Inhoud. 6 Structuur en organisatie. 8 Strategie. 10 Kerncijfers. 12 Financiële kerngegevens. 13 Federale Verzekering en de financiële crisis

Jaarverslag

2008

Inhoud deel 1: de feiten

6

Structuur en organisatie

8

Strategie

10

Kerncijfers

12

Financiële kerngegevens

13

Federale Verzekering en de financiële crisis

14

Risicobeheer

16

Gemeenschappelijke Kas voor Verzekering

18

tegen Arbeidsongevallen Coöperatieve Vennootschap voor Verzekering tegen Ongevallen, Brand, Burgerlijke Aansprakelijkheid en Diverse Risico’s

20

Vereniging van Onderlinge Levensverzekeringen

deel 2: de cijfers

23

Groep Federale Verzekering – Geconsolideerde rekening

26

Gemeenschappelijke Kas voor Verzekering

28

tegen Arbeidsongevallen Coöperatieve Vennootschap voor Verzekering tegen Ongevallen, Brand, Burgerlijke

30


32

De Federale Pensioenen

JAARVeRSLAG 2008

Aansprakelijkheid en Diverse Risico’s

3

1

3 2

5 4

7 6

9 8

Coördinatiecomité 1 Tom Meeus 2 Jean Biesmans 3 Antoine De Roo 4 Francis Vroman 5 Georges Moury 6 Vincent Favier 7 Frank Goes 8 Raymond-Guy de Meester 9 Gérard Apruzzese 10 Willy Olivier 11 Edward Vereecke

Edito Het totale incasso van de Groep Federale Verzekering bleef in 2008 in beperkte mate stijgen, zowel op het vlak van levensverzekeringen als op dat van schadeverzekeringen. De evolutie van het incasso is conform aan deze vastgesteld op de algemene markt van nietlevensverzekeringen, en is beter dan de negatieve resultaten genoteerd voor de Belgische markt op het vlak van levensverzekeringen. Ze is eveneens te verklaren door de vertraging van de nationale economie. Onze financiële resultaten hebben volop geleden onder de gevolgen van de financiële crisis. Wij noteerden realisatieverliezen en waardeverminderingen voor onze beleggingen, zowel wat de obligaties als wat de aandelen betreft. Deze verliezen werden echter grotendeels gecompenseerd door onze terugkerende financiële inkomsten. Ondanks onze mindere financiële resultaten kunnen wij restorno’s en winstdeelnames uitkeren voor een bedrag van meer dan € 14 miljoen, ongeveer de helft van vorig jaar. De winstdeling werd mogelijk dankzij de goede technische resultaten en de gedeeltelijke aanwending van vrije provisies aangelegd in het verleden. Deze laatste worden dan ook voorzien om moeilijke periodes, zoals die van vandaag, te kunnen doorstaan. De economische en financiële crisis verplicht ons om alert en voorzichtig te blijven. De samenjaarverslag 2008

gestelde solvabiliteitsmarge van de Groep overschrijdt evenwel nog ruimschoots de wettelijk opgelegde bedragen. Wij hebben dus vertrouwen wat het voortbestaan van onze onafhankelijkheid en activiteiten ten dienste van onze klanten betreft.

4 Francis Vroman

Vincent Favier

Afgevaardigd Bestuurder

Voorzitter

11 10

JAARVeRSLAG 2008

deel 1 De feiten

5

Structuur en organisatie Vier maatschappijen De Groep Federale Verzekering bestaat uit vier maatschappijen: • De Gemeenschappelijke Kas voor Verzekering tegen Arbeidsongevallen; • De Coöperatieve Vennootschap voor Verzekering tegen Ongevallen, Brand, Burgerlijke Aansprakelijkheid en Diverse Risico’s; • De Vereniging van Onderlinge Levensverzekeringen; • De Federale Pensioenen. De drie eerste maatschappijen hebben allen het statuut van ‘onderlinge’ en ‘coöperatieve’. Er zijn dus geen externe aandeelhouders die elk jaar hun deel van de winst opeisen. Hierdoor kan de Groep zijn winst delen met zijn klanten. Deze structuur laat ook toe om optimaal rekening te houden met de specifieke behoeften van de klant en zich aan te passen aan de vastgestelde evoluties binnen de verschillende markten en beroepen. De Federale Pensioenen heeft op haar beurt de vorm van een naamloze vennootschap. Haar aandeelhouders bevinden zich binnen de Groep: het betreft de Coöperatieve Vennootschap en de Onderlinge Leven. Een groep Binnen de onderliggende maatschappijen staan een persoonlijke benadering van de klant en het streven naar totaaloplossingen centraal. Om dit te bereiken worden de activiteiten van de maatschappijen gecoördineerd binnen het ‘Coördinatiecomité’ dat samengesteld is uit de Voorzitter en de Ondervoorzitters van de Raden van Bestuur, de Afgevaardigd Bestuurder en de Bestuurders-Directeurs. Om een coherente en efficiënte aanpak te verzekeren, jaarverslag 2008

worden sommige activiteiten globaal uitgevoerd op het

6

niveau van de Groep. Daarbij gaat het onder andere om het verkoopnet, het financiële beheer, de human resources en de informatica. Al deze activiteiten passen in het kader van het globale beleid dat Federale Verzekering vooropstelt.

Coöperatieve Vennootschap voor Verzekering tegen Ongevallen, Brand, Burgerlijke Aansprakelijkheid en Diverse Risico’s


De Federale Pensioenen

Raad van Bestuur

Raad van Bestuur

Raad van Bestuur

Raad van Bestuur

Voorzitter Vincent Favier, Pecq




Ondervoorzitters Gérard Apruzzese, Liège Frank Goes, Vilvoorde

Ondervoorzitters Georges Moury, Bressoux-Liège Edward Vereecke, Harelbeke

Ondervoorzitters Raymond-Guy de Meester, Sint-Genesius-Rode Willy Olivier, Roeselare

Afgevaardigd Bestuurder Francis Vroman, Brussel




Bestuurders-Directeurs Antoine De Roo, Aalter Tom Meeus, Dilbeek




Bestuurders André Boelaert, De Pinte Carlos de Jaeger, Fauvillers Pierre Driesen, Overpelt Lionel Eeckhout, Zwalm Pascal Erpicum, Liège Philippe Goetinck, Brugge Bernard Grutman, Petit-Rechain Jos Maurien, Betekom-Begijnendijk Pierre-Marie Melin, Ottignies Simone Simon-Curnel, Malmédy

Bestuurders Raymond Calozet, Awenne Roland Debruyne, Zwijnaarde Patrick Declerck, Luingne Etienne De Kempeneer, Brussel Jean-Pierre Dherte, Brussel François Faider, Wavre Koen Govaerts, Zoersel Paul Jerouville, Libramont-Chevigny Mark Maesen, Houthalen Louis-Marie Piron, Our-Paliseul Leon Jef Vancauwenberghe, Heestert-Zwevegem Dirk Vermeulen, Temse

Bestuurders Jean Biesmans, Hasselt Jean-Baptiste Braet, De Panne Rudy Buysse, Kieldrecht Serge De Cuyper, Gent Jean-Pierre Demulder, Le Roeulx Jan Piet De Nul, Meldert-Aalst Henri Claude Freson, Montegnée Bernard Hermant, Yvoir Günther Leufgen, Schönberg Pierre Portier, Awirs-Flemalle Bernard Sacré, Bertrix

Coördinatiecomité

Auditcomité

Vincent Favier, Voorzitter Gérard Apruzzese, Jean Biesmans, Raymond-Guy de Meester, Antoine De Roo, Frank Goes, Tom Meeus, Georges Moury, Willy Olivier, Edward Vereecke, Francis Vroman

Willy Olivier, Voorzitter Gérard Apruzzese, Jean Biesmans, Raymond-Guy de Meester, Vincent Favier, Frank Goes, Georges Moury, Edward Vereecke

Directie Francis Vroman, Afgevaardigd Bestuurder Antoine De Roo, Bestuurder-Directeur Tom Meeus, Bestuurder-Directeur Marc Bandella, Financieel Directeur

Marc Bouillon, Informatica Guido Dewilde, Brand & Technische Verzekeringen (tot 31/08/2009) Jacques Ronsse, Human Resources (tot 31/07/2009) Luc Van Gossum, Schade Arbeidsongevallen (tot 28/02/2009)

jaarverslag 2008

Gemeenschappelijke Kas voor Verzekering tegen Arbeidsongevallen

7

Strategie Sinds haar ontstaan in 1911 heeft Federale Verzekering

Stabiel en degelijk

een hele weg afgelegd. Destijds beslisten 13 bouwonder-

Federale Verzekering heeft altijd een rationeel beleid

nemers hun eigen verzekeringsmaatschappij op te richten

gevoerd. Rendabele groei is voor de Groep het allerbelang-

om de risico’s inzake arbeidsongevallen te dekken. Vandaag

rijkst. Dit blijkt ook duidelijk uit zowel de omzetcijfers als de

biedt de Groep een volledig gamma beleggingsproducten

resultaten van de voorbije jaren.

en verzekeringsoplossingen, zowel voor ondernemingen als voor particulieren.

Om de continuïteit in deze strategie te verzekeren, is het nodig dat alle processen van begin tot einde onder controle zijn.

Deze historische en bevoorrechte band met de bouwsector en haar grondige ervaring hierin, laten Federale Verzekering toe om aangepaste oplossingen uit te werken.

