Informatiememorandum & Profielschets Lid Raad van Toezicht Koninklijke Stichting Defensiemusea
1. Inleiding Deze notitie bevat globale informatie over de Koninklijke Stichting Defensiemusea, de profielschets en de selectieprocedure, en is bedoeld voor de oriënterende fase met potentiële kandidaten.
2. Algemeen Op 1 juli 2014 is de Koninklijke Stichting Defensiemusea (KSD) opgericht door vier van de belangrijkste militaire musea samen te brengen in één organisatie: het Nationaal Militair Museum1 in Soesterberg, het Marinemuseum in Den Helder, het Mariniersmuseum in Rotterdam en het Marechausseemuseum in Buren. De KSD zetelt in Utrecht en zorgt voor de aansturing en de ondersteuning van de vier musea. De KSD heeft een zodanige structuur, dat de vier musea zich optimaal kunnen concentreren op de museale processen. Het Nationaal Militair Museum (NMM) functioneert als primus inter pares binnen de KSD en brengt naast de collecties van de Landmacht en de Luchtmacht, in het defensie brede, thematische deel nadrukkelijk alle operationele commando’s in beeld. Het Marinemuseum, het Mariniersmuseum en het Marechausseemuseum richten zich hoofdzakelijk op hun eigen operationeel commando of een deel daarvan. Binnen deze vestigingen wordt op eigen wijze aandacht besteed aan het bredere defensieperspectief, dat nooit uit het oog wordt verloren. Door het onderbrengen van de tot nu toe afzonderlijke defensiemusea in een stichting, conform het museaal bestel van Defensie, wordt invulling gegeven aan de intentie om - door het werken vanuit één doelstelling en door verbeterde samenwerking - een zo groot en divers mogelijk publiek te bereiken. Dit hoopt men te bereiken door de musea aantrekkelijk in te richten, met een indrukwekkende collectie en een boeiend activiteitenprogramma dat aansluit bij de actualiteit. De twee speerpunten zijn: de collectie en het publiek. Missie Met kracht het militaire verhaal en het verhaal van militairen een plek geven in publieke discussies door zoveel mogelijk mensen de krijgsmacht in heden en verleden te laten beleven, omdat oorlog en conflict onlosmakelijk verbonden zijn met de wereld waarin we leven en dus met ons.
1
Het Nationaal Militair Museum is ontstaan door de fusie van het Legermuseum en het Militaire Luchtvaart Museum.
1
Visie De krijgsmacht vervult een belangrijke kerntaak van de overheid. Het is voor de maatschappelijke legitimatie van de krijgsmacht - als ook voor de motivatie van de mannen en vrouwen die er werken essentieel dat een substantieel deel van de samenleving zich bewust is van het waarom van een krijgsmacht en zich een mening kan vormen over de manier waarop de krijgsmacht haar taken uitvoert. Daarom bieden de defensiemusea een venster op verleden, heden en toekomstige ontwikkelingen van de krijgsmacht, op een niet-vrijblijvende manier. Zij willen de bezoekers raken door: - emoties van militairen als kameraadschap, moed, betrokkenheid en angst tastbaar te maken; - te laten zien dat het maken van keuzes noodzakelijk is; - te tonen dat met dreiging van wapens soms de vrede bewaard kan worden; - te laten voelen, proeven, ruiken en horen wat het betekent om te werken voor vrede en veiligheid; - de wederkerige invloed van krijgsmacht op samenleving vanuit meerdere perspectieven te belichten. Zij beogen de ‘transformerende ervaring’, wat wil zeggen dat een bezoek aan één van de defensiemusea de blik van het publiek op de krijgsmacht kan veranderen. De stichting handelt bij het realiseren van haar doel zoveel mogelijk volgende de Governance Code Cultuur en volgens de door de International Council of Museums (ICOM) opgestelde Ethische Code voor Musea (art.3.2. Statuten). Vier merkwaarden Om deze belofte waar te kunnen maken, is het essentieel om binnen de musea van de stichting de verbindende factoren te benoemen. Wie is de Koninklijke Stichting Defensiemusea? Wat typeert het denken en doen? Daarbij komen vier merkwaarden naar voren die bepalend zijn voor het karakter en de identiteit, en die gelden voor alle medewerkers binnen de stichting. Dit zijn de merkwaarden: 1. Bravoure Wij hebben Bravoure. We zijn jongensachtig, ondeugend en bekijken het leven met een knipoog. We zijn onverschrokken en stoer. 