Kotterkrantje; jaargang 18: nr.1, januari 2007

Kotterkrantje; jaargang 18: nr.1, januari 2007

Foto; Mieke Andringa.

1

2

Colofon: Ignas de Grefte; Voorzitter,werfzaken, Galle Promenade 762 1992 AZ Velserbroek tel. 023-5394760 email: [email protected] Truus v.d. Horst Secretaris, schouwcommissie Schepenbestand Hooimarkt 25 2011 JB Haarlem tel. 023-5323252 email: [email protected] Ton Vaes Veiligheidsfonds, schouwcommissie tel. 06-53702396 email: [email protected] Bert Bruijn Technisch adviseur, kotterexpertise, docent veiligheidsfonds, verzekering v. Moerkerkenstraat 1, 1 hoog 2025 MN Haarlem tel. 023-5390859 [email protected] Ton Sondag, waarnemend Marleen Bruin, waarnemend Kotterkrant Kanaalweg O.Z. 13 3224 AE Hellevoetssluis tel. 06 485 662 06 email : [email protected]

POSTADRES SECRETARIAAT: Hooimarkt 25 2011 JB Haarlem email; [email protected]

INHOUDSOPGAVE Van de bestuurstafel Winterslaapactie De Toekomst Burgermeesterschap Donaties Logboek Fruition Kotters, de vreemdelingen Wil Haring Trofee Websites Advertentieprijzen Kottervlag Waterfestival Enquête Ventis De Lara op reis Aarding walstroom Liggelden

4 4 5 7 7 8 9 17 19 20 20 22 22 23 25 27

UITERSTE INZENDDATUM KOPIJ: 17 maart A.S.

John Uiters Penningmeester Veerkade 15 a/b “Lise”, 3016 DE Rotterdam tel. 06-22661810 email: [email protected] Vrijwillige bijdragen te storten op: gironummer 6493352 t.n.v. Stichting Kotterzeilen

3

Van De Bestuurstafel Werfzaken Zoals reeds eerder vermeld, is SKZ in overleg met de Gemeente Haarlem. Hierna wat nadere informatie voor degene, die hier niet bekend zijn. De Gemeente is eigenaar van de werf Zuidam en rondom liggend terrein aan de Scheepsmakersdijk. De werf is al jaren niet meer in gebruik en op hetzelfde terrein stond ooit de molen de Adriaen. Intussen is de molen herbouwd en zijn de 2 werfloodsen gerestaureerd. Rondom het terrein zijn steigers gebouwd, die door SKZ van de Gemeente in beheer zijn gekregen. SKZ en met name Bert Bruijn hebben indertijd veel bijgedragen om dit verpauperde gebied op te knappen. In onmiddellijke nabijheid van de steigers bevindt zich nog een scheepshelling. Ons plan is om op deze helling permanent een klassiek schip te plaatsen als publiekstrekker en tevens om als werk- en opslagplaats te dienen voor SKZ. Daartoe zijn de nodige gesprekken gevoerd met de 2 verantwoordelijke wethouders, de Gemeenteafdelingen Beleid, Stadsontwikkeling en Cultuur, Bureau Jeugdzorg NH, de molen

de Adriaen en de scheepswerf Chinook. Er is gezocht naar sponsors en subsidies. Dit laatste heeft geleid tot een aanvraag voor subsidie uit het Cultuurstimuleringsfonds, waarbij als doