Industrie Trends, Ontwikkelingen, Cijfers & Prognoses
Economisch Bureau Nederland Casper Burgering Senior sector econoom Å
020 – 383 26 93
š
[email protected]
oktober 2014
@CasperBurgering
Stand van de industrie is positief in oktober Mondiale handel (2014)
50 48 2013
Sheet 8
Investeringen (2014)
0%
2014
2012
2010
-10%
2008
Bezettingsgraad (Q3)
-0,2
Vacature Indicator (aug.)
2 0 -2 -4 -6
2015
1995 1999
Sheet 12
2013
Sheet 13
84 82 80 78 76 74 72
-26%
1
100
0
50
-1 2012
2013
2013
2014
2014
Faillissementen augustus (mom)
0,21
79,7%
10%
2006
2011 2015
2015
2,5%
2007
-12%
2003
-12%
1995 1999
-5%
2011
0%
2007
0%
2003
0%
1999
12%
1995
12%
2014
Producenten vertrouwen (september)
3,5%
5%
Sheet 11
Sheet 9
Export (2014)
2,0%
Productie groei (2014)
2013
2014
2011
2015
58 56 54 52 50 48 46
52
0,8%
Sheet 10
52,2
54
Sheet 7
BBP (2014)
PMI man. NL (september)
52,2
1991 1995 1999 2003 2007 2011 2015
-15%
2011
-5%
2007
0%
2003
0%
1999
15%
1995
5%
Sheet 6
Global PMI Man. (september)
3,0%
3,3%
Sheet 7
Sheet 5
2007
Sheet 4
Mondiale BBP (2014)
2003
Sheet 3
0
2014
2013
2014
15% 0%
Economisch Bureau
-15%
Oranje lijn = LT-gemiddelde Groene lijn = actueel verloop
Verwachting ABN AMRO
Actuele stand van zaken
Ongunstige omstandigheden
Neutrale omstandigheden
Gunstige omstandigheden
2
Tegenvallers in EU en China, economie VS versterkt 8%
World GDP % growth 2014: 3.3%
China
7%
Vietnam Indonesia
6% LATIN AMERICA
GDP % growth (yoy) 2015
5% 4% 3% 2% 1% 0%
India
South Africa
Mexico Turkey South Korea EMERGING US EUROZONE EUROPE Poland Greece Sweden Canada Brazil UK Germany Australia Switzerland Ireland Spain Russia Norway Japan Belgium France Italy Netherlands Portugal 0%
1%
2% 3% GDP % growth (yoy) 2014
EMERGING ASIA
UAE World GDP % growth 2015: 3.8%
4%
5%
6% Wereldhandel
20%
7%
8%
60
j-o-j % groei LT-gem.
10%
50 Global Man. PMI
0% 01-10
De Amerikaanse economie wint verder aan kracht. Het ondernemersvertrouwen blijft hoog en het herstel van de arbeidsmarkt zet door. De werkloosheid daalde van 6,1% in augustus naar 5,9% in september. Dit is de laagste stand sinds 2008. De bedrijfsinvesteringen trekken iets aan, terwijl de woningmarkt wisselende cijfers laat zien
De Chinese economie sputtert. De overheid zal gerichte steunmaatregelen voortzetten om de groeidoelstelling dit jaar van 7,5% te halen. Maar daarmee zit de groei nog ver onder zijn lange termijn gemiddelde van 9%. De overheid moet grootste problemen aanpakken, zoals corruptie, schaduwbankieren en de zeepbel in de woningmarkt.
De EU-economie kreeg te maken met meer tegenvallende cijfers. Het sentiment over de EUeconomie daalde. Het ondernemersvertrouwen nam af en de Duitse industriële productie kromp in augustus sterk op jaarbasis. Daar tegenover staat dat de concurrentiepositie verbetert als gevolg van de dalende euro en dat zien we terug in exportcijfers.
01-11
01-12
01-13
01-14
Het groeitempo van de wereldhandel trok licht aan in juli, maar de kracht is nog steeds relatief zwak. In juni steeg de index van het CPB met 2,3% joj, terwijl de index in juli met 2,8% joj groeide. Daarmee licht het groeitempo nog steeds onder zijn lange termijn gemiddelde van 6%. Dit jaar wordt een groei van de wereldhandel voorzien van 3%.
neutral 40 01-10 01-11 01-12 01-13 01-14
De Manufacturing PMI voor de mondiale industriële activiteit is afgenomen in september. De index daalde 0,3 punten en kwam uit op 52,2 punten, nog steeds ruim boven de neutrale grens van 50. ABN AMRO verwacht dat de mondiale industriële activiteit de komende maanden boven de 50 punten zal blijven, vanwege het herstel in de VS.
3 Economisch Bureau | Group Economics
Bron: ABN AMRO Economisch Bureau, CPB, Markit Economics
Mondiaal gezien een nog stabiel industrieel beeld
Mondiale productie
Stabiel: mondiale industriële productie groeit (net als juli) in augustus met 3,4% Industriële productie wereld (% joj)
15%
(data tm augustus 2014)
10% 5% 0% -5% -10% -15% 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014
14% Industriële productie naar regio’s (% joj) 12% (data tm augustus 2014) 10% 8% 6% 4% 2% 0% -2% -4% -6% 2011 2012 2013 2014 VS Eurozone
Industriele productie wereld
PMI nieuwe orders (mondiaal) zwakt af in september, maar nog steeds > 50 pntn 56
Global PMI
Versterking van productiegroei EU, Latin America en VS, lichte afzwakking in Azië
55
55
54
25% % groei (joj) 20% 15% 10% 5% 0% -5% Wereldhandel groeit -10% volgens ABN AMRO -15% met 3% joj in 2014 en 6% joj in 2015 -20% -25% 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014
Lat Am Azie
LT-gem.
Ook de productie-index van de mondiale PMI zwakt af in september naar 53,3 56
Nieuwe orders industrie - PMI index mondiaal
Wereld handel
Maar de PMI werkgelegenheid krijgt een licht impuls en neemt toe tot 51,1 56
Productie industrie - PMI index mondiaal
55
54
53
Groei wereldhandel stabiel en blijft onder zijn lange termijn gemiddelde hangen
Werkgelegenheid industrie - PMI index mondiaal
54
53
53.3
53
52.9 52
52
52
51
51
51
51.1
50
neutraal
49
50
neutraal
49
48 2013
2014
neutraal
49
48 2012
50
2012
2013
2014
48 2012
2013
2014
4 Economisch Bureau
Bron: Thomson Reuters Datastream, CPB, CBS
PMI: activiteit onder druk in EU, China zwak en VS sterk PMI manufacturing - september
70 60
PMI output - september (index, 50 = neutraal)
50 40 30 20 10 0
Output 70 60
neutraal
PMI nieuwe orders - september (index, 50 = neutraal)
50 40 30 20 10 0
Cijfers gecorrigeerd voor seizoensinvloeden
Nieuwe orders
neutraal
Veel PMI’s voor de verwerkende industrie zwakte in september af. Van alle landen met een PMI reeks, hebben in september alleen Nederland, Italië en Frankrijk een verbetering op maandbasis laten zien. In alle overige landen (ook buiten Europa) zwakte de PMI voor de verwerkende industrie af. In Duitsland is de PMI zelfs onder de 50 punten uitgekomen en bij de PMI nieuwe orders staat de index zelfs op 48 punten. Nederland doet het relatief gezien nog goed. Maar gezien de nauwe relatie van Nederland met Duitsland zal het waarschijnlijk niet lang meer duren voordat we ook hier een afzwakking van de PMI gaan merken.
5 Economisch Bureau
Bron: Thomson Reuters Datastream, NEVI, Markit Economics
PMI industrie NL stijgt licht in september 58 56
02
54 01
52
00
50 48
-01
46 -02
44
-03
42 2012
2013
PMI - werkgelegenheid PMI - productie PMI - voorraad ingekocht materiaal
PMI - industrie (totaal)
bijdrage in indexpntn van onderdelen PMI aan de wijziging van PMI totaal
03
2014
PMI - nieuwe orders PMI - levertijden PMI - Industrie (r.as)
−
De PMI index voor de verwerkende industrie nam in september licht toe: van 51,7 in augustus naar 52,2 in september. De index zit sinds december 2013 in een dalende trend en met deze lichte toename van de index is daar geen verandering in gekomen. Desondanks staat de index nog steeds boven de 50 punten.
−
Een index groter dan 50 punten betekent uitbreiding in activiteit. De vraag is nog op peil: zowel de export als de binnenlandse vraag doen het relatief goed.
−
In september droegen twee onderdelen bij aan de toename van de totaalindex: de nieuwe orders en de inkoopvoorraad. De overige onderdelen droegen licht negatief bij aan de totaalindex of bleven neutraal. De Purchasing Managers’ Index (PMI) van het NEVI is een verzamelingsindex gebaseerd op 5 individuele indexen met de volgende zwaarte verdeling: nieuwe orders (0,3), productie (0,25), werkgelegenheid (0,2), levertijden (0,15), voorraad ingekocht materiaal (0,1), met de levertijden index omgekeerd zodat de cijfers zich in een vergelijkbare richting bewegen.
6 Economisch Bureau
Bron: NEVI, Thomson Reuters Datastream, ABN AMRO
Nederlandse economie nog op herstelkoers (zie voor meer achtergrond en analyse de ‘Nederlandse Economie in Zicht’ op ABN AMRO Insights) Kerncijfers Nederlandse economie verwachtingen ABN AMRO
2012
2013
2014
2015
% mutaties
BBP
-1,6
-0,7
0,8
1,5
Particuliere consumptie
-1,6
-1,6
-0,2
0,6
Overheidsconsumptie
-0,7
-0,2
-0,2
-0,1
Investeringen
-6,0
-3,9
2,0
3,8
Uitvoer
3,2
2,2
3,5
4,0
Invoer
2,8
1,0
3,2
4,2
Consumentenprijzen (CPI)
2,8
2,6
0,5
1,0
Lonen
1,6
1,2
1,2
1,6
Werkloosheid (% beroepsbevolking)
6,4
8,3
8,3
8,0
Idem internationale definitie
5,3
6,7
6,8
6,5
Lopende rekening (% BBP)
8,9
10,2
9,8
10,0
Saldo overheid (% BBP)
-4,0
-2,3
-2,7
-2,1
niveaus
Herziene cijfers zijn gecursiveerd, Ramingen: ABN AMRO Economisch Bureau
-
De Nederlandse economie lijkt haar herstelkoers vast te houden. Diverse indicatoren wijzen daarop. De risico’s die er zijn, lijken daar niet echt afbreuk aan te doen.
-
Aan de ene kant is er veel onzekerheid in de wereld en laten diverse buitenlandse economische barometers een daling zien. Maar daar staat tegenover dat de goedkopere euro en de lagere olieprijs een gunstig effect op de economie kunnen hebben.
-
Economische indicatoren suggereren dat de Nederlandse economie in de zomer verder is gegroeid. We gaan ervan uit dat de economie ook in het vierde kwartaal en daarna verder groeit, dankzij de uitvoer en de binnenlandse bestedingen.
-
We verwachten dat de wereldhandel verder toeneemt. Daarvan zal de uitvoer dankzij de goede concurrentiepositie profiteren
7 Economisch Bureau
Bron: ABN AMRO Economisch Bureau
Tegenwind voor de eurozone Duitsland 65
België
PMI - nieuwe orders en export Duitse industrie
60
110
Frankrijk 55
Economisch sentiment
105
55
Het ABN AMRO basisscenario gaat ervan uit dat de economische groei in de eurozone gedurende de tweede helft van dit jaar verder aantrekt.
