INHOUD
| I
Inhoud
Hoofdstuk 1 Klinische aspecten van hypertensie 1 1. Voorkomen en definitie 1 2. Over risico en risicoreductie 3 3. Klinische manifestaties 9 4. De bloeddrukmeting 10 A. De bloeddrukmeting tijdens de consultatie (“office blood pressure”) 10 B. De 24-uur-ambulante meting 11 5. Evaluatie van de patiënt met hoge bloeddruk 12 A. Primair of secundair 12 B. Hypertensieve schade 14 C. Geassocieerde cardiovasculaire risicofactoren 16 D. Geassocieerde co-morbiditeit 18 E. De eerste evaluatie 19 Hoofdstuk 2 De bloeddrukmeting 1. Inleiding 2. Bloeddrukvariabiliteit A. De meting B. Biologische variabiliteit C. Witte-jaseffect en witte-jashypertensie 3. De bloeddrukmeting 4. De bloeddrukmeting tijdens inspanning 5. De bloeddrukmeting tijdens de consultatie 6. De bloeddrukmeting thuis A. Thuismeting door de patiënt zelf B. Ambulante bloeddrukmonitoring
21 21 21 22 22 23 24 26 26 27 27 28
Hoofdstuk 3 De complicaties van hypertensie 1. Algemeen 2. Mechanismen van orgaanbeschadiging 3. Specifieke orgaanaantasting A. Hypertensieve cardiopathie B. Macro-angiopathie C. Nierlijden D. Retinale schade
31 31 32 35 35 40 41 42
0001-hoge bloeddruk-oo-INH
1
26-02-03, 12:36
II |
INHOUD
Hoofdstuk 4 Primaire of essentiële hypertensie 1. Inleiding 2. Pathogenese A. Genetische factoren B. Omgevingsfactoren 3. Pathofysiologie A. Renine-angiotensine-aldosteronsysteem (RAAS) B. Sympathisch zenuwstelsel C. Rol van het endotheel 4. Obesitas en insulineresistentie 5. Andere factoren Hoofdstuk 5 Secundaire hypertensie 1. Algemeen 2. Renale hypertensie A. Renovasculaire hypertensie B. Parenchymateus nierlijden en hypertensie 3. Endocriene hypertensie A. Feochromocytoom B. Mineralocorticoïdhypertensie I. Bijnierfysiologie en -pathofysiologie II. Primair hyperaldosteronisme III. Cushing syndroom IV. Adrenogenitaal syndroom V. Hypertensie en de contraceptive pil C. Disthyreose D. Primaire hyperparathyreose E. Acromegalie 4. Coarctatio aortae 5. Varia A. Medicatie geïnduceerd B. Organische letsels van het centraal zenuwstelsel (CZS) C. Obesitas, slaap-apneusyndroom D. Arteritis E. Hypertensie-brachydactyliesyndroom
0001-hoge bloeddruk-oo-INH
2
26-02-03, 12:36
43 43 43 43 45 49 49 57 57 60 62 65 65 66 66 82 83 83 89 90 93 102 103 104 105 105 105 106 108 108 108 109 109 109
INHOUD
| III
Hoofdstuk 6 De behandeling van hypertensie: algemene en praktische aspecten 111 1. Doelstelling 111 A. Mortaliteit 111 B. Morbiditeit 112 2. Gevolgen van de behandeling van hoge bloeddruk: een stand van zaken113 3. Wanneer starten met een behandeling 115 4. Optimale bloeddrukwaarde en J-curve 118 5. De practische behandeling van arteriële hypertensie 120 A. Ongecompliceerde hypertensie 120 B. Gecompliceerde hypertensie 121 C. Combinatietherapie 130 D. De hypertensieve urgentie 131 E. Therapieresistentie 132 6. Orthostatische hypotensie 134 7. Internationale richtlijnen voor de behandeling van milde tot matige hypertensie 136 A. Amerikaanse aanbevelingen (1997) 137 B. WHO/ISH (1999) 138 Hoofdstuk 7 De niet-medicamenteuze behandeling van hypertensie 1. Inleiding 2. Aanpassing van de voedingsgewoonten A. Zoutrestrictie B. Kaliumsupplementen C. Calcium-en magnesiumsupplementen D. Vetten, eiwitten en koolhydraten E. Gewichtsreductie F. Vegetarisch leefpatroon 3. Lichaamsbeweging 4. Nicotine, alcohol en cafeïne 5. Varia 6. Besluit