Klanten als partners Aangezien Federale Verzekering een ‘onderlinge’ en ‘coöperatieve’ verzekeraar is, kunnen haar klanten ook

Bereikbaar en nabij

beschouwd worden als aandeelhouders. Zij staan centraal

Federale Verzekering wil dicht bij haar klanten staan.

in alles wat de maatschappij doet en ontvangen jaarlijks

De 60 adviseurs staan garant voor een vlotte opvolging van

een groot deel van de winst in de vorm van restorno’s en

hun aanvragen. De verzekerden kunnen ook altijd terecht

winstdeelnames.

in één van de 30 kantoren, verspreid over het hele land.

Ondanks de financiële crisis kan Federale Verzekering

In september 2008 opende een nieuw kantoor, gelegen in

opnieuw restorno’s en winstdeelnames toekennen aan haar

Braine-l’Alleud, zijn deuren.

klanten.

De Groep telt bovendien vijf gewestelijke zetels die over een groot aantal bevoegdheden beschikken, zowel op het

Klantgerichte service

commerciële vlak als op dat van schaderegeling. Hierdoor

In het licht van dit alles vormt een persoonlijke dienst-

kan Federale Verzekering haar verzekerden een efficiënte

verlening aan de klanten een centraal onderdeel van de

bijstand garanderen in geval van schade.

bedrijfspolitiek. Federale Verzekering kan voldoende flexibiliteit aan de dag leggen om haar klanten een optimale oplossing te bieden voor hun behoeften op het vlak van verzekeringen en financiële producten. De activiteiten in levensverzekeringen en arbeids ongevallen beschikken over het certificaat ISO 9001, versie 2000. Kostenbeheersing In de bedrijfsvoering staat kostenbeheersing centraal. Bestaande partnerships met leveranciers worden op regelmatige tijdstippen geëvalueerd. De wettelijke eisen die

jaarverslag 2008

gesteld worden aan verzekeraars worden steeds zwaarder en lastiger, wat leidt tot veel investeringen in personeel en processen. Federale Verzekering slaagt erin om de algemene kosten op hetzelfde niveau te houden. De laatste 5 jaar stegen de kosten slechts met 2,5%, terwijl de inflatie met meer dan 13% en de premies met meer dan 27% de

8

hoogte ingingen.

Solvabiliteit In de huidige conjunctuur vormt het solvabiliteitsbeleid een ander belangrijk element in de strategie van Federale Verzekering. Verzekeraars gaan verplichtingen op lange termijn aan tegenover de verzekerden en staan onder strikt toezicht van de Commissie voor het Bank-, Financie- en Assurantiewezen (CBFA). Dit organisme waakt nauwgezet over onder andere de solvabiliteit van financiële dienstverleners. De expliciete solvabiliteitsmarge van Federale Verzekering vertegenwoordigt meer dan het dubbele van het wettelijk vereiste bedrag. Als we rekening houden met de latente meerwaarden en de aanvullende reserves, bedraagt de ratio van de impliciete marge meer dan 300% van dit bedrag. Risicobeheer De kerntaak van een verzekeraar is risico’s verzekeren. Federale Verzekering heeft voor elke verzekeringstak een acceptatiebeleid van de risico’s uitgewerkt. Het financiële risico wordt beperkt dankzij een bedachtzaam investeringsbeleid. Het risico verbonden aan het beheer van activa en

en anderzijds externe bestuurders. De samenstelling ervan

passiva wordt gecontroleerd door een intern model van

weerspiegelt de geografische indeling van België, de taal-

risicobeheer. Het operationele risico is onder controle door

pariteit en natuurlijk het belang van de bouwsector. Alle

het toepassen van beheersprocedures die voortdurend wor-

externe mandaten van de bestuurders worden openbaar

den geëvalueerd en aangepast.

gemaakt op de website van de maatschappij.

Maatschappelijk verantwoord

De vereiste procedures om de vertrouwelijkheid van

ondernemen

de informatie over de verzekerden te garanderen binnen

De laatste jaren is er heel wat te doen rond maatschap-

het kader van de strikte wetgeving op de privacy werden

pelijk verantwoord ondernemen en behoorlijk bestuur. Ook

uitgewerkt.

de wetgever heeft niet stilgezeten. Zo zijn er heel wat wetswijzigingen doorgevoerd die te maken hebben met ‘corporate governance’ en ‘compliance’.

Sinds enkele jaren leidt een onafhankelijke cel ‘Compliance’ dit alles in goede banen. Deze dienst gaat na of de wetgeving effectief wordt toegepast. Daarnaast neemt ze initiatieven op het gebied van gedragscodes en preventieve maatregelen voor de vier maatschappijen van de Groep.

vaststelt dat een groot deel van de wettelijke bepalingen ter zake al langer deel uitmaken van wat ze verstaat onder

In februari 2008 heeft Federale Verzekering zich aan-

deugdelijk bestuur. Sinds maart 2008 zijn die beginselen

gesloten bij de door Assuralia en voor de sector opgerichte

opgenomen in een memorandum van deugdelijk bestuur.

‘gedragsregels voor klachtenmanagement’ en heeft ze een

Zo zijn de Raden van bestuur al geruime tijd samen gesteld uit enerzijds directieleden van Federale Verzekering,

jaarverslag 2008

Federale Verzekering volgt de evolutie van de wetgeving op de voet. En de maatschappij is telkens verheugd als ze

dienst ‘klachtenbeheer’, belast met het onderzoek van de schriftelijke klachten, opgericht.

9

Kerncijfers Ondanks de economische en financiële crisis waarvan de gevolgen al voelbaar werden tijdens het tweede semester 2008, kende het incasso van Federale Verzekering een lichte groei. Het bedraagt € 311,1 miljoen, tegenover € 309,1 miljoen in 2007, dat als een goed jaar beschouwd werd.

300 000 000

De technische rekening is dan ook bevredigend.

Opgelegde marges Samengestelde marges

Incasso niet-leven

200 000 000

Arbeidsongevallen: een daling van het incasso en een stabiele schadelast

100 000 000

Na een sterke groei in 2007 is het incasso in de tak

Evolutie van de solvabiliteitsmarges (€)

arbeidsongevallen met 2,4% gedaald. Die daling is toe te schrijven aan meerdere facto ’02 ’03 ’04 ’05 ’06 ’07 ’08

ren. Na verschillende jaren van hoogconjunctuur kende de bouwsector in 2008 een stagnatie. Er werden wel nieuwe contracten afgesloten, maar er werden tevens een aantal grote faillissementen vastgesteld onder de

30 000 000

aangesloten ondernemingen. Voorts dient melding gemaakt te worden van een algemene tariefdruk in de verzekeringssector en een hevige concurrentie tussen

20 000 000

de actoren. De bankverzekeraars zijn, als gevolg van de crisis, immers op zoek naar liquide middelen. De schadelast is stabiel gebleven. Het totale aantal

10 000 000

is wel gedaald, maar dit geldt niet voor de zware en

Evolutie van de restorno’s en winstdeelnames (€)

dodelijke ongevallen die op hetzelfde niveau blijven als in 2007. Op dit vlak is preventie dus meer dan ooit van ’99 ’00 ’01 ’02 ’03 ’04 ’05 ’06 ’07 ’08

cruciaal belang. Brand, ongevallen en diverse risico’s: lichte stijging van de verkoop en het incasso

300 000 000

Na een groei van 6% in 2007, steeg het incasso

Leven Niet-leven

in 2008 met 1,4%. De netto herverzekeringspremies kenden een stijging van 3,8%. Het dient opgemerkt dat

jaarverslag 2008

200 000 000

10

deze stijging tot stand kwam in een markt die gekenmerkt werd door een toenemende druk op de premies en een ongunstige economische situatie vanaf het

100 000 000

tweede semester. Toch slaagde Federale Verzekering erin stand te

Evolutie van het incasso (€)

houden in B.A. Auto – terwijl de Belgische markt een ’99 ’00 ’01 ’02 ’03 ’04 ’05 ’06 ’07 ’08

terugval gekend heeft – en heeft ze haar positie in de

bouwsector weten te vrijwaren. Ze heeft zelfs een groei geboekt voor haar topproducten, zijnde de polissen B.A. Exploitatie en Alle Risico’s Bouwplaats. Er werd een zeer lichte daling van het aantal schade gevallen vastgesteld in 2008. De verklaring hiervoor ligt in het feit dat er geen enkele natuurramp gebeurd is, in tegenstelling tot in 2007. We moeten echter nuanceren: het technische resultaat van de portefeuille onderging de gevolgen van een echte ‘zwarte reeks’ uiterst zware schadegevallen in auto, in brand en in B.A. exploitatie. De ‘combined ratio’ bedraagt 89,3%, wat bevredigend is. Deze ratio geeft de verhouding aan tussen de schadelast plus de algemene kosten enerzijds en de premies anderzijds. Er is geen rekening gehouden met de financiële inkomsten. Levensverzekeringen: de omzetstijging zet zich voort Het totale incasso van de Vereniging van Onderlinge Levensverzekeringen steeg in 2008 met 1,7% tot € 115,1 miljoen, en dit terwijl de Belgische markt van levensverzekeringen over het algemeen een daling kende van 5,3%. Federale Verzekering biedt een uitgebreid productengamma in de tak leven, met oplossingen voor alle profielen van klanten: ondernemingen, zelfstandigen en particulieren. De levensverzekeringen hebben immers heel wat troeven voor wie het rendement van zijn beleggingen wil optimaliseren en toch de financiële risico’s wil beperken. De maatschappij zal zich blijven inzetten om, in haar gamma van financiële producten, oplossingen voor te stellen die een echte meerwaarde bieden voor de klant. Solvabiliteitsmarges Restorno’s en winstdeelnames

altijd gevoerd heeft, ligt de solvabiliteitsmarge van de

Dankzij de behaalde resultaten, zullen voor het boek-

Groep veel hoger dan wat wettelijk nodig is. Hierdoor

jaar 2008 restorno’s en winstdeelnames toegekend worden

is de maatschappij voorbereid op de nieuwe solvabili-

voor een totaalbedrag van € 14,2 miljoen. U vindt in dit

teitsnormen (Solvency II) die binnen enkele jaren van

jaarverslag een overzicht van de percentages van restorno’s

toepassing zullen zijn.

en winstdeelnames (zie verderop).

jaarverslag 2008

Dankzij het rationele beleid dat Federale Verzekering

11

Financiële gegevens Net zoals de andere financiële instellingen, heeft

de reserves die tijdens de voorgaande jaren werden gevormd

Federale Verzekering de gevolgen van de onrust op de finan-

anderzijds, kan Federale Verzekering nog steeds restorno’s

ciële markten gevoeld en heeft ze op financieel vlak een

en winstdeelnames toekennen aan haar klanten.

moeilijk jaar gekend. Multidisciplinaire aanpak Zoals verduidelijkt wordt op de rechterbladzijde, hebben

Financiële inkomsten zijn belangrijk voor een verzeke-

zowel de structuur van de Groep, de aard van de maat-

raar. Toch moet het investeringsbeleid ook rekening houden

schappijen die er deel van uitmaken als het voorzichtige

met andere elementen. Binnen dit beleid wordt een multi-

beleggingsbeleid ervoor gezorgd dat de impact van de crisis

disciplinaire aanpak gehanteerd, waarbij zowel de financiële

beperkt bleef.

afdeling als het actuariaat een cruciale rol spelen. Het is het Comité Risicobeheer, samengesteld uit de directieleden van

Een voorzichtig beleggingsbeleid

de maatschappijen van de Groep, dat instaat voor de coör-

Het beleggingsbeleid steunt hoofdzakelijk op het prin-

dinatie van al die activiteiten.

cipe van ‘de goede huisvader’. De investeringen gebeuren in functie van de liquiditeit, het rendement en de diversifi-

Beleggingsportefeuille

catie. Dit alles gebeurt binnen een langetermijnperspectief,

Op het einde van 2008 was de beleggingsportefeuille

waarbij de door de CBFA opgelegde regels worden gevolgd.

als volgt samengesteld:

Daarnaast speelt het interne model van risicobeheer een belangrijke rol. De expliciete solvabiliteitsmarge van de Groep bedraagt € 181,9 miljoen, wat 216% vertegenwoordigt van

86% obligaties (waarvan 50% intra-Europese staatsbons)

het door de wet opgelegde bedrag. Rekening houdend met de latente meerwaarden en de aanvullende reserves, gaat

7% fondsen

het om meer dan € 267,8 miljoen, d.w.z. een impliciete

1% vastgoedcertificaten

ratio van 318%. Dit principe is ook van toepassing op de waardebepaling

6% aandelen

van de beleggingen. Eind 2008 werd een waardevermindering van € 112,5 miljoen geboekt op de beleggings portefeuille van de Groep. Ondanks die verminderingen en dankzij de terugkerende financiële inkomsten enerzijds en

kerncijfers Balanstotaal

jaarverslag 2008

Technische reserves

12

2007

2008

€ 2,11 miljard

€ 2,14 miljard

€ 1,78 miljard

€ 1,81 miljard

Eigen vermogen

€ 173,34 miljoen

€ 172,71 miljoen

Premie-incasso

€ 309,08 miljoen

€ 311,07 miljoen

Winstverdeling

€ 29,36 miljoen

€ 14,18 miljoen

580

579

Personeel (voltijdse equivalenten)

Federale Verzekering en de financiële crisis Het beleid van Federale Verzekering is er steeds op

Verdeling van de investeringen van

gericht geweest de financiële stabiliteit en onafhankelijkheid

de Groep volgens de verschillende

te waarborgen. Hiervoor heeft de Groep altijd gestreefd naar

activaklassen

autonome groei, wars van alle markttendensen van schaal-

In het verleden heeft Federale Verzekering aanzienlijke

vergroting via fusies of dure overnames. Als onderlinge en

meerwaarden gerealiseerd op haar aandelenportefeuille. Ze

coöperatieve verzekeringsonderneming ligt onze focus op het

heeft dan ook tijdig haar activa in aandelen fors beperkt ten

belang van onze klanten. Aangezien Federale Verzekering

voordele van vastrentende en vastgoedinvesteringen.

geen externe aandeelhouders heeft en niet beursgenoteerd is, is ze niet onderhevig aan – al dan niet speculatieve –

Controle van de financiele toestand

druk van aandelenmarkten of vertrouwenscrisissen van

Verzekeringsondernemingen en bankinstellingen val-

aandeelhouders.

len onder de strikte controle van de Commissie voor het Bank-, Financie- en Assurantiewezen (CBFA). De controle

Dankzij dit voorzichtigheidsprincipe – dat altijd als hoek-

van de verzekeringsmaatschappijen is streng en perma-

steen van het beleggingsbeleid werd beschouwd – kan

nent. Verzekeren is de centrale activiteit van een verzeke-

Federale Verzekering vandaag terugvallen op een even-

ringsmaatschappij. De CBFA gaat om de drie maanden na

wichtige en defensief samengestelde beleggingsportefeuille.

of de samenstelling van de activa die de reserves van elke

Hierdoor blijft de impact van de huidige financiële crisis

maatschappij dekken, deze laatste in staat stelt haar ver-

beperkt.

bintenissen na te komen. Eventuele ontsporingen worden snel opgespoord, waardoor tijdig en doeltreffend ingegrepen

Natuurlijk stelt Federale Verzekering – net als elke

kan worden.

andere financiële instelling – waardeverminderingen op haar activa vast. Deze vastgestelde minwaarden zijn echter van louter boekhoudkundige aard. Dat wil zeggen dat ze pas reële verliezen vormen als deze activa ook effectief vandaag verkocht zouden worden. Bovendien is Federale Verzekering gespaard gebleven van faillissementen bij tegenpartijen, dit mede dankzij een kritische en selectieve keuze van finan ciële producten en hun emittenten. De Groep heeft grote financiële winsten geboekt tijdens periodes van economische hoogconjunctuur. Tijdens die periodes heeft Federale Verzekering haar solvabiliteits marges versterkt door het vrijwillig aanleggen van aanvullende reserves. Hierdoor beschikt Federale Verzekering over (expliciete en impliciete) solvabiliteitsmarges die ruim boven jaarverslag 2008

de wettelijk vereiste marge liggen (zie links).

13

Risicobeheer De effectieve leiding van Federale Verzekering levert permanent inspanningen om het risicobeheersysteem te verbeteren en het aan te passen aan het risicoprofiel van de maatschappijen, door hiervoor de nodige menselijke en financiële middelen in te zetten. Organisatie van het risicobeheer Voor de organisatie van het risicobeheer van Federale Verzekering wordt in 2008 gewerkt met een Comité voor risicobeheer, bestaande uit de effectieve leiding, de financieel directeur, de aangestelde actuaris en de medewerkers van de cel risicobeheer. Dit comité heeft als taak de beleidslijnen en strategieën vast te stellen, de passende grenzen te bepalen en na te gaan of het risicobeheer afgestemd is op de aard en de omvang van de activiteiten van Federale Verzekering. Het Coördinatiecomité en het Auditcomité worden regelmatig ingelicht over de evolutie van de risico’s binnen Federale Verzekering. Sinds 2005 beschikt de Onderlinge Leven over een intern model van risicobeheer. In 2008 werd een vergelijkbaar model ingevoerd voor de Gemeenschappelijke Kas. Die twee modellen, goedgekeurd door de CBFA, hebben Federale Verzekering in staat gesteld haar goede solvabiliteit aan te tonen en in 2008 een vrijstelling van de vorming van de aanvullende reserve voor beide ondernemingen te bekomen. Classificatie van de belangrijkste risico’s De belangrijkste risico’s waaraan Federale Verzekering wordt blootgesteld, kunnen als volgt opgedeeld worden: 1. Verzekeringsrisico: de verzekeringsrisico’s worden jaarverslag 2008

hoofdzakelijk gedekt via procedures van voorafgaande goedkeuring van de producten, ons onderschrijvingsbeleid, de tussenkomst van de herverzekering en de opvolging van de technische voorzieningen. 2. Financieel risico: dit risico omvat het kredietrisico,

14

het marktrisico en het liquiditeitsrisico.

Het kredietrisico is het gevolg van het potentieel in gebreke blijven van een tegenpartij. Dit risico is zowel aanwezig in de beleggingen als in de toegekende leningen. Om elke niet te beheren concentratie van dit risico te voorkomen, analyseren de financiële beheerders regelmatig de kredietspreiding en beperken ze de investeringen per schuldenaar en per land. Naar aanleiding van de kredietcrisis werd tevens bijzondere aandacht besteed aan de graad van schuldenlast van de emittent bij de keuze van de obligatie-investeringen.

Het marktrisico vloeit voort uit de volatiliteit van de financiële markten waarin Federale Verzekering investeert. Het beleggingsbeleid, gekenmerkt door een selectie van gediversifieerde activa, waarbij de geïnvesteerde proporties regelmatig gecontroleerd worden teneinde het defensieve karakter zo groot mogelijk te maken, garandeert een optimale bescherming tegen dit type van risico’s.

In de loop van 2008 werd de blootstelling aan dit soort risico in bedwang gehouden door de investeringen in de meest volatiele activa, d.w.z. hoofdzakelijk in aandelen, te beperken.