2. Integer Wij zijn Integer. We zijn eerlijk, geloofwaardig en oprecht. We laten altijd meerdere perspectieven zien en zijn evenwichtig. 3. Energiek Wij zijn Energiek. We zijn ondernemend en creatief. We zijn actief, fris en aanstekelijk. 4. Verrijkend Wij zijn Verrijkend. We zijn boeiend en inspirerend. We zijn enthousiasmerend en zorgen dat wat we doen beklijft. We zijn uitnodigend. Positionering KSD Vanaf eind 2014 presenteren de musea in gezamenlijkheid de extern gerichte boodschap van Defensie op een aansprekende wijze aan een zo groot en divers mogelijk publiek. Met behulp van hun rijke collecties en verhalen over de krijgsmacht, zullen zij (met inachtneming van het corporate communicatiebeleid van Defensie) de betekenis van Defensie voor de Nederlandse samenleving in heden, verleden en toekomst voor het voetlicht brengen. Om deze doelstelling waar te kunnen maken, zullen de musea het cultureel historisch erfgoed van Defensie op eenduidige en professionele wijze in stand houden. Daarbij hanteren zij zowel de
2
geldende museale normen als ook de (doelmatigheids)criteria van goed beheer en spelen zij in op maatschappelijke ontwikkelingen. Eén van de sterke kanten van de KSD is de authenticiteit en exclusiviteit door haar band met Defensie. Defensie is de belangrijkste stakeholder, die subsidie verstrekt en zorgt voor het vergroten van de collectie (materieel en immaterieel). Beleidsmatig is de stichting autonoom. De huidige positionering van KSD als stichting en op meer afstand van Defensie, maakt het beter mogelijk geloofwaardiger over te komen op het publiek. De locaties waar de musea zijn gehuisvest zijn bijzonder en bieden een meerwaarde; de natuur en het militaire erfgoed in Soesterberg, de voormalige marinehaven van Den Helder, de Oude haven in Rotterdam en het voormalig Koninklijk Weeshuis in Buren maken een bezoek extra de moeite waard. De musea kunnen bogen op een grote natuurlijke achterban, vanwege het grote aantal (voormalige) dienstplichtigen van de afgelopen 42 jaar. Daarnaast is het een uitdaging om nieuwe groepen aan te spreken; mensen die wat verder af staan van de krijgsmacht. Bij deze uitdaging geldt dat KSD niet de enige musea heeft op het gebied van krijgsmacht en oorlog. Nederland heeft maar liefst 85 instellingen op dit gebied.
3. De organisatie De stichting heeft haar eerste stap in het reorganisatieproces net achter de rug en is nu druk bezig met de inrichting van de nieuwe organisatie. De vier musea Het Nationaal Militair Museum (NMM) belicht de betekenis van de Nederlandse krijgsmacht in verleden, heden en toekomst, met extra aandacht voor de collecties van landmacht en luchtmacht. Maak kennis met de mens achter de militair. In het Marinemuseum ervaren bezoekers het verleden en het heden van de Nederlandse marine. Uniek zijn de drie museumschepen, waarvan de onderzeeboot Tonijn de meest opvallende is. Aan boord vertellen oud-bemanningsleden prachtige verhalen. Marechausseemuseum. Het Museum der Koninklijke Marechaussee is het oudste politiemuseum van Nederland. De collectie van het museum vertelt het verhaal van de oprichting van het Corps Maréchaussée in 1814 tot het Wapen der Koninklijke Marechaussee van vandaag. In het museum vindt men: uniformen, schilderijen, aquarellen, tekeningen, documenten, onderscheidingen, curiosa, schaalmodellen, foto’s en video’s. Het Mariniersmuseum geeft de marinier een gezicht. Met behulp van tentoonstellingen, schoolprogramma’s, activiteiten in de vakanties en online verdieping wordt dit bijzondere krijgsmachtdeel uitgelicht. Bezoekers Voorafgaand aan de start van de herinrichting Museaal Bestel Defensie ontvingen de Defensiemusea jaarlijks ruim 300.000 bezoekers. Na de opening van het Nationaal Militair Museum in 2015 hebben de vier defensiemusea gezamenlijk ruim 630.000 bezoekers getrokken (met bij het NMM 516.641 aan bezoekers). Medewerkers Het inrichten van de nieuwe organisatie betekende voor het personeel dat alle medewerkers uit de verschillende musea (personeel technisch) werden ondergebracht bij de KSD. Daarmee vielen ze