PMI manufacturing
50
100
50
45
95
45
90
40 35
2012
2013 nieuwe orders
40
85
index: > 50 = expansie en < 50 = krimp
2014 export
index : 100 = neutraal
80
2012
35
Groothandel machines & onderdelen
10
neutraal
Vertrouwens indicator
-30
-20
-40
saldo (%) ondernemers positief/negatief
130
2013 2014 ondernemingsklimaat voorraadniveau order ontwikkeling komende 3 mndn order ontwikkeling komende 6 mndn Nieuwe orders industrie index (2010 = 100)
110
90 2012
2013 2014 totaal kapitaal goederen consumptie goederen intermediaire goederen
Economisch Bureau
Vertrouwens indicatoren
-20
-10
2012
2014 output nieuwe exp. orders
-10
0
-20
2013 industrie, tot. nieuwe orders neutraal
0
0
20
2012
2014
Economisch sentiment
neutraal 40
2013
saldo (%) ondernemers positief/negatief
-30
2012
2013
2014
Industrie (totaal) Investerings goederen Intermediaire goederen 15 10 5 0 -5 -10 -15 -20 -25
Sentiment orderpositie industrie
saldo (%) ondernemers positief/negatief
-50
2012
2013
2014
Vertrouwens indicator Economisch sentiment 20
Industriele orders enproductie
105
10 0
-20
95
-30 2012
2013 Export orders Binnenlandse orders
2014
Het economisch sentiment in België onder alle ondernemers is net onder zijn neutrale grens van 100 uitgekomen. Ook het vertrouwen onder industriële ondernemers is nog overwegend negatief. Maar daar sta wel tegenover dat het sentiment op de exportorders weer positief is.
100
-10
saldo (%) ondernemers positief/negatief
Omdat de Duitse economie in het tweede kwartaal kromp en de eurozone stagneerde, is het niet vreemd dat er steeds meer werd gespeculeerd over een recessie in de eurozone. Het lijkt er echter sterk op dat de cijfers een overdreven zwak beeld schetsen. Beide dalingen volgden op relatief sterke cijfers voor juli. Bovendien constateerde het Duitse ministerie van economische zaken dat de gewijzigde schoolvakantieplanning de productiecijfers in augustus heeft gedrukt.
-40 2012
90 2013 2014 Industrie orderportefeuille (saldo %, l.as) Industriele productie (index, r.as)
Nederland exporteer in waarde het meeste naar Europa. Ruim driekwart van de uitvoer van goederen en diensten blijft binnen Europa. Qua goederenuitvoer is Duitsland onze belangrijkste handelspartner met een aandeel van circa 25% in de totale export van goederen naar Europa. Op afstand volgt de export naar België en Frankrijk met een respectievelijk aandeel van circa 12% en 8%.
Ook Frankrijk behoorde in de afgelopen twee kwartalen tot de zwakke broeders. De PMI voor de verwerkende industrie staat nog steeds onder de 50 neutrale grens, maar laat wel lichte verbeteringen zien. Ook de vertrouwensindicatoren geven aan dat het sentiment nog te zwak is. Dit beeld wordt bevestigd door het pessimisme in de orderportefeuille.
8 Bron: Thomson Reuters Datastream
Meeste industriële ondernemers nog positief Veel industriële ondernemers ervaren het ondernemingsklimaat in september nog als gunstig. Een aantal indicatoren geeft dit aan. De PMI voor de verwerkende industrie staat nog boven de 50 neutrale grens. Daarnaast staan vrijwel alle onderdelen van de PMI in september in gunstig territorium en ook boven hun lange termijn gemiddelde. Ook het oordeel over de orderportefeuille houdt stand in september. Daarnaast is het oordeel over het economisch klimaat in veel branches nog gunstig, met een uitschieter in de elektrische apparaten industrie. In de basismetaalindustrie is dit oordeel echter sterk negatief. Het producentenvertrouwen is afgezwakt en staat met -0,2 bovendien onder het lange termijn gemiddelde.