De vervaldagen van de passiva en de activa en de mogelijkheid om vervangende activa te selecteren in

Het liquiditeitsrisico is het risico dat men bepaalde activa

functie van de vervaldagen, zijn een permanente zorg

op het gewenste moment niet kan kopen of verkopen,

van de financiële directie en van de effectieve leiding. Dit

omdat er op de markt te weinig geïnteresseerde tegenpar-

financiële beheer, in combinatie met het gebruik van een

tijen zijn. Gelet op de omvang van Federale Verzekering

intern model van risicobeheer, stelt Federale Verzekering

zijn de geïnvesteerde bedragen in elk effect vrij beperkt

in staat dit risico ALM tot een minimum te herleiden.

in verhouding tot de omvang van de markt. Nochtans, geconfronteerd met de crisis die zich uitdiepte in 2008,

4. Operationeel

risico:

het

operationele

risico

kan

werd het beheer van de financiële grenzen aangepast

gedefinieerd worden als zijnde het risico van verlies

om de omvang van de liquiditeit van de portefeuille

als gevolg van onaangepaste of feilbare procedures,

te versterken. In de selectiecriteria van de activa werd

individuen of systemen.

voorrang gegeven aan de liquiditeit.

Deze onaangepastheid of feilbaarheid kan interne of

3. Risico ALM: één van de basisfuncties van de verzekeringsactiviteit bestaat erin de ontvangen premies van de

Procedures maken het mogelijk dit operationele risico

klanten te investeren, in afwachting van de regeling van

zo veel mogelijk in te perken. Het gaat onder andere

eventuele schadegevallen. De investering van die pre-

om beroepsdeontologische regels, instructies inzake de

mies moet rekening houden met de voorwaarden van de

strijd tegen witwaspraktijken, beleid inzake bescherming

schaderegeling.

en opslag van informatie en klachtenbeheer.

jaarverslag 2008

externe oorzaken hebben.

15

Gemeenschappelijke Kas voor Verzekering tegen Arbeidsongevallen

Na een goed jaar 2007, waarin het incasso met meer dan 7% vooruitging dankzij een gunstige conjunctuur en een groot aantal nieuwe klanten, kent de Gemeenschappelijke Kas een daling van 2,4% met een incasso van € 67,2 miljoen. De moeilijkere economische context in 2008 heeft geleid tot een stagnatie van de activiteiten in de bouwsector. De financiële crisis had dan weer tot gevolg dat de tarief concurrentie nog scherper werd dan in 2007. De cijfers in verband met de schadelast blijven stabiel. Het absolute aantal schadegevallen is wel met ongeveer 5% gedaald, maar voor de zware ongevallen wordt een stijging van nagenoeg 3% vastgesteld. In 2008 leidden zes ongevallen tot een ongeschiktheid van meer dan 50%, waarvan drie zelfs tot 100% of meer. In 2007 waren het er acht. Het aantal dodelijke ongevallen tot slot is van 14 in 2007 naar 15 in 2008 gegaan. Rekening houdend met alle voornoemde elementen is het technische resultaat bevredigend. Tot slot heeft de Gemeenschappelijke Kas in 2008 een aanvullend budget van € 18 miljoen moeten voorzien, d.w.z. bijna een derde van haar incasso, voor drie indexeringen van de invaliditeitsrenten en voor een aanpassing aan het welzijn. Het belang van preventie en van bijstand aan de slachtoffers Federale Verzekering gaat verder dan het verzekeren van risico’s. De kosten van een ongeval liggen immers heel wat hoger dan de kostprijs van de verzekeringspremie verhoogd met de eventuele preventiemaatregelen. Toch blijft preventie vaak een moeilijk thema bij bedrijven. De preventieadviseurs bespreken samen met bedrijfsleiders de schadestatistieken en stellen samen met hen acties voor. jaarverslag 2008

Daarnaast is ook het beheersen van de tijdsduur van de ongeschiktheid een belangrijk aandachtspunt. Deze is immers één van de belangrijkste kostenfactoren voor zowel het bedrijf als de verzekeraar. De dienst ‘begeleiding van zwaargewonden bij een arbeidsongeval’ is ten volle in werking getreden in 2008.

16

Gespecialiseerde medewerksters van deze dienst bezoeken

de slachtoffers, hun familieleden of naasten, en dit thuis, in het ziekenhuis of in het revalidatiecentrum, om optimaal tegemoet te komen aan hun behoeften. Naast de steun aan de zwaargewonde van een arbeidsongeval en aan zijn familie, bezorgt de dienst ook, op alle mogelijke vlakken, informatie aan de werkgever. Met de invoering van deze gratis begeleidingsdienst toont Federale Verzekering dat haar Gemeenschappelijke Kas zich niet tevreden stelt met een correcte toepassing van de wetgeving. Ze gaat verder en houdt ook rekening met het menselijke aspect van het ongeval en met de concrete gevolgen voor het dagelijkse leven van het slachtoffer en zijn familie. Efficientie in processen De Gemeenschappelijke Kas heeft in 2008 voor de 4de opeenvolgende keer het certificaat ISO 9001, versie 2000 behaald. Het departement sleepte het label voor het eerst in de wacht in 1999 en is er sindsdien altijd in geslaagd het

Restorno’s

te behouden.

De maatschappij zal restorno’s toekennen voor een

Dit certificaat stelt onder andere zeer korte beheers

bedrag van € 2,2 miljoen, d.w.z. 4% op de premies.

termijnen vast en regelt tevens de contacten met aangeslotenen en slachtoffers, alsook de relaties met externe partijen (geneesheren, advocaten,…). De procedures rond arbeidsongevallen zijn strikt wettelijk geregeld en vaak ook erg zwaar. Federale Verzekering

BESTUUR Er werd aanvaard: • het mandaat van voorzitter van de heer

blijft zich inzetten om deze procedures te vereenvoudigen

Vincent Favier voor een periode van 3 jaar te

en te versnellen. Zo communiceert ze regelmatig over de

hernieuwen;

schadeaangifte via het internet. Het resultaat van dit initiatief blijft niet uit: het aantal schades die elektronisch worden aangegeven is fors geste-

• het mandaat van ondervoorzitter van de heer Gérard Apruzzese voor een periode van 3 jaar te hernieuwen.

gen (+21%). Solvabiliteit De Gemeenschappelijke Kas voldoet ruimschoots aan Assurantiewezen (CBFA). De aangelegde solvabiliteitsmarge bedraagt € 73,4 miljoen, d.w.z. meer dan 3 keer de opgelegde marge. Rekening houdend met de latente meerwaarden van de beleggingen en de aanvullende reserves (totaal

jaarverslag 2008

de eisen van de Commissie voor het Bank-, Financie- en

van € 34 miljoen), bedraagt de ratio meer dan 4,4 keer de opgelegde marge.

17

Coöperatieve Vennootschap voor Verzekering tegen Ongevallen, Brand, Burgerlijke Aansprakelijkheid en Diverse Risico’s Belangrijkste gebeurtenissen per VERZEKERINGSTAK In auto is het incasso licht gestegen (+1,6%). Daar waar er bij burgerlijke aansprakelijkheid sprake is van een status quo, is het incasso in omnium met 4,1% gestegen. Het resultaat in B.A. Auto is iets minder gunstig dan in 2007. Dit is het gevolg van verschillende zeer zware schadegevallen die zich in 2008 voordeden, samen met een stijging van het totale aantal schadegevallen (+3,5%). Het resultaat in omnium en andere aanvullende risico’s blijft daarentegen uitstekend, ondanks de scherpere concurrentie tussen de actoren op de markt. In 2008 werd een nieuwe formule Omnium, gebaseerd op het betaalde factuurbedrag van het voertuig, ingevoerd. Ze zou de maatschappij in staat moeten stellen een nog scherper tarief aan te bieden. Het incasso in brand is in 2008 stabiel gebleven, net zoals op de Belgische markt, en dit zowel in woning als in handel/KMO. Het technische resultaat is uitstekend, wat te danken is aan de afwezigheid van natuurrampen, dit in tegenstelling tot 2007. In speciale risico’s is het incasso gedaald en zijn de resultaten ongunstig als gevolg van verschillende zeer zware branden, waarvan er 3 geleid hebben tot een schadevergoeding van meer dan één miljoen euro. Eind 2008 werd de nieuwe Brandverzekering Multirisk (Woning en Handel/KMO) op de markt gebracht. Ondanks een stagnatie van de activiteiten in de bouw sector, heeft het incasso een groei van 2,7% gekend in de tak Burgerlijke Aansprakelijkheid Exploitatie. Het is de zeer hoogstaande kwaliteit van deze dekking – één van de topproducten van Federale Verzekering – die hiervoor gezorgd heeft. Het is geen toeval dat onze maatschappij voor dit soort dekking een sterke positie heeft binnen de bouwsector. Het enige minpuntje in deze positieve analyse: ondanks een lichte daling jaarverslag 2008

van het totale aantal schadegevallen in 2008, heeft de ernst van sommige onder hen het technische resultaat beïnvloed. In technische verzekeringen (Alle Risico’s Bouwplaats, Tienjarige Aansprakelijkheid en Machinebreuk) is het incasso nog gestegen (+3,5%) in 2008. De technische resultaten vol-

18

gen deze gunstige curve. Er werd namelijk geen enkel zwaar schadegeval vastgesteld in deze tak.

In Persoonlijke Ongevallen stijgt het incasso met 3,8%. De nieuwe Bestuurdersverzekering blijft deze categorie

Het volgende schema werd goedgekeurd door de Algemene Vergadering:

ondersteunen. Persoonlijke verzekering verkeersongevallen

20% op bonus

Bijkomende risico’s auto – omnium

15% op bonus

der gunstig. Er werd beslist om de verkoop van dit soort

Brandverzekering – woning

15% op bonus

contract stop te zetten, omdat de resultaten historisch slecht

Brandverzekering – handel, KMO

15% op bonus

waren. De beslissing is tevens het gevolg van de inwerking-

B.A. familiale / huispersoneel / jagers

12% op bonus

treding van een nieuwe wetgeving die de verzekeraars nog

B.A. exploitatie

14% op bonus

meer verplichtingen oplegt dan in het verleden.

