jaarverslag 2009
jaarverslag 2009
Inhoudsopgave
Voorwoord 4 Samenvatting 6 1 Directieverslag 9
Beleid en strategie 10
De organisatie AAP 13
Preventie 18
Opvang en rehabilitatie 21
Primadomus 26
Communicatie 28
Fondsenwerving 31
Het financieel verslag 35
Blik op de toekomst 37
Verantwoordingsverklaring bestuur en directie stichting AAP 40
Samenwerkingstabel 42
Omschrijving van de doelstelling 48
Beleggingsbeleid 49
2 Jaarrekening 51 3 Overige gegevens 71 4 Exploitatiebegroting 2010 75 5 Meerjarenoverzicht 81
Dit jaarverslag is geprint op FSC-papier
3
jaarverslag 2009
Voorwoord
Twaalf maanden geleden spraken wij op deze plaats de verwachting uit dat Europa in toenemende mate het werkterrein van AAP zou gaan worden. Uit het Jaarverslag 2009 van de directie, dat wij u met veel genoegen aanbieden, blijkt dat wij mogen constateren dat wij inmiddels al voortvarend op weg zijn onze doelstellingen en ambities in internationaal verband vorm te geven. Het is een logische stap die past in de mondiale ontwikkelingen van dierenwelzijn. Het verheugt ons daarnaast zeer dat AAP in toenemende mate als gesprekspartner wordt geraadpleegd door overheid en politiek. Wij hebben dit kunnen bereiken door gebruik te maken van onze sterke punten: de grote toewijding en uitmuntende kwaliteit van onze mensen, onze ambitie en de durf om verder te kijken en niet te rusten, onze rijkdom aan kennis en ervaring uit te dragen en te delen met anderen. Dit geldt in de eerste plaats voor onze eerste basistaak: het opvangen, rehabiliteren en herplaatsen van primaten en andere uitheemse nietgedomesticeerde zoogdieren. De opvang van een aantal katachtigen is voorzien in het Lange Termijn Plan van AAP. De tijdelijke opvang van een leeuwenwelp was hiervan dit jaar een begin. Daarnaast richt AAP zich de laatste jaren steeds meer op preventie en beleidsbeïnvloeding. Dit is zeer noodzakelijk want het is onze stellige overtuiging dat interventie op deze terreinen op de lange termijn een doorslaggevende bijdrage zal gaan leveren aan het voorkomen van dierenleed. Door onze groeiende aanwezigheid en bemoeienis in nationale en internationale verbanden en de samenwerkingsverbanden die worden aangegaan, slagen wij er steeds beter in beide opgaven te realiseren. Ook buiten Europa wordt AAP steeds meer gevraagd als adviseur. Dit resulteert in een continue uitwisseling van ervaringen en kennis die ons werk verrijkt. Bijna 15 jaar geleden lanceerde David van Gennep het plan om buiten de landsgrenzen een opvangcentrum op te richten om ons werkterrein ook internationaal vorm te geven. Het bleek in de praktijk een onvermoed langdurig en uiterst complex project. Van Gennep en zijn mensen verloren echter nooit de moed en hebben vasthoudend en optimistisch alle niet geringe tegenslagen overwonnen. De zo lang verwachte, feestelijke opening op 24 november 2009 van Primadomus, ons Spaanse
4
vestiging in Villena, is illustratief voor de vasthoudendheid en ambitie van AAP en staat symbool van onze aanwezigheid in Europa. Het bestuur hecht er aan ook op deze plaats haar grote waardering voor alle betrokkenen nogmaals uit te spreken. De agenda die wij onszelf voor de toekomst opleggen is niet eenvoudig en zeker geen vanzelfsprekendheid. Het verwezenlijken van onze ambitie zou echter ondoenlijk zijn zonder de grote toewijding en het harde werken van onze mensen en vrijwilligers en de adviseurs, die ons vaak pro deo bijstaan. In het bijzonder willen wij ook onze donateurs danken, die ons in deze economisch moeilijke tijd niet in de steek hebben gelaten. Integendeel. AAP heeft mede dankzij het succes van de Air Miles spaaractie het aantal donateurs zien toenemen. Wij zijn dan ook trots op het feit dat wij de fondsenwerving in het jaar 2009 met een plus hebben mogen afsluiten. In de jaarlijkse telling van betalende aanhangers van groene goede doelen bleek AAP dit jaar weer een van de grote stijgers te zijn. De totale aanhang van de natuur- en milieuorganisaties is gedaald maar de dierenbeschermingsclubs zagen hun aanhang toenemen. Bij AAP was dit een groei van 10%, dwars tegen de economische recessie in. Ten behoeve van de open en directe communicatie met donateurs zijn in 2009 negen aaneengesloten donateurdagen georganiseerd. Zo konden heel veel donateurs en hun introducés (totaal ruim 9.000 bezoekers) met eigen ogen zien wat er met hun steun gebeurt. Door het succes, dat ook intern tot groot enthousiasme leidde, zullen deze dagen ook in de komende jaren worden georganiseerd. In 2009 werd het besluit genomen om de organisatiestructuur van AAP om te buigen naar het Raad van Toezichtmodel. De implementatie zal in 2010 plaatsvinden. Daarmee heeft AAP dan ook haar corporate governance ingericht voor de toekomst en voldoet daarmee volledig aan de vastgestelde code voor goed bestuur (Code Wijffels). In dit verslag is een volledige verantwoording opgenomen van alle activiteiten en financiën van Stichting AAP. De jaarrekening is voorzien van een goedkeurende verklaring. Het bestuur kan zich hier volledig in vinden en dankt directie, managementteam en alle medewerkers en vrijwilligers voor hun immer enthousiaste inzet en grote betrokkenheid. Een speciaal woord van dank
jaarverslag 2009
geldt de heren Derlagen en Geerse die na vele jaren afscheid namen van hun bestuursfunctie. Zij hebben beiden toegezegd hun kennis en kunde ook in de toekomst voor AAP beschikbaar te stellen. Het bestuur heet hun opvolgers, de heren Heringa en Van der Wal, van harte welkom.
Bestuur Stichting AAP Theo Strengers, voorzitter Marlies Brenters, secretaris Roelof van Doveren, penningmeester Jan Willem van der Wal, bestuurslid Carel Heringa, bestuurslid Riga Reussien, erebestuurslid en medeoprichter AAP Maart 2010
5
jaarverslag 2009
Samenvatting Ontwikkelrichtingen
uiten Europa komt. In 2010 richten we ons vooral op b de ondersteuning van bestaande projecten in Malawi, Indonesië en Nepal, maar we realiseren ons heel goed dat hier grote mogelijkheden liggen die AAP nog onvoldoende in kaart heeft gebracht.
Grofweg zijn er de komende jaren twee grote lijnen waarlangs AAP zich gaat bewegen. Het gaat niet zozeer om een totale verschuiving van de organisatie maar eerder om een duidelijke keuze met betrekking tot de groei die we meemaken en ook nodig hebben om vooral in internationaal verband onze doelstelling vorm te geven. AAP blijft dus vooral een praktische organisatie, maar breidt zich steeds verder uit tot een kennisorganisatie die steeds internationaler opereert.
Doen! met meer kennis De andere ontwikkellijn heeft direct te maken met de activiteiten die wij ontplooien. Primair is en blijft AAP de club die gewoon ‘doet’! Dieren opvangen die het nodig hebben (barmhartig, praktisch, dichtbij) en blijven zorgen dat zij nieuwe kansen krijgen op een beter leven. Met het vele doen, is door de jaren waardevolle kennis opgedaan. Deze kennis kan nu gedeeld worden en ingezet met name op het gebied van preventie. Dat is niet alleen een wens van de organisatie, AAP wordt daar door de buitenwacht meer en meer toe uitgenodigd en steeds vaker ingezet als inhoudelijk deskundige / expertisecentrum. Een uitzonderlijk voorbeeld betrof het verzoek vanuit Nepal om de autoriteiten te helpen bij een project waarbij 250 rhesusapen terug gebracht moeten worden naar de vrije natuur.
Geografische ontwikkelrichting In de jaren 60-70 startten Okko en Riga Reussien hun werk in de huiskamer in Amstelveen. In de 90-er jaren ontwikkelde AAP zich snel naar een landelijk werk terrein. Toen de Europese binnengrenzen wegvielen realiseerde AAP zich dat Nederland eigenlijk geen logisch werkterrein meer was en dat de focus eerder Europees moest worden gericht. De opening van onze vestiging Primadomus kan gezien worden als een belangrijke Europese mijlpaal. De keuze voor Europa was vooral een praktische. Het is buitengewoon lastig, kostbaar, arbeidsintensief om dieren Europa binnen te brengen. Dat neemt niet weg dat de vraag aan AAP om bij te springen met kennis, mensen en middelen ook van
2009: de projecten In onderstaande afbeelding wordt de ontwikkeling van
LOKAAL Wilde Dieren de Tent Uit AAP Open Dagen
Positieflijst
Co2 Neutraal
DOEN
Herplaatsing van 78 dieren (30%)
Handhaving Wachtlijstbemiddeling
Opvang van 70 dieren
EXPERTISE Berberaap project Eurogroup for Animals
Opening Primadomus
Opvang & Herplaatsing leeuw Mufasa
Steun OpvangSteun OpvangAdviesvraag centrum Indonesië centrum Malawi Nepal
INTERNATIONAAL
6
jaarverslag 2009
AAP schematisch weergegeven. Hierbij wordt vooral een aantal bijzondere projecten belicht die boven op de reguliere taken werden uitgevoerd. Een paar voorbeelden: De grootste inspanning heeft ook in 2009 gelegen in het opvangen en herplaatsen van de uitheemse dieren. In 2009 zijn 70 dieren van de wachtlijst opgevangen en 78 dieren (30% van de begin 2009 aanwezige dieren) herplaatst. Op het vlak van “Internationaal Doen” heeft het jaar 2009 een aantal successen gezien. Vooral natuurlijk onze lang gekoesterde wens voor een opvangcentrum in Spanje; met de opening van Primadomus op 24 november 2009 is deze wens eindelijk gerealiseerd. Maar zeker vermeldenswaardig was de opvang, rehabilitatie en zeer snelle herplaatsing van de leeuw Mufasa uit Spanje. Dankzij onze kennis en ervaring konden we het dier snel helpen en nog sneller weer herplaatsen. Voor AAP ook belangrijk in het kader van het opdoen van ervaring met katachtigen om daarmee ook op dat vlak in de toekomst verder te kunnen.
kunnen steeds meer dieren direct vanuit de wachtlijst bemiddeld worden en kunnen we steeds vaker onze kennis inzetten om problemen te voorkomen. Daar waar AAP op het gebied van preventie een rol kan spelen is dat natuurlijk nog beter! De intensieve samenwerking met internationale organisaties in de ondersteuning van de projecten in Indonesië, Malawi en Nepal laten zien dat AAP een geheel eigen positie inneemt en anderen prima vooruit kan helpen zonder de dieren naar zich toe te halen. Het doet ons goed te kunnen constateren dat de investeringen in de interne organisatie van de afgelopen jaren het ons mogelijk maakt goed te kunnen schakelen in bovengenoemde ontwikkelingen. Dit alles is niet mogelijk zonder de trouwe steun van onze donateurs. In 2009 bezochten zo’n 5.000 van hen de lokatie in Almere tijdens onze Open Dagen. Op deze manier blijft men betrokken bij het werk van AAP. Maar daarnaast kreeg AAP ongeveer 4.000 Air Miles spaarders op bezoek. Enkelen sparen al jaren voor AAP, anderen werden kort daarvoor middels wervende TV spotjes gerecruteerd.
Naast het bieden van de concrete opvang, richt AAP haar aandacht ook steeds meer op preventie. Door het participeren in nationale en Europese samenwerkingsverbanden en door het zelf uitbreiden van onze activiteiten op het gebied van voorlichting en beleidsbeïnvloeding. De belangrijkste dossiers in 2009 zijn de berberaap problematiek, dieren in entertainment, de positieflijst en handhaving geweest.
Samenvattend mogen we zeer tevreden zijn over de resultaten van 2009. Het wordt steeds duidelijker welke weg we nog te gaan hebben om het welzijn van exoten in Europa te verbeteren maar AAP ziet daar voor zichzelf een goede rol weggelegd! Wij voelen ons daarin gesterkt door de gedrevenheid van onze medewerkers en vele vrijwilligers en de onontbeerlijke steun van onze donateurs!
Op internationaal vlak wordt AAP binnen en buiten Europa steeds meer gevraagd als adviseur. Daardoor
David van Gennep, directeur Erik Peeters, operationeel manager
7
1 directieverslag
jaarverslag 2009
Beleid en strategie
AAP heeft tot doel het welzijn van uitheemse niet-gedomesticeerde dieren te verbeteren. De stichting kent twee hoofddoelstellingen; de fysieke opvang van dieren en preventie. In 2009 verschoof de focus van Verankering (2006-2008) naar Internationalisering. In de verdere ontwikkeling van AAP als expert in haar vakgebied werden mooie resultaten geboekt.
Missie AAP werkt aan de verbetering van het welzijn van uitheemse niet-gedomesticeerde dieren. AAP doet dit enerzijds door opvang, genezing en herplaatsing of permanente verzorging van individuele dieren en anderzijds door preventieve beïnvloeding van algemeen publiek en beleidsmakers. Hiervoor wordt samengewerkt met (inter)nationale partners. Als deskundige op het gebied van apen en andere kleine en middelgrote zoogdieren in Europa kan kennis een belangrijke bijdrage zijn van AAP. Barmhartigheid en duurzaamheid vormen de basis van het werk van AAP. De organisatie is open in de informatieverstrekking.
Binnen het cluster Opvang en Rehabilitatie (O&R) ging de laatste jaren veel aandacht naar optimalisering van de kwaliteit en kwantiteit van de zorgverlening. Hierdoor verliep in 2009 het werk soepeler en werkten de teams efficiënter. De doorstroom van dieren is dusdanig toegenomen dat de quarantainecapaciteit onvoldoende is geworden en achter blijft bij de behoefte. De herplaatssuccessen van 2008 werden in 2009 vrijwel geëvenaard. Heugelijk feit is de toegenomen stuurbaarheid van herplaatsingen. Zo konden niet alleen de zeer gewilde soorten en groepen worden herplaatst, maar ook een aantal zeer moeilijk te herplaatsen soorten en individuen. De opvang van een aantal katachtigen past in het toekomstbeeld voor AAP; de tijdelijke opvang van een leeuwenwelp was hiervoor het begin. Preventie kon in 2009 minder duidelijk meetbare resultaten laten zien. De dossiers waar AAP zich op richt blijken moeizaam in beweging te brengen te zijn. De politieke beloftes voor een positieflijst zijn talrijk, maar de opvolging vanuit de overheid is gering. AAP was en is samen met Europese partners in gesprek om te zien welke dossiers in EU verband een kans maken. Hetzelfde geldt voor de berberaapproblematiek waarbij AAP
10
vooral te kampen heeft met weerstand uit Marokko. Uit Spanje daarentegen komen signalen dat men bereid is de strafmaat te verhogen voor smokkel van deze dieren. De gekozen werkwijze van AAP, het combineren van theorie en praktijk en het zoeken van samenwerkingsverbanden, lijkt hier zijn vruchten af te werpen. De stafafdeling Communicatie heeft zich in 2009 geconcentreerd op verdere samenwerking met de afdeling Fondsenwerving en de organisatie van de opening van het Spaanse project Primadomus. Nu het beheer van de communicatieve middelen goed is belegd, kan ook het onderwerp interne communicatie worden aangepakt. Daar heeft AAP nog stappen te zetten.
Stuurbaarheid en beheersing Om de organisatie en haar prestaties in de tijd te kunnen volgen en bij te sturen, kent AAP een set van Key Performance Indicators (KPI’s) die ieder kwartaal met de directie worden doorgenomen en in de bestuursvergadering worden behandeld. Daarnaast worden de cijfers maandelijks met de afdelingshoofden, de controller en de directie behandeld. Daarbij wordt een beter verband gelegd tussen doel, resultaat en budget. Hierbij moet
jaarverslag 2009
wetgeving voorlichting
Het werkterrein van AAP is gevisualiseerd in de volgende kernprocessen:
werk van aap problematiek handel in uitheemse dieren
opvang aanvraag
opvang apen en kleine zoogdieren rehabilitatie
herplaatsing
permanente verzorging bemiddeling
worden aangetekend dat het ene proces zich beter laat sturen door cijfers en kwantificering dan het andere. De externe accountant (PricewaterhouseCoopers) ziet in samenspraak met de controller en directie toe op de kritische aspecten van de bedrijfsvoering die worden vastgelegd in een management letter. Deze management letter liet in 2009 zien dat de interne beheersing van AAP van een ruim voldoende niveau is. De controle op de jaarrekening vindt jaarlijks plaats in maart. Het daaruit voortvloeiende accountantsverslag wordt in aanwezigheid van de accountant met het bestuur besproken. In 2009 heeft AAP verder opvolging gegeven aan de verbeterpunten vanuit de op eigen initiatief door PWC uitgevoerde IT General Controls audit, uitgevoerd in 2008.
Opstellen en evaluatie van beleid In 2008 is een nieuw Lange Termijn Plan (LTP 2009-2013) vastgesteld (zie Blik op de Toekomst – pagina 37). In 2009 zijn onderdelen uit dit plan verder uitgewerkt. Aan het plan is een meerjarenbegroting gekoppeld, als kader voor de komende jaarplannen. Het bestuur heeft zich in een inhoudelijke sessie met het MT laten informeren over de voorgestelde verdieping van de LTP 2009-2013. De kaders voor het Jaarplan 2010, zowel inhoudelijk als financieel volgen direct uit dit LTP.
Samenwerkingsverbanden In 2009 was ‘Samenwerken’ tot organisatiecompetentie uitgeroepen en heeft bij alle medewerkers van AAP centraal gestaan. Er zijn derhalve veel activiteiten georganiseerd die de onderlinge samenwerking bevorderden. Extern werd de samenwerking met bestaande partijen vooral verdiept en geïntensiveerd. Nieuw in de lijst van samenwerking is het Indonesische opvangcentrum Cikananga. Door steun van AAP kon sluiting voorkomen worden en stappen worden gezet naar een duurzame toekomst. Met het Jane Goodall Institute werd in Nepal gehoor gegeven aan een oproep om de overheid te helpen met een groep Rhesusapen die bedoeld waren voor laboratoriumgebruik. In de samenwerkingstabel (zie pagina 42) is een opsomming gegeven van de belangrijkste samenwerkingpartners, de rol die AAP in deze samenwerking speelt (ook financieel), en het beoogde doel van de samenwerking. Tevens werd een inschatting gemaakt van mogelijke risico’s die elke samenwerking met zich meebrengt.
Duurzaamheid Het thema Duurzaamheid kreeg in 2009 vooral in Spanje gestalte waar de bouw van Primadomus op een aantal onderdelen is aangepast om een klimaatneutralere bedrijfsvoering te bereiken. Het initiatief om AAPAlmere klimaatneutraal te maken is doorgeschoven naar
11
jaarverslag 2009
2010. Toch mag AAP zich, zonder dit in cijfers uit te kunnen drukken, absoluut een Groene organisatie noemen.
Risico’s voor AAP Door Protiviti Independent Risk Consultancy is in 2008 een onderzoek uitgevoerd naar de belangrijkste risico’s voor een organisatie als AAP. Uit deze evaluatie is een aantal onderwerpen met hoge prioriteit naar voren gekomen en in 2009 succesvol aangepakt. Het bestuur krijgt jaarlijks verslag van de vorderingen. In 2010 zal weer een risico-inventarisatie worden uitgevoerd. De belangrijkste risico’s voor AAP zijn: AAP en de economische crisis AAP heeft in reactie op de eerste tekenen van de crisis actie ondernomen om enerzijds het aantal mensen die middels een machtiging betaalt te vergroten, anderzijds vooral in te zetten op werving van Air Miles spaarders. Beide strategieën werpen nu hun vruchten af. Wel ziet AAP haar inkomsten uit nalatenschappen (de waarde per nalatenschap) afnemen door de koersen op de beurs en de onroerend goed markt. Dit effect valt echter weg tegen de groei in het aantal nalatenschappen voor AAP. Conclusie is dat AAP nog geen activiteiten heeft hoeven schrappen als gevolg van de economische situatie. Gezondheidsrisico’s Medewerkers: In 2007 werd geconstateerd dat het ziekteverzuim, specifiek binnen een aantal afdelingen, binnen AAP te hoog is. Er is vervolgens een Risico Inventarisatie en Evaluatie (RIE) uitgevoerd en een plan van aanpak geschreven. Dit plan is in 2008 en 2009 uitgevoerd. Over 2009 kan worden geconcludeerd dat het ziekteverzuim, mede als gevolg van deze aanpassingen en de daarbij behorende maatregelen, gedaald is naar een jaargemiddelde van 3,8%. Risico’s ten aanzien van de zichtbaarheid bij het publiek AAP en veel andere non profit organisaties zijn in sterke mate afhankelijk van hun externe presentatie. De publieke perceptie bepaalt of AAP beschouwd wordt als betrouwbaar en steunwaardig. Naast een zorgvuldige afstemming van de wijze waarop AAP naar buiten treedt, speelt in de toekomst ook mee welke boodschap naar welke doelgroep gezonden wordt. Naarmate AAP
12
zich meer op preventie en Europa als werkgebied gaat richten, zal het belangrijker worden deze verschuiving af te stemmen met de huidige doelgroep van AAP. In 2009 werd de aanzet voor een beleidsplan geschreven dat in 2010 zal worden afgerond.
Transparantie AAP is een charitatieve instelling en beweegt zich in het landschap van kritische burgers en media. AAP streeft een zo groot mogelijke transparantie na door informatie te verstrekken over het reilen en zeilen van de organisatie en actief voorlichting te geven. In het schema ‘(Externe) doelgroepen en middelen’ (zie pagina 30) is in algemene termen aangegeven met welke doelgroepen AAP communiceert en op welke wijze. Wat AAP zeker bijzonder, toegankelijk en transparant maakt voor iedereen is de, binnen de wettelijke beperkingen die de Dierentuinrichtlijn AAP oplegt, de toegankelijkheid van de apeneilanden. Donateurs krijgen op afspraak een rondleiding. Kritische vragen aan AAP worden adequaat en binnen de tijdsperiode van een week beantwoord. Hiervan wordt een register bijgehouden. Deze en alle andere vormen van transparantie dragen bij aan het vertrouwen van donateurs en subsidiegevers in AAP.
jaarverslag 2009
De organisatie AAP
AAP kan haar doelstellingen behalen dankzij de inzet van haar medewerkers: een enthousiaste groep mensen, werkzaam in loondienst, als vrijwilliger, als stagiair en in gesubsidieerde arbeidsvormen. De organisatie wordt geleid door de directie en het management team, de controle en toezicht op de organisatie is de verantwoordelijkheid van het bestuur. De twee hoofddoelstellingen (Opvang en Preventie) zijn ondergebracht bij afzonderlijke afdelingen, onder leiding van een afdelingshoofd die ook deel uitmaakt van het management team. AAP stelt jaarlijks voor alle disciplines een jaarplan op, hetgeen een afgeleide is van het Lange Termijn Plan. De jaarplannen worden structureel geëvalueerd door de directie in samenwerking met de eindverantwoordelijke hoofden van de verschillende disciplines. Daarbij wordt gewerkt met periodieke stuur cijfers vanuit financiën en vooraf vastgestelde prestatie-indicatoren. Op basis van deze evaluaties wordt door de directie per kwartaal verantwoording afgelegd aan het bestuur op basis van heldere afgesproken prestatieindicatoren.
Bestuur Het bestuur fungeert als toezichthoudend orgaan waaraan de directie verantwoording aflegt binnen het opgestelde Lange Termijn Plan en het daarvan afgeleide jaarplan. Het bestuur is het eindverantwoordelijke orgaan binnen AAP. Het bestuur stelt de beleidsplannen vast die door de organisatie worden voorgelegd. Individuele bestuursleden treden indien gewenst op als vertegenwoordigers van de organisatie bij de overheid of op externe, ceremoniële bijeenkomsten. Het bestuur is
onbezoldigd. Alleen werkelijk gemaakte kosten kunnen worden gedeclareerd. In 2009 hebben twee bestuurs leden conform het aftredingschema afscheid genomen. Op de portefeuille Internationaal is in 2009 de heer Carel Heringa toegetreden tot het bestuur en op de portefeuille Personeel & Organisatie de heer Jan Willem van der Wal. In navolging van het in 2006 genomen besluit om de code Wijffels (code voor goed bestuur) volledig over te nemen, is er in 2007 een gedetailleerde inventarisatie gemaakt van de gewenste modaliteiten die nadere uitwerking vereisten. Deze zijn in 2008, op enkele aspecten na, geconcretiseerd en worden structureel geëvalueerd in de bestuursvergaderingen.
Adviesorganen Met betrekking tot de geïnfecteerde chimpansees is – in overeenstemming met de gemaakte afspraken met de overheid – een Raad van Deskundigen ingesteld die op verzoek van het Ministerie van VWS en AAP toeziet op de veiligheid. De samenstelling van de Raad van Deskundigen en hun expertise is in 2009 ongewijzigd gebleven. De Raad kent de volgende samenstelling: Dhr. prof. dr. A. Pijpers (voorzitter) Diergeneeskunde en biologische veiligheid Dhr. prof. dr. B.M. Spruyt Ethologie en ethiek Dhr. prof. dr. P.J.M. Rottier Virologie Mevr. S. Preuschoft Primatologie en dierenwelzijn Dhr. H.P. Stinis Humane veiligheid
Inrichting van de organisatie AAP wordt aangestuurd door een directie bestaande uit algemeen directeur David van Gennep en operationeel manager Erik Peeters (per 1 november 2009). De directie is verantwoordelijk voor de dagelijkse aansturing van de organisatie en stelt in samenwerking met het management team de jaarplannen en de begroting op. Het management team bestaat naast de directie uit twee afdelingshoofden (Opvang & Rehabilitatie, Fondsenwerving & Sponsoring), de coördinator Communicatie en de coördinator Beleidsbeïnvloeding.
13
jaarverslag 2009
Samenstelling, Functies en nevenfuncties Bestuur per 31 december 2009 Volgens artikel 4 van de statuten wordt de stichting bestuurd door een bestuur van tenminste vijf leden. Het bestuur is per 31 december 2009 als volgt samengesteld:
Bestuurstaak ____________________________
Datum in functie _____________________________
Jaar van aftreden ______________________________
De heer T.P.M. (Theo) Strengers – DGA Strengers & Plans BV voorzitter – Tevens werkzaam voor een beperkt aantal opdrachtgevers op wisselende projecten vanuit Strengers & Plans BV
Voorzitter
15 oktober 2004
2010
De heer O. (Onno) Derlagen – Senior Projectmanager bij AT Osborne BV
Secretaris
31-10-1994
20081
De heer R.J. (Roelof) van Doveren – Senior Controller Actys Vastgoedmanagement – Extern gecommitteerde Leer der Accountantscontrole aan de Vrije Universiteit
Penningmeester
01-01-2000
2011
De heer C.A.J. (Niels) Geerse – Notaris
Bestuurslid
01-01-1989
20081
Mevrouw M.E. (Marlies) Brenters – DGA Dekapenta
Secretaris
12-01-1995
20112
De heer J.W. (Jan Willem) van der Wal – Directeur HR en Talent Management, ING Verzekeringen Benelux
Bestuurslid
08-10-2009
2012
De heer C.J. (Carel) Heringa – Projectleider Ministerie LNV
Bestuurslid
26-11-2009
2012
Mevrouw H.C. (Riga) Reussien-Ligtenberg
Erebestuurslid
14-04-1972
20023
1 Afgetreden per 26 november 2009 2 Per 26 november 2009 is Mevrouw Brenters secretaris, als vervanger van de heer Derlagen 3 Per 1 januari 2003 erebestuurslid
14
jaarverslag 2009
Directie David van Gennep, algemeen directeur (directeur sinds 1996, daarvoor actief als vrijwilliger sinds 1981)
Vergoeding 63.444 (bruto loon op jaarbasis inclusief sociale lasten en pensioenafdracht)
Erik Peeters, operationeel manager (sinds november 2009 in dienst bij AAP)
9.961 (bruto loon (tijdsgelang) inclusief sociale lasten en pensioenafdracht)
Boris Janssen, adjunctdirecteur (t/m augustus 2009 in dienst bij AAP)
38.813 (bruto loon (tijdsgelang) inclusief sociale lasten en pensioenafdracht)
Nevenfuncties – A dviseur van de internationale organisatie Brooke Hospital for Animals – N ed. vertegenwoordiger van de International Primate Protection League – B estuurslid Vereniging van Opvang centra voor Niet-gedomesticeerde Dieren (VOND)
– M ede-eigenaar Fancy Farmers Enterprises (wholesale mode) – L id van Young Bilderberg Group – L id van Coalitie Wilde Dieren de Tent Uit
De toegevoegde waarde van de nevenfuncties voor Stichting AAP is het inbrengen en delen van expertise met organisaties in een vergelijkbaar werkveld en het realiseren van de doelstellingen van AAP door internationale participatie en/of samenwerking. De nevenfuncties kennen geen risico’s voor belangenverstrengeling en/of onafhankelijkheid.
De organisatie weergegeven in een organogram Bestuur
Directeur
Operationeel Manager
Personeel & Organisatie
Financiën
Technische Dienst
Systeembeheer
Communicatie
Opvang & Rehabilitatie
Preventie
Fondsenwerving & Sponsoring
Primadomus (Spanje)
15
jaarverslag 2009
Personeel AAP had eind 2009 74 personeelsleden in dienst, 59,7 fte’s. Door het opschuiven van begrote vacatures naar 2010 zit AAP daarmee onder de verwachte prognose. AAP heeft daarnaast altijd plaats voor allerlei vormen van niet-betaalde arbeid. Vrijwilligers, stagiairs, re-integratiebanen en taakstraffers spelen een belangrijke rol in de dagelijkse uitvoering van de activiteiten. Ook in 2009 kon AAP weer rekenen op de inzet van meer dan 100 niet-betaalde enthousiaste arbeidskrachten, zo’n 25 fte. AAP heeft haar organisatie dusdanig ingericht dat deze vormen van arbeid gestructureerd ingebed zijn en begeleid worden door ervaren medewerkers. Het levert bedrijfseconomische voordelen op en AAP levert daarmee ook een zinvolle maatschappelijke bijdrage door het aanbieden van werkplekken en werkervaring. Dit vergroot voor deze groep de kans op het vinden van een betaalde baan. Hoewel AAP zich met een gemiddelde leeftijd van 37,7 een jonge organisatie mag noemen, heeft de afgelopen jaren een lichte verschuiving plaats gevonden. Het aantal medewerkers onder de 40 jaar is iets gedaald; van 63% in 2008 naar 61% in 2009. Bijna 70% van de werknemers werkt 5 jaar of minder bij AAP, met een gemiddelde diensttijd van 4,1 jaar. De instroom in aantallen medewerkers betrof 26%, hoofdzakelijk bestaand uit vervanging van uitgestroomde medewerkers. De hoge uitstroom van 23% is nog steeds
16
een aandachtspunt. Deze is deels te verklaren door de veelal jonge (internationaal georiënteerde) mensen die bij AAP hun eerste werkervaring opdoen om na verloop van tijd hun ervaring elders in te zetten. Aandachtspunt blijft het afstemmen van wederzijdse verwachtingen tussen AAP en medewerkers. De gesprekscyclus moet bijdragen aan regelmatige afstemming van de verwachtingen en het kunnen sturen op bijvoorbeeld de opleidings- en ontwikkelingsbehoeften van medewerkers. Ook het in 2009 ingezette kritischere selectieproces – meer gebaseerd op competenties en drijfveren – moet in de toekomst leiden tot betere afstemming van wederzijdse verwachtingen en een lagere uitstroom. De meeste medewerkers werken deeltijd (96%, gemiddeld 0,82 fte). In 2009 is het aandeel mannen van 32% iets lager dan in 2008 (35%). Hierop voert AAP geen actief beleid.
Gesprekscyclus: kwaliteit in afspraken In 2009 zijn verdere stappen gezet in het implementeren van de nieuwe gesprekscyclus ‘plannen – voortgangscontrole – beoordeling’. In 2008 werden vooral nog afspraken gemaakt over te halen resultaten en ontwikkeling, in 2009 is daar het maken van competentieafspraken aan toegevoegd. Per jaar zijn er drie officiële momenten waarop leidinggevende en medewerker gestructureerde gesprekken hebben. Aan het
jaarverslag 2009
begin van het jaar is er een planningsgesprek tussen leiding en medewerker waarin concrete afspraken worden gemaakt over de verwachte resultaten en gewenste ontwikkeling voor dat jaar. In het midden van het jaar wordt de voortgang besproken en eventueel afspraken bijgesteld. Aan het eind van het jaar vindt de beoordeling over het afgelopen jaar plaats. In 2009 is verder geïnvesteerd in opleidingen voor het werken met deze systematiek. Aan het einde van 2009 is een evaluatie uitgevoerd voor mogelijke verbeterpunten voor 2010. In 2010 zal de laatste stap in de implementatie worden gemaakt: het koppelen van een individuele beloning aan de beoordeling.
Opleiding Opleiding is een belangrijk aspect van het personeels beleid. Hiervoor stelt AAP elk jaar een budget beschikbaar van 3% van het totale brutoloon van alle medewerkers. Hoewel het in 2008 de bedoeling was hieraan een organisatiebreed opleidingsplan te koppelen, is dat doel nog niet behaald. Er is voorlopig gekozen voor focus op de individuele medewerker.
Ziekteverzuim In 2009 werd een historisch laag ziekteverzuim bereikt van 3,8%. Dit is aanzienlijk lager dan de begrote 6%. De nieuwe inrichting van het ziekteverzuimbeleid, dat in 2008 was ingezet, heeft in 2009 zijn vruchten afgeworpen. Het aantal langdurig zieken is met meer dan 1/3 teruggebracht, mede door meer sturing op verzuimpreventie. Voorbeeld: met een aantal medewerkers zijn afspraken gemaakt om (langdurig) verzuim te voorkomen door o.a. (tijdelijke) aanpassingen in het werk en doorverwijzing naar verdere hulpverlening. Ook ligt er meer nadruk op snellere re-integratie, zodat de drempel naar werk verlaagd wordt. In verzuimpreventie ligt de verantwoordelijkheid in eerste instantie bij de leidinggevende. P&O heeft hierin een sturende en faciliterende rol. De focus op verzuimpreventie is ook zichtbaar in een goed samenwerkingsverband tussen een Arboconsulent en bedrijfsarts die in nauwe samenwerking met P&O en leidinggevenden in huis bij AAP opereert. De frequentie (gemiddeld aantal ziekmeldingen) blijft een aandachtspunt. Deze is licht gestegen van 1,3 in 2008 naar 1,5 in 2009. AAP wil hier in 2010 meer aandacht aan besteden, omdat frequent kortdurend verzuim een voorbode zou
kunnen zijn van langdurig verzuim. AAP heeft zich voor 2010 een gemiddeld frequent ziekteverzuim van 1 en een gemiddeld ziekteverzuimcijfer van 4% ten doel gesteld.
Vrijwilligers Ook dit jaar heeft AAP weer vele enthousiaste vrijwilligers mogen verwelkomen. Voor AAP is de inspanning van vrijwilligers onmisbaar. Vrijwilligers worden structureel geworven via de AAP-website en andere websites, via vrijwilligersorganisaties, contacten van medewerkers en open sollicitaties. Het aantrekken van buitenlandse vrijwilligers die vaak voor een langere aaneengesloten periode bij AAP kunnen werken, zorgt inmiddels voor een meer stabiele beschikbaarheid van vrijwilligers. AAP zorgt in deze gevallen voor onderdak voor de vrijwilligers.
Evaluatie activiteiten 2009 ten opzichte van de lange termijn In 2009 heeft AAP met name gewerkt aan het borgen van de doorgevoerde veranderingen van de afgelopen jaren. Daarmee is een stevigere basis gelegd voor het realiseren van de (internationale) ambities van AAP. Een belangrijke basis blijft een goede relatie tussen leidinggevende en medewerker die valt of staat met helderheid met betrekking tot verwachtingen van beide partijen. De gesprekscyclus begint daarbij een goede bijdrage te leveren. Het verder stabiliseren van de personeels bezetting (hoge uitstroom) vraagt daarbij nog aandacht. Overall kan worden geconcludeerd dat in 2009 een goede vervolgstap is gezet naar professionalisering van de organisatie. De fase van stabilisatie van de interne organisatie zal de komende jaren worden gecontinueerd. ‘Binden en Boeien’ blijft het thema op personeelsgebied. De uitbreiding van activiteiten (beleidsbeïnvloeding en internationale samenwerking) en de daarmee samenhangende wijze van uitvoering vraagt om passende faciliteiten vanuit de organisatie. De organisatiestructuur en - cultuur en de benodigde HRM-instrumenten zullen hierop de komende jaren verder worden afgestemd.
17
jaarverslag 2009
Preventie Algemeen Met preventie streeft AAP naar het voorkomen van de problematiek rond niet-gedomesticeerde uitheemse dieren. Preventie bestaat uit beïnvloeding van overheidsbeleid en educatie van het algemeen publiek, met name de jeugd. AAP heeft ervoor gekozen zich te profileren als een organisatie die als praktijkdeskundige werkt aan preventie. In dit stadium kiest AAP ervoor de inspanningen vooral te richten op beleidsbeïnvloeding en in geringe mate op voorlichting. AAP doet dit bij voorkeur in samenwerking met andere organisaties met Europa als afgebakend werkterrein. De afdeling Preventie is relatief nieuw binnen AAP en nog volop in ontwikkeling. Tot nu toe is vooral geïnvesteerd in het vergaren en overbrengen van kennis en het opbouwen van een relevant netwerk. Er zijn in 2009 verschillende nieuwe nationale en internationale samenwerkingsverbanden aangegaan en bestaande samenwerkingsverbanden verder vormgegeven. Keuzes voor projecten zijn gemaakt op basis van twee factoren: de mate van mogelijke samenwerking en de
mate van haalbaarheid van meetbare en duurzame resultaten. Met het aanstellen van een nieuwe coördinator is de afdeling Preventie in 2009 een nieuwe fase in gegaan. Mede hierdoor is de verwachte uitbreiding van het Preventieteam in 2009 uitgesteld.
Publieksbeïnvloeding De afdeling Preventie heeft zich in 2009 grotendeels bezig gehouden met beleidsbeïnvloeding en in beperkte mate met publieksbeïnvloeding. Deze focus is gebaseerd op een strategische keuze die enkele jaren geleden is gemaakt. De geplande activiteiten op het gebied van publieksbeïnvloeding waren derhalve gering. AAP heeft gezocht naar geschikte partners met wie zij de doelgroep jeugd kan informeren over de exotenproblematiek in Nederland. Organisaties die al ervaring hebben met jeugdeducatie en die hiervoor de kanalen hebben ontwikkeld, verdienen de voorkeur. In 2010 zal de samenwerking op het gebied van jeugdeducatie bekrachtigd worden en zullen nieuwe voorlichtings materialen voor deze doelgroep worden ontwikkeld en verspreid. Beleidsbeïnvloeding Beleidsbeïnvloeding richtte zich op een aantal door lopende projecten: – Wilde dieren in de huiskamer (Positieflijst) – Wilde dieren in entertainment (Wilde Dieren de Tent Uit) – De problematiek van de berberaap – Handhaving van nationale regelgeving – Dierentuinbesluit Positieflijst Sinds de Gezondheids- en Welzijnswet voor Dieren (Gwwd) in 1993 van kracht is geworden heeft AAP meegewerkt aan het opstellen en implementeren van een Positieflijst voor zoogdieren. Ondanks de nadrukkelijke inzet van AAP richting de overheid kent Nederland anno 2009 nog steeds geen Positieflijst. Door het ministerie van LNV werd de handhaving van een dergelijke lijst steeds betwist en werd gewacht op een uitspraak van het Europese Hof over de Belgische Positieflijst. Inmiddels heeft België op basis van deze uitspraak een nieuwe Positieflijst gemaakt en geïmplementeerd. In het voorjaar van 2009 gaf de minister van LNV aan dat de Positieflijst gekoppeld zou worden aan een nieuwe
18
jaarverslag 2009
wet: de Wet Dieren. Deze wet gaat de Gwwd vervangen en zal naar verwachting in 2011 in werking treden. AAP heeft de Tweede Kamer geïnformeerd over de door AAP gewenste koers, waarbij criteria voor het toe- of afschrijven van een diersoort aan de lijst worden opgesteld en gehanteerd. Bij de samenstelling van de nieuwe Positieflijst is het van belang om naast het criterium dierenwelzijn ook criteria over volksgezondheid, faunavervalsing/ecologische schade, maatschappelijke onrust en economische schade op te nemen. Wilde dieren in het circus AAP is initiatiefnemer van de coalitie Wilde Dieren de Tent Uit (WDdTU) en stelt hiervoor een bestuurslid beschikbaar. Het samenwerkingsverband is in 2009 omgezet in een vereniging. Het leed van wilde dieren in circussen geniet aandacht in Nederland door de inspanningen van WDdTU. De minister van LNV heeft een onderzoek ingesteld naar het welzijn van circusdieren. De minister heeft de schokkende uitkomsten terzijde geschoven. Hierdoor was de Tweede Kamer niet vóór een verbod op het houden van uitheemse niet-gedomesticeerde dieren in circussen. Het rapport leverde wel veel publiciteit op voor WDdTU. Dat heeft ertoe geleid
dat de Tweede Kamer in 2010 een debat wil met de minister om te praten over regelgeving om het welzijn van deze dieren te borgen. Stichting AAP zal via WDdTU druk blijven uitoefenen op de Tweede Kamer voor een verbod. Berberapen Het aantal berberapen in Europa dat dringend opvang nodig heeft, is al jaren vele malen groter dan het aantal opvangmogelijkheden in opvangcentra. In Europa is AAP de enige gespecialiseerde opvangplek voor deze dieren. De capaciteit van AAP is beperkt waardoor vele berber apen tussen wal en schip terecht komen. De meeste van deze berberapen zijn illegaal uit Marokko gesmokkeld. Daar worden de dieren op zeer jonge leeftijd gevangen in de natuur. De apen worden vervolgens op markten verkocht aan toeristen, vaak Europese Marokkanen. Samen met het Nederlandse comité van de International Union for the Conservation of Nature (IUCN) is gewerkt aan bescherming van de berberaap en zijn leefgebied. Doelstelling was te komen tot een intensieve samenwerking met andere organisaties waardoor AAP zich meer kan richten op de praktische aspecten van de
19
jaarverslag 2009
Handhaving regelgeving Nederland AAP heeft in 2008 een leidende rol ingenomen in de discussie over de effectiviteit van de Nederlandse handhaving op het gebied van de bescherming van dieren en soorten. Hiertoe is een ad hoc werkgroep samengesteld uit diverse nationale en internationale groepen (Greenpeace, SSN, WNF, IFAW, WSPA, Dierenbescherming en AAP). In 2009 heeft deze werkgroep geen activiteiten ontplooid, omdat er geen ontwikkelingen waren bij overheid en Tweede Kamer. Dierentuinbesluit Eind 2008 is het evaluatierapport over de effectiviteit van het Dierentuinbesluit door de minister van LNV naar de Tweede Kamer gestuurd, waar het in het voorjaar van 2009 is besproken. Uit het rapport blijkt dat maar een zeer beperkt aantal aspecten is onderzocht. Bovendien blijft de grote vraag onbeantwoord in hoeverre dierentuinen de educatieve rol op zich nemen. AAP en de Dierenbescherming zullen zich ook in de komende jaren voor dit thema inzetten. AAP speelde in dit dossier een volgende rol; het initiatief werd genomen door de Dierenbescherming.
opvang en de voorlichting aan risicogroepen in Europa. AAP, het Wereld Natuur Fonds en Species Survival Network hebben een Task Force in het leven geroepen onder leiding van een coördinator die op diplomatiek niveau de samenwerking tussen Marokko en de Europese landen tracht te bevorderen. Tegelijkertijd is door de collega bij Eurogroup for Animals in 2009 gewerkt aan de Europese lobby. In het najaar heeft een bijeenkomst plaatsgevonden in Madrid waarbij een aantal Spaanse organisaties (zowel opvangcentra als CITES-autoriteiten), Engelse onderzoekers en een vertegenwoordiger van AAP aanwezig waren. Tijdens deze bijeenkomst is door de organisaties afgesproken de werkzaamheden op elkaar af te stemmen en informatie uit te wisselen. Hierdoor kan voorkomen worden dat zaken dubbel gedaan worden. Dit samenwerkingsverband, ‘Grupo de Trabajo para la Conservacion del Macaco de Berberia (GTCMB)’ genaamd, zal ook in 2010 gezamenlijk activiteiten organiseren om de berberaap voor uitsterven te behoeden.