PMI - industrie 58
PMI
56
Neutraal
Vertrouwen, oordeel economisch klimaat en sentiment Consumentenvertrouwen Producentenvertrouwen Koopmoment duurzame goederen
20
54
52.2
6 4 2 0 -2 -4 -6 -8 -10 -12
0
52 50
-20 LT gem. = 51,6
48 46
-40
44
2012
-60
42
2012
2013
2014
saldo (%) ondernemers positief/negatief
2011
2012
2013
2013
2014
Ontwikkeling orderportefeuille
2014
Verwachting toekomstig productie niveau 54 52 50 48 46 44 42 40 38
Langetermijn gem.
Niveau september
24 20 16 12 8 4 0 -4 -8 -12 -16 -20 -24
Oordeel economisch klimaat
augustus
40
Productie (saldo (%) ondernemers positief/negatief)
september 20 0 -20 -40
2012
2013
2014
Cons. goederen
Duurz. cons. goederen
Intermediaire goederen
Investeringsgoederen
9 Economisch Bureau
Bron: CBS, NEVI, ABN AMRO Economisch Bureau
Productiegroei industrie houdt stand in augustus
Omzet (totaal) -6% -7%
Transport
Metaalproducten
-6% 7%
-9% 5%
-7% 4%
Rubber- en kunststof
-5% -2%
Chemie
2%
-6% 1%
-5.4%
-20%
-5% % j-o-j
juli 2014
augustus 2014
1.5% 1.0% 0.5% 0.0%
Metaalproducten
5% -18% -4% -4%
-4% -8% -3%
10%
INDUSTIE
Elektrische app.
0.5%
-7.6%
5.3%
-4.2%
3.4%
Rubber- en kunststof
3.8%
3.7%
-1.9% -0.6%
-1.5%
-2.0%
-6.5%
Textiel
-5% -7.6%
2.2%
-1.8%
1.2%
INDUSTRIE 0%
20%
-20%
% j-o-j
omzet buitenland augustus
juli 2014
14.5%
5.4%
-0.5%
Basismetaal
Kleding*
-7% -1.1%
-20%
6.4%
Chemie
2%
Textiel
Machines
Metaalproducten
-7% -7%
Rubber- en kunststof
-2.7%
-2.1%
Elektrotechnisch
-12%
1.3%
-3.5%
Transport
-6%
Basismetaal
Productie Meubels
-8%
Chemie
-1%
Textiel INDUSTIE
Machines
-16%
Basismetaal
2%
Meubels Transport
-4%
Machines
Seizoenspatroon sinds 2004
2.0%
Omzet (binnen-/buitenland)
1%
Meubels
2.5%
% groei joj
De industriële productie nam toe met 1,4% joj in augustus. Hiermee volgt de industriële productie in Nederland niet de dalende lijn die recentelijk in Duitsland is ingezet. Tot en met augustus is de gemiddelde industriële productiegroei uitgekomen op 2,0% op jaarbasis. De stijging van de productie was vooral als gevolg van de sterke productiegroei in de machineindustrie. Ook de toename van de productie in de basismetaal droeg bij aan de groei. In de overige branches daalde de productie in augustus, waarbij de grootste daling voor rekening kwam van de elektrische apparatenindustrie. Onze eerdere jaarprognoses hebben we begin oktober licht naar beneden bijgesteld: van 3,0% naar 2,5% op jaarbasis.