Andere professionele B.A.

10% op bonus

In Gewaarborgd Inkomen tot slot zijn de resultaten min-

Objectieve B.A. – openbare plaatsen

10% op bonus

B.A. auto – toerisme en zaken

12% op premie

B.A. geleidelijk overgedragen aan een gespecialiseerde ver-

B.A. auto – goederenvervoer

8% op premie

zekeraar, rekening houdend met de ontwerpen van wetsbe-

B.A. auto – autobus en autocars

8% op premie

Sinds 1 september 2008 wordt de portefeuille Medische

palingen die zullen leiden tot een uitbreiding van de lasten voor de verzekeraars.

De restorno’s worden op twee manieren berekend: • op de premie: een vast percentage van de nettopremie;

Solvabiliteit

• op de bonus: het percentage wordt berekend op de netto

De gevormde solvabiliteitsmarge bedraagt € 66,4 mil-

premie, verminderd met de eventuele kosten van een

joen, d.w.z. meer dan 3 keer de opgelegde marge. Rekening

schadegeval dat in de loop van het betrokken jaar werd

houdend met de latente meerwaarden van de beleggingen

aangegeven.

en de aanvullende reserves (totaal van € 60,3 miljoen), BESTUUR

bedraagt de ratio meer dan 5,8 keer de opgelegde marge.

Er werd aanvaard: • de hernieuwing van het mandaat van bestuurder van

Restorno’s Afrondend stellen de resultaten van de Coöperatieve Vennootschap haar in staat de som van € 11,9 miljoen te verdelen in de vorm van restorno’s. Die som moet verdeeld

de heer Leon Jef Vancauwenberghe voor te stellen; • het mandaat van voorzitter van de heer Vincent Favier voor een periode van 3 jaar te hernieuwen.

worden op basis van de resultaten van elke tak.

VERDELING VAN HET GLOBALE INCASSO PER VERZEKERINGSTAK

Brand 21,23%

Technische verzekeringen 4,55% Andere B.A. 2,12% Personenverzekeringen 5,03%

Auto 39,56%

Gewaarborgd loon 3,48% Diversen 2,50%

jaarverslag 2008

B.A. ondernemingen 21,53%

19

Vereniging van Onderlinge Levensverzekeringen Groepsverzekeringen De groepsverzekering zet zijn onafgebroken groei verder. Het incasso steeg immers van € 60,9 miljoen in 2007 naar € 68,1 miljoen in 2008, d.w.z. een groei van 11,7%. Individuele levensverzekeringen en kapitalisatieproducten In 2008 heeft de Onderlinge Leven de Levens verzekeringstrofee gewonnen voor haar kapitalisatierekening van tak 26 ‘Nova Deposit’ in de categorie ‘kapitalisatieverrichting met gewaarborgd rendement’. Deze trofee beloont het beste product op basis van een aantal objectieve criteria, zoals de rendabiliteit voor de klant en de technische kenmerken. Toch is het incasso in tak 26 gedaald in 2008, en dit na een uitstekend jaar 2007. Deze daling is toe te schrijven aan de concurrentie van de spaarrekeningen die, in tegenstelling tot de kapitalisatierekeningen Nova, geen gewaarborgde rentevoet bieden tot 31/12 volgend op de datum van de stortingen. Het dient tevens opgemerkt dat de reglementering voor de bankproducten soepeler is dan dewelke op onze producten van toepassing is. De daling in tak 26 werd grotendeels goedgemaakt door de goede resultaten in tak 21, waar het incasso in individuele levensverzekeringen met meer dan 12% stijgt. Tijdens

het

laatste

trimester

van

2008

heeft

Federale Verzekering Vita Invest gelanceerd, een nieuwe beleggingsverzekering uit tak 21. Vita Invest richt zich tot spaarders en investeerders die op zoek zijn naar een veilige en risicoloze belegging met een aantrekkelijk rendement in een voordelig fiscaal kader en met als einddoel een volledige liquiditeit.

jaarverslag 2008

Kwaliteitsbeheer De Onderlinge Leven is de enige levensverzekeraar in België die het kwaliteitssysteem ISO 9001 heeft geïmplementeerd. Dit zorgt ervoor dat zowel de beheersprocedures als de termijnen om die procedures uit te voeren, onder controle zijn.

20

Solvabiliteit

De winstdeelnames worden toegekend overeenkomstig

Naast de kwaliteit van de producten en de beheersing

het plan neergelegd bij de CBFA. Samengevat brengt dit

van de processen en kosten, vormen de solvabiliteit en het

het totaalrendement van de belangrijkste producten op de

beleggingsbeleid de derde pijler van de strategie.

percentages meegedeeld in de onderstaande tabel.

Levensverzekeraars gaan langdurige contracten aan met hun klanten. Ze worden dan ook nauwlettend gecontroleerd

Rekening houdend met de technische en niet-technische

door de wettelijke toezichthouder (de CBFA). De solvabi-

resultaten, bedraagt de aan te wenden winst € 53 607,50.

liteitsmarge en de beleggingsactiva van de maatschap-

Deze winst zal volledig aangewend worden voor de

pij bieden voldoende garantie om het renterisico van haar

onbeschikbare reserve (overeenkomstig artikel 36 van

portefeuille te dragen. De CBFA heeft de maatschappij dan

de statuten).

ook net als in 2007 vrijgesteld van het aanleggen van een aanvullende knipperlichtreserve. Het bedrag van die reserve blijft dus ongewijzigd in vergelijking met 2007. Het bedrag van de expliciete solvabiliteitsmarge bedraagt € 97,2 miljoen, d.w.z. meer dan 2 keer de opgelegde marge.

BESTUUR

De impliciete ratio, rekening houdend met de latente min-

Er werd aanvaard:

waarden, bedraagt nog steeds meer dan 200%.

• het mandaat van voorzitter van de heer Vincent Favier voor een periode van 3 jaar te hernieuwen;

Winstdeelnames Dankzij haar voorzichtig beheer en ondanks de crisis

• het mandaat van ondervoorzitter van de heer

op de financiële markten in 2008, zal Federale Verzekering

Willy Olivier voor een periode van 3 jaar te

in staat zijn in 2009 winstdeelnames toe te kennen voor

hernieuwen;

bepaalde contracten. Zij zullen ook nu weer genieten van

• de benoeming als erebestuurder van de heer

een mooi rendement dat tot de betere van de markt behoort.

Raymond-Guy de Meester, wiens mandaat van

De Onderlinge Leven had immers een deel van de winst van

bestuurder ten einde liep, te erkennen.

2007 in een voorziening opgenomen.

WINSTDEELNAMES EN TOTAALRENDEMENTEN 2009 (BOEKJAAR 2008) Gewaarborgd rendement

Winstdeelname

Totaal rendement

2,50 tot 4,75%

0 tot 0,5%

3,00 tot 4,75%

3,00%

0,75%

3,75%

F-MANAGER

3,25%

0,15%

3,40%

F-BENEFIT

3,25%

0%

3,25%

VIP-Plan

3,25%

0%

3,25%

Diamant Invest/Pensioen/Junior Vita Invest Groepsverzekeringen – Universal Life

jaarverslag 2008

Financiële producten

21

JAARVeRSLAG 2008

deel 2 De cijfers

22

GROEP FEDERALE VERZEKERING – GECONsOLIDEERDE REKENING Jaarrekening afgesloten op 31/12/2008 (in euro)

BALAns Actief B. immateriële activa c. Beleggingen I. Terreinen en gebouwen II. Beleggingen in verbonden ondernemingen en deelnemingen

2007

2008

2 379 538,54

2 093 985,72

1 888 884 293,88

1 879 388 247,09

46 636 495,98

48 029 668,79

2 280 332,00

2 205 332,00

1 839 926 790,99

1 829 112 571,39

40 674,91

40 674,91

1 889 515,30

1 098 930,29

Dbis. Deel van de herverzekeraars in de technische voorzieningen

47 779 209,59

50 859 416,98

E. Vorderingen

77 256 656,77

59 639 376,12

F. Overige activabestanddelen

56 243 362,20

47 513 933,86

g. Overlopende rekeningen

28 433 429,50

35 128 068,41

tOtAAl

2 102 866 005,78

2 075 721 958,47

Passief

2007

2008

A. Eigen vermogen

173 337 872,12

172 709 233,20

IV. Reserves

159 421 047,58

158 932 420,67

III. Overige financiële beleggingen IV. Deposito’s bij cederende ondernemingen D. Beleggingen betreffende de verrichtingen verbonden aan een beleggingsfonds van de groep activiteiten ‘leven’ en waarbij het beleggingsrisico niet gedragen door de onderneming

V. Overgedragen resultaat VII. Consolidatieverschillen Abis. Belang van derden

4 554,18

8 771,60

13 912 270,36

13 768 040,93

147 768,18

148 978,22

50 801 036,44

11 029 398,15

1 776 798 353,13

1 810 102 667,13

37 069 225,99

37 094 762,36

II. Voorziening voor verzekering ‘leven’

910 867 529,13

968 463 507,68

III. Voorziening voor te betalen schaden

656 000 831,50

688 643 557,28

Bbis. Fonds voor toekomstige toewijzingen c. technische voorzieningen I. Voorziening voor niet-verdiende premies en lopende risico’s

IV. Voorziening voor winstdeling/restorno’s V. Voorziening voor egalisatie en catastrofen VI. Andere technische voorzieningen