20
Evaluatie activiteiten 2009 ten opzichte van de lange termijn Terugkijkend kan worden geconcludeerd dat AAP, zoals beoogd, steeds meer gesprekspartner is van overheid en politiek. AAP trad daarin vaak samen op met andere organisaties; de ene keer meer in een leidende rol (Handhaving), een andere keer meer in een volgende (Dierentuinbesluit). Juist de praktische invalshoek van AAP droeg vaak bij aan het bereiken van nieuwe gezichtspunten. De vele samenwerkingsverbanden hebben het optreden van AAP en de geboekte resultaten versterkt. De verbreding naar Brussel (Europa) is in 2009 naar behoren van de grond gekomen en de nodige voorbereidende werkzaamheden in Europees verband zijn al verricht door de nauwe samenwerking met Eurogroup for Animals. AAP kan met gepaste trots terugkijken op 2009. Ook kan worden geconcludeerd dat geen grote beleidsmatige aanpassingen nodig zijn ten aanzien van Preventie. AAP is op de goede weg.
jaarverslag 2009
OPVANG EN REHABILITATIE ALGEMEEN Verloop opvangaanvragen (in verzorgingspunten)
2009 was een goed jaar voor Opvang & Rehabilitatie. AAP heeft 30% van de per 1 januari 2009 aanwezige dieren in 2009 kunnen herplaatsen. In 2009 zijn 20% minder dieren opgevangen dan in voorgaande jaren, met name door noodzakelijke verbouwingswerkzaamheden in de quarantaine.
4.000 3.000 2.000
De dierverzorgerteams waren dit jaar relatief stabiel in samenstelling en omvang. De constante bezetting van vrijwillige arbeidsplekken heeft hieraan bijgedragen. Er is een aanzet gemaakt tot een wervings- en selectiebeleid voor vrijwilligers en stagiaires. In 2010 wordt de implementatie van dit beleid afgerond. Verder is dit jaar een inventarisatie gemaakt van alle beleidsstukken en protocollen voor de afdeling Opvang & Rehabilitatie. De gewenste situatie is beschreven en de eerste protocollen zijn geactualiseerd, waaronder het vaccinatiebeleid.
1.000 0 jan
feb mrt apr mei jun Aanvragen 2009
jul
aug sep okt nov dec
Aanvragen gem. 2001-2008
toriumdieren. De aanvragen grote zoogdieren betroffen vooral wallabys (waarvan één aanvraag voor 40 dieren), wasberen (15) en stinkdieren (5). De aanvragen kleinere zoogdieren waren voornamelijk voor degoes.
OPVANG
De aanvragen voor primaten kwamen voornamelijk uit België, Duitsland, Frankrijk en Spanje.
Er werd in 2009 voor 313 dieren opvang aangevraagd: – 9 chimpansees – 191 overige primaten – 77 grotere zoogdieren – 36 kleine zoogdieren
Bij de zoogdieren (grotere en kleine) was Frankrijk (53%) het voornaamste land van herkomst. Maar ook veel opvangaanvragen kwamen uit Nederland (27%). Op één na kwamen de aanvragen voor chimpansees uit Duitsland.
Dit zijn minder aanvragen dan vorig jaar, maar boven het gemiddelde (gemeten vanaf 2001) van 273 dieren.
Als achtergrond waar de dieren vandaan komen, domineert bij binnenlandse opvangaanvragen traditioneel het particuliere circuit (80% van alle aanvragen in 2009). In het buitenland waren als brongebieden ook dierenparken en laboratoria sterk vertegenwoordigd (37% respectievelijk 16%).
Aanvragen In de categorie primaten waren de meeste opvangaanvragen voor rhesusapen, gevolgd door berberapen en java-apen. De grote opvangaanvraag van rhesusapen is te herleiden naar een grote groep aangeboden labora-
Top 3 opvangaanvragen Prim aten (ex.chimps)
Grotere zoogdieren
Kleinere zoogdieren
1
Rhesusa ap
48
Wallaby
45
Degoe
2
Berber a ap
36
Wasbeer
15
Pr airiehond
3
Java-a ap 28
Stinkdier
5
23 4
Boeroendoek / nijlroezet
3
21
jaarverslag 2009
Jaaroverzicht dieren 2009 a anwezig
Mutaties gedurende het ja ar
a anwezig
1-1-2009
opvang
geboren
gestorven herpla atst Prim adomus
31-12-2009
prim aten
167
37
1
12
26
10
157
zoogdieren
101
40
0
11
52
0
78
Tota al
268
77
1
23
78
10
235
Opname
REHABILITATIE
In 2009 heeft AAP 77 dieren in Almere opgenomen: – 9 chimpansees – 28 overige primaten – 28 grotere zoogdieren – 12 kleine zoogdieren
In Almere hebben de dierverzorgerteams gedurende het jaar zo’n 250 dieren verzorgd. Er zijn helaas 23 dieren overleden: – 1 chimpansee – 11 primaten – 3 grote zoogdieren – 8 kleine zoogdieren
Dit is zo’n 20% minder dan in 2008. Die daling is veroorzaakt door een geplande en noodzakelijke verbouwing en onderhoud aan 4 van de 8 quarantaine units voor zoogdieren en primaten. 2009 was het jaar waarin AAP voor het eerst onderdak bood aan een leeuw en een richardsons eekhoorn. Een genetkat en een caracal hadden we bij AAP ook al heel lang niet meer gezien.
Opvang dieren 2009 (in verzorgingspunten) 1.200 1.000 800 600 400 200 0 jan
feb mrt apr mei jun Prognose
22
Realiteit
jul
aug sep okt nov dec
Het sterftecijfer van de zoogdieren is veel lager dan voorgaande jaren; 8% t.o.v. gemiddeld 19% tussen 2001 en 2008. Ook het geboortecijfer is lager dan voorgaande jaren. Dit is het positieve gevolg van een strikt geboortebeperkingsbeleid dat AAP al jaren voert. Bij de zoogdieren en chimpansees zijn er geen jongen geboren, bij de primaten slechts één. Quarantaine Door verbouwing en onderhoudswerkzaamheden konden minder dieren worden opgenomen dan voorgaande jaren. De quarantainetijd van de primaten was langer dan geprognosticeerd. Aangenomen werd dat 40% van de op te vangen dieren uit een Balai-erkende instelling zouden komen en dus een kortere quarantainetijd zouden hebben. In de praktijk blijken de dieren die opgevangen worden zelden van een Balai-erkende instelling te komen. Gemiddelde verblijfsduur van de dieren bij AAP De gemiddelde verblijfsduur van de dieren is bij de chimpansees gedaald naar een gemiddelde van 7,5 jaar door het vertrek van de groep van Donkey naar Primadomus en de opname van nieuwe chimpansees. De gemiddelde verblijfsduur voor de overige primaten is gedaald naar 5,4 jaar. Deze daling wordt vooral veroorzaakt door
jaarverslag 2009
Herplaatsing Gemiddelde verblijfsduur bij AAP (in jaren) 12 10 8 6 4 2 0 Chimpansees 2006
2007
Primaten 2008
Zoogdieren
De kroon op het werk van AAP is het moment waarop dieren lichamelijk en gedragsmatig zo zijn opgeknapt, dat ze AAP’s specialistische rehabilitatiezorg niet meer nodig hebben en gereed zijn voor een toekomst elders. In totaal werd er voor 78 dieren een nieuw onderkomen gevonden bij samenwerkingspartners in binnen- en buitenland. Dat is 30% van het op 1 januari 2009 aanwezige dierenbestand (gepland was 33%). Een resultaat dat tevreden stemt omdat een behoorlijk aantal van deze dieren al heel lang bij AAP verbleven en in 2009 eindelijk een geweldige herplaatskans hebben gekregen.
2009
het vertrek van een paar oudgedienden, waaronder de groep rhesusapen van Donau. De gemiddelde verblijfsduur van de grotere en kleine zoogdieren is gestegen naar 1,9 jaar, maar ligt nog ruim onder het streven van een gemiddelde verblijfsduur van 3 jaar.
Bleek het in 2008 al mogelijk een groot aantal berber apen te plaatsen, in 2009 kon deze lijn voortgezet worden. In totaal verruilden 14 berberapen Almere voor Wroclaw Zoo in Polen, Wingham Wildlife Park in Engeland en Parc Animalier de Bouillon, België. Maar liefst 23 wasberen vonden een nieuwe bestemming in Frankrijk (Parc Animalier de Ste. Croix & Amneville Zoo), België (Dierenpark Planckendael) en Nederland
MUFASA Na jarenlang kleinere katachtigen te hebben opgevangen, verwelkomde Stichting AAP in 2009 voor het eerst een leeuw. Het betrof een welp die in Spanje in beslag was genomen. De jonge Mufasa had een kort doch bewogen leven in de entertainmentindustrie a chter de rug. Vermoedelijk leven in Europa veel grote katachtigen in erbarmelijke omstandig heden. Momenteel zijn er voor deze dieren weinig tot geen professionele opvangmogelijkheden in Europa beschikbaar. AAP wil een mogelijkheid creëren om grote katachtigen kwalitatief goed op te vangen. Voor Mufasa is, dankzij de inspanningen van de afdeling Herplaatsing, snel een leeuwengroep gevonden in LIONSROCK in Zuid-Afrika.
23
jaarverslag 2009
(Center Parcs en Dierenrijk). En er werden meer zoogdieren herplaatst in heel Europa. Ook buiten Europa werd herplaatst. Mufasa, een jonge leeuw, kon na een kort verblijf bij AAP naar LIONSROCK in Zuid-Afrika worden gebracht. Door directe bemiddeling vanuit de wachtlijst werden aanvullend 9 dieren direct herplaatst bij een aantal van de herplaatspartners. Monitoring Na herplaatsing blijven de dieren eigendom van AAP. AAP blijft de dieren via monitoring volgen. Op 31 december 2009 had AAP 297 dieren in de monitoring: 136 primaten, 158 zoogdieren en 3 chimpansees.
Herplaatsing dieren 2009 (in verzorgingspunten) 1.000 800 600 400 200 0 jan
feb mrt apr mei jun Prognose
24
Realiteit
jul
aug sep okt nov dec
Visie Herplaatsing 2010-2014 De professionalisering van AAP op het gebied van lange termijn huisvesting van door AAP gerehabiliteerde dieren, brengt een logische vervolgstap met zich mee. In 2009 is daarom een Visie Herplaatsing voor de lange termijn ontwikkeld. Het gaat om de periode 2010-2014 en wordt de komende jaren geïmplementeerd en uitgevoerd. De belangrijkste kernpunten zijn: – een na te streven jaarlijks herplaatspercentage van gemiddeld 33% – herplaatsing van elk individu binnen 4 jaar na opname bij AAP – gecontinueerde focus op Europa, met daarnaast een verregaande samenwerking met een selectief aantal (herplaats)partners buiten Europa – de ontwikkeling van een kwaliteitsmeter voor herplaatsing die de keuze voor kwaliteit van herplaatslocaties, waar AAP grote waarde aan hecht, voor de buitenwereld inzichtelijk en transparant maakt. En die bovendien als sturingsinstrument aangewend kan worden.
jaarverslag 2009
Intercontinentale samenwerking Het transport van leeuw Mufasa naar Zuid-Afrika was in 2009 het enige transport vanuit AAP dat zich buiten de grenzen van Europa afspeelde. De meeste herplaatsingen van de laatste jaren zijn binnen Europa. Dit is een gerichte keuze die ondermeer samenhangt met het aanbod, de kwaliteit en de continuïteit van herplaatslocaties, de logistiek van diertransporten en het verdringingseffect dat uitplaatsing van uit Europa afkomstige dieren in opvangcentra in zogenaamde oorsprongslanden met zich mee kan brengen. Niettemin is enkele jaren geleden een pilot gestart om te onderzoeken of het mogelijk is met een beperkt aantal opvangcentra in oorsprongsgebieden – waar soortgenoten van door AAP opgevangen dieren in de natuur voorkomen – een verregaande samenwerking aan te gaan. Een samenwerking die naast eventuele uitplaatsing van AAP dieren ook inhoudt dat AAP het betreffende opvangcentrum met fondsen, materialen en kennis ondersteunt in haar werk voor de locale (wilde) fauna. Het pilotproject werd in 2006 aangegaan met Lilongwe Wildlife Centre in Malawi. In 2007 en 2008 steunde AAP dit centrum met de bouw van een verblijf voor Malawiaanse opvangdieren en met training van medewerkers. Een groep witkeelmeerkatten van AAP vond onderdak in Malawi in een eveneens door AAP gefinancierd verblijf. Na een positieve tussenevaluatie werd in 2009 besloten de samenwerking verder uit te breiden en te verdiepen. AAP hielp het centrum vervolgens met de bouw van een stevige afrastering rond de zogenaamde “Wilderness Zone”, een gebied van 60 hectare waar opvangdieren die niet terug kunnen naar de Malawiaanse natuur een leven in semivrijheid kunnen genieten. En AAP zorgde voor medische apparatuur en materialen voor een nieuw te bouwen veterinaire kliniek in Lilongwe. Ook investeert AAP opnieuw in training van medewerkers. Tot slot werd met fondsen van AAP een nieuw verblijf gebouwd voor een groep bavianen van AAP die naar verwachting samen met een groep meerkatten begin 2010 vanuit Almere naar Lilongwe verhuist. AAP stelt zich ook garant voor de totale verzorgingskosten van deze dieren voor de komende periode.
25
jaarverslag 2009
Primadomus
Opening
Het jaar 2009 is een onvergetelijk jaar geweest waarin de vestiging Primadomus in Spanje is geopend. Na jaren van hoogte- en dieptepunten is op 24 november de opening op gepaste wijze gevierd. In 2009 is hard gewerkt om alle gebouwen en infrastructuur op te leveren en tijdig de benodigde vergunningen voor in gebruik name te verkrijgen. Deze inspanningen hebben er toe geleid dat op 4 november 2009 de eerste groep chimpansees is ondergebracht in Primadomus. Dit is mede te danken aan de medewerking van (lokale) autoriteiten in Spanje en de inzet van een lokale adviseur dhr. W. de Boer, werkzaam als directeur bij het Europees merkenbureau, Oami. Naast het verder ontwikkelen van Primadomus, er is nog een tweede verblijf in aanbouw, heeft 2009 ook in het teken gestaan van het opstarten van de exploitatie. Er wordt een kundig team dierverzorgers samengesteld en er is gestart met het zoeken naar geschikte invulling van de beheerderfunctie. De chimpansees wennen ondertussen aan hun nieuwe onderkomen; ze ontdekken nieuwe planten en geuren en maken voorzichtig en uiteindelijk dankbaar gebruik van de ruime buitenverblijven.
26
24 november 2009 was een bijzondere dag voor Stichting AAP. Die dag werd het opvangcentrum Primadomus in Spanje door Jane Goodall geopend. Dit 200 ha grote terrein aan de voet van de Sierra de Salinas leent zich uitermate goed voor de huisvesting van apen. Met Primadomus ontstaan op twee gebieden nieuwe mogelijkheden: AAP kan overheden in heel Europa nog beter ondersteunen bij een betere handhaving van wet- en regelgeving op het gebied van dierenwelzijn. En AAP heeft nu een permanente opvangplek voor chimpansees en andere apen die nergens anders terecht kunnen. Voor AAP is de realisatie van Primadomus daarom een lang gekoesterde wens die in vervulling gaat.
jaarverslag 2009
27
jaarverslag 2009
COMMUNICATIE
Binnen Stichting AAP is de afdeling Communicatie verantwoordelijk voor zowel eigen projecten als voor ondersteuning van de gehele organisatie. Naast aandacht voor externe communicatie, waarbij de opening van Primadomus een belangrijke rol heeft gespeeld, lag in 2009 ook de focus op verbetering van de interne communicatie.
Maatschappelijk draagvlak Stichting AAP kiest ervoor draagvlak en betrokkenheid bij de maatschappij primair te creëren bij haar eigen donateurs en achterban door hen met heldere berichtgeving over de doelen en resultaten van AAP te informeren. Deze boodschap wordt bevestigd door de free publicity die AAP genereert n.a.v. persberichten en wervingsspotjes op televisie. Met de gegenereerde media-aandacht informeert AAP ook een bredere maatschappelijke doelgroep en creëert zo een nieuwe groep supporters. Dat deze methode succesvol is, blijkt uit de jaarlijkse telling van betalende aanhangers van groene goede doelen (Vroege Vogel Parade). Hoewel de totale aanhang van de natuur- en milieuorganisaties is gedaald, kon Stichting AAP rekenen op een groei van 10%.
Publicaties In 2009 is ervoor gekozen geen grote mediacampagne te organiseren. De doelstellingen met betrekking tot het genereren van media-aandacht zijn desondanks grotendeels gerealiseerd. Daarbij is er een duidelijke toename in aandacht voor Stichting AAP op tv (Hart van Nederland, Jeugdjournaal). Eind 2009 heeft Omroep Flevoland een viertal uitzendingen van het programma ‘Natuurlijk Flevoland’ gewijd aan Stichting AAP. Dit is voor AAP een gunstige ontwikkeling. In 2009 heeft AAP in totaal 19 persberichten verzonden met actuele informatie over de dieren of speciale AAP-activiteiten. De meest recente zijn terug te lezen op de website (www.aap.nl). Vooral in de tweede helft van 2009 is AAP vaak in het nieuws geweest door o.a. de verhuizing van de chimpanseegroep van Donkey naar Spanje, de officiële opening van Primadomus en de redding en de succesvolle herplaatsing van het leeuwenkind Mufasa. Met name de kernwaarde barmhartigheid is in 2009 goed uitgedragen aan het grote publiek. Daarnaast is de oplossingsgerichte houding van AAP regelmatig benadrukt in interviews en persberichten. De interesse van de media in persberichten vanuit barmhartigheid neemt echter wel af. Alleen voor bijzondere dieren of dieren met een erg tragische geschiedenis komt de pers nog. Dit leerpunt wordt meegenomen naar 2010. publicaties
Type Gepland Gerealiseerd Televisie landelijk 10 21 Televisie regionaal 5 12 Televisie internationaal 5 Radio landelijk 15 11 Radio regionaal 10 8 Radio internationaal 2 Krant landelijk 45 37 Krant regionaal 120 117 Krant internationaal 7 Print overig 40 30 (waarvan 4 internationaal) Internet 20 138 (waarvan 23 internationaal en 3 blogs)
28
jaarverslag 2009
Internationaal Het vertrek van Donkey’s groep en de opening van Primadomus hebben in 2009 ook geresulteerd in het genereren van internationale persaandacht. De meeste persaandacht is gegenereerd in Spanje zelf, maar ook in de Portugese, Franse, Duitse en Belgische pers is aandacht besteed aan Stichting AAP. publicaties in spanje
Type Televisie Radio Krant Internet Persbureaus
Gepland 4 4 8 4 –
Gerealiseerd 10 6 13 17 3
Communicatiemiddelen en kanalen AAP beschikt over een breed scala aan communicatiemiddelen. Een deel hiervan dient om de bestaande achterban adequaat te informeren; andere middelen zijn ontwikkeld voor het informeren en beïnvloeden van het algemeen publiek. In het schema ‘(Externe) doelgroepen en middelen’ op pagina 30 wordt een overzicht gegeven van de belangrijkste communicatiemiddelen van AAP. In februari is de website van AAP vernieuwd. Vervolgens is in het najaar voor de adoptieouders een extranet gecreëerd waar zij exclusief filmpjes van hun adoptiedier kunnen bekijken. De Apenote is ook in 2009 vier keer uitgebracht. De zakelijke nieuwsbrief van AAP is twee keer verschenen, in het Nederlands en Engels. Op diverse televisie- en radiozenders is AAP te zien en horen geweest met reclamespotjes. In 2009 zijn verdere slagen gemaakt met het actualiseren en uitbreiden van het foto- en filmarchief. Daarbij is begonnen met het digitaliseren van de filmbeelden.
