Industrie Trends, Ontwikkelingen, Cijfers & Prognoses
Economisch Bureau Nederland Casper Burgering Senior sector econoom
020 – 383 26 93
[email protected]
november 2014
@CasperBurgering
Stand van de Industrie is positief in november Sheet 5
Mondiale handel (2014)
-5%
-15%
48
Sheet 11
2,5% 0% 2014
2012
2010
-10% 2008
Sheet 12
Vacature Indicator (sept.)
2,0 4 2 0 -2 -4 -6
2015
2011
1995
2015
2011
2007
2003
Bezettingsgraad (Q4)
2013
Sheet 13
84 82 80 78 76 74 72 2013
Faillissementen oktober (mom)
-4%
1
100
0
50
-1 2012
2014
0,18
80,3%
10%
2006
1999
-12% 1995
-12% 2015
-5% 2011
0%
2007
0% 2003
0% 1999
12%
1995
5%
0 2013
2014
2014
Producenten vertrouwen (oktober)
3,5%
2,0%
Productie groei (2014)
Sheet 9
Export (2014)
12%
Sheet 10
2013
2014
Sheet 8
Investeringen (2014)
0,8%
2013
2007
Sheet 7
BBP (2014)
53,0 58 56 54 52 50 48 46
50 1991 1995 1999 2003 2007 2011 2015
2015
52
2011
0% 2007
0% 2003
54
1999
15%
1995
5%
Sheet 7
PMI man. NL (oktober)
52,2
3,0%
3,3%
Sheet 6
Global PMI Man. (oktober)
2003
Sheet 4
Mondiale BBP (2014)
1999
Sheet 3
2014
2013
2014
15% 0%
Economisch Bureau
-15%
Oranje lijn = LT-gemiddelde Groene lijn = actueel verloop
Verwachting ABN AMRO
Actuele stand van zaken
Ongunstige omstandigheden
Neutrale omstandigheden
Gunstige omstandigheden
2
Optimisme over wereldeconomie 8%
World GDP % growth 2014: 3.3%
China
7%
Vietnam Indonesia
6% LATIN AMERICA
GDP % growth (yoy) 2015
5% 4% 3% 2% 1% 0%
India
South Africa
Mexico Turkey South Korea EMERGING US EUROZONE EUROPE Poland Greece Sweden Canada Brazil UK Germany Australia Switzerland Ireland Spain Russia Norway Japan Belgium France Italy Netherlands Portugal 0%
1%
2% 3% GDP % growth (yoy) 2014
EMERGING ASIA
UAE World GDP % growth 2015: 3.8%
4%
5%
6% Wereldhandel j-o-j % groei
20%
7%
8%
60
LT-gem. 50
10%
0% 01-10
De Amerikaanse economie blijft het onverminderd goed doen. Het BBP is in het derde kwartaal met 3,5% gegroeid, terwijl op een daling werd gerekend. Maar er waren ook tegenvallers. Zo waren de cijfers over de investeringsgroei en het consumentenvertrouwen alles behalve indrukwekkend. Toch hier de economie zijn trendgroei vast.
De Chinese economie koelt af. De onroerendgoedmarkt en het schaduwbankieren zijn nog steeds de belangrijkste punten van zorg. De PMI voor de verwerkende industrie staat nog net boven de 50 punten, wat duidt op expansie. Maar de stand is fragiel. De productie nam op maandbasis met 1% toe, terwijl op jaarbasis de productie daalde.
Over de EU-economie kwamen wat meer bemoedigende cijfers binnen. Het economisch sentiment steeg en de stand van de indicator duidt op gematigde economische groei. De werkloosheid daalde sterk in Duitsland met 22.000. De IFO daalde terwijl de PMI sterk toenam. En tot slot nam het BBP in Spanje en België verder toe.
01-11
01-12
01-13
01-14
De wereldhandel blijft nog achter. In augustus steeg de index van het CPB met 2,0% joj. Dit is het laagste groeitempo van de index in 13 maanden. In december 2013 bereikte de groei zijn hoogste punt en zakte sinds dien maandelijks af. De gem. 2014 groei blijft t/m augustus steken op 2,6%. ABN AMRO gaat van 3% joj groei in 2014 uit.