26 771 342,31

15 813 073,45

113 161 698,94

72 035 383,99

32 927 725,26

28 052 382,37

1 889 515,30

1 098 930,29

D. technische voorzieningen betreffende de verrichtingen verbonden aan een beleggingsfonds van de groep van activiteiten ‘leven’ en wanneer het beleggingsrisico 5 003 205,71

3 743 416,75

F. Deposito’s ontvangen van herverzekeraars

58 756 342,17

47 974 950,19

g. schulden

34 156 270,38

26 655 098,92

1 975 642,35

2 259 285,62

JAARVeRSLAG 2008

niet gedragen wordt door de onderneming E. Voorzieningen voor overige risico’s en kosten

2 102 866 005,78

2 075 721 958,47

23

h. Overlopende rekeningen tOtAAl

GROEP FEDERALE VERZeKERING – Geconsolideerde Rekening (vervolg) Jaarrekening afgesloten op 31/12/2008 (in euro)

RESULTATENREKENING I. Technische rekening niet-levensverzekering

2007

2008

1. Verdiende premies, onder aftrek van herverzekering

178 989 635,88

181 749 015,70

a) Brutopremies

197 105 315,96

197 561 922,78

16 855 040,20

15 833 339,04

(1 146 537,18)

(25 536,37)

(114 102,70)

45 968,33

57 635 411,91

63 168 002,38

2 729 555,92

2 704 001,28

4. Schadelast, onder aftrek van herverzekering (-)

123 586 193,56

139 675 509,40

a) Betaalde nettobedragen

105 326 898,48

112 204 518,99

18 259 295,08

27 470 990,41

onder aftrek van herverzekering (stijging-, daling +)

(2 468 130,46)

4 866 126,70

6. Winstdeling en restorno’s, onder aftrek van herverzekering (-)

17 549 262,35

11 497 790,29

7. Nettobedrijfskosten (-)

32 205 840,78

33 136 511,77

7bis. Beleggingslasten (-)

21 726 670,16

84 675 895,19

8. Overige technische lasten, onder aftrek van herverzekering (-)

19 307 459,63

20 949 929,89

onder aftrek van herverzekering (stijging -, daling +)

(1 498 430,00)

41 126 314,95

10. Resultaat van de technische rekening niet-levensverzekering – Winst + / Verlies (-)

21 012 616,77

3 677 824,47

b) Uitgaande herverzekeringspremies (-) c) Wijziging van de voorziening voor niet-verdiende premies en lopende risico’s, zonder aftrek van herverzekering (stijging (-), daling +) d) Wijziging van de voorziening voor niet-verdiende premies en lopende risico’s, deel van de herverzekeraars (stijging +, daling (-)) 2bis. Opbrengsten van beleggingen 3. Overige technische opbrengsten, onder aftrek van herverzekering

b) Wijziging van de voorziening voor te betalen schaden, onder aftrek van herverzekering (stijging +, daling -) 5. Wijziging van de andere technische voorzieningen,

jaarverslag 2008

9. Wijziging van de voorziening voor egalisatie en catastrofen,

24

2007

2008

1. Premies, onder aftrek van herverzekering

II. Technische rekening levensverzekering

106 937 876,53

108 408 523,06

a) Brutopremies

108 171 209,34

109 600 825,65

1 233 332,81

1 192 302,59

63 584 917,23

57 875 967,18

166 800,50

10 735,69

b) Uitgaande herverzekeringspremies (-) 2. Opbrengsten van beleggingen 3. Waardecorrecties op beleggingen van de actiefpost D. (opbrengsten) 4. Overige technische opbrengsten, onder aftrek van herverzekering

46 768,19

40 493,36


68 091 811,01

90 455 725,63


67 943 444,77

89 418 740,69

148 366,24

1 036 984,94

(72 904 204,93)

(54 775 115,80)

1 162 823,00

(5 242 044,24)

b) Wijziging van de voorziening voor te betalen schaden, onder aftrek van herverzekering (stijging +, daling -) onder aftrek van herverzekering (stijging -, daling +) 7. Winstdeling en restorno’s, onder aftrek van herverzekering (-) 8. Nettobedrijfskosten (-) 9. Beleggingslasten (-) 10. Waardecorrecties op beleggingen van de actiefpost D. (kosten) (-) 11. Overige technische lasten, onder aftrek van herverzekering (-) 12bis. Wijziging van het fonds voor toekomstige dotaties (stijging -, daling +) 13. Resultaat van de technische rekening levensverzekering – Winst + / Verlies (-) III. Niet-technische rekening 1. Resultaat van de technische rekening niet-levensverzekering – Winst + / Verlies (-)

7 165 108,95

8 289 228,13

18 035 429,05

59 237 411,01

53 614,71

720 623,25

645 331,86

437 872,27

(3 094 919,32)

39 771 638,29

(416 880,38)

(2 566 574,27)

2007

2008

21 012 616,77

3 677 824,47

2. Resultaat van de technische rekening levensverzekering – Winst + / Verlies (-)

(416 880,38)

(2 566 574,27)

3. Opbrengsten van beleggingen

2 586 991,89

879 582,19

5. Beleggingslasten (-)

2 209 251,88

989 646,82

7. Overige opbrengsten

11 790 554,04

6 239 081,58

9 257 793,29

5 615 645,29

8. Overige kosten (-) 8bis. Resultaat uit de gewone bedrijfsuitoefening, voor belasting – Winst + / Verlies (-)

23 506 237,15

1 624 621,86

15. Belastingen op het resultaat (-/+)

(2 306 795,80)

(52 580,54)

18. Te bestemmen resultaat van het boekjaar – Winst + / Verlies (-)

21 199 441,35

1 572 041,32

2007

2008

A. Te bestemmen winstsaldo

Resultaatverwerking

21 206 964,90

1 576 595,50

1. Te bestemmen winst van het boekjaar

21 199 441,35

1 572 041,32

7 523,55

4 554,18

2. Overgedragen winst van het vorig boekjaar B. Onttrekking aan het eigen vermogen C. Toevoeging aan het eigen vermogen (-) D. Over te dragen resultaat – Over te dragen winst (-) F. Uit te keren winst (-)

0,00

1 800 000,00

15 590 410,72

1 212 328,90

4 554,18

8 771,60

5 612 000,00

2 155 495,00

jaarverslag 2008

6. Wijziging van de andere technische voorzieningen,

25

Gemeenschappelijke Kas VOOR VERZEKERING TEGEN ARBEIDSONGEVALLEN Jaarrekening afgesloten op 31/12/2008 (in euro)

BALANS Actief B. Immateriële activa C. Beleggingen I. Terreinen en gebouwen II. Beleggingen in verbonden ondernemingen en deelnemingen III. Overige financiële beleggingen IV. Deposito’s bij cederende ondernemingen Dbis. Deel van de herverzekeraars in de technische voorzieningen E. Vorderingen

611 514 183,70

609 762 081,18

20 490 982,29

21 068 208,39

7 505 673,84

18 002 876,22

583 476 852,66

570 650 321,66

40 674,91

40 674,91

2 469 761,48

2 603 502,07

10 382 337,46

10 665 253,34

3 349 897,52

2 714 436,54

G. Overlopende rekeningen

8 208 385,47

8 519 055,49

638 067 049,72

636 144 264,02

Passief A. Eigen vermogen III. Herwaarderingsmeerwaarden IV. Reserves V. Overgedragen resultaat

2007

2008

66 281 945,98

75 240 660,41

0,00

10 495 957,42

66 277 391,80

64 735 931,39

4 554,18

8 771,60

C. Technische voorzieningen

539 704 568,82

537 649 008,02


458 186 105,84

481 298 844,69

V. Voorziening voor egalisatie en catastrofen

50 988 469,26

30 688 469,26

VI. Andere technische voorzieningen

30 529 993,72

25 661 694,07

800 784,76

788 141,70

E. Voorzieningen voor overige risico’s en kosten F. Deposito’s ontvangen van herverzekeraars G. Schulden H. Overlopende rekeningen Totaal

jaarverslag 2008

2008 1 879 935,40


Totaal

26

2007 2 142 484,09

3 630 202,21

3 500 381,34

27 388 303,48

18 825 918,37

261 244,47

140 154,18

638 067 049,72

636 144 264,02

RESULTATENREKENING I. Technische rekening niet-levensverzekering

2007

2008


68 006 245,45

66 366 816,07

a) Brutopremies

68 866 200,35

67 180 760,88

859 954,90

813 944,81

32 902 014,78

36 839 837,64

514 341,55

393 606,28


51 300 213,22

65 579 760,98


41 343 836,24

43 707 891,62

9 956 376,98

21 871 869,36

(2 459 304,51)

4 868 299,65

b) Uitgaande herverzekeringspremies (-) 2bis. Opbrengsten van beleggingen 3. Overige technische opbrengsten, onder aftrek van herverzekering

b) Wijziging van de voorziening voor te betalen schaden, onder aftrek van herverzekering (stijging +, daling -) 5. Wijziging van de andere technische voorzieningen, onder aftrek van herverzekering (stijging -, daling +) 7. Nettobedrijfskosten (-)

8 290 971,98

8 476 156,46


13 383 973,32

33 907 854,46


19 171 923,09

20 765 980,37

(1 235 000,00)

20 300 000,00

5 581 215,66

38 807,37

2007

2008

1. Resultaat van de technische rekening niet-levensverzekering – Winst + / Verlies (-)

5 581 215,66

38 807,37


1 604 560,51

80 222,84


1 423 742,87

(234 452,96)


1 844 498,72

2 078 561,56

8. Overige kosten (-)

1 599 231,85

1 752 792,72

8bis. Resultaat uit de gewone bedrijfsuitoefening, voor belasting – Winst + / Verlies (-)