Overige activiteiten in 2009 De sterke toename van het aantal herplaatste dieren heeft geleid tot een toename in het aantal herplaats borden dat de afdeling Communicatie ontwikkeld heeft ten behoeve van de afdeling Herplaatsing. Ten behoeve van Fondsenwerving is door Communicatie veel ondersteuning geleverd in de vorm van redactie van de Apenote, het schrijven van adoptieverhalen, het maken van beschrijvingen van nieuwe dieren en het filmen van adoptiedieren.
Primadomus Met tevredenheid wordt teruggekeken op de opening van Primadomus. Hoewel door het samenvallen van de opening met een vergadering van het Europees Parlement, er minder Europese gasten konden worden verwelkomd dan gehoopt, was er een ruime vertegenwoordiging uit Nederland en Spanje aanwezig.
29
jaarverslag 2009
(Externe) doelgroepen en middelen
AAP-er (personeelsblad)
X
Collega-organisaties
X
X
Herplaatspartners (potentiële)
X
X
Risicodoelgroep ‘aanbieders' van op te vangen dieren
X
Arbeidsmarkt (werving)
X
Media
X
Jeugd
X
Doelgroepen in Spanje
X
Bezoekers De Kemphaan
X
X
Medewerker
X
X
X
X
Rondleiders
X
X
X
X
Hyves
Presentaties extern
X
Infopunt
X
Bebording
Beleidsmakers
Rondleidingen
X
Persberichten
X
R/TV-spots / stopper ads
X
Apenotedop
Begunstigers zakelijk
Folders / brochures
X
Digitale nieuwsbrief
X
Website
Begunstigers particulier
Doelgroepen
Apenote
Presentaties intern
Middelen
X
X
X
X
X
X
Extern Algemeen publiek / potentiële begunstigers
X
X
X X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X X
X X
X X
X
X
Intern
30
jaarverslag 2009
Fondsenwerving
Stichting AAP kiest ervoor voor haar reguliere activiteiten te werken zonder structurele financiële steun van de overheid. AAP is afhankelijk van de steun en betrokkenheid van derden. Groeiende steun is gezien de groei van AAP dus van groot belang. Daarom voert AAP een actief fondsenwervingsbeleid op de particuliere en zakelijke markt in Nederland. Alleen ten behoeve van de geïnfecteerde chimpansees in het Chimpanseecomplex, een oplossing voor een probleem van de Nederlandse overheid, ontvangt AAP een subsidie van het ministerie van OCW.
AAP grote stijger In de jaarlijkse telling van betalende aanhangers van groene goede doelen bleek AAP dit jaar weer een van de grote stijgers te zijn. De totale aanhang van de natuuren milieuorganisaties is gedaald maar de dierenbeschermingsclubs zagen hun aanhang toenemen. Bij AAP was dit een groei van 10%, dwars tegen de economische recessie in. (11.065 nieuwe begunstigers (inclusief Air Miles spaarders) waardoor het totaal aantal uitkwam op 119.847.)
Inkomsten fondsenwerving In 2009 bedroegen de totale inkomsten uit fondsenwerving € 5.946.176. Dit betekende een groei van ruim 18% t.o.v. 2008. Ten opzichte van de begroting 2009 zijn de inkomsten 34,4% boven verwachting uitgekomen.
Doel € 4.424.310
Resultaat € 5.946.176
Verschil € 1.521.866
in % +34,4%
De inkomsten van AAP gesplitst naar deelmarkt zijn in onderstaande grafiek weergegeven.
Particulieren Nalatenschappen Inzamelproducten Nationale Postcode Loterij Acties met derden Bedrijven
De hogere realisatie is voor een deel ontstaan door de met het oog op de recessie behoudende begroting. De hogere realisatie is echter met name ontstaan door hoger dan begrote inkomsten uit nalatenschappen en hogere inkomsten uit de werving voor het Air Miles spaarprogramma. Ook als percentage van de totale inkomsten zijn deze twee componenten gegroeid ten opzichte van 2008. Fondsenwerving bij bedrijfsleven en fondsen zijn achtergebleven bij de verwachtingen. Het aandeel van acties van derden en van de Nationale Postcode Loterij bleef onveranderd.
Lage kosten Goede doelenorganisaties met het CBF-Keur mogen maximaal 25% van de eigen inkomsten uit fondsenwerving uitgeven aan fondsenwerving. AAP wil ruimschoots onder deze norm blijven en hanteert een norm van 20%. In 2009 bedroeg het kostenpercentage 13,4%. Deze realisatie lag als gevolg van de hogere inkomsten aanzienlijk lager dan de voor 2009 begrote 20%. AAP streeft naar een maximaal rendement op fondsenwervende acties. De resultaten worden nauw gevolgd, geëvalueerd en direct bijgestuurd indien de investering zich niet terugverdient. AAP doet er alles aan om de kosten zo laag mogelijk te houden. Zo betaalt AAP nooit voor printadvertenties maar kiest voor (stopper)advertenties die gratis geplaatst worden. Samenwerking met het bedrijfsleven zorgt regelmatig voor grote kortingen op bijvoorbeeld drukwerk. Naast de voorschriften van het CBF hanteert AAP ook haar eigen voorschriften en codes. De communicatie met donateurs en potentiële donateurs is gericht op het overbrengen van emotie, maar altijd op een zuivere, integere manier. Er wordt geen misleidende informatie naar buiten gebracht om het fondsenwervende effect te stimuleren. Fondsenwerving zal altijd de verbetering van het welzijn van dieren ten doel hebben, direct of indirect. Eventuele klachten over de communicatie van AAP worden hier op gecontroleerd. Hierbij respecteren de medewerkers van AAP de privacy en keuzevrijheid van donateurs en sponsoren. Voor een totaal opstelling van de baten uit en kosten van Fondsenwerving wordt verwezen naar de Staat van
31
jaarverslag 2009
Baten en Lasten zoals deze is opgenomen in de jaarrekening.
Eigen Fondsenwerving De eigen fondsenwerving is gericht op het actief werven van nieuwe begunstigers op een laagdrempelige manier: met Air Miles, cartridges of mobieltjes of door een relatief lage jaarbijdrage te vragen. Daarnaast streeft AAP naar het versterken van de relatie met deze begunstigers en vergroten van hun betrokkenheid. Dit geldt zowel voor de particuliere donateurs als voor de bedrijfssponsors.
PARTICULIEREN Donateurs en Adoptie-ouders In 2009 heeft AAP geen grote wervingscampagne gevoerd voor nieuwe donateurs. Het streven was om voldoende aanmeldingen te krijgen om vertrekkende donateurs te compenseren. Er kwamen 6.475 nieuwe betalende donateurs bij. Deze kwamen binnen via de nieuwe website, rondleidingen en tijdens de Open Dagen. Het totaal aantal donateurs is daarmee 2,4% hoger dan verwacht. In 2009 heeft AAP een hogere uitstroom dan vorige jaren gekend van donateurs die regelmatig doneerden zonder machtiging. De verwachting is dat deze groep weer bewogen kan worden te doneren. Gelukkig kan worden geconstateerd dat frequentere en / of hogere gedoneerde bedragen verder hebben bijgedragen aan hogere inkomsten dan verwacht. Het vertrek van de groep chimpansees naar Primadomus en het speciale giftverzoek tijdens de donateurdagen in juni waren hiertoe een grote stimulans. Ook ging een aanzienlijk aantal donateurs over op adoptie of een notariële schenking waardoor de inkomsten uit deze beide categorieën stegen.
Werving nieuwe donateurs Doel Resultaat 3.550 6.475
Verschil +2.925
in % +82%
Totaal aantal donateurs Doel Resultaat 56.050 57.409
Verschil +1.359
in % +2,4%
32
Gemiddelde gift Doel Resultaat 41,54 46,08
Verschil +4,54
in % +10,9%
Totale inkomsten Doel Resultaat 2.455.000 2.728.121
Verschil +273.121
in % +11%
Donateurs: contact en onderzoek AAP informeert haar donateurs via mailings, het kwartaalblad Apenote en de website. Adoptieouders ontvangen twee maal per jaar het Adoptienieuws. In 2009 verraste AAP hen met een filmpje van hun adoptiedier. Naast informeren hecht AAP groot belang aan communiceren op persoonlijk niveau met de donateur. Dit gebeurt telefonisch en schriftelijk. En door (reguliere) rondleidingen, donateurdagen en bezoekdagen, alle exclusief voor donateurs. Speciale gebeurtenissen worden gedeeld met de achterban zodat iedereen deze in zekere mate kan meebeleven. Enkele donateurs werden uitgenodigd om als vertegenwoordiging van alle donateurs mee te gaan naar de officiële opening van Primadomus in Spanje. Klachtenafhandeling AAP vindt een goede service naar achterban en publiek van groot belang. AAP kent een klachtenprocedure en bijbehorende administratie conform de richtlijnen van het CBF. In 2009 heeft AAP ruim 360.000 mailings verstuurd en werden via telemarketing 4.100 donateurs benaderd. Hierop kwamen 13 klachten binnen. De 6 andere klachten waren divers van aard. AAP wil haar donateurs nog beter leren kennen. Daarom werden in 2009 focusgroeponderzoeken gehouden. Zowel de Apenote als de persoonlijke contacten werden gewaardeerd. Men gaf aan meer bij AAP betrokken te willen zijn en meer te willen doen dan alleen doneren. Meer inzicht in feiten en cijfers van de problematiek werd gewenst. Met de uitkomsten kan AAP de benadering en activiteiten verbeteren en de donateurs nog meer bij haar werk betrekken. Vervolg vindt plaats in de vorm van een (online) donateurpanel.
jaarverslag 2009
bleven achter bij verwachting. Een evaluatie van de strategie fondsenwerving zakelijke markt staat op de agenda voor 2010. De totale inkomsten afkomstig van bedrijven bedroegen € 137.772. Het grootste deel bestond uit goederen in natura zoals groente en fruit van Bakker Barendrecht en licenties van Microsoft. Acties van derden zoals Pluimen, Tintelingen en de Goede Doelen bedel brachten gezamenlijk € 65.957 op.
Donateurdagen Ten behoeve van de open en directe communicatie met donateurs zijn in 2009 negen aaneengesloten donateurdagen georganiseerd. Zo konden heel veel donateurs en hun introducés (totaal ruim 9.000 bezoekers) met eigen ogen zien wat er met hun steun gebeurt. Deze dagen waren niet alleen een succes vanwege het intensieve contact met de donateurs, het was ook een bijzondere gebeurtenis voor alle medewerkers in alle geledingen van de organisatie en zorgde voor een bijzonder gevoel van saamhorigheid. Op 25 oktober was een bijzondere dag voor de adoptieouders van de chimpansees uit de groep van Donkey. Voor het vertrek naar Primadomus was er een uitzwaaidag georganiseerd zodat adoptieouders nog een keer ‘hun’ dier konden zien.
Nalatenschappen De bedragen van de inkomsten uit nalatenschappen variëren per jaar maar over de afgelopen jaren is een duidelijke groei zichtbaar. De nalatenschappen vormen hiermee een steeds belangrijkere bron van inkomsten. AAP besteedt daarom regelmatig aandacht aan het nalaten aan AAP. In 2009 ontving AAP 33 nalatenschappen en legaten. De inkomsten hieruit bedroegen € 1.584.357.
BEDRIJFSLEVEN AAP onderhoudt goede contacten met het bedrijfs leven. In de eerste plaats om van leveranciers giften in natura of kortingen te ontvangen. In de tweede plaats om vanuit deze contacten sponsoring te realiseren. De inkomsten uit het bedrijfsleven groeiden in 2009 maar
SPAAR- en INZAMELPROGRAMMA’S AAP hecht groot belang aan steun van particulieren en bedrijven zonder direct geld te doneren. Hiervoor zijn programma’s ontwikkeld om Air Miles voor AAP te sparen en voor AAP lege cartridges en mobiele telefoons in te zamelen.
Air Miles Opnieuw bleek de wervingscampagne voor Air Miles spaarders een succes. Een nieuwe wervende televisiespot op Animal Planet met chimpansee Fiffy in de hoofdrol bewoog 16.500 mensen om voor AAP te gaan sparen. Met een speciale AAP/Air Milespas verzamelden zij samen met de bestaande spaarders 83,5 miljoen Air Miles, ter waarde van € 418.000. Halverwege het jaar werden extra TV spotjes uitgezonden vanwege het grote succes hetgeen resulteerde in een veel grotere opbrengst dan begroot. Als dank werden Air Miles spaarders uitgenodigd voor een bezoek aan AAP.
Aantal nieuwe spaarders Doel Resultaat 12.000 16.500
Verschil +4.500
in % +37,5%
Totaal aantal spaarders Doel Resultaat 47.000 59.250
Verschil +12.250
in % +26%
Aantal gespaarde Air Miles Doel Resultaat 20.000.000 83.500.000
Verschil in % +63.500.000 +39%
33
jaarverslag 2009
Fondsenwerving derden Nationale Postcode Loterij De Nationale Postcode Loterij is een van de belangrijkste partners van AAP. Al bijna 10 jaar ontvangt AAP significante steun van de loterij en biedt de loterij AAP een omvangrijk communicatieplatform. De Postcode Loterij is uitgegroeid tot de grootste goededoelenloterij van Nederland. De gesteunde goededoelenorganisaties zijn werkzaam op het gebied van mens en natuur in Nederland en daarbuiten. Over 2008 verdeelde de loterij ruim 244 miljoen euro. AAP krijgt jaarlijks een vrij te besteden bedrag van € 500.000. In 2009 was een deel hiervan bestemd voor Primadomus. Fondsen In 2009 werd bij een aantal fondsen een aanvraag ingediend voor renovatie en herinrichting van een van de Apeneilanden. Van de ASN Foundation werd hiervoor € 2.500 verkregen. Daarnaast werd van een aantal kleinere fondsen op naam of stichtingen donaties ontvangen, waaronder € 3.000 van de Bredius Stichting t.b.v. de veterinaire kliniek in Spanje.
Cartridges en mobiele telefoons In 2009 werden 90.587 cartridges en 11.383 mobiele telefoons ingezameld door zowel particulieren als bedrijven. Ondanks tegenvallende opbrengsten als gevolg van dalende vergoedingen en dalende aantallen, blijft deze vorm van doneren vooralsnog wel van belang. Het kost AAP weinig inspanning en levert naast geld ook bekendheid bij en sympathie van het publiek op. In 2010 zal gezocht worden naar een alternatief inzamelproduct.
Cartridges Doel € 60.000
Resultaat € 31.399
Verschil -28.601
in % -48%
Mobieltjes Doel € 45.000
Resultaat € 35.104
Verschil -9.896
in % -22%
34
jaarverslag 2009
Het financieel verslag
AAP heeft het boekjaar 2009 afgesloten met een overschot van ruim € 1,1 miljoen. In de begroting voor hetzelfde jaar was rekening gehouden met een tekort van ruim € 0,3 miljoen. Dit verschil van € 1,5 miljoen is hoofdzakelijk te verklaren door hogere baten dan begroot. Met name de baten uit nalatenschappen (+ € 0,78 miljoen) en het opnemen van het Air Milessaldo als vordering (+ € 0,48 miljoen) verklaren het verschil. Het besluit Air Miles als vordering op te nemen levert een eenmalige extra baat op. Voor volgend jaar zijn deze baten in de begroting opgenomen. Baten van nalatenschappen worden gezien de grote mate van onzekerheid conservatief gebudgetteerd. De gerealiseerde kosten zijn per saldo vrijwel gelijk aan de begrote kosten (+ € 19 k). Dit saldo is een resultaat van lagere kosten dan begroot (personeelskosten - € 0,2 miljoen en exploitatiekosten - € 0,13 miljoen) en hogere eenmalige afschrijvingen ten behoeve van het project Primadomus (+ € 0,35 miljoen). Een nadere analyse van dit verschil is opgenomen in de jaarrekening in de Toelichting op de “Staat van Baten en Lasten” (pag. 65) Het totaal van de kosten van eigen fondsenwerving in een percentage van de baten uit eigen fondsenwerving bedraagt voor 2009 13,4% (2008: 15,2%). Voor 2009 was 20% begroot. Het verschil wordt met name verklaard door de hogere baten dan gepland. Hiermee voldoet Stichting AAP ruimschoots aan de door het CBF gehanteerde norm van maximaal 25%. Van de totale baten beschikbaar voor de doelstelling is 71,2% (2008: 74,4%) aan de doelstellingen opvang, verzorging & herplaatsing, Primadomus, preventie en projecten besteed. Dit is door de hogere baten lager dan de voor 2009 begrote 87,8%.
Vermogen Reserves en fondsen Het vermogen wordt onderverdeeld naar de volgende reserves: – reserve financiering activa, – bestemmingsreserves en – continuiteitsreserve. Reserve financiering activa AAP financiert de gebouwen met eigen vermogen. Het vermogen van Stichting AAP is derhalve grotendeels
vastgelegd in gebouwen bestemd voor de doelstelling. Dit vermogen is niet vrij besteedbaar. AAP neemt de boekwaarde van gebouwen bestemd voor de doelstelling op onder deze reserve. Bestemmingsreserve In de bestemmingsreserve zijn de door het bestuur geoormerkte baten opgenomen. De intentie is de geoormerkte baten binnen vijf jaar aan het opgegeven doel te besteden. Ten behoeve voor de bouw van Primadomus in Spanje is ultimo 2009 € 1 miljoen als bestemmingsreserve gereserveerd (bestemmingsreserve “Gebouwen Primadomus”). Voor de verzorging van de chimpansees die vanaf november 2009 worden opgevangen op de nieuwe locatie in Spanje, is een reservering gemaakt ad € 1,1 miljoen voor de levenslange verzorging van deze dieren aangezien deze dieren niet meer herplaatsbaar zijn (bestemmingsreserve “Pensioenreserve AAP Primadomus”). Voor de renovatie en/of nieuwbouw van de bestaande dierverblijven in Almere is een bestemmingsreserve gevormd van € 4,5 miljoen. Continuïteitsreserve De continuïteitsreserve wordt conform de CBF normering opgebouwd tot maximaal de exploitatiekosten van anderhalf jaar. Deze reserve is bedoeld als buffer voor onverwachte tegenvallers.
Langlopende schulden Het financieel beleid is er onder meer op gericht activa te financieren met eigen middelen en daarmee een sterke balansstructuur te bewerkstelligen. Teneinde de financiering van de investeringen voor de bouw van de behuizing van de voormalige proefdieren uit de laboratoria van het BPRC veilig te stellen is met garantie van het Ministerie van OCW een onderhandse lening aangetrokken tot een bedrag van € 3,8 miljoen. Ook in 2009 heeft AAP een verdere vervroegde aflossing kunnen doen van € 0,8 miljoen op de lening. Hiermee is uitvoering gegeven aan het genoemde beleid.
Liquiditeiten Het afgelopen jaar zijn de beschikbare liquide middelen gedaald tot € 5,9 miljoen tegen € 6,5 miljoen ultimo 2008. Voor een uitgebreide opstelling van de kasstromen van AAP wordt verwezen naar de jaarrekening. Uit
35
jaarverslag 2009
Aanvullend is de bestemmingsreserve voor Renovatie / nieuwbouw Gebouwen verhoogd tot € 4,5 miljoen. Dit is bestemd voor renovatie en/of nieuwbouw en uitbreiding van het quarantainegebouw en de primatenhal in Almere.
Kosten administratie en beheer De uitvoeringskosten van de eigen organisatie worden toegerekend op basis van een verdeelsleutel die is gebaseerd op de tijdsbesteding van contractueel gebonden medewerkers. AAP kiest ervoor deze verdeelsleutel, daar waar kosten niet direct kunnen worden toegewezen, consistent toe te passen op de toerekening van alle kosten. De administratie- en beheerkosten worden uitgedrukt als percentage van de totale kosten. AAP hanteert de CBF-norm van 5% als maximum. Het begrote percentage voor 2009 bedroeg 4,2% ten opzichte van 3,6% gerealiseerd. Dit lagere percentage wordt veroorzaakt door lagere uitvoeringskosten van de eigen organisatie dan begroot en voldoet hiermee aan de doelstelling.
Verwachtingen 2010 dit overzicht blijkt dat de kasstroom uit operationele activiteiten in 2009 € 2,2 miljoen bedroeg. De negatieve kasstromen uit investerings- en financieringsactiviteiten (respectievelijk € 1,9 miljoen en € 0,9 miljoen) dragen bij aan de afname van het saldo liquide middelen ultimo 2009. Dit betreft met name investeringen in Primadomus en de aflossing van de langlopende schuld. Overtollige liquide middelen worden mede in overeenstemming met het in dit jaarverslag verwoorde beleggingsbeleid risicomijdend belegd in vastrentende waarden. Hierbij is rekening gehouden met het gegeven dat de continuïteitsreserve snel liquide moet zijn in geval van calamiteiten. De liquide middelen zijn deels vastgezet op een deposito, deels op spaarrekeningen met een rente van circa 4,5%.
