jaarverslag 2012
Inhoudsopgave Over onze communicatie en dit jaarverslag
3
Aan de top is het zeker niet meer eenzaam
5
Verantwoordelijk voor milieu en omgeving
7
Steeds hechtere relatie met klant
8
Onze locaties
11
Van nimby naar yimby
12
Zaak van experts
15
Stevige duurzame ambities
16
Historisch laag ziekteverzuim
18
Financieel gezond in crisistijd
21
Colofon 23
2
Over onze communicatie en dit jaarverslag Afvalzorg vindt het belangrijk dat zij een open en goede relatie heeft met haar relaties, zoals medewerkers, aandeelhouders, klanten, bevoegd gezag en omwonenden van de locaties. Zo kunnen we de verschillende belangen zorgvuldig afwegen en gezamenlijk naar passende oplossingen streven.
In dit jaarverslag leggen we verantwoording af over het jaar
2012
19e jaarverslag sinds de oprichting van Afvalzorg
Transparante communicatie Daarom communiceren we op transparante wijze over onze plannen, inzet, prestaties en resultaten. We zetten verschillende kanalen in, zoals onze websites, tweets en nieuwsbrieven, bijeenkomsten, formele en informele overleggen en excursies. En we houden enquêtes om de mening van onze relaties te horen. Ook leggen we openlijk verantwoording af, zoals jaarlijks in onze financiële jaarrekening en dit verslag.
Dit jaarverslag Dit jaarverslag is geen uitputtend verslag van onze activiteiten in het kalenderjaar 2012. Het concentreert zich op een aantal thema’s en activiteiten die voor onze onderneming in het voorbije jaar het meest opmerkelijk waren en die voor onze doelgroepen relevant zijn. Zowel het financiële als dit jaarverslag is in gedrukte vorm en online beschikbaar.
Volgens internationaal raamwerk In het kader van inzichtelijke verslaglegging hebben we ons verslag gekoppeld aan de index van het Global Reporting Initiative (GRI 3.1), niveau B. We rapporteren onze milieugegevens volgens de richtlijnen van het ministerie van Infrastructuur en Milieu. De verantwoorde GRI-punten zijn online te vinden op onze website (onder ‘Over Afvalzorg’/‘Verantwoord ondernemen’) met links naar de verantwoordingsinformatie zoals over duurzaamheid en mvo. Op deze manier kunnen geïnteresseerden dit gemakkelijk en direct vinden. Bij het opstellen van de GRI hebben we gebruik gemaakt van verschillende management- informatiesystemen. Aangevuld met informatie van verantwoordelijke medewerkers en afdelingen. Wij wensen u veel plezier bij het lezen van dit verslag.
3
Vouwen en ontvouwen Afvalzorg creëert nieuwe landschappen. Volkomen veilig. Want gesaneerde locaties en stortlocaties een volgende bestemming geven is ons hogere doel. Voor recreatie en ook om op te bouwen, te wonen én te werken. De tekening symboliseert ons hoofdkantoor De Vouw op het afgewerkte deel van locatie Nauerna. De Vouw is meer dan een illustratie. Het is het tastbare bewijs dat Afvalzorg probleemlocaties "omvouwt" naar kansrijke projecten. Omdat we weten hoe we met deze unieke plekken in ons landschap om moeten gaan. Omdat we deze financieel aantrekkelijk kunnen ontwikkelen, en teruggeven aan onze samenleving.
4
Voorwoord
988 kton In 2012
Aan de top is het zeker niet meer eenzaam
afvalstoffen gestort
In 2012
41.665 ton
CO2-equivalenten emissiereductie door stortgasonttrekking
Sinds vele jaren wordt de Nederlandse afvalsector "gemeten" aan de hand van een jaarlijkse benchmark. Een onafhankelijk onderzoeksbureau rangschikt de verschillende ondernemingen op de mate van maatschappelijk verantwoord ondernemen, de milieukwaliteit en -prestaties en het bedrijfseconomisch rendement; zeg maar People, Planet, Profit. Ik ben er trots op dat Afvalzorg in 2012 voor de zesde keer op rij haar positie in de top heeft behouden. En vooral omdat we het hoogst scoorden op "milieukwaliteit en -prestaties".
wederom moesten ervaren vanuit andere onderdelen van de samenleving. Ik doel hiermee op het langjarig verschijnen van negatief-kritische uitingen in de regionale pers rond onze vestigingsplaats. Deze uitingen spelen vervolgens een negatieve rol in het politiek debat inzake de gewenste uitbreiding van stortlocatie Nauerna. Ik hoop dat we met betrokken overheden en omgeving snel tot een gedragen toekomstbeeld voor de locatie komen zodat we het vertrouwen weer kunnen herstellen.
Bedrijfseconomisch goed jaar In 2011 zagen we een sterke daling van het aanbod op onze locaties. Deels werd deze veroorzaakt door de economische crisis, deels bleek dat aanbieders rekening hielden met de toen nog op handen zijnde wetswijziging (afschaffing afvalstoffenbelasting) per 1 januari 2012. Het gevolg was dat het aanbod in 2012 flink
In de benchmark zien we een gestage verbreding van de top. Veel
toenam. Er was sprake van een inhaalslag. Bovendien besloot een
collega’s in de afvalsector verbeteren zich de laatste jaren op het
van onze relaties ook stromen, die al jaren lagen opgeslagen voor
gebied van duurzaamheid en maatschappelijk verantwoord onder
mogelijke toekomstige toepassingen, aan te bieden op onze locaties.
nemen. Dit is een zeer positieve ontwikkeling en het bevestigt het
Vanwege de stagnerende uitbreidingsprocedures van Nauerna is een
bestaansrecht van de benchmark.
groot deel van het stortaanbod succesvol omgebogen naar onze stortlocatie Zeeasterweg in Lelystad.
