with this?

3

What kind of 'waste' services or products do we have that are not given a commercial value at this moment in time? Can we create a new revenue stream out of these? Can we find new customers segment for these?

#

# 22 29

excessecosystem capacity of goods & services

Do we design ourDo products we kno common buildingtheir blocks? painD processes by using ourcommon clients n component

Could we stimulate our clients Could our products in alternative custo ways? large variety of themes wit sustaina components? How could we service disassemble ea

“Resilience Design Toolkit” (De toolkit bestaat uit 7 onderdelen)

1

De Resilience Quick-Scan stelt u in staat om snel de sterke en zwakke punten van uw onderneming te identificeren omtrent duurzaamheid en resilience.

2

30 Resilience Design Cards geïnspireerd op de ‘life principles’ (bron: rmi.org); de onderlinge verbindingen tussen de kaarten helpen om een resilient systeem te ontwerpen. Elke Design Kaart geeft via een QR code toegang tot een online ‘Resilience Design Repository ‘met inspirerende bedrijfsvoorbeelden een nuttige tools.

3

De Business Model Canvas (BMC), deze internationaal erkende open source tool help ondernemingen om hun bedrijfsmodel en waard creatie te visualiseren.

4

Resilience Design Magnets die overeenkomen met de design principes van de kaarten; deze worden gebruikt tijdens workshops.

5

Resilience Principles Ecosysteem Map die de verbindingen tussen de design principes weergeeft.

6

Resilience Design Game om de resilience design principes te ontdekken.

7

De Resilience Design Guide die uitlegt hoe de kaarten en de BMC gebruikt kunnen worden voor de creatie van innovatieve oplossingen voor start-ups, KMO’s en andere organisaties.

De resilience design principes en de hierboven vermelde tools zijn het resultaat van de werkervaringen rond biomimicry van Greenloop gedurende 8 jaar. Om meer te weten rond de Resilience Design Toolkit, contacteer Gaetan Dartevelle van Greenloop ([email protected]) of Etienne Aulotte van Leefmilieu Brussel ([email protected]).





Casestudies

Choux de Bruxelles – ’Building Integrated

Greenhouse’ (BIG-project, letterlijk: in gebouwen geïntegreerde serres) – Sluiten van de innovatielus voor een kleinere impact op het milieu | Naam van de onderneming Choux de Bruxelles | Contactpersoon Marc Van Der Haegen - [email protected] | Coach ResilieNtWEB - Leefmilieu Brussel | Achtergrond Choux de Bruxelles is een aanbieder van

premium diensten voor evenementen, inclusief eventzalen en catering. De onderneming streeft ernaar, de klant te helpen bij het vinden van een uniek en exclusief kader voor zijn privé- of zakelijk evenement.

Doelstelling van het project Met twee decennia ervaring op het vlak van de organisatie van prestigerecepties en catering voor elke grootorde van event is Choux de Bruxelles vandaag uitgegroeid tot de toonaangevend ontwerper van recepties in België. De onderneming staat dan ook garant voor een hoogwaardige service, verstrekt door ervaren personeel op prestigieuze evenementlocaties. Daarnaast is Choux de Bruxelles altijd al een proactieve pleitbezorger geweest van duurzamere voedingsmiddelen en traceerbaarheid met het oog op een verkleining van de eigen ecologische voetafdruk. Het bedrijf wilde echter nog verder gaan en de eigen klanten direct toegang bieden tot voeding van topkwaliteit tegen een zo laag mogelijke impact op het milieu en tegelijkertijd diezelfde duurzaamheid ook uitbreiden tot het gebruikte of gehuurde gebouw door de implementatie van een ‘close the loop’-innovatie, kwestie van op die manier voor een positieve impact op lokaal niveau te kunnen zorgen. Zo ontstond het BIG-project; het koppelen van een serre aan de eventlocatie als praktisch antwoord op beide uitdagingen (duurzame voeding en duurzaam gebouw).

Beschrijving van het project D e integratie van gebouw en serre biedt een direct antwoord op de uitdaging van de voedselkwaliteit en traceerbaarheid en de energie-efficiëntie van het gebouw.

22 | ResilieNtWEB | CASESTUDIES

O m de loop voor energie, water en CO2 te sluiten, werden er materialen geselecteerd om tot een gebouw te komen met een werkelijk positieve impact op het milieu. N ood aan technische uitrusting.

Geleerde lessen E en aantal ondernemingen uit de bouwsector sloeg de handen in elkaar om een oplossing te bedenken voor de verschillende technische problemen waarmee men zich in het kader van dit project geconfronteerd zag (warmteopslag, CO2-opslag, behandeling van grijs water, enz.). ResilieNtWeb hielp de initiatiefnemers om dit netwerk van gemotiveerde bedrijven uit te bouwen. A lvorens aan gedetailleerde haalbaarheidsstudies te beginnen, zijn eerst een goed uitgewerkt concept en duidelijk gespecificeerde projectcriteria nodig.

Toekomst van het project D e haalbaarheidsstudies voltooien en de locatie effectief bouwen.

CASESTUDIES | ResilieNtWEB | 23

Plant Design – Waterzuivering via groene muren

| Naam van de onderneming Plant Design | Contactpersoon Sebastien Crépieux - [email protected] | Coach ResilieNtWEB - Leefmilieu Brussel | Achtergrond PlantDesign is een jong bedrijf dat

gespecialiseerd is in het ontwerp en de creatie van indoor en outdoor groene muren.

Doelstelling van het project PlantDesign wil haar klanten niet alleen een ‘groener imago’ aanmeten. De onderneming is ook vastbesloten om haar eigen milieufactor in aanmerking te nemen, d.w.z. de impact van de aan haar klanten geleverde producten en diensten op het milieu. Concreet legt het bedrijf zich toe op de ontwikkeling van groene muren die de biodiversiteit versterken en die voor welzijn bij stad en burger zorgen. Voor PlantDesign zouden groene muren dan ook deel moeten uitmaken van steden en beschouwd moeten worden als een innovatief materiaal voor nieuwbouw- en renovatieprojecten.

Beschrijving van het project PlantDesign sloot zich aan bij het BIG-project (‘Building Integrated Greenhouse’) van ResilieNtWEB om de meest recente innovaties op het vlak van waterzuivering via groene muren uit te testen. Daarbij slaagden de onderneming erin om de ‘close-the-loop’-innovatie een heel eind verder te helpen door het waterverbruik te verminderen.

Geleerde lessen V oor waterzuivering via indoor muren waren er bepaalde technische innovaties nodig. Andere technische uitdagingen vloeiden voort uit de ambitie van PlantDesign om het aldus gezuiverde water voor landbouwtoepassingen geschikt te maken. R esilieNtWEB stelde het kader voor het uittesten van de bedachte oplossingen ter beschikking met echte investeerders in praktische projecten (BIG-projecten).


D e geloofwaardigheid ten aanzien van de bank bleef het belangrijkste struikelblok bij het bemachtigen van de nodige financiële middelen voor het uittesten van deze nieuwe eco-innovatie. O nderzoek en ontwikkeling geldt als sleutelfactor voor de toekomst van onze steden, als we ze willen vergroenen door het toepassen van circulaire-economiebeginselen. O nderzoek en ontwikkeling wordt beschouwd als een zonder meer ondergefinancierd aspect, terwijl PlantDesign van mening was dat het net één van de hoofdprioriteiten van de Gewestelijke Regering zou moeten vormen.

Toekomst van het project Bemachtiging van de nodige financiële middelen voor de lancering van een nieuw prototype van waterzuiveringssysteem via indoor groene muren. Onderzoek en ontwikkeling met het oog op het uittesten van beter aangepaste inheemse planten voor de muren.


Neobuild – Innovatie in de duurzame bouwsector | Naam van de onderneming Neobuild s.a. | Contactpersoon Francis Schwall - [email protected] | Coach ResilieNtWEB - Luxembourg Institute of Science

and Technology (LIST) | Achtergrond Neobuild s.a. werd opgericht door de Conseil

pour le Développement Economique de la Construction (CDEC) met als doel het promoten van het onderzoek, de ontwikkeling en de innovatie (‘Research, Development and Innovation’ - RDI) in de duurzame bouwsector in Luxemburg.