Toelichting op de investeringen Onder de bestemmingsreserve is een bedrag opgenomen van € 1 miljoen voor investeringen in Primadomus. Dit betreft investeringen in een tweede verblijf en infrastructuur op te leveren in 2010.
36
De verwachting is dat het resultaat van positief € 1,1 miljoen in 2009 in 2010 zal omslaan in een negatief resultaat van € 0,2 miljoen. Dit verschil ontstaat met name door de lager gebudgetteerde nalatenschappen t.o.v. realisatie 2009; voor 2010 begroot op € 1,0 miljoen, realisatie 2009 € 1,6 miljoen, het wegvallen van de eenmalige extra Air Milesbaat in 2009 (€ 0,45 miljoen) en toename van de exploitatiekosten door toename van de opvangcapaciteit (+ € 0,1 miljoen) en toename van de kosten voor preventie (+ € 0,2 miljoen).
jaarverslag 2009
Blik op de toekomst
AAP groeit en AAP ontwikkelt zich verder. In 2009 werden daar al stappen in gezet, in 2010 zullen een aantal onderzoeken worden ingezet om met een gedegen voorstel te komen voor de verdere ontwikkeling:
AAP in Europa AAP wil een bijdrage leveren aan het welzijn van nietgedomesticeerde dieren en richt zich daarbij vooral op Europa als werkterrein. Die keuze komt voort uit de analyse dat de toegevoegde waarde van AAP als organisatie het grootst is waar theorie en praktijk met elkaar gecombineerd worden. In 2010 en 2011 zal onderzocht worden waar in Europa welke problemen zich voordoen. In deze studie zullen ook de kansen op samenwerking onderzocht worden, want alleen met samenwerking kan snel resultaat worden behaald.
AAP als expertisecentrum Om een bijdrage te kunnen leveren aan beleidsmatige oplossingen met betrekking tot problemen met wilde / uitheemse dieren is het essentieel dat AAP expert is op het eigen werkterrein, en door externen ook zo gezien wordt. Dat zal zeker in Europa, waar AAP geen publiek profiel heeft, een voorwaarde zijn om aan tafel te komen bij de beleidsmakers. Het bijzondere is dat AAP nu al een unieke bron van kennis en ervaring is zonder dat AAP daar veel ruchtbaarheid aan geeft. Door die onbekendheid ziet men AAP onvoldoende als deskundige partij. Het is bovendien zonde dat de ervaring van AAP niet breder ingezet wordt. Al drie jaar wordt de organisatie op afdelingsniveau uitgedaagd om de bevindingen die verzameld worden ook extern beschikbaar te stellen of uit te dragen. AAP is meer aanwezig op congressen en symposia over de hele wereld. Maar om te weten wat de
37
jaarverslag 2009
volgende stappen zijn naar het efficiënt bereiken van het doel van AAP, zal meer inzicht moeten worden verkregen in de verwachtingen van de buitenwacht of wat nodig is om in zijn achting te stijgen. De komende jaren zal AAP zich ongetwijfeld steeds meer op de wetenschappelijke agenda plaatsen. Hoog op de lijst van wenselijke activiteiten staat een zomercursus voor internationaal geïnteresseerden. Het werk binnen AAP zal meer voor dergelijke doelen gedocumenteerd worden.
Preventie Preventie zal zich ook de komende jaren meer gaan richten op beleidsbeïnvloeding dan op educatie. Ook hier staat het samenwerken met anderen centraal. Ook dient AAP zich sterker te profileren als dé partner ten aanzien van wet- en regelgeving indien het diersoorten betreft die AAP zelf opvangt. De link van AAP tussen theorie en praktijk is uniek: door opvang van dieren met welzijnsproblemen en op te komen voor het welzijn van soorten in het algemeen op het niveau van wetgeving en handhaving. Daarmee biedt AAP een onderscheidend en toegevoegd vermogen naar de diverse stakeholders. Europa zal door AAP op twee manieren worden benaderd. Ten eerste kan Brussel wet- en regelgeving opleggen aan de lidstaten, daartoe wordt de samenwerking
met de Eurogroup for Animals voortgezet. Ten tweede kunnen individuele lidstaten worden ingezet om Brussel over de streep te trekken. Beide wegen zullen, afhankelijk van het onderwerp, worden bewandeld. Het inzetten van de specialisten van AAP (dus nauwere afstemming tussen Opvang en Preventie) is noodzakelijk om op meerdere borden te kunnen schaken. Qua educatie verwacht AAP dat met name de jeugd weer een belangrijke doelgroep wordt. Samenwerking met een sterk jeugdmerk, dat ook de beschikking heeft over een groot jeugdnetwerk, heeft hierbij de voorkeur. Daarnaast zullen waar mogelijk specifieke risicogroepen preventief worden benaderd. Het Domein Preventie zal de komende jaren verder worden ontwikkeld. Uitgangspunten hierbij zijn het onderhouden van de diverse dossiers, het uitzetten van een actieve lobby in Nederland en Europa en de standpunten van AAP overbrengen op het publiek. Bestuur en directie van AAP realiseren zich dat dit alleen mogelijk is wanneer hier ook middelen voor beschikbaar zijn (dit is in het budget vertaald naar een voorgenomen kostentoename van € 570.000 in 2008 naar € 750.000 in 2013).
AAP extern Communicatie is ingericht als een ondersteunende stafafdeling die ook de interne communicatie op zich neemt en sturing geeft aan de communicatie in Spanje (Primadomus). De verwachting is dat Primadomus niet het enige satellietstation in Europa zal blijven. Daarop zal de interne communicatie technisch aangepast moeten worden en de organisatie meer Engelstalig moeten worden. In 2009 / 2010 worden al veel beleidsdocumenten tweetalig opgesteld, een opmaat naar een twee talige interne communicatie. Waar AAP zich voorheen vooral bezig hield met offline communicatie, zal nu een start gemaakt moeten worden met een geïntegreerde online strategie. Het zoeken naar evenwicht tussen online en offline zal de uitdaging worden voor 2010 en de jaren daarna. Het feit dat AAP haar publiek vooral aanspreekt door middel van bewegend beeld (al dan niet op TV) zal in deze nieuwe strategie tot uitdrukking moeten komen. De verdere integratie van nieuwe communicatiemiddelen biedt nieuwe kansen om op specifieke doelgroepen afgestemde boodschappen te zenden. Daar waar een
38
jaarverslag 2009
Organisatie De periode 2006-2009 heeft voor AAP in het teken gestaan van enerzijds verandering, maar ook de stapsgewijze focus naar stabilisatie en verankering. De keuze voor deze strategie vloeit voort uit de professionaliseringsslag die AAP heeft doorgemaakt. Een pas op de plaats was noodzakelijk om de AAP organisatie gereed te maken voor de volgende fase met de focus op: Samenwerken – intern en extern, nationaal en internationaal om de doelen beter en sneller te bereiken. Duurzaamheid – als inhoudelijk bindende factor. Prestatiegerichtheid – het optimaal besteden van het door de donateurs beschikbare geld. Loyaliteit – het oorspronkelijke gevoel dat AAP heeft gemaakt tot wat het nu is niet kwijt raken. De ‘organisatie van morgen’ laat zich vangen in de term professioneel idealisme.
Bestuurlijk
donateur wellicht minder geïnteresseerd is in de vraag wat er mankeert aan de wetgeving in de Tsjechische republiek, kan dat juist wel van belang zijn voor de Europarlementariërs die minder hoeven te weten over de aap die gered werd. De verbreding van de propositie in communicatief opzicht zal AAP uiteindelijk ondersteunen in de erkenning van AAP als inhoudelijk deskundige. Tegelijkertijd is AAP zich er echter van bewust dat juist de huidige propositie – barmhartigheid – AAP in Nederland sterk heeft gemaakt en ook goed weergeeft waar AAP voor staat. Door gebruik te maken van de unieke positie in de fondsenwervende markt verwacht AAP de huidige donateurs meer aan AAP te kunnen binden en nieuwe doelgroepen te kunnen werven. Dat AAP zich inzet voor een duurzame oplossing waarbij een groter probleem dan het zorg dragen voor individuele dieren wordt geadresseerd, biedt kansen die nog niet eerder zijn benut. Binnen de Europese samenwerking (inhoudelijk) onderzoekt AAP de mogelijkheden om Europese subsidievoorzieningen aan te spreken. Ook is nog steeds een groei zichtbaar in inkomsten uit legaten en erfenissen. Al met al ziet AAP voldoende kansen om de lange termijn ambities op termijn te financieren.
In 2009 werd het besluit genomen om de organisatiestructuur van AAP om te buigen naar het Raad van Toezicht model. De implementatie zal in 2010 plaatsvinden. De inrichting van de zogenaamde auditcommissies zullen naar behoefte in de daarop volgende jaren worden ingevuld. Daarmee heeft AAP dan ook haar Corporate Governance gereed gemaakt voor de toekomst en voldoet dan volledig aan de door de branchevereniging vastgestelde code voor goed bestuur (De Code Wijffels).
Financieel AAP is een financieel gezonde organisatie die ambities heeft voor de toekomst en de verwezenlijking van haar doelstelling. Toch staat er komende jaren nog een en ander te gebeuren op internationaal gebied. Reden te meer om nog niet alle reserves te bestemmen, maar ruimte te houden voor ontwikkeling. In 2010 zal het LTP weer worden bijgesteld en ook de financiële doorberekening gemaakt worden. AAP ziet de toekomst met vertrouwen tegemoet!
39
jaarverslag 2009
VERANTWOORDINGSVERKLARING BESTUUR EN DIRECTIE STICHTING AAP CODE GOED BESTUUR VOOR GOEDE DOELEN Het bestuur en de directie van Stichting AAP onderschrijven de Code Goed Bestuur voor Goede doelen (kortweg Code Wijffels) en handelen overeenkomstig. In 2009 zijn in het huidig model (klassiek bestuur met volle aansprakelijkheid) de functies toezicht houden, besturen en verantwoorden in de praktijk zo veel mogelijk gescheiden. In het nieuwe Raad van Toezichtmodel zal dit verder worden geformaliseerd omdat dan de uiteindelijke aansprakelijkheid niet meer bij de Raad van Toezicht ligt maar bij het uitvoerend bestuur.
Taken en verantwoordelijkheden bestuur en directie Het bestuur ziet toe op het functioneren van de directie, is verantwoordelijk voor het uitzetten van de beleidslijnen en strategie, beoordeelt voorstellen ten aanzien van nieuwe of aangepaste beleidsstukken en de algemene gang van zaken. De directie is belast met de feitelijke bedrijfsvoering van Stichting AAP en legt als zodanig verantwoording af aan het bestuur. De directie stelt jaarlijks een jaarplan op aan de hand van de goedgekeurde meerjarenraming. Het jaarplan wordt onder verantwoordelijkheid van de directie opgesteld binnen inhoudelijke kaders die met het bestuur tevoren worden afgestemd.
Controle op functioneren van de organisatie, frequentie, vastlegging en evaluatie Borgen en inspecteren van de kwaliteit van alle facetten van AAP is een vereiste teneinde verantwoordelijkheid te kunnen dragen voor de doelstelling, te weten het verlenen van hulp aan niet- gedomesticeerde dieren en het voorkomen van toekomstige problemen met dergelijke dieren. De kwaliteit van de bedrijfsvoering (zorg voor de dieren) wordt door de overheid jaarlijks getoetst in het kader van de Dierentuinrichtlijn. Op de zorg voor een groep geïnfecteerde chimpansees, opgevangen uit een biomedisch laboratorium, wordt in opdracht van de overheid controle uitgevoerd door een door het bestuur van AAP ingestelde Raad van Deskundigen. Deze raad vergadert minimaal twee keer per jaar aan de hand van een verslag van bevindingen, opgesteld onder verantwoordelijkheid van de directie van AAP.
40
Verantwoorden Ieder kwartaal wordt aan het bestuur gerapporteerd aan de hand van het jaarplan met behulp van zogenaamde prestatie-indicatoren. Deze cijfers worden voorzien van een inhoudelijke toelichting. Afwijkingen van de voorgenomen prestatie worden geduid, waar nodig worden de plannen door de directie bijgestuurd in samenspraak met het bestuur. Het jaarverslag en de jaarrekening worden door de directie opgesteld en door het bestuur vastgesteld.
Beleggingsbeleid Door het bestuur is een beleggingsbeleid opgesteld dat periodiek wordt geëvalueerd aan de hand van de financiële rapportages. In dit beleggingsbeleid ligt de nadruk op het mijden van risico’s en op beleggingen die in lijn liggen met de doelstelling. Extern toezicht wordt uitgevoerd door: – PWC accountants (accountantscontrole en interim controle). – De Voedsel en Waren Autoriteit (VWA) i.o.v. Ministerie van LNV (controle in kader van het Dierentuinbesluit). – De Vereniging van Opvangcentra voor Niet gedomesticeerde Dieren (de VOND voert bij toetreding een toetsing uit van het kwaliteitsprotocol en herhaalt deze toetsing waar nodig). – De Raad van Deskundigen (toezicht op de kwaliteit en veiligheid van de geleverde zorg aan geïnfecteerde chimpansees). – Centraal Bureau Fondsenwerving (keurmerk verantwoorde fondsenwerving). – Het Ministerie van Financiën (verkrijging ANBI-status).
Benoeming, bezoldiging en aftreding Raad van Bestuur en directie Het bestuur van Stichting AAP bestaat uit tenminste vijf personen die ieder deskundig zijn op een voor de organisatie relevant werkgebied. Voor nieuwe leden van het bestuur wordt steeds een functieprofiel opgesteld en vastgelegd. Alle bestuursleden zijn vrijwillig verbonden aan de organisatie en ontvangen geen bezoldiging en / of vergoeding anders dan een feitelijke onkostenvergoeding voor gemaakte kosten. Er is een rooster van aftreden opgesteld waarbij ook periodiek de herbe-
jaarverslag 2009
noemingen zijn vastgelegd. Vanaf 2008 is er een limiet gesteld aan zowel de totale duur van een benoeming als aan het aantal herbenoemingen. Dit heeft geleid tot het afscheid van twee bestuursleden en het aantreden van twee nieuwe bestuursleden. De algemeen directeur wordt door het bestuur benoemd en ontvangt een beloning zoals vastgesteld in het salarishuis van AAP. Hierbij zijn de uitgangspunten van het beloningskader zoals geformuleerd in de code Wijffels met enige matiging gehanteerd. Het functioneren van de algemeen directeur wordt geëvalueerd door een daartoe afgevaardigde delegatie van het bestuur.
Communicatie met belanghebbenden Stichting AAP hecht veel waarde aan transparantie. Daartoe wordt met de verschillende belanghebbenden gecommuniceerd volgens een communicatiematrix (zie pagina 30). Deze matrix maakt deel uit van het directieverslag en wordt als zodanig door het bestuur beoordeeld.
41
jaarverslag 2009
SamenwerkingstabeL
Naam organisatie / samenwerkingsverband
Rol AAP
Doel samenwerking
Coalitie voor Dierenwelzijnsorganisaties Nederland (CDON)
Directeur AAP is nauw en inhoudelijk betrokken bij richting van CDON.
Meer afstemming van dierenbeschermingsorganisaties. Zoeken naar de overeenkomsten in plaats van de verschillen. Eenduidiger standpunt naar de overheid toe waardoor meer sturing.
World Society for the Protection of Animals (WSPA)
AAP is lid.
WSPA is een koepelorganisatie van samenwerkende dierenwelzijnsorganisaties.
European Association of Zoos and Aquaria (EAZA)
AAP is associate member.
Deelname aan een groter netwerk van potentiële herplaatspartners en tevens een kennisnetwerk met betrekking tot de zorg voor dieren.
Species Survival Network (SSN)
AAP is lid van deze organisatie en heeft een gedelegeerd bestuurslid in SSN.
1. O p de hoogte blijven van internationale ontwikkelingen en gebruik maken van internationale kanalen. 2. Via SSN in Europa en Marokko een aantal doelstellingen verwezenlijken m.b.t. de berberaap.
Vereniging Wilde Dieren de Tent Uit
Coalitiepartner samen met collegaorganisaties. AAP levert een bestuurslid voor de eind 2009 opgerichte vereniging.
In samenwerking komen tot een landelijk verbod op exoten in het circus.
Vereniging voor Fondsenwervende Instellingen (VFI)
AAP is lid.
Een samenwerkingsverband van fondsenwervers die trachten om middels centrale inkoop van goederen en diensten de kosten te drukken.
Bijdrage AAP < € 2.500
Bijdrage AAP > € 2.500 en < € 10.000
42
jaarverslag 2009
Resultaten lopend jaar
Risico’s
In augustus werd aan de Tweede Kamer een door de CDON opgesteld wetsvoorstel gepresenteerd waarin de visie van de Dierenbeschermingswereld verwoord wordt op het te voeren beleid in Nederland.
Standpunten CDON liggen in lijn van AAP, mede door de intensieve rol die AAP vervult. De coalitie neemt per definitie geen extreme standpunten in.
Er zijn in 2009 geen concrete projecten geweest waarbinnen werd samengewerkt met WSPA.
WSPA is een koepelorganisatie van dieren beschermings-organisaties. De WSPA en haar leden nemen geen extreme standpunten in.
Doorlopende deelname met historisch groot aantal herplaatsingen in 2009 (met name in EU dierentuinen).
Dierenhouderijen op niet ideële basis kunnen negatief in de belangstelling komen. Om die reden wil AAP Associate Member zijn en blijven.
Internationale publicatie van onderzoeksresultaten met betrekking tot de berberaappopulatie in Marokko.
SSN is een brede coalitie van gevestigde organisaties. Wel enige mate van dominantie van Engelse collega organisatie (Born Free) die ook campagne voert tegen dierentuinen. Scheiding vooralsnog afdoende om goed te kunnen werken.
Overdracht projectonderdelen die in Marokko speelden aan krachtige partner met lokale ervaring.
Veel landelijke aandacht voor het onderwerp, veel discussie in Tweede Kamer, deelname aan stuurgroep in kader van welzijnsonderzoek door universiteit Wageningen.
Maatschappelijke discussie / lobby loopt hoog op. AAP loopt daarbij het risico te worden gezien als een actievoerende organisatie. Daarom zal AAP er steeds naar streven om binnen de vereniging vooral ook de samenwerking te zoeken met gerespecteerde en bevestigde organisaties.
Vooral veel kennis opgedaan van de sector en mede daardoor ontstaat een beeld van hetgeen AAP te doen staat om in de toekomst de concurrentie aan te kunnen.
Geen.
43
jaarverslag 2009
Naam organisatie / samenwerkingsverband
Rol AAP
Doel samenwerking
Vereniging voor Opvangcentra voor Niet Gedomesticeerde Dieren (VOND)
AAP neemt deel in het bestuur van de vereniging en biedt onderdak aan het secretariaat.
Afstemming te vinden in de opvangwereld. Bevorderen van kwaliteit van de opvang, aanspreekpunt voor de overheid.
Verschillende dierendoelen en opvangcentra in derde wereld
Incidentele hulp op basis van behoefte en budgettaire ruimte. Daarnaast diverse (kennis)uitwisselingen van en naar de diverse centra.
Met kleine bedragen relatief groot leed verhelpen.
Eurogroup for Animals
Strategische samenwerking voor Europese lobby.
Het tot stand brengen van Europese regelgeving ten behoeve van Exoten en daardoor een welzijnsverbetering tot stand brengen. Binnen de Eurogroup werkt 1 FTE aan het probleemgebied "Exoten".
Informatiepunt De Kemphaan
AAP is participant.
Samen met Gemeente Almere en Staatsbosbeheer het huren en operationeel houden van een infopunt op en ten behoeve van landgoed de Kemphaan, waarop AAP is gevestigd.
Lilongwe Wildlife Rescue (Malawi)
AAP is medefinancier van dit project.
Daar waar AAP al langer kleine donaties deed aan een veelheid aan opvangcentra wordt nu gekozen voor een intensievere vorm waarbij vooral is gekeken naar mogelijkheden voor de dieren die AAP opvangt.
Cikananga (Indonesië)
AAP is medefinancier van dit project.
Langdurige samenwerking met een centrum dat dezelfde dieren opvangt als AAP. Samenwerking biedt kansen voor kennisuitwisseling en preventie doelstellingen.
Bijdrage AAP >= € 10.000
44
jaarverslag 2009
Resultaten lopend jaar
Risico’s
In opdracht van het Ministerie van LNV werd een kwaliteitsprotocol opgesteld voor de opvangcentra gericht op inheemse dieren. Door de minister wordt dit project aangehaald als een voorbeeld van succesvolle zelfregulering.
De kwaliteit van de aangesloten leden ligt gemiddeld onder dat van AAP. Het risico bestaat dat AAP vergeleken wordt met zwakkere organisaties binnen de VOND.
In 2009 minder projecten gehonoreerd dan voorheen gezien. Concentratie in 2009 op Lilongwe (zie verder in samenwerkingstabel).