Waardering vanuit onze sector
Als gevolg daarvan is op de Zeeasterweg een nieuw stortcompartiment
Natuurlijk is de brede waardering voor ons belangrijk. Vooral omdat dit
ingericht. Op het gebied van bewerking en reiniging van granulaire
partijen zijn die weten waar het om draait en waarmee we dagelijks op
stromen uit infrastructurele werken en de bouw bleven onze activiteiten
verantwoorde, veilige en soms innovatieve wijze afval- en milieu
op peil. Het laatste is mede te danken aan onze proactievere
problemen oplossen. In alle openheid sterkt deze beoordeling ons ook
benadering van de markt. Kortom, in bedrijfseconomische zin maakte
mentaal ten opzichte van de kritiek en argwaan die we in 2012
Afvalzorg een goed jaar door.
5
Grote betrokkenheid in milieuprojecten Tevreden zijn we ook over de voortgang in verschillende samenwerkingsprojecten. Zo zijn we actief betrokken bij het oplossen van een van de grote uitdagingen in de sector: de omgang
Onze doelen, ons bestaansrecht, onze plannen en onze werkwijze zijn helder.
met bodemassen, afkomstig uit de afvalenergiecentrales (AEC’s). Het gaat hier om serieuze hoeveelheden waarvoor de rijksoverheid niet voor niets een "Green Deal" sloot met de AEC’s. Afvalzorg is een relevante partner omdat we middels Het Groene Schip voor de korte termijn een verwerkingslocatie voor deze IBC-bouwstoffen kunnen aanbieden. Voor de langere termijn werken we hard aan een reinigingsmethode om van AEC-bodemassen een vrij toepasbare bouwstof te maken. Ten aanzien van onze landschapsprojecten, waarbij oude stortplaatsen en andere milieulocaties worden gesaneerd, was er in 2012 het nodige nieuws. Zo zijn de betrokken partijen positief over ons projectvoorstel Groenewoud waarin een verontreinigde gemeentelijke stortplaats wordt gesaneerd én er aanzienlijk wordt geïnvesteerd in natuur en recreatie mogelijkheden. Enthousiast zijn we over onze betrokkenheid bij de ontwikkeling van duurzame energie. Zelfstandig werken we met succes aan optimale stortgasbenutting en met partners ontwikkelen we wind-, zonne- en andere energieprojecten. Vermeldenswaard vind ik de kennissessie over "Duurzaamheid in de Afvalmarkt" die we in 2012 organiseerden. De belangstelling hiervoor was groot, de bijeenkomst een succes. Het onderstreept dat Afvalzorg gezien wordt als ter zake kundige partner om kennis mee te delen. Dit komt ook nog eens tot uiting in de toenemende vraag om Afvalzorg-medewerkers in te zetten voor bijeenkomsten van derden, in binnen- en in buitenland.
Interne ontwikkeling Kijkend naar hoe wij ons als organisatie hebben ontwikkeld, mag ik meer dan tevreden zijn. We hebben grote stappen gemaakt op het gebied van kwaliteit, arbo en milieu. De inspanningen om de onderlinge samenwerking te verbeteren, hebben een positieve invloed op de sfeer. Er is helderheid over onze doelen, ons bestaansrecht, onze plannen en onze werkwijze. Dat is van groot belang. Deze tijd vraagt namelijk nog meer transparantie, terwijl een organisatie als de onze meer dan ooit kritisch wordt beschouwd. Bert Krom Directeur, NV Afvalzorg Holding
Bert Krom, directeur
6
Missie & visie
Sinds de start van Afvalzorg (1993)
Verantwoordelijk voor milieu en omgeving Missie Onze missie is het op transparante wijze duurzaam beheren en benutten van afvalverwerkingslocaties. Daarbij staat centraal: het verantwoord verwerken en opslaan van afval- en grondstoffen, het verduurzamen van het afvallichaam om het toekomstige milieurisico te minimaliseren en het herinrichten van verontreinigde locaties en stortlocaties tot functionele, veilige landschappen.
Uitbreiding activiteiten
105 ha
omgezet in natuur
770 kton In 2012
bouwstoffen ingenomen
Onze klanten moeten er zeker van zijn dat zij hun afval in de regio kunnen laten verwerken, ook op langere termijn.
Maatschappelijke rol
Op diverse locaties hebben we daarom in 2012 onze
We bewerken diverse granulaire afvalstromen en maken ze geschikt
dienstverlening uitgebreid.
om opnieuw te gebruiken. We zetten hiervoor ons netwerk van locaties in. Daar slaan we ook afvalstoffen op die tijdelijk niet kunnen
Op de locatie Zeeasterweg in Lelystad werd een nieuw
worden verwerkt. Recyclingresiduen en afval dat niet geschikt gemaakt
stortcompartiment van acht hectare ingericht.
kan worden voor recycling worden gestort. Verder zijn we gespecialiseerd in de nazorg van alle soorten verontreinigde locaties.
Sinds 2012 nemen we niet alleen groenafval in op de locatie
We ontwikkelen gesloten stortlocaties tot veilige, nieuwe bestemmingen.
in Brunssum, maar ook op de locaties De Liede in Vijfhuizen
En we delen onze kennis op het gebied van exploitatie, beheer,
en Nauerna in Assendelft.
50 Circa
nazorglocaties onder onze hoede
afwerking en herinrichting van stortlocaties met overheden en exploitanten in binnen- en buitenland.
Op onze locatie De Liede zijn we tevens gestart met Grondbank Haarlem. Hiermee spelen we in op de steeds
Visie
groter wordende behoefte van gemeenten om te
Onze blik is gericht op de lange termijn. We vinden het onze taak om de
verduurzamen via het verhogen van het scheidings
maatschappij de garantie te geven dat het afval op onze stortlocaties
percentage van afval.
veilig en milieuverantwoord verwerkt kan worden. Bovendien vinden we het niet meer dan logisch dat we de stortlocaties na gebruik opleveren
Op de locatie Mastwijk in Montfoort bieden we een
als mooie, veilige landschappen.
regionale oplossing voor baggerspecie en grond (BGW II).