6 007 300,17

679 252,01

onder aftrek van herverzekering (stijging -, daling +) 10. Resultaat van de technische rekening niet-levensverzekering – Winst + / Verlies (-) III. Niet-technische rekening


(50 296,61)

(55 000,00)

5 957 003,56

624 252,01

2007

2008

A. Te bestemmen winstsaldo

5 964 527,11

628 806,19


5 957 003,56

624 252,01

18. Te bestemmen resultaat van het boekjaar – Winst + / Verlies (-) Resultaatverwerking

2. Overgedragen winst van het vorig boekjaar B. Onttrekking aan het eigen vermogen C. Toevoeging aan het eigen vermogen (-) D. Over te dragen resultaat – Over te dragen winst (-) F. Uit te keren winst (-)

7 523,55

4 554,18

0,00

1 800 000,00

327 972,93

258 539,59

4 554,18

8 771,60

5 632 000,00

2 161 495,00

jaarverslag 2008

9. Wijziging van de voorziening voor egalisatie en catastrofen,

27

Cooperatieve Vennootschap VOOR VERZEKERING TEGEN ONGEVALLEN, BRAND, BURGERLIJKE AANSPRAKELIJKHEID EN DIVERSE RISICO'S Jaarrekening afgesloten op 31/12/2008 (in euro) BALANS Actief B. Immateriële activa C. Beleggingen I. Terreinen en gebouwen II. Beleggingen in verbonden ondernemingen en deelnemingen

335 756 409,31

319 321 131,75

16 221 964,21

16 323 130,15

3 503 079,09

17 759 927,02 285 238 074,58


43 356 434,10

46 255 785,76

E. Vorderingen

49 207 284,51

40 377 053,85


20 253 466,38

6 018 121,35

4 240 690,73

5 793 200,57

Totaal

452 822 095,56

417 770 760,38

Passief

2007

2008

51 683 813,12

66 372 205,66

1 104 924,32

1 107 404,32

923 403,38

15 180 251,31

48 676 085,11

49 558 798,73

G. Overlopende rekeningen

A. Eigen vermogen I. Geplaatst kapitaal of equivalent fonds, onder aftrek van het niet-opgevraagde kapitaal III. Herwaarderingsmeerwaarden IV. Reserves V. Overgedragen resultaat C. Technische voorzieningen I. Voorziening voor niet-verdiende premies en lopende risico’s

979 400,31

525 751,30

311 956 754,71

293 687 956,30

37 069 225,99

37 094 762,36

190 185 298,15

198 448 903,27

IV. Voorziening voor winstdeling/restorno’s

20 290 530,07

14 554 305,45

V. Voorziening voor egalisatie en catastrofen

62 173 229,68

41 346 914,73


VI. Andere technische voorzieningen

2 238 470,82

2 243 070,49

E. Voorzieningen voor overige risico’s en kosten

3 031 895,38

1 914 610,25


53 173 125,95

42 474 439,70

G. Schulden

32 189 082,42

12 646 903,26

787 423,98

674 645,21

452 822 095,56

417 770 760,38

H. Overlopende rekeningen Totaal

jaarverslag 2008

2008 5 467,10

316 031 366,01

III. Overige financiële beleggingen

28

2007 7 810,53

resULTATenrekeninG i. technische rekening niet-levensverzekering

2007

2008


110 477 442,94

114 652 638,79

a) Brutopremies

127 036 240,40

128 833 516,36

15 298 157,58

14 201 309,53

(1 146 537,18)

(25 536,37)

(114 102,70)

45 968,33

26 128 336,88

27 775 662,08

2 215 214,37

2 310 395,00

4. schadelast, onder aftrek van herverzekering (-)

72 580 281,16

74 786 533,00


64 552 043,21

69 369 693,68

8 028 237,95

5 416 839,32

(8 825,95)

(2 172,95)

6. winstdeling en restorno’s, onder aftrek van herverzekering (-)

17 609 262,35

11 537 790,29

7. nettobedrijfskosten (-)

26 249 873,37

27 219 607,02


8 342 929,26

50 765 541,59

135 536,54

183 949,52

(263 430,00)

20 826 314,95

13 630 855,56

1 069 416,45

b) Uitgaande herverzekeringspremies (-) c) Wijziging van de voorziening voor niet-verdiende premies en lopende risico’s, zonder aftrek van herverzekering (stijging (-), daling +) d) Wijziging van de voorziening voor niet-verdiende premies en lopende risico’s, deel van de herverzekeraars (stijging +, daling (-)) 2bis. Opbrengsten van beleggingen 3. Overige technische opbrengsten, onder aftrek van herverzekering

b) Wijziging van de voorziening voor te betalen schaden, onder aftrek van herverzekering (stijging +, daling -) 5. wijziging van de andere technische voorzieningen, onder aftrek van herverzekering (stijging-, daling +)

8. Overige technische lasten, onder aftrek van herverzekering (-) onder aftrek van herverzekering (stijging -, daling +) 10. resultaat van de technische rekening niet-levensverzekering – winst + / Verlies (-) iii. niet-technische rekening 1. resultaat van de technische rekening niet-levensverzekering – winst + / Verlies (-) 3. Opbrengsten van beleggingen

2007

2008

13 630 855,56

1 069 416,45

30 519,00

34 320,39


0,00

7,84


1 707 411,97

1 322 420,18


1 573 264,23

1 840 505,08

8bis. resultaat uit de gewone bedrijfsuitoefening, voor belasting – winst + / Verlies (-)

13 795 522,30

585 644,10


(2 047 414,78)

18 948,96

18. te bestemmen resultaat van het boekjaar – winst + / Verlies (-)

11 748 107,52

604 593,06

2007

2008

A. te bestemmen winstsaldo

resultaatverwerking

12 591 689,71

1 583 993,37


11 748 107,52

604 593,06

843 582,19

979 400,31

2. Overgedragen winst van het vorig boekjaar c. toevoeging aan het eigen vermogen (-)

11 437 318,06

882 713,62

D. Over te dragen resultaat – Over te dragen winst (-)

979 400,31

525 751,30

F. uit te keren winst (-)

174 971,34

175 528,45

JAARVeRSLAG 2008

9. wijziging van de voorziening voor egalisatie en catastrofen,

29

VERENIGING VAN Onderlinge Levensverzekeringen Jaarrekening afgesloten op 31/12/2008 (in euro)

BALANS Actief B. Immateriële activa C. Beleggingen I. Terreinen en gebouwen II. Beleggingen in verbonden ondernemingen en deelnemingen

2007

2008

1 810,03

358,03

945 981 594,05

1 028 093 467,20

5 077 266,69

5 202 108,25

9 011 649,36

58 343 766,19

931 892 678,00

964 547 592,76

door de onderneming

1 889 515,30

1 098 930,29


1 953 014,01

2 000 129,15

47 289 838,20

16 384 045,94

7 919 096,62

13 933 396,78

15 468 288,73

20 019 050,55

1 020 503 156,94

1 081 529 377,94

III. Overige financiële beleggingen D. Beleggingen betreffende de verrichtingen verbonden aan een beleggingsfonds van de groep activiteiten ‘leven’ en waarbij het beleggingsrisico niet gedragen

E. Vorderingen F. Overige activabestanddelen G. Overlopende rekeningen Totaal Passief A. Eigen vermogen III. Herwaarderingsmeerwaarden IV. Reserves Bbis. Fonds voor toekomstige toewijzingen

2007

2008

36 624 525,38

86 160 224,71

0,00

49 482 091,83

36 624 525,38

36 678 132,88

50 801 036,44

11 029 398,15


924 000 937,32

975 932 667,57


909 841 643,23

965 738 090,25


7 629 427,51

8 895 809,32

IV. Voorziening voor winstdeling/restorno’s

6 529 866,58

1 298 768,00

1 889 515,30

1 098 930,29

D. Technische voorzieningen betreffende de verrichtingen verbonden aan een beleggingsfonds van de groep van activiteiten ‘leven’ en wanneer het beleggingsrisico niet gedragen wordt door de onderneming

822 373,01

654 032,23


E. Voorzieningen voor overige risico’s en kosten

1 953 014,01

2 000 129,15

G. Schulden

3 728 081,11

3 537 192,54

683 674,37

1 116 803,30

1 020 503 156,94

1 081 529 377,94

H. Overlopende rekeningen

jaarverslag 2008

Totaal

30

resULTATenrekeninG i. technische rekening niet-levensverzekering 1. Verdiende premies, onder aftrek van herverzekering

2007

2008

986 523,63

1 219 882,65

1 683 451,35

2 037 967,35

696 927,72

818 084,70

30 916,12

56 879,61


483 251,35

356 746,84


208 571,20

174 465,11

a) Brutopremies b) Uitgaande herverzekeringspremies (-) 2bis. Opbrengsten van beleggingen

b) Wijziging van de voorziening voor te betalen schaden, onder aftrek van herverzekering (stijging +, daling -) 7. nettobedrijfskosten (-) 7bis. Beleggingslasten (-)

274 680,15

182 281,73

(176 614,91)

(65 156,61)

1 932,05

12 728,47

708 871,26

972 443,56

2007

2008

1. Premies, onder aftrek van herverzekering

110 259 636,17

111 829 495,04

a) Brutopremies

111 492 968,98

113 021 797,63

10. resultaat van de technische rekening niet-levensverzekering – winst + / Verlies (-) ii. technische rekening levensverzekering

b) Uitgaande herverzekeringspremies (-)

1 233 332,81

1 192 302,59

64 157 061,52

58 622 894,75

166 800,50

10 735,69

46 768,19

40 493,36


68 615 452,70

90 792 818,56


68 467 086,46

89 755 833,62

148 366,24

1 036 984,94

(72 750 239,81)