Het is moeilijk in te schatten welke kwaliteit een project heeft. Door een enkele referentie na te trekken ontstaat soms een beter beeld, in de meeste gevallen blijven we toch afhankelijk van eigen beeldvorming, risico's dat het geld niet goed terecht komt blijven bestaan.
In 2009 werd veel tijd besteed aan de sluiten van een samenwerkingsovereenkomst en de werving van een goede beleidsmedewerker (december 2009).
Financieel een grote investering. Standpunten Eurogroup sluiten goed aan op de standpunten van AAP. Eurogroup zal als coalitie eerder het compromis zoeken dan de confrontatie.
Ten behoeve van het ontvangen van groepen voor rondleidingen, is AAP in gesprek om het infopunt beter in te richten op ons gebruik (filmpresentaties).
AAP steekt veel tijd en energie in het realiseren van een aangepast infopunt met tot nog toe weinig resultaat. Adequate faciliteiten voor rond te leiden groepen ontbreken daarmee.
De samenwerking kreeg al in 2007 vorm maar in 2009 werd een project geïdentificeerd waarmee het project vooruit kan en AAP een aantal dieren kan herplaatsen. Ondertekening overeenkomst in 2009.
Afrika blijft een lastig continent waar weinig sprake is van stabiliteit. Malawi is daarin een relatief gunstige uitzondering, desondanks geen zekerheden. Het risico is in dat geval vooral financieel.
AAP voorkwam in 2009 sluiting door enerzijds de schulden te saneren, anderzijds door onderhoud te vergoeden en tijdelijk de helft van de exploitatie over te nemen. Dit onder voorwaarde van het op orde brengen van de bedrijfsvoering en eigen fondsenwerving.
Indonesië is onzeker. Cikananga kan niet in staat blijken eigen fondsenwerving op te zetten en daarmee de inkomsten te weinig te diversificeren. Het centrum is dan te veel afhankelijk van AAP.
45
jaarverslag 2009
Naam organisatie / samenwerkingsverband
Rol AAP
Doel samenwerking
Samenwerkingen zonder geldelijke verplichtingen International Primate Protection League (IPPL)
de directeur van AAP is de Nederlandse vertegenwoordiger.
Op de hoogte blijven van de verrichtingen op mondiaal niveau.
Wereld Natuur Fonds (en SSN en FoMaNeF)
Samenwerking op projectbasis.
Doel is om de berberaap voor uitsterven te behoeden.
Pantar Amsterdam (arbeidsbegeleiding en re-integratie)
AAP stelt zich op als professioneel re-integratiebedrijf voor mensen met een grotere afstand tot de arbeidsmarkt.
Beschikken over een aanvullende pool van diensten binnen een maatschappelijk relevant kader.
ENDCAP
AAP heeft een adviserende rol.
Kennis blijven nemen van de activiteiten in Europees verband van collega-organisaties.
Ministerie van OCW
AAP ontvangt subsidie via het ministerie van OCW en VWS.
Een veilige, welzijnsvriendelijke en duurzame oplossing voor de voormalige proefchimpansees uit het Biomedical Primate Research Center (BPRC) in Rijswijk.
46
jaarverslag 2009
Resultaten lopend jaar
Risico’s
in 2008 niet meegedaan aan de 2 jaarlijkse meeting in Summerville wegens gebrek aan tijd.
IPPL is internationaal sterk actiematig actief en zodanig meer campagnegericht dan AAP. De organisatie is daarin echter zeer gerespecteerd; de oprichtster kreeg daarom in 2009 door de Engelse koningin een belangrijke onderscheiding opgespeld.
In een kick off meeting met de Marokkaanse autoriteiten invulling gegeven aan programma waarbij AAP heeft kunnen inzetten op de problematiek in Europa.
Moeilijk te sturen samenwerking waarin AAP sinds 2009 een minder centrale rol speelt. WWF is hierin de sterkere partner die met name ervaren is in maatregelen ter voorkoming van imagoschade.
Na een periode van afbouw van de zogenaamde Melkert banen worden nu weer een aantal gerichte trajecten aangeboden met beperkte looptijd waar mensen instromen, maar ook weer uitstromen.
De afhankelijkheid van weleer waarbij op een gegeven moment meer dan de helft van de personeelsleden uit gesubsidieerden bestond speelt niet meer. Deze samenwerking biedt eigenlijk alleen kansen.
Kennis genomen van de activiteiten van de andere clubs op gebied van handel in exoten maar vooral in het kader van het gebruik van exoten in het circus.
ENDCAP wordt gevormd door veel hele kleine organisaties en eenmansinitiatieven die zich in de praktijk slecht laten sturen. AAP herkent dit fenomeen en heeft zich daarom uit de intensieve samenwerking teruggetrokken en is nu “observer”.
Buiten regulier overleg geen bijzonderheden.
Afhankelijkheid van subsidie is een risico welk door middel van een convenant veilig wordt gesteld.
47
jaarverslag 2009
OMSCHRIJVING VAN DE DOELSTELLING
De stichting is op 14 april 1972 opgericht en heeft als doel: 1. Het in quarantaine opvangen en verzorgen van uitheemse dieren, met name doch niet uitsluitend primaten. 2. Het verzorgen van de in opvang genomen dieren zodat zij fysiek en psychisch zo gezond mogelijk worden. 3. Het onderbrengen van fysiek en psychisch gezonde uitheemse dieren, waar mogelijk groepsgewijs, in een zo natuurlijk mogelijke leefsituatie. Daarbij wordt gestreefd naar: – herplaatsing in een natuurlijke omgeving; – plaatsing in bonafide en ter zake kundige instellingen dan wel, indien en voor zover de hiervoor genoemde mogelijkheden niet haalbaar blijken, – het onderbrengen van de dieren in een geschikte behuizing van de stichting zelf. 4. Het realiseren, in stand houden en optimaliseren van voorzieningen die zijn gericht op de opvang en verzorging van uitheemse dieren; daarbij zal onderscheid worden gemaakt tussen voorzieningen die zijn gericht op een tijdelijk verblijf en voorzieningen die zijn gericht op een permanent verblijf. Dit laatste is met name van toepassing op uitheemse dieren die niet meer in aanmerking komen voor plaatsing elders dan wel op dieren die zijn gebruikt als proefdier en waarvoor een permanente voorziening wordt gerealiseerd in het kader van een pensioenregeling.
48
5. De stichting tracht haar doel onder meer te verwezenlijken door: a. Het verrichten van voorlichtende en educatieve activiteiten ten aanzien van (de problematiek die samenhangt met) uitheemse dieren, een en ander op zo breed mogelijk terrein, via ongeacht welk medium. b. Het ondersteunen van initiatieven en/of projecten die: – binnen de doelstelling van de stichting passen en/of – gericht zijn op het behoud en verbetering van het welzijn van uitheemse dieren, met name op het behoud van primaten en/of – gericht zijn op het voorkomen van onnodige verwijdering van uitheemse dieren uit hun natuurlijke omgeving. c. Het ondersteunen van en samenwerken met organisaties en/of instellingen die een vergelijkbaar doel hebben als dat van de stichting of aan de verwezenlijking van het doel van de stichting een bijdrage kunnen leveren. d. Het verrichten van onderzoek gericht op: – verruiming van de kennis met betrekking tot uitheemse dieren; – optimalisering van de doelstelling van de stichting; dan wel het ter beschikking stellen van faciliteiten die bedoeld onderzoek mogelijk maken. e. Voorts al hetgeen met een en ander rechtstreeks of zijdelings verband houdt of daartoe bevorderlijk kan zijn, alles in de ruimste zin van het woord.
jaarverslag 2009
BELEGGINGSBELEID
Het beleggingsbeleid van Stichting AAP is risico-avers en gericht op vermogensinstandhouding. Overtollige liquide middelen worden tegen vastrentende waarden voor bepaalde termijn vastgelegd. Over het algemeen betreft dit deposito’s, daarnaast worden hieronder ook obligaties begrepen met een laag risico profiel (double A rating van Standard & Poor of Moodys). Donaties, giften, nalatenschappen e.d. die worden geschonken aan Stichting AAP en die bestaan uit vastrentende waarden worden geaccepteerd. Afhankelijk van de geldende rentestand zal het beleid zoveel mogelijk zijn om deze obligaties aan te houden tot aflossingsdatum en periodiek de rente te ontvangen. Nalatenschappen die bestaan uit effecten kunnen ook worden geaccepteerd. Het is de wil van de erflater om effecten na te laten. Het beleid van Stichting AAP is erop gericht om de ontvangen effecten voor langere termijn aan te houden en hierin niet te gaan handelen. De aan te houden vastrentende waarden en effecten dienen aan de volgende criteria te voldoen: – Het beleid van de onderneming dient niet in strijd met de doelstelling van Stichting AAP te zijn; – Ondernemingen dienen geen negatieve invloed uit te oefenen op het dierenwelzijn van uitheemse diersoorten; – Ondernemingen dienen een actief en integraal milieubeleid te voeren, hierbij kan gedacht worden aan: •d e aard van de gebruikte grondstoffen en eindproduct; •e nergie en waterverbruik; •d e aard van vrijkomende emissies en afval bij de productie en •m ogelijkheden en mate van hergebruik van producten.
Ondernemingen uitgesloten van belegging zijn: – Ondernemingen die bij ontwikkeling en productie van hun artikelen gebruik maken van dierproeven (om deze reden wordt niet belegd in farmaceutische bedrijven); – Ondernemingen in de bio-industrie of die gebruik maken van gentechnologie; – Ondernemingen actief in productie of distributie van nucleaire energie; – Ondernemingen actief in productie of handel van wapens gericht op vernietiging van leven, natuur of eigendommen; Voor de naleving van het beleggingsbeleid wordt gebruik gemaakt van een instelling gericht op maatschappelijk verantwoorde ondernemen. Toetsing vindt plaats in overeenstemming met Dutch Sustainability Research waarbij uitsluitingcriteria van toepassing zijn. Voor wat betreft het aantrekken van gelden worden projecten pas uitgevoerd indien zekerheid is verkregen over de financiering en ook de exploitatie op langere termijn kan worden gegarandeerd.
49
2 JAARREKENING
jaarverslag 2009
BALANS PER 31 DECEMBER 2009
__31 ____december ________________2009 __________________ €
€
31 __ ____december _______________2008 ___________________ €
€
ACTIVA 1. Materiële vaste activa Bedrijfsmiddelen Gebouwen 2.082.287 2.248.549 Bedrijfsmiddelen 90.435 38.702 ____________ ____________ 2.172.722 Direct in gebruik voor de doelstelling Gebouwen en terreinen 9.043.475 8.557.364 Inventaris doelstelling 52.153 24.949 ____________ ____________
2.287.251
9.095.628 8.582.313 ____________ ____________ 11.268.350 10.869.564
2. Financiële vaste activa Effecten
727.432
664.099
3. Vorderingen
1.658.855
1.090.642
4. Liquide middelen Totaal
52
5.894.648 6.532.569 ____________ ____________ 19.549.285 19.156.874 ____________ ____________ ____________ ____________
jaarverslag 2009
__31 ____december ________________2009 __________________ €
€
31 __ ____december _______________2008 ___________________ €
€
PASSIVA 5. Reserves en fondsen Reserves Continuïteitsreserve 2.261.822 8.113.949 Reserve financiering activa doelstelling 9.043.475 0 Bestemmingsreserve 6.540.131 3.990.451 Overige reserves 0 4.576.834 ____________ ____________ 17.845.428 6. Schulden op lange termijn Lening Rabobank 104.250 7. Schulden op korte termijn Belastingen en sociale lasten Pensioenen Crediteuren Overlopende passiva Overige kortlopende schulden
63.517 142.688 148.756 685.391 559.255 ____________
16.681.234
390.250
58.794 97.490 158.245 1.420.395 350.466 ____________
1.599.607 2.085.390 ____________ ____________
Totaal
19.549.285 ____________ ____________
19.156.874 ____________ ____________
53
jaarverslag 2009
STAAT VAN BATEN EN LASTEN OVER 2009
Begroting 2009 _____________________________
Realisatie 2008 ______________________________
€
€
€
A. Baten uit eigen fondsenwerving B. Baten uit acties door derden C. Subsidies van overheden D. Baten uit beleggingen E. Overige baten
5.379.968 566.208 1.141.994 315.384 103.934 ____________
3.914.310 510.000 1.217.139 220.000 94.112 ____________
4.094.812 560.000 1.124.999 213.617 92.178 ____________
Som van de baten
7.507.488 . . . . . . . . . .
5.955.561 . . . . . . . . . .
6.085.606 ..........
Besteed aan doelstellingen Doelstelling opvang, verzorging en herplaatsing Chimpansees Primadomus Preventie Projecten
3.536.446 752.480 995.663 60.783 ____________
3.650.809 373.490 1.132.114 75.495 ____________
3.206.288 336.280 920.611 63.290 ____________
5.345.372 . . . . . . . . . .
5.231.908 . . . . . . . . . .
4.526.469 ..........
Besteed aan werving baten Kosten eigen fondsenwerving Kosten gezamelijke acties Kosten publiciteit werving
722.611 7.151 39.330 ____________
782.215 7.549 37.747 ____________
623.341 6.329 31.645 ____________
769.092 . . . . . . . . . .
827.511 . . . . . . . . . .
661.315 ..........
Beheer en administratie Kosten beheer en administratie
228.830 . . . . . . . . . .
264.232 . . . . . . . . . .
221.515 ..........
6.343.294 ____________ 1.164.194 ____________ ____________
6.323.651 ____________ -368.090 ____________ ____________
5.409.299 ____________ 676.307 ____________ ____________
Realisatie _2009 ___________________________
BATEN
lasTEN
Som der lasten Resultaat
54
jaarverslag 2009
KASSTROOMOVERZICHT 2009
Begroting 2009 _____________________________
Realisatie 2008 ______________________________
€
€
€
Kasstroom uit operationele activiteiten Ontvangsten uit eigen fondsenwerving Aandeel uit acties door derden Overige ontvangsten Subsidies van overheden Loonkostensubsidies Betalingen aan leveranciers en werknemers
4.802.724 566.208 103.934 1.004.000 60.546 -4.545.156 ____________
4.798.000 500.000 69.000 989.000 – -5.151.000 ____________
4.334.964 560.000 92.178 1.254.472 93.776 -4.722.552 ____________
2.022.160 . . . . . . . . . .
1.205.000 . . . . . . . . . .
1.612.838 ..........
Ontvangen rente Betaalde rente Beleggingsresultaat
241.823 -64.491 29.904 ____________
220.000 -35.000 45.000 ____________
220.149 -58.220 31.241 ____________
Kasstroom uit operationele activiteiten
2.199.492 . . . . . . . . . .
1.435.000 . . . . . . . . . .
1.774.767 ..........
Kasstroom uit investeringsactiviteiten Investeringen in bedrijfsmiddelen Investeringen in activa doelstelling Desinvestering
59.934 1.861.177 -31.031 ____________
54.000 2.153.000 – ____________
141.312 35.731 – ____________
Kasstroom uit investeringsactiviteiten
1.890.080 . . . . . . . . . .
2.207.000 . . . . . . . . . .
177.043 ..........
Kasstroom uit financieringsactiviteiten Aflossing langlopende leningen Afgestoten beleggingen Koersresultaat
-884.000 -19.676 -43.657 ____________
-400.000 – – ____________
-484.000 18.273 37.773 ____________
Kasstroom uit financieringsactiviteiten
-947.333 . . . . . . . . . .
-400.000 . . . . . . . . . .
-427.954 ..........
Netto kasstroom
____________ -637.921
____________ -1.172.000
____________ 1.169.770
Saldo liquide middelen primo
6.532.569 ____________ 5.894.648 ____________ ____________
6.532.000 ____________ 5.360.000 ____________ ____________
5.362.799 ____________ 6.532.569 ____________ ____________
Saldo liquide middelen ultimo
Realisatie _2009 ___________________________
55
jaarverslag 2009
TOELICHTING
WAARDERINGSGRONDSLAGEN I. Algemeen De jaarrekening is opgesteld conform de “Richtlijn Fondsenwervende Instellingen” (Richtlijn 650), zoals gepubliceerd onder verantwoordelijkheid van de Raad voor de Jaarverslaggeving. De Richtlijn 650 is in 2007 herzien en van toepassing op verslagjaren die zijn gestart op of na 1 januari 2008. Voor zover niet anders vermeld, zijn activa en passiva gewaardeerd tegen nominale waarde. 1. Materiële vaste activa De materiële vaste activa zijn gewaardeerd tegen aanschaffingsprijs, verminderd met de afschrijvingen volgens de lineaire methode. Voor de aanschaffingen gedurende het boekjaar vindt afschrijving tijdsevenredig plaats. De afschrijvingsperiode is gebaseerd op de verwachte levensduur van de activa. De geschatte levensduur van de activa bedraagt voor: – gebouwen in gebruik voor de doelstelling: 10 jaar – overige gebouwen: 20 jaar – bedrijfsmiddelen: 3-5 jaar Afgeschreven wordt vanaf het moment van ingebruikname. Voor de aanschaffingen gedurende het boekjaar vindt afschrijving tijdsevenredig plaats. 2. Beleggingen Onder de beleggingen worden effecten (obligaties en aandelen) verantwoord, die Stichting AAP uit nalatenschappen heeft verkregen. Daarnaast wordt een deel van de continuïteitsreserve, welke in vastrentende waarden wordt aangehouden hieronder verantwoord. De effecten worden gewaardeerd tegen marktwaarde. De gerealiseerde en ongerealiseerde koersverschillen worden in de staat van baten en lasten verantwoord onder het financieel resultaat.
56
3. Vorderingen De vorderingen zijn opgenomen tegen nominale waarde onder aftrek van een voorziening voor dubieuze vorderingen. II. Grondslagen bepaling van overschotten en tekorten Het overschot of tekort wordt bepaald als het verschil tussen de baten en de kosten van fondsenwerving en de uitvoeringskosten van de eigen organisatie en het aandeel in acties derden, subsidies overheden, het saldo van de rentebaten en -lasten en overige baten. Baten en lasten worden toegerekend aan het jaar waarop deze betrekking hebben. A. Baten 1. Baten uit eigen fondsenwerving Onder de baten uit eigen fondsenwerving wordt verstaan ontvangen donatie- en adoptiegelden alsmede opbrengsten uit acties, bijdragen bedrijfsponsoring en sponsorgelden, de opbrengst van collecten, nalatenschappen, legaten, lijfrentes en al het andere dat door vrijgevigheid wordt ontvangen. Nalatenschappen, legaten en toegezegde schenkingen worden verantwoord in het jaar waarin de omvang betrouwbaar kan worden vastgesteld, onder aftrek van eventueel verschuldigde schenkings- en successierechten. De ontvangen toezeggingen met een geschatte waarde, worden op 60% van de schatting gewaardeerd. De overige posten worden opgenomen op het moment dat er een betrouwbare schatting van de opbrengst kan worden gemaakt. 2. Goederen en diensten in natura Verkregen goederen en diensten in natura van materiële omvang worden verantwoord tegen de waarde volgens het economisch verkeer. Ingewisselde en ontvangen Air Miles worden als baten uit eigen fondsenwerving opgenomen tegen de waarde van de verkregen goederen of diensten. Deze waarde van de verkregen goederen of diensten wordt eveneens als kosten verantwoord.
jaarverslag 2009
3. Aandeel in acties derden Onder aandeel uit acties van derden worden bijdragen verantwoord die zijn verkregen uit door derden gehouden acties. 4. Subsidies overheden Onder subsidies overheden worden vergoedingen verantwoord voor in opdracht van de overheid uitgevoerde activiteiten. B. Lasten De lasten bestaan uit kosten besteed aan de doelstellingen, kosten werving baten en kosten beheer en administratie. De verdeling van de kosten is gebaseerd op de verhouding van de bestede uren van de medewerkers van Stichting AAP over de doelstellingen, werving baten en beheer en administratie. Het jaarsalaris van de medewerkers is hierbij als wegingsfactor meegenomen. Onder besteed aan de doelstelling vallen: Opvang & Rehabilitatie, Chimpansee Complex, Primadomus, preventie en projecten. Onder besteed aan werving baten vallen: kosten eigen fondsenwerving, kosten gezamenlijke acties, kosten verkrijging subsidies en kosten publiciteit werving. De kosten beheer en administratie worden berekend door toerekening van de kosten directie, financiën, technische dienst, automatisering, P&O en facilitaire diensten. III. Kasstroomoverzicht Het kasstroomoverzicht is opgesteld volgens de directe methode.