Om dit alles te kunnen realiseren en te continueren, moet de bedrijfs-
In Het Groene Schip in de gemeente Haarlemmerliede en
voering gezond zijn en blijven. En we staan altijd klaar voor onze
Spaarnwoude passen we secundaire bouwstoffen en
klanten. We denken creatief met hen mee en bieden zo duurzame
hergebruikgrond toe.
totaaloplossingen. In dit jaarverslag kunt u voorbeelden zien van hoe dit in 2012 in de praktijk is gebracht.
7
We werken intensief samen met klanten om kansen te benutten en verantwoorde (milieu)oplossingen te bieden.
Klant- en oplossingsgericht
Steeds hechte De relaties die Afvalzorg met haar klanten onderhoudt, worden steeds hechter; hier is in 2012 gericht aan gewerkt. Het resultaat is dat we intensiever samenwerken om kansen te benutten en verantwoorde (milieu)oplossingen te realiseren. Dat omvat meer dan uitsluitend hergebruiken, opslaan of verwerken.
In 2011 startte Afvalzorg met een actievere, regionale benadering van de markt. Hierin staan intensief accountmanagement en een flexibele, klantgerichte werkwijze centraal. Terwijl we proactief oplossingen aandroegen en klanten gericht informeerden over projecten en diensten, werkten we aan een betere logistieke dekking, een groter netwerk en uitbreiding van de dienstverlening. Deze marktbenadering heeft in 2012 haar vruchten afgeworpen en wordt daarom in het komende jaar met dezelfde grote inzet gecontinueerd. Uitgangspunt is dat een hechtere, intensieve samenwerking zowel de klant als Afvalzorg voordelen biedt.
Nuttige toepassing van bouwstoffen We vinden het belangrijk dat onze oplossingen milieu- én financieel verantwoord zijn. Dit is vaak het geval wanneer secundaire grondstoffen nuttig kunnen worden toegepast en zo maatschappelijk relevante werken realiseerbaar worden. Het Groene Schip is hier een voorbeeld van. In dit project pasten we in 2012 340.000 ton AEC-bodemas nuttig toe. In 2013 verwachten we 1 miljoen ton bodemas te verwerken. Het Groene Schip is een project dat Afvalzorg met Boskalis uitvoert in een publiek-private samenwerking (PPS) met Staatsbosbeheer en de gemeente Haarlemmerliede en Spaarnwoude. Het Groene Schip wordt een trekpleister voor recreanten én vormt een buffer tussen de haven van Amsterdam en het recreatie- en natuurgebied Houtrakpolder. In totaal wordt er 3,5 miljoen m3 secundaire bouwstoffen en hergebruikgrond verwerkt. Met de opbrengsten van deze IBC-bouwstoffen wordt door Staatsbosbeheer een veilig openbaar recreatiegebied gecreëerd. De 30 meter hoge terpen vormen de contouren van een schip dat voor anker ligt in de haven van Amsterdam; een uniek herkenningspunt. Joep Heddes, accountmanagement en hoofd bedrijfsbureau
8
649 kton In 2012
ere relatie met klant
afvalstoffen ingenomen voor bewerking en recycling
Veel te bieden
Oplossing bij calamiteiten
Vanuit onze kernactiviteiten ontwikkelden we in 2012 een bredere
Onderdeel van onze dienstverlening beschouwen we onze faciliterende
dienstverlening. Zo hebben we in het voorjaar in Geldermalsen onze
en adviserende rol in geval van calamiteiten. Daarbij kunnen grote
activiteiten uitgebreid met een grondbank. Na opstart hiervan werd
hoeveelheden afvalstromen vrijkomen die, al dan niet tijdelijk, veilig
Grondstoffenpark Rivierenland geopend. Hierin werken de gespeciali-
moeten worden opgeslagen. In 2012 hebben we in samenwerking
seerde afvalbedrijven Avri en Bruins & Kwast met Afvalzorg samen.
met een groot sloopbedrijf en landelijke afvalinzamelaar ruim 5.500 ton
Het park is het eerste recyclingsbedrijventerrein in de regio waar
afvalstoffen verwerkt, afkomstig van een brand in een papierloods.
meerdere bedrijven op bepaalde afvalstromen samenwerken en
Van het bevoegd gezag kregen we toestemming om tijdelijk flexibele
gezamenlijk gebruik maken van de aanwezige voorzieningen. Ons doel is
openingstijden te hanteren. Hierdoor konden we binnen enkele dagen
582 kton
een impuls te geven aan een economie waarin zo min mogelijk grond-
alle afvalstromen milieuverantwoord verwerken, afdekken en voorzien
afvalstoffen bewerkt en recycled
stoffen verloren gaan. Zo recyclen we hier minerale afvalstromen, een
van een gasonttrekkingssysteem.
In 2012
activiteit die we op andere locaties ook al uitvoeren. De combinatie van verschillende specialistische bedrijven op één locatie is het voorbeeld
Bijeenkomsten
van duurzame verwerking anno 2012. De afvalstromen krijgen hierdoor
Kennisbijeenkomsten geven ons een mooie gelegenheid te bouwen
op een efficiënte wijze zoveel mogelijk een tweede leven.
aan onze relaties met klanten en partners. In november hielden we bijvoorbeeld een kennissessie voor overheden en private partners over duurzaamheid. Deze bijeenkomst werd door de deelnemers erg gewaardeerd. Ook in 2013 zullen we weer kennissessies organiseren.