3
onder de CAO van de VRM. Na evaluatie van de uitkomsten van het functiehuis worden in 2016 het organogram en de functiebeschrijvingen definitief vastgesteld. Het totaalaantal fte van de KSD is ruim 71, met een relatief grote groep medewerkers in de leeftijdscategorie van 45 tot 55 jaar. Ook zijn in de musea ruim 500 vrijwilligers werkzaam en is er een gericht stagebeleid. Om de instroom uit de nieuwe generatie te bevorderen, worden boven de formatie enkele werkervaringsplaatsen beschikbaar gesteld. Algemeen directeur De directie bestaat uit één directeur. Deze algemeen directeur wordt voor een periode van ten hoogste vier jaar benoemd door de Raad van Toezicht. De Raad van Toezicht van de stichting stelt een profielschets op, waarin de vereiste kwaliteiten van de algemeen directeur zijn beschreven. De Raad van Toezicht gaat slechts tot benoeming van de algemeen directeur over, nadat de Minister daaromtrent is gehoord. De algemeen directeur is belast met het besturen van de stichting. Management Team Aan het hoofd van ieder museum staat een vestigingsmanager die het personeel van dat betreffende museum functioneel aanstuurt. De vestigingsmanagers en de manager bedrijfsvoering vormen tezamen met de algemeen directeur het Management Team. Raad van Toezicht In de statuten van de Koninklijke Stichting Defensiemusea is de rol van de Raad van Toezicht (RvT) globaal vastgelegd. Voor een goed functioneren, is een reglement RvT vastgesteld. Dit reglement geeft een aanvulling op de statuten en maakt het beeld van de werkzaamheden completer. De RvT functioneert volgens de Governance Code Cultuur. Naast het benoemen van de algemeen directeur stelt de raad tevens het Directiestatuut vast en treedt op als klankbord voor het bestuur. Voorts stelt de Raad van Toezicht samen met de algemeen directeur de doelen vast van de organisatie en bewaakt de realisering ervan. Er is periodiek overleg met de ondernemings- of de personeelsraad. De leden van de Raad van Toezicht zijn in 2014 aangetreden en benoemd voor een periode van vier jaar. Herbenoeming is eenmaal mogelijk, m.a.w. zij kunnen volgens de statuten voor een tweede termijn van vier jaar worden benoemd. De huidige Raad van Toezicht bestaat uit negen leden, waarvan één de voorzitter is en door de Minister van Defensie wordt benoemd, en een secretaris die de Raad uit hun midden benoemt. Er is een remuneratiecommissie en een auditcommissie. De Raad van Toezicht bestaat op dit moment uit: - Drs. J.S.J. Hillen (voorzitter) - W.I.I. van Beek Commissaris van de Koning in de Provincie Utrecht - Dr. W. Bijleveld Directeur Nederlands Openluchtmuseum - Ing. R.H. Berkvens CEO Damen Shipyards - Mr. G.E.A. van Craaikamp (secretaris en lid auditcommissie) Provinciesecretaris, Provincie Noord-Holland - Drs. H.H. Hulshof (lid auditcommissie) - N.J.J. van Kesteren - Luitenant-generaal b.d. M. Schouten - Luitenant-generaal b.d. Dr. D. Starink
4
De Raad heeft een profiel opgesteld, waarin de omvang van de Raad en de vereiste kwaliteiten van de leden staan beschreven. Op basis van dat profiel stelt de Raad profielschetsen op voor zijn individuele leden, en gaat periodiek, doch in ieder geval bij het ontstaan van elke vacature, na of deze nog voldoen en stelt deze zo nodig bij. Bij vacatures wordt rekening gehouden met diversiteit. Het huidige profiel waaraan de leden van de Raad dienen te voldoen wordt verderop in de tekst besproken.