Global Man. PMI neutral 40 01-10 01-11 01-12 01-13 01-14
De Manufacturing PMI voor de mondiale industriële activiteit is in oktober gelijk gebleven ten opzichte van september. De index bleef steken op 52,2 punten, nog steeds ruim boven de neutrale grens van 50. ABN AMRO verwacht dat de mondiale industriële activiteit de komende maanden boven de 50 punten zal blijven, vanwege het herstel in de VS.
3 Economisch Bureau | Group Economics
Bron: ABN AMRO Economisch Bureau, CPB, Markit Economics
Groei mondiale industriële productie zet niet door
Mondiale industriele productie LT-gemiddelde
2013 2014 LatAm Asia
Wereldhandel LT-gemiddelde
De mondiale productie-index blijft in oktober nagenoeg stabiel
Ook de werkgelegenheid neemt oktober licht af t.o.v. september
55
55
55
54
54
54
53
53
52
52
52
51
51
53
2014
2011 2012 VS Europe
2013
-5% 2010
2012
0%
Wereldhandel groeit volgens ABN AMRO met 3% joj in 2014 en 6% joj in 2015
2004
2014
2013
2012
2011
2010
2009
2008
2007
2006
2005
2004
-15%
% groei (joj)
5% -10%
2011
10% -5%
2010
0%
2009
% groei (joj)
15%
2008
5%
2007
20%
25% 20% 15% 10% 5% 0% -5% -10% -15% -20% -25% 2006
10%
Groei wereldhandel zwakt eveneens af en bereikt laagste groeitempo in 13 mndn
2005
25%
Nieuwe orders zwakken licht af in oktober en behouden relatief hoge niveau
Global PMI
In alle regio’s een afzwakking van de groei; krimp in Europa en Latijns Amerika
15%
% groei (joj)
Mondiale productie
Mondiale industriële productie groeit in augustus met 2,2% joj
in
53.1
52.9 51.2 50
50
neutraal
49 48 47
51 50
neutraal
49 48
Nieuwe orders - PMI index mondiaal
47
46
48 47
Werkgelegenheid - PMI index mondiaal
46 2012
2013
2014
neutraal
49
Productie - PMI index mondiaal
46 2012
2013
2014
2012
2013
2014
4 Economisch Bureau
Bron: Thomson Reuters Datastream, CPB, CBS
PMI in Frankrijk, Italië en Oostenrijk zwakt verder af 70
PMI manufacturing - oktober
PMI output - oktober (index, 50 = neutraal)
60
World: 51.5
52.2
53.2
VS
52.2
57.5
50
55.9
40
-2.8%
30
0.0%
3.3%
20
52.2 55.7
53.0
56.6
1.5%
50.2 China
1.6%
50.4
10
0
0.4%
49.9
47.9
51.4
46.9
3.0%
Europe: 50.6
-2.1%
51.7 Japan
Output
52.4
neutraal
1.4%
51.1
48.8
1.0%
48.5 -0.6%
50.7
49.0
India
-3.4%
PMI nieuwe orders - oktober
60
(index, 50 = neutraal)
51.1
50
52.2
40
2.2%
52.6
30 20
52.6 49.3
0.0%
49.1 Brazilie
Cijfers gecorrigeerd voor seizoensinvloeden
70
10 0
-0.4%
Nieuwe orders
neutraal
In grote delen van de wereld staat de PMI voor de verwerkende industrie er gunstig voor. Na een korte dip in september, is de PMI in Duitsland in oktober weer krachtig herstelt naar een positie boven de 50 punten. De nieuwe orders blijven echter nog net onder de 50 punten steken. Ook in het VK zien we een sterke toename van de PMI op maandbasis in oktober (+3,3%). In Frankrijk, Italië en Oostenrijk houdt de misère aan, met een verder afzwakkende PMI. Tot slot is ook de afname van de PMI in de VS een onverwachte. De index viel met 2,8% terug, maar staat nog comfortabel boven de 50.