(54 842 594,49)

1 159 194,84

(5 231 098,58)

2. Opbrengsten van beleggingen 3. waardecorrecties op beleggingen van de actiefpost D. (opbrengsten) 4. Overige technische opbrengsten, onder aftrek van herverzekering

b) Wijziging van de voorziening voor te betalen schaden, onder aftrek van herverzekering (stijging +, daling -) onder aftrek van herverzekering (stijging -, daling +) 7. winstdeling en restorno’s, onder aftrek van herverzekering (-) 8. nettobedrijfskosten (-) 9. Beleggingslasten (-) 10. waardecorrecties op beleggingen van de actiefpost D. (kosten) (-) 11. Overige technische lasten, onder aftrek van herverzekering (-) 12bis. wijziging van het fonds voor toekomstige dotaties (stijging -, daling +) 13. resultaat van de technische rekening levensverzekering – winst + / Verlies (-) iii. niet-technische rekening

9 987 212,93

10 782 431,38

18 123 178,66

59 310 187,47

53 614,71

720 623,25

644 319,39

437 872,27

(3 179 091,17)

39 771 638,29

117 962,17

(1 380 171,71)

2007

2008

1. resultaat van de technische rekening niet-levensverzekering – winst + / Verlies (-)

708 871,26

972 443,56

2. resultaat van de technische rekening levensverzekering – winst + / Verlies (-)

117 962,17

(1 380 171,71)


722 959,97

494 683,99

14 367,69

57 625,73


623 859,83

273 352,41


152 967,28

249 075,02

2 006 318,26

53 607,50

45 360,77

0,00

2 051 679,03

53 607,50


8bis. resultaat uit de gewone bedrijfsuitoefening, voor belasting – winst + / Verlies (-) 15. Belastingen op het resultaat (-/+) 18. te bestemmen resultaat van het boekjaar – winst + / Verlies (-) resultaatverwerking A. te bestemmen winstsaldo

2007

2008

2 051 679,03

53 607,50


2 051 679,03

53 607,50

c. toevoeging aan het eigen vermogen (-)

2 051 679,03

53 607,50

JAARVeRSLAG 2008

6. wijziging van de andere technische voorzieningen,

31

De Federale Pensioenen Jaarrekening afgesloten op 31/12/2008 (in euro)

BALANS 2007

2008

C. Beleggingen

Actief

4 596 730,38

4 009 223,58

III. Overige financiële beleggingen

4 596 730,38

4 009 223,58

6 626,12

36 673,17

245 884,22

1 997 916,77

48 193,94

42 513,36

Totaal

4 897 434,66

6 086 326,88

Passief

2007

2008

1 489 036,05

1 301 321,60

124 000,00

124 000,00

1 164 430,90

1 164 430,90

200 605,15

12 890,70

B. Achtergestelde schulden

1 600 000,00

1 600 000,00


1 196 092,28

2 873 035,24


1 025 885,90

2 725 417,43

10 945,66

0,00

E. Vorderingen F. Overige activabestanddelen G. Overlopende rekeningen

A. Eigen vermogen I. Geplaatst kapitaal of equivalent fonds, onder aftrek van het niet-opgevraagde kapitaal IV. Reserves V. Overgedragen resultaat

IV. Voorziening voor winstdeling/restorno’s VI. Andere technische voorzieningen

159 260,72

147 617,81

G. Schulden

612 306,33

311 970,04

4 897 434,66

6 086 326,88

jaarverslag 2008

Totaal

32

RESULTATENREKENING II. Technische rekening levensverzekering

2007

2008

104 583,09

81 072,96


3 178,63

128 723,96


3 178,63

128 723,96

(153 965,12)

67 478,69


onder aftrek van herverzekering (stijging -, daling +) 7. Winstdeling en restorno’s, onder aftrek van herverzekering (-)

3 628,16

(10 945,66)

21 894,50

21 472,94


5 076,06

9 300,41


1 012,47

0,00

8. Nettobedrijfskosten (-)

12bis. Wijziging van het fonds voor toekomstige dotaties (stijging -, daling +)

84 171,85

0,00


0,00

0,00

III. Niet-technische rekening

2007

2008


0,00

0,00


190 383,60

133 412,14


128 613,57

325 608,00


4 373,18

4 481,41

8. Overige kosten (-) 18. Te bestemmen resultaat van het boekjaar – Winst + / Verlies (-) Resultaatverwerking A. Te bestemmen winstsaldo 1. Te bestemmen winst van het boekjaar Te bestemmen verlies van het boekjaar (-)

787,82

0,00

65 355,39

(187 714,45)

2007

2008

200 605,15

12 890,70

65 355,39

0,00

0,00

187 714,45

2. Overgedragen winst van het vorig boekjaar

135 249,76

200 605,15

D. Over te dragen resultaat – Over te dragen winst (-)

200 605,15

12 890,70

jaarverslag 2008

6. Wijziging van de andere technische voorzieningen,

33

60 adviseurs en meer dan 30 kantoren om u te helpen adviseurs Om de adviseur uit uw streek te ontmoeten, belt u het gratis nummer

JAARVeRSLAG 2008

kantoren

34

9300 AALST, Kareelstraat 138 B3 tel. 053 78 13 94

7000 MONS, avenue d’Hyon 4-6 tel. 065 84 24 89

2018 ANTWeRPeN, Quellinstraat 26 tel. 03 231 30 72

7700 MOeSKROeN, Gérard Kasiersplein 25 tel. 056 84 27 58

6700 ARLON, rue du Palais de Justice 16 tel. 063 23 30 48

5000 NAMUR, rue Godefroid 2 tel. 081 23 08 45

1420 BRAINe-L’ALLeUD, rue des Croix du Feu 5 tel. 02 384 86 68

1400 NIVeLLeS, rue de Saintes 18 tel. 067 33 64 35

8000 BRUGGe, Hoefijzerlaan 51 B1 tel. 050 34 03 15

8400 OOSTeNDe, Alfons Pieterslaan 66 tel. 059 50 99 16

1000 BRUSSeL, Stoofstraat 12 tel. 02 509 07 08 - 02 509 07 09

9700 OUDeNAARDe, Nederstraat 60 tel. 055 30 19 96

1150 BRUSSeL (Sint-Pieters-Woluwe), Kerkstraat 117 tel. 02 763 29 82

8800 ROeSeLARe, Grote Markt 6 tel. 051 20 30 08

6000 CHARLeROI, boulevard Audent 25 tel. 071 31 99 30

9100 SINT-NIKLAAS, Kleine laan 26 tel. 03 777 68 50

3600 GeNK, Molenstraat 42 tel. 089 35 58 60

7500 TOURNAI, rue des Puits l’eau 10 tel. 069 23 20 54

9000 GeNT, Kouter 159 tel. 09 223 83 77

4800 VeRVIeRS, rue du Palais 29 tel. 087 22 21 31

4500 HUY, rue Pont Saint-Remy 1 tel. 085 23 05 00

1300 WAVRe, place A. Bosch 16 tel. 010 22 30 56

7100 LA LOUVIeRe, rue Kéramis 42 tel. 064 26 14 41

gewestelijke zetels

3000 LeUVeN, Fochplein 17 tel. 016 23 85 07

6000 CHARLeROI, boulevard Audent 25 tel. 071 31 99 30

4000 LIeGe, bd de la Sauvenière 31 B tel. 04 230 53 81 - 04 230 53 82

9052 GeNT (Zwijnaarde), Tramstraat 59 tel. 09 244 45 46

6900 MARCHe-eN-FAMeNNe, place aux Foires 7 tel. 084 31 54 89

3500 HASSeLT, Prins Bisschopssingel 34A tel. 011 22 45 41

2800 MeCHeLeN, Korenmarkt 1 tel. 015 43 38 02

8500 KORTRIJK, Kortrijksestraat 389e tel. 056 21 60 01

2400 MOL, Markt 37A tel. 014 31 20 09

4000 LIeGe, bd de la Sauvenière 31 B tel. 04 223 39 98 www.federale.Be

De jaarrekeningen die in deze brochure meegedeeld worden zijn een verkorte versie van de jaarrekeningen waarvan de volledige versie binnen de wettelijke termijn neergelegd werden na goedkeuring door de Algemene Vergadering van 16 juni 2009.

commissaris een verklaring zonder voorbehoud gegeven voor het dienstjaar dat op 31 december 2008 werd afgesloten. De externe functies uitgeoefend door de bestuurders en de effectieve

JAARVeRSLAG 2008

Voor alle verzekeringsondernemingen van de Groep heeft de erkende

leiders, worden openbaar gemaakt op de website van de maatschappij (www.federale.be).

35

www.federale.be de federale verzekeringen Coöperatieve Vennootschap voor Verzekering tegen Ongevallen, Brand, Burgerlijke Aansprakelijkheid en Diverse Risico’s – De Federale Pensioenen – Gemeenschappelijke Kas voor Verzekering tegen Arbeidsongevallen – Vereniging van Onderlinge Levensverzekeringen. Verzekeringsondernemingen toegelaten volgens codenummers 0087/0320/0345/0346 – Nrs RPR 0403.257.506, 0402.190.803, 0407.963.786 en 0408.183.324.

Verantwoordelijke Uitgever: Francis Vroman, Stoofstraat 12, 1000 Brussel, België

maatschappelijke zetel Stoofstraat 12 - 1000 Brussel - Tel. 02 509 04 11 - Fax 02 509 04 00

Inhoud. 6 Structuur en organisatie. 8 Strategie. 10 Kerncijfers. 12 Financiële kerngegevens. 13 Federale Verzekering en de financiële crisis

Recommend Documents