4. Financiën De Koninklijke Stichting Defensiemusea ontvangt een subsidie van de Staat en heeft met de Staat een beheerovereenkomst gesloten voor de rijkscollectie die door de Koninklijke Stichting Defensiemusea wordt beheerd. De gebouwen zijn deels in bezit van het Rijk, deels gehuurd van derden. De KSD is voor haar bedrijfsvoering en exploitatie afhankelijk van de subsidie van het ministerie van Defensie en het budget dient te worden aangevuld met 17,5% eigen inkomsten. Extra inkomsten worden gegenereerd uit de entreegelden van bezoekers. Zorgvuldig entreeprijsbeleid is essentieel, omdat dit voorlopig de enige beïnvloedbare variabele in de inkomsten is. Mogelijke toekomstige inkomstenbronnen zijn het organiseren van evenementen, sponsor- en fondsenwerving. De activiteiten van Koninklijke Stichting Defensiemusea bestaan voornamelijk uit: - het exploiteren van het NMM in Soest, het Marinemuseum in Den Helder, het Mariniersmuseum in Rotterdam en het Marechausseemuseum in Buren; - het presenteren van de collectie aan een zo groot en divers mogelijk publiek op een aantrekkelijke en moderne wijze; - het daartoe verwerven, bewaren, beheren, registreren, conserveren en restaureren van de collectie en het verrichten van wetenschappelijk onderzoek met betrekking tot de collectie; - samenwerking aan te gaan met (inter-)nationale musea, maatschappelijke instanties en organisaties op het gebied van cultureel erfgoed, (militaire) geschiedenis, onderzoek en onderwijs. Het vermogen van de stichting wordt gevormd door: - subsidies, bijdragen en giften van de overheid en particuliere instellingen; - de opbrengst van de verkoop van toegangsbewijzen; - hetgeen wordt verkregen door schenkingen, erfstellingen en legaten; - andere baten. De stichting streeft naar een solvabiliteit van 20-25% op basis van de algemene reserve en een liquiditeitsratio van minimaal 1,4. Daarnaast zullen bestemmingsreserves worden gevormd voor vervanging, aankoop, tentoonstellingen en groot onderhoud collecties. Naast het bestuurdersjaarverslag zijn er afzonderlijke jaarverslagen opgesteld over de vier defensiemusea (zie in de betreffende websites). Hierin worden de volgende rubrieken verder uitgewerkt: Personeel; Collectie; Tentoonstellingen; Educatie; Marketing & communicatie; Kengetallen. Voor meer informatie zie het jaarverslag en jaarrekening 2015
5
5. Profielschets lid Raad van Toezicht KSD, vacature Taak, omvang en samenstelling RvT De Raad heeft tot taak toezicht te houden op het beleid van de Algemeen Directeur en op de algemene gang van zaken in de stichting en de met haar verbonden organisatie. De Raad staat de Algemeen Directeur met advies terzijde. De Raad bestaat uit een door de Raad te bepalen aantal leden, waarbij een minimum van drie leden van toepassing is. Er dient voor gewaakt te worden dat de Raad geen eenzijdige samenstelling krijgt, ondanks mogelijke individuele geschiktheid van elk der leden. De Raad moet de aan haar krachtens de wet, de Governance Code Cultuur en de overig van toepassing zijnde regelgeving toegekende taken verantwoord kunnen vervullen. Een goede balans tussen leeftijd, geslacht, nationaliteit, ervaring en culturele achtergrond van de individuele leden van de Raad is van belang. Bij de samenstelling wordt daarom rekening gehouden met een zo groot mogelijke spreiding, zowel geografisch en maatschappelijk als wat deskundigheden betreft. Bij het samenstellen van de Raad dient invulling te worden gegeven aan de wens dat de volgende expertisegebieden goed zijn vertegenwoordigd: - bestuurlijke en politieke ervaring op landelijk en regionaal niveau; - financieel en bedrijfskundig; - cultureel; - communicatief; - onderwijskundig; - sociaal en HR. Defensie - organisatie, bedrijfsvoering, financiën en cultureel ondernemerschap; - militair; - museale sector; - expertise op het gebied van de relatie tussen samenleving en krijgsmacht. Benoeming De voorzitter en leden worden, op voordracht van de Raad van Toezicht, benoemd door de Minister van Defensie. Onafhankelijkheid, deskundigheid en functioneren In het profiel en de samenstelling van de Raad van Toezicht als geheel zal geborgd moeten zijn dat deze de kwaliteit van het functioneren van het bestuur kan beoordelen. Daartoe zijn verschillende vereisten geformuleerd. Algemene vereisten Raad van Toezicht: - de leden hebben een brede blik en open oog voor maatschappelijke ontwikkelingen; - voldoende RvT-leden hebben belangstelling en begrip voor het inhoudelijke domein van de Koninklijke Stichting Defensiemusea; - de leden hebben aantoonbare affiniteit met het onderwerp; - ruime ervaring in toezichthouden en visie ten aanzien van o.a. algemene beleid, strategie en in staat jaarrekeningen adequaat te kunnen beoordelen; - de leden zijn objectief en onafhankelijk: de Raad is zo samengesteld dat de leden onafhankelijk van elkaar, van de Directie en van deelbelangen kunnen functioneren als goede toezichthouders en adviseurs; - bij een voordracht tot benoeming van een nieuw lid van de Raad door de Minister van Defensie dient sprake te zijn van geen tegenstelling of verstrengeling van belangen; - in de Raad hebben geen voormalige Directieleden zitting;
6
-
-
de gezamenlijke leden beschikken over deskundigheid en ervaring op uiteenlopende terreinen: op financieel vlak, op economisch en commercieel vlak, maar ook op het terrein van de omgang met medezeggenschap; leden worden geacht over voldoende tijd te beschikken om het beleid van de Directie en de algemene gang van zaken binnen de stichting tijdig en op adequate wijze te controleren.