1.4%
0%
% j-o-j
20%
augustus 2014 * = data juli vs juni
Economisch Bureau
10
Bron: CBS, ABN AMRO Economisch Bureau
Bezettingsgraad NL nog op relatief laag niveau Bezettingsgraad onder LT-gemiddelde 88
Basismetaal en rubber/plastic positief 70
86
80 78
78.5
60
84 82
78.8
Rubber en plastic
Hoog: 86.1
77.3
Papier en print Langetermijn gemiddelde: 82.4
Gemiddelde sinds Lehman: 78.6
76 74
85.1
50
Laag: 74.4
40
80.2
Metaalproducten
30
Machines
20
Cons. goederen
10
Chemie
80.3
81.1 84.6
77.9 82.9
72 70
0
1991 1992 1993 1994 1995 1996 1997 1998 1999 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014
68
TOTAAL Hoog Sinds Lehman
Langetermijn gemiddelde Laag PMI Capacity Utilisation (r.as)
79.8 82.2
81.9
Basismetaal
77.0
72
74
76
78
Bezetting % Q3 2014
80
82
84
86
Langetermijn gem.
−
De bezettingsgraad in Nederland is aan het begin van het derde kwartaal afgezwakt. Van 80,2% in het tweede kwartaal naar 79,7% in het derde kwartaal. De PMI bezettingsgraad staat alweer 5 kwartalen (of om precies te zijn 14 maanden) boven de 50 punten, wat duidt op een verdere versterking van de bezettingsgraad. Deze index is echter een weergave van de bezettingsgraad ontwikkeling bij de grotere industriële bedrijven in Nederland.
−
Ondanks dat de daling beperkt is en een dergelijke (kleine) correctie in de historie wel vaker is voorgekomen, is de daling toch enigszins teleurstellend, zeker in deze fase van de economie. Bij een herstellende economie neemt de vraag naar industriële producten en investeringsgoederen immers toe, waardoor de bezettingsgraad van machines wordt opgevoerd en de gebruiksintensiteit van de machines stijgt.
−
Momenteel staat de bezettingsgraad in de basismetaalindustrie ruim boven zijn lange termijngemiddelde. Ook de bezettingsgraad in de rubberen kunststofindustrie is boven zijn LT-gemiddelde uitgestegen, maar hier is het verschil nog beperkt. Terwijl veel branches nog ver onder het LT-gemiddelde zitten, is de bezettingsgraad in de metaalproductenindustrie goed aan het herstellen.
11 Economisch Bureau
Bron: Thomson Reuters Datastream, NEVI, Markit Economics
Arbeidsmarkt industrie laat gevarieerd beeld zien 3
Uitzenduren industrie neemt toe
(max. is 3 en min is -3) ondernemers optimistisch
2
uitzenduren in %
1 0 -1 -2
ondernemers pessimistisch
-3 2007
2008
2009
Totaal Bouwnijverheid
2010
2011
2012
2013
2014
Industrie Commerciële dienstverlening
40
70
30
65
20
60
10
55
0
50
-10
45
-20
40
-30
35
-40
PMI werkgelegenheid (>50 = expansie)
Vacature-indicator zwakt af
30 2007
2008 2009 2010
2011 2012 2013 2014
Uitzenduren industrie (l.as, % joj)
PMI-werkgelegenheid (r.as)
−
In september is de vacature-indicator weer onder de nul uitgekomen. Vijf maanden stond de indicator licht in de plus, maar kon die stand niet vasthouden of verder uitbreiden. De index werd in september vooral gedrukt door de daling van het sentiment in de industrie en in de dienstensector. De ondernemers in de bouwsector bleken juist meer optimistisch. Van de drie genoemde sectoren heeft de dienstensector het zwaarste gewicht.
−
Het aantal uitzenduren van flexwerkers in de industrie zit nog steeds in de lift. In de 9e periode nam het aantal uitzenduren met 8% joj toe. Daarentegen nam de PMI over werkgelegenheid verder af. Ondanks dat de relatie tussen de twee indicatoren door de tijd heen groot is, ontwikkelingen de twee reeksen zich nu in tegengestelde richting.
−
Het toenemen van het aantal uitzenduren staat in verband met de broosheid van de Nederlandse economie en die van de eurozone. Ondernemers willen in dist stadium niet al te veel risico nemen en bouwen zij eerst een flexibele schil op, om eventuele onvoorziene schokken in de economie op te kunnen vangen.
