Inhoud Inleiding..................................................................................................................................................................................... 21
HOOFDSTUK 1 Aandelenopties .................................................................................... 27 Inleiding ....................................................................................................................................................................... 28 1
Fiscale behandeling ......................................................................................................................................... 29
1.1 Tijdstip van belasting ............................................................................................................................ 29 1.2 Raming van het voordeel ................................................................................................................... 31 1.2.1 Beursgenoteerde opties ......................................................................................................... 31 1.2.2 Niet-beursgenoteerde opties .............................................................................................. 31
1.3 Bedrijfsvoorheffing .................................................................................................................................. 34 1.4 Loonfiches ....................................................................................................................................................... 35 2
Socialezekerheidsaspecten ..................................................................................................................... 36
3
Arbeidsrechtelijke aspecten .................................................................................................................. 37
4
Bijzonder geval van de herstructurering ................................................................................ 39
5
Innovaties op het vlak van optimalisatie van aandelenopties ........................ 41
5.1 Optieplannen op deelbewijzen van bevek .......................................................................... 41 5.1.1 Hoe werkt een optieplan op deelbewijzen van een bevek? ........................ 42 5.1.2 Voorbeeld .......................................................................................................................................... 43 5.1.3 Voorwaarden opgelegd door de Dienst Voorafgaande beslissingen in fiscale zaken (DVB) in het kader van de ruling die ter zake uitgevaardigd werd ................................................. 45
5.2 Warrantenplan .............................................................................................................................................. 47 5.2.1 Hoe werkt een warrantenplan? ....................................................................................... 48 5.2.2 Voorbeeld .......................................................................................................................................... 49
5.3 De “spiegelopties” ..................................................................................................................................... 50 5.3.1 Hoe werken de spiegelopties? ........................................................................................... 50 5.3.2 Toepassingsvoorwaarden .................................................................................................... 51 5.3.3 Toepassing van het principe van de spiegelopties op de optieplannen op deelbewijzen van een bevek ....................................... 52
5.3.4 Verschillende gevallen ............................................................................................................ 54
6
Alternatieve verloning
HOOFDSTUK 2 Aanvullende pensioenen ....................................................................... 55 1
Algemene beschouwingen ...................................................................................................................... 57
1.1 Soorten pensioentoezeggingen .................................................................................................... 57 1.1.1 1.1.2 1.1.3 1.1.4 1.1.5 1.1.6
Algemeen ........................................................................................................................................... Sociale pensioenstelsels ......................................................................................................... Sectorpensioenplannen .......................................................................................................... Ondernemingspensioenplannen en pensioenfondsen ................................... Individuele pensioenbelofte of individuele pensioentoezegging ............ Documenten ....................................................................................................................................
57 58 59 62 63 65
1.2 Invoering, wijziging of opheffing van een aanvullend pensioen .................... 70 1.2.1 Sectorplan ......................................................................................................................................... 70 1.2.2 Ondernemingsplan .................................................................................................................... 70 1.2.3 Individuele pensioenbelofte ................................................................................................ 71
1.3 Financiering van aanvullende pensioenplannen ............................................................ 71 1.3.1 1.3.2 1.3.3 1.3.4
Regelingen van het type vaste prestaties ............................................................... Regelingen van het type vaste bijdragen ................................................................ ‘Cash balance’-plannen .......................................................................................................... Cafetariaplannen ........................................................................................................................
71 71 72 72
1.4 Aansluiting bij een aanvullend pensioenplan ................................................................... 72 1.5 Verworven reserves en prestaties .............................................................................................. 76 1.6 Minimumrendementsgarantie ........................................................................................................ 76 1.6.1 Persoonlijke bijdragen ............................................................................................................ 77 1.6.2 Werkgeversbijdragen .............................................................................................................. 77
1.7 Uittreding ......................................................................................................................................................... 77 1.7.1 1.7.2 1.7.3 1.7.4
Begrip ................................................................................................................................................... Keuzemogelijkheden ................................................................................................................. Gevolgen ............................................................................................................................................ Individuele pensioenvoortzetting ...................................................................................
