Artikelen maart 2007 Recontextualisering van traditie. Het Leuvense hermeuneutisch-communicatieve en interreligieuze model / JOKE MAEX. // In: Narthex. - 7 (2007) nr. 1, p. 47-50 Trefwoorden: GODSDIENSTONDERWIJS, KATHOLIEKE UNIVERSITEIT LEUVEN, LERARENOPLEIDING Samenvatting: Joke Maex reageert, met enige vertraging, op de opvattingen van Paul Boersma en Jochem Quartel ten aanzien van het hermeneutisch-communicatieve model (Narthex september 2004). Vanuit dit model wordt sinds verschillende jaren gewerkt aan het Centrum Academische Lerarenopleiding van de Faculteit Godsgeleerdheid van de K.U.Leuven. De auteurs hadden een aantal vragen bij dit model, waar in dit artikel wordt op ingegaan. -------------------------------------------------------------------------------Regelmatig ge-regel-de ruimte / INA TER AVEST. // In: Narthex. - 7 (2007) nr. 1, p. 8-11 Trefwoorden: IDENTITEIT, ORGANISATIEKLIMAAT, RELATIE ONDERWIJS-MAATSCHAPPIJ, SCHOOLCULTUUR Samenvatting: De auteur pleit ervoor om in de schoolagenda structureel ruimte te maken "om visie te ontwikkelen op de gedeelde ruimte waarin de school samenleeft." Dat wil zeggen: om de identiteit van de school te ontwikkelen. Scholen zijn samenlevingen van jongeren met diverse achtergronden. De school moet de ruimte zo regelen dat samenleven mogelijk is. -------------------------------------------------------------------------------Een school om in te wonen. Een gesprek met Annette Schwartzmans (schoolleider) en Jo Hurkmans (architect) / THOM GEURTS. // In: Narthex. - 7 (2007) nr. 1, p. 12-18 Trefwoorden: ARCHITECTUUR, SCHOLENBOUW, ZINGEVING Samenvatting: Een gesprek met schoolleider Annette Schwartzmans en architect Jo Hurkmans over wat ruimte in een school kan betekenen. De bedoeling is mensen ruimte geven, uitnodigen te veranderen en te groeien. -------------------------------------------------------------------------------De dans als vrijplaats van de schepping. Een systematisch-theologisch perspectief op de godsdienstpedagogiek / STEPHAN VAN ERP. // In: Narthex. - 7 (2007) nr. 1, p. 22-28 Trefwoorden: DANS, GODSDIENSTONDERWIJS, ZINGEVING Samenvatting: Het is niet de eerste taak van de godsdienstpedagoog antwoorden te geven op vragen hoe het bestaan ingevuld moet worden. Die taak ligt bij de leerlingen zelf. En zij voeren die taak uit zonder dat iemand hen dit opdraagt. Dit illustreert de auteur met de betekenis te schetsen van de dans in het leven van kansloze zwarte jongeren in South Central Los Angeles. De rol van de godsdienstpedagoog is een ruimte makende ontvankelijkheid creëeren. -------------------------------------------------------------------------------De boom van Chiel / WIL EGGENKAMP. // In: Narthex. - 7 (2007) nr. 1, p. 30-31 Trefwoorden: DOOD, HERINNERING, STERFTE Samenvatting: Wil Eggenkamp schrijft over 'de boom van Chiel' - een houten gefiguurzaagde herinneringsboom aan een overleden leerling. Na een herinneringsbijeenkomst werd besloten dat de boom moest blijven, want dan bleef Chiel er ook een beetje bij. -------------------------------------------------------------------------------Pendelende panelen. Interview met Hans Neven / COCKY FORTUIN-VAN DER SPEK. // In: Narthex. - 7 (2007) nr. 1, p. 32-34 Trefwoorden: GELOOF, RELIGIE, SCHOOLPASTORAAL, ZINGEVING