Klanttevredenheids onderzoek: inzicht in onze klanten
Regionaal afzetkanaal voor groenafval
In 2012 hebben we, in navolging van het klanttevredenheids
Ook voor groene afvalstromen is het van belang dat er op
onderzoek in 2011, eenzelfde onderzoek onder chauffeurs
regionaal niveau efficiënte en (milieu)verantwoorde
gedaan. Een vanzelfsprekende vervolgstap omdat juist deze
oplossingen zijn. Daarom hebben we in 2012 onze activiteiten
medewerkers van onze klanten zich met grote regelmaat op
op het gebied van groenrecycling uitgebreid. Niet alleen op de
onze locaties bevinden. Het is van belang dat ze prettig en
locatie in het Limburgse Brunssum, maar ook op de
veilig kunnen werken. Met de uitkomsten van het onderzoek
Noord-Hollandse locaties De Liede in Vijfhuizen en Nauerna in
kunnen we de faciliteiten en voorzieningen op onze locaties
Assendelft wordt nu groenafval ingenomen. Deze stromen
nog gerichter optimaliseren; bijvoorbeeld een afspuitplek voor
worden verwerkt tot hoogwaardige biomassa- en grond
containers.
producten en teruggeleverd aan onze klanten.
9
Puzzelen maakt plaatje rond Puzzelstukjes precies in elkaar laten vallen. Bij Afvalzorg kunnen we dat. Vooral wanneer het om specifieke afvalstromen gaat die om oplossingen op maat vragen. Wij pakken de puzzelstukjes op, laten ze op elkaar aansluiten. Zo nemen we de zorg en verantwoordelijkheden van onze klanten uit handen. We bekijken, wegen en testen de afvalstroom. Om het vervolgens op te slaan, permanent of tijdelijk. Want onze locaties zijn daar optimaal voor ingericht. Als het kan, bewerken we de stroom zodat deze opnieuw kan worden gebruikt. Door goed op elkaar aan te sluiten, maken we het plaatje weer "rond". Efficiënte en betaalbare oplossingen door slim te puzzelen.
10
Operationele locaties
Gesloten locaties
1
Locatie Wieringermeer, Middenmeer • Storten en recycling afvalstoffen • Op- en overslag grond- en bouwstoffen, RKG-slib en veegvuil • Stortgasonttrekking • Waterzuiveringsinstallatie (eigen beheer) • Buffer brandbaar afval
12 Locatie Velsen • Heringericht als Recreatiegebied Spaarnwoude • Nazorg
2
Locatie Nauerna, Assendelft • Storten en recycling afvalstoffen • Op- en overslag grond- en bouwstoffen, RKG-slib en veegvuil • Baggerspecieverwerking • Stortgasonttrekking en -benutting • Grondreiniging en immobilisatie • Inname groenafval • Waterzuiveringsinstallatie (eigen beheer) • Aan- en afvoer loswal • Buffer brandbaar afval • Ontwikkeling 12 ha openbaar park • Hoofdkantoor
Onze locaties
13 Locatie Schoteroog, Haarlem • Heringericht als Recreatiegebied Schoteroog • Nazorg 14 Ridsterrein, Haarlem • Nazorg bodemverontreiniging 15 Locatie Hollandse Brug • Heringericht als golfbaan, onderdeel Recreatiepark Naarderbos • Nazorg 16 Locatie Weert • Mogelijke herinrichting
3 Locatie De Liede, Vijfhuizen • Op- en overslag grond- en bouwstoffen, RKG-slib, veegvuil en teerhoudend asfalt (KTA) • Productie en verkoop diverse grondproducten • Immobilisatie • Groenrecycling • Verhuur terrein voor autorecycling
1
4 Locatie Zeeasterweg, Lelystad • Storten en recycling afvalstoffen • Op- en overslag grond- en bouwstoffen, RKG-slib en veegvuil 5 Locatie Braambergen, Almere • Op- en overslag (grof) huishoudelijk en bedrijfsafval, GFT-afval, RKG-slib, veegvuil, grond- en bouwstoffen • Stortgasonttrekking en -benutting • Ontwikkeling nieuwe recreatieve bestemming 6
Locatie Mastwijk, Montfort • Sanering oude stortplaats • Baggerspecieverwerking • Inname grond (BGW II) • Herontwikkeling tot natuurgebied
7
Locatie Geldermalsen • Storten afvalstoffen • Op- en overslag grond- en bouwstoffen, RKG-slib, veegvuil, KTA en dakleer • Baggerspecieverwerking • Inname grond
9 2 13 12 10 14 11
4
3
5 15
6
7
8 Locatie Brunssum • Groencompostering • Productie en verkoop diverse grondproducten • Op- en overslag RKG-slib, veegvuil, grond- en bouwstoffen, bouw- en sloopafval • Productie biomassa • Immobilisatie • Herontwikkeling deel locatie tot natuurpark 9 Locatie Overtoom, Heerhugowaard • Verhuur terrein voor autorecycling
16
10 Locatie Het Groene Schip, Spaarndam • Inname en verwerking van grond- en (IBC-)bouwstoffen • Inrichting openbaar recreatiegebied 11 Locatie Action Valley, Velsen • Toepassing grond (klasse industrie)
8
11
Ontwikkelen van verontreinigde locaties tot waardevolle gebieden. Dat is onze uitdaging.
Herinrichten verontreinigde locaties
Van nimby n Een belangrijk aspect van onze missie is dat we onze locaties na exploitatie opleveren als veilig landschap met een nuttige, zo hoogwaardig mogelijke functie. We zien het bovendien als onze maatschappelijke taak om de kennis die we daarbij ontwikkelen, te delen. Daarom richten we ons ook op de herontwikkeling van verontreinigde milieulocaties van derden. Onze ultieme uitdaging is om de maatschappelijke perceptie van een locatie te ontwikkelen, en wel van nimby naar yimby: YES in my backyard!
Afvalzorg ontwikkelt oude stortlocaties en vervuilde terreinen tot veilige, waardevolle gebieden. Daarbij staan de eindgebruiker en het ontzorgen van de opdrachtgever centraal. Vanaf het moment dat we een stortlocatie in gebruik nemen, houden we al rekening met de toekomstige eindbestemming. Daarom is de synergie tussen de verschillende schakels binnen Afvalzorg groot. Alle kennis van planologie, bodemsanering, afvalverwerking en de toepassing van secundaire bouwstoffen wordt gecombineerd.
