Jaarverslag
2005
Inhoudsopgave
Management Summary
5
Introductie
6 6 7 8
Algemeen Profiel Evides Voorwoord van de Raad van Bestuur Bericht van de Raad van Commissarissen
11
Verslag van de Raad van Bestuur Maatschappelijke context Ontwikkelingen drinkwatervoorziening Ontwikkelingen industrie- en afvalwater Personeel en organisatie Financiën Vooruitzichten
13 15 18 21 23 27 32
Jaarrekening 2005 Geconsolideerde balans per 31 december 2005 Geconsolideerde winst- en verliesrekening over 2005 Kasstroomoverzicht Algemene toelichting en grondslagen van waardering en resultaatbepaling Toelichting op de geconsolideerde balans Toelichting op de geconsolideerde winst- en verliesrekening Vennootschappelijke balans per 31 december 2005 Vennootschappelijke winst- en verliesrekening over 2005 Toelichting op de vennootschappelijke balans
33 35 36 37 38 40 45 47 48 49
Overige gegevens
51 53 53
Winstbestemming Accountantsverklaring
Bijlagen Kengetallen Organisatiestructuur Structuur deelnemingen Nevenfuncties Raad van Commissarissen
55 57 58 59 61
Evides Waterbedrijf | Jaarverslag 2005
Evides Waterbedrijf | Jaarverslag 2005
Management Summary
With satisfaction Evides can look back on its first full year since the merger. The potential synergies of the merger were exploited in both the drinking water segment, and the industrial water and wastewater segment. The result is a strong, stable drinking water company, and a robust, well-developed industrial & wastewater company. The gross revenue of € 68 million, to which industrial & wastewater contributed about € 10 million, was above forecast. The financial perspectives are good, enabling our company just as in 2005 to avoid having to raise the tariff for domestic customers. We are confident that this policy can be continued into the coming year. In 2005 both market segments - drinking water on the one hand, and industrial & wastewater on the other - were split into two separate subsidiaries, without loss of synergy between the two operating units. This restructuring will yield the transparency in costs and revenues envisaged by both Evides and society at large. Evides continued to seek growth in both market segments in 2005, either through mergers or cooperation. It is part of our mission to exploit evident advantages of scale, and to establish our right to exist in both market segments as Europe continues to evolve and develop. We see this as vital to the interests of customers, employees and shareholders alike. As expected, the drinking water subsidiary was stable in 2005, in both volume and revenue terms. The industrial & wastewater subsidiary developed as planned. In 2005 a cooperation with Waterbedrijf Groningen and Waterleidingmaatschappij Drenthe was established, focussing on better serving the industrial & wastewater market in the northern part of The Netherlands.
The guarantee of supply was improved in 2005 by constructing additional transport pipelines. Further improvements will follow in 2006 from the interconnection between the Antwerp (Belgium)-based water company AWW and Evides. In 2005, Evides decided to make a cautious start with exploiting drinking water activities abroad. Evides strongly wishes to contribute to improving the drinking water supply in other parts of the world, and to promote the export of Dutch water technology. The Ministry of Economic Affairs strongly backs these goals, as was evident from statements made by the minister, Mr. L.J. Brinkhorst, during his visit to the Berenplaat on 31 August 2005. Moreover, this offers enormous scope for future development of the company and its staff. The importance of security for the country’s water supply resources (‘good housekeeping’) also applies to our company. Essential measures were identified in 2005, and the implementation was started. Most essential measures will have been taken by the end of 2006. Evides state is strong, the future is promising and opportunities in the water business will be seized to further strengthen our position.
The new Evides structure for the organisation and reporting lines was also implemented in 2005, and a completely new management team was formed. This period included work on an essential rejuvenation of the workforce. Some 51 employees departed under a 57+ scheme, and 23 new employees were welcomed. Moreover, one of the last post-merger projects was launched: the culture project. This entails the definition and implementation of the desired new culture, in partnership with the works council. The year 2005 also marked the commissioning of the new water treatment plant at the Berenplaat, enabling fresh, goodtasting drinking water to be produced with UV as main disinfection in stead of chlorine. This milestone was also featured in the campaign to increase our brand awareness. Another new development is the structural measurement of customer satisfaction, as a critical driver for the quality of internal processes. The decision to invoice domestic customers directly is con- sistent with this concept. Invoicing is presently still being carried out by the energy companies in our supply area.
Evides Waterbedrijf | Jaarverslag 2005
Introductie
Evides N.V. Hoofdkantoor Schaardijk 150 3063 NH Rotterdam
Postbus 4472 3006 AL Rotterdam
Telefoon Telefax Internet
010-2935000 010-2935980 www.evides.nl
Postrekening 228710 Bankrekening Bank Nederlandse Gemeenten 28.50.42.394 Handelsregister Kamer van Koophandel Rotterdam 24170650
Aandeelhouders Evides is een veelzijdig en vooruitstrevend waterbedrijf, dat verschillende watersoorten levert uit een verscheidenheid aan bronnen. Dagelijks levert Evides drinkwater aan circa 2,5 miljoen consumenten en bedrijven in het zuidwesten van Zuid-Holland, Zeeland en de Brabantse Wal. Evides verzorgt de industriewatervoorziening voor grote industriële klanten in Nederland en Duitsland en bezit en beheert verschillende afvalwaterzuiveringsinstallaties. Evides is door de combinatie van de solide, robuuste drinkwaterpoot en de ondernemende, commerciële industriewaterpoot een sterk en aantrekkelijk bedrijf.
Voorzieningsgebied Evides Evides levert aan de volgende regio’s/gemeenten: Rijnmond Noord Capelle aan den IJssel, Delft, Den Haag (alleen Wateringse Veld), Maassluis, Midden-Delfland, Rotterdam-Noord (inclusief Hoek van Holland), Schiedam, Vlaardingen en het Westland. Rijnmond Zuid Albrandswaard, Barendrecht, Bernisse, Binnenmaas, Brielle, Cromstrijen, Dordrecht, 's-Gravendeel, Hellevoetsluis, Korendijk, Oud-Beijerland, Rotterdam-Zuid (inclusief havens), Rozenburg, Spijkenisse, Strijen, Westvoorne en Zwijndrecht (alleen voormalig Heerjansdam). Zeeland, Brabantse Wal Bergen op Zoom (alleen Halsteren en Lepelstraat), Borsele, Dirksland, Goedereede, Goes, Hulst, Kapelle, Middelburg, Middelharnis, Noord Beveland, Oostflakkee, Reimerswaal, Schouwen-Duiveland, Sluis, Terneuzen, Tholen, Veere, Vlissingen en Woensdrecht.
Evides Waterbedrijf | Jaarverslag 2005
B.V. Gemeenschappelijk Bezit Evides (50%) DELTA N.V. (50%)
Raad van Commissarissen per 31 december 2005 Voorzitter Mr. G.H.N.L. van Woerkom
Leden R.P. Binnendijk ir. J. Haijkens M.W. Lubbi ir. D. Luteijn Mr. drs. A.J.G. Poppelaars M.W. van Sluis RA
Statutaire directie ir. G. Vogelesang ir. H.J.L de Kraa (MBa)
Directeur (directievoorzitter) Directeur
Secretaris ing. J.C. van Zandbergen
Ondernemingsraad per 31 december 2005 Voorzitter drs. G.J.C. van Meijel Secretaris ing. M.A.J. Joosten
Leden W.M. Dolislager (Vice voorzitter) D.J.M. Boonman M.C. Heij ing. A. Karreman D. Korbee G.J. Opperman ing. P. de Pagter A.M.H. Samijn J.J. Rijkers
Profiel Evides
Evides is per januari 2004 ontstaan uit een fusie van het in Rotterdam gevestigde N.V. Waterbedrijf Europoort en het in Middelburg gevestigde DELTA Water Bedrijf B.V. (DWB). Ons bedrijf heeft een omzet van € 273,2 miljoen en 516 werknemers.
Producten en diensten Evides levert de volgende producten en diensten: - de productie en levering van 159 miljoen m3 drinkwater in het zuidelijk deel van de provincie Zuid-Holland, in de hele provincie Zeeland en in het uiterste westen van de provincie Brabant; - de productie en levering van 113 miljoen m3 industriewater van diverse kwaliteiten aan een 60-tal grote industrieën in het voorzieningsgebied en in Duitsland (Stade, Hamburg); - de zuivering van afvalwater van Schiphol en van bedrijvencomplexen in het Sloe-gebied (Vlissingen) en in Delfzijl (in voorbereiding); - de zuivering - in joint venture verband - van rioolwater van de Haagse agglomeratie door middel van de zuiveringsinstallaties Houtrust van 1,7 miljoen inwoners equivalenten (i.e.) en Harnaschpolder van 1,3 miljoen i.e (in aanbouw).
Grondstof Het drinkwater wordt voor 80% bereid uit de rivier de Maas, voor 16% uit grondwater en voor 4% uit duinwater. Het industriewater wordt voor 42% gewonnen uit de rivier de Maas, voor 33% uit het Brielse Meer, voor 14% uit de Rijn en Elbe en voor 11% uit kleinere lokale bronnen.
Missie Evides N.V.: We willen de aanwezige synergievoordelen tussen Evides Drinkwater en Evides Industriewater optimaal benutten. Missie Evides Drinkwater: We willen als monopolist op de huishoudelijke markt de klant de gewenste drinkwaterkwaliteit, leveringszekerheid en service bieden tegen lage, aanvaardbare kosten. Missie Evides Industriewater en afvalwater: We willen als betrouwbare, deskundige en commercieel opererende onderneming een aantrekkelijke partner zijn voor de industrie en overheden bij het invullen van hun waterbehoeften. De portfolio omvat een totaalpakket van leveringen en diensten op het gebied van industrie- en afvalwater. Om de (drinkwater)missie nog beter te kunnen vervullen streeft Evides verdere schaalvergroting in de watersector na. Bij voorkeur door samen te gaan met nabijgelegen waterbedrijven. Doch ook bedrijven met een vergelijkbare ambitie en cultuur behoren tot mogelijke partners. Om de (industrie- en afvalwater)missie nog beter te kunnen vervullen streeft Evides geleidelijke groei in noordwest Europa na, met projecten die tenminste een marktconforme marge opleveren tegen een acceptabel bedrijfsrisico. Daarbij nemen we alle schakels in de waterketen in beschouwing.
Missie en ambitie van Evides Evides heeft in 2005 een vennootschappelijke herstructurering doorgevoerd. Er is een holding gecreëerd (Evides N.V.), met twee dochter maatschappijen: Evides Drinkwater B.V. (EDW) en Evides Industriewater B.V. (EIW). Hierdoor is de gewenste transparantie inzake kosten, opbrengsten en risico’s verkregen. Uitgangspunt is hierbij tevens geweest het optimaal benutten van de synergie tussen de in de twee dochter B.V.’s ondergebrachte activiteiten en het benutten van shared services voor beide dochters. Door dienstverleningsovereenkomsten (DVO’s) tussen Evides N.V., EDW en EIW worden de onderlinge dienstverleningen transparant gemaakt en verrekend.
Evides Waterbedrijf | Jaarverslag 2005
Voorwoord van de Raad van Bestuur
Terugkijkend op het eerste volle jaar na de fusie kunnen we tevreden zijn. De synergie mogelijkheden van de fusie worden zowel in het drinkwatersegment als het industriewater- en afvalwatersegment benut. Er staat een sterk en stabiel drinkwaterbedrijf en een sterk en ontwikkeld industriewater-/afvalwaterbedrijf. Het resultaat van € 68 miljoen, waaraan industriewater/afvalwater voor € 10 miljoen heeft bijgedragen, is boven de prognose. De financiële vooruitzichten zijn goed, wat ons in staat stelt, om evenals in 2005, de tarieven in 2006 niet te verhogen. De verwachting is dat dit beleid ook de komende jaren zal worden gecontinueerd. Het jaar 2005 is het jaar waarin beide marktsegmenten in aparte besloten dochtervennootschappen zijn ondergebracht, zonder daarbij echter de synergie tussen de beide dochters verloren te laten gaan. Deze herstructurering brengt de door onszelf en de maatschappij gewenste transparantie in kosten en opbrengsten. Wij streefden in 2005 naar schaalvergroting op beide marktsegmenten, hetzij door fusies, hetzij door samenwerking. We willen immers evidente schaalvoordelen benutten en een speler zijn op beide marktsegmenten die ook in de wat verdere Europese toekomst bestaansrecht heeft. Dit alles in het belang van de klant, de medewerkers en de aandeelhouders. In 2005 is de drinkwaterdochter qua afzet en omzet, zoals verwacht, stabiel gebleven. De industriewater/-afvalwaterdochter heeft zich conform planning ontwikkeld. In 2005 is ook een samenwerking met Waterbedrijf Groningen en Waterleidingmaatschappij Drenthe tot stand gekomen voor het beter bedienen van de industriewater- en afvalwatermarkt in Noord-Nederland. In 2005 hebben we de nieuwe Evides-structuur van de organisatie en rapportagelijnen geïmplementeerd en ook een geheel nieuw managementteam gevormd. Tevens is gewerkt aan de noodzakelijke verjonging van het personeelsbestand. Met een 57+-regeling hebben 51 medewerkers het bedrijf verlaten en zijn 23 nieuwe medewerkers aangetrokken. Bovendien zijn we begonnen met één van de laatste postfusie trajecten: het cultuurproject. Hierin zal, samen met de OR, de gewenste nieuwe cultuur gedefinieerd en geïmplementeerd worden. Het jaar 2005 was ook het jaar waarin de nieuwe zuivering van de Berenplaat in bedrijf kwam waardoor vanaf november 2005 op al onze productielocaties uitstekend smakend drinkwater wordt geproduceerd. Deze mijlpaal is ook gebruikt in de campagne om onze naamsbekendheid te vergroten. Tevens meten wij nu structureel de klanttevredenheid om deze te kunnen inzetten als een belangrijke stuurparameter voor onze interne processen. In dat kader past ook het besluit om zelf te gaan factureren aan de huishoudelijke klanten. Nu wordt dat nog voor ons gedaan door de energiebedrijven in ons voorzieningsgebied.