Doelstelling van het project De in mei 2011 opgerichte Neobuild Cluster voor Technologische Innovatie in de Duurzame Bouwsector begon in juni 2013 met de realisatie van een innovatief project, de Neobuild Building. Dit gebouw is opgevat als levend laboratorium voor technologische vernieuwingen in gebouwen. Nieuwe materialen, producten en procedés kunnen hier in de praktijk uitgetest en aangeleerd worden, terwijl het pand zelf tegelijkertijd dienstdoet als kantoorgebouw. In 2014 besliste Neobuild s.a. om zich aan te sluiten bij het ResilieNtWEB-project ter versterking van de eigen bedrijfsstrategie. De cluster wilde namelijk in een eerste stap de eigen strategie evalueren ten overstaan van bepaalde resilienceindicatoren en daarna in een tweede stap een actieplan op korte, middellange en lange termijn uitwerken om nog meer resilient te worden. Eén van de sleutelaspecten die daarbij al vroeg door het Neobuild-team geïdentificeerd werden, betrof de integratie van meer op samenwerking gebaseerde benaderingen, zowel in de communicatie naar de eigen leden toe als met bedrijven die op dezelfde site actief zijn.

Beschrijving van het project De samenwerking tussen Neobuild and ResilieNtWeb begon met een ‘Resilience Quick Scan’ van de organisatie. Het opgenomen webdiagram van de aldus uitgevoerde quick scan (op pagina 28) maakt duidelijk dat er ruimte voor verbetering is in de domeinen die verband houden met milieu, maatschappij en anticipatie, terwijl Neobuild alle vertrouwen blijkt te hebben in het eigen leervermogen en de eigen economische resilience.


© LIST & Neobuild

De resultaten van de quick scan werden vervolgens besproken in een gezamenlijke workshop met coaches van het openbaar onderzoekscentrum Luxembourg Institute for Science and Technology (LIST). Resultaten van de quick scan voor Neobuild aan het begin van de samenwerking met ResilieNtWEB. Uit deze gezamenlijke workshop bleek:5 d at een op openbare conferenties gebaseerde aanpak in lijn met de Neobuild-strategie versterkt diende te worden en dat netwerking en strategische samenwerkingen in praktische en technische workshops met belanghebbende partijen uit de bouwsector aangemoedigd moesten worden: ‘Building Integrated Greenhouses’ (BIG); biodiversiteit in stedelijke gebieden; bouwen sloopafval; d at er gestreefd diende te worden naar samenwerkingen met bedrijven op eenzelfde site rond praktische, actuele kwesties: bereikbaarheid van de locatie met het openbaar vervoer en verplaatsingen in situ; groene aankopen en aanbestedingen.


Overzicht van de resultaten van de ‘Resilient Quick Scan’

E c on o m y

ty

L ea

cie

rn

So En

ap

t

vi r o n m

Ad

Building Integrated Greenhouses dankzij

en

specialisten

t

A n tici p at e

Eerste succesverhaal In april 2014 werd de Plants & Buildings Conference georganiseerd in het Neobuild-gebouw. Experts uit België, Duitsland, Frankrijk en Luxemburg stelden er concepten voor over het vergroenen van de gebouwde omgeving. En een deskundige van het ResilieNtWEB-projectconsortiom gaf een inleiding over ‘Building Integrated Greenhouses’ (BIG). De feedback die daarop volgde van de vele deelnemende bedrijven, was erg positief.

Geleerde lessen D e haalbaarheid van het actieplan is van essentieel belang.

Toekomst van het project H et beheer van bouwen sloopafval zal met belanghebbende partijen van de bouwsector in het kader van een gezamenlijke workshop besproken worden.


Preedy Glass Limited

Verbetering van de bedrijfsactiviteiten via organisatorische en productie-efficiënties |N aam van de onderneming Preedy Glass Limited | Contactpersoon Mike Preedy - [email protected] | Coach ResilieNtWEB – LBP |A chtergrond Preedy Glass Ltd is een leverancier van

gesneden glas aan de directe/indirecte actoren uit de bouwen constructiesector.

Doelstelling van het project Dit familiebedrijf bestaat al meer dan 100 jaar en wist doorheen de jaren een aantal moeilijke economische recessies te overleven. Daarnaast geldt de onderneming ook al geruime tijd als erkende hofleverancier voor glas. Nu ziet het bedrijf zich opnieuw genoodzaakt om zich aan te passen aan bepaalde wijzigingen in het eigen klantenbestand, de economische omgeving en de resultaten van de verrichte bedrijfsevaluaties als gevolg van het huidige economische klimaat. Daarbij worden ook aanzienlijke investeringen in nieuwe uitrusting overwogen.

Beschrijving van het project E en gedetailleerd rapport dat de levensvatbaarheid van 3 opties zal bespreken, die door de raad van bestuur met betrekking tot de toekomstige productiefaciliteiten overwogen worden. H et rapport in kwestie zal ook een kosten-batenanalyse van de bestaande fabrieksuitrusting op een secundaire site omvatten teneinde na te gaan of er bijkomende investeringen nodig zijn om de bestaande fabriek en uitrusting te handhaven, te upgraden/te vervangen of te verwijderen.


Geleerde lessen E en consolidatie op één site is de meest praktische manier om voor economische en operationele efficiëntie te zorgen. W elke specifieke uitrusting er precies overgebracht zal worden, werd bepaald aan de hand van de verrichte kosten-batenanalyse – uiteindelijk werden zo maar 3 inrichtingen weerhouden voor verhuizing.

Toekomst van het project O ntwikkeling van een projectbeheerplan voor de succesvolle consolidatie van de bedrijfsactiviteiten op één locatie en de verbetering van de productieoutput. M odernisering en verbetering van de productie- en bedrijfsprocessen op de nieuwe site met investeringen in de ontwikkeling van nieuwe producten.


Oikopolis – winnaar van het 2014 Green Team Award

|N aam van de onderneming Oikopolis s.à.r.l. |C ontactpersoon Jeff Weydert, Peter Altmayer

[email protected] |C oach ResilieNtWEB - Luxembourg Institute of

Science and Technology (LIST) |A chtergrond De OIKOPOLIS groep is de leidinggevende

structuur voor de productie, verpakking en verkoop van organisch voedsel in Luxemburg sinds haar oprichting in 2005. De belangrijkste spelers binnen de groep zijn de landbouwcoöperatie BIOG, de organische groothandelaar Biogros en de organische winkelketen NATURATA.

Doelstelling van het project De OIKOPOLIS groep ontwikkelde al een gezamenlijke visie voor duurzaamheid in 2011 in samenspraak met werknemers, aandeelhouders en leden van de coöperatie BIOG. Op het vlak van organische landbouw, fair play in teamverband, sociale coöperatie en educatie werden daarbij specifieke richtlijnen vooropgesteld. Vervolgens werd in 2013 het eerste duurzaamheidsrapport gepubliceerd. Bepaling van ecologische doelstellingen gericht op een verkleining van de impact van de groep op de planeet door het verminderen van de uitstoot aan broeikasgassen op het vlak van mobiliteit (vermindering van beroepsmatige verplaatsingen en pendelverkeer), gebouwen (verbetering van energieprestaties en technologieën), aankoop (gebruik van gecertificeerd milieuvriendelijk papier), verpakkingen (verkleining van de gebruikte hoeveelheid, keuze voor biologisch afbreekbare verpakkingen of aanbieden van terugnamesystemen) en afval (vermindering van de geproduceerde hoeveelheid). Verder wilde OIKOPOLIS ook een hulpmiddel ontwikkelen voor de implementatie van duurzaamheidsacties binnen de eigen groep.

Beschrijving van het project O rganisatie van een workshopprogramma met belangrijke werknemers ter identificatie van de domeinen met een groot potentieel voor de implementatie van duurzaamheidsacties binnen de eigen


OIKOPOLIS ontving van Green Works de Green Team Award 2014 E c on o m y

ty

L ea

cie

rn

So


en

Ad

nm

ap

t

E n vi ro

t

A n tici p at e

groep. Daarnaast werd er ook een duurzaamheidsgroep opgericht (de toekomstige winnaars van het 2014 Green Team Award). O ntwikkeling van een strategie voor een langdurig engagement vanwege de werknemers door goed gestructureerde opleidingsprogramma’s aan te bieden ter verbetering van hun vaardigheden en inzet (bv. invoering van een mentorprogramma, organisatie van boerderijbezoeken). O pstelling van een roadmap om de koolstofvoetafdruk van de pendelaars binnen de groep te verkleinen (bv. door de groep over hun koolstofvoetafdruk te informeren, door gezamenlijke workshops te organiseren om ideeën te verzamelen voor een vermindering van de uitstoot en door een autodeelplatform aan te bieden).