Samenvatting: Interview met Hans Neven, algemeen directeur van het DevelsteinCollege, die over zijn drijfveren vertelt om op school een aandachtscentrum in te richten. Daarbij is gebruik gemaakt van panelen met het scheppingsverhaal uit een gesloten kerk. -------------------------------------------------------------------------------In veilige handen / KEES BROOS, WIL EGGENKAMP. // In: Narthex. - 7 (2007) nr. 1, p. 39-43 Trefwoorden: IDENTITEIT, ORGANISATIEKLIMAAT, SCHOOLCULTUUR, WAARDENONTWIKKELING Samenvatting: De auteurs schrijven over de veilige plek die een school in hun ogen zou moeten zijn. Leerlingen moeten ervaren dat zij op school 'in veilige handen' zijn en dat de school "een veilige ruimte is, waarbinnen je altijd weer wordt opgevangen". Je kunt leren wat er in de wereld te koop is, wat zinvolle waarden zijn en wat juist en onjuist is. -------------------------------------------------------------------------------Her-inner-en. ruimte voor wat niet (meer) is / INA TER AVEST. // In: Narthex. - 7 (2007) nr. 1, p. 4445 Trefwoorden: DOOD, HERINNERING, STERFTE Samenvatting: Het filmpje 'Father and daughter' gaat over een vrouw die haar gestorven vader mist en verbeeldt het eeuwig verlangen naar 'thuis'. Vaak maken we de ruimte niet om te verlangen naar wat niet (meer) is. Dat is herinneren: ruimte te geven aan gemis. -------------------------------------------------------------------------------Kosmos laat kerk niet koud. Christelijke zorg om schepping en kyoto-protocol / EMMANUEL VAN LIERDE. // In: Tertio. - 7 (2006-2007) nr. 366, p. 15 Trefwoorden: KATHOLICISME, MILIEUZORG Samenvatting: De zorg voor het milieu behoort tot de dringenste ethische en spirituele kwesties van onze tijd. Bij de verjaardag van het Kyoto-verdrag bekijkt dit artikel hoe de kerk naar de schepping kijkt. Zie: http://www.tertio.be/archief/2007/T366/T366-spi2.htm -------------------------------------------------------------------------------De kerk zou een spirituality-check voor de school moeten zijn / GERRIT-JAN MEULENBELD. // In: Schoolbestuur. - 27 (2007) nr. 1, p. 20-22 Trefwoorden: IDENTITEIT, KATHOLIEK ONDERWIJS, NEDERLAND Samenvatting: Ellen van Dam was twaalf jaar lang het gezicht van het bisdom Haarlem naar het onderwijs. Zij nam onlangs afscheid als bisschoppelijk gedelegeerde met een symposium onder de titel ´Begaanbare Grond maken´. Bij haar aantreden was het wantrouwen vanuit het onderwijs naar het bisdom groot, was er angst voor het beruchte vingertje. Van Dam koos voor het gebaar van de reikende hand. Wat haar in de afgelopen twaalf jaar het meest is opgevallen is de hernieuwde bewustwording van de betekenis van identiteit op scholen. Behalve dat de belangstelling voor religie is toe- genomen, draagt ook de opkomst van de Islam in Nederland daar aan bij. Zie http://www.bondkbo.nl/files/SB_01_0.pdf -------------------------------------------------------------------------------Netwerkbijeenkomst godsdienst/levensbeschouwing als eindexamenvak / RON DAVIDS. // In: Schoolbestuur. - 27 (2007) nr. 1, p. 14-15 Trefwoorden: GODSDIENSTONDERWIJS, KATHOLIEK ONDERWIJS, NEDERLAND Samenvatting: De Bond KBVO organiseerde op 6 december 2006 een netwerkbijeenkomst op het Kandinsky College in Nijmegen over godsdienst/levensbeschouwing als eindexamenvak. Het werd een goed bezochte bijeenkomst en volgens Aad de Jong, hoogleraar grondslag en identiteit katholiek onderwijs, een historisch moment. Immers vanaf augustus 2007 bestaat de mogelijkheid het vak GL een plaats te geven in het examenprogramma van de tweede fase van het havo en vwo. Zie http://www.bondkbo.nl/files/SB_01_0.pdf