Evides Waterbedrijf | Jaarverslag 2005
De leveringszekerheid van ons bedrijf is in 2005 verder toegenomen door de aanleg van extra transportleidingen. Een verdere verbetering zal worden gerealiseerd door de koppeling tussen het Antwerpse waterbedrijf (AWW) en Evides in 2006. In 2005 is het besluit genomen om op voorzichtige wijze drinkwateractiviteiten uit te voeren in het buitenland. Hiermee kunnen we een bijdrage leveren aan het verbeteren van de drinkwatervoorziening elders in de wereld en aan het exporteren van Nederlandse watertechnologie. Dit streven wordt ondersteund door het Ministerie van Economische Zaken, wat nog duidelijk werd gemaakt door minister Mr. L.J. Brinkhorst zelf tijdens zijn werkbezoek aan de Berenplaat op 31 augustus 2005. Bovendien bieden drinkwateractiviteiten in het buitenland ontplooiingsmogelijkheden voor ons bedrijf en de medewerkers. Het in sector verband afgesproken beveiligingsniveau (‘goed huisvaderschap’) is ook in ons bedrijf van toepassing. In 2005 zijn de benodigde maatregelen in beeld gebracht en is begonnen met de uitvoering daarvan. Verwacht wordt dat eind 2006 de meeste maatregelen genomen zijn. Wij zien de toekomst met vertrouwen tegemoet en zullen waar mogelijk nieuwe kansen grijpen om ons bedrijf te blijven ontwikkelen. 20 april 2006, Ger Vogelesang Henk de Kraa
De nieuwe UV-gebouwen en koolfilters op de Berenplaat
Evides Waterbedrijf | Jaarverslag 2005
Membranen van een installatie waarmee Evides proceswater levert
10 Evides Waterbedrijf | Jaarverslag 2005
Bericht van de Raad van Commissarissen
Hierbij leggen wij u het door de Raad van Bestuur (RvB) opgestelde jaarverslag van Evides N.V. voor, met daarin opgenomen de jaarrekening over 2005. De jaarrekening is door PricewaterhouseCoopers Accountants N.V. van een goedkeurende verklaring voorzien. Wij hebben het verslag inclusief jaarrekening met de RvB besproken in aanwezigheid van de accountant. Het jaarverslag en de door de RvB voorgestelde winstbestemming hebben onze instemming. Wij stellen u voor om in de Aandeelhoudersvergadering van 28 juni 2006 het jaarverslag 2005 zonder voorbehoud goed te keuren en de jaarrekening 2005 vast te stellen. Tevens verzoeken wij u voor het jaar 2005 decharge te verlenen aan de leden van de RvB voor het gevoerde beleid en aan de leden van de Raad van Commissarissen voor het uitgeoefende toezicht. De samenstelling van de Raad van Commissarissen (RvC) bleef in het verslagjaar ongewijzigd. De RvC vergaderde vijf maal in aanwezigheid van de RvB en besteedde onder meer aandacht aan: - financiële aangelegenheden aan de hand van documenten en rapportages die in een “planning en control cyclus” periodiek werden opgesteld, zoals het ondernemingsplan inclusief begroting, kwartaalrapportages, jaarstukken en accountantsverslagen. Eveneens werd aandacht besteed aan de verbeteringsvoorstellen van de accountant, bijvoorbeeld ten aanzien van treasury; - de ambities, doelstellingen en het beleid van de onderneming aan de hand van het jaarlijkse Ondernemingsplan. Kernpunten daarin zijn de ambitie om tot verdere schaalvergroting te komen en de ambitie om het marktaandeel van EIW verder uit te bouwen; - het doorvoeren van een juridische herstructurering van de vennootschap, teneinde de gewenste transparantie tussen EDW en EIW te verkrijgen; - naast deze “zakelijke” aspecten is evenzeer aandacht besteed aan het planmatig werken aan de gewenste bedrijfscultuur en aan een modern Human Resource management; - de plannen van de RvB om de expertise van Evides in het buitenland te benutten met de bedoeling om een bijdrage te leveren aan het toegankelijk maken van goed drinkwater voor een ieder, met daarbij de mogelijkheid om ook rendement op projecten te behalen; - de plannen van de RvB om de facturatie in de toekomst niet meer aan de energiebedrijven op te dragen, maar “in eigen beheer” uit te voeren; - leveringszekerheid en beveiliging. De RvC heeft zich ervan vergewist dat het bedrijf adequate voorzieningen heeft getroffen om bij storingen, calamiteiten of rampen de drinkwaterlevering op het voorgeschreven peil te kunnen handhaven. De RvC heeft zich er ook van vergewist dat het
bedrijf zich binnen redelijke grenzen heeft beveiligd tegen terrorisme. De RvB en de RvC hebben besloten de in de Nederlandse “Corporate Governance code” vastgelegde beginselen van deugdelijk bestuur en best practice bepalingen vrijwillig toe te passen. In het verslag van de RvB is daaraan een apart hoofdstuk gewijd. De RvC heeft zich onder meer door middel van een periodiek bulletin van de RvB op de hoogte laten houden van ontwikkelingen in de bedrijfsvoering en ontwikkelingen in de drinkwatersector. Zaken als benchmark, regulering en precario passeerden de revue en hebben ook tot specifieke contacten met de aandeelhouders geleid. De RvC heeft zich met verslagen, bilaterale contacten en het bijwonen van de periodieke OR-overlegvergaderingen over de stand van zaken in de onderneming verzekerd dat dit vennootschapsorgaan adequaat functioneert. De RvC vergaderde eenmaal buiten aanwezigheid van de RvB, waarbij gesproken werd over het eigen functioneren en dat van de RvB. De RvC kent twee commissies, die besluiten van de Raad voorbereiden, te weten: - de “auditcommissie”, onder voorzitterschap van de heer J. Haijkens en met als leden de heren D. Luteijn en R.P. Binnendijk, vergaderde eenmaal over de jaarstukken van 2004 en de daarbij behorende accountantsverslagen. - de “remuneratie-, selectie- en benoemingscommissie”, onder voorzitterschap van de heer G.H.N.L. van Woerkom en met als leden de heren M.W. van Sluis en A.J.G. Poppelaars, vergaderde eenmaal over de bonus van de leden van de RvB over het jaar 2004 en over de persoonlijke doelstellingen van de RvB voor het jaar 2005. Het bezoldigingsbeleid voor de RvB is in 2004 bij het aantreden van de statutaire directie vastgesteld in overleg met commissarissen en aandeelhouders. Bij Evides is het bezoldigingsbeleid van zowel RvB als RvC aan goedkeuring van de Algemene Vergadering van aandeelhouders onderhevig. Uitgangspunten van het huidige bezoldigingsbeleid zijn: - de bezoldiging is hoog genoeg om goed management te kunnen aantrekken en behouden; - de bezoldiging past binnen die van vergelijkbare bedrijven in een vergelijkbare markt; - de bezoldiging stimuleert zowel de korte termijn- als de lange termijn doelstellingen van de onderneming. Concreet bestaat de bezoldiging uit een vast inkomen en een bonus van maximaal 30%, gebaseerd op een aantal criteria die jaarlijks gedefinieerd worden.
Evides Waterbedrijf | Jaarverslag 2005
11
Voor het jaar 2005 waren de criteria: • realiseren begrote bedrijfsresultaat; • nastreven schaalvergroting drinkwater en industriewater; • stroomlijning organisatie en vereenvoudiging bedrijfsprocessen; • persoonlijk functioneren; - de overige arbeidsvoorwaarden (ter goedkeuring van de RvC) zijn marktconform binnen de sector; - de bezoldiging van de RvB is geïndexeerd op basis van de Hay-systematiek. De RvC stelt jaarlijks de indexering vast; - beide statutaire directeuren hebben een arbeidsovereenkomst voor bepaalde tijd. De RvC zal het bezoldigingsbeleid in 2006 evalueren. Het bezoldigingsbeleid voor de RvC is in 2004 door de Algemene Vergadering van Aandeelhouders goedgekeurd. Uitgangspunt is dat de bezoldiging niet afhankelijk van het bedrijfsresultaat is en marktconform is in verhouding tot vergelijkbare bedrijven in een vergelijkbare markt. Met ingang van 1 januari 2006 wordt de bezoldiging geïndexeerd. In 2006 zal het bezoldigingsbeleid worden geëvalueerd, tegen de achtergrond van de ambities met betrekking tot groei en commerciële ontwikkeling en rekening houdend met de voor Corporate Governance benodigde inzet. Namens de Raad van Commissarissen
G.H.N.L. van Woerkom, voorzitter 20 april 2006
12 Evides Waterbedrijf | Jaarverslag 2005
Verslag van de Raad van Bestuur
Evides Waterbedrijf | Jaarverslag 2005
13
De entree van het nieuwe hoofdkantoor van Evides
Op 31 augustus bracht minister Brinkhorst een bezoek aan de Berenplaat
Op 12 oktober onthulde President-Commissaris Van Woerkom het standbeeld bij het nieuwe hoofdkantoor
14 Evides Waterbedrijf | Jaarverslag 2005
Maatschappelijke context Drinkwaterwet: kansen en bedreigingen De regering bereidt op dit moment de derde en laatste tranche van de herziening van de waterleidingwet (nieuw te noemen: drinkwaterwet) voor. De eerste tranche regelde de kwaliteitseisen van het drinkwater (2000). Op basis hiervan heeft Evides het zuiveringsproces van haar grootste productielocatie (Berenplaat) nieuw vormgegeven. Dit heeft geleid tot de grootste oppervlaktewaterinstallatie met hoofddesinfectie met behulp van UV-licht in Noordwest Europa. De tweede tranche regelde het verplichte overheidseigendom van waterleidingbedrijven (2004). In de derde tranche spitst de discussie zich toe op de onderwerpen schaalvergroting en omvang/bestemming van het financieel resultaat.
Schaalvergroting moet mogelijk zijn Evides voorziet dat de watersector in Nederland binnen enkele jaren door (verdere) schaalvergroting nog uit ten hoogste 3 à 5 waterbedrijven zal bestaan. Een dergelijke schaalgrootte maakt het mogelijk de dienstverlening aan de klant op een hoger peil te brengen, de leveringszekerheid te verbeteren en de kosten laag te houden door grotere doelmatigheid. Tevens is een verdere professionalisering mogelijk en kan het bedrijf zich beter profileren op de arbeidsmarkt en een aantrekkelijke werkgever zijn voor nieuwe generaties. Dergelijke grote bedrijven kunnen zich bovendien beter instellen op veranderende marktomstandigheden en op het, op termijn, functioneren in een vrijere Europese- en zelfs wereldwatermarkt. Evides wil hierin actief participeren door aantrekkelijke partners te vinden voor samenwerking of samengaan. Bij de voorbereiding van de ontwerp drinkwaterwet heeft VROM aangegeven de huidige schaalgrootte (ca. 13 bedrijven) optimaal te vinden. Via een bepaling in de ontwerpwet dienen fusies ter beoordeling aan VROM te worden voorgelegd. Evides acht dit in strijd met de gewenste schaalvergroting en autonomie van de aandeelhouders.
verwachting zal dit besluit er toe leiden dat over 2007 geen precario meer zal worden geheven. Mocht dit onverhoopt geen doorgang vinden dan zal Evides de precarioheffing doorbelasten naar de klanten in de betreffende gemeente en dit in- zichtelijk maken op de waterrekening. Evides heeft over 2005 € 2,5 miljoen precarioheffing betaald aan diverse gemeenten en waterschappen.
Innovatie en exportbevordering: uitdagingen Evides Het nationale innovatieplatform onder voorzitterschap van premier Balkenende heeft water als een van de vier sleutelgebieden benoemd. Door bundeling van de krachten van de spelers op de Nederlandse watermarkt is het de bedoeling om meer producten en diensten af te zetten op de wereldmarkt. Stimulator van dit programma is de minister van Economische zaken Mr. L.J. Brinkhorst. Wij zien nieuwe uitdagingen voor ons bedrijf in dit innovatieprogramma. Vandaar dat we het een uitgelezen kans vonden om op 31 augustus 2005 de minister te ontvangen voor een werkbezoek. De minister toonde veel belangstelling voor de nieuwe zuiveringsinstallatie op de Berenplaat te Spijkenisse en de voortgang van de werkzaamheden bij de huishoudelijk afvalwaterzuiveringsinstallatie Harnaschpolder te Schipluiden. Om de kansen op de buitenlandse markt beter te benutten is aan het eind van het verslagjaar besloten hiervoor een aparte onderneming in het leven te roepen waarin mogelijk samen met partners activiteiten zullen worden ontwikkeld.
Beveiliging en crisismanagement: nuchter omgaan met risico’s
In 2005 is het beveiligingsplan vastgesteld en het crisisorganisatieplan opgesteld. Inmiddels is de drinkwatervoorziening aangewezen als een van de vitale sectoren in Nederland. Op die basis participeren de waterbedrijven ook in het Nationale Alerteringssysteem. In ons beveiligingsplan zijn alle maatregelen opgenomen op technisch-, organisatorisch- en personeelsvlak om te voorkomen dat door opzettelijk wederrechtelijk handelen (besmetting of sabotage) de drinkwatervoorziening in gevaar wordt gebracht. Voor wat betreft de maatregelen hanteert Evides het zogenaamde ‘goed huisvaderschap’ als uitgangsOmvang/bestemming financieel resultaat punt, dat samen met de sector en de rijksoverheid is ontwikEvides heeft bij de voorbereiding van de drinkwaterwet ten aanzien van de winstbestemming ingebracht dat dit een zaak keld. Uitgangspunt van het Evides-beveiligingsbeleid is: voor de aandeelhouders is. Voor rijksregulering op dit punt ziet - vandalen en gelegenheidscriminelen tegen houden; zij geen toegevoegde waarde. Daarin weet zij zich gesteund - terroristen en georganiseerde criminelen afschrikken; door de Vereniging van Nederlandse Gemeenten (VNG) en het - effecten indammen door een effectieve voorbereiding en Interprovinciaal overleg (IPO). Als alternatief voor regulering heeft detectie; Evides de systematiek van de energiesector ten aanzien van - verantwoording kunnen afleggen naar publiek en stake- het netten-deel aangedragen (Dte). Deze systematiek staat een holders. genormeerd winstniveau toe, gebaseerd op de balanswaarde van een bedrijf. In 2006 zullen de benodigde maatregelen worden afgerond. In het crisisorganisatieplan is vermeld wanneer en op welke organisatie Evides overschakelt in geval van crisis. Onderdeel Precario: het eind in zicht van dit plan is een opleidingsplan en oefeningen met een De Tweede kamer heeft in 2005 besloten om de precarioheffrequentie van 4 keer per jaar onder leiding van een extern fing door gemeenten op waterleidingen af te schaffen. Naar bureau.
Evides Waterbedrijf | Jaarverslag 2005
15
Om de risico’s van ons bedrijf in brede zin in beeld te brengen en te beheren werd eind 2005 een risicomanagementtraject gestart (zie verderop in dit verslag).
Bedreigde bronnen? Eind 2005 werden we geconfronteerd met een te hoog zoutgehalte van het Haringvliet. Het zoutgehalte was maar liefst drie keer zo hoog als het normale gehalte. Het Haringvliet is voor ons de bron voor de drinkwaterproductie bij Ouddorp voor Goerree-Overflakkee en Haamstede voor Schouwen-Duivenland. Deze situatie duurde maar liefst zeven weken. Door tijdelijk minder water uit de duinen te winnen en een extra aanvoer vanuit productielocatie Berenplaat konden de klanten op deze eilanden van water blijven worden voorzien. Als deze situatie langer geduurd had, of als de drinkwatervraag hoog was geweest (zomerperiode) was de natuur in de duinen in het gedrang gekomen en/of was zelfs de continuïteit van de drinkwatervoorziening in gevaar gekomen. Deze situatie is een illustratie van het feit dat het zoutgehalte van het Haringvliet slecht beheersbaar is. Deze problematiek zal na het uitvoeren van het zogenaamde Kierbesluit in 2008 ons inziens nog verder toenemen. Evides heeft daarom bij de provinciale en rijksoverheid gepleit voor een hernieuwde en zwaardere weging van het belang van de openbare drinkwatervoorziening van een deel van ZuidHolland en Zeeland bij de compensatie van de nadelige gevolgen van het Kierbesluit.
begin gemaakt met het structureel verbeteren van de interne risicobeheersing- en risicocontrolesystemen. In dit jaarverslag worden de richtlijnen, die de Corporate Governance Code voor verslaglegging en openbaarheid geeft, al zoveel mogelijk toegepast. De uitgangspunten en best practices van de Nederlandse Corporate Governance Code zijn zo veelomvattend dat ondernemingen er niet aan gehouden zijn ze allemaal naar de letter te volgen. Wel wordt gevraagd openbaar te maken op welke punten men afwijkt (principe “pas toe of leg uit”). Evides heeft ervoor gekozen om de Code integraal toe te passen en alleen af te wijken op de volgende onderdelen: - sommige regels zijn voor Evides niet van toepassing omdat ze specifiek voor beursgenoteerde ondernemingen of ondernemingen met een structuurregime zijn opgesteld; - de statuten van Evides regelen specifiek het recht van (groepen) aandeelhouders om commissarissen voor te dragen evenals de zittingstermijn van commissarissen en het recht van de aandeelhouders de voorzitter van de RvC te benoemen; - Evides gebruikt zijn website niet als communicatiemiddel met de aandeelhouders, omdat er in de AVA een rechtstreekse één op één relatie met de aandeelhouders bestaat. De website wordt uitsluitend voor klantcontacten gebruikt.