77 78 79 79
1.8 Mogelijkheid tot afkoop ...................................................................................................................... 79 1.9 Inspraak van de werknemers .......................................................................................................... 79 1.10 Informatie ......................................................................................................................................................... 80 1.10.1 Jaarlijks verslag .......................................................................................................................... 80 1.10.2 Individuele informatie ............................................................................................................. 80
1.11 Gegevensbank ‘Opbouw aanvullende pensioenen’ ..................................................... 81 2
Fiscale behandeling ......................................................................................................................................... 81
2.1 Fiscale behandeling van de bijdragen .................................................................................... 82 2.1.1 Werkgeversbijdragen .............................................................................................................. 82 2.1.2 Werknemersbijdragen ............................................................................................................ 83
2.2 Fiscale behandeling van de uitkeringen ................................................................................ 83
7
Inhoud
2.2.1 Onder de vorm van kapitaal ............................................................................................. 83 2.2.2 Rente ..................................................................................................................................................... 84
2.3 Samenvattende tabellen ...................................................................................................................... 84 3
Aspecten van sociale zekerheid ...................................................................................................... 92
3.1 Bijdragen gestort door de werkgever ...................................................................................... 92 3.1.1 Bedrag ................................................................................................................................................. 92 3.1.2 Modaliteiten voor inning en invordering van de bijdrage ......................... 92
3.2 Uitkeringen ..................................................................................................................................................... 92 4
Aspecten van arbeidsrecht ..................................................................................................................... 93
HOOFDSTUK 3 De terbeschikkingstelling van een woning ............................................. 95 1 2
Aspecten van sociale zekerheid ........................................................................................................ 96 Fiscale behandeling ....................................................................................................................................... 96
2.1 Kosteloze beschikking over een onroerend goed of over een deel van een onroerend goed .............................................................................................. 97 2.1.1 Algemeenheden ............................................................................................................................ 97 2.1.2 Terbeschikkingstelling door een natuurlijk persoon ..................................... 98 2.1.3 Terbeschikkingstelling door een rechtspersoon ................................................ 98 2.1.4 Gemeubelde woning .................................................................................................................. 98 2.1.5 Onroerend goed gelegen in het buitenland ........................................................... 99 2.1.6 Vermindering van het voordeel ...................................................................................... 99 2.1.7 Bijzondere vraag ......................................................................................................................... 99 2.1.8 Synthese ........................................................................................................................................... 100 2.1.9 Voorbeeld ........................................................................................................................................ 101
2.2 Kosteloze verstrekking van verwarming en van elektriciteit die voor andere doeleinden dan verwarming wordt gebruikt ......................... 102
2.3 2.4 2.5 2.6 2.7
Kosteloze beschikking over huispersoneel, hoveniers, chauffeurs, ... ... 103 Aftrekbaarheid ........................................................................................................................................... 103 Fiscale fiche .................................................................................................................................................. 103 Aspecten van arbeidsrecht ............................................................................................................. 103 Gedeelte van de huurprijs betaald door de firma aan de bedrijfsleiders als gevolg van de huur van een gemeubileerd gebouwd onroerend goed ..................................................... 104 2.7.1 Principe ............................................................................................................................................. 104 2.7.2 Berekening ..................................................................................................................................... 105 2.7.3 Bijzondere gevallen ................................................................................................................. 105
8
Alternatieve verloning
HOOFDSTUK 4 Geschenken, geschenkcheques en vrijgevigheden ............................... 107 1
Geschenken en geschenkcheques ................................................................................................ 108
1.1 Socialezekerheidsaspecten ............................................................................................................. 108 1.1.1 1.1.2 1.1.3 1.1.4
Sinterklaas, Kerstmis of Nieuwjaar ........................................................................... 108 Onderscheiding .......................................................................................................................... 109 Pensionering of brugpensionering .............................................................................. 109 Gemeenschappelijke bepalingen .................................................................................. 109
1.2 Fiscale behandeling ............................................................................................................................... 110 1.2.1 In hoofde van de werknemer ........................................................................................... 110 1.2.2 In hoofde van de werkgever ............................................................................................. 111
1.3 Samenvatting .............................................................................................................................................. 112 1.4 Ecocheques - Groencheques .......................................................................................................... 112 1.4.1 Voorwaarden voor de vrijstelling ................................................................................ 113 1.4.2 Wijze van berekening van het aantal aan de werknemers toe te kennen ecocheques .................................................................................................. 114
1.4.3 Lijst van ecologische producten en diensten die in aanmerking komen voor betaling met ecocheques ...................................................................... 115
1.5 Toekenning van dienstencheques door werkgevers? ............................................. 117 2
Vrijgevigheden .................................................................................................................................................... 118
2.1 Socialezekerheidsaspecten ............................................................................................................. 118 2.2 Fiscale behandeling ............................................................................................................................... 119 3
Aspecten van arbeidsrecht ................................................................................................................... 121
HOOFDSTUK 5 Gezondheid van de werknemer .......................................................... 123 1
Vaccinaties ............................................................................................................................................................... 124