5 Economisch Bureau
Bron: Thomson Reuters Datastream, NEVI, Markit Economics
PMI verwerkende industrie NL sterkt verder aan 58 56
02
54 01
52
00
50 48
-01
46 -02
PMI - industrie (totaal)
bijdrage in indexpntn van onderdelen PMI aan de wijziging van PMI totaal
03
44
-03
42
2012
2013
2014
PMI - werkgelegenheid
PMI - nieuwe orders
PMI - productie
PMI - levertijden
PMI - voorraad ingekocht materiaal
PMI - Industrie (r.as)
De activiteit in de verwerkende industrie blijft het relatief goed doen. In oktober nam de index licht toe: van 52,2 in september naar 53,0 in oktober. De voorraad ingekocht materiaal daalde, terwijl vooral de nieuwe orders en output positief bijdroegen aan de totaalindex.
Een index groter dan 50 punten betekent uitbreiding in activiteit. De vraag is nog op peil: het aantal exportorders nam verder toe en daarmee ook de productie. De vraag naar het Nederlands product nam vooral toe vanuit Europa en Noord Amerika, maar ook een deel kwam uit Afrika en Zuid Amerika. De Purchasing Managers’ Index (PMI) van het NEVI is een verzamelingsindex gebaseerd op 5 individuele indexen met de volgende zwaarte verdeling: nieuwe orders (0,3), productie (0,25), werkgelegenheid (0,2), levertijden (0,15), voorraad ingekocht materiaal (0,1), met de levertijden index omgekeerd zodat de cijfers zich in een vergelijkbare richting bewegen.
6 Economisch Bureau
Bron: NEVI, Thomson Reuters Datastream, ABN AMRO
Nederlandse economie nog op herstelkoers (zie voor meer achtergrond en analyse de ‘Nederlandse Economie in Zicht’ op ABN AMRO Insights) Kerncijfers Nederlandse economie 2012
verwachtingen ABN AMRO
2013
2014
2015
% mutaties
BBP
-1,6
-0,7
0,8
1,5
Particuliere consumptie
-1,6
-1,6
-0,2
0,6
Overheidsconsumptie
-0,7
-0,2
-0,2
-0,1
Investeringen
-6,0
-3,9
2,0
3,8
Uitvoer
3,2
2,2
3,5
4,0
Invoer
2,8
1,0
3,2
4,2
Consumentenprijzen (CPI)
2,8
2,6
0,5
1,0
Lonen
1,6
1,2
1,2
1,6
Werkloosheid (% beroepsbevolking)
6,4
8,3
8,3
8,0
Idem internationale definitie
5,3
6,7
6,8
6,5
Lopende rekening (% BBP)
8,9
10,2
9,8
10,0
Saldo overheid (% BBP)
-4,0
-2,3
-2,7
-2,1
niveaus
Herziene cijfers zijn gecursiveerd, Ramingen: ABN AMRO Economisch Bureau
-
De Nederlandse economie lijkt haar herstelkoers vast te houden. Diverse indicatoren wijzen daarop. De risico’s die er zijn, lijken daar niet echt afbreuk aan te doen.
-
Aan de ene kant is er veel onzekerheid in de wereld en laten diverse buitenlandse economische barometers een daling zien. Maar daar staat tegenover dat de goedkopere euro en de lagere olieprijs een gunstig effect op de economie kunnen hebben.
-
Economische indicatoren suggereren dat de Nederlandse economie in de zomer verder is gegroeid. We gaan ervan uit dat de economie ook in het vierde kwartaal en daarna verder groeit, dankzij de uitvoer en de binnenlandse bestedingen.
-
We verwachten dat de wereldhandel verder toeneemt. Daarvan zal de uitvoer dankzij de goede concurrentiepositie profiteren
7 Economisch Bureau
Bron: ABN AMRO Economisch Bureau
Eurozone op herstelkoers, tegenwind voor Frankrijk Duitsland 65
België
PMI - nieuwe orders en export Duitse industrie
60
110
Frankrijk 55
Economisch sentiment
105
55
Het ABN AMRO basisscenario gaat uit van een bescheiden economisch herstel.