Evides is een klassieke vennootschap waarbij de aandeelhouders het laatste woord hebben over belangrijke beslissingen betreffende de onderneming. - De Raad van Bestuur bestaat uit 2 statutaire directeuren. Onze grondwaterwinningen op de Brabantse Wal krijgen te Benoeming, ontslag en bezoldigingsbeleid is in handen van maken met de implementatie van de Vogel- en Habitatrichtlijn. de AVA. De RvC regelt de concrete bezoldiging en arbeidsMet het Ministerie van Landbouw, Natuurbeheer en Visserij, de provincie Noord-Brabant en de andere partners in het gebied voorwaarden; zijn we in gesprek om de zogenaamde natuurdoeltypen af te - De RvC bestaat uit 7 leden. Zij houden toezicht op het stemmen op de continuïteit van de drinkwatervoorziening. beleid van de Raad van Bestuur en staan de RvB met advies terzijde. In de statuten is geregeld welke besluiten de goedkeuring of het advies van de RvC behoeven. Corporate Governance: Benoeming, ontslag en bezoldiging van commissarissen zijn geen beursnotering, maar toch... in handen van de AVA. In de statuten is het recht van (groeDe Raad van Bestuur en de RvC hebben ervoor gekozen de uitgangspunten en best practices van de Nederlandse Corporate pen) aandeelhouders en de Ondernemingsraad om commisGovernance Code vrijwillig te volgen. Het draagt immers bij sarissen voor te dragen geregeld. De RvC heeft een onafhanaan het realiseren van de doelstellingen van de onderneming kelijke voorzitter. omdat het de onderlinge verhouding tussen de vennootschaps- Commissarissen kunnen voor ten hoogste 2 termijnen van organen verder verduidelijkt. Bovendien stelt het grenzen aan 4 jaar worden benoemd. het opereren van bestuurders en commissarissen. Tenslotte stelt De “auditcommissie” en de “remuneratie-, selectie- en het regels aan de financiële bedrijfsvoering en de openbaarheid benoemingscommissie” bereiden waar nodig besluiten van daaromtrent. De uitgangspunten en best practices zijn opgenode RvC voor; - De Algemene Vergadering van Aandeelhouders van Evides men of verwerkt in de reglementen van de Raad van Bestuur, bestaat uit een vertegenwoordiger van DELTA N.V. (houdt de Raad van Commissarissen en de vaste commissies van de 50% van de aandelen) en een vertegenwoordiger van RvC. Ook is een “klokkenluidersregeling” opgesteld. Begin 2006 Gemeenschappelijk Bezit Evides B.V. (een samenwerkings- is de besluitvorming door commissarissen en aandeelhouders verband van de gemeenten die de overige 50% van de afgerond. aandelen houden). Naast het vastleggen van allerlei regels is in dit kader een
16 Evides Waterbedrijf | Jaarverslag 2005
Risicobeheersing Onderdeel van Corporate Governance is dat bestuur, toezichthouders en aandeelhouders goed zicht hebben op de risico’s die onze onderneming loopt en een goed werkend systeem om deze risico’s te beheren. Eind 2005 is daarom gestart met een systematische risicoanalyse. In 2006 zal deze analyse worden afgerond en zullen actieplannen worden geformuleerd. Regelmatig zal er naar de stakeholders over de uitvoering van de actieplannen worden gerapporteerd. De risico’s zijn te onderscheiden in de volgende vijf categorieën: - bestuursrisico’s (imago, strategie, wetgeving, fusies); - financiële risico’s (facturering, wegvallen klanten, fraude); - operationele risico’s (structuur, verontreiniging, werkprocessen, ICT); - Human Resources risico’s (cultuur, personeel); - veiligheidsrisico’s (klimaat, terrorisme). De risicoanalyse zal tevens de aanzet geven tot een herijking van het verzekeringspakket. In de loop van 2006 zal over de resultaten worden gerapporteerd en waar nodig zullen systemen voor risicomanagement worden geïmplementeerd.
Externe accountant In het verlengde hiervan legt de Code nadruk op de positie van en de contacten met de externe accountant. De accountant woont de vergaderingen van de RvC, de auditcommissie en de AVA bij waarin de controle van de jaarrekening wordt besproken en de jaarrekening wordt vastgesteld.
Tarieven In bijgaande grafiek is aangegeven hoe het gemiddelde tarief van Evides zich verhoudt tot dat van andere bedrijven. In 2006 participeert Evides in de financiële Benchmark van de VEWIN over het jaar 2005. In 2007 zal Evides ook meedoen met de zogenaamde brede benchmark van de VEWIN over het jaar 2006 waarin naast financiën ook aspecten als drinkwater- kwaliteit, milieu en klanttevredenheid worden gemeten. Hoewel Evides vrijwel volledig afhankelijk is van oppervlaktewater als bron, en de winning en zuivering daarvan complexer en ook duurder is dan van grondwater, kan Evides zich wat tarief betreft meten met bedrijven die de beschikking hebben over grondwater.
Gemiddelde drinkwatertarieven van waterbedrijven in Nederland (bron: tarievenoverzicht VEWIN).
Evides Waterbedrijf | Jaarverslag 2005
17
Ontwikkelingen drinkwatervoorziening Betalen naar gebruik In 2008 zullen alle woningen in ons verzorgingsgebied (een enkele uitzondering daargelaten) van een watermeter met terugstroombeveiliging zijn voorzien. Om dat te bereiken worden in een periode van 9 jaar ongeveer 370.000 meters geplaatst. Eind 2005 waren er, in het kader van het bemeteringsproject, ruim 275.000 meters aangebracht. Het project verloopt daarmee volgens het geplande schema. Het meest bewerkelijke deel, de oude Rotterdamse binnenstad, is nagenoeg achter de rug en de aandacht is nu voornamelijk gericht op Capelle aan den IJssel, Ommoord en het resterende deel van Dordrecht. In 2006 krijgt de nazorg op de Rotterdamse binnenstad specifieke aandacht. Evides streeft naar 100% bemetering. In oude binnensteden is dat niet eenvoudig te bereiken. Daarom wordt per wijk veel aandacht besteed aan de laatste 2 à 3% van de adressen die moeilijk bemeterbaar blijken.
Nieuwe water wordt gewaardeerd Op maandag 21 november 2005 namen we afscheid van chloorbleekloog als hoofddesinfectiemiddel op productielocatie Berenplaat. Tegelijkertijd schakelden we op die dag over op het gebruik van UV-licht als hoofddesinfectiemiddel voor drinkwater. Onze zoektocht naar een nieuwe zuiveringsmethode begon al in 1989. Om er zeker van te zijn dat de toepassing van UV-licht zou leiden tot een betrouwbare zuiveringsmethode, testten we deze technologie vanaf 2000 tot 2004 op ware grootte. Vanaf 21 november 2005 leveren we het ‘nieuwe drinkwater’ aan onze klanten. Door deze nieuwe zuiveringstechniek toe te passen voldoen we ruimschoots aan de nieuwe drinkwaternormen die sinds januari 2006 van kracht zijn. Daarnaast zijn ook de geur en de smaak van het water door het zuiveren met UV-licht verbeterd. En dat laatste is onze klanten niet ontgaan. Hun reacties liepen uiteen van ‘Wij drinken voortaan weer kraanwater in plaats van Spa blauw’, tot ‘Een genot om dit water te drinken!’
De leveringszekerheid In 2005 is, op basis van een risicoanalyse, de leveringszekerheid van onze bronnen, productielocaties, transport- en distributiemiddelen op structurele en uniforme wijze geëvalueerd. Uit deze evaluatie zijn investeringsmaatregelen gedefinieerd en opgenomen in het ondernemingsplan 2006. Eén van de onderdelen in het pakket van maatregelen is de gewenste koppeling tussen het net van Evides en het net van AWW. In 2005 is met de AWW een overeenkomst opgesteld voor het leveren van Antwerps water in geval van een calamiteit bij Evides. Voorbereiding en realisatie van de koppeling is in het verslagjaar opgestart. De oplevering van de koppeling is in het voorjaar 2006 voorzien.
18 Evides Waterbedrijf | Jaarverslag 2005
Communicatie In 2005 stonden twee zaken centraal: het uitbouwen van het merk Evides en de verbetering van de naamsbekendheid in ons voorzieningsgebied. Het Evides-merk kreeg met de komst van de nieuwe internetpagina in de zomer nog meer vorm. De site www.evides.nl informeert zowel klanten van Evides Drinkwater als klanten van Evides Industriewater. Een andere mijlpaal was de overschakeling op een nieuwe zuiveringsmethode op onze productielocatie de Berenplaat. Over die innovatieve zuiveringsmethode hebben we onze klanten voor de omschakeling uitgebreid geïnformeerd met advertenties, artikelen in de kranten en een huis-aan-huis verspreide folder. Tevens startten we een karaffenactie om aan de naamsbekendheid van Evides te werken. De karaffen worden bezorgd bij restaurants die Evides water schenken aan hun klanten. Inmiddels zijn honderden restaurants in ons voorzieningsgebied voorzien van Evides-karaffen.
Kwaliteit van dienstverlening Uit ons klanttevredenheidsonderzoek van eind 2005 bleek dat onze klanten onze dienstverlening met een 7,5 waarderen. Het onderzoek leverde ons bovendien een aantal aanknopingspunten op om onze dienstverlening verder te verbeteren zoals de telefonische bereikbaarheid en nog duidelijkere teksten op onze aankondigingen. Dit onderzoek dient als nulmeting ten opzichte van het benchmark onderzoek in VEWIN verband dat over 2006 zal plaatsvinden. Ook in 2005 zijn we geconfronteerd met meldingen van kleine storingen als gevolg van onderbreking van de levering door leidingbreuk of lekkages en door kwaliteitsvermindering zoals kortstondige roestvorming in het water door spuien. Na een grote daling in 2004 ten opzichte van 2003, van 7395 naar 5316 reparaties, is het aantal door Evides uitgevoerde reparaties in 2005 verder gedaald naar 4887 stuks. In het gebied waar het netbeheer verzorgd wordt door DELTA, steeg het aantal reparaties licht naar 2035 stuks.
Consumentenklankbordgroep In het verslagjaar kwam de Consumentenklankbordgroep vier maal bijeen. In de vergaderingen werd onder meer gesproken over de nieuwe zuiveringsmethode van de Berenplaat, de ontwikkelingen in de watersector, de activiteiten die Evides ontwikkelt in het kader van de naamsbekendheid en over het afvalwaterzuiveringsproject Harnaschpolder. De klankbordgroep vindt het van belang dat Evides betrouwbaar drinkwater levert tegen een maatschappelijk aanvaardbare prijs. Daarnaast heeft de klankbordgroep veel interesse voor de innovatieve projecten waarmee Evides bezig is.
Het UV-gebouw op de Berenplaat
De omschakeling naar de nieuwe zuiveringstechnologie met UV-licht
Evides Waterbedrijf | Jaarverslag 2005
19
Afvalwaterzuivering Harnaschpolder in aanbouw
20 Evides Waterbedrijf | Jaarverslag 2005
Ontwikkelingen industrie- en afvalwater
aanzienlijke reductie van de luchtverontreiniging in de Rijnmond.
Evides Industrie Water: een gezonde dochter
De besluitvorming rondom de bouw van een zout-afvalwaterzuiveringsinstallatie (ZAWZI) in Delfzijl vordert gestaag. In 2005 zijn alle voorbereidende activiteiten uitgevoerd die in 2006 moeten leiden tot de start van de bouw van de ZAWZI. Per 2007 zal de industrie op het industrieterrein Oosterhoorn haar afvalwater op een veilige en betrouwbare wijze kunnen laten zuiveren door EIW.
Evides hecht groot belang aan het hebben van een dochter die gespecialiseerd is op het gebied van industriewater en afvalwater. Middels deze dochter is Evides in staat om: - in een vroegtijdig stadium betrokken te worden bij technologische ontwikkelingen die ook in de toekomst voor de drinkwaterbereiding ingezet kunnen worden; - in een stagnerende drinkwatermarkt toch voor groei en nieuwe uitdagingen in het bedrijf te zorgen; - alle klanten in haar voorzieningsgebied te kunnen bedienen; - extra werkgelegenheid en rendement te creëren voor Evides; - het vestigingsklimaat in het voorzieningsgebied te verbeteren door het leveren van hoogwaardige watersoorten; - een bijdrage te leveren aan duurzame oplossingen op watervoorzieningsgebied (bijvoorbeeld afvalwaterhergebruik). Het jaar 2005 stond voor industriewater in het teken van voorbereidingen voor de oprichting van Evides Industriewater B.V. (EIW) met terugwerkende kracht per 1 januari 2005, een dochter van de Evides N.V. (ENV). In 2005 is de ITP-systematiek ontwikkeld (Internal Tranfer Pricing) die op een transparante, reproduceerbare en rechtmatige wijze de kosten van Evides toewijst aan haar twee dochters, EDW en EIW. Dit heeft ertoe geresulteerd dat Evides over 2005 voor het eerst een gescheiden financiële administratie voert voor EDW en EIW. In 2005 zijn tevens de diverse DienstVerleningsOvereenkomsten (DVO) opgeleverd die de organisatorische, financiële en bedrijfsmatige relatie tussen ENV, EDW en EIW beschrijven en borgen. EIW slaagde met succes voor de (door KIWA) uitgevoerde audit voor verlenging van haar ISO 9001-certificaat. Ook leverde EIW de nieuwe algemene leveringsvoorwaarden (AV-L voor levering van proceswater en AV-Z voor zuivering van afvalwater) op. Hierin is voor het eerst een systematiek voor beheersing van financiële risico’s opgenomen. Tenslotte introduceerde EIW een eerste versie van een nieuw Contract Management Systeem (CMS). Dit CMS zal in de komende jaren leidend zijn bij een versterking van de controle op contractvorming en contractbeheer.
De bouw van de nieuwe huishoudelijk afvalwaterzuiveringsinstallatie (AWZI) Harnaschpolder voor de Haagse regio vordert gestaag. Met 1,3 miljoen inwoner equivalenten is dit de grootste AWZI van noordwest Europa die volledig zal voldoen aan de Europese normen voor stikstof- en fosforverwijdering. Inmiddels loopt de bouw ruim een half jaar voor op de planning. De installaties zullen in 2008 volledig operationeel zijn. Evides is partner in het consortium Delfluent B.V., dat in opdracht van het Hoogheemraadschap van Delfland deze AWZI bouwt. Tevens renoveert Delfluent AWZI Houtrust (Den Haag). Vanaf 2008 zal Delfluent Services B.V. tot 2033 de bedrijfsvoering van beide zuiveringsinstallaties voeren. In de tweede helft van 2005 heeft EIW in nauwe samenwerking met Dow Chemical en het Waterschap Zeeuws-Vlaanderen overeenstemming bereikt over een voor Nederland unieke mijlpaal. Voor de productie van gedemineraliseerd water voor levering aan de Dow productielocatie in Terneuzen zal EIW de bestaande installatie zodanig verbouwen dat vanaf eind 2006 het effluent (gezuiverd huishoudelijk afvalwater) van de afvalwaterzuiveringsinstallatie van de stad Terneuzen, zo’n 5 miljoen m3 per jaar, kan worden ingezet als grondstof. Dit is de eerste grootschalige toepassing in Nederland van hergebruik van huishoudelijk afvalwater: opnieuw een bewijs van ons vernieuwend én duurzaam ondernemen. De in 2005 door EIW ingezette actieve benadering van de markt zal naar verwachting in de komende jaren leiden tot een aantal nieuwe projecten met betrekking tot industriewater en afvalwater.