1.1 Socialezekerheidsaspecten ............................................................................................................. 124 1.2 Fiscale behandeling ............................................................................................................................... 124 1.2.1 In hoofde van de werknemer ........................................................................................... 124 1.2.2 In hoofde van de werkgever ............................................................................................. 125
2
Hospitalisatieverzekering ....................................................................................................................... 125
2.1 Fiscale behandeling ............................................................................................................................... 125 2.1.1 In hoofde van de werknemer ........................................................................................... 125 2.1.2 In hoofde van de werkgever ............................................................................................. 127 2.1.3 Met het zegel gelijkgestelde taks ................................................................................. 127
2.2 Socialezekerheidsaspecten ............................................................................................................. 127
9
Inhoud
2.3 Bijzondere gevallen ............................................................................................................................... 129 2.3.1 Terugbetaling van een hospitalisatieverzekering .......................................... 129 2.3.2 Plastische chirurgie ................................................................................................................ 130
HOOFDSTUK 6 De beschikking over een gsm of een blackberry voor privégebruik .................................................... 131 1
Fiscale behandeling ....................................................................................................................................... 132
1.1 In hoofde van de werknemer ........................................................................................................ 132 1.2 In hoofde van de werkgever .......................................................................................................... 133 2
Aspecten van sociale zekerheid ...................................................................................................... 134
3
Advies ........................................................................................................................................................................... 134
4
Aspecten van arbeidsrecht ................................................................................................................... 134
5
Model ............................................................................................................................................................................. 136
HOOFDSTUK 7 De werkgever en de kinderen van zijn werknemers ............................. 149 1
Kinderdagverblijf in de onderneming ...................................................................................... 150
1.1 Fiscale behandeling ............................................................................................................................... 151 1.1.1 In hoofde van de werknemer ........................................................................................... 151 1.1.2 In hoofde van de werkgever ............................................................................................. 152
1.2 Socialezekerheidsaspecten ............................................................................................................. 153 1.3 Aspecten van arbeidsrecht ............................................................................................................. 154 2
Tussenkomst in de kosten voor kinderopvang ............................................................. 155
2.1 Fiscale behandeling ............................................................................................................................... 155 2.1.1 In hoofde van de werknemer ........................................................................................... 155 2.1.2 In hoofde van de werkgever ............................................................................................. 157
2.2 Socialezekerheidsaspecten ............................................................................................................. 158 2.3 Het Plan SEMA van de Franse Gemeenschap ................................................................... 160 2.3.1 2.3.2 2.3.3 2.3.4 2.3.5
Principe ............................................................................................................................................. 160 Samenwerkingsovereenkomst ........................................................................................ 160 Soorten plaatsen ....................................................................................................................... 161 Tussenkomst van de werkgever en belastingaftrek ..................................... 161 Beperkt aantal plaatsen ...................................................................................................... 162
10
Alternatieve verloning
2.3.6 Documenten .................................................................................................................................. 163
2.4 Kopen of huren van plaatsen in een Nederlandstalige opvangvoorziening ................................................................................................................................ 173
2.5 Aspecten van arbeidsrecht ............................................................................................................. 177 3
Kid sitting ................................................................................................................................................................. 177
3.1 Fiscale behandeling ............................................................................................................................... 177 3.1.1 In hoofde van de werknemer ........................................................................................... 177 3.1.2 In hoofde van de werkgever ............................................................................................. 178
3.2 Socialezekerheidsaspecten ............................................................................................................. 178 4
Buitenwettelijke kinderbijslagen .................................................................................................... 179
4.1 Algemeenheden en bepalingen .................................................................................................. 180 4.2 Socialezekerheidsaspecten ............................................................................................................. 180 4.3 Fiscale behandeling ............................................................................................................................... 182 4.3.1 In hoofde van de werknemer ........................................................................................... 182 4.3.2 In hoofde van de werkgever ............................................................................................. 182
4.4 Advies ................................................................................................................................................................ 182 4.5 Model ................................................................................................................................................................. 183 Bijlage aan de arbeidsovereenkomst in verband met de toekenning van extrawettelijke kinderbijslag ..................................................................................................... 183
5
Tussenkomst in school- en studiekosten ............................................................................. 185
5.1 Fiscale behandeling ............................................................................................................................... 185 5.1.1 In hoofde van de werknemer ........................................................................................... 185 5.1.2 In hoofde van de werkgever ............................................................................................. 186
5.2 Socialezekerheidsaspecten ............................................................................................................. 186 6
Geboortepremie ................................................................................................................................................. 187
HOOFDSTUK 8 Kosten eigen aan de werkgever .......................................................... 189 1
Begrip en algemene beschouwingen ......................................................................................... 190
1.1 Fiscale behandeling ............................................................................................................................... 190 1.1.1 Terugbetaling van werkelijke kosten ....................................................................... 191 1.1.2 Forfaitaire terugbetaling van de kosten ................................................................ 191
1.2 1.3 1.4 1.5