Geleerde lessen W erknemersparticipatie is nodig om binnen een bedrijf vooruitgang te kunnen boeken op het vlak van duurzaamheid.

Toekomst van het project U itwerking van een bewustmakingscampagne over strategieën om de koolstofvoetafdruk van pendelaars te verkleinen. V oortzetting van de ‘Green Team’ duurzaamheidsgroep.


Dumortier – Vernieuwing van het businessmodel |N aam van de onderneming DUMORTIER |C ontactpersoon Stéphane LE VAILLANT

[email protected] |C oach ResilieNtWEB – CCI Nord de France |A chtergrond Dumortier Frères bestaat al meer dan

100 jaar en werd op 5 juli 1898 in Toerkonje, in het noorden van Frankrijk opgericht. Aanvankelijk bestond het bedrijf louter uit een eenvoudige molen. Die groeide eerst uit tot een grote fabriek die zaden met behulp van een specifiek procedé vermaalde en vervolgens tot een heuse raffinaderij met meerdere bottellijnen. Meer recent, nl. in 1962, besliste Dumortier om zelf plastic flessen te gaan maken, iets wat in die tijd als een heuse verpakkingsrevolutie werd beschouwd.

Tegelijkertijd breidde de onderneming haar assortiment uit met nieuwe producten door het gebruik van vetten: margarine en zeep. In de jaren 1990 werd een nieuwe industriële strategie geïmplementeerd: de vermalingsactiviteiten, de raffinaderij en de margarine- en zeepproductie werden stopgezet en vervangen door 2 nieuwe activiteiten: de productie van vinaigrettes en sinds 2003 koude sauzen en mayonaises. Vandaag is Dumortier in handen van de ITM Groep.

Doelstelling van het project De activiteiten van Dumortier bestaan uit het verpakken van plantaardige oliën en de productie van sauzen, mayonaises en vinaigrettes. De belangrijkste klanten van het bedrijf zijn supermarkten in Europa (> 90 %), hoewel de onderneming ook een klein deel van haar productie uitvoert (naar Afrika en de Franse mandaatgebieden) en verder ook een deel van haar omzet haalt uit foodservice-activiteiten in de industrie. De oorspronkelijke eigenaar van ITM Enterprises kan het bedrijf vandaag de dag nog altijd autonoom leiden en zelfstandig beslissingen nemen. Omdat de onderneming zich thans geconfronteerd ziet met een bijzonder volatiele markt (ongeacht de waarde), moet ze op zoek gaan naar nieuwe markten, zowel op het vlak van volume als marge, ook omdat de eenheid te kampen heeft met concurrentie binnen de eigen gelederen van andere productiesites.


Nieuwe markten, zowel op het vlak van volume als marges

Beschrijving van het project L evenscyclusanalyse E nergie- en veiligheidsdiagnoses V erbetering van energie-efficiëntie en organisatie Identificatie van potentiële bedrijfsontwikkelingsopportuniteiten V erbeterd inkomstenmodel O pleiding rond onderzoeksactiviteiten.

Geleerde lessen O perationele visie van het bedrijf, gezien vanuit een andere invalshoek: focus op prestatiemechanismen en operationele opleiding via een prisma (marge en cashflow).

Toekomst van het project V oltooiing van het actieplan in verband met de energie- en milieu-impact. V erandering van businessmodel en aanpassing van producten.


Viangro – Vermindering van de geproduceerde

hoeveelheid afval en verdeling van onverkochte producten voor sociaal gebruik |N aam van de onderneming Viangro |P ersonne de contact Brigitte Borremans - [email protected] |C oach ResilieNtWEB - Greenloop |A chtergrond Viangro is een door een familie geleide

groothandelaar in vers vlees. Sinds de oprichting van het bedrijf in 1961 is de onderneming erin geslaagd om een leidinggevende positie op de Belgische markt te veroveren. Viangro staat voor kwaliteit, veiligheid en innovatie en heeft een sterke logistieke pijler.

Doelstelling van het project Viangro produceert en bereidt op vers vlees gebaseerde ingrediënten en componenten voor de foodservice- en retailsector. De onderneming heeft een uitgebreide ervaring en erkenning met betrekking tot het leveren van kwaliteitsproducten binnen korte deadlines. Het familiebedrijf stelt alles in het werk om zorgvuldig tegemoet te komen aan de verwachtingen van zijn klanten. Aangezien Viangro de vele producten die de onderneming aanbiedt, doorheen de jaren ontwikkeld en verder uitgebreid heeft, is het productieproces almaar complexer en veeleisender geworden. Bovendien is vers vlees beperkt houdbaar en heeft het een uiterste consumptiedatum, terwijl klanten een minimale resterende houdbaarheidstermijn na levering door Viangro eisen. Door deze factoren zag de onderneming zich geconfronteerd met een toename van de hoeveelheid onverkochte producten die zich te dicht bij hun uiterste consumptiedatum bevonden. Dat resulteerde in een aanzienlijke afvalstroom aan dergelijke producten. Samen met ResilieNtWEB ging Viangro in twee stappen op zoek naar een oplossing voor dit probleem. Via een diepgaande analyse van het productie- en verwerkingsproces tracht het bedrijf de totale hoeveelheid aan onverkochte producten te verkleinen. Het verse, onverkochte vlees dat daarna nog zou overblijven en dat nog perfect geschikt zou zijn voor consumptie (uiterste consumptiedatum nog niet verstreken), zou dan verdeeld worden over sociale restaurants in het Brussels Gewest.


Beschrijving van het project V ia een reeks workshops hielp ResilieNtWEB Viagro met het identificeren van de diverse oorzaken en bronnen van de huidige afvalstroom en onverkochte producten. Door de onderliggende verbanden van het productiesysteem visueel in kaart te brengen, werden een beperkt aantal sleutelfactoren ontdekt, die vervolgens met doelgerichte acties aangepakt konden worden. Door de implementatie van deze maatregelen kon de geproduceerde hoeveelheid afval met 50 % verminderd worden! D aarnaast werd Viangro ook bijgestaan bij het creëren van een alternatief afzetkanaal om de resterende vijftig procent aan onverkochte producten niet verloren te laten gaan. Via gezamenlijke workshops legde het bedrijf namelijk contacten met verschillende sociale restaurants in Brussel die erg geïnteresseerd bleken in de afname van het verse vlees.

Geleerde lessen V oor het oplossen van problemen die complexe productieprocessen omvatten, is het belangrijk om de juiste mensen bijeen te brengen, die bij het delen van hun inzichten voor een goed begrip van de situatie kunnen zorgen. Via workshops waaraan relevante medewerkers uit zowel de beheer- als de operationele activiteiten deelnamen, slaagden we er effectief in om geschikte oplossingen te vinden. D oor het gebruik van een eenvoudige en doeltreffende visuele mappingstechniek, konden de deelnemers aan de workshop naar de best mogelijke oplossing toewerken zonder het grotere geheel uit het oog te verliezen. V erder leerden we ook dat dit project met een duidelijk positief sociaal doel voor een geëngageerde en enthousiaste participatie vanwege de werknemers bij Viangro zorgde.

Toekomst van het project Viangro zal alles blijven opvolgen en zal zich blijven inzetten om de hoeveelheid onverkocht vlees nog verder te verminderen. Daarnaast zal de onderneming ook de samenwerking met de sociale restaurants verder uitdiepen om ervoor te zorgen dat alle belanghebbende partijen baat blijven hebben bij de samenwerking.


PermaFungi – Van koffiedik

tot verse organische paddenstoelen; innovatie via upcycling van stedelijk afval

| Naam van de onderneming PermaFungi | Personne de contact Martin François [email protected] | Coach ResilieNtWEB - Greenloop | Achtergrond PermaFungi wil een sociaal bedrijf uitbouwen, dat

toont wat er mogelijk is met louter het gebruik van stedelijk afval en een dosis verbeelding. Door verschillende (overheerlijke) producten en doelgerichte diensten te leveren, beschouwen de oprichters het als hun opdracht om andere sociale ondernemers ertoe aan te zetten, hun voorbeeld te volgen.