57
jaarverslag 2009
TOELICHTING OP DE BALANS PER 31 DECEMBER 2009
activA 1. Materiële vaste activa _Gebouwen ___________________________
Bedrijfsmiddelen _____________________________
Totaal ______________________________ €
€
€
Boekwaarde per 1 januari 2009 Bij: investeringen
2.248.549 0 ____________
38.702 59.934 ____________
2.287.251 59.934 ____________
Af: desinvestering Afschrijvingen
2.217.518 31.031 135.231 ____________
98.636 0 8.201 ____________
2.316.154 31.031 143.432 ____________
Boekwaarde per 31 december 2009
2.082.287 ____________ ____________
90.435 ____________ ____________
2.172.722 ____________ ____________
Cumulatieve aanschafwaarde per 31 december 2009 Cumulatieve afschrijvingen per 31 december 2009
2.581.076 498.789 ____________
421.755 331.320 ____________
3.002.831 830.109 ____________
Boekwaarde per 31 december 2009
2.082.287 ____________ ____________
90.435 ____________ ____________
2.172.722 ____________ ____________
Bedrijfsmiddelen
Gebouwen Inventaris doelstelling _en _______terreinen ____________________ _____________________________
Totaal ______________________________ €
€
€
Boekwaarde per 1 januari 2009 Bij: investeringen
8.557.364 1.824.922 ____________
24.949 36.255 ____________
8.582.313 1.861.177 ____________
Afschrijvingen
10.382.286 1.338.811 ____________
61.204 9.051 ____________
10.443.490 1.347.862 ____________
Boekwaarde per 31 december 2009
9.043.475 ____________ ____________
52.153 ____________ ____________
9.095.628 ____________ ____________
Cumulatieve aanschafwaarde per 31 december 2009 Cumulatieve afschrijvingen per 31 december 2009
12.834.506 3.791.031 ____________
396.876 344.723 ____________
13.231.382 4.135.754 ____________
Boekwaarde per 31 december 2009
9.043.475 ____________ ____________
52.153 ____________ ____________
9.095.628 ____________ ____________
Direct in gebruik voor de doelstelling
Onder deze post is een bedrag begrepen met een boekwaarde ad € 3,1 miljoen met betrekking tot activa direct in gebruik voor de doelstelling Primadomus.
58
jaarverslag 2009
2. Financiële vaste activa ___________________2009 __________ €
__________________2008 ____________ €
664.099 39.676 -20.000 -30 43.687 – – ____________
720.145 165.900 -184.173 – – 4.533 -42.306 ____________
727.432 ____________ ____________
664.099 ____________ ____________
31 ________dec. ___________2009 __________ €
31 ________dec. __________2008 ____________ €
Te ontvangen baten uit fondsenwerving Overlopende activa Rente Pensioenpremie Overige vorderingen
1.324.757 227.486 103.630 – 2.982 ____________
761.066 224.879 58.338 9.455 36.904 ____________
1.658.855 ____________ ____________
1.090.642 ____________ ____________
Effecten Boekwaarde per 1 januari Aankopen Verkopen Geraliseerd verlies Ongerealiseerde winst Gerealiseerde winst Ongerealiseerd verlies Boekwaarde per 31 december De effecten worden aangehouden ter belegging.
3. Vorderingen
Onder de post te ontvangen baten uit fondsenwerving is een bedrag opgenomen ad € 485.869 inzake de waarde van de gespaarde Air Miles per 31 december 2009. Op grond van het Air Miles spaarsysteem sparen donateurs voor Stichting AAP. In 2009 is voor een totaal van ruim 72,2 miljoen Air Miles gedeclareerd. Het tegoed per 31 december 2009 bedraagt 97,2 miljoen Air Miles (ultimo 2008: 85,8 miljoen Air Miles). Tot en met 2008 werd de waarde van de gespaarde Air Miles niet als vordering opgenomen. Vanaf 2009 kunnen de Air Miles omgewisseld worden tegen contanten.
4. Liquide middelen Onder de liquide middelen is een bedrag van € 1,5 miljoen begrepen waarover niet vrijelijk beschikt kan worden. Dit bedrag staat op een deposito bij de ASN met een looptijd tot 2012, in geval van een exploitatietekort kan echter over deze gelden worden beschikt. De rente bedraagt 4,75%. Tevens zijn onder de liquide middelen rentecertificaten begrepen ter waarde van € 20.000 met gelijke looptijd en rente als van de hiervoor genoemde deposito. Daarnaast zijn liquide middelen weggezet op direct opvraagbare spaarrekeningen en kortlopende deposito’s. 59
jaarverslag 2009
PASSIVA 5. RESERVES EN FONDSEN ___________________2009 __________ € Continuïteitsreserve Saldo per 1 januari 8.113.949 Bij: bestemming overschot Af: naar reserve financiering activa doelstelling -5.852.127 ____________ Boekwaarde per 31 december
__________________2008 ____________ € 3.318.745 4.795.204
2.261.822 ____________ ____________
____________ 8.113.949 ____________ ____________
___________________2009 __________ €
__________________2008 ____________ €
0 5.852.127 3.191.348 ____________
0 0 0 ____________
9.043.475 ____________ ____________
0 ____________ ____________
De Stichting heeft zich ten doel gesteld, conform de VFI-richtlijn een continuïteitsreserve aan te houden, van maximaal anderhalf maal de jaarlijkse kosten van de werkorganisatie. Reserve financiering activa doelstelling Saldo per 1 januari Van continuïteitsreserve Van overige reserve Saldo per 31 december De reserve financiering activa is een reserve ter grootte van de waarde van de gebouwen voor de doelstelling en is voor het eerst gevormd in 2009. Deze reserve is niet vrij besteedbaar voor Stichting AAP, omdat dit vermogen is vastgelegd in gebouwen voor de doelstelling.
60
jaarverslag 2009
Renovatie / Nieuwbouw Gebouwen ____________________________
Pensioen- _reserve ___________________AAP ________
Gebouwen Primadomus _____________________________
Totaal ______________________________ €
Bestemmingsreserves Stand 31 december 2008 Mutatie boekjaar
€
€
€
800.000 3.665.000 ____________
1.194.348 -114.217 ____________
1.996.103 -1.001.103 ____________
3.990.451 2.549.680 ____________
Saldo per 31 december 2009
4.465.000 ____________ ____________
1.080.131 ____________ ____________
995.000 ____________ ____________
6.540.131 ____________ ____________
Renovatie / Nieuwbouw Gebouwen Op voorstel van de directie is een bestemmingsreserve gevormd ten behoeve van toekomstige nieuwbouw en renovaties aan de gebouwen in Almere. Pensioenreserve AAP Primadomus Ten behoeve van de chimpansees welke permanent worden opgevangen op onze tweede locatie in Spanje is een reserve opgenomen voor de verzorging van deze dieren voor de komende 10 jaar. In januari 2010 is chimpansee Donkey overleden. Door deze gebeurtenis (na balansdatum) is de pensioenreserve AAP Primadomus verlaagd met € 114.217. Gebouwen Primadomus Ten behoeve van de chimpansees, welke permanent zullen worden opgevangen op onze tweede lokatie in Spanje, is een reserve gevormd ter grootte van de nog te realiseren investering.
Overige reserves Saldo per 1 januari Uit bestemming overschot Naar reserve financiering activa doelstelling -3.191.348 Naar bestemmingsreseve Renovatie / Nieuwbouw Gebouwen -3.665.000 Van bestemmingsreserve Pensioenreserve AAP 114.217 Van bestemmingsreserve Gebouwen Primadomus 1.001.103 ____________ Saldo per 31 december
__________________2009 ____________ € 4.576.834 1.164.194 ____________ 5.741.028
-5.741.028 ____________ 0 ____________ ____________
61
jaarverslag 2009
6. SCHULDEN OP LANGE TERMIJN Lening Rabobank De lening is verstrekt door de Rabobank, ter financiering van de bouw van het Chimpanseecomplex en heeft een looptijd van 15 jaar met een rentepercentage van 5%. Het rentepercentage heeft een rentevastperiode van 10 jaar. De Staat der Nederlanden heeft zich namens Stichting AAP garant gesteld voor de aflossing van de lening. Gelet op de gunstige liquiditeitspositie van AAP is ervoor gekozen in 2009 extra af te lossen.
___________________2009 __________ €
__________________2008 ____________ €
1.072.250 884.000 ____________
1.556.250 484.000 ____________
Af: aflossingsverplichting komend boekjaar
188.250 84.000 ____________
1.072.250 682.000 ____________
Saldo per 31 december
104.250 ____________ ____________
390.250 ____________ ____________
Lening Rabobank Saldo per 1 januari Af: aflossing boekjaar
62
jaarverslag 2009
Overlopende passiva Op basis van een convenant, d.d. 3 juni 2003, afgesloten met het ministerie van Onderwijs Cultuur en Wetenschappen namens de Staat der Nederlanden wordt gedurende 30 jaar een vast jaarlijks bedrag aan subsidie ontvangen voor de opvang van chimpansees welke proefdier zijn geweest. De ontvangen subsidie minus de bestedingen ten behoeve van de opvang van de chimpansees, totaal € 0,6 miljoen (ultimo 2008, 0,7 miljoen), wordt in de overlopende passiva verantwoord uit hoofde van verplichtingen in verband met de verzorging van deze dieren. Jaarlijks worden de werkelijke uitgaven getoetst aan de toegezegde subsidie, gerealiseerde voordelen worden toegevoegd aan het vastgelegd vermogen. Vooralsnog is hiervan echter geen sprake. Niet uit de balans blijkende rechten en verplichtingen Rechten Nationale Postcode Loterij De Nationale Postcode Loterij heeft Stichting AAP te kennen gegeven de organisatie te steunen met een bedrag van € 500.000 per jaar tot en met 2010. Nalatenschappen Stichting AAP is één van de erfgenamen van een nalatenschap welke bestaat uit effecten. Hierop rust een verplichting jegens een begunstigde van jaarlijks € 40.000 geïndexeerd tot aan overlijden begunstigde. De contante waarde van de verplichting wordt vooralsnog even hoog ingeschat als de waarde van de beleggingsportefeuille. De waarde van betreffende portefeuille bedroeg ultimo 2009 circa € 900.000.
Verplichtingen Pacht In 1996 is met Staatsbosbeheer een pachtovereenkomst gesloten voor € 15.497 per jaar voor een periode van 50 jaar. Na een periode van 10 jaar kan de canon worden aangepast. Opvang proefdieren Stichting AAP heeft in opdracht van de Staat der Nederlanden de huisvesting en verzorging op zich genomen van 28 chimpansees welke proefdier zijn geweest in het Biomedical Primate Research Centre te Rijswijk. Dit is vastgelegd in het Convenant inzake de overdracht, huisvesting, verzorging en behandeling van de chimpansees van het BPRC. Het Convenant is op 3 juni 2003 namens de Staat der Nederlanden ondertekend door de Minister van Onderwijs, Cultuur & Wetenschappen (OCW) mede namens de Minister van Volksgezondheid, Welzijn en Sport (VWS). De verwachting is dat de verzorging van deze chimpansees tot circa 2036 duurt. De totale kosten van huisvesting en verzorging bedragen naar verwachting circa € 5,4 miljoen. Stichting AAP verkrijgt van het ministerie van OCW hiervoor gedurende 30 jaar een vergoeding. Het complex is in 2006 in gebruik genomen. Contractuele verplichtingen De waarde van de contractuele verplichtingen voor 2010 bedraagt € 122.000. De waarde van de contractuele verplichtingen voor de periode 2011-2014 bedraagt € 234.000. Hieronder valt een 5-jarige verplichting met betrekking tot de Eurogroup for Animals welke op 1 mei 2013 vervalt. De verplichting bestaat uit een contributie en een bijdrage aan een Europese lobbyist. Bij tussentijdse beëindiging van het contract dient de jaarlijkse contributie van € 40.000 voldaan te worden.
63
jaarverslag 2009
TOELICHTING OP DE STAAT VAN BATEN EN LASTEN
Baten
Realisatie _2009 ___________________________
Begroot 2009 _____________________________
Realisatie 2008 ______________________________
A. Baten uit eigen fondsenwerving Donaties Geoormerkte donaties Adopties particulier Opbrengst cartridges Opbrengst mobieltjes Opbrengst Air Miles Legaten Lijfrenteschenking Bedrijfssponsoring alg. / project Bedrijfsadopties Incidentele sponsoring Sponsoring in natura Mailingen / acties Primadomus
€
€
€
1.908.261 21.158 493.125 31.399 35.104 866.652 1.584.357 86.994 4.575 28.266 5.790 99.091 184.113 31.083 ____________
1.800.000 30.000 485.000 60.000 45.000 259.310 800.000 70.000 90.000 90.000 45.000 65.000 60.000 15.000 ____________
2.017.645 3.119 482.357 93.988 68.323 62.581 1.118.617 64.902 5.515 44.620 8.975 51.268 72.902 – ____________
5.379.968 ____________ ____________
3.914.310 ____________ ____________
4.094.812 ____________ ____________
B. Baten uit acties door derden Nationale Postcode Loterij VSB Fonds Aandeel acties derden Overige fondsen
500.000 – 65.957 251 ____________
500.000 – – 10.000 ____________
500.000 60.000 – – ____________
566.208 ____________ ____________
510.000 ____________ ____________
560.000 ____________ ____________
C. Subsidies van overheden Ministerie van OCW, dekking exploitatiekosten
1.141.994 ____________ ____________
1.217.139 ____________ ____________
1.124.999 ____________ ____________
D. Baten uit beleggingen Rentebaten Gerealiseerde winst Gerealiseerd verlies Ongerealiseerde winst Ongerealiseerd verlies Ontvangen dividend / rente obligaties Kosten effecten
241.823 – -30 43.687 – 30.896 -992 ____________
220.000 – – – – – – ____________
220.149 4.533 – – -42.306 31.241 – ____________
315.384 ____________ ____________
220.000 ____________ ____________
213.617 ____________ ____________
Het beleggingsresultaat bedraagt 4,9% van de gemiddelde beleggingen.
64
jaarverslag 2009
Realisatie _2009 ___________________________
Begroot 2009 _____________________________
Realisatie 2008 ______________________________
E. Overige baten Declaraties verzorgingskosten Verhuur Viscontistraat Verhuur Blauwe Kantoor Declaratie VOND Resultaat verkoop inventaris Overige baten
€
€
€
43.444 5.655 16.560 4.400 2.880 30.995 ____________
45.000 – 17.112 – 32.000 – ____________
52.129 3.315 16.065 19.710 – 959 ____________
103.934 ____________ ____________
94.112 ____________ ____________
92.178 ____________ ____________
Begroot 2009 _____________________________
Realisatie 2008 ______________________________
lasten
Realisatie _2009 ___________________________
Personeelskosten Salarissen Sociale lasten Pensioenlasten Incidenteel pensioen Overige personeelskosten
€
€
€
1.790.492 318.270 123.516 – 409.992 ____________
1.830.358 368.846 68.862 – 540.164 ____________
1.678.329 293.081 75.865 -90.000 390.867 ____________
Loonkostensubsidies
2.642.270 -60.546 ____________
2.808.230 -24.000 ____________
2.348.142 -92.608 ____________
2.581.724 ____________ ____________
2.784.230 ____________ ____________
2.255.534 ____________ ____________
Personeelsleden in aantallen Regulier betaalde medewerkers I/d-regeling
95 2 ____________
106 3 ____________
105 5 ____________
97 ____________ ____________
109 ____________ ____________
110 ____________ ____________
Personeel in full-time equivalenten Regulier betaalde medewerkers I/d-regeling
59 1 ____________
62 2 ____________
58 4 ____________
60 ____________ ____________
64 ____________ ____________
62 ____________ ____________
65
jaarverslag 2009
SPECIFICATIE EN VERDELING KOSTEN NAAR BESTEMMING 2009
BESTEMMING DOELSTELLING WERV LAsten
Opvang, verzorging en Chimpansee herplaatsing Primadomus Preventie ______________________________ ______________________________ ______________________________ _Projecten _______________________________
€
Publiciteit en communicatie Personeelskosten Opvang en herplaatsing Huisvestingskosten Kantoor- en algemene kosten Bestuurskosten Afschrijving en rente
25.059 1.510.828 299.459 207.764 366.197 – 1.127.139 ____________
10.453 228.224 13.698 53.417 92.900 – 353.788 ____________
530.851 324.105 – 44.570 78.557 – 17.580 ____________
– 42.383 – 5.828 10.273 – 2.299 ____________
Totaal
3.536.446 ____________ ____________
752.480 ____________ ____________
995.663 ____________ ____________
60.783 ____________ ____________
€
Toelichting op kostenverdeling De uitvoeringskosten van de eigen organisatie worden toegerekend op basis van een verdeelsleutel die is gebaseerd op de tijdsbesteding van contractueel gebonden medewerkers. AAP kiest ervoor deze verdeelsleutel, daar waar kosten niet direct kunnen worden toegewezen, consistent toe te passen op de toerekening van alle kosten. De beheer- en administratiekosten worden uitgedrukt als percentage van de totale kosten. AAP hanteert de norm van 5% als maximum. Het begrote percentage voor 2009 bedroeg 4,2% ten opzichte van 3,6% gerealiseerd. Dit lagere percentage wordt veroorzaakt door lagere uitvoeringskosten van de eigen organisatie dan begroot en voldoet hiermee aan de doelstelling.
66
€
€
Beheer en Administratie
jaarverslag 2009
NG WERVING BATEN
Eigen fondsen- Gezamenlijke Publiciteit Realisatie Begroot Realisatie werving acties werving 2009 2009 ______________________________ ______________________________ ______________________________ _____________________________ ______________________________ ____________________________ _2008 ________________________________ €
€
€
€
315.007 284.215 – 39.084 68.889 – 15.416 ____________
– 4.986 – 686 1.209 – 270 ____________
– 27.424 – 3.771 6.647 – 1.488 ____________
– 159.559 – 21.942 37.970 704 8.655 ____________
722.611 ____________ ____________
7.151 ____________ ____________
39.330 ____________ ____________
228.830 ____________ ____________
€
€
€
881.370 2.581.724 313.157 377.062 662.642 704 1.526.635 ____________
877.957 2.784.230 389.968 435.615 661.786 6.000 1.168.095 ____________
669.182 2.255.534 267.308 478.308 537.604 5.526 1.195.837 ____________
6.343.294 ____________ ____________
6.323.651 ____________ ____________
5.409.299 ____________ ____________
67
jaarverslag 2009
KENGETALLEN
Begroot 2009 _____________________________
Realisatie 2008 ______________________________
€
€
A. Besteed aan doelstelling in procenten van de baten 71,2% 87,8% B. Kosten eigen fondsenwerving in procenten van de baten uit eigen fondsenwerving 13,4% 20,0% C. Kosten beheer en administratie als percentage van de som der kosten 3,6% 4,2%
74,4%
68
Realisatie _2009 ___________________________ €
15,2%
4,1%
jaarverslag 2009
VERSCHILLENANALYSE ACTUEEL VERSUS BEGROOT OVER 2009
Toelichting op de balanspositie 2009 versus 2008 Aan de activazijde zien we een stijging van de materiële vaste activa door de ingebruikname van onze Spaanse vestiging Primadomus. Eveneens een stijging van de financiële vaste activa door een positief koersresultaat. De liquide middelen zijn afgenomen door investeringen in onze Spaanse vestiging Primadomus. De vorderingen zijn toegenomen doordat het tegoed aan Air Miles in 2009 is geactiveerd. Aan de passivazijde zien we de reserves en fondsen stijgen door een positief resultaat in 2009. De kortlopende schulden zijn afgenomen door een extra aflossing op de lening bij de Rabobank. Toelichting op realisatie 2009 ten opzichte van de begroting 2009 In 2009 zijn de totale baten hoger dan begroot. De baten zijn met name hoger door de éénmalige bate van Air Miles (was niet begroot) en de stijging van de legaten/ nalatenschappen. Verder meer baten uit acties derden; dit betreft ontvangsten van programma’s “Pluimen en Tintelingen”. De totale lasten zijn conform de begroting. In de onderlinge verdeling zijn wel verschillen te zien, maar de totale lasten zijn conform datgene wat begroot is. Doordat de baten hoger zijn dan begroot en de lasten gelijk zijn, is het resultaat hoger dan begroot. Toelichting op het kasstroomoverzicht 2009 De kasstroom uit investeringsactiviteiten is hoog vanwege de investeringen in onze Spaanse vestiging Primadomus. De kasstroom uit financieringsactiviteiten laat een forse extra aflossing zien op de lening bij de Rabobank. De netto kasstroom is negatief met name door de investeringen. Het saldo van de liquide middelen blijft echter ruim positief.
Overschot Het overschot 2009 ad € 1.164.194 is € 1.532.284 hoger dan begroot. De belangrijkste afwijkingen ten opzichte van de begroting zijn: Besteed aan doelstellingen hoger dan begroot Subsidies van overheden lager dan begroot Baten uit eigen fondsenwerving hoger dan begroot Baten uit beleggingen hoger dan begroot Besteed aan werving baten lager dan begroot Baten uit acties door derden hoger dan begroot Kosten beheer en administratie lager dan begroot Overige baten hoger dan begroot
€ -113.464 -75.145 1.465.658 95.384 58.419 56.208 35.402 9.822 ____________
Per saldo hoger overschot dan begroot
1.532.284 ____________ ____________
69
jaarverslag 2009
De bestedingen aan de doelstellingen zijn € 113.464 hoger dan begroot, deze hogere kosten zijn onder andere veroorzaakt door de éénmalige hogere afschrijvingskosten op de activa direct in gebruik voor de doelstelling Primadomus. De baten uit fondsenwerving zijn € 1.465.658 hoger dan de € 3.914.310 waarvoor de begroting vanuit was gegaan. Met name de nalatenschappen zijn met een bedrag van € 0,8 miljoen hoger dan begroot ten opzichte van het hiervoor begrote bedrag van € 0,8 miljoen. De opbrengst Air Miles, is mede door de betaalbaarstelling van de gespaarde Air Miles, € 0,6 miljoen hoger dan begroot. Ook de ontvangen donaties zijn € 0,1 miljoen hoger dan begroot ten opzichte van het hiervoor begrote bedrag van € 1,8 miljoen. De opbrengsten uit mailingen zijn € 124.000 hoger dan begroot.