R&D en innovatie Projecten op schema In juli 2005 zijn de contracten getekend voor ontwerp, bouw, financiering en bedrijfsvoering (DBFO) van een demifabriek voor Air Liquide in Pernis (Rotterdam). Conform dit DBFO-concept zal EIW gedurende een periode van 15 jaar demiwater leveren door zuivering van industriewater door ionenwisseling. De 1000 m3/uur installatie, waarvan de bouw inmiddels is begonnen, zal in 2007 worden opgeleverd. Air Liquide gebruikt het demiwater voor de productie van stoom in een 200 MW warmtekrachtcentrale. De stoom en een deel van de opgewekte elektriciteit zullen worden geleverd aan de raffinaderij van Shell. Het gehele project draagt door een reductie van CO2, NOx en SO2 bij aan een zeer
Nederland heeft een sterke (maar versnipperde) agenda voor onderzoek en innovatie op het gebied van waterbehandeling. Ondertussen neemt het besef bij de industrie toe hoe belangrijk voldoende kwalitatief goed (proces)water is. Tegelijkertijd nemen de wettelijke eisen ten aanzien van afvalwaterlozing toe. Daardoor bestaat bij onze afnemers een groeiende aandacht voor het strategische en commerciële belang van water voor de industriële bedrijfsvoering. Technologie voor waterbehandeling is voor EIW meer dan middel alleen: onze afnemers verwachten wateroplossingen die een duurzaam resultaat hebben. EIW onderkent het belang van technologie. EIW participeert reeds in diverse onderzoeksprogramma’s bij gerenommeerde onderzoeks-
Evides Waterbedrijf | Jaarverslag 2005
21
instituten (TUD, TNO, KIWA). Daarenboven is EIW in 2005 toegetreden tot het onderzoeksinstituut Wetsus door deelname aan twee onderzoekslijnen. Beide zijn gericht op membraanonderzoek, wat onderstreept hoezeer EIW de toepassing van membranen bij de zuivering van (afval)water een belangrijke toekomst toedicht. In 2005 is ook een start gemaakt met de ontwikkeling van een aantal pilotonderzoeken. Pilots zijn kostenintensief, doch dragen door een intensieve relatie met de klant en verdieping van de kennis bij aan het marktrijp maken van nieuwe projecten. Tevens bieden (doorgaans enkele maanden durende) pilotonderzoeken uitstekende kansen voor nieuw afgestudeerde specialisten om hun kennis in de praktijk te testen en ervaring op te doen in een bedrijfsmatige omgeving. EIW biedt daarmee jong afgestudeerden een kans door te stromen naar een vaste aanstelling bij Evides.
Deelnemingen In het navolgende worden de deelnemingen kort omschreven. (zie ook bijlage 3, Structuur deelnemingen) Evides N.V. heeft twee dochterondernemingen waarin zij voor 100% participeert: Evides Drinkwater B.V. (EDW) en Evides Industriewater B.V. (EIW). In deze dochters zijn de activiteiten ondergebracht voor respectievelijk de winning, productie en levering van drinkwater en de winning, productie en levering van industriewater en zuivering van afvalwater. EDW heeft de volgende deelnemingen: N.V. Waterwinningbedrijf Brabantse Biesbosch (WBB) Het Maaswater, dat via de spaarbekkens van de WBB naar de zuiveringsinstallaties van Evides wordt getransporteerd, vormt de voornaamste bron voor de drinkwatervoorziening in het leveringsgebied van Evides. WBB is voor 60% in handen van Evides en voor 40% in handen van Brabant Water. Evides is veruit de grootste afnemer (96%) en verzorgt de exploitatie van WBB tegen een marktconform langjarig contract. Aqualab B.V. Dit gecertificeerde laboratorium voert wateranalyses uit tegen marktconforme tarieven en voorwaarden ten behoeve van aandeelhouders en externe klanten. Aqualab is voor 80% in handen van Evides en voor 20% van WBB. Indirect zijn de eigendomsverhoudingen 92% Evides en 8% Brabant Water. KIWA N.V. Via dit instituut heeft Evides toegang tot de research en development met betrekking tot drink- en ander water dat de branche aan KIWA in opdracht heeft gegeven. Evides heeft een aandelenpositie van 6,7%.
22 Evides Waterbedrijf | Jaarverslag 2005
EIW heeft de volgende deelnemingen: Evides Afvalwater B.V. Deze onderneming zuivert het afvalwater van de klanten die zijn aangesloten bij de AWZI Sloe en AWZI Schiphol. EIW is 100% eigenaar van deze onderneming. Brielse Meer water B.V. (BMw) Het water uit het Brielse Meer, dat via BMw beschikbaar is, vormt een belangrijke bron voor de industriewatervoorziening in het Rotterdamse havengebied. BMw is sinds 2005 geheel eigendom van EIW. Delfluent B.V. en Delfluent Services B.V. Het consortium Delfluent B.V. heeft van het Hoogheemraadschap van Delfland het DBFO-contract (ontwerpen, bouwen, financieren en exploiteren) verworven voor de bouw van de nieuwe AWZI Harnaschpolder, het aanpassen van de bestaande AWZI Houtrust en het exploiteren van beide AWZI’s met bijbehorende transportstelsels. Delfluent B.V. is eigendom van Evides (40%), Veolia Water (40%), Heijmans/Strukton (10%) en Rabobank (10%). Delfluent Services B.V. beheert voor 30 jaar, tegen marktconforme tarieven, de AWZI’s Houtrust en Harnaschpolder. Delfluent Services is een 50/50 joint venture van Evides en Veolia Water. Evides Terneuzen Water B.V. Deze onderneming levert industriewater aan Dow Terneuzen via lokale installaties. EIW is 100% eigenaar van deze onderneming. Evides Stade Wasserbetrieb GmbH Deze onderneming nabij Bremen (Duitsland) levert industriewater aan Dow Stade via lokale installaties. EIW is 100% eigenaar van deze onderneming. Evides Zuivering Delfzijl B.V. Deze onderneming zuivert het afvalwater van de klanten die worden aangesloten op de te bouwen AWZI. EIW is 100% eigenaar van deze onderneming. North Water B.V. Evides heeft samen met de waterbedrijven van Groningen en Drenthe een joint venture ‘North Water’ opgericht om de krachten te bundelen met betrekking tot het verwerven en exploiteren van projecten op de markt van proces- en afvalwater in de noordelijke provincies. Evides participeert voor 50% in North Water.
Personeel en organisatie Daling personeelssterkte In 2005 is onze personeelssterkte in fte’s gedaald van 544,6 naar 496,3. In het verslagjaar zijn 74 medewerkers uit dienst gegaan, waarvan 64 op basis van pensionering. Alle medewerkers in de leeftijdsgroep van 57 jaar en ouder zijn in 2005 in de gelegenheid gesteld hun dienstverband te beëindigen in combinatie met de reparatie van de FUR/FPU-aanspraken die bereikt zouden zijn bij beëindiging op 61-jarige leeftijd. In het verslagjaar hebben 51 medewerkers van deze regeling gebruik gemaakt. Het voornemen was om een twintigtal van de daardoor ontstane vacatures uit de markt of intern te vervullen en een tiental traineeplaatsen te creëren. Uiteindelijk zijn er 23 nieuwe medewerkers aangetrokken. De gemiddelde leeftijd van de medewerkers is door bovengenoemde mutaties per ultimo 2005 gedaald van 46,9 naar 45,9 jaar.
Stevige organisatiewijzigingen Ten behoeve van de aansturing van onze onderneming is in 2005 het managementteam (MT) van Evides gevormd. In het MT zijn de volgende functies vertegenwoordigd: - Statutair directeur met de portefeuille Centrale Stafafdelingen en Netten, tevens voorzitter van de directie; - Statutair directeur met de portefeuille Industriewater en Productie Drinkwater; - Manager Bestuursondersteuning; - Manager Human Resources; - Manager Financieel Economische Zaken; - Manager Productie Drinkwater; - Manager Industriewater. Alle managers van het MT zijn recentelijk vanuit de markt ingestroomd in de onderneming. In het verslagjaar zijn er binnen Productie Drinkwater twee managementlagen samengevoegd. Met ingang van 1 december rapporteren de 7 Regiohoofden rechtstreeks aan de Manager Productie Drinkwater. Daarnaast zijn al eerder de afdelingen Stafbureau Productie en Bedrijfsvoering Controle Centrum aan de betreffende manager toegevoegd. In 2005 is een aanvang gemaakt met het transitietraject richting een afdeling Controle Centrum (7x24 uur) en een afdeling Technologie & Bronnen. Daarnaast is binnen Productie Drinkwater een traject “functieharmonisatie” gestart welke het aantal functies moet beperken van 34 naar circa 14.
De organisatie van Evides Industrie water (EIW) is in 2005 geoptimaliseerd. Via een reorganisatie zijn afdelingen voor technologie, sales & marketing (S&M) en een financiële administratie opgericht naast de reeds bestaande operationele afdeling. De afdeling S&M zal in de komende jaren de commerciële ambities van EIW waarmaken via pro-actief acquisitiebeleid, marketing en management van klantenrelaties. Voor de be- en aansturing van North Water B.V. (zie elders) is een ervaren business developer van EIW vrijgemaakt. De personele bezetting van EIW is in 2005 versterkt door aanstelling van nieuw personeel. Per ultimo 2005 waren 38,1 fte werkzaam bij EIW.
Naar een Evides cultuur Het communiceren van de veranderingen wordt als zeer belangrijk gezien, waarbij met name gekozen zal worden voor zichtbaarheid in de vorm van door de Directie in eigen persoon te houden ‘inlooppresentaties’ op de verschillende vestigingen, en gerichte presentaties aan de diverse doelgroepen. De wijze waarop het functioneren wordt gemeten/gewaardeerd verdient nadere aandacht, waardoor er een nieuw systeem wordt ontwikkeld dat gericht is op het realiseren van de bedrijfsdoelstellingen en waarbij de persoonlijke ontwikkeling van de medewerkers tevens een belangrijke rol zal spelen. In oktober 2005 hebben zowel het MT als de Ondernemingsraad een zogenaamde cultuurscan uitgevoerd, waarbij de normen en waarden van Evides in kaart zijn gebracht. Op basis van de uitkomsten van deze scan kan de optimaal haalbare cultuur worden vastgesteld. Besloten is om de scan in de gehele organisatie te gebruiken, waarbij 20% van de medewerkers uitgenodigd werd deel te nemen aan de meting om een representatief beeld van de Evides populatie te krijgen. Door middel van de scan wordt de huidige cultuur geobjectiveerd waardoor draagvlak voor verandering ontstaat. Er dient met name aandacht te worden besteed aan de zichtbare opvolging van de uitkomsten.
Ziekteverzuim In 2005 lag het ziekteverzuim op 5,0%, iets hoger dan de 4,4% in 2004.
Wijziging arbeidsvoorwaarden: een nieuwe CAO In december 2005 is na lang onderhandelen een opvolging gekomen voor de tot en met 31 mei 2004 geldende Raam-CAO. De nieuw afgesproken CAO heeft een looptijd van 1 juni 2005 tot en met 31 mei 2007.
Evides Waterbedrijf | Jaarverslag 2005
23
In de protocolafspraken voor deze nieuwe Raam-CAO zijn onder - (Structurele) beloning A an de medewerkers vallend onder de CAO Waterbedrijven meer de volgende zaken vastgelegd: zal in de maand januari 2006 een eenmalige uitkering - Nieuwe functiewaarderings- en salarissystematiek worden uitbetaald ter grootte van € 350. De uitkering komt In 2006 zal de in het kader van het project Marktconform Belonen Watersector ontwikkelde en vastgestelde functiematoe aan medewerkers in dienst op 1 juni 2005. De structurele beloning zal worden verhoogd met 1,25% met ingang van trix als basis dienen voor een uniform systeem van functiewaardering en -beloning in de sector. 1 juni 2005 en met 1,75% met ingang van 1 juni 2006. De niveaus van de huidige en binnenkort nog vast te stellen functies binnen Evides zullen in 2006 in de matrix worden ingepast. - Voor het bewaken van de marktconformiteit van de salarissen bij de lidbedrijven van de Werkgeversvereniging Waterbedrijven (WWb) is afgesproken de loonlijn volgens de methodiek van Hay geldend voor de Algemene Markt als uitgangspunt te hanteren. - Om te kunnen inspelen op de ontwikkelingen op de arbeidsmarkt kan aan medewerkers op specifieke functies een passend arbeidsvoorwaardenpakket worden geboden door middel van een functiecontract. - Werkgarantie Voor de periode tot 1 juni 2007 is overeengekomen dat de werkgever in geval van boventalligheid als gevolg van reorganisatie of fusie een zo groot mogelijke inspanning zal leveren om de medewerker passend werk te bieden. - Project HRM-beleid Met de vaststelling van een gezamenlijke beloningssystematiek voor de Waterbedrijven hebben werkgevers en vakorganisaties elkaar gevonden in de opvatting dat het arbeidsvoorwaardenbeleid dient te passen in een modern HRM-beleid. Om ook op termijn haar vitaliteit te behouden moet de sector in staat zijn om de juiste mensen van de juiste kwaliteit op de juiste plekken te blijven aantrekken. - Speerpunten in het HRM-beleid in WWb-verband voor de toekomst zijn: • leeftijdsbewust personeelsbeleid; • opleiding en ontwikkeling van medewerkers; • individuele flexibilisering van arbeidsvoorwaarden; • keuzemodel arbeidsvoorwaarden (afgestemd op levensfasen). - Voorbereidingen invoering VPL-wetgeving en nieuwe zorgverzekering Met betrekking tot de veranderingen in de bestaande vroegpensioenregeling van Werkgeversvereniging Energie- en Nutsbedrijven (WENb) en WWb (FUR/Sfn) trekt de WWb gezamenlijk op met de WENb. Een door de WENb in november 2005 gesloten (deel)akkoord zal ook van toepassing zijn voor de waterbedrijven voor zover het betreft de vormgeving en uitwerking van de collectieve voorziening voor het vroegpensioen met inbegrip van de afspraak over de levensloopregeling. In verband met de invoering van de nieuwe zorgverzekering per 1 januari 2006 viel de voorziening van IZA vrij.
24 Evides Waterbedrijf | Jaarverslag 2005
Het bedrijfsfeest op 12 maart
Ingebruikname van het Evides fitness-centre op Kralingen
De Evides toertocht
Waterkoeler die Evides als pilot op twee middelbare scholen in het voorzieningsgebied plaatste
Evides Waterbedrijf | Jaarverslag 2005
25
Het nieuwe hoofdkantoor van Evides
Het nieuwe MT
26 Evides Waterbedrijf | Jaarverslag 2005
Financiën
De solvabiliteit van EDW en EIW zijn respectievelijk 74% en 62%.
Algemeen In 2005 is de vennootschappelijke herstructurering van Evides doorgevoerd. Door de oprichting van Evides Drinkwater B.V. (EDW) en Evides Industriewater B.V. (EIW) is als waarborg voor het publieke belang de nagestreefde financiële transparantie gerealiseerd. Evides N.V. is 100% aandeelhouder van deze ondernemingen. De diensten en de kosten van Evides N.V. en haar dochters EDW en EIW zijn geïnventariseerd en in onderlinge dienstverleningsovereenkomsten contractueel vastgelegd. In het hoofdstuk “Deelnemingen van Evides” zijn de belangen van EDW en EIW aangegeven. Gezien de vennootschappelijke structuur van de Evides-groep is er sprake van een geconsolideerde jaarrekening. Hierbij worden de rechtspersonen geconsolideerd waarin Evides N.V. direct of indirect beslissende zeggenschap kan uitoefenen. In 2005 zijn 50% van de aandelen Brielse Meer water B.V. (BMw) met terugwerkende kracht per 1 januari 2005 van het Havenbedrijf Rotterdam verworven. Hiermee bezit Evides in 2005 100% van de aandelen, waarmee deze onderneming in de consolidatie van 2005 is opgenomen. De verkorte balans voor winstverdeling per eind 2005 en de winst- en verliesrekening over 2005 van EDW, EIW en Evides N.V is (in € miljoenen): EDW EIW Evides Gecon N.V. solideerd ACTIVA Vaste activa Immateriële vaste activa 0 4,6 0 4,6 Materiële vaste activa 16,1 62,7 723,7 802,5 Financiële vaste activa 9,3 3,7 122,6 13,0 Totaal vaste activa 25,4 71,0 846,3 820,1 Vlottende activa Voorraden 3,4 0,1 0,0 3,5 Vorderingen 15,2 3,2 19,8 38,2 Liquide middelen 0,9 1,7 0,3 2,9 Totaal vlottende activa 19,5 5,0 20,1 44,6 Totaal activa 44,9 76,0 866,4 864,7 PASSIVA Eigen vermogen 75,3 47,3 378,4 378,4* Voorzieningen 24,5 3,5 9,4 37,4 Langlopende schulden 0 8,3 250,9 259,2 Kortlopende schulden 2,3 10,6 176,8 189,7 Intercompany vorderingen en schulden (57,2) 6,3 50,9 0 Totaal passiva 44,9 76,0 866,4 864,7
*B ij de consolidatie valt het eigen vermogen van EDW en EIW weg tegenover de waarde van de financiële vaste activa van Evides N.V.