Socialezekerheidsaspecten ............................................................................................................. 193 Bewijslast ........................................................................................................................................................ 194 Advies ................................................................................................................................................................ 197 Aspecten van arbeidsrecht ............................................................................................................. 198
11
Inhoud
2
Parkeerkosten ...................................................................................................................................................... 198
2.1 Socialezekerheidsaspecten ............................................................................................................. 198 2.2 Fiscale behandeling ............................................................................................................................... 199 3
Receptiekosten ................................................................................................................................................... 199
3.1 Fiscale behandeling ............................................................................................................................... 199 3.2 Socialezekerheidsaspecten ............................................................................................................. 200 4
Verblijfskosten .................................................................................................................................................... 201
4.1 Verblijfskosten voor opdrachten in België ........................................................................ 201 4.1.1 Socialezekerheidsaspecten ................................................................................................ 201 4.1.2 Fiscale behandeling ................................................................................................................ 203 4.1.3 Bijzonder geval van de gezelschapsreis ................................................................. 204
4.2 Terugbetaling van reiskosten voor dienstreizen in het buitenland van korte duur .............................................................................................. 205 4.2.1 Fiscale behandeling ................................................................................................................ 206 4.2.2 Socialezekerheidsaspecten ................................................................................................ 212 4.2.3 Bedragen ......................................................................................................................................... 213 4.2.4 Bijzonder geval van een seminarie georganiseerd in het buitenland ....................................................................................................................... 214
5
Professionele verplaatsingskosten .............................................................................................. 215
5.1 Fiscale behandeling ............................................................................................................................... 215 5.1.1 Het begrip professioneel gebruik ................................................................................ 216 5.1.2 Werkelijke kostenvergoedingen, forfaitaire kostenvergoedingen of forfaitaire kilometervergoedingen ....................................................................... 217
5.1.3 Akkoorden met de federale belastingadministratie ..................................... 221
5.2 Socialezekerheidsaspecten ............................................................................................................. 221 5.3 Verplaatsing per fiets .......................................................................................................................... 222 6
Vergoeding voor thuiswerk .................................................................................................................. 223
6.1 Socialezekerheidsaspecten ............................................................................................................. 223 6.2 Fiscale behandeling ............................................................................................................................... 223 7
Diverse kosten .................................................................................................................................................... 224
7.1 Analyse van sommige kosten ....................................................................................................... 225 7.1.1 7.1.2 7.1.3 7.1.4 7.1.5 7.1.6
Gebruik van een persoonlijk bureau ......................................................................... 225 Gebruik van een pc, internet, privételefoon en gsm .................................... 225 Garage voor de bedrijfswagens .................................................................................... 225 Parking en carwash ................................................................................................................ 226 Vakliteratuur en documentatie ..................................................................................... 226 Representatiekosten ............................................................................................................... 226
7.2 Enkele voorafgaande beslissingen ........................................................................................... 226 7.3 Commerciële functie: rechtspraak ........................................................................................... 230
12
8
Alternatieve verloning
Werkkledij en onderhoud ........................................................................................................................ 231
8.1 Socialezekerheidsaspecten ............................................................................................................. 232 8.2 Fiscale behandeling ............................................................................................................................... 234 8.2.1 In hoofde van de werknemer ........................................................................................... 234 8.2.2 In hoofde van de werkgever ............................................................................................. 234
9
Het bijzondere geval van buitenlandse kaderleden ................................................. 236
9.1 Fiscale behandeling ............................................................................................................................... 236 9.1.1 Voorwaarden ............................................................................................................................... 237 9.1.2 Uitgaven eigen aan de werkgever ............................................................................... 240 9.1.3 Bezoldiging voor activiteiten uitgeoefend in het buitenland ................. 246
9.2 Socialezekerheidsaspecten ............................................................................................................. 249 9.3 Aspecten van arbeidsrecht ............................................................................................................. 249
HOOFDSTUK 9 De renteloze lening of de lening tegen verminderde rentevoet ............................................................. 251 1 2
Aspecten van sociale zekerheid ...................................................................................................... 252 Fiscale behandeling ..................................................................................................................................... 253
2.1 Hypothecaire lening .............................................................................................................................. 253 2.1.1 Ogenblik waarop het voordeel wordt verkregen ............................................ 253 2.1.2 Raming van het voordeel ................................................................................................... 253
2.2 Niet-hypothecaire lening met vaste looptijd ................................................................... 260 2.2.1 Ogenblik waarop het voordeel wordt verkregen ............................................ 260 2.2.2 Raming van het voordeel ................................................................................................... 260
2.3 2.4 2.5 2.6 3
Niet-hypothecaire lening zonder vaste looptijd ........................................................... 261 Voorbeeld ....................................................................................................................................................... 262 Fiscale fiche .................................................................................................................................................. 263 Fiscale behandeling in hoofde van de werkgever ...................................................... 263
Aspecten van arbeidsrecht ................................................................................................................... 263