PMI manufacturing
50
100
50
45
95
45
90
40
index : 100 = neutraal
35 2012
2013 nieuwe orders
40
85
index: > 50 = expansie en < 50 = krimp
2014 export
2012
2013
Groothandel machines & onderdelen
10
2012
2014
Economisch sentiment
neutraal 40
35
80
neutraal
Vertrouwens indicator
2013 industrie, tot. nieuwe orders neutraal
2014 output nieuwe exp. orders
0 Vertrouwens indicatoren -10
0
20
-20
-10 0
-30
-20
-20
2012
130
2013 2014 ondernemingsklimaat voorraadniveau order ontwikkeling komende 3 mndn order ontwikkeling komende 6 mndn Nieuwe orders industrie index (2010 = 100)
110
90 2012
2013 2014 totaal kapitaal goederen consumptie goederen intermediaire goederen
Economisch Bureau
In België zien we dat het economisch sentiment stabiliseert, na een periode van afname. Het vertrouwen onder industriële ondernemers is echter nog overwegend negatief. Maar daar staat wel tegenover dat het sentiment op de exportorders sterk is toegenomen.
-40
saldo (%) ondernemers positief/negatief saldo (%) ondernemers positief/negatief
-30
2012
2013
2014
Industrie (totaal) Investerings goederen Intermediaire goederen 15 10 5 0 -5 -10 -15 -20 -25
Sentiment order positie industrie
saldo (%) ondernemers positief/negatief
-50
2012
2013
2014
Vertrouwens indicator
Economisch sentiment 20
Industriele orders en productie
105
10
0
100
-10 -20
95
-30 saldo (%) ondernemers positief/negatief
2012
2013 Export orders Binnenlandse orders
2014
-40
2012
Na een reeks van slechte cijfers in de afgelopen weken, lijkt het erop dat Duitsland weer herstelt. De werkloosheid daalde met 22.000 in oktober na een stijging met 9.000 in september. De trend blijft dus licht dalend en is in overeenstemming met tekenen dat de werkgelegenheid verder verbetert. Ondanks dat sommige indicatoren nog weinig overtuigend overkomen, gaan wij ervan uit dat per saldo de situatie in Duitsland aan het verbeteren is.
90 2013 2014 Industrie orderportefeuille (saldo %, l.as)
Industriele productie (index, r.as)
Nederland exporteer in waarde het meeste naar Europa. Ruim driekwart van de uitvoer van goederen en diensten blijft binnen Europa. Qua goederenuitvoer is Duitsland onze belangrijkste handelspartner met een aandeel van circa 25% in de totale export van goederen naar Europa. Op afstand volgt de export naar België en Frankrijk met een respectievelijk aandeel van circa 12% en 8%.
In Frankrijk gaat het nog steeds moeizaam. De PMI voor de verwerkende industrie is weer afgenomen na een bemoedigende periode van lichte verbeteringen. Ook de vertrouwensindicatoren geven aan dat het sentiment nog steeds te zwak is. Dit beeld wordt bevestigd door het pessimisme in de orderportefeuille.
8 Bron: Thomson Reuters Datastream
Optimisme onder industriële ondernemers Industriële ondernemers zijn in oktober overwegend optimistisch over het ondernemersklimaat. De PMI voor de verwerkende industrie is in oktober toegenomen. Ook de positie van de meeste onderdelen van de PMI is gunstig: werkgelegenheid is neutraal, orders en output nemen toe en de levertijden en de inkoopvoorraden krimpen. Daarnaast overheerst het optimisme wat betreft het economisch klimaat, met name in de branches die gerelateerd zijn aan metaal. In de basismetaalindustrie is dit oordeel sterk positief, na een overwegend pessimistisch september. Bovendien is het producentenvertrouwen sterk toegenomen (naar hoogste punt in 40! maanden). Maar ondanks dit positivisme zijn er ook andere onderzoeken naar het ondernemersklimaat die meer negatief zijn. Het Ondernemerspeil (een maandelijkse barometer van TNS Nipo en het FD) wijst uit dat meer ondernemers over de komende 6 maanden meer negatief dan positief zijn.