EDW EIW Omzet Inkoopwaarde omzet Toegevoegde waarde Bedrijfskosten Bedrijfsresultaat Financiële baten en lasten Resultaat voor belastingen Belasting Netto resultaat
Evides GeconN.V. solideerd
214,9 58,3 273,2 19,9 22,5 42,4 195,0 35,8 230,8 128,2 26,2 (2,8) 151,6 66,8 9,6 2,8 79,2 (12,4) 0,5 1,1 (10,8) 54,4 10,1 3,9 68,4 0,0 - 0,4 0,0 - 0,4 54,4 9,7 3,9 68,0
Afzet In 2005 werd door EDW 158,6 miljoen m3 drinkwater afgezet. Dit is ten opzichte van 2004 een daling van 3,4 miljoen m3 (2%). Het afzetverschil wordt onder andere veroorzaakt door een dalend verbruik van grote afnemers en door de daling in de en-gros-afname. De afzet van industriewater betreft een reeks van verschillende producten, zoals industriewater (drinkwaterkwaliteit), industriewater, destiwater, demiwater en spaarbekkenwater. De totale afzet van EIW bedraagt in 2005 113,1 miljoen m3, dat is 35,4 miljoen m3 meer dan in 2004. Deze toename wordt voor 37,1 miljoen m3 veroorzaakt doordat in het afzetcijfer 2005 de afzet van BMw is opgenomen, die in 2005 een 100% dochter van EIW is geworden.
Tarieven Het tarief voor huishoudens in het verzorgingsgebied van Evides, met uitzondering van de Brabantse Wal, bedraagt: voor vastrecht € 62,88; en € 1,001 per m3. In het gebied van de Brabantse Wal bedragen de tarieven voor huishoudens: voor vastrecht € 43,80 en € 0,86 per m3. Door de realisatie van de synergie-effecten van de fusie, is er, ondanks inflatie, sprake van kostenstabilisatie. Daarom konden in 2005 de tarieven voor huishoudens gelijk gehouden worden. De industriële watertarieven betreffen per producttype overeengekomen tarieven met wisselende contracttermijnen. Veelal worden voor maatwerkinstallaties per installatie contracten aangegaan. Het betreft hier arrangementen voor grotere afnemers, met langjarige contracttermijnen.
Resultaat In het jaar 2005 is een netto resultaat behaald van € 68,0 miljoen. Dit is € 5,3 miljoen meer dan het in 2004 gerealiseerde resultaat.
Evides Waterbedrijf | Jaarverslag 2005
27
Dit verschil is als volgt tot stand gekomen: (x € 1 mln.)
effect op resultaat
Meer omzet Minder inkoopwaarde omzet Minder personeelskosten Meer overige bedrijfskosten Minder afschrijvingen Meer waardeveranderingen vaste activa Meer rentelasten Meer winst deelnemingen Meer belastinglasten Per saldo meer resultaat
+ + + - + - - + - +
3,7 0,1 18,6 14,0 0,1 2,5 1,6 1,1 0,2 5,3
De verschillen worden hieronder nader toegelicht: Meer omzet (€ 3,7 miljoen) Een groot deel van de omzet van Evides komt via de facturerings- en incasso-overeenkomst met ENECO tot stand. In de jaarrekening 2004 is een nagekomen negatieve omzetcorrectie van € 3,8 miljoen vanuit ENECO verrekend. Omzet (x € 1 mln.)
2005
2004
Winst- en verliesrekening ENECO-correctie Na correctie bijzondere posten
273,2 273,2
269,5 3,8 273,3
Invloeden op de omzet 2005 waren: - de consolidatie van BMw; - meer omzet uit werk voor derden; - een verlaging van de omzet van een en-gros-contract. Minder inkoopwaarde omzet (€ 0,1 miljoen) Het verschil is ontstaan door hogere energiekosten, minder inkoop van water en een vrijval uit het voorgaande jaar. Minder personeelskosten (€ 18,6 miljoen) De sterke daling wordt vooral veroorzaakt door: - vrijval IZA-voorziening met € 10,8 miljoen in verband met de introductie van de basisverzekering (2004: dotatie van € 3 miljoen); - lagere dotatie aan de reorganisatievoorziening; in 2005 was deze € 1,3 miljoen, de dotatie in 2004 was € 4,7 miljoen. Personeelskosten (x € 1 mln.) Winst- en verliesrekening Vrijval/dotatie IZA-voorziening Dotatie reorganisatievoorziening Na correctie bijzondere posten
28 Evides Waterbedrijf | Jaarverslag 2005
2005 27,3 10,8 -1,3 36,8
2004 45,9 -3,0 -4,7 38,2
De overige verschillen hangen samen met: - minder inhuur tijdelijk personeel; - afvloeiing van personeel in verband met de 57+ vrijwillige uittreden regeling; - hogere salariskosten (onder andere CAO en periodieken). Meer overige bedrijfskosten (€ 14,0 miljoen) De hogere bedrijfskosten zijn het gevolg van de volgende bijzondere posten: - correctie facturatiekosten aan ENECO in 2004 van € 1,1 miljoen (zie Omzet); - hogere kosten in 2004 van € 0,8 miljoen in verband met de fusie in dat jaar; - een dotatie aan de overige voorzieningen van € 5,8 miljoen tegenover een vrijval van € 6,9 miljoen in 2004; in 2005 is de voorziening claims met € 1,0 miljoen verhoogd (2004: € 2,5 miljoen) en is een voorziening van € 3,7 miljoen voor verlieslatende contracten van BMw in verband met de overname getroffen voor deze onderneming. Het totaal van de afnamecontracten van BMw is winstgevend, maar voor een verlieslatend contract is een voorziening getroffen; - een eenmalige aanpassing met terugwerkende kracht van de kostprijs van ruwwater van WBB. Dit heeft een effect van € 4,2 miljoen en € 0,8 miljoen hogere kosten in respectievelijk 2005 en 2004. Overige bedrijfskosten (x € 1 mln.) Winst- en verliesrekening ENECO correctie facturatiekosten Fusiekosten 2004 Dotatie/vrijval overige voorzieningen Hogere kosten ruwwater WBB Na correctie bijzondere posten
2005 61,9 -5,8 -4,2 51,9
2004 47,9 -1,1 -0,8 6,9 -0,8 52,1
Minder afschrijvingen (€ 0,1 miljoen) Er zijn geen bijzondere wijzigingen in de afschrijvingen ten opzichte van voorgaand jaar. Meer waardeveranderingen vaste activa (€ 2,5 miljoen) De betaalde goodwill voor de aandelen van BMw van € 2,5 miljoen is op basis van een berekening van de realiseerbare waarde van deze onderneming in 2005 in zijn geheel afgeschreven. Waardeveranderingen vaste activa (x € 1 mln.) Winst- en verliesrekening Afschrijving ineens goodwill BMw Na correctie bijzondere posten
2005
2004
2,5 - 2,5 0,0
0,0 0,0
Afvalwaterzuivering Houtrust
Evides Waterbedrijf | Jaarverslag 2005
29
Bij het project Uitbreiding Zuivering Berenplaat behoort een ingewikkelde leiding- en infrastructuur
De industrie in het Botlek Europoort-gebied is een belangrijke afzetmarkt
De beide industriewaterreservoirs van de productielocatie Braakman tot de nok toe gevuld
30 Evides Waterbedrijf | Jaarverslag 2005
Meer rentelasten (€ 1,6 miljoen) In de tweede helft van 2004 is een nieuwe lening aangetrokken ter financiering van de dividenduitkering aan de voormalige aandeelhouders van WBE. Hierdoor is het gemiddelde saldo van de rentedragende schulden en daarmee de rentelasten in 2005 hoger dan in het voorgaande jaar. Meer winst deelnemingen (€ 1,1 miljoen) De positieve resultaatsontwikkeling bij Delfluent B.V. en een correctie uit voorgaand jaar bij N.V. WBB van € 0,7 miljoen zijn de oorzaak van de toename van de winst deelnemingen. Resultaat deelnemingen (x € 1 mln.) Winst- en verliesrekening Correctie N.V. WBB Na correctie bijzondere posten
2005 2,4 -0,7 1,7
2004 1,3 1,3
Ondanks het gelijkblijven van de drinkwatertarieven en ondanks de kosteninflatie, is het resultaat exclusief bijzondere posten toegenomen in 2005. Dit is het gevolg van de realisatie van de synergie-effecten van de fusie.
Investeringen De uitkomsten met betrekking tot de als investering aangemerkte projecten zijn eind 2005: (x € 1 mln.) Opgeleverd Onderhanden werk Totaal
95,4 20,2 115,6
In 2004 werd € 91,7 miljoen aan investeringen opgeleverd.
Vermogensverhouding Meer belastinglasten (€ 0,2 miljoen) Door de positieve resultaatsontwikkeling bij een belastingplichtige dochteronderneming dient er meer belasting te worden afgedragen. Rendement Het jaarrekening resultaat (inclusief bijzondere posten) is in 2005 € 68,0 miljoen en was in 2004 € 62,7 miljoen. De genormaliseerde nettowinst 2005 exclusief de hiervoor beschreven bijzondere posten is € 70,3 miljoen; een toename van € 0,3 miljoen ten opzichte van het voorgaande jaar. Resultaat exclusief 2005 2004 bijzondere posten (x € 1 mln.) Omzet 273,2 273,3 Inkoopwaarde omzet 42,4 42,5 Toegevoegde waarde 230,8 230,8 Bedrijfskosten Personeelskosten 36,8 38,2 Overige bedrijfskosten 51,9 52,1 Afschrijvingen 59,9 60,0 Totaal bedrijfskosten 148,6 150,3 Bedrijfsresultaat 82,2 80,5 Financieringskosten Rentelasten -13,2 -11,6 Resultaat deelnemingen 1,7 1,3 Totaal financieringskosten -11,5 -10,3 Resultaat voor belastingen 70,7 70,2 Vennootschapsbelasting -0,4 -0,2 Genormaliseerd resultaat 70,3 70,0
Eigen vermogen Evides kent een gebondenklantenmarkt met bijbehorend monopolie en een concurrerende markt van industriële afnemers. Het aandeel van de industriële waterafzet bedraagt 113,1 miljoen m3. Dat is 42% van de totale waterafzet. De omvang van het concurrerend marktaandeel voor industriële waterklanten beïnvloedt het door Evides na te streven solvabiliteitspercentage. De solvabiliteit voor EIW is 62%. Na winstbestemming bedraagt het solvabiliteitspercentage van Evides 42%. Vreemd vermogen Aanvullend op het eigen vermogen wordt voor de bedrijfsfinanciering geld via de kapitaal- en geldmarkt aangetrokken. De omvang van het vreemd vermogen bedraagt per einde van het verslagjaar € 486,3 miljoen. Dat is 56% van het balanstotaal. Het aandeel kort vreemd vermogen is € 189,7 miljoen. Inclusief de voorzieningen bedraagt het lang vreemd vermogen € 296,6 miljoen. De omvang van de voorzieningen is € 37,4 miljoen of wel 4% van het balanstotaal. Op grond van de winst van € 68,0 miljoen en de afschrijvingen van de vaste activa van in totaal € 62,4 miljoen komt de cashflow uit op € 130,4 miljoen. Voor (her)financiering is in 2005 € 21,0 miljoen aan nieuw vreemd vermogen aangetrokken. In totaal werd € 40,6 miljoen afgelost. Door deze mutaties is het vreemd vermogen met € 19,6 miljoen afgenomen. In 2005 is voor langlopende rentedragende schulden gemiddeld 3,6% rente betaald en voor kortlopende rentedragende schulden gemiddeld 2,4%. Het gemiddelde rentepercentage over 2005 bedraagt 3,3%.
Evides Waterbedrijf | Jaarverslag 2005
31
Vooruitzichten Financiën Naar verwachting zal de afzet van zowel drinkwater als industriewater in 2006 geen grote wijzigingen laten zien. Het investeringsprogramma voor drinkwater bedraagt de komende vijf jaar in totaal € 241 miljoen. In 2006 zal € 92 miljoen worden geïnvesteerd. Daarvan zal € 16 miljoen betrekking hebben op het bemeteringsproject dat in 2008 zal zijn afgerond. Uit het vijfjaren investeringsplan blijkt dat de investeringen in de jaren 2006 en 2007 het hoogst zullen zijn en daarna zullen afnemen. Deze investeringspiek hangt samen met investeringen in leveringszekerheid. De geraamde investeringen voor industriewater bedragen de komende vijf jaar € 81 miljoen. Het betreft projecten voor afvalwater, industriewater en maatwerkinstallaties.
Evides drinkwater Tarieven, winst en dividend Het streven is om de huishoudelijke tarieven de komende jaren op het 2005-niveau te houden, voor het jaar 2006 is dat met zekerheid het geval. Gecorrigeerd voor inflatie betekent dit dus een jaarlijkse prijsdaling. Schaalvergroting Wij streven een situatie na waarin binnen enkele jaren 3 à 5 grote waterleidingbedrijven in Nederland zullen ontstaan. Wij willen daarin zelf een actieve en stimulerende rol vervullen. Schaalvergroting zal moeten leiden tot een verdere groei van de efficiency en dus betere tariefbeheersing en professionalisering. Buitenlandactiviteiten Evides richt een onderneming op om een bijdrage te leveren aan de ontwikkeling van de drink- en afvalwatersector in het buitenland. We zoeken daarbij samenwerking met sterke partners op de nationale markt. Met deze partners willen we een bijdrage leveren aan de Millenium Development Goals van de Verenigde Naties (MDG). Bovendien biedt dit nieuwe uitdagingen aan de medewerkers. Deze activiteiten zullen tevens de export van Nederlandse kennis en producten in het buitenland bevorderen. De onderneming zal zich voornamelijk richten op een tweetal type activiteiten. Het eerste type is het uitvoeren van projecten waar de nadruk ligt op het leveren van een bijdrage aan de MDG. Het tweede type activiteiten is het langjarig managen van waterbedrijven in ontwikkelingslanden en in landen met een opkomende economie.
Wij willen daartoe een nieuwe onderneming oprichten om de facturering uit te voeren. Daarbij zoeken we samenwerking met sterke partners. Zodra de huidige contracten aflopen neemt de nieuwe onderneming de facturatie over.
Evides Industriewater Harnaschpolder: In 2006 zullen de bouwwerkzaamheden van Harnaschpolder zijn afgerond en zal de zuiveringsfabriek worden opgestart. In dit jaar zullen de zogenaamde site-acceptance tests worden uitgevoerd. Uiterlijk in juni 2007 moet Harnaschpolder op 50% capaciteit draaien, zodat met de verbouwing van Houtrust kan worden begonnen. Uiterlijk op 1 januari 2008 zal Harnaschpolder op volledige capaciteit draaien. Het project verloopt voorspoedig. Evides sluit de waterketen Vanaf 2007 gaat Dow Terneuzen huishoudelijk afvalwater hergebruiken als demiwater. Het is voor het eerst dat gemeentelijk “effluent” op zo’n grote schaal (450 m3 water per uur) voor de industrie gezuiverd gaat worden. Samen met het waterschap Zeeuws Vlaanderen gaan wij dit project realiseren. Verhogen zekerheid leveren industrie/landbouwwater Om een buffer te hebben voor de soms hoge afname van landbouwwater heeft Evides het voornemen om een waterreservoir te bouwen. Daartoe zijn allereerst stappen gezet voor een klein proefspaarbekken nabij Rilland. Later zal worden bezien of een groter spaarbekken bij Hinkelenoord tot de mogelijkheden behoort. Samenwerking op industriewater gebied Wij voeren een actief beleid voor industriewater, omdat dit in het voordeel is van zowel de industrie als de waterbedrijven. EIW beschikt reeds over 15 jaar ervaring op dit gebied. Deze ervaring zal EIW inzetten om de industrie ook in andere gebieden dan de Rijnmond en Zeeland van dienst te zijn. Dit geschiedt bij voorkeur door samenwerking met andere waterbedrijven. Dit beleid heeft ertoe geleid dat in december 2005 door EIW in samenwerking met de waterbedrijven van Groningen en Drenthe een gemeenschappelijke industriewater Joint Venture is opgericht: North Water B.V. Deze nieuwe onderneming biedt diensten aan als leverancier van proceswater en zuivering van afvalwater voor de industrie in het noorden van Nederland. Een gelijksoortige ontwikkeling streven wij na samen met waterbedrijf Vitens. Rotterdam, 20 april 2006
Facturering Op dit moment wordt de facturering van ons drinkwater uitbesteed aan een aantal energiebedrijven in ons voorzieningsgebied. In de toekomst willen we hier meer regie over krijgen in verband met beheersbaarheid en contact met onze klanten.