Belangstelling van derden Onze portfolio van herinrichtings- en saneringsprojecten begint duidelijke vormen aan te nemen. Daarmee kunnen we steeds beter aan derden laten zien hoe we de totale zorg voor
Eindgebruiker en opdrachtgever centraal Afvalzorg heeft de gemeente Zaanstad aangeboden de sanering en ontwikkeling van Eiland Bloemendaal, dat in de Zaan ligt, ter hand te nemen. De bedoeling is om de nu nog afgesloten stortplaats na sanering en herinrichting veilig en toegankelijk te maken voor recreatief gebruik. Het idee is om een prijsvraag uit te schrijven aan recreatie- en horecaondernemers. De ondernemer met het beste plan mag het eiland exploiteren. Erik Kuiper, adviseur Landschappen
12
en nazorg
Recreatie in combinatie met duurzaamheid
aar yimby
Met energie- en afvalnutsbedrijf HVC richtte Afvalzorg in 2012 Energiezorg op. Dit bedrijf realiseert duurzame-energie projecten op de locaties van Afvalzorg. Zo hebben we voor onze locatie Braambergen in Almere het idee hun milieulocaties kunnen overnemen én er bijvoorbeeld weer een
Het Groene Schip in de vorm van een recreatiegebied verrijzen
opgevat om in samenwerking met de
mooi landschap van maken. Een recreatiegebied, bedrijventerrein,
als fysieke en visuele buffer voor het westelijk havengebied
gemeente en Staatsbosbeheer een
woningbouwlocatie, natuurgebied; de mogelijkheden zijn legio. Een
van Amsterdam.
"spannend" energiepark te realiseren. De inwoners kunnen hierin participe
aansprekend voorbeeld is en blijft ons eigen hoofdkantoor dat op een stortlocatie is gebouwd. Daarnaast initiëren en begeleiden we
Mastwijk van start
ren: duurzame energie uit eigen tuin.
(landschaps)projecten waarin secundaire grondstoffen op veilige wijze
Het Groengebied Mastwijk is een vergelijkbaar project. Afvalzorg is in
In het park staan recreatie en educatie
kunnen worden verwerkt. Hoe een milieulocatie er uiteindelijk uit komt
2012 gestart met het saneren van het terrein door een veilige leeflaag
centraal. Het wordt een satellietlocatie
te zien, bepalen we in overleg met de opdrachtgevers en gebruikers.
van grond en baggerspecie aan te brengen. De grond die overblijft na
voor de Floriade in 2022 met het thema
droging van de baggerspecie, wordt gebruikt voor het aanbrengen van
energie uit zon, biomassa en stortgas.
Dat Afvalzorg een relevante rol heeft in het herontwikkelen van
een deklaag. Uiteindelijk zullen we uit de opbrengsten van de
milieulocaties, krijgt steeds meer bekendheid. Reden waarom we
baggerspecie het terrein inrichten als natuurgebied, passend in
steeds vaker door derden worden benaderd. Zo werd ons het kansrijke
het landschap.
project van een oude zandwinningsput in het Groene Hart aangereikt. Met deze geïsoleerde plas is al zestig jaar niets gebeurd en in deze tijd is de waterkwaliteit erg achteruit gegaan. Wanneer we de plas verontdiepen met herbruikbare bagger, kunnen we de natuurwaarden in de plas ecologisch herstellen. Zo kan een nieuwe trekpleister voor natuurliefhebbers ontstaan.
Kostenneutraal
Totaaloplossing voor verontreinigde locatie
Vanuit onze maatschappelijke visie voeren we onze projecten ten
Project Groenewoud biedt een totaaloplossing voor een
minste kostenneutraal uit. Zo zullen de kosten voor de sanering en
voormalige stortplaats in de gemeente Wijdemeren, nabij
ontwikkeling van Eiland Bloemendaal in Zaanstad gedekt worden door
Hilversum. Deze verontreinigde locatie wordt geïsoleerd en
de opbrengsten van de jaarlijkse erfpacht. De sanering, herinrichting
gecontroleerd en er worden meer natuur- en recreatiemoge
en het beheer van het gebied Groenewoud worden bekostigd door
lijkheden gecreëerd. Afvalzorg werkt in dit project samen met
maximaal 39 plaatsen voor waterwoningen die zorgvuldig worden
de gemeente Wijdemeren, Dienst Landelijk Gebied en
ingepast in de natuurlijke omgeving.
Natuurmonumenten. De website over het project is in oktober 2012 online gegaan (www.projectgroenewoud.nl).
Milieuoplossing met verdienmodel
Via informatiebijeenkomsten, persoonlijk overleg en een
Ook zijn er projecten waarbij we in de milieuoplossing tevens een
klankbordgroep inventariseren we ideeën en meningen van
interessant verdienmodel zien. Zo passen we in Het Groene Schip
betrokkenen en verwerken deze zo goed mogelijk in een
AEC-bodemas toe. De veilige toepassing hiervan zorgt ervoor dat
Masterplan. Dit plan is in het voorjaar van 2013 ingediend bij
de herinrichting van recreatie- en natuurgebied Houtrakpolder
de gemeente.
Het Groene Schip
1 km groene buffer
door Staatsbosbeheer kan worden gefinancierd. Uiteindelijk zal
13
Het draait om water Schoon water op elk moment van de dag. Ook op onze afvalverwerkingslocaties, waar we ons bekommeren om de emissies naar lucht, bodem en water. Zo ook om het water rond en onder onze locaties dat onder andere wordt beschermd door een afdichtingslaag. Neerslag dat door het afval sijpelt, maakt geen kans om in het grondwater te komen. Dit percolaat wordt opgevangen en gereinigd. Op Nauerna en Wieringermeer hebben we daarvoor zelfs onze eigen zuiveringsinstallaties. En het grondwater buiten onze locaties? Dat controleren we ook. Zodat het helder blijft: storten kan veilig.