PMI - industrie 58
PMI
56
Neutraal
Vertrouwen, oordeel economisch klimaat en sentiment Consumentenvertrouwen Producentenvertrouwen Koopmoment duurzame goederen
20
54
53.0
6 4 2 0 -2 -4 -6 -8 -10 -12
0
52 50
-20 LT gem. = 51,6
48 46
-40
44
2012
2012
-60
42
2013
2014
saldo (%) ondernemers positief/negatief
2012
2013
2013
2014
Ontwikkeling orderportefeuille
2014
Verwachting toekomstig productie niveau 60
Langetermijn gem. neutraal
50 40 30 20 10 00
Niveau oktober
40
Oordeel economisch klimaat
56 48 40 32 24 16 8 0 -8 -16 -24
oktober
Productie (saldo (%) ondernemers positief/negatief)
september
20 0
-20 -40
2012
2013
2014
Cons. goederen
Duurz. cons. goederen
Intermediaire goederen
Investeringsgoederen
9 Economisch Bureau
Bron: CBS, NEVI, ABN AMRO Economisch Bureau
Productie industrie krimpt in september Volgens de cijfers van het CBS kromp de industriële productie in september met 1,2% joj. De krimp in de productie kwam echter volledig voor rekening van de voedings- en genotmiddelenindustrie. De productie in de voedings- en genotmiddelenindustrie kromp in september met 7,2% joj en was goeddeels te wijten aan de sluiting van een fabriek in de tabaksindustrie. Als gevolg daarvan daalde de productie in de tabaksindustrie met ruim 76%. Ook de productie in de elektrotechnische- en elektrische apparatenindustrie kromp met respectievelijk 3,2% en 3,8%. De enige positieve uitschieter was de transportmiddelenindustrie met een groei van 14,7% joj. In deze branche steeg de omzet ook het hardst in september, met 17% joj. De omzet in de machine-industrie nam met 14% joj toe. Terwijl de machine-industrie het voornamelijk moest hebben van de buitenlandse orders, zag de transportmiddelenindustrie ook de binnenlandse bedrijvigheid sterk toenemen. Dit was ook het geval voor de basismetaalindustrie.
Omzet (totaal) -6%
Meubels
Metaalproducten Basismetaal Rubber- en kunststof Chemie
-4%
17% -15%
INDUSTIE
-8%
-20%
-8%
-5%
5%
Chemie
-2% 3%
-5%
% j-o-j
INDUSTIE
Meubels
-3.1%
Transport
-1.4%
Elektrische app. 9%
Elektrotechnisch
-4%
Metaalproducten
-1% 10%
1.9% 14.7% 14.5%
1.1% -9.8%
-3.8% -1.3%
-3.2% -3.1%
-0.3% 3.3%
Basismetaal
5% 4%
4.8%
Rubber- en kunststof
-1.5%
-1% -4%
Chemie
-1.3%
-1%
Kleding*
Textiel
1%
10%
-1%
Rubber- en kunststof
-1%
Productie
Machines
18%
Basismetaal
1%
-5%
16% 20%
Transport
Metaalproducten
1%
-0.3%
5%
Machines
14%
Textiel
12%
Meubels
6%
Transport Machines
Omzet (binnen-/buitenland)
5.6%
Textiel
2% -4.0%
-20%
% j-o-j
0%
20%
40%
INDUSTRIE -20%
1.0% -0.5% -1.8%
7.0% 1.7%
-2.3% 1.7%
-1.2% 0%
% j-o-j
20%
omzet buitenland september augustus 2015
september 2014
omzet binnenland september
augustus 2015
september 2014 * = data augustus vs. juli
Economisch Bureau
10
Bron: CBS, ABN AMRO Economisch Bureau
Bezettingsgraad metaal relatief hoog Bezettingsgraad licht beter
Metaal boven LT-gemiddelde
88
70
86
80 78
78.1
60
84 82
80.1
Rubber en plastic
Hoog: 86.1
77.5
Papier en print Langetermijn gemiddelde: 82.4
Gemiddelde sinds Lehman: 78.6
76 74
84.2
50 80.3
Laag: 74.4
40
Metaalproducten
30
Machines
81.4 79.9
81.8 84.3
20
77.4
Cons. goederen
72
81.5
10
70
0
1991 1992 1993 1994 1995 1996 1997 1998 1999 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014
68
TOTAAL Hoog Sinds Lehman
Langetermijn gemiddelde Laag PMI Capacity Utilisation (r.as)
80.4
Chemie
81.7
81.9
Basismetaal
77.2
70
75
Bezetting % Q4 2014
80
85
Langetermijn gem.