32 Evides Waterbedrijf | Jaarverslag 2005
Statutaire Directie, ir. G. Vogelesang, voorzitter ir. H.J.L. de Kraa (MBa)
Jaarrekening 2005
Evides Waterbedrijf | Jaarverslag 2005
33
34 Evides Waterbedrijf | Jaarverslag 2005
Geconsolideerde balans per 31 december 2005 (voor winstverdeling)
(in e miljoenen)
ACTIVA
. 31 december 2005 31 december 2004
Vaste activa Immateriële vaste activa 4,6 4,4 Materiële vaste activa 802,5 768,2 Financiële vaste activa 13,0 11,0 Totaal vaste activa 820,1 783,6 Vlottende activa Voorraden 3,5 3,2 Vorderingen 38,2 67,7 Liquide middelen 2,9 7,8 Totaal vlottende activa 44,6 78,7 Totaal activa 864,7 862,3
PASSIVA 378,4 358,2 Eigen vermogen Voorzieningen 37,4 41,9 Langlopende schulden 259,2 278,8 Kortlopende schulden 189,7 183,4 Totaal passiva 864,7 862,3
Evides Waterbedrijf | Jaarverslag 2005
35
Geconsolideerde winst- en verliesrekening over 2005
(in e miljoenen)
2005 OMZET Water 260,1 Werk voor derden 13,1 Totaal omzet
2004 257,4 12,1 273,2
269,5
INKOOPWAARDE OMZET Grond- en hulpstoffen 37,3 36,9 Kostprijs werk voor derden 5,1 5,6 Totaal inkoopwaarde omzet 42,4 42,5 Toegevoegde waarde 230,8 227,0 BEDRIJFSKOSTEN Personeelskosten 27,3 Overige bedrijfskosten 61,9 Waardeveranderingen vaste activa 2,5 Afschrijvingen 59,9 Totaal bedrijfskosten
45,9 47,9 0,0 60,0 151,6
153,8
BEDRIJFSRESULTAAT 79,2 73,2 FINANCIËLE BATEN EN LASTEN Rentelasten en -baten -13,2 Resultaat deelnemingen 2,4 Totaal financiële baten en lasten
-11,6 1,3 10,8
10,3
Resultaat voor belastingen 68,4 62,9 Belastingen 0,4 0,2 RESULTAAT NA BELASTINGEN 68,0 62,7
36 Evides Waterbedrijf | Jaarverslag 2005
Kasstroomoverzicht
(volgens de indirecte methode)
(x e miljoenen) 2005 Kasstroom uit operationele activiteiten Bedrijfsresultaat Aanpassingen voor: Afschrijvingen Waardeveranderingen vaste activa Mutaties voorzieningen Veranderingen werkkapitaal Mutaties vorderingen/overlopende activa 29,5 Mutaties voorraden -0,3 Mutaties kortlopende schulden 8,1 Kasstroom uit bedrijfsoperaties Rentelasten en -baten -13,2 Resultaat deelnemingen 2,4 Vennootschapbelasting -0,4 Kasstroom uit operationele activiteiten
-4,4 -0,4 3,2 37,3 174,4 -11,6 1,3 -0,2 -11,2 163,2
-10,5 123,7
Kasstroom uit investeringsactiviteiten Mutatie financiële vaste activa -2,0 Des/-investeringen in materiële vaste activa -93,8 Des/-investeringen in immateriële vaste activa -3,1 Kasstroom uit investeringsactiviteiten
-1,9 -85,4 0 -98,9
-87,3
Kasstroom uit financieringsactiviteiten Overige mutaties eigen vermogen -1,7 Betaald dividend -46,1 Ontvangsten uit langlopende schulden 21,0 Aflossing langlopende schulden -40,6 Kasstroom uit financieringsactiviteiten Afname/toename geldmiddelen*
-2,5 -144,0 144,0 -42,3 -67,4 -3,1
-44,8 -8,4
2004 79,2
73,2
59,9 2,5 -4,5
60,0 0 2,6
-1,6 134,2
* inclusief de mutatie in de kortlopende kasgeldleningen en leningen van banken.
Evides Waterbedrijf | Jaarverslag 2005
37
Algemene toelichting en grondslagen van waardering en resultaatbepaling Algemeen In 2005 is de nieuwe vennootschappelijke structuur van Evides doorgevoerd door de oprichting van Evides Drinkwater B.V. en Evides Industriewater B.V. hierbij heeft overgang van activa en passiva tussen de vennootschappen van de Evides-groep plaatsgevonden. De resultaten van Evides N.V. zijn verwerkt in de geconsolideerde jaarrekening. Op basis van artikel 2:402 van het Burgerlijk Wetboek is de vennootschappelijke winst- en verliesrekening van Evides N.V. in verkorte vorm opgenomen. De jaarrekening is opgesteld in overeenstemming met de wettelijke bepalingen van titel 9 BW2 en de in Nederland algemeen geldende grondslagen voor financiële verslaggeving. In 2005 is een voorziening voor jubilea-uitkeringen en gratificaties genoemd. Verder zijn de grondslagen voor waardering ongewijzigd gebleven.
Immateriële vaste activa De op de balans opgenomen immateriële vaste activa worden in tien respectievelijk vijftien jaar lineair afgeschreven. De afschrijvingstermijn is gebaseerd op de geschatte economische levensduur. Materiële vaste activa De materiële vaste activa worden gewaardeerd tegen verkrijgingsof vervaardigingsprijs, onder aftrek van lineaire afschrijvingen op basis van de geschatte economische levensduur. In de verkrijgings- of vervaardigingsprijs zijn de door het eigen personeel bestede en in geld gewaardeerde arbeidsuren opgenomen. Afschrijving vangt aan op 1 januari van het boekjaar volgend op ingebruikname van het activum. Projecten met een projectbedrag > € 10 miljoen en een looptijd van minimaal 2 jaar worden geacht naar rato van de voortgang van het project te zijn gereedgekomen. Bij deze projecten vangt de afschrijving van het deelbedrag aan in het begin van het volgend boekjaar.
Grondslagen voor consolidatie In de consolidatie worden de financiële gegevens van Evides N.V. en haar groepsmaatschappijen opgenomen. Groepsmaatschappijen zijn rechtspersonen waarin Evides direct of indirect beslissende zeggenschap kan uitoefenen doordat zij beschikt over de meerderheid van de stemrechten of op enig andere wijze de financiële en operationele activiteiten kan beheersen. De groepsmaatschappijen worden voor 100% in de consolidatie betrokken. Deelnemingen in joint ventures worden, gezien het ontbreken van overwegende zeggenschap, niet mee geconsolideerd. In 2005 is 50% van de aandelen Brielse Meer water B.V. verworven, waardoor Evides nu 100% van de aandelen bezit. Derhalve is deze onderneming in de consolidatie van 2005 opgenomen. Intercompany-transacties, intercompany-winsten en onderlinge vorderingen en schulden tussen groepsmaatschappijen worden geëlimineerd. Ongerealiseerde verliezen op intercompany-transacties worden ook geëlimineerd, tenzij er sprake is van een bijzondere waardevermindering. De in de consolidatie begrepen vennootschappen zijn: - Evides Drinkwater B.V. en haar deelneming Aqualab B.V.; - Evides Industriewater B.V. en haar 100% deelnemingen.
Belastingen De vennootschappen zijn, behoudens een in het buitenland gevestigde onderneming in het marktsegment van industriewater, vrijgesteld van vennootschapsbelasting.
Waarderingsgrondslagen Algemeen Voor zover niet anders vermeld worden de activa en de passiva opgenomen tegen nominale waarde.
38 Evides Waterbedrijf | Jaarverslag 2005
Financiële vaste activa De deelnemingen in N.V. Waterwinningbedrijf Brabantse Biesbosch, Delfluent B.V. en Delfluent Services B.V. worden gewaardeerd op de netto vermogenswaarde. Het niet uitgekeerde gedeelte van het aan Evides toekomende aandeel in de resultaten van de niet geconsolideerde deelnemingen wordt in een wettelijke reserve opgenomen, aangezien Evides bij deze deelnemingen geen overwegende zeggenschap heeft. De hieronder begrepen overige aandelen en obligaties zijn tegen verkrijgingsprijs of lagere marktwaarde opgenomen. Voorraden De magazijnvoorraden bestaan uit materiaal dat is gewaardeerd tegen vaste verrekenprijzen, gebaseerd op de laatst bekende inkoopprijzen. De waardering van de post onderhanden werk vindt plaats tegen de direct daaraan toe te rekenen kosten, verminderd met de als voorschot gefactureerde bedragen. Vorderingen De vorderingen zijn opgenomen voor de nominale waarde onder aftrek van een voorziening voor oninbaarheid. Voorzieningen De voorzieningen zijn samengesteld uit personeelsvoorzieningen en overige voorzieningen. De personeelsvoorzieningen zijn gewaardeerd op basis van de contante waarde van de verplichtingen. De overige voorzieningen zijn gewaardeerd tegen nominale waarde.
Grondslagen voor de resultatenbepaling Algemeen De opbrengsten en kosten worden toegerekend aan de periode waarop zij betrekking hebben. Omzet De wateropbrengsten betreft de omzet voor aan verbruikers geleverd water en uit de behandeling van water. Er is bemeterd- en onbemeterd waterverbruik. De facturatie voor onbemeterd verbruik in Rotterdam e.o. is gebaseerd op de oppervlakte van de woning en in Dordrecht op een vast bedrag per woning. Voor het bemeterde verbruik bestaan de opbrengsten uit vastrecht en het afzetvolume vermenigvuldigd met de m3-prijs. Voor wat betreft werk voor derden wordt het resultaat genomen in het jaar van gereedkomen van het betreffende werk. Afschrijvingen De afschrijvingstermijnen van de materiële- en immateriële vaste activa zijn gebaseerd op de verwachte economische levensduur, waarbij de activa lineair worden afgeschreven. Op gronden wordt niet afgeschreven. Pensioenen Er is sprake van een toegezegd-pensioenregeling. In geval van een tekort bij het bedrijfstakpensioenfonds bestaat geen verplichting tot het voldoen van aanvullende bijdragen anders dan hogere toekomstige premies.
Toelichting op het geconsolideerde kasstroomoverzicht Het kasstroomoverzicht is opgesteld volgens de indirecte methode. De geldmiddelen in het kasstroomoverzicht bestaan uit de liquide middelen en het bankkrediet opgenomen onder de kortlopende schulden. Ontvangen en betaalde rente, ontvangen dividenden en winstbelastingen zijn opgenomen onder de kasstroom uit operationele activiteiten. Betaalde dividenden zijn opgenomen onder de kasstroom uit financieringsactiviteiten.
Evides Waterbedrijf | Jaarverslag 2005
39
Toelichting op de geconsolideerde balans (in E miljoenen)
Vaste activa Immateriële vaste activa De immateriële vaste activa hebben betrekking op betaalde goodwill bij de overname van 50% van de aandelen Evides Terneuzen Water B.V. (ETW) en van Brielse Meer water B.V. (BMw). Zij worden op basis van de verwachte economische levensduur ten laste van het resultaat lineair afgeschreven. De afschrijvingstermijnen zijn 10 en 15 jaar. In 2005 is 50% van de aandelen van BMw verworven. De goodwill betrof € 2,5 miljoen. Deze is op basis van de berekening van de realiseerbare waarde in één keer afgeschreven. Daarnaast is in 2005 voor € 0,6 miljoen het onttrekkingsrecht van oppervlaktewater uit het Brielse Meer voor onbepaalde tijd verworven.
Overzicht opbouw en verloop van de boekwaarde in 2005 2005 2004 Boekwaarde per 1 januari 4,4 4,8 Investeringen +3,1 0 Waardeverandering -2,5 0 Afschrijvingen -0,4 -0,4 Boekwaarde per 31 december 4,6 4,4 Cumulatieve afschrijvingen 1,1 0,7 Aanschafwaarde per 31 december
5,7
5,1
Materiële vaste activa Overzicht opbouw en verloop van de boekwaarde in 2005 Terreinen Gebouwen enz. Leidingnet Boekwaarde per 1 januari 108,9 481,2 Investeringen +7,0 +28,9 Consolidatie BMw +1,3 +4,7 Desinvesteringen -1,7 Afschrijvingen -10,0 -25,3
Installaties 136,7 +46,3 +1,2 -14,9
Overige vaste bedrijfsmiddelen Totaal 21,3 748,1 +6,0 +88,2 +7,2 -1,7 -9,3 -59,5 18,0 782,3 82,5 643,5
Boekwaarde per 31 december Cumulatieve afschrijvingen
105,5 489,5 89,7 358,6
169,3 112,7
Aanschafwaarde per 31 december
195,2
282,0
848,1
100,5
1.425,8
NB Op de balans is € 20,2 mln. (in 2004 € 20,1 mln.) aan onderhanden investeringen opgenomen.
Er is voor een bedrag van € 23,9 miljoen (vorig jaar € 39,2 miljoen) aan verplichtingen aangegaan. Deze verplichtingen zijn niet in de balans opgenomen aangezien nog geen goederen en factuur zijn ontvangen. De geldende afschrijvingspercentages zijn gebaseerd op de verwachte economische levensduur.
40 Evides Waterbedrijf | Jaarverslag 2005
Soort activa 1. 2. 3. 4.
Terreinen, gebouwen, enz. - Grond - Afgekochte erfpacht - Terreinvoorziening - Gebouwen - Spaarbekkens - Kunstwerken Leidingnet Installaties Overige vaste bedrijfsmiddelen - Informatietechnologie - Procesautomatisering - Schepen - Overige (voertuigen, - gereedschappen, etc.)
%
0 2 - 10 31⁄3 - 10 21⁄2 - 10 21⁄2 - 10 2 - 10 31⁄3 - 10 62⁄3 - 10
20 - 331⁄3 20 31⁄3 20
Vlottende activa
Financiële vaste activa
Voorraden Het verloop van de boekwaarde van de deelnemingen (inclusief De samenstelling van de voorraden is als volgt: obligaties) gedurende 2005 is als volgt: Boekwaarde per 1 januari Bij: aandeel in resultaat* BMw B.V. N.V. WBB Delfluent B.V. Delfluent Services B.V. Af: Consolidatie BMw B.V.
2005
2004
1,5 2,0
1,7 1.5
11,0 Magazijnvoorraden Onderhanden werk
0,1 0,6 0,9 0,8
Totaal 3,5 3,2
Vorderingen - 0,4
2,0
Boekwaarde per 31 december
13,0
* op basis van concept jaarrekening 2005
Debiteuren Overige vorderingen en overlopende activa
2005
2004
34,2 4,0
38,9 28,8
Totaal 38,2 67,7
Hiervan heeft betrekking op: deelnemingen gewaardeerd volgens de vermogensmutatiemethode aandelen en obligaties gewaardeerd op kostprijs of lagere marktwaarde
12,7
13,0
In de post debiteuren is een voorziening voor oninbaarheid (dynamische methode) van € 0,5 miljoen opgenomen.
0,3
De vennootschap houdt de volgende aandelen in andere vennootschappen, die zijn gewaardeerd op basis van de vermogensmutatie methode.
In de overlopende activa is een post van € 0,5 miljoen begrepen, waarvan € 0,2 miljoen een resterende looptijd van langer dan één jaar heeft. Het betreft de betaalde boeterente samenhangend met de in de jaren 1995, 1996 en 1999 overgesloten leningen o/g die over de duur van de oorspronkelijke leningperiode ten laste van het resultaat wordt gebracht.