HOOFDSTUK 10 De maaltijdformules ........................................................................... 265 1
Maaltijdcheques ................................................................................................................................................. 266
1.1 Aspecten van sociale zekerheid ................................................................................................. 266 1.1.1 Voorwaarden van de vrijstelling .................................................................................. 266
Inhoud
13
1.1.2 Bijzondere gevallen ................................................................................................................. 272 1.1.3 Voorbeeld van toekenning ................................................................................................. 273
1.2 Fiscale behandeling ............................................................................................................................... 275 1.2.1 In hoofde van de werknemer ........................................................................................... 275 1.2.2 In hoofde van de werkgever ............................................................................................. 275
1.3 Maaltijdcheques toegekend aan zelfstandige bedrijfsleiders .......................... 276 1.4 Model ................................................................................................................................................................. 278 Cao betreffende de toekenning van maaltijdcheques ....................................................... 278 Individuele overeenkomst tot toekenning van maaltijdcheques ................................ 281
2
Bedrijfsrestaurant ............................................................................................................................................ 282
2.1 Fiscale behandeling ............................................................................................................................... 282 2.1.1 In hoofde van de werknemer ........................................................................................... 282 2.1.2 In hoofde van de werkgever ............................................................................................. 282
2.2 Aspecten van sociale zekerheid ................................................................................................. 283 3
Cumul van maaltijdcheques en bedrijfsrestaurant ................................................... 284
4
Cumul van maaltijdcheques en restaurantkosten ...................................................... 285
4.1 Fiscale behandeling ............................................................................................................................... 285 4.2 Aspecten van sociale zekerheid ................................................................................................. 286 5
Verschaffing van maaltijden ................................................................................................................ 287
5.1 Aspecten van sociale zekerheid ................................................................................................. 287 5.2 Fiscale behandeling ............................................................................................................................... 287 6
Synthesetabel ....................................................................................................................................................... 288
7
Aspecten van arbeidsrecht ................................................................................................................... 288
HOOFDSTUK 11 Niet-recurrente resultaatgebonden voordelen .................................... 289 1
Toepassingsgebied ........................................................................................................................................ 290
1.1 Werknemers ................................................................................................................................................. 290 1.2 Werkgevers ................................................................................................................................................... 290 2
Definitie van het systeem van resultaatgebonden voordelen ...................... 291
3
Doelstellingen ...................................................................................................................................................... 292
3.1 Uitgesloten doelstellingen ............................................................................................................... 293 3.2 Doelstellingen in verband met de vermindering van de arbeidsongevallen ................................................................................................................ 293
14
Alternatieve verloning
3.3 Doelstellingen in verband met de vermindering van het aantal afwezigheden ........................................................................................................ 293
4
Invoering van het systeem .................................................................................................................... 294
4.1 Initiatief ............................................................................................................................................................ 294 4.2 Invoering bij collectieve arbeidsovereenkomst ............................................................ 296 4.3 Invoering bij toetredingsakte ....................................................................................................... 296 4.3.1 4.3.2 4.3.3 4.3.4
5
Verplichte vermeldingen ..................................................................................................... 297 Procedure ........................................................................................................................................ 297 Vormcontrole en marginale controle ....................................................................... 304 Informatieverstrekking aan de werknemers ...................................................... 304
Het toekenningsplan .................................................................................................................................... 305
5.1 Verplichte vermeldingen ................................................................................................................... 305 5.2 Facultatieve vermeldingen .............................................................................................................. 309 6
Mogelijkheid om de te bereiken doelstellingen of niveaus te veranderen ........................................................................................................................ 309
6.1 Toekenningsplan ingevoerd bij collectieve arbeidsovereenkomst ............. 309 6.2 Toekenningsplan ingevoerd door toetredingsakte ................................................... 310 7
Niet ter vervanging of omzetting van bestaand loon ............................................ 310
8
Sociale en fiscale behandeling van de niet-recurrente resultaatgebonden voordelen ........................................................................................................... 311
8.1 8.2 8.3 8.4 9
Sociale behandeling .............................................................................................................................. 311 Fiscale behandeling ............................................................................................................................... 312 Overschrijding van het grensbedrag ..................................................................................... 313 Tewerkstelling bij verschillende werkgevers ................................................................. 313
Informatieverstrekking aan de werknemers ..................................................................... 314
9.1 Verplichte vermeldingen ................................................................................................................... 314 9.2 Sociaal document .................................................................................................................................... 314 10
Recht van de werknemer en wisselwerking met de andere regelgevingen ............................................................................................................ 315
10.1 10.2 10.3 10.4
Gemiddeld minimummaandinkomen .................................................................................... 316 Uitzendwerknemers .............................................................................................................................. 316 Overgang van onderneming .......................................................................................................... 317 Buitenlandse werknemers ............................................................................................................... 317
11
Vankrachtwording ........................................................................................................................................... 318
12
Bronnen ....................................................................................................................................................................... 318