De bezettingsgraad is licht verbeterd in het vierde kwartaal van 2014. Van 79,7% in het derde kwartaal naar 80,3% nu. Daarmee blijft de bezettingsgraad nog onder zijn lange termijn gemiddelde en in historisch perspectief nog relatief laag. De PMI bezettingsgraad staat al enige tijd boven de 50 punten, wat duidt op een verdere versterking van de bezettingsgraad. Dit is vooral een weergave van de ontwikkeling bij de grotere bedrijven in de verwerkende industrie. Kennelijk zijn de grotere bedrijven beter in staat hun productie capaciteit te benutten dan de kleinere bedrijven in de sector. De grotere bedrijven hebben vaker een sterkere oriëntatie op het buitenland en de orderintake gaat daar relatief goed.
Bij een herstellende economie neemt de vraag naar industriële producten en investeringsgoederen immers toe, waardoor de bezettingsgraad van machines wordt opgevoerd en de gebruiksintensiteit van de machines stijgt. Gezien de prognoses voor de eurozone en de Nederlandse economie, gaan wij uit van verder herstel van de bezettingsgraad in de komende kwartalen.
De bezettingsgraad in de metaal gerelateerde branches binnen de industrie staan boven hun lange termijn gemiddelde. Ook de bezettingsgraad in de rubber- en kunststofindustrie staat nog steeds boven zijn LT-gemiddelde. In papier & print en bij de branches die consumentengoederen produceren, is de huidige bezettingsgraad aanzienlijk lager dan het lange termijn gemiddelde.
11 Economisch Bureau
Bron: Thomson Reuters Datastream, NEVI, Markit Economics
Groei uitzenduren industrie houdt stand 3
Groei uitzenduren industrie stabiel
(max. is 3 en min is -3)
ondernemers uitzenduren in % joj
2 1 0 -1 -2
ondernemers pessimistisch
-3
40
70
30
65
20
60
10
55
0
50
-10
45
-20
40
-30
35
-40
2007
2008
2009
2010
Totaal
2011
2012
2013
Industrie
2014
PMI werkgelegenheid (>50 = expansie)
Vacature-indicator iets afgezwakt
30 2007
2008
2009
2010
2011
Uitzenduren industrie (l.as, % joj)
2012
2013
2014
PMI-werkgelegenheid (r.as)
Nieuwe data van de vacature-indicator waren op het moment van samenstellen van dit stuk niet beschikbaar. In september is de totale vacature-indicator weer onder de nul uitgekomen. De index werd in september vooral gedrukt door de daling van het sentiment in de industrie en in de dienstensector. De ondernemers in de bouwsector bleken juist meer optimistisch. Van de drie genoemde sectoren heeft de dienstensector het zwaarste gewicht.
Het aantal uitzenduren van flexwerkers in de industrie blijft stabiel doorgroeien. In de 10e periode nam het aantal uitzenduren weer met 8% joj toe. De PMI voor de werkgelegenheid nam zeer licht toe. Ondanks dat de relatie tussen de twee indicatoren door de tijd heen groot is, ontwikkelingen de twee reeksen zich nu in tegengestelde richting.