139 139 140 140 141 141 142 142 143 143 144 145 145
Hoofdstuk 8 De medicamenteuze behandeling van hypertensie 1. Inleiding 2. Bètablokkers 3. Diuretica 4. Calciumantagonisten
147 147 147 152 157
0001-hoge bloeddruk-oo-INH
3
26-02-03, 12:36
IV |
INHOUD
5. Inhibitoren van de Renine-Angiotensine-Aldosteron-as A. Vasodilatatie B. ACE-inhibitoren C. ATIIR-antagonisten 6. Andere vasodilatoren A. Directe vasodilatoren B. Alfareceptorantagonisten C. Centraal werkende vasodilatoren D. Imidazolinereceptoragonisten E. Neutrale endopeptidase-inhibitoren (NEP-inhibitoren), vasopeptidase-inhibitoren F. Endothelinereceptorantagonisten G. Nitroprusside en nitraten
161 161 162 165 169 169 170 171 172
Hoofdstuk 9 Hypertensie in specifieke populaties 1. Hypertensie bij kinderen en adolescenten A. De bloeddrukmeting B. Definitie van hoge bloeddruk C. Evaluatie van het hypertensieve kind D. Oorzaken van hoge bloeddruk bij kinderen en adolescenten E. Behandeling F. De hypertensieve urgentie 2. Hypertensie bij ouderen A. Definitie, voorkomen, risico en pathofysiologie B. De behandeling van ouderen met geïsoleerde systolische hypertensie C. De behandeling van ouderen met diastolische hypertensie D. Hoe laag mag/moet de bloeddruk dalen E. De behandeling van hoogbejaarden (>80j) F. Welk medicament bij de oudere met hypertensie 3. Hypertensie bij vrouwen 4. Hypertensie tijdens de zwangerschap A. Definities B. De bloeddrukmeting C. Pathofysiologie en pathogenese D. Implicaties voor moeder en de foetus E. De behandeling 5. Hypertensie en nierinsufficiëntie A. Algemeen
177 177 177 178 179 180 183 183 184 184
0001-hoge bloeddruk-oo-INH
4
26-02-03, 12:36
173 174 175
186 187 188 188 189 189 191 191 193 193 195 196 200 200
INHOUD
| V
B. Diagnose C. Behandeling 6. Hypertensie en diabetes mellitus A. Algemeen B. Pathogenese C. Micro-albuminurie D. Renale prognose E. Cardiovasculaire prognose F. De behandeling van hypertensie bij diabetici 7. Hypertensie bij zwarten
200 201 206 206 206 207 208 209 209 210
Hoofdstuk 10 De hypertensieve urgentie 1. Definitie 2. Klinisch beeld 3. Algemene principes van behandeling A. Hypertensieve encephalopathie B. Intracerebrale bloeding C. Acute cerebrale infarcering D. Acute aortadissectie E. Acute linker ventrikeldisfunctie, acuut longoedeem F. Ischemisch hartlijden, acuut myocardinfarct G. Peri-operatieve hypertensie H. (Pre-)eclampsie I. Catecholamineëxces J. Nierinsufficiëntie 4. Praktische aspecten van behandeling A. Orale of intraveneuze behandeling B. Orale behandeling C. Parenterale behandeling
211 211 212 212 213 213 213 214 214 215 215 215 216 216 217 217 217 218
Hoofdstuk 11 Hypertensie en sport 1. Inleiding 2. Types sport 3. Effect van training op de bloeddruk 4. Evaluatie 5. Aanbevelingen
221 221 221 224 224 225
Bibliografie
227
Index
241
0001-hoge bloeddruk-oo-INH
5
26-02-03, 12:36