Eigen vermogen Vennootschap Vestigingsplaats N.V. WBB Werkendam Delfluent B.V. Zoetermeer Delfluent Services B.V. Den Haag
Deelnemingspercentage 60%* 40% 50%
* Aangezien in WBB geen overwegende zeggenschap bestaat, is deze deelneming niet mee geconsolideerd.
De mutaties in het eigen vermogen worden in de toelichting op de vennootschappelijke balans uiteengezet.
Voorzieningen De balanspost voorzieningen is als volgt opgebouwd: Personeelsvoorzieningen Overige voorzieningen
2005
2004
9,6 27,8
18,8 23,1
Totaal 37,4 41,9
Evides Waterbedrijf | Jaarverslag 2005
41
Verloop overzicht van de personeelsvoorzieningen in 2005:
Stand per 1 januari Toevoegingen
Aanspraken ziektekostenvergoedingen Aanspraken wachtgeld Voorzieningen reorganisatie Voorzieningen jubilea-uitkeringen Voorziening gratificaties
11,5 0,5 6,8 0 0
Totaal
18,8 3,5
Aanspraken personeel De aanspraken voor ziektekostenvergoedingen en wachtgeld hebben betrekking op de contante waarde van verplichtingen die voortvloeien uit de CAO voor waterleidingbedrijven, vanuit overheidswege opgelegde verplichtingen en van fusiepartners overgenomen verplichtingen. Als gevolg van de invoering van de Basisverzekering is de voorziening voor aanspraken ziektekostenvergoedingen voor een groot deel vrijgevallen.
0 0,1 1,3 1,8 0,3
Onttrekkingen/ Stand per Vrijval 31 december 10,8 0,2 1,7 0 0
0,7 0,4 6,4 1,8 0,3
12,7 9,6
Voorziening jubilea-uitkering en gratificatie Door de aanpassingen van de regelgeving voor financiële verslaggeving zijn in 2005 voorzieningen voor toekomstig te betalen jubilea-uitkeringen en voor gratificaties getroffen. Bij de berekening is rekening gehouden met blijfkansen. De vorming van deze voorzieningen is als stelselwijziging via de algemene reserve verantwoord. De vergelijkende cijfers zijn voor dit aspect niet aangepast.
Voorziening reorganisatie Deze voorziening betreft toekomstige kosten van personeel waarvan de formatieplaatsen als gevolg van reorganisatie zijn komen te vervallen. Het betreft kosten in verband met afgesproken regelingen in het kader van vervroegd uittreden. Het verloop van de overige voorzieningen in 2005 is als volgt:
Stand per 1 januari Toevoegingen
Onttrekkingen/ Stand per vrijval 31 december
Voorziening bodemsanering Voorziening claims Voorziening kwaliteit en risico Voorziening reststoffenzuiveringsproces Voorziening verlieslatende contracten Overige voorzieningen
0,4 2,5 0,6 19,3 0 0,3
0 1,0 0 1,1 3,7 0
0 0 0,6 0 0,5 0
0,4 3,5 0 20,4 3,2 0,3
Totaal
23,1
5,8
1,1
27,8
Voorziening bodemsanering Deze voorziening dient ter dekking van de kosten, samenhangend met maatregelen tot sanering van bodemverontreiniging. Voorziening claims Deze voorziening hangt samen met mogelijke claims in het kader van een lopende tariefdiscussie. Voorziening kwaliteit en risico De voorziening hangt samen met beveiligingsmaatregelen van drinkwaterlocaties. Omdat de noodzakelijke maatregelen zijn
42 Evides Waterbedrijf | Jaarverslag 2005
genomen is deze voorziening eind 2005 niet meer getroffen. Voorziening reststoffenzuiveringsproces De voorziening heeft betrekking op de geschatte kosten voor afvoer en verwerking van het uit het zuiveringsproces voortkomend slib op de productielocatie Berenplaat dat zich sinds de ingebruikneming van dit bedrijf in 1966 heeft gevormd. In afwachting van een door vergunningen mogelijk gemaakte oplossing voor deponie op de productielocatie, en daarmee al dan niet verplichte afvoer van het slib, blijft de voorziening gehandhaafd.
Voorzieningen verlieslatende contracten Deze voorziening is getroffen in verband met de overname van BMw, waardoor verwachte verliezen op contracten, waarbij de verkoopprijs lager is dan de kostprijs, voor de gehele looptijd van het contract worden voorzien. Deze voorziening wordt gevormd bij het ontstaan van een verlieslatend contract en de voorziening valt naar rato van de looptijd vrij. Overige voorzieningen De voorziening is gericht op een afnemer die momenteel minder afneemt dan contractueel overeengekomen, maar het recht heeft om op later tijdstip de achterstand in te lopen. Deze inloop wordt deels uit de voorziening onttrokken.
Langlopende schulden De samenstelling van de langlopende schulden, inclusief kort lopend deel, is als volgt: Rente % Schuld per 31-12-05 2 - < 3 179,0 * 4 - < 5 63,8 5 - < 6 10,0 6 - < 7 2,0 8 - < 9 0,2 9 - < 10 4,2 Totaal
259,2
Af te lossen Schuld per in 2006 31-12-04 13,2 171,6 12,9 76,7 2,0 22,0 0,2 3,2 0,1 0,3 0,7 5,0 29,1
278,8
* De gepresenteerde schulden zijn inclusief roll over leningen met variabele rentepercentages per kwartaal/per jaar.
In het verslagjaar is voor € 21,0 miljoen aan nieuw vreemd vermogen aangetrokken. De schulden met een resterende looptijd langer dan vijf jaar bedragen € 143,1 miljoen (in 2004: € 143,6 miljoen).
Kortlopende schulden Deze post is als volgt te specificeren: Belastingen en premies sociale verzekeringen Crediteuren Dividend aandeelhouder Kasgeldleningen Banken Overige schulden Te betalen rente Overige overlopende passiva
2005
2004
3,8 29,3 0,0 75,0 54,2 4,0 3,3 20,1
1,9 25,7 4,2 90,0 41,0 3,4 2,6 14,6
Totaal
189,7
183,4
Niet uit de balans blijkende verplichtingen Er bestaan huurverplichtingen ter zake van huisvesting en leaseverplichtingen ten aanzien van maatwerkinstallaties. Met N.V. WBB is een overeenkomst tot 2039 van toepassing voor afname van voorgezuiverd water. Evides heeft in 2009 een stortingsplicht richting Delfluent B.V. van € 18,0 miljoen in het kader van de financiering van de afvalwaterzuiveringsinstallatie Harnaschpolder. Met DELTA N.V., Openbaar Nutsbedrijf Schiedam (ONS), Westland Energiebedrijf (WEB) en ENECO bestaan dienstverleningsovereenkomsten met resterende looptijden van 2, 3, 4 en 7 jaar. Naar KIWA N.V. bestaat een verplichting inzake jaarlijkse bijdragen in onderzoekskosten voor een bedrag van € 0,7 miljoen per jaar tot en met 2011. Er loopt tussen DELTA N.V. een discussie met het waterschap inzake de hoogte van de precarioheffing. DELTA N.V. betaalt tot dusver jaarlijks € 0,25 miljoen namens Evides. Na afwikkeling van het geschil zal mogelijk een gedeeltelijke restitutie dan wel een bijbetaling aan de orde zijn. Met Brabant Water hebben we een overeenkomst tot en met 2016 voor de afname van minimaal 4 miljoen m3 water per jaar.
Voor bovenstaande leningen zijn geen zekerheden gesteld. Over 2005 bedraagt het voor de langlopende leningen verschul- Financiële instrumenten digde rentepercentage gemiddeld 3,6% (in 2004: 3,7%). Evides financiert haar vaste activa en een deel van de vlottende activa met eigen vermogen, voorzieningen en langlopende schulden deels tegen een variabele rente. Het resterende deel van de vlottende activa wordt gefinancierd met kortlopende schulden, waaronder bankkrediet met een variabele rente. Evides heeft geen gebruik gemaakt van financiële instrumenten om het renterisico af te dekken. Het kredietrisico met betrekking tot leveringen aan kleinverbruikers is contractueel afgedekt via de incasso-overeenkomsten. Van de overige leveringen en dienstverlening is sprake van een laag risico. Gelet op de korte doorlooptijd van de liquide middelen, vorderingen en kortlopende schulden zijn de boekwaarden nagenoeg gelijk aan de marktwaarden.
Evides Waterbedrijf | Jaarverslag 2005
43
Voor de langlopende schulden geldt dat de marktwaarde niet substantieel afwijkt van de boekwaarde.
Verbonden partijen Als verbonden partijen (als bedoeld in RJ 330) zijn aan te merken: 1. Aandeelhouders (gemeenten en provincies vertegenwoordigd door DELTA N.V. en B.V. GBE, dan wel natuurlijke personen die gemachtigd zijn de betreffende gemeenten en provincie te vertegenwoordigen in de Algemene Vergadering van Aandeelhouders); 2. Statutaire directeuren. Transacties met verbonden partijen zijn tegen marktconforme tarieven verwerkt.
44 Evides Waterbedrijf | Jaarverslag 2005
Toelichting op de geconsolideerde winst- en verliesrekening
(in E miljoenen)
Bedrijfskosten
Afschrijvingen
Personeelskosten De personeelssterkte (omgerekend naar voltijdbanen) ultimo 2005 is 496,3 (voorgaand jaar: 544,6). Het gemiddelde aantal personeelsleden in 2005 bedraagt 516,0 (voorgaand jaar: 546,2). De specificatie van de personeelskosten is als volgt: 2005
2004
27,1 2,2 4,1 2,4 -9,0 4,7
26,9 1,9 4,1 3,2 7,7 6,3
Subtotaal 31,5 Geactiveerde uren eigen personeel -4,2
50,1 -4,2
Salarissen Sociale lasten Pensioenpremies Overige personeelskosten Vrijval/Dotaties personeelsvoorziening Tijdelijk personeel
Totaal
27,3 45,9
De bij “geactiveerde uren eigen personeel” genoemde bedragen betreffen de loonkosten samenhangend met de inzet van eigen personeel op investeringsactiviteiten.
2005
2004
Immateriële vaste activa Materiële vaste activa
0,4 59,5
0,4 59,6
Totaal
59,9 60,0
De afschrijvingslasten zijn gebaseerd op de afschrijvingspercentages, zoals in de toelichting op de immateriële- en materiële vaste activa zijn uiteengezet.
Financiële baten en lasten Rentelasten Rente langlopende leningen Overige rentelasten Rentebaten Ontvangen rente Subtotaal rentelasten en -baten Resultaat deelnemingen
In de personeelskosten is een bedrag van € 100.000 (voorgaand jaar € 100.000) opgenomen voor bezoldiging van commissarissen. De bezoldiging van de statutaire directie, inclusief bonus, is in totaal € 312.000. Er is een bonusstructuur overeengekomen met een maximum van 30%. Beide statutaire directeuren hebben een overeenkomst tot maart 2009.
Totaal
2005
2004
-10,3 -3,3
-8,6 -3,5
0,4
0,5
-13,2
-11,6
2,4
1,3
10,8
10,3
Waardeveranderingen vaste activa Deze post betreft de afschrijving van de goodwill die in 2005 is betaald bij de werving van 50% van de aandelen van BMw B.V.. De goodwill is op basis van de berekening van de realiseerbare waarde in 2005 ineens afgeschreven.
Evides Waterbedrijf | Jaarverslag 2005
45
46 Evides Waterbedrijf | Jaarverslag 2005
Vennootschappelijke balans per 31 december 2005 (voor winstverdeling)
(in e miljoenen) ACTIVA
2005
2004
Vaste activa Materiële vaste activa 723,7 580,3 Financiële vaste activa 122,6 235,0 Totaal vaste activa 846,3 815,3 Vlottende activa Voorraden Vorderingen Liquide middelen Totaal vlottende activa Totaal activa
0,0 35,3 0,3
35,6 881,9
3,1 18,1 0,0
21,2
836,5
PASSIVA Eigen vermogen Aandelenkapitaal 0,2 0,2 Agio reserve 83,9 83,9 Algemene reserve 223,5 210,0 Wettelijke reserve 2,8 1,4 Onverdeeld resultaat 68,0 62,7 Totaal eigen vermogen 378,4 358,2 Voorzieningen 9,4 40,8 Langlopende schulden 250,9 267,8 Kortlopende schulden 243,2 169,7 Totaal passiva 881,9
836,5
Evides Waterbedrijf | Jaarverslag 2005
47
Vennootschappelijke winst- en verliesrekening over 2005
(in e miljoenen)
Resultaat deelnemingen na belasting Overige resultaten
2005
64,1 3,9
2004
31,5 31,2
Resultaat na belasting 68,0 62,7
Grondslagen van vennootschappelijke waardering en resultaatbepaling De waarderingsgrondslagen voor de balans en de grondslagen van de resultaatbepaling zijn gelijk aan die zoals toegelicht bij de geconsolideerde balans en winst- en verliesrekening.
48 Evides Waterbedrijf | Jaarverslag 2005
Toelichting op de vennootschappelijke balans
(in E miljoenen)
De vennootschappelijke enkelvoudige jaarrekening van Evides N.V. is opgenomen in de geconsolideerde jaarrekening. Uitsluitend de specifieke posten inzake de vennootschappelijke balans worden hier toegelicht.
Vaste activa
Eigen vermogen Aandelenkapitaal Het maatschappelijk aandelenkapitaal bedraagt € 0,25 miljoen en bestaat uit 5 miljoen aandelen met een nominale waarde van € 0,05. Het geplaatst en gestort aandelenkapitaal is € 0,2 miljoen en is als volgt verdeeld over de aandeelhouders:
Financiële vaste activa Boekwaarde per 1 januari 2005 Fusering DWB-Newco BV Splitsing Evides N.V. - Inbreng in EDW 20,9 - Inbreng in EIW 37,6 Overdracht deelnemingen Evides N.V. - Overdracht aan EDW 5,6 - Overdracht aan EIW 1,4 Resultaat deelnemingen Evides N.V. - Winst EDW 54,4 - Winst EIW 9,7 Boekwaarde per 31 december 2005
235,0 -228,0
+58,5
Totaal
0,2
Algemene reserve
122,6
Vlottende activa Vorderingen Deze post is als volgt te specificeren: 2005
2004
15,5 19,8
2,5 15,6
Totaal 35,3
18,1
Vorderingen op groepsmaatschappijen Debiteuren en overige vorderingen
0,1 0,1
+64,1
DWB-Newco B.V., DELTA Waterbedrijf en DELTA Drinkwaterbedrijf B.V. zijn gefuseerd met Evides N.V., waardoor deze zijn opgenomen in Evides N.V. De onder deze besloten vennootschappen vallende deelnemingen zijn door Evides N.V. overgenomen. Vervolgens heeft Evides N.V. een splitsing tot stand gebracht waarbij Evides N.V., Evides Drinkwater BV en Evides Industriewater BV zijn opgericht. Terzake van de splitsing van Evides N.V. zijn door middel van een splitsingsakte de aan drinkwater en aan industriewater gerelateerde activiteiten ingebracht in respectievelijk EDW en EIW en zijn de aan drinkwater en industriewater gerelateerde deelnemingen van Evides N.V. overgedragen aan respectievelijk EDW en EIW. Deze transacties hebben op 31 december 2005 plaatsgevonden, waarbij deze in financiële zin terugwerken per 1 januari 2005.
Stand per 1 januari 2005 Bij: Resultaat boekjaar 2004 62,7 Af: Dotatie wettelijke reserve -1,4 Af: Dividend 2004 -30,6 Af: Stelselwijziging jubilea en -1,7 gratificatie voorziening Af: Interimdividend 2005 -15,5
-7,0
Aandeelhouders B.V. Gemeenschappelijk Bezit Evides Delta N.V.
210,0
13,5
Stand per 31 december 2005
223,5
Reserve deelnemingen Reserve per deelnemingen Stand per 1 januari 2005 Bij: Dotatie wettelijke reserve
1,4 1,4
Stand per 31 december 2005
2,8
Voorzieningen Dit betreft personeelsvoorzieningen zoals toegelicht in de geconsolideerde jaarrekening.