Het toenemen van het aantal uitzenduren staat in verband met de slome Nederlandse economie en die van de eurozone. Ondernemers willen in dit stadium niet al te veel risico nemen en bouwen zij eerst een flexibele schil op, om eventuele onvoorziene schokken in de economie op te kunnen vangen.
12 Economisch Bureau
Bron: CBS, ABU, NEVI, Markit Economics
Aantal faillissementen neemt in okt. af met 4% mom 120
Industrie, totaal (okt. 2014): - maandbasis: -4% - jaarbasis: -28% - jan. t/m okt. (joj): -20%
100
Overig 80
Meubelindustrie Transportmiddelenindustrie Machine-industrie
60
Elektrische apparatenindustrie Elektrotechnische industrie
40
Metaalproductenindustrie
aantal
Basismetaalindustrie 20
Rubber- en kunststofindustrie Chemische industrie Voedingsmiddelenindustrie
0
2012
2013
2014
Tot en met oktober is het aantal faillissementen gedaald met 20% j-o-j
In oktober zijn in totaal 46 industriële bedrijven failliet gegaan. Ten opzichte van september is dit een afname van 4%. Vergeleken met het aantal faillissementen in oktober 2013 is het aantal faillissementen afgenomen met 28%. En tot slot is het aantal faillissementen tot en met oktober gedaald met 20% op jaarbasis.
In augustus vonden de meeste faillissementen plaats in de meubelindustrie (14). Op afstand volgt de machine-industrie (5), de elektrotechnische industrie (5) en de metaalproductenindustrie (5). Deze drie samen vormen bijna 63% van het totaal aantal faillissementen in oktober.
13 Economisch Bureau
Bron: CBS
Druk op staal-, kunststof- en olieprijs Door aanhoudende overproductie en een aansterkende US dollar is de prijs van olie gedaald. 120
Crude Oil-Brent (USD/bbl)
Zwakkere olieprijzen hebben hun effect op kunststofprijzen: vrijwel alle kunststofprijzen zijn afgezwakt. 1,400
Kunststof (USD/t)
115
PET (USD/t, l.as)
1,300 110 105
1,200
100
1,100
28
1800
26
1,000
1500
PVC (USD/t, l.as)
1450
900
85
24 22
1600 1550
90
EU/NL aardgasprijs (TTF, Euro/KwH)
1750
1650
95
20 18 16
1400
80 01-jan-14
01-apr-14
01-jul-14
01-okt-14
De aansterkende dollar heeft de prijs van koper gedrukt. Gezien het mondiaal economisch herstel is de outlook gunstig. 7,600
1850
1700 Polystyrene (USD/t, r.as)
De aardgasprijs in Europa zit sinds midjuli in een opwaartse trend en is inmiddels gestegen met 50%.
LME-Copper (Grade A, USD/Mt)
800 01-jan-14
1350 01-mei-14
01-sep-14
De aluminiumprijs stijgt verder. Een hogere prijs nodigt nieuwe of stilgelegde capaciteit uit om op de markt te komen. 2,200
LME-Aluminium (99.7%, USD/Mt)
2,100
7,400
01-apr-14
01-jul-14
01-okt-14
De mondiale staalprijs staat onder druk door de overcapaciteit (mn in Europa en China) en relatief zwakke vraag. 610
Mondiale staalprijs (HRC, USD/t)
600
2,000
7,200
14 01-jan-14
590
1,900 580
7,000 1,800 6,800
570
1,700
6,600
560
1,600
6,400 01-jan-14
01-apr-14
01-jul-14
01-okt-14
1,500 01-jan-14
01-apr-14
01-jul-14
01-okt-14
550 01-jan-14
01-apr-14
01-jul-14
01-okt-14
14 Economisch Bureau
Bron: Thomson Reuters Datastream, ABN AMRO Economisch Bureau
Annex: oordeel industriële ondernemers naar regio’s Bezettingsgraad Nederland: - oktober: 80,3%
79,3%
> 80,3% = 80,3% < 80,3%
Personeelssterkte NL (industrie)
Economisch klimaat NL (industrie)
82,0%
84,0% 82,9% 75,6%
78,9%
81,2%
(saldo pos./neg. ondernemers)
(saldo pos./neg. ondernemers)
-5,2% > 5% tussen 0-5% neutraal tussen 0 en min 5% < -5%