-------------------------------------------------------------------------------Godsdienst: de puntjes op de i / MARCEL VERHELST. // In: Basis. - 114 (2007) nr. 4, p. 35 Trefwoorden: GODSDIENSTONDERWIJS, KATHOLIEK ONDERWIJS, LEERPLAN Samenvatting: Het bericht dat we op school geen catechese meer geven, maar godsdienstonderricht, wekt heel wat misverstanden. Een eerste misverstand is dat godsdienstonderricht nu multicultureel en multireligieus zou geworden zijn. Het grootste misverstand wordt veroorzaakt door de methode gebaseerd op de bekende componenten van religieuze groei bij het kind. Proportioneel wordt er in de methodes vaak veel meer tijd en energie besteed aan de verkenning van de component dan aan het vinden van gelovig leven. Dat dit niet de bedoeling is, blijkt uit de leerlijn van het leerplan. -------------------------------------------------------------------------------De canon brengt de stamboom van Nederland in kaart / WILBERT VAN WALSTIJN. // In: Reflexief. 6 (2007) nr. 1, p. 8-10 Trefwoorden: BASISKENNIS, CULTUREEL ERFDEEL VAN EEN LAND, GESCHIEDENIS, RELIGIE Samenvatting: Vorig jaar presenteerde een commissie de historische canon van Nederland. Peter Nissen, hoogleraar kerkgeschiedenis in Nijmegen, prijst de aanpak en werking maar heeft ook kritiek: de canon lijdt aan 'hollandcentrisme' en doet het christendom te kort. -------------------------------------------------------------------------------Open brief aan de Canoncommissie / [S.N.]. // In: Reflexief. - 6 (2007) nr. 1, p. 24-25 Trefwoorden: CULTUREEL ERFDEEL VAN EEN LAND, GESCHIEDENIS, KATHOLIEK ONDERWIJS, NEDERLAND Samenvatting: Vorig jaar presenteerde een commissie de historische canon van Nederland. Daarvoor was iedere Nederlander een jaar lang in de gelegenheid geweest om opmerkingen en suggesties te geven. Ook de NKSR deed dat in een brief in maart 2006. Daarin pleitte hij voor ruimte voor de religieuze tradities in de culturele canon. -------------------------------------------------------------------------------Geloven in het publieke domein. Verkenningen van een dubbele transformatie / WILBERT VAN WALSTIJN. // In: Reflexief. - 6 (2007) nr. 1, p. 26-27 Trefwoorden: GODSDIENST, NEDERLAND, RELIGIE, STAAT Samenvatting: Bespreking van het boek 'Geloven in het publieke domein' waarin de Nederlandse Wetenschappelijke Raad voor het regeringsbeleid zich over de vraag buigt hoe de overheid met religie om zou kunnen gaan. De studie toont aan dat er zowel in het domein van geloof en religie als in het publieke domein zich grote veranderingen voordoen. -------------------------------------------------------------------------------Grenzen. De goede maat zoeken / IGNACE D'HERT. // In: TGL. - 63 (2007) nr. 2, p. 2-98 Trefwoorden: KATHOLICISME, MAATSCHAPPIJ Samenvatting: Spiritualiteit had vroeger in belangrijke mate te maken met het uitstijgen boven het eigenbelang. Soms werd het te zeer een spiritualiteit die vooral op prestatie gericht was. Het beantwoorden aan wat men dacht het ideaal te zijn. Terwijl het vinden van de goede maat belangrijker is dan het zich kunnen beroemen op indrukwekkende prestaties. De postmoderne cultuur lijkt de slinger helemaal naar de andere kant te laten doorslaan. Bovenaan het deugdenlijstje staat de individuele vrijheid. Het autonome subject is onafhankelijk en zelfbeschikkend in het bepalen van grenzen. Zo komen we terecht in een sfeer van "ieder zijn waarheid" en "ieder zijn eigen waarden". --------------------------------------------------------------------------------