15
Inhoud
13
Model ............................................................................................................................................................................. 319
13.1 Collectieve arbeidsovereenkomst ............................................................................................. 319 Collectieve arbeidsovereenkomst van ………[datum van handtekening van de cao] betreffende de vergunning van niet-recurrente resultaatgebonden voordelen ............................................................................................................. 319
13.2 Model met het oog op de neerlegging van de collectieve arbeidsovereenkomst tot invoering van niet-recurrente resultaatgebonden voordelen in de ondernemingen .............................................. 321
13.3 Model van toetredingsakte tot invoering van niet-recurrente resultaatgebonden voordelen ...................................................................................................... 322
13.4 Toekenningsplan van niet-recurrente resultaatgebonden voordelen ....................................................................................................................................................... 323
13.5 Informatieblad te verstrekken aan de werknemer op het einde van de referteperiode voor de betaling van het niet-recurrente resultaatgebonden voordeel .......................................................................................................... 329
13.6 Register van de opmerkingen ...................................................................................................... 330
HOOFDSTUK 12 Terbeschikkingstelling van een pc en/of internetaansluiting en -abonnement ......................................... 331 1
Terbeschikkingstelling van een pc en/of een internetaansluiting en -abonnement ................................................................................................................................................ 332
1.1 Fiscale behandeling ............................................................................................................................... 332 1.1.1 In hoofde van de werknemer ........................................................................................... 332 1.1.2 In hoofde van de werkgever ............................................................................................. 333
1.2 Aspecten inzake sociale zekerheid .......................................................................................... 334 1.3 Toestand op het einde van de arbeidsovereenkomst ............................................. 334 1.4 Combinatie van eigen kosten van de werkgever en terbeschikkingstelling van een computer .................................................................. 334
1.5 Advies ................................................................................................................................................................ 335 1.6 Model ................................................................................................................................................................. 335 Overeenkomst van terbeschikkingstelling van een draagbare bedrijfscomputer ......................................................................................................................................... 335 Verklarende nota’s ...................................................................................................................................... 340 Overeenkomst van thuisgebruik van een internetabonnement .................................. 341
2
Pc-privéplan .......................................................................................................................................................... 344
2.1 Fiscale behandeling ............................................................................................................................... 344 2.1.1 In hoofde van de werknemer ........................................................................................... 344
16
Alternatieve verloning
2.1.2 In hoofde van de werkgever ............................................................................................. 349
2.2 2.3 2.4 2.5
Aspecten inzake sociale zekerheid .......................................................................................... 349 Toekomstige aanpassing van het Pc-privéplan ............................................................. 349 Toestand op het einde van de arbeidsovereenkomst ............................................. 350 Model ................................................................................................................................................................. 351
HOOFDSTUK 13 De verschillende premies .................................................................... 355 1
Premies toegekend naar aanleiding van een bijzondere privégebeurtenis ............................................................................................................................................... 356
1.1 Premie bij huwelijk of wettelijke samenwoning .......................................................... 356 1.1.1 Sociaal en fiscaal vrijgesteld bedrag ........................................................................ 357 1.1.2 Aftrekbaarheid in hoofde van de werkgever ..................................................... 357 1.1.3 Sanctie ............................................................................................................................................... 357
1.2 Anciënniteits- of jubileumpremie .............................................................................................. 357 1.2.1 Sociaal en fiscaal vrijgesteld bedrag ........................................................................ 358 1.2.2 Aftrekbaarheid in hoofde van de werkgever ..................................................... 363 1.2.3 Sanctie ............................................................................................................................................... 363
1.3 Geboortepremie ........................................................................................................................................ 364 1.3.1 Socialezekerheidsaspecten ................................................................................................ 364 1.3.2 Fiscale behandeling ................................................................................................................ 364
2
Premies toegekend naar aanleiding van een bijzondere gebeurtenis in de onderneming ...................................................................................................... 365
2.1 Premie voor goed idee ........................................................................................................................ 365 2.1.1 Socialezekerheidsaspecten ................................................................................................ 365 2.1.2 Fiscale behandeling ................................................................................................................ 367 2.1.3 Aftrekbaarheid in hoofde van de werkgever ..................................................... 367
2.2 Premie ter bestrijding van het absenteïsme – stiptheidspremie ................... 367 2.2.1 Socialezekerheidsaspecten ................................................................................................ 367 2.2.2 Fiscale behandeling ................................................................................................................ 368
2.3 Eenmalige innovatiepremies ......................................................................................................... 368 2.3.1 2.3.2 2.3.3 2.3.4
3
Voorwaarden Voorwaarden Voorwaarden Voorwaarden
betreffende betreffende betreffende betreffende
de de de de
werknemers .......................................................... 368 innovatie .................................................................. 369 toegekende premie .......................................... 369 publiciteit van de regeling ........................ 370
Synthese ..................................................................................................................................................................... 371
17
Inhoud
HOOFDSTUK 14 Sport en cultuur ................................................................................. 373 1
Sport- en cultuurcheques ........................................................................................................................ 374
1.1 Aspecten van sociale zekerheid ................................................................................................. 374 1.2 Fiscale behandeling ............................................................................................................................... 375 1.2.1 In hoofde van de werknemer ........................................................................................... 375 1.2.2 In hoofde van de werkgever ............................................................................................. 376
2
Abonnementen of toegangsbewijzen voor culturele manifestaties ...... 377