14
Bodemzorg
Zaak van experts
300 monitoringspunten op onze locaties
8.500
Het beheer en de nazorg van gesaneerde locaties en stortlocaties is de verantwoordelijkheid van Bodemzorg. Zowel de eigen locaties, als locaties van derden die al een volgende bestemming hebben, worden door een team van experts nauwlettend gevolgd. De monitoring richt zich op het voorkomen van risico’s door emissies naar lucht of grond- en oppervlaktewater.
analyses uitgevoerd in afvalwater, grondwater en oppervlaktewater
408.047 m3
Bodemzorg heeft circa 50 nazorglocaties onder haar hoede en is
water gezuiverd in onze eigen waterzuiveringsinstallaties
daarmee een van de grootste nazorgorganisaties van Nederland. Onder deze 50 locaties bevinden zich gasfabrieksterreinen, (voormalige) stortlocaties en overige bedrijfslocaties met een achtergebleven bodemverontreiniging. Omdat de bodemsanerings operatie op haar einde loopt, komt er bij provincies, regionale uitvoeringsdiensten en gemeenten steeds meer aandacht voor het borgen van de continuïteit en kwaliteit van de resterende nazorg. Daarbij worden nazorgverplichtingen uit het verleden nog eens kritisch
Milieulocaties vaker overgedragen
tegen het licht gehouden, omdat soms werkzaamheden worden uitgevoerd die uit oogpunt van risicobeheersing overbodig zijn.
De belangstelling om de verantwoordelijkheid voor milieu
Bodemzorg geeft hier zelf ook invulling aan door alle locaties te
locaties voor de lange termijn over te dragen, is groeiende.
herijken op basis van een uitgekiend beslismodel. Die toetsing leidt
Opdrachtgevers zijn daarbij op zoek naar betrouwbaarheid,
er vaak toe dat nazorgactiviteiten binnen enkele jaren eindig kunnen
continuïteit en kwaliteit. Op basis van haar expertise biedt
worden gemaakt.
Bodemzorg al jaren de mogelijkheid om de zorg en de risico’s af te kopen. Die expertise zit niet alleen in het milieuhygiënisch
Gebiedsgericht grondwaterbeheer
beheer maar ook in het beheer van de risico- en nazorg
Het beheren van individuele locaties is niet altijd nodig. Soms kan een
fondsen, waarvoor Afvalzorg al jaren met een gedegen
gebiedsgerichte aanpak grote financiële en organisatorische voordelen
treasurystatuut werkt. In 2012 stelde onder meer een
hebben. In het Gooi hebben de provincie Noord-Holland, gemeenten
samenwerkingsverband van bedrijven en de gemeente
en bedrijven de handen ineengeslagen om te komen tot zo’n efficiënte
Etten-Leur het vertrouwen in Bodemzorg door de verantwoor
aanpak. Bodemzorg is als inhoudelijk adviseur nauw betrokken bij dit
delijkheid voor het bedrijventerrein Vosdonk over te dragen.
veelbelovende voorbeeld van grootschalig gebiedsgericht beheer.
Voor het eerst ging het daarbij niet om een enkele locatie
De verwachting is dat deze expertise ook in veel andere gebieden kan
maar om een heel gebied.
worden toegepast.
15
MVO en duurzaamheid
Stevige duur Ons doel is ervoor te zorgen dat stortlocaties binnen één generatie geen risico meer vormen en eeuwige nazorg overbodig is.
Sinds jaar en dag staat bij Afvalzorg aandacht en zorg voor de effecten van onze activiteiten op de mens, het milieu en de omgeving centraal. We benutten onze expertise op het gebied van afval- en grondstoffen én van stort- en milieu locaties om een zo groot mogelijke bijdrage te leveren aan de verbetering van het milieu en het nuttig (her)gebruik van grondstoffen. Gelijktijdig kunnen we op onze locaties nog veel verbeteren: we zetten ons in om onze CO2-voetafdruk te verminderen, onder meer aan de hand van het Meerjaren programma Energie.
Speerpunten en concrete projecten In het komende jaar geven we hogere prioriteit aan de relaties met de omwonenden van onze locaties en met maatschappelijke organisaties. Zowel deze groepen als ons eigen personeel willen we meer betrekken bij nieuwe en duurzame ontwikkelingen. Hetzelfde geldt voor de relatie met partners. Samen met hen willen we oplossingen voor stromen (en klanten) vinden; dit kwam in 2012 concreet tot uiting in onze participatie in het Grondstoffenpark Rivierenland (zie pagina 9). Sinds 2011 is Afvalzorg mede-initiator van het meerjarenproject Introductie Duurzaam Stortbeheer. Het doel hiervan is ervoor te zorgen dat stortlocaties binnen één generatie geen risico meer vormen. Afvalzorg is betrokken bij twee van de drie pilots waarbij wordt gekeken
Stortgas verwarmt kas Op 8 mei 2012 gaf wethouder Linnekamp van Zaanstad het officiële startsein voor de ingebruikname van het leidingsysteem dat warmte transporteert van locatie Nauerna naar de bromeliakwekerij Corn. Bak. Sindsdien wordt onttrokken stortgas uit de locatie niet alleen gebruikt voor de verwarming van de waterzuivering en het hoofdkantoor van Afvalzorg. Het verwarmt nu ook water dat via een leiding van 1,7 km terechtkomt bij de kwekerij voor de verwarming van de kassen. Harm Ritsema, manager Beheer en Nazorg
16
zame ambities
Bijdrage aan landschapsontwikkeling In 2012 verlengden we het contract met Het Flevo-landschap in het kader van Natuurpark Lelystad. Het gaat om een structurele financiële bijdrage voor het bosgebied Flevohout en om een
hoe verontreinigingen versneld kunnen worden afgebroken, afgevoerd
winstgerelateerde bijdrage voor
en/of vastgelegd, zodat het stortlichaam binnen 30 jaar in evenwicht is
specifieke projecten. Deze samen
met de omgeving. Het is de bedoeling dat overheden en exploitanten van
werking past geheel in de missie van
stortlocaties hiervoor een "Green Deal" met de rijksoverheid sluiten.