Globalisering, armoede, christenen / HARRY SPEE. // In: Mensen onderweg. - 109 (2007) nr. 2, Info 311, p. 1-8 Trefwoorden: ARMOEDE, GELOOF, GLOBALISERING, KATHOLICISME Samenvatting: In deze veertigdagentijd vragen Broederlijk Delen en Vastenactie aandacht voor de grote vragen rond gerechtigheid en vrede. Door de economische globalisering is de kloof tussen arm en rijk vergroot. Wat hiertegen te doen? Christenen bepalen hun positie en voeren acties. Dat is een serieus aandachtspunt voor deze veertigdagentijd die de trekken draagt van soberheid, solidariteit, spiritualiteit. -------------------------------------------------------------------------------Theologie en schoolpedagogiek hebben elkaar nodig. Katholiek onderwijs van de toekomst / VALEER VAN ACHTER. // In: Tertio. - 8 (2007-2008) nr. 368, p. 12 Trefwoorden: IDENTITEIT, KATHOLIEK ONDERWIJS, PEDAGOGISCH PROJECT Samenvatting: Het katholiek onderwijs staat vandaag voor de uitdaging het kritisch denkvermogen bij onderwijsmensen te herstellen om elke ideologie te kunnen doorprikken en te overstijgen. Alleen dan kan het christelijk opvoedings- en vormingsproject tot volle bloei komen. De auteur pleit naar aanleiding van het boek van Piet Raes, 'Katholiek of kwaliteit' voor een evenwicht tussen pedagogie en theologie, tussen parktijkkennis en christelijke inspiratie. -------------------------------------------------------------------------------We spreken niet meer over het doel van opvoeden / GERRIT-JAN MEULENBELD. // In: Schoolbestuur. - 27 (2007) nr. 2, p. 4-6 Trefwoorden: NEDERLAND, ONDERWIJSBELEID, PEDAGOGISCH KLIMAAT, RELATIE ONDERWIJS-MAATSCHAPPIJ Samenvatting: Interview met Micha de Winter die de Langeveld-leerstoel van de faculteit sociale wetenschappen van de Universiteit Utrecht bekleedt. Doel van de leerstoel is om in het maatschappelijk debat in Nederland opvoeden aan de orde te laten komen. Dat lukt hem, tegen de tijdstroom in. Want bij beleidsmakers en in scholen is de pedagogische reflectie nauwelijks aanwezig. -------------------------------------------------------------------------------Scholen spreken voor zichzelf. De school heeft maatschappelijke opdrachten. Wat te denken van haar eigenheid? / NICO DULLEMANS. // In: Schoolbestuur. - 27 (2007) nr. 2, p. 8-9 Trefwoorden: IDENTITEIT, NEDERLAND, OPVOEDING EN ONDERWIJS, RELATIE ONDERWIJSMAATSCHAPPIJ Samenvatting: Er zijn zorgen over een beheersingsstreven in het Nederlandse onderwijs. Er is sprake van rationalisering door de toegenomen maatschappelijke druk op scholen. Scholen worden technocratisch en bureaucratisch. De school mag haar eigenheid niet verliezen: zij verdedigt de belangen van het kind tegenover die van de wereld van volwassenen maar tegelijk bereidt zij het kind voor op diezelfde wereld. Vanuit die eigenheid zou de school moeten spreken en reageren op vragen uit de samenleving. -------------------------------------------------------------------------------Onderwijzen is wijzen: keuzes maken en richting geven. Over de pedagogische opdracht van onderwijs / JAN VAN OERS. // In: Schoolbestuur. - 27 (2007) nr. 2, p. 10-12 Trefwoorden: HOGER ONDERWIJS, IDENTITEIT, NEDERLAND, OPVOEDING EN ONDERWIJS Samenvatting: Interview met Kees Boele, voorzitter van het College van Bestuur van de Christelijke Hogeschool Ede over de pedagogische opdracht van onderwijs. Hij reageert tegen marktdenken en onderstreept dat neutraal onderwijs niet kan. -------------------------------------------------------------------------------Maak van uw school een sterk merk! / HENK VISSCHEDIJK. // In: Schoolbestuur. - 27 (2007) nr. 2, p. 32-34
Trefwoorden: IDENTITEIT, MARKETING Samenvatting: Gesprek met Marc van Eck, specialist in het opbouwen van een merk, in het vakjargon 'branding' genoemd. Zich positioneren in termen van kwaliteit, integriteit en openheid is voor een school niet het belangrijkste: het zegt niets over de ziel van je onderwijs. De man pleit voor een heldere positionering van waar de school voor staat. --------------------------------------------------------------------------------