Speelruimte Raad van Toezicht - draagt zorg voor een goed functioneren van de bestuurder; - zorgt voor een goed functionerend toezicht; - benoemt de algemeen directeur; - beoordeelt de begroting en jaarrekening; - functioneert als adviseur en klankbord voor de algemeen directeur; - houdt integraal toezicht op het beleid en de algemene gang van zaken binnen de stichting; - beoordeelt en keurt de besluiten van de algemeen directeur goed; - vertegenwoordigt de stichting in het geval van een tegenstrijdig belang. Specifieke kennis en ervaring - ten minste één persoon in de Raad dient te beschikken over kennis en ervaring op het terrein van sociale verhoudingen en meer specifiek de relatie tussen samenleving en krijgsmacht; - een lid heeft (ook inhoudelijk) verstand van de specifieke soort van activiteiten van de stichting, in casu van de taak en het functioneren van een groot museum; - deskundigheid op het gebied van efficiënte bedrijfsvoering en het realiseren van eigen inkomsten; - het voorzitterschap is niet bij voorbaat aan één van de genoemde categorieën verbonden; wel geldt dat een directeur van een museale instelling geen voorzitter van de Raad kan zijn. Honorering De leden van de Raad van Toezicht krijgen voor de uitoefening van hun functie naast een reiskostenvergoeding een onkostenvergoeding van € 1.024,- per jaar. De huidige vacature lid RvT is ontstaan door het vertrek van mevrouw mr. G.E.A van Craaikamp. Gelet op de huidige samenstelling van de Raad van Toezicht en de daarin reeds aanwezige expertise, worden vrouwelijke kandidaten met brede maatschappelijke en/of onderwijskundige kennis en ervaring met nadruk uitgenodigd te reageren.
6. Procedure Voor de invulling van deze vacature heeft de Koninklijke Stichting Defensiemusea aan Nationaal Register (NR) gevraagd deze procedure te begeleiden. Mevrouw drs. Carla Aalse en de heer mr. Olaf Smits van Waesberghe zijn begeleidend adviseurs namens Nationaal Register. De selectiecommissie van de Koninklijke Stichting Defensiemusea zal bestaan uit de heer W.I.I. van Beek CvdK, de heer M. Schouten Luitenant-generaal b.d. en de heer drs. P.M.L. van Vlijmen. Gesprekken met kandidaten die volgens het Nationaal Register in aanmerking komen, zullen door de selectiecommissie van de Koninklijke Stichting Defensiemusea worden gevoerd na een keuze uit de kandidaten (september/oktober 2016).
7
7. Tijdschema De selectiecommissie draagt zorg voor de selectie van de kandidaten. De selectiegesprekken met de commissie zijn gepland voor eind september/begin oktober. De RvT beslist over de benoeming. De procedure is erop gericht om te komen tot een benoeming per november/december 2016. Er is een digitaal informatiepakket beschikbaar voor kandidaten die opgeroepen worden voor een eerste gesprek. Deze informatie bestaat uit: 1. Meerjarenvisie Koninklijke Stichting Defensiemusea 2016-2020; 2. Reglement Raad van Toezicht Stichting Defensiemusea; 3. Directiereglement; 4. KDS Jaarverslag 2015.
8. Uw reactie Heeft u belangstelling voor deze functie en voldoet u aan het gevraagde profiel, dan nodigen wij u van harte uit vóór 25 augustus 2016 te reageren via onze website. Via deze link kunt u online solliciteren en ontvangt u direct een ontvangstbevestiging van uw sollicitatie.
Verdere informatie Nationaal Register mevrouw drs. Carla Aalse mobiel: 06 – 515 84 679 telefoon: 070 - 32 43 091 e-mail:
[email protected] website: www.nationaalregister.nl
8