Afvalzorg om nieuwe, waardevolle landschappen te ontwikkelen.
In 2012 realiseerden we ruimschoots het gestelde doel in ons Meerjarenprogramma Energie. Met dit MJP-E streven we ernaar om in 2020 onze CO2-emissies met 50% te hebben verminderd (ten opzichte van 2008). Belangrijk onderdeel van dit plan is dat we
Het warmtetransportsysteem heeft een totale lengte van
1,7 km
inzetten op het benutten van zoveel mogelijk stortgas uit onze locaties voor de verwarming van onze kantoren, in onze waterzuiverings processen en buiten onze locaties. Bijvoorbeeld voor de kassen verwarming en de productie van groen gas. Daarom brachten we in 2012 op locatie Nauerna maar liefst 24 extra onttrekkingspunten aan in het stortlichaam. Daarnaast ontwikkelden we plannen voor de productie van zonne- en windenergie op onze locaties Nauerna en Braambergen.
Circulaire economie: van grond tot bodemas Onderdeel van de missie van Afvalzorg is sinds jaar en dag dat we afval- en grondstoffen verantwoord bewerken en opslaan. Daarmee
In 2012
stimuleren we hergebruik van grondstoffen, zowel direct via bewerking en reiniging, als in de toekomst door stromen tijdelijk op te slaan. Op onze eigen locaties en op locaties als het Grondstoffenpark Rivierenland worden onder meer grondstromen, bouwstoffen,
Groen gas uit oude stort
baggerspecie, RKG-slib en veegvuil bewerkt en op- en overgeslagen om vervolgens te worden teruggeleverd voor nieuwe toepassingen.
De voormalige gemeentelijke stortlocatie Schoteroog is al in
Afvalzorg is gelijktijdig nauw betrokken bij het vinden van een
2004 na sanering door Afvalzorg afgedicht en ingericht als
oplossing voor de aanzienlijke hoeveelheden bodemassen die
recreatiegebied. Maar daarmee was de duurzame kous niet
afkomstig zijn uit afvalenergiecentrales. Deze sectorpartners staan
af. In 2012 opende provinciaal gedeputeerde Bond er de
voor de uitdaging, gevat in een Green Deal met de rijksoverheid, om in
Groen Gas Installatie. In deze installatie wordt het stortgas uit
2017 de kwaliteit van de reststromen van bodemassen te hebben
de oude stortlocatie en het biogas van de naastgelegen
verbeterd. Nu kunnen deze stromen alleen nog geïsoleerd worden
waterzuivering opgewerkt tot gas van aardgaskwaliteit en
toegepast (conform IBC-normen). Gelijktijdig is Afvalzorg nauw
geleverd aan het reguliere net. Het stortgas wordt onttrokken
betrokken bij het vinden van mogelijkheden om AEC-bodemassen ook
via een leidingenstelsel dat tijdens de sanering door Afvalzorg
op te waarderen, zodat ze zonder aanvullende milieumaatregelen
werd aangebracht.
kunnen worden toegepast.
2.047.221 m3 stortgas nuttig toegepast/ geleverd voor energieopwekking
Doel MJP-E 2020
50% reductie CO2 -emissies t.o.v. 2008
17
Onze medewerkers krijgen veel verantwoordelijkheid en voelen zich heel betrokken bij hun werk.
Personeel
Historisch laag ziektev Ziekteverzuim bij Afvalzorg is altijd al laag; voor 2012 kunnen we het historisch lage percentage van 2 melden. Dit is onder andere het resultaat van de hoge mate van werktevredenheid. Onze medewerkers krijgen veel eigen verantwoordelijkheid en voelen zich mede daardoor betrokken bij hun werk. Ook het in 2010 ingezette vitaliteitsbeleid heeft een positieve invloed op het ziekteverzuim. Medewerkers zijn zich meer bewust geworden van het belang van een goede leefstijl. Een aantal van hen heeft daadwerkelijk stappen gezet en er wordt volop deelgenomen aan de georganiseerde sportactiviteiten. Het zal dan ook niet verbazen dat Afvalzorg haar medewerkers in 2013 blijft stimuleren om te bewegen en blijft adviseren over gezonde voeding. Daarnaast krijgen onze medewerkers weer een preventief medisch onderzoek aangeboden. Werktevredenheid wordt bevorderd door opleidingen aan te bieden en gericht te werken aan loopbaanontwikkeling. Medewerkers krijgen bovendien de gelegenheid om zich te ontwikkelen naar een andere functie. Daarbij wordt zoveel mogelijk rekening gehouden met de drijfveren van medewerkers, onder begeleiding van een coach.
Verloop personeel
Gré Keijzer, adviseur P&O
18
jaar
percentage
2010
4,3%
2011
3,2%
2012
4,2%
verzuim
Frequent verzuim aantal meldingen
Verzuim Ziekteverzuim excl. zwangerschap
2,00%
Ziekteverzuim incl. zwangerschap
2,33%
Verzuimfrequentie 0,85% Gemiddelde verzuimduur
14,1 dagen
Totaal aantal dagen ziek
606,1 dagen
Meldingen en ongevallen
aantal medewerkers
3x
3
4x
1
5x
1
> 5 x
0
De gemiddelde leeftijd van onze medewerkers is
Aantal medewerkers leeftijd
man
vrouw
totaal
0
0
0
<25 jaar
25-34 jaar
7
6
13
35-44 jaar
18
7
25
45-54 jaar
25
11
36
Meldingen 37
55-59 jaar
9
3
12
Ongevallen 0
60-65 jaar
5
1
6
>65 jaar
2
1
3
66
29 95
Meldingen op het gebied van kwaliteit, arbo en milieu. Onder meer: klachten, onvoorziene omstandigheden, bedrijfsstoringen en controles.