Kortlopende schulden De samenstelling van de kortlopende schulden is als volgt:
2005
2004
Schulden aan groepsmaatschappijen Overige externe schulden
66,5 176,7
0,4 169,3
Totaal
243,2
169,7
Niet uit de balans blijkende verplichtingen De vennootschap heeft zich uit hoofde van Boek 2, titel 9 Burgerlijk Wetboek artikel 403, hoofdelijk aansprakelijk gesteld
Evides Waterbedrijf | Jaarverslag 2005
49
voor uit de rechtshandelingen van haar groepsmaatschappijen, Evides Drinkwater B.V., Evides Industriewater B.V., Evides Afvalwater B.V., Evides Terneuzen Water B.V. en Brielse Meer water B.V., vloeiende schulden. Er is een BTW fiscale eenheid met Evides N.V., Evides Drinkwater B.V., Evides Industriewater B.V., Evides Afvalwater B.V. en Evides Terneuzen Water B.V. Op grond hiervan is Evides N.V. aansprakelijk voor de belastingschulden van de fiscale eenheid.
Rotterdam, 20 april 2006 Statutaire Directie, ir. G. Vogelesang, voorzitter ir. H.J.L. de Kraa (MBa) De Raad van Commissarissen, Mr. G.H.N.L. van Woerkom, voorzitter R.P. Binnendijk, lid ir. J. Haijkens, lid M.W. Lubbi, lid ir. D. Luteijn, lid Mr. drs. A.J.G. Poppelaars, lid M.W. van Sluis RA, lid
50 Evides Waterbedrijf | Jaarverslag 2005
Overige gegevens
Evides Waterbedrijf | Jaarverslag 2005
51
52 Evides Waterbedrijf | Jaarverslag 2005
Overige gegevens Winstbestemming
Accountantsverklaring
Statutaire bepalingen (artikel 28 lid 1 van de Statuten)
Aan: de Raad van Commissarissen en de Algemene Vergadering van Aandeelhouders van Evides N.V.
De Raad van Bestuur stelt voor welk gedeelte van de in het boekjaar behaalde winst zal worden gereserveerd. Na voorafgaand advies van de RvC besluit vervolgens de Algemene Vergadering van Aandeelhouders welk gedeelte van de winst zal worden gereserveerd. De daarna overblijvende winst staat ter beschikking van de Algemene Vergadering van Aandeelhouders.
Winstbestemming (in e miljoenen) De winst over het boekjaar 2005 bedraagt: 68,0 Voorgesteld wordt het voordelig saldo als volgt te bestemmen: - Dotatie aan wettelijke reserve niet uitgekeerde winst deelnemingen - Versterking van het eigen vermogen door middel van toevoeging aan de algemene reserve - Winst ter beschikking van de aandeelhouders
2,0 32,0 34,0
68,0 Winst ter beschikking van de aandeelhouders Reeds als interim dividend uitgekeerd
34,0 15,5
Nog uit te keren slotdividend
18,5
Opdracht Ingevolge uw opdracht hebben wij de in dit verslag op pagina 33 tot en met 50 opgenomen jaarrekening 2005 van Evides N.V. te Rotterdam gecontroleerd. De jaarrekening is opgesteld onder verantwoordelijkheid van het bestuur van de vennootschap. Het is onze verantwoordelijkheid een accountantsverklaring inzake de jaarrekening te verstrekken.
Werkzaamheden Onze controle is verricht overeenkomstig in Nederland algemeen aanvaarde richtlijnen met betrekking tot controleopdrachten. Volgens deze richtlijnen dient onze controle zodanig te worden gepland en uitgevoerd, dat een redelijke mate van zekerheid wordt verkregen dat de jaarrekening geen onjuistheden van materieel belang bevat. Een controle omvat onder meer een onderzoek door middel van deelwaarnemingen van informatie ter onderbouwing van de bedragen en de toelichtingen in de jaarrekening. Tevens omvat een controle een beoordeling van de grondslagen voor financiële verslaggeving die bij het opmaken van de jaarrekening zijn toegepast en van belangrijke schattingen die het bestuur van de vennootschap daarbij heeft gemaakt, alsmede een evaluatie van het algehele beeld van de jaarrekening. Wij zijn van mening dat onze controle een deugdelijke grondslag vormt voor ons oordeel.
Oordeel Wij zijn van oordeel dat de jaarrekening een getrouw beeld geeft van de grootte en de samenstelling van het vermogen op 31 december 2005 en van het resultaat over 2005 in overeenstemming met in Nederland algemeen aanvaarde grondslagen voor financiële verslaggeving en voldoet aan de wettelijke bepalingen inzake de jaarrekening zoals opgenomen in Titel 9 Boek 2 BW. Tevens zijn wij nagegaan dat het jaarverslag voorzover wij dat kunnen beoordelen verenigbaar is met de jaarrekening. Rotterdam, 20 april 2006
PricewaterhouseCoopers Accountants N.V. A. Sieverdink RA
Evides Waterbedrijf | Jaarverslag 2005
53
54 Evides Waterbedrijf | Jaarverslag 2005
Bijlagen
Evides Waterbedrijf | Jaarverslag 2005
55
56 Evides Waterbedrijf | Jaarverslag 2005
Bijlage 1 Kengetallen
Eenheid
2005
2004
% % dagen e miljoen % e miljoen % x 1 miljoen m3 miljoen m3 miljoen m3 v.e x 1.000 e miljoen
23,5 43,8 45,7 - 145,1 9,4 130,4 26,8 0,7 6,5 158,6 113,1 82,5 273,2
43,5 41,5 52,7 - 104,7 8,6 122,7 24,3 0,7 6,6 162,0 77,7 85,0 269,5
Bedrijfsmiddelen 14. Aantal verbruikersadressen x 1 15. Aantal watermeters x 1 16. Lengte transportleidingen km 17. Lengte distributieleidingen km 18. Lengte desti-leidingen km 19. Lengte bron-/ruw-/landbouw-/industriewaterleidingen km 20. Aantal storingen x 1 21. Aantal kwalitatieve klachten x 1
972.640 838.411 2.952 9.616 50 777 11.237 687
967.530 779.005 2.935 9.572 48 770 11.982 606
516,0 64,8 5,0
546,2 60,6 4,4
Financieel 1. Liquiditeitsratio 2. Solvabiliteitsratio 3. Gemiddelde krediettermijn debiteuren 4. Netto werkkapitaal 5. Rentabiliteit totaal vermogen 6. Cashflow 7. Cashflowratio 8. Interne financieringsratio 9. Inkoop reinwater 10. Afzet drinkwater 11. Afzet industriewater 12. Behandeling afvalwater 13. Omzet
Personeel 22. Gemiddeld aantal personeelsleden 23. Gemiddelde loonkosten 24. Ziekteverzuim
fte's x e 1.000 %
Toelichting kengetallen 1. 2. 3. 4. 5. 6. 7. 8. 11. 19.
Liquiditeitsratio = (vlottende activa: vlottende passiva) x 100% Solvabiliteitsratio = (eigen vermogen: totaal vermogen) x 100% Gemiddelde krediettermijn debiteuren = (debiteuren + te factureren omzet: omzet) 365 dagen Netto werkkapitaal = vlottende activa - vlottende passiva Rentabiliteit totaal vermogen = (winst + interest : totale vermogen) x 100% Cashflow = winst + afschrijvingen Cashflowratio = (cashflow: vreemd vermogen) x 100% Interne financieringsratio = investeringen: cashflow Stijging in verband met overname Brielse Meer water Dit is inclusief 23 kilometer bronwaterleiding Rijnmond
Evides Waterbedrijf | Jaarverslag 2005
57
Bijlage 2 Organisatiestructuur In het verslag jaar is de structuur van de organisatie vereen- voudigd en gewijzigd. De Raad van Bestuur bestaande uit ir. G. Vogelesang (voorzitter Raad van Bestuur, portefeuille netten en stafdiensten) en ir. H.J.L. de Kraa (portefeuille productie drinkwater en industriewater) heeft een nieuw managementteam gevormd waarbij de volgende managementeenheden zijn ontstaan:
Financieel Economische zaken, ICT, Inkoop en logistiek - manager: drs. P.S.G. Fransman RA Human Resources - manager: M. van der Veer Bestuursondersteuning - manager: ir. R.H.F. Kreutz In 2006 zal naar verwachting voor de eenheid netten een manager tot het MT toetreden. Het MT is dan compleet.
Productie drinkwater - manager: ir. R. Wever Industriewater - manager: drs. M. Flick
De organisatiestructuur per 31 december 2005 ziet er als volgt uit:
Raad van Bestuur Ger Vogelesang Henk de Kraa
Bestuursondersteuning Rob Kreutz
Finance en Control Peter Fransman
Human Resources Marianne van der Veer
Netbeheer Vacature
Productie Drinkwater Robbert Wever
Industriewater Markus Flick
Directiesecretariaat
ICT
Personeels- en Organisatieadviseurs
Stafbureau Netten
Technologie en Bronnen
Sales en Marketing
Communicatie
Inkoop en Logistiek
Salarisadministratie
Grote projecten
Controle Centrum
Process Department
Strategische Advisering
Centrale Administratie
Arbo
Netbeheer Noord
Stafbureau Productie
Finance en Control
Juridische Zaken
Bedrijfseconomische Zaken / Beheer Klanten Contacten
Diverse specialisaties
Netbeheer Zuid
Productieregio Baanhoek
Regio Midden
Netbeheer Zeeland
Productieregio Berenplaat
Regio Rijnmond
Productieregio Braakman
Regio Schiphol
Productieregio Huijbergen
Regio Zuid
Productieregio Kralingen
Regio Stade (Duitsland)
Advisering Bedrijfsprocessen Facilitair Beheer
Administratieve Organisatie/ Interne Controle
Documentair Beheer
Productieregio Ouddorp Productieregio Petrusplaat
58 Evides Waterbedrijf | Jaarverslag 2005
Bijlage 3 Structuur deelnemingen
B.V. Gemeenschappelijk Bezit Evides
DELTA N.V.
(50%)
(50%)
Evides N.V.
Evides Industriewater B.V. (100%)
Brielse Meer water B.V. (50%)
Evides Afvalwater B.V.
Delfluent Services B.V. (50%)
Delfluent B.V. (40%)
Evides Terneuzen Water B.V. (100%)
Evides Stade Wasserbetrieb GmbH (100%)
Evides Zuivering Delfzijl (100%)
North Water (50%)
Evides Drinkwater B.V. (100%)
Aqualab B.V. (92%)
N.V. WBB (60%)
KIWA N.V. (6,7%)
= commerciële activiteiten = drinkwaterbedrijf
Evides Waterbedrijf | Jaarverslag 2005
59
60 Evides Waterbedrijf | Jaarverslag 2005
Bijlage 4 Nevenfuncties Raad van Commissarissen Mr. G.H.N.L. van Woerkom, voorzitter - Directeur ANWB - Vice voorzitter Stichting Wetenschappelijk Onderzoek Verkeersveiligheid (SWOV) - Voorzitter Nederland Natuurlijk - Voorzitter Nederland Actief - Voorzitter Jury ‘De Meest Markante Horeca-ondernemer’ - Lid Stichting Ahold Continuïteit - Vice President FIA World Council for Mobility and the Automobile - Board Member ARC Transistance - Board Member FIA Management Council and FIA World Council - Member Euroboard FIA - Lid Dagelijks Bestuur Algemene WerkgeversVereniging (AWVN) - Lid Raad van Toezicht Nederlands Bureau voor Toerisme en Congressen - Lid Raad van Toezicht Nederlands Openluchtmuseum - Lid Raad van Toezicht Het Nederlands Watermuseum - Lid Raad van Toezicht Internationale Hotelschool voor Hotelmanagement Den Haag - Lid Board of non-Executive Directors Meteo Consult B.V. - Lid Adviescommissie Verkeersinformatie - Lid Bestuur Fonds Slachtofferhulp - Lid Raad van Toezicht Stichting Orange Angel Nederland - Lid Bestuur Vereniging Deltametropool - Lid Raad van Advies SenterNovem - Lid Raad van Advies ECP.NL R.P. Binnendijk - Wethouder Capelle aan den IJssel - Voorzitter Raad van Toezicht CWI - Voorzitter (plv) Algemeen Bestuur gemeentelijke regelingen werkvoorziening Promen - Vice voorzitter gemeentelijke regeling voorzieningen gezondheidszorg Rotterdam e.o. - Lid aandeelhouderscommissie ENECO - Vice voorzitter openbaar lichaam volwasseneneducatie Rijnmond (Olivier) - Vice voorzitter Db openbaar lichaam volwasseneneducatie Rijnmond (Olivier) - Penningmeester jeugdnatuurwacht - Lid Raad van Advies Catalpa (kinderopvang) - Lid Raad van Toezicht Riagg-Noordwest - Lid Raad van Toezicht Ruman Grandi - Lid platform arbeidsmarkt (PAR) - Lid VNG commissie platforms - Lid VNG commissie GGD voorzitters - Lid Raad van Advies zorgkantoor Rotterdam - Voorzitter bestuur Stichting Sorghdrager
M.W. Lubbi - Voorzitter Jubilee Nederland - Lid Raad van Commissarissen van de Alliantie - Lid Raad van Commissarissen N.V. Werk - Voorzitter Greenpeace Nederland - Voorzitter Nederlands Migratieinstituut - Lid bestuur Nationaal Register voor Commissarissen ir. D. Luteijn - Voorzitter Raad van Bestuur DELTA N.V. - Lid bestuur EnergieNed - Voorzitter Agrarische Keuringsdienst - Lid algemeen bestuur VNO/NCW - Lid bestuur Brabants Zeeuwse Werkgeversorganisatie - Lid Raad van Commissarissen Verbrugge Terminals - Voorzitter Raad van Toezicht beleggingsfonds Fagoed - Voorzitter Stichting Werelderfgoed Molens Kinderdijk Mr. drs. A.J.G. Poppelaars - Bestuurslid Interprovinciaal Overleg - Commissaris DELTA N.V. - Commissaris NV Westerscheldetunnel - Lid bestuurlijk overleg De Bevelanden - Lid bestuurlijk overleg Rijksweg 57 - Penningmeester Gastronomisch Gezelschap Zeeland - Vice-voorzitter comité Tour de France Zeeland - Voorzitter bestuurlijk consortium Vitaal Platteland - Voorzitter IPO-advies Landelijk gebied - Voorzitter kerndelegatie Landelijk gebied - Voorzitter Landbouwcontact in Zeeland - Voorzitter Portefeuillehouders Verkeer en Vervoer in Zeeland - Voorzitter Prot.Chr. Onderwijs Veere en Noord-Beveland (VEBOBE) - Voorzitter Regionaal Overleg Verkeersveiligheid Zeeland - Voorzitter Stichting Minas Middelen Meester - Voorzitter Stuurgroep Duurzaam Veilig West-Zeeuws-Vlaanderen M.W. van Sluis RA - Wethouder Rotterdam - Lid Algemene Vergadering van Aandeelhouders N.V. Eneco - Voorzitter Stichting KMR - Vice-voorzitter Nationale Havenraad - Vice-voorzitter DCMR - Lid commissie Lokaal economisch beleid VNG - Vice-President-commissaris Waterleidingbedrijf Evides - Lid dagelijks bestuur Stadsregio Rotterdam - Lid VNG-commissie ruimtelijke ordening - Lid VNG-commissie wonen en bouwen - Lid commissie Milieubeheer VNG - Bestuur RETM-fonds
ir. J. Haijkens - Gedelegeerd Bestuurder van WegroSport N.V. - President van Sorange SAS
Evides Waterbedrijf | Jaarverslag 2005
61
Colofon Redactie: Evides N.V. Fotografie: VvL E-mage, Pijnacker Vormgeving: Frank’A Concept & Vormgeving, Gouda Drukwerk: Tromp Drukkerij, Rotterdam © 2006 Evides N.V.
62 Evides Waterbedrijf | Jaarverslag 2005
Evides N.V. Postbus 4472 3006 AL Rotterdam