8,5 14,8% 2,7%
Nederland: - september: 1,0% - oktober: 5,4%
80,6%
81,2%
-6,9%
-6,4%
> 5% tussen 0-5% neutraal tussen 0 en min 5% < -5%
-9,1%
Nederland: - september: -1,6% - oktober: -6,7%
4,5%
-15,6% -9,0% -16,8% 1,7%
1,3%
10,4%
-6,5%
2,2%
-8,2%
-4,6%
78,4% 83,1%
8,5%
14,3%
-3,3%
-2,0%
78,5%
2,7%
-9,8%
Bron: CBS
Totale orderpositie (industrie)
-19,8% > 5% tussen 0-5% neutraal tussen 0 en min 5% < -5%
Orders in maanden werk NL (industrie)
Totale buitenlandse orderpositie (industrie)
(saldo pos./neg. ondernemers)
(saldo pos./neg. ondernemers)
-16,2%
-15,0% 4,6% -11,7%
> 5% tussen 0-5% neutraal tussen 0 en min 5% < -5%
-11,4% 12,7% -10,3%
1,5 4,2 2,6
-1,4%
Nederland: - september: -9,3% - oktober: -7,6%
-5,0% -10,4% -7,5%
-6,3%
Nederland: - september: -6,5% - oktober: -6,2%
3,5
-5,0%
-9,8%
1,4% -5,9%
3,6%
3,4
> 5 maanden 4-5 maanden 3-4 maanden 2-3 maanden 0-2 maanden
3,8
-6,5% 4,2
5,5
2,5
-2,6% 6,7%
-5,3%
3,8
3,8
-10,8% 2,9
-12,4% Nederland: - september: 3,6 maanden - oktober: 3,5 maanden
15 Economisch Bureau
Bron: CBS
Overige informatie & disclaimer Voor meer informatie over deze sector, neem contact op met:
Casper Burgering Senior sector econoom
Industrie & industriële metalen ABN AMRO Economisch Bureau tel: 020 383 26 93 e-mail:
[email protected]
http://nl.linkedin.com/in/casperburgering
ABN AMRO Economisch Bureau op internet www.abnamro.nl/economischbureau
https://twitter.com/CasperBurgering
Disclaimer: Copyright 2014 ABN AMRO and affiliated companies (“ABN AMRO”), Gustav Mahlerlaan 10, 1082 PP Amsterdam / PO Box 283, 1000 EA Amsterdam, The Netherlands. All right reserved. This material is provided to you for information purposes only. Before investing in any product of ABN AMRO Bank NV, you should inform yourself about various consequences that you may encounter under the laws of your country. ABN AMRO Bank NV has taken all reasonable care to ensure that the information contained in this document is correct but does not accept liability for any misprints. ABN AMRO Bank NV reserves the right to make amendments to this material. This material which is subject to change without notice is provided for informational purposes and should not be construed as a solicitation or offer to buy or sell any securities or related financial instruments. While ABN AMRO makes reasonable efforts to obtain information from sources, which it believes to be reliable, ABN AMRO makes no representation or warranty of any kind, either express or implied as to the accuracy, reliability, up-to-dateness or completeness of the information contained herein. Nothing herein constitutes an investment, legal, tax or other advice nor is it to be relied on in any investment or decision. Certain services and products are subject to legal restrictions and therefore may not be available for residents of certain countries. You should obtain relevant and specific professional advice before making any investment decision. The past performance is not necessarily a guide to the future result of an investment. The value of investments may go up or down due to various factors including but not limited to changes in rates of foreign exchange and investors may not get back the amount invested. ABN AMRO disclaims any responsibility and liability whatsoever in this respect.
16 Economisch Bureau