12 Economisch Bureau
Bron: CBS, ABU, NEVI, Markit Economics
Faillissementen neemt in sept. toe met 34% m-o-m 120
Industrie, totaal (sept. 2014): - maandbasis: 34% - jaarbasis: 18% - jan. t/m sept. (joj): -33%
100
Overig
80
Meubelindustrie Transportmiddelenindustrie
60
Machine-industrie Elektrische apparatenindustrie
40
Elektrotechnische industrie
aantal
Metaalproductenindustrie Basismetaalindustrie
20
Rubber- en kunststofindustrie Chemische industrie
0 2012
2013
2014
Voedingsmiddelenindustrie
Tot en met september is het aantal faillissementen gedaald met 33% j-o-j −
In september zijn in totaal 47 industriële bedrijven failliet gegaan. Ten opzichte van augustus is dit een toename van 34%. Vergeleken met het aantal faillissementen in september 2013 is het aantal faillissementen toegenomen met 18%. En tot slot is het aantal faillissementen tot en met september gedaald met 33% op jaarbasis.
−
In augustus vonden de meeste faillissementen plaats in de metaalproductenindustrie (8), de meubelindustrie (8) en in de rubber- en kunststofindustrie (5). Deze drie samen vormen bijna 45% van het totaal aantal faillissementen in september.
13 Economisch Bureau
Bron: CBS
Prijzen in basismetaalmarkten onder druk door US dollar
45
Kunststof (USD/Mt)
2,000 1,800
35
1,600
20
1,000
15 10 5
PET
Door de sterkere dollar heeft de prijs van koper terrein verloren. In tegenvaluta nemen de kosten toe en daalt de vraag. 8,900
Ook de aluminiumprijs staat onder druk van de US dollar. Na de piek eind augustus is de winst snel verdampt. 2,400
Koper (USD/t)
jan-12
De mondiale staalprijs heeft nog steeds te verduren van overcapaciteit en relatief zwakke vraag. Dit drukt de prijs 700
Global steel (HRC, USD/t)
Aluminium (USD/t)
2,300
8,400
0
jul-14
apr-14
jan-14
okt-13
jul-13
apr-13
jan-13
jul-12
okt-12
jan-12
jul-14
apr-14
jan-14
okt-13
jul-13
apr-13
jan-13
jul-12
okt-12
jan-12
apr-12
90
apr-12
600
2,200
jul-14
PVC
okt-14
Polystyrene
jan-14
800
95
apr-14
100
1,200
jul-13
105
25
okt-13
110
30
1,400
jan-13
115
apr-13
120
EU/NL aardgasprijs (TTF, Euro/KwH)
40
jul-12
Olie (brent, USD/bbl)
125
De aardgasprijs in Europa zit sinds midjuli in een opwaartse trend en is inmiddels gestegen met 35%.
okt-12
130
Dalende olieprijzen hebben hun effect op kunststofprijzen. Vrijwel alle kunststofprijzen redelijk zijn licht afgenomen.
apr-12
Door de zwakke vraag, voldoende aanbod en een aansterkende US dollar is de prijs van olie gedaald.