Doelstelling van het project Het PermaFungi-project streeft ernaar om de resilience van het Brussels Gewest te verbeteren en wil tegelijkertijd een pleidooi houden voor duurzame ontwikkeling door het combineren van sociale, economische en ecologische aspecten. Voor PermaFungi vloeit het concept van resilience voort uit de Transitiebeweging en werd het door de oprichter van deze beweging, Bob Hobkins, gedefinieerd als “het vermogen van een systeem om een verstorende verandering te absorberen en zich te reorganiseren door die verandering te integreren, terwijl in hoofdzaak dezelfde functie, dezelfde structuur, dezelfde identiteit en dezelfde reactievermogens bewaard blijven”. Het project wil de resilience vergroten door de lokale economie te ontwikkelen, intussen laaggeschoold personeel op te leiden en de afhankelijkheid van fossiele brandstoffen te verkleinen. Het substraat voor de productie van paddenstoelen bestaat voornamelijk uit koffiedik, afkomstig van verschillende bars en restaurants van de stad. Eenmaal de paddenstoelen volgroeid zijn, worden ze aan diezelfde bars en restaurants geleverd; een bijzonder mooi voorbeeld van een stedelijke circulaire economie. Naast verse paddenstoelen verkoopt PermaFungi ook doe-het-zelf-kits met gebruiksklaar substraat waarmee je thuis zelf oesterzwammen kunt kweken. En verder delen ze hun passie en knowhow in verband met het kweken van paddenstoelen eveneens via rondleidingen en workshops.


Een mooi voorbeeld van stedelijke circulaire economie Beschrijving van het project W e hielpen PermaFungi met de ontwikkeling van hun business model. Via het gebruik van de ResilieNtWEB-benadering en de door ons ontwikkelde hulpmiddelen focusten we ons daarbij in het bijzonder op innovatieve manieren waarop ze klanten ertoe zouden kunnen aansporen om hun maatschappelijk doel te onderschrijven. D oor het gebruik van de ResilieNtWEB-hulpmiddelen schetsten we de diverse manieren waarop PermaFungi nog milieuvriendelijker zou kunnen zijn en tegelijkertijd een betere klantervaring zou kunnen bieden. V erder hielpen we hen ook aan zichtbaarheid te winnen, hun verhaal te verspreiden en anderen te inspireren via conferenties en netwerken.

Geleerde lessen H et is belangrijk om zich van bij het begin van het project goed de manier voor te stellen, waarop de onderneming een werkelijk positieve sociale en ecologische impact kan hebben. Het doel van PermaFungi gaat veel verder dan het verkopen van paddenstoelen en heeft alles te maken met het creëren van positieve impact. W e hebben gezien dat visuele ondersteuning (tekenen in plaats van schrijven) een krachtige manier kan zijn om ideeën uit te wisselen en een efficiënte communicatie tot stand te brengen in het kader van creatieve workshopsessies. D aarnaast leerden we samen ook dat de paddenstoelen van PermaFungi werkelijk overheerlijk zijn.

Toekomst van het project Afgezien van het uitbreiden van hun huidige productiecapaciteit wil PermaFungi een gedecentraliseerd productienetwerk tot stand brengen. Voor meer informatie over PermaFungi verwijzen we u graag naar www.Permafungi.be


Crop Advisors Independent Alliance

Groei en behoud van het bestaande klantenbestand via de ontwikkeling van een communicatieen marketingstrategie. | Naam van de onderneming Crop Advisors Independent Alliance | Contactpersoon Emma Martin - [email protected] | Coach ResilieNtWEB – WSX Enterprise | Achtergrond Als succesvolle opkoop- en partnerschapsonderneming

biedt Crop Advisor meer dan 400 aangesloten landbouwers een onafhankelijke agronomie (akkerbouw, bodembeheer en gewasproductie) en de mogelijkheid om groepsaankopen te verrichten. Aangezien de organisatie daarbij actief is in een sector met veel concurrentie, wil ze innoveren en de eigen onderneming doen groeien.

Doelstelling van het project Met 5 jaar ervaring, een goede reputatie en een businessmodel dat zijn deugdelijkheid intussen bewezen heeft, besefte het bedrijf Crop Advisors dat het een proactieve groeistrategie moest ontwikkelen, die een meerwaarde zou betekenen voor de door hen geboden dienstverlening en die hen zou helpen om concurrerend te blijven. Hoewel de landbouw doordrongen is van traditionele waarden, is het ook een snel veranderende sector door de komst van een nieuwe generatie en in het bijzonder door het gebruik van innovatieve technologieën en digitale platformen om het potentieel van de eigen oogst te maximaliseren. Gezien de plannen voor de lancering van nieuwe, innovatieve diensten zoals ‘Precision Farming’ (precisielandbouw), wilde Crop Advisors ook een meer vernieuwende aanpak op communicatievlak hanteren om aan de veranderende behoeften van de sector tegemoet te komen. Doordat Crop Advisors opgezadeld zat met een achterhaalde website en zelf ter zake over te weinig tijd en expertise beschikte, besloot de onderneming te investeren in een nieuwe digitale/communicatiestrategie.



E c on o m y

ty

L ea

cie

rn

So En

ap

t

vi r o n

communicatiestrategie

m

Ad

Een nieuwe digitale

en

t

A n tici p at e

Beschrijving van het project Herziening van het huidige en toekomstige businessmodel; potentiële inkomstenstromen, opportuniteitsplannen voor groei. Identificatie van de marcom-activiteiten die nodig zijn ter onderbouwing van het eigen businessplan. Ontwikkeling van een ondersteunende specificatie voor een nieuw digitaal platform. Implementatie van een doeltreffend aanbestedingsproces ter identificatie van een professionele webdesigner.

Geleerde lessen A an de hand van de BMC-workshop kon Crop Advisors het eigen businessmodel herzien en de eigen topprioriteiten uitklaren. D e analyse benadrukte het belang van het werven van nieuwe klanten en het investeren in hulpmiddelen om bestaande klanten te behouden.

Toekomst van het project C ontrole en herziening van de geïdentificeerde langetermijnmaatregelen om als onderneming resilient te blijven. O ntwikkeling van een digitale marketingstrategie en praktijkgericht actieplan ter ondersteuning van de groeiplannen van Crop Advisors en ter realisatie van een return op de geïnvesteerde middelen.


Millennium Foods Ltd – Verbetering van het

bedrijfsresultaat via een efficiëntere productie | Naam van de onderneming Millennium Foods Limited | Contactpersoon Peter Scarles - [email protected] | Coach ResilieNtWEB – LBP | Achtergrond Millennium Foods Ltd is een premium leverancier

van deeg voor diepvriespizza’s en Italiaanse producten aan producenten van voedingsmiddelen en is de eigen actuele productiecapaciteit in verhouding tot de toekomstige groeiplannen aan het evalueren.

Doelstelling van het project Met haar 15 jaar ervaring in het maken van pizzadeegproducten en als verdeler van een select assortiment voedingsproducten is Millennium Foods Products Ltd vandaag op een kruispunt aanbeland. De onderneming zal namelijk snel de volle productiecapaciteit van haar 3 bestaande vestigingen bereiken en aangezien het bedrijf plannen heeft om het eigen glutenvrije deegwarengamma nog verder uit te breiden, moeten er beslissingen genomen worden over hoe en waar de onderneming naar de toekomst toe actief wil zijn. (Of ze dus blijft op haar huidige locaties of verhuist.) Daarbij worden ook aanzienlijke investeringen in nieuwe uitrusting overwogen.

Beschrijving van het project H erziening van de huidige productieprocessen om na te gaan of er zaken zijn die nog efficiënter kunnen voor de 3 sites. E valuatie van de actuele productielocaties en externe infrastructuur, bv. voor stroom en water, om na te gaan of er voldoende reservecapaciteit rest voor een verdere toename van de productie. W elke siteverbeteringen kunnen er aanbevolen worden, die zowel economische als milieuvoordelen opleveren?



E c on o m y

ty

L ea

cie

rn

So En m

Ad

ap

t

vi r o n en

t

A n tici p at e

Geleerde lessen V ooraleer de klant eender welke significante siteverbeteringen met milieuvoordelen kan overwegen, moet de eigenaar van de locatie (een pensioenfonds) hiermee instemmen – gezien het lage economische rendement, is die echter niet geïnteresseerd. D e analyse van de bestaande structuur boog zich over de vraag of het bedrijf al dan niet moest verhuizen.