Kosten De belangrijkste afwijkingen van de uitvoeringskosten te opzichte van begroot zijn: Afschrijving en rente hoger dan begroot Publiciteit en communicatie hoger dan begroot Kantoor- en algemene kosten hoger dan begroot Personeelskosten lager dan begroot Opvang en herplaatsing lager dan begroot Huisvestingskosten lager dan begroot Bestuurskosten lager dan begroot
€ 358.540 3.413 856 -202.506 -76.811 -58.553 -5.296 ____________
Per saldo hoger
19.643 ____________ ____________
De kosten zijn per saldo hoger dan begroot. Dit wordt enerzijds veroorzaakt door de éénmalige hogere afschrijvingskosten op de activa direct in gebruik voor de doelstelling Primadomus. De personeelskosten zijn € 0,2 miljoen lager dan begroot. Dit wordt mede veroorzaakt door het minder inlenen van externe medewerkers. Ook de huisvestingskosten zijn € 59.000 lager dan begroot. Dit wordt mede veroorzaakt door de lagere erfpacht dan de € 40.000 waarvan de begroting was uitgegaan.
70
3 OVERIGE GEGEVENS
jaarverslag 2009
BESTEMMING OVERSCHOT
In overeenstemming met artikel 3 van de statuten wordt het overschot in het boekjaar in volgende jaren aangewend binnen de doestelling van de stichting. Het bestuur heeft besloten het positieve resultaat als volgt aan het vermogen toe te voegen: Besteedbaar vermogen Naar Continuïteitsreserve Naar reserve financiering activa Naar bestemmingsreserve Renovatie / Nieuwbouw Gebouwen Van bestemmingsreserve Pensioenreserve AAP Van bestemmingsreserve Gebouwen Primadomus Mutatie overige reserves
-5.852.127 9.043.475 3.665.000 -114.217 -1.001.103 -4.576.834 ____________
1.164.194 ____________ ____________
72
€
jaarverslag 2009
ACCOUNTANTSVERKLARING
Verklaring betreffende de jaarrekening Wij hebben de in dit jaarverslag opgenomen jaarrekening 2009 van Stichting AAP te Almere bestaande uit de balans per 31 december 2009 en de staat van baten en lasten over 2009 met de toelichting gecontroleerd.
Verantwoordelijkheid van het bestuur Het bestuur van de stichting is verantwoordelijk voor het opmaken van de jaarrekening die het vermogen en jaarverslaggeving 650 voor fondswervende instellingen. Deze verantwoordelijkheid omvat onder meer: het ontwerpen, invoeren en in stand houden van een intern beheersingssysteem relevant voor het opmaken van en getrouw weergeven in de jaarrekening van vermogen en resultaat, zodanig dat deze geen afwijkingen van materieel belang als gevolg van fraude of fouten bevat, het kiezen en toepassen van aanvaardbare grondslagen voor financiële verslaggeving en het maken van schattingen die onder de gegeven omstandigheden redelijk zijn.
Verantwoordelijkheid van de accountant Onze verantwoordelijkheid is het geven van een oordeel over de jaarrekening op basis van onze controle. Wij hebben onze controle verricht in overeenstemming met Nederlands recht. Dienovereenkomstig zijn wij verplicht te voldoen aan de voor ons geldende gedragsnormen en zijn wij gehouden onze controle zodanig te plannen en uit te voeren dat een redelijke mate van zekerheid wordt verkregen dat de jaarrekening geen afwijkingen van materieel belang bevat. De controle omvat het uitvoeren van werkzaamheden ter verkrijging van controle-informatie over de bedragen en de toelichtingen in de jaarrekening. De keuze van de uit te voeren werkzaamheden is afhankelijk van de professionele oordeelsvorming van de accountant, waaronder begrepen zijn beoordeling van de risico’s van
afwijkingen van materieel belang als gevolg van fraude of fouten. In die beoordeling neemt de accountant in aanmerking het voor het opmaken van en getrouw weergeven in de jaarrekening van vermogen en resultaat relevante interne beheersingssysteem, teneinde een verantwoorde keuze te kunnen maken van de controlewerkzaamheden die onder de gegeven omstandigheden adequaat zijn maar die niet tot doel hebben een oordeel te geven over de effectiviteit van het interne beheersingssysteem van de entiteit. Tevens omvat een controle onder meer een evaluatie van de aanvaardbaarheid van de toegepaste grondslagen voor financiële verslaggeving en van de redelijkheid van schattingen die het bestuur van de entiteit heeft gemaakt, alsmede een evaluatie van het algehele beeld van de jaarrekening. Wij zijn van mening dat de door ons verkregen controleinformatie voldoende en geschikt is als basis voor ons oordeel.
Oordeel Naar ons oordeel geeft de jaarrekening een getrouw beeld van de grootte en de samenstelling van het vermogen van Stichting AAP per 31 december 2009 en van het resultaat over 2009 in overeenstemming met de Richtlijn voor de jaarverslaggeving 650 voor fondswervende instellingen.
Verklaring betreffende andere wettelijke voorschriften en/of voorschriften van regelgevende instanties Tevens zijn wij nagegaan dat het jaarverslag, voor zover wij dat kunnen beoordelen, verenigbaar is met de jaarrekening. Utrecht, 22 april 2010 PricewaterhouseCoopers Accountants N.V.
73
4 EXPLOITATIEBEGROTING 2010
jaarverslag 2009
EXPLOITATIEBEGROTING 2010
Begroting _2010 ____________________________
Realisatie 2009 ______________________________
€
€
4.522.454 720.000 996.041 190.000 67.068 ____________
5.379.968 566.208 1.141.994 315.384 103.934 ____________
6.495.563 . . . . . . . . . .
7.507.488 ..........
3.634.616 631.355 1.293.714 70.322 ____________
3.536.446 752.480 995.663 60.783 ____________
5.630.007 . . . . . . . . . .
5.345.372 ..........
782.367 6.978 35.434 ____________
722.611 7.151 39.330 ____________
824.779 . . . . . . . . . . Beheer en administratie Kosten beheer en administratie 256.214 . . . . . . . . . .
769.092 ..........
BATEN Baten uit eigen fondsenwerving Baten uit acties door derden Subsidies van overheden Baten uit beleggingen Overige baten Som van de baten
lasTEN Besteed aan doelstellingen Doelstelling opvang, verzorging en herplaatsing Chimpansee Primadomus Preventie Projecten
Besteed aan werving baten Kosten eigen fondsenwerving Kosten gezamelijke acties Kosten publiciteit werving
Som der lasten
Resultaat
76
228.830 ..........
6.711.000
6.343.294
____________ -215.437 ____________ ____________
____________ 1.164.194 ____________ ____________
jaarverslag 2009
TOELICHTING OP DE EXPLOITATIEBEGROTING 2010
Begroting _2010 ____________________________
Realisatie 2009 ______________________________
€
€
1.975.000 50.000 520.000 25.000 25.000 393.454 1.050.000 80.000 20.000 20.000 25.000 75.000 219.000 45.000 ____________
1.908.261 21.158 493.125 31.399 35.104 866.652 1.584.357 86.994 4.575 28.266 5.790 99.091 184.113 31.083 ____________
4.522.454 ____________ ____________
5.379.968 ____________ ____________
500.000 200.000 20.000 ____________
500.000 65.957 251 ____________
720.000 ____________ ____________
566.208 ____________ ____________
996.041 ____________ ____________
1.141.994 ____________ ____________
Baten uit beleggingen Rentebaten Resultaat beleggingen
170.000 20.000 ____________
241.823 73.561 ____________
190.000 ____________ ____________
315.384 ____________ ____________
Overige baten Declaraties verzorgingskosten Verhuur Viscontistraat Verhuur Blauwe Kantoor Declaratie VOND Resultaat verkoop inventaris Overige baten
45.000 – 22.068 – – – ____________
43.444 5.655 16.560 4.400 2.880 30.995 ____________
67.068 ____________ ____________
103.934 ____________ ____________
BATEN Baten uit eigen fondsenwerving Donaties Geoormerkte donaties Adopties particilier Opbrengst cartridges Opbrengst mobieltjes Opbrengst Air Miles Legaten Lijfrenteschenking Bedrijfssponsoring alg. / project Bedrijfsadopties Incidentele sponsoring Sponsoring in natura Mailingen / acties Primadomus Baten uit acties door derden Nationale Postcode Loterij Aandeel acties derden Overige fondsen Subsidies van overheden Ministerie van OCW, dekking exploitatiekosten
77
jaarverslag 2009
SPECIFICATIE EN VERDELING KOSTEN NAAR BESTEMMING BEGROTING 2010
BESTEMMING DOELSTELLING WERV LAsten
Opvang, verzorging en Chimpansee herplaatsing Primadomus Preventie ______________________________ ______________________________ ______________________________ _Projecten _______________________________
€
Publiciteit en communicatie Personeelskosten Opvang en herplaatsing Huisvestingskosten Kantoor- en algemene kosten Bestuurskosten Afschrijving en rente
25.750 1.550.833 338.000 231.774 410.739 – 1.077.520 ____________
9.000 216.611 17.000 44.140 70.058 – 274.546 ____________
661.250 432.498 – 64.637 114.547 – 20.782 ____________
– 48.088 – 7.187 12.736 – 2.311 ____________
Totaal
3.634.616 ____________ ____________
631.355 ____________ ____________
1.293.714 ____________ ____________
70.322 ____________ ____________
€
Toelichting op kostenverdeling De uitvoeringskosten van de eigen organisatie worden toegerekend op basis van een verdeelsleutel die is gebaseerd op de tijdsbesteding van contractueel gebonden medewerkers. AAP kiest ervoor deze verdeelsleutel, daar waar kosten niet direct kunnen worden toegewezen, consistent toe te passen op de toerekening van alle kosten. De beheer- en administratiekosten worden uitgedrukt als percentage van de totale kosten. AAP hanteert de CBF-norm van 5% als maximum. Het begrote percentage voor 2009 bedroeg 4,2% ten opzichte van 3,6% gerealiseerd. Dit lagere percentage wordt veroorzaakt door lagere uitvoeringskosten van de eigen organisatie dan begroot en voldoet hiermee aan de doelstelling.
78
€
€
Beheer en Administratie
jaarverslag 2009
NG WERVING BATEN
Eigen fondsen- Gezamenlijke Publiciteit Begroot Realisatie werving acties werving 2010 2009 ______________________________ ______________________________ ______________________________ _____________________________ ______________________________ __ __________________________ €
€
€
€
€
€
325.000 312.761 – 46.743 82.834 – 15.029 ____________
– 4.772 – 713 1.264 – 229 ____________
– 24.231 – 3.621 6.418 – 1.164 ____________
– 175.206 – 26.185 45.204 1.200 8.419 ____________
1.021.000 2.765.000 355.000 425.000 743.800 1.200 1.400.000 ____________
881.370 2.581.724 313.157 377.062 662.642 704 1.526.635 ____________
782.367 ____________ ____________
6.978 ____________ ____________
35.434 ____________ ____________
256.214 ____________ ____________
6.711.000 ____________ ____________
6.343.294 ____________ ____________
79
jaarverslag 2009
80
5 meerjarenoverzicht
jaarverslag 2009
Balans (x € 1.000)
Begroting 31-12-2014
Begroting 31-12-2013
Begroting 31-12-2012
Begroting 31-12-2011
Begroting 31-12-2010
Vaste activa Vlottende activa
11.766 4.208 ____________
12.928 3.693 ____________
14.233 2.999 ____________
12.948 12.166 5.490 7.146 ____________ ____________
Totaal activa
15.974 ____________ ____________
16.621 ____________ ____________
17.232 ____________ ____________
18.438 19.312 ____________ ____________ ____________ ____________
Continuïteitsreserve / Bestemmingsreserve Overige reserves
11.976 431 ____________
12.909 431 ____________
14.461 431 ____________
14.461 14.461 1.671 2.561 ____________ ____________
12.407
13.340
14.892
Schulden lange termijn Schulden korte termijn
0 3.567 ____________
0 3.281 ____________
0 2.340 ____________
0 0 2.306 2.290 ____________ ____________
Totaal passiva
15.974 ____________ ____________
16.621 ____________ ____________
17.232 ____________ ____________
18.438 19.312 ____________ ____________ ____________ ____________
Totaal vermogen
Sta at van baten en lasten (x € 1.000) Baten Baten uit eigen fondsenwerving Baten uit acties door derden Subsidies van overheden Baten uit beleggingen Overige baten
Begroting 2014 6.130 510 1.095 75 80 ____________
Begroting 2013 5.660 510 1.085 60 80 ____________
Begroting 2012 5.230 510 1.075 151 80 ____________
16.132
Begroting 2011
7.890 7.395 7.046 6.629 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Lasten Besteed aan doelstellingen 7.585 7.728 7.063 6.351 Besteed aan werving baten 918 903 903 892 Kosten Beheer en administratie 320 315 320 276 ____________ ____________ ____________ ____________ 8.823 8.946 8.286 7.519 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . ____________ ____________ ____________ ____________ Resultaat -933 -1.551 -1.240 -890 ____________ ____________ ____________ ____________ ____________ ____________ ____________ ____________
82
Begroting 2010
4.790 4.522 510 720 1.065 996 184 190 80 67 ____________ ____________
Besteed aan doelstelling als % van de baten 96,1% 104,5% 100,2% Kosten eigen fondsenwerving als % van de baten 16,1% 16,9% 18,2% Kosten beheer en administratie als % van de som der kosten 3,6% 3,5% 3,9%
17.022
6.495 .......... 5.609 846 256 ____________ 6.711 .......... ____________ -216 ____________ ____________
95,8%
86,4%
19,5%
19,4%
3,7%
3,8%
jaarverslag 2009
Balans (x € 1.000)
Actueel 31-12-2009
Actueel 31-12-2008
Actueel 31-12-2007
Actueel 31-12-2006
Actueel 31-12-2005
Vaste activa Vlottende activa
11.268 8.281 ____________
11.534 7.623 ____________
12.550 6.684 ____________
11.501 9.206 8.693 8.838 ____________ ____________
Totaal activa
19.549 ____________ ____________
19.157 ____________ ____________
19.234 ____________ ____________
20.194 18.044 ____________ ____________ ____________ ____________
Continuïteitsreserve / Bestemmingsreserve Overige reserves
16.055 1.790 ____________
12.104 4.577 ____________
6.082 9.923 ____________
7.231 7.005 7.669 5.165 ____________ ____________
17.845
16.681
16.005
Schulden lange termijn Schulden korte termijn
104 1.600 ____________
390 2.086 ____________
884 2.345 ____________
3.475 3.832 1.819 2.042 ____________ ____________
Totaal passiva
19.549 ____________ ____________
19.157 ____________ ____________
19.234 ____________ ____________
20.194 18.044 ____________ ____________ ____________ ____________
Totaal vermogen
Sta at van baten en lasten (x € 1.000) Baten Baten uit eigen fondsenwerving Baten uit acties door derden Subsidies van overheden Baten uit beleggingen Overige baten
Actueel 2009 5.380 566 1.142 315 104 ____________
Actueel 2008 4.095 560 1.125 214 92 ____________
Actueel 2007 4.280 760 790 263 66 ____________
14.900
Actueel 2006
12.170
Actueel 2005
5.384 3.139 628 569 531 453 25 189 25 28 ____________ ____________
7.507 6.086 6.159 6.593 4.378 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Lasten Besteed aan doelstellingen 5.345 4.526 4.006 3.196 2.816 Besteed aan werving baten 769 661 840 667 728 Kosten Beheer en administratie 229 222 208 ____________ ____________ ____________ ____________ ____________ 6.343 5.409 5.054 3.863 3.544 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . ____________ ____________ ____________ ____________ ____________ Resultaat 1.164 677 1.105 2.730 834 ____________ ____________ ____________ ____________ ____________ ____________ ____________ ____________ ____________ ____________ Besteed aan doelstelling als % van de baten Kosten eigen fondsenwerving als % van de baten Kosten beheer en administratie als % van de som der kosten
71,2%
74,4%
65,0%
48,5%
64,3%
13,4%
15,2%
19,0%
n.v.t.
n.v.t.
3,6%
4,1%
4,1%
83
jaarverslag 2009
Kasstroomoverzicht (x € 1.000) Kasstroom uit operationele activiteiten Kasstroom uit investeringsactiviteiten Kasstroom uit financieringsactiviteiten Netto kasstroom Saldo liquide middelen primo Saldo liquide middelen ultimo
Begroting 2014
Begroting 2013
Begroting 2012
552 -20 0 ____________
195 -40 556 ____________
275 -2.750 0 ____________
532
711
-2.475
2.169 ____________ 2.701 ____________ ____________
1.458 ____________ 2.169 ____________ ____________
3.933 ____________ 1.458 ____________ ____________
Toelichting op de meerjarenraming De meerjarenraming is met een extra jaar uitgebreid tot en met 2014. Door een drietal investeringen in 2011 en 2012, te weten bouw verblijf katachtigen, uitbreiding quarantaine en nieuwbouw primatenhal, neemt de capaciteit van de opvang van dieren toe. Niet alleen stijgen daardoor de exploitatielasten, maar ook de personeelslasten. Kijkend naar het totaal van baten zien we geleidelijk oplopende baten. Als gevolg van bovenstaande stijgen de lasten sneller, waardoor de resultaten in de komende jaren negatief worden. Het totaal van lasten is vanaf 2008 hoger, doordat de gebouwen voor de doelstelling vanaf dat moment in 10 jaar worden afgeschreven, in plaats van 20 jaar.
84
Begroting 2011
Begroting 2010
447 1.124 -2.090 -908 0 0 ____________ ____________ -1.643
216
5.576 5.360 ____________ ____________ 3.933 5.576 ____________ ____________ ____________ ____________
jaarverslag 2009
Kasstroomoverzicht (x € 1.000) Kasstroom uit operationele activiteiten Kasstroom uit investeringsactiviteiten Kasstroom uit financieringsactiviteiten Netto kasstroom Saldo liquide middelen primo Saldo liquide middelen ultimo
Actueel 2009
Actueel 2008
Actueel 2007
2.199 -1.890 -947 ____________
1.609 -177 -262 ____________
2.387 -971 -2.512 ____________
-638
1.170
-1.096
6.533 ____________ 5.895 ____________ ____________
5.363 ____________ 6.533 ____________ ____________
6.459 ____________ 5.363 ____________ ____________
Actueel 2006
Actueel 2005
1.803 2.232 -2.693 -5.944 -533 3.470 ____________ ____________ -1.423
-242
7.882 8.124 ____________ ____________ 6.459 7.882 ____________ ____________ ____________ ____________
85
jaarverslag 2009
Uitleg van termen en begrippen
BALAI richtlijn: Europese veterinaire richtlijn. Chimpanseecomplex Almere: het in 2006 geopende centrum voor chimpansees, het bestaat uit drie gedeelten: de Special Care Unit voor de groep geïnfecteerde BPRC-chimpansees, een resocialisatie-eenheid voor gezonde / niet-geïnfecteerde chimpansees die nog niet in staat zijn sociaal te leven, en een quarantaineafdeling waar de nieuwe dieren tenminste drie maanden afgezonderd worden. CITES: The Convention on International Trade in Endangered Species, ook bekend onder de naam De Conventie van Washington. Dit verdrag regelt en bevordert de duurzame handel in planten en dieren en hun producten. Coalitie Red de Gezondheids- en Welzijnswet voor Dieren (GWWD): in 2006 dreigde onder toenmalig minister Veerman de in 1993 ingevoerde GWWD opgenomen te worden in een alomvattende wet die vooral de commerciële kant van de dierhouderij waarborgt. Deze ontwikkeling werd door verschillende organisaties als dermate bedreigend beschouwd dat succesvol samengewerkt werd om het tij te keren. ENDCAP: een Europees Samenwerkingsverband welk streeft naar de beëindiging van wilde dieren in gevangenschap. Ziet haar rol vooral in het delen en beschikbaar maken van kennis. EAZA: European Association of Zoo and Aquaria. HIER: Een groot Nederlands samenwerkingsverband bestaande uit organisaties die allen beneficiënt zijn van de Nationale Postcode Loterij welke als gezamenlijk doel hebben het klimaatprobleem aan te pakken.
86
Informatiepunt De Kemphaan: samenwerkingsverband tussen de Gemeente Almere, Staatsbosbeheer en AAP in het open houden van een informatiecentrum op de Kemphaan. International Union for the Conservation of Nature (IUCN): een internationaal samenwerkingsverband van natuur en milieu-organisaties, zowel NGO’s als overheid. Stimuleert de bescherming van kwetsbare natuur, doet onderzoek naar de oorzaken van aantasting en bereikt haar doelen met name door lobby. KPI: Key Prestatie Indicatoren. Rijswijkse Biomedical Primate Research Centre (BPRC): Een Nederlands onderzoekscentrum waar vrijwel uitsluitend onderzoek gedaan wordt met primaten als proefdiermodel. Stond in 2006 haar geïnfecteerde chimpansees af aan AAP na ingrijpen door de overheid in 2003.
Species Survival Network (SSN): een Europees Samenwerkingsverband welk er naar streeft de bescherming van individuele dieren, de soorten en hun leefomgeving in samenhang te beschermen. Dit samenwerkingsverband is vooral gericht op de beleidsbeïnvloeding met betrekking tot CITES. Vereniging voor Opvangcentra voor Niet Gedomesticeerde Dieren (VOND): de branchevereniging van opvangcentra voor wilde dieren, zowel inheems als uitheems. Is met name een gesprekspartner voor de overheid.