650
2,100
7,900
2,000 7,400
600
1,900 550
1,800
6,900
1,700
jul-14
apr-14
jan-14
okt-13
jul-13
apr-13
jan-13
okt-12
jul-12
jan-12
jul-14
apr-14
jan-14
okt-13
jul-13
apr-13
jan-13
okt-12
jul-12
apr-12
apr-12
500
1,600
jan-12
jul-14
apr-14
jan-14
okt-13
jul-13
jan-13
apr-13
jul-12
okt-12
jan-12
apr-12
6,400
14 Economisch Bureau
Bron: Thomson Reuters Datastream, ABN AMRO Economisch Bureau
Oordeel industriële ondernemers naar regio’s 78,2% 80,9%
> 79,7% = 79,7% < 79,7%
83,9%
82,9% 74,8% 79,3%
81,4%
79,6%
(saldo pos./neg. ondernemers)
(saldo pos./neg. ondernemers)
0,7%
> 5% tussen 0-5% neutraal tussen 0 en min 5% < -5%
-13,6% 3,6 -4,4% 12,2%
Nederland: - augustus: 2,0% - september: 1,0%
79,6%
-2,0%
1,7%
> 5% tussen 0-5% neutraal tussen 0 en min 5% < -5% Nederland: - augustus: -3,6% - september: -1,6%
5,1% -7,3% 1,1% -13,6% 9,7% 0,5%
4,6%
-2,1%
-1,8%
-5,8%
-6,6%
76,8%
78,1%
Personeelssterkte NL (industrie)
Economisch klimaat NL (industrie)
Bezettingsgraad Nederland: - juli: 79,7%
4,9%
-0,7%
7,8%
4,1%
79,8%
4,0%
-0,5%
Bron: CBS
Totale orderpositie (industrie)
Totale buitenlandse orderpositie (industrie)
(saldo pos./neg. ondernemers)
-18,5% > 5% tussen 0-5% neutraal tussen 0 en min 5% < -5%
-13,5% -7,8% -5,2% -1,5%
Nederland: - augustus: -8,9% - september: -9,3%
-3,3% -12,2% -12,8%
-2,5%
(saldo pos./neg. ondernemers)
-15,4% > 5% tussen 0-5% neutraal tussen 0 en min 5% < -5%
3,1% -9,9%
3,1
> 5 maanden 4-5 maanden 3-4 maanden 2-3 maanden 0-2 maanden
1,6 4,2 2,6
-6,1%
3,4
-1,8% -2,0% -8,7%
1,3% -9,9%
-14,5%
Nederland: - augustus: -4,9% - september: -6,5%
-14,8%
-6,7%
Orders in maanden werk NL (industrie)
-6,2% 4,4
-2,9%
3,7
-12,5%
3,8
5,4
2,6
3,7 3,2
Nederland: - augustus: 3,5 maanden - september: 3,6 maanden
15 Economisch Bureau
Bron: CBS
Overige informatie & disclaimer Voor meer informatie over deze sector, neem contact op met:
Casper Burgering Senior sector econoom Industrie & industriële metalen ABN AMRO Economisch Bureau tel: 020 383 26 93 e-mail:
[email protected]
http://nl.linkedin.com/in/casperburgering
ABN AMRO Economisch Bureau op internet www.abnamro.nl/economischbureau
https://twitter.com/CasperBurgering
Disclaimer: Copyright 2014 ABN AMRO and affiliated companies (“ABN AMRO”), Gustav Mahlerlaan 10, 1082 PP Amsterdam / PO Box 283, 1000 EA Amsterdam, The Netherlands. All right reserved. This material is provided to you for information purposes only. Before investing in any product of ABN AMRO Bank NV, you should inform yourself about various consequences that you may encounter under the laws of your country. ABN AMRO Bank NV has taken all reasonable care to ensure that the information contained in this document is correct but does not accept liability for any misprints. ABN AMRO Bank NV reserves the right to make amendments to this material. This material which is subject to change without notice is provided for informational purposes and should not be construed as a solicitation or offer to buy or sell any securities or related financial instruments. While ABN AMRO makes reasonable efforts to obtain information from sources, which it believes to be reliable, ABN AMRO makes no representation or warranty of any kind, either express or implied as to the accuracy, reliability, up-to-dateness or completeness of the information contained herein. Nothing herein constitutes an investment, legal, tax or other advice nor is it to be relied on in any investment or decision. Certain services and products are subject to legal restrictions and therefore may not be available for residents of certain countries. You should obtain relevant and specific professional advice before making any investment decision. The past performance is not necessarily a guide to the future result of an investment. The value of investments may go up or down due to various factors including but not limited to changes in rates of foreign exchange and investors may not get back the amount invested. ABN AMRO disclaims any responsibility and liability whatsoever in this respect.
16 Economisch Bureau