2.1 Aspecten van sociale zekerheid ................................................................................................. 377 2.2 Fiscale behandeling ............................................................................................................................... 378 2.2.1 In hoofde van de werknemer ........................................................................................... 378 2.2.2 In hoofde van de werkgever ............................................................................................. 378
3
Terbeschikkingstelling van sportinfrastructuur ........................................................... 379
3.1 Kosteloos gebruik van de sportinfrastructuur van de werkgever ................ 379 3.1.1 Aspecten van sociale zekerheid .................................................................................... 379 3.1.2 Fiscale behandeling ................................................................................................................ 380
3.2 Kosteloos gebruik van een externe sportinfrastructuur ....................................... 381 3.2.1 Aspecten van sociale zekerheid .................................................................................... 381 3.2.2 Fiscale behandeling ................................................................................................................ 381
HOOFDSTUK 15 Vervoer en bedrijfswagen ................................................................... 383 1
Het privégebruik van een bedrijfswagen ............................................................................. 384
1.1 Fiscale behandeling ............................................................................................................................... 385 1.1.1 1.1.2 1.1.3 1.1.4
Raming van het voordeel ................................................................................................... 385 Aftrekbaarheid ........................................................................................................................... 399 Voertuig voor georganiseerd gemeenschappelijk vervoer ...................... 401 Btw ........................................................................................................................................................ 401
1.2 Socialezekerheidsaspecten ............................................................................................................. 403 1.2.1 1.2.2 1.2.3 1.2.4 1.2.5 1.2.6 1.2.7 1.2.8
Wanneer is de solidariteitsbijdrage verschuldigd? ....................................... 403 Wanneer is de solidariteitsbijdrage niet meer verschuldigd? .............. 404 Op welke voertuigen is de bijdrage verschuldigd? ........................................ 405 Hoe wordt deze bijdrage berekend? .......................................................................... 405 Privégebruik en woon-werkverkeer? ......................................................................... 406 Het collectief vervoer van werknemers .................................................................. 408 Weerlegbaar vermoeden ..................................................................................................... 409 Hoe wordt deze bijdrage aangegeven en geïnd? ............................................ 410
18
Alternatieve verloning
1.2.9 Sanctie ............................................................................................................................................... 411 1.2.10 Nog enkele verduidelijkingen vanwege de RSZ ................................................. 412 1.2.11 Aftrekbaarheid van de CO 2-bijdrage ....................................................................... 412
1.3 Onderhoud en schoonmaak van de bedrijfswagen ................................................... 413 1.4 Aspecten van arbeidsrecht ............................................................................................................. 413 1.4.1 1.4.2 1.4.3 1.4.4
De schorsing van de arbeidsovereenkomst ......................................................... 414 Het einde van de arbeidsovereenkomst ................................................................. 414 Aansprakelijkheid van de werknemer ..................................................................... 419 De werkgever eist de teruggave van het bedrijfsvoertuig tijdens de uitvoering van de overeenkomst ........................................................ 421
1.5 Woon-werkverkeer met de bedrijfswagen ......................................................................... 422 1.5.1 Verplicht gebruik van de bedrijfswagen? ............................................................. 422 1.5.2 Is betaling van een sociaal abonnement nog mogelijk? ............................ 422
1.6 Samenvattend schema privégebruik bedrijfswagen (2009) .............................. 423 2
Carpooling ............................................................................................................................................................. 424
2.1 Fiscale behandeling ............................................................................................................................... 424 2.1.1 Algemeen ......................................................................................................................................... 424 2.1.2 Georganiseerd gemeenschappelijk vervoer ........................................................ 425 2.1.3 Aftrekbaarheid voor de werkgever ............................................................................ 431
2.2 Het sociale luik .......................................................................................................................................... 433 2.2.1 Voor de bestuurder ................................................................................................................. 433 2.2.2 Voor de passagiers .................................................................................................................. 434
2.3 Samenvattend schema ........................................................................................................................ 434 2.3.1 Voor de bestuurder ................................................................................................................. 434 2.3.2 Voor de passagiers .................................................................................................................. 435
2.4 Het rijgeschiktheidsattest ................................................................................................................ 435 3
Terbeschikkingstelling van een tankkaart ........................................................................ 436
3.1 De werknemer beschikt over een persoonlijke wagen .......................................... 436 3.1.1 Aspecten van sociale zekerheid .................................................................................... 436 3.1.2 Fiscaal aspect .............................................................................................................................. 436
3.2 De werknemer beschikt over een bedrijfswagen ........................................................ 437 4 5
Het gebruik van een privévoertuig voor beroepsdoeleinden ........................ 437 Verplaatsingsonkosten woonplaats-plaats van tewerkstelling ................... 438
5.1 Principes .......................................................................................................................................................... 438 5.1.1 5.1.2 5.1.3 5.1.4 5.1.5 5.1.6
Vervoer per trein ...................................................................................................................... 438 Andere openbaarvervoermiddelen (bus, metro, tram) .............................. 439 Gecombineerd openbaar gemeenschappelijk vervoer ................................ 440 Privévervoer .................................................................................................................................. 440 Verplaatsing per fiets ........................................................................................................... 441 Verplaatsing te voet ............................................................................................................... 441
Inhoud
19
5.2 Fiscale behandeling ............................................................................................................................... 441 5.2.1 Voorwaarden voor de vrijstelling ................................................................................ 442 5.2.2 Vrijgestelde bijdragen .......................................................................................................... 442
5.3 Socialezekerheidsaspecten ............................................................................................................. 443 6
Andere vervoermiddelen: de bedrijfsmotorfiets en de bedrijfsfiets ..... 444
6.1 Bedrijfsmotorfiets ................................................................................................................................... 444 6.1.1 Fiscale behandeling ................................................................................................................ 444 6.1.2 Aspecten van sociale zekerheid .................................................................................... 445