Toekomst van het project O ntwikkeling van een projectbeheerplan voor de overheveling van het hele productieproces van 3 sites naar 1 locatie. In kaart brengen van de processtroom voor een geïntegreerde geautomatiseerde productielijn op de nieuwe site.


Sheraton Brussels Hotel – Communicatie over duurzaamheidsverwezenlijkingen

| Naam van de onderneming Sheraton Brussels Hotel | Contactpersoon Palmer Colamarino, Hotel Manager

[email protected] or [email protected] | Coach ResilieNtWEB– BECI, de Brusselse Kamer van Koophandel | Achtergrond Het Sheraton Brussels Hotel is een vier sterren

hotel gelegen in het hartje van de Brusselse zakenwijk. Het wil zowel particuliere als bedrijfsklanten een fijne en memorabele ervaring bezorgen en daarbij tegelijkertijd de door het hotel aangegane sterke milieu- en maatschappelijke engagementen nakomen.

Doelstelling van het project Met zijn 511 gastenkamers en 19 modulaire vergaderzalen is het Sheraton Brussels Hotel één van de grootste luxehotels in Brussel. Het hotel draagt ook het label van ‘Ecodynamische onderneming’, een label dat door het Brussels Gewest werd toegekend als erkenning voor zijn duurzaamheidspraktijken. De vele maatregelen die het hotel geïmplementeerd heeft, houden verband met afvalbeheer, groene aankopen, energie- en waterbesparing, sociaal bewuste activiteiten en diverse vormen van samenwerking met de lokale gemeenschap. Verder hanteert het hotel strikte ‘green meeting’- of ‘groene bijeenkomst’-richtsnoeren voor alle evenementen die binnen het hotel plaatsvinden teneinde hun koolstofvoetafdruk te verkleinen en ze duurzamer te maken. Bovendien biedt het hotel sinds 2009 ook een ‘100 % Belgisch’-menu aan, dat uitsluitend is samengesteld uit plaatselijk geproduceerde producten. Dit alles neemt echter niet weg dat het engagement van het hotel op duurzaamheidsvlak relatief weinig bekend is. Het hotel zou er dan ook graag meer de aandacht op willen vestigen met het oog op een nog sterkere klantenbinding en het aantrekken van nieuwe klanten. Nu er zowel bij particulieren als bij bedrijven steeds meer interesse is voor ecotoerisme en duurzaamheid, is een doeltreffende communicatie over de groene geloofsbrieven van het hotel immers van groot belang voor het eigen economische welzijn. En door een creatievere communicatiestrategie met betrekking tot het milieuprogramma te hanteren, zou het hotel de verwachtingen van zijn klanten kunnen aanpassen. Tot slot is het eveneens belangrijk om gasten aan te moedigen, aan de groene maatregelen deel te nemen.



E c on o m y

ty

L ea

cie

rn

So m

Ad

ap

t

E n vi ron en

t

A n tici p at e

Beschrijving van het project Identificatie van alle groene maatregelen en de communicatie-acties die er verband mee houden. Interactieve brainstorming ter identificatie van de communicatie-ideeën. S electie van 3 originele en gemakkelijk te implementeren ideeën en het uittesten ervan in het hotel. V oorstelling van deze communicatiemaatregelen aan de groep, opdat ze uitvoeriger getest zouden kunnen worden.

Geleerde lessen H et beleid van een groep is soms moeilijk te veranderen, in het bijzonder op het vlak van communicatiemaatregelen. Dit gegeven betekent een aanzienlijke beperking voor het aanpassingsvermogen van een individueel hotel. D e innovatieve ideeën zijn er, maar hotels zijn bang voor het verwijt dat ze aan ‘greenwashing’ zouden doen, ondanks de reële vooruitgang die er op ecologisch vlak geboekt wordt. H otels hebben weinig controle over en participeren evenmin maar weinig in de nieuwe interneteconomie. Dit belemmert hun economische ontwikkeling en vraagt om een mentaliteitswijziging.

Toekomst van het project Implementatie van interactieve communicatiemaatregelen in verband met het duurzaamheidsprogramma binnenin het hotel en op de website van het hotel.


Thon Stanhope Hotel – Communicatie over duurzaamheidsverwezenlijkingen

| Naam van de onderneming Thon Stanhope Hotel SA | Contactpersoon Ilse Huenaerts, P.A. to General Manager & HR

Administrator - [email protected] | Coach ResilieNtWEB – BECI, de Brusselse Kamer van Koophandel | Achtergrond Het Stanhope Hotel is een vijf sterren boetiekhotel

gelegen in de Europese Wijk, dichtbij het historische stadscentrum. Het staat niet alleen garant voor een uitzonderlijke ervaring in een beschermd gebouw, maar is ook sterk gericht op duurzaamheid en heeft zowel op milieu- als op sociaal vlak een indrukwekkende staat van dienst.

Doelstelling van het project Het hotel, dat in 1991 het eerste was in Brussel om 5 sterren toegewezen te krijgen, is ‘Green Key’-gecertificeerd en draagt tevens het label van ‘Ecodynamische onderneming’, als erkenning voor zijn duurzaamheidsprogramma. De door het hotel getroffen maatregelen dekken dan ook tal van aspecten af, gaande van energie- en waterbesparingen tot de participatie van werknemers en georganiseerde opleidingen rond milieukwesties. Verder kan het hotel ook prat gaan op een uitgebreid ondersteuningsprogramma voor sociale non-profitorganisaties en goede doelen. Op dit ogenblik beschikt het hotel al over een groen communicatieplan. De inzet voor het milieu van het hotel wordt ook duidelijk vermeld op de website, regelmatig worden er kunstwerken gemaakt van gerecycleerde materialen tentoongesteld, het hotel biedt een ‘Groen Hotelpakket’ aan en er zijn nog tal van andere, originele acties die erop gericht zijn om de eigen ecologische geloofsbrieven onder de aandacht te brengen. Ondanks al deze inspanningen heeft het hotel echter het gevoel dat zijn groen engagement nog altijd maar weinig bekend is en dat het er niet in slaagt om er op een doeltreffende manier over te communiceren naar de eigen klanten toe. Daarom was het project gericht op een verbetering van de groene communicatiestrategie met het oog op een vergroting van het bewustzijn, de interesse en de actieve deelname aan het milieuprogramma bij de klanten. Dit wordt als een essentieel onderdeel van de algemene bedrijfsstrategie van het hotel gezien, aangezien het hotel ernaar streeft om ecobewuste zakelijke en particuliere klanten aan te trekken en aan zich te binden.



E c on o m y

ty

L ea

cie

rn

So

m

Ad

ap

t

E n vi ron en

t

A n tici p at e

Beschrijving van het project Identificatie van alle communicatiemaatregelen in verband met het duurzaamheidsprogramma. Identificatie van wat er wel en wat er niet werkt, evenals van de beste plaatsen en tijdstippen om over de ondernomen stappen te communiceren ten overstaan van de gasten. B rainstormsessie met het Green Team voor nieuwe, originele communicatie-ideeën; de sessie was gebaseerd op de vraag “Hoe kunnen we de groene communicatie van ons hotel verbeteren?”. R ealisatie van een actieplan met acties op korte en op lange termijn. E nkele voorbeelden: opname van groene labels in e-mailhandtekeningen; aanleg van een tuin met kruiden en aromatische planten in één van de patio’s van het hotel, enz.

Geleerde lessen M en moet het beste moment en de beste plek zien te vinden om over duurzaamheid te spreken, kwestie van interesse bij klanten te wekken en hun bewustzijn te vergroten. Voor het Stanhope Hotel bleek dat de wachttijd in de lobby te zijn. C ommuniceren over het milieuprogramma moet discreet gebeuren in elke fase van een verblijf in het hotel, van het moment dat er geboekt wordt tot het moment waarom men de eindfactuur ontvangt. Daarbij is het de bedoeling om de aandacht van de klant te trekken, zonder echter de algemene hotelervaring te verstoren.

Toekomst van het project Implementatie van het actieplan en voortzetting van de verbetering van zowel het duurzaamheidsprogramma als de communicatie errond.


Hôtel de la Sûre – Naar een strategie voor resilient ondernemen

| Naam van de onderneming Hôtel de la Sûre | Contactpersoon Ronald Streumer - [email protected] | Coach ResilieNtWEB - Luxembourg Institute of Science and

Technology (LIST) | Achtergrond Aantrekkelijk familiehotel dat in 1970 in het

noorden van Luxemburg geopend werd met 30 kamers en een regionale keuken in het Restaurant Comte Godefroy.

Doelstelling van het project Het Hôtel de la Sûre is al 44 jaar actief in de sector en is vastbesloten om de ontwikkeling van de hele regio mee te ondersteunen door ecologische overwegingen in de eigen bedrijfsstrategie in aanmerking te nemen. Hierdoor draagt het hotel sinds 2012 het ‘Gouden’ Ecolabel voor toerisme-etablissementen die oog hebben voor het milieu - een gezamenlijk initiatief van het Ministerie van Toerisme en het Ministerie voor Duurzame Ontwikkeling en Infrastructuren in Luxemburg. Het Ecolabel zelf bestaat uit een catalogus van 55 milieumaatregelen die verband houden met een ecologisch duurzaam beheer van de eigen faciliteiten, preventie en beheer op het vlak van water, energie en afval, groene aankopen, een transparant informatiebeleid en dienstverlening. Teneinde verder te gaan op de ingeslagen verbeteringsweg, besliste het Hôtel de la Sûre om zich aan te sluiten bij het ResilieNtWEB-project met het oog op de identificatie van mogelijke manieren om de eigen resilience te vergroten: Samen met het team van het Luxembourg Institute for Science and Technology (LIST) werden diverse onderwerpen geanalyseerd, zoals het milieubeheer binnen een hotel, het sociale engagement van een hotel, de betrokkenheid bij de lokale economie alsook het vermogen om te anticiperen op toekomstige uitdagingen en zich aan te passen aan gebeurlijke wijzigingen. Deze analyse werd verricht met behulp van de gratis zelfevaluatietool ‘Resilient Quick Scan’ die voor het project ontwikkeld werd en die op de website van het project ter beschikking gesteld werd van alle betrokken ondernemingen. http:// resilientweb.eu/quickscan.

Beschrijving van het project Het Hôtel de la Sûre beschouwde de samenwerking met LIST als een bron van creativiteit die de aanzet



E c on o m y

ty

L ea

cie

rn

So

ap

t

E n vi ron m

Ad

Lokale producten promoten om de lokale economie

en

t

te stimuleren

A n tici p at e

zou geven tot nieuwe projecten binnenin het hotel. De managers van het hotel, dhr. Streumer en zijn zus, namen al deel aan twee workshops die door het team bij het CRP Henri Tudor georganiseerd werden. In een eerste workshop in december 2013 werden de doelstellingen van het hotel in zijn evolutie naar een grotere resilience op korte en lange termijn geïdentificeerd: p romotie van regionale producten om de lokale economie te ondersteunen en de impact van de eigen activiteiten op het milieu te verkleinen; v erbetering van de motivatie bij het personeel voor de creatie van een aantrekkelijke omgeving tijdens het hoog- en het laagseizoen. Een derde workshop gaf vervolgens ook de werknemers de kans om nieuwe ideeën te lanceren met het oog op een betere verdeling van de verantwoordelijkheden tussen het management en het personeel van het hotel.

Geleerde lessen W erknemers zijn altijd bereid om met ideeën te komen over hoe de werkomstandigheden verbeterd kunnen worden. Ze zijn veel kritischer over de implementatie van hun voorstellen. E en strategie die op een grotere resilience gericht is, moet altijd stroken met de beheerstijl van de onderneming.

Toekomst van het project Het zal verder blijven werken aan de volgende punten, na het einde van het project: o ntwikkeling van een keuken op basis van regionale producten met oog voor hun seizoensgebonden beschikbaarheid; o ntwikkeling van strategieën om werknemers zelf meer verantwoordelijkheid te laten opnemen.


Aarevalo Ltd – Verbetering van het

bedrijfsresultaat via een efficiëntere productie

| Naam van de onderneming Aarevalo Limited | Contactpersoon Antonio Aarevalo - [email protected] | Coach ResilieNtWeb – LBP – Deryck Sealy | Achtergrond Aarevalo Limited is erin geslaagd om een nieuw

audiomerk genaamd ‘Kakkoii’ uit te bouwen, waarbij ook het vorige businessmodel van de onderneming herzien werd. Intussen maakt het bedrijf zich op voor de volgende fase in het eigen groeipad.

Doelstelling van het project Aarevalo Ltd (Contemporary lighting and home accessories) is eigenaar van het Kakkoii-merk en haar eerste product werd gelanceerd via een Kickstarter-campagne (crowdfunding). De laatste 2 jaar heeft het bedrijf een sterke groei gekend in wat vandaag een bijzonder concurrerende markt is geworden. Het Kakkoii-merk wil nu in 2014/2015 graag een nieuw productgamma lanceren, maar de onderneming vroeg zich af of haar bestaande systemen de verwachte verkoopsgroei wel zullen aankunnen. Verder wordt het merk ook sterk gelinkt aan design en een ‘cool’ imago bij het eigen doelpubliek. Aangezien het product in China gemaakt wordt, zouden er wel eens vragen kunnen rijzen over de ecologische geloofsbrieven van de onderneming. Met deze overwegingen in gedachten werd de vraag gesteld naar wat de onderneming zou kunnen doen om nog duurzamer te worden.

Beschrijving van het project H et in kaart brengen van de hele huidige productie en het logistieke proces om het product tot bij de distributeur te brengen. G ebruik van systeemdenken om potentiële knelpunten in het voorgaande te helpen identificeren. O pmaak van een roadmap naar meer duurzaamheid onder verwijzing naar het voorgaande.

Geleerde lessen D e kostprijs van het lokaal produceren vormt nog steeds een hele uitdaging qua volume, kwaliteit en prijs, wat het moeilijk maakt om daar op dit ogenblik in verder te gaan.


Toekomst van het project V oltooiing van de duurzaamheidsroadmap. R ealisatie van het kernproject. M eer informatie op www.aarevalo.com en www.kakkoii-me.com


Texilis – Vernieuwing van het businessmodel | Naam van de onderneming TEXILIS | Contactpersoon Pierre D’ARRAS - [email protected] | Coach ResilieNtWeb – CCI Nord de France | Achtergrond Texilis is een jong bedrijf, gevestigd in Koudekerke,

in het noorden van Frankrijk, en werd in 2011 opgericht. De onderneming fungeert als incubator voor innovatieve projecten op het vlak van vlasvezel.

Doelstelling van het project Texilis ondersteunt private projecten rond innovaties op het vlak van vlas. Na 26 maanden actief geweest te zijn, was de tijd rijp om het ontwikkelingsplan van het bedrijf te opnieuw te bekijken.

Beschrijving van het project L evenscyclusanalyse Identificatie van potentiële ontwikkelingen Verbeterd inkomstenmodel Overschakeling van techniek naar ontwikkeling en productie van linnen producten Fondsenwerving Investering in een prototype van productiemachine.

Geleerde lessen O perationele visie van het bedrijf, gezien vanuit een andere invalshoek: mechanismen om prestatie en operationele opleiding via een prisma (marge en cashflow) in de kijker te plaatsen. V alidatie van de transformatie van een adviserende onderneming naar een bedrijf gericht op innovatieontwikkeling, prototypering en de productie van kleine series van linnen toepassingen.


Vlasvezels

Promoten van performante mechanismen

Toekomst van het project V oltooiing van de investering. A anwerving van nieuw personeel voor de realisatie van het ontwikkelingsplan op dit vlak (acht personeelsleden). M eer participaties in andere ondernemingen. A anhaling van de banden met laboratoria.


Conclusies en vooruitzichten


Conclusies en vooruitzichten |H et ResilieNtWEB-consortium werd opgericht in juni 2012 en

werkte nauw samen rond de ontwikkeling van een op maat gemaakt innovatiebegeleidingspakket voor ondernemingen dat ook de eigen kennis over resilience, innovatie en duurzaamheid zal vergroten en verdiepen. Via dit gezamenlijke werk hebben we een aantal waardevolle lessen geleerd over de manier waarop we ondernemingen kunnen benaderen en met hen kunnen samenwerken rond innovatieconcepten voor bedrijven.