totaal
48 2% laagste ziekteverzuim sinds onze oprichting
Certificaten Dienstverbanden
In 2012 zijn diverse certificaten
jaar fte fulltime parttime tijdelijk aantal dienstverband medewerkers
2010
80,29
60
32
2
92
2011
80,29
58
35
3
93
2012
83,02
57
38
7
95
gecontinueerd: ISO 9001 ISO 14001 VCA** Diverse beoordelingsrichtlijnen (BRL's)
19
Flowerpower Een stortlocatie is een energiebron. Organisch materiaal wordt omgezet in stortgas, een mengsel van methaan en koolstofdioxide. Door dit gas uit het stortlichaam te onttrekken, voorkomen we dat het als broeikasgas in de atmosfeer komt én kunnen we het benutten om er elektriciteit en warmte mee op te wekken. En omdat we het gas steeds intensiever opvangen, hebben we meer dan genoeg. Daarom verwarmen we sinds 2012, behalve onze eigen gebouwen, ook een bromeliakwekerij. Anders gezegd: planten als de bekende Aechmea Primera en de bijzondere Dionaea muscipula groeien nu ook op de warmte die afkomstig is van onze stortlocatie Nauerna. Een win-winsituatie: minder verbruik van fossiele brandstoffen, minder broeikasgassen én meer flowerpower.
20
Financiële aspecten
Financieel gezond in crisistijd Ook in de huidige economische crisis bewijst Afvalzorg een financieel gezonde onderneming te zijn. Hier ligt een doordacht beleid aan ten grondslag.
Op basis van de financiële verantwoording kan een objectieve lezer vaststellen dat Afvalzorg een financieel gezonde onderneming is. Net als bij de gezondheid van een mens is de financiële situatie van een onderneming een momentopname. Wordt de gezondheid van een mens "gemeten" bij een bezoek aan de dokter of bij een (door het bedrijf geïnitieerde) periodieke keuring, de financiële gezondheid van de onderneming wordt veelal gemeten door het analyseren van balansgrootheden en gerealiseerde resultaten. In onze ogen is financiële gezondheid meer, namelijk de mate waarin de onderneming in staat is om in geval van verslechtering van het economisch klimaat zich financieel goed te kunnen redden. Afvalzorg investeert al jaren in strategie en uitvoering op financieel gebied die gericht zijn op soliditeit, prudentie en flexibiliteit. Rekening
groen ingenomen
33 kton groenproducten afgezet
Geconsolideerde balans per 31 december 2012 (voor winstbestemming, in duizenden euro's) Activa
31-12-2012 31-12-2011
346 ha
Vaste activa Materiële vaste activa 23.216 20.372 operationele locaties Financiële vaste activa 95.615 104.723 Totaal vaste activa 118.831 125.095 Vlottende activa Voorraden 28 75 Vorderingen 9.789 6.882 Liquide middelen 24.436 13.358 Totaal vlottende activa 34.253 20.315 Totaal activa 153.084 145.410
houden met toekomstige verplichtingen door het tijdig vormen van toereikende voorzieningen en het aanhouden van voldoende middelen
43 kton
Passiva
31-12-2012 31-12-2011
93 ha gesloten locaties
om de daaruit voortvloeiende verplichtingen te kunnen voldoen, is daar een sprekend voorbeeld van. Prudentie speelt zowel bij het beleggen van deze middelen als bij het aangaan van verplichtingen een prominente rol bij de besluitvorming. Daarnaast zijn we in staat om snel maatregelen te treffen om financiële risico’s te omzeilen. Kortom met een doordacht beleid, uitgevoerd door kundige en betrokken medewerkers met niet alleen oog voor risico’s maar zeker ook voor kansen, blijft Afvalzorg gezond in deze hectische financiële tijden.
Groepsvermogen 61.200 56.613 Aandeel derden 177 299 Voorzieningen 76.831 72.732 Langlopende schulden 1.854 1.700 Kortlopende schulden 13.022 14.066 Totaal passiva 153.084 145.410
21
Ratio's
Afvalzorg is een gezonde onderneming: ook in het huidige economisch klimaat kunnen we ons financieel goed redden.
2012 2011 2010
Eigen vermogen/bedrijfsvermogen 40,09 39,14 33,30 Vlottende activa/vlottende passiva 2,63 1,44 1,42 Netto winst/eigen vermogen 7,29 8,08 10,36 (minus aandeel derden)
Geconsolideerde resultatenrekening over 2012 (in duizenden euro's)
2012 2011
Bedrijfsopbrengsten 27.274 23.120 Bedrijfslasten -29.001 -22.440 Toegerekende rente aan 6.469 3.720 voorzieningen Bedrijfsresultaat 4.742 4.400 Financiële baten en lasten 6.220 4.461 Af: toegerekend aan voorzieningen -6.469 -3.720 Belastingen over resultaat -1 -429 Resultaat 4.492 4.712 Aandeel van derden -29 -137 Netto resultaat 4.463 4.575
Bedrijfsopbrengsten (in duizenden euro's) Opbrengst stortlocaties In percentages
12.320 51,1%
4.353 22,1%
Opbrengst bewerkingen en diensten In percentages
11.805 48,9%
15.322 77,9%
Totaal netto omzet In percentages
24.125 100%
19.675 100%
3.149
3.445
27.274 100%
23.120 100%
Overige bedrijfsopbrengsten Totaal bedrijfsopbrengsten In percentages Boudewijn Barteling, adviseur bedrijfsinformatie
22
2012 2011
COLOFON NV Afvalzorg Holding Postbus 2, 1566 ZG Assendelft Telefoon 088 - 801 08 01 Fax 088 - 801 08 08
[email protected] www.afvalzorg.nl
Teksten, redactie en productiebegeleiding Afvalzorg Assendelft Intervolvement Communications Haarlem Kommanucatie Heemskerk
Fotografie Danny De Jong Fotografie Amsterdam
Vormgeving Icke Design Haarlem © juni 2013 Dit jaarverslag over kalenderjaar 2012 is tevens in te zien op www.afvalzorg.nl. Ook voorgaande verslagen (2010, 2011) zijn nog in druk op te vragen én te vinden op onze website.
23