6.2 Bedrijfsfiets ................................................................................................................................................... 445 6.2.1 Fiscale behandeling ................................................................................................................ 445 6.2.2 Aspecten van sociale zekerheid .................................................................................... 446
7
Modellen ................................................................................................................................................................... 446
HOOFDSTUK 16 Voordeeltarieven voor de producten of diensten van de onderneming ........................................................ 459 1
Aspecten van sociale zekerheid ...................................................................................................... 460
2
Fiscale behandeling ....................................................................................................................................... 462
2.1 In hoofde van de werknemer ........................................................................................................ 462 2.1.1 Algemene voorwaarden ....................................................................................................... 462 2.1.2 Voorwaarden eigen aan de prijskortingen .......................................................... 462
2.2 In hoofde van de werkgever .......................................................................................................... 463 3
Aspecten van arbeidsrecht ................................................................................................................... 463
HOOFDSTUK 17 Voordelen in natura ........................................................................... 465 1
Principes ..................................................................................................................................................................... 466
2
Beperkingen ........................................................................................................................................................... 467
3
Aspecten van sociale zekerheid ...................................................................................................... 467
4
Fiscale behandeling ....................................................................................................................................... 468
5
Aftrekbaarheid .................................................................................................................................................... 470
6
Wat gebeurt er ingeval de arbeidsovereenkomst geschorst wordt? ..... 470
20
Alternatieve verloning
HOOFDSTUK 18 Werknemersparticipatie in het kapitaal en in de winst van de onderneming .................................................... 471 1
Toepassingsgebied ........................................................................................................................................ 472
1.1 Werkgever ...................................................................................................................................................... 472 1.2 Begunstigden .............................................................................................................................................. 473 1.2.1 Werknemers .................................................................................................................................. 473 1.2.2 Collectief voordeel .................................................................................................................... 474
2
Participatievormen ......................................................................................................................................... 475
3
Het participatieplan ....................................................................................................................................... 475
3.1 Initiatief van de werkgever ............................................................................................................. 475 3.2 Maximumbedrag van de participaties .................................................................................. 475 3.3 Invoering van het plan ........................................................................................................................ 475 3.3.1 3.3.2 3.3.3 3.3.4
4
Voorafgaande voorwaarden ............................................................................................ 475 Overlegprocedure ..................................................................................................................... 476 Mededeling aan de werknemers ................................................................................... 479 Onbeschikbaarheidsperiode ............................................................................................ 479
Opties voor een participatieplan .................................................................................................... 480
4.1 Coöperatieve participatievennootschap .............................................................................. 480 4.2 Investeringsspaarplan ......................................................................................................................... 480 5
Fiscale behandeling ....................................................................................................................................... 481
5.1 In hoofde van de werknemer ........................................................................................................ 481 5.1.1 5.1.2 5.1.3 5.1.4
Deelnames in de winst .......................................................................................................... 481 Deelnames in het kapitaal ................................................................................................. 481 Schuldenaars van de belasting ..................................................................................... 482 Stortingswijze, vestiging en inning van de belasting .................................. 483
5.2 In hoofde van de werkgever .......................................................................................................... 483 6
Socialezekerheidsaspecten ................................................................................................................... 483
6.1 Deelnames in de winst ....................................................................................................................... 483 6.2 Deelname in het kapitaal .................................................................................................................. 484 7
Cijfervoorbeeld ................................................................................................................................................... 484
8
Arbeidsrechtelijke aspecten ................................................................................................................ 486
HOOFDSTUK 19 Synthese ............................................................................................ 487
Inleiding In de betrekkingen tussen werkgever en werknemer neemt de loonproblematiek een centrale plaats in. Onder een bijzonder hoge fiscale en parafiscale druk probeert de werkgever met alle mogelijke middelen te ontsnappen aan de bijdrage- en belastingplicht op lonen en vergoedingen. De vindingrijkheid op dat vlak groeit met de jaren en heeft op die manier de zogenaamde alternatieve loonvormen, onderwerp van dit werk, doen ontstaan. Het onvermijdelijke probleem dat zich stelt, is te bepalen of een of ander alternatief voordeel al dan niet loon is en/of het al dan niet onderworpen is aan socialezekerheidsbijdragen. Deze materie is immers bijzonder ingewikkeld en is verdeeld over verschillende wetgevingen die de diverse loonaspecten regelen. De sociale zekerheid, de fiscale wetgeving en het arbeidsrecht geven niet altijd dezelfde betekenis aan het begrip “loon”. Het is best mogelijk dat een bepaald voordeel voor de ene reglementering een bezoldigend karakter heeft en voor de andere niet. Dat de toekenning van een bepaald voordeel toegestaan is in de ene reglementering betekent dus niet dat dit ook het geval is in de andere. Bovendien kunnen de gevolgen op het gebied van opeisbaarheid, bescherming, belasting en inhoudingen van de ene reglementering tot de andere verschillen. Om te bepalen op welk loon socialezekerheidsbijdragen moeten worden berekend, vertrekt de wetgeving op de sociale zekerheid over het algemeen van het loonbegrip zoals bepaald in artikel 2 van de Wet van 12 april 1965 betreffende de bescherming van het loon der werknemers. Volgens dit artikel is loon “het loon in geld waarop de werknemer ingevolge zijn dienstbetrekking recht heeft ten laste van de werkgever, met inbegrip van de fooien of het bedieningsgeld en de in geld waardeerbare voordelen”. In de zin van de loonbeschermingswet is er dus loon wanneer: – – – –
er sprake is van geld of een in geld waardeerbaar voordeel; de werknemer recht heeft op dit voordeel; dit recht voortvloeit uit zijn dienstbetrekking; deze voordelen ten laste van de werkgever zijn.