Resilience denken Kort gezegd is resilience denken een relatief nieuwe aanpak, wanneer we het toepassen op bedrijfsactiviteiten, innovatie en duurzaamheid. Resilience heeft alles te maken met vooruitzien, zich aanpassen en leren. Een resilient onderneming kan anticiperen op de veranderingen in haar eigen economische, sociale en externe omgeving die een impact kunnen hebben op haar activiteiten, kan innovatieve antwoorden bedenken om dergelijke veranderingen te overwinnen of er zelfs haar voordeel mee te doen en zal de aldus vergaarde ervaringen en lessen daarbij integreren in de manier waarop ze zaken doet. In het licht van almaar dringendere economische, ecologische en sociale uitdagingen die verband houden met de kernactiviteiten van een bedrijf, kan resilience denken ondernemingen helpen om gepaste duurzame maatregelen uit te werken. Naar onze ervaring wordt de benadering die resilience denken vooropstelt inzake duurzaamheid, goed onthaald door bedrijven, aangezien de boodschap die daarbij verkondigd wordt, verband houdt met de manier waarop zij op dit ogenblik hun bedrijfsactiviteiten plannen en organiseren. De ondernemingen die deelnamen aan het ResilieNtWEB-project verwelkomden deze frisse kijk op duurzaamheid die op hun eigen kernactiviteiten en hun eigen strategische doelstellingen gebaseerd is, met open armen. Bovendien benadrukte het resilience-perspectief het belang van de samenwerking tussen bedrijven en dat zowel binnen eenzelfde sector als over de sectorale grenzen heen. Ondernemingen beseffen dan ook dat de meest dringende problemen die verband houden met duurzaamheid, soms het best aangepakt kunnen worden door rechtstreeks samen te werken met leveranciers, klanten en zelfs concurrenten.

54 | ResilieNtWEB | CONCLUSIES EN VOORUITZICHTEN

Coach de coaches De diversiteit in achtergronden en disciplines van de projectpartners heeft ons gezamenlijk leerproces gevoed en heeft tal van grensoverschrijdende samenwerkingsverbanden en kennisoverdrachten mogelijk gemaakt. We hebben dan ook van elkaars expertise en ervaringen geleerd via regelmatig gehouden, 3 dagen durende ‘coach de coach’-bijeenkomsten. Tijdens deze bijeenkomsten hebben we elkaar gecoacht over relevante bedrijfsondersteuningsmethoden, hulpmiddelen en inzichten alsook onszelf bijgeschoold door het gebruik van onze eigen ResilieNtWEB-methoden en -tools. De projectpartners zijn van plan om ook na de einddatum van het project hun eigen werkervaring en -expertise in verband met deze methoden en hulpmiddelen te blijven delen met geïnteresseerde organisaties. De verspreiding van deze ervaring en expertise geldt immers als sleutelaspect van het ResilieNtWEB-project en we zijn ervan overtuigd dat een uitgebreid netwerk van organisaties en consultants die deze tools gebruiken, in een delen van ervaring zal resulteren met het oog op de creatie van een sterke hefboom voor verandering. Aarzel dus zeker niet om contact op te nemen met de projectpartner uit uw regio om meer te weten te komen over de manier waarop ook u gecoacht kunt worden. .

CONCLUSIES EN VOORUITZICHTEN | ResilieNtWEB | 55

Oproep en ontwikkeling

Eigengemaakte methodologie en hulpmiddelen ter ondersteuning van KMO’s De hoofduitdaging van het project bestond uit het bezorgen van een eenvoudige methodologie en diverse tools op maat van KMO’s. Dat doel werd zonder meer bereikt door KMO’s een ‘gebruiksvriendelijke’ en ‘niet-tijdrovende’ methodologie en hulpmiddelen aan te reiken. Een 6 stappen tellen methodologie waarmee KMO’s direct in actie kunnen schieten en al na 2 à 3 sessies hun eerste eco-innovatieve actieplannen kunnen opstellen door het gebruik van inspirerende kaarten. De hulpmiddelen zelf spitsen zich daarbij rechtstreeks op door KMO’s verstrekte producten en diensten toe, waarbij rekening wordt gehouden met de interne organisatie en het eigen personeel. In vergelijking met bestaande milieubeheersystemen concentreert het project zich op de kernactiviteiten van de onderneming en afgezien van de drie klassieke duurzaamheidspijlers (economisch, sociaal en ecologisch) reiken de hulpmiddelen ook extra concepten en inspirerende voorbeelden aan van hoe bedrijven kunnen anticiperen, hoe ze zich kunnen aanpassen en hoe ze zich een continue leercurve eigen kunnen maken. Dat zijn de basisprincipes van resilience denken en alle ideeën waarop we onze tools baseerden, zijn rechtstreeks op de natuur geïnspireerd.


Methodologie en hulpmiddelen die een aanvulling vormen op bestaande milieubeheertools en -programma’s De hulpmiddelen zijn aanvullend bedoeld op bestaande milieubeheersprogramma’s en bieden een eigen meerwaarde, aangezien ze ondernemingen kunnen helpen om nieuwe milieumaatregelen te genereren en te implementeren als onderdeel van de voortdurende verbetering die zulke systemen vooropstellen. Het beste voorbeeld hiervan is het Brusselse gewestelijke label ‘Ecodynamische onderneming’ (http:// www.leefmilieu.brussels/themas/duurzame-stad/label-ecodynamische-onderneming). ResilieNtWEB levert een meerwaarde op de bestaande milieubeheersprogramma’s en levert een innovatieve kijk op de producten en diensten die op de markt gebracht worden en op de manier waarom de onderneming in verband staat met haar ecosysteem. Dit werd door enkele van de Brusselse ondernemingen (voornamelijk hotels) uitgetest, die ResilieNtWEB als een hulpmiddel zien, dat hen kan helpen om hun milieubeheersprogramma’s te verbeteren en hun label van Ecodynamische onderneming te behouden. De methodologie en hulpmiddelen (open source) kunnen gemakkelijk gebruikt worden door consultancy bedrijven of openbare organisaties die met KMO’s samenwerken. Alle tools zijn online beschikbaar (www.resilientweb.eu). De beste manier voor ons om het project te verspreiden, is via bestaande bedrijfsondersteunende organisaties.

CONCLUSIES EN VOORUITZICHTEN | ResilieNtWEB | 57

Daarom worden er in Brussel ook verschillende acties ondernomen door BECI, de Brusselse Kamer van Koophandel, ter verzekering van de verspreiding van de ResilieNtWEB-tools. Zo zal BECI al haar business support consultants naar de ResilieNtWEB-tools en -methodologie verwijzen en heeft BECI deze tools ook alvast zelf geïntegreerd in haar eigen ondersteuningsprogramma. BECI acht dit immers de beste manier om de aandacht van bedrijven voor economische opportuniteiten die voortvloeien uit de rechtstreekse integratie van milieuaspecten in het bedrijfsmodel en de implementatie van een milieuvernieuwingsstrategie, te vergroten. Verder worden de tools ook gebruikt door het milieudepartement om bedrijven bij te staan, die geïnteresseerd zijn in een verbetering van hun milieubeheersysteem en milieuprestaties. Door deze hulpmiddelen op te nemen in de verschillende bedrijfsondersteuningsprogramma’s, zal BECI blijven samenwerken met de lokale ondernemingen op een manier die vergelijkbaar is met die van het project, zij het wel op kleinere schaal. Daarnaast zal BECI bedrijven ook leren om deze hulpmiddelen te gebruiken door hen op te nemen in een opleidingsprogramma over milieubeheer. De Brusselse partners, de project leiders, zouden het werk dat aangevat werd met de bedrijven tijdens het ResilieNtWEB-project, bovendien graag voortzetten en dit alles vertalen in een ondersteuningsprogramma op lange termijn, kwestie van de regionale economische veerkracht te vergroten. Hiertoe werd alvast een nieuw projectvoorstel bij de lokale overheid ingediend. De hoofddoelstellingen van het programma zijn het uitbreiden van de ondersteuning tot alle geïnteresseerde Brusselse KMO’s en organisaties, het verder ontwikkelen van de hulpmiddelen om deze beter aan te passen aan de lokale context en de toekomstige economische en duurzaamheidsevolutie, en het ontwikkelen van een specifieke opleiding voor business schools en bedrijfsondersteunende organisaties, ongeacht of het daarbij nu om publieke of private structuren gaat. Door de resultaten van het project nu te verspreiden via het netwerk van elke partner, nodigen de programmapartners op hun beurt ook u uit om deze hulpmiddelen te delen en te gebruiken. De tools en het spel dat in het kader van het project ontwikkeld werden, zijn beschikbaar in een open source formaat. Een handboek voor professionals en een uitgebreid online overzicht van ondernemingen dat inspirerende en voor lokale bedrijven relevante duurzame innovaties onder de aandacht brengt, zijn eveneens beschikbaar voor gebruik. En aangezien de hulpmiddelen en casestudies op een waaier aan lokale (geografische) situaties van toepassing zullen zijn, nodigen we ten slotte ook iedereen uit om zelf eveneens een bijdrage te leveren aan het online platform door het toevoegen van nieuwe, inspirerende bedrijfscases1 en door het delen van de eigen inzichten en ervaringen teneinde ons te helpen bij de verdere ontwikkeling van de tot nu toe ontwikkelde tools.

1 Het platform van bestaande initiatieven blijft in continue ontwikkeling. Op termijn zal dit online platform alle bedrijfscases omvatten die hun eco-innovatie gebaseerd hebben op op de natuur geïnspireerde ‘life principles’. Het platform zal deze verdere ontwikkeling voorzetten na het eind van het project. Meer informatie is te verkrijgen via de Lead Partner: Etienne Aulotte van Leefmilieu Brussel, [email protected]


Bijlagen

Partners en onderaannemers van het project, van links tot rechts: 1ste rij: Christophe Koninckx (Emulations durables, communicatie), Hélène Dekker (Leefmilieu Brussel, communicatie),

Bertrand Grégoire (LIST), Sebastiaan de Neubourg (Greenloop), Etienne Aulotte (Leefmilieu Brussel) 2de rij: Deryck Sealy (LBP), Paula Hild (LIST), Thibault Pasquier (CCI Nord de France), Frank van de Lustgraaf (Bureau Buiten), Gaëtan Dartevelle (Greenloop), Julia Pearson (WSX) 3de rij: Laura Rebreanu (BECI) en Geneviève Boxus (BECI, communicatie)

Lijst van partners en coaches Coordinator: Leefmilieu Brussel – IBGE

• Etienne AULOTTE • Hélène DEKKER [Communication] [email protected] [email protected] Site van Thurn & Taxis Havenlaan 86C /3000 1000 Brussel - BELGIE +32 (0)2 / 775.77.30 www.environnement.brussels

ECI - Kamer van Koophandel B van Brussel

• Laura REBREANU • Xavier DEHAN • Geneviève BOXUS (Communicatie) [email protected] - [email protected] Louizalaan 500 1050 Brussel - Belgium +32 2 643 78 26 www.beci.be

Greenloop

• Gaetan DARTEVELLE [email protected] Aalststraat 7-11 Rue d’Alost Door C, 3rd Level 1000 Brussel - BELGIE +32 (0) 475481694 www.greenloop.eu

CCI de région Nord de France

• Dominique DAUTRICHE [email protected] 299 bd de Leeds – CS 90028 59031 Lille Cedex - France +33 (0) 320 63 68 00 www.norddefrance.cci.fr

L IST – Luxembourg Institute for Science and Technology [ex-Tudor]

• Paula HILD [email protected] Avenue des Hauts-Fourneaux, 5 4362 Esch / AlzetteLuxembourg +352 275888-1 www.list.lu

L BP - London Business Partnership Limited

• Deryck SEALY • Naima OMASTA-MILSOM [email protected] nmilsom @londonbp.co.uk 6-9 Manor Gardens London, N7 6LA United Kingdom + 44 (0) 203 110 2377 www.londonbp.co.uk

WSX – The Design Programme

• Julia PEARSON [email protected] WSX Enterprise Wates House - Wallington Hill Fareham, Hants, PO16 7BJ United Kingdom + 44 (0) 1425627297 www.wsxenterprise.co.uk www.thedesignprogramme.co.uk

Lijst van deelnemende bedrijven in het project en gepresenteerd in deze publicatie Choux de Bruxelles, België

• Marc Van Der Haegen [Artmana] [email protected] • Marie-Pascale van Hamme [Le Mess] [email protected]

Plant Design, België

• Sébastien Crepieux [email protected]

Neobuild, Luxembourg

• Francis Schwall [email protected]

Preedy Glass Limited, Verenigd Koninkrijk

• Mike Preedi [email protected]

Oikopolis, Luxembourg

• Jeff WEYDERT [email protected]

Dumortier, France

• M. Levaillant [email protected]

Viangro, België

• Brigitte Borremans [email protected]

PermaFungi, België

• Martin François [email protected]

Crop Advisors Independant Alliance, Verenigd Koninkrijk

• Emma Martin [email protected]

Millenium Food, Verenigd Koninkrijk

• Peter Scarles [email protected]

60 | ResilieNtWEB | BIJLAGEN

Sheraton, België

• P almer Colamarino [directeur] palmer.colamarino@ starwoodhotels.com • S arah Le Blay [email protected]

Thon Stanhope Hotel, België

• Ilse Huenaerts [email protected]

Hôtel de la Sûre, Luxembourg

• Ronald Streumer [email protected]

Aarevalo Ltd [Kakkoii], Verenigd Koninkrijk

• Antonio Arevalo [email protected]

Texilis, France

• Pierre D’Harras [email protected]

Complete lijst van deelnemende bedrijven in het project Gecoached door CCIR: Dumortier Texilis TCF Industrie GO WEB Lemon Interactive Galerie du Professionnel GB&Smith La boutique du lieu IKI Beauté Paris Serv’et vous

Gecoached door Leefmilieu Brussel/Greenloop Choux de Bruxelles Greenbuild Polybuild CERAU Greenskin Batigroup SCRL Polybuild Objectif Zero Energie Matriciel Landscape Design Reconfort + DRTB LTF Plant Design ECORES

Worms Urban Farm Company Vert d’Iris International Winwatt Fermes nos Pilifs Eupalinos Ocean Marée Restaurant Le Mess Chef chez Soi Viangro PermaFungi Sub-C Little Food Beeodiversity

Gecoached door BECI Martin’s Brussels EU Hotel Hôtel Van Belle Thon Stanhope Hotel SA Sheraton Brussels Hotel Dolce La Hulpe Brussels ) Silken Berlaymont Brussels Hotel Beer Project Brussels En Stoemelings

Gevolgd door LIST (ex-Tudor)

Menuiserie Kraemer Guardian Faber Printing Company Centre Hospitalier Emile Mayrisch

Gecoached door WSX Hillier’s Wholesale Crop Advisers Independant Alliance Ace Lamps Gully Howard Technical REAP Systems BHL Projects Limited The Pantry Partnership Flora Fanatica Chichester Development Trust The Sustainability Centre

Gecoached door LBP Millenium Foods Limited RS UK Foods Limited Brilliant Restaurants Limited Brownell Limited Preedy Glass Limited Aarevalo Limited Kakkoii Arena Flowers Limited

Oikopolis Hôtel de la Sûre Neobuild

BIJLAGEN | ResilieNtWEB | 61

Chronologie van het project Opening evenement: 06.06.2013, Brussels, Residence Palace (gedurende de European Green Week) Eind evenement: 05.06.2015, London

Web Referenties Tools: http://resilientweb.eu/tools/ Quickscan: http://resilientweb.eu/quickscan/ Design Kit: http://resilientweb.eu/design-kit/ Repository: http://resilientweb.eu/repository/

Community: http://short.resilientweb.eu/community Media (videos, foto’s) http://resilientweb.eu/en/medias/

Newsletters: http://resilientweb.eu/en/medias/newsletters/

62 | ResilieNtWEB | BIJLAGEN

Redactie Hélène Dekker, Leefmilieu Brussel (Coördinatie van de publicatie) - Etienne Aulotte, Leefmilieu Brussel – Sebastiaan de Neubourg, Greenloop + contributies van de project partners voor de beschrijving van de bedrijfscases Vertaling IGTV Foto’s C. Marteleur, REPORTERS SA – Gaëtan Dartevelle – partners en deelnemende bedrijven Tekening op pagina 5,7 en 21 Etienne Happert Layout Studio Marmelade Printen DB Print Verantwoordelijke uitgevers Frédéric Fontaine en Régine Peeters – Leefmilieu Brussel, Tour & Taxis - Havenlaan 86C/3000 B-1000 Brussel D/5762/2015/05

NL

Innoveer om duurzaam te ondernemen

Recommend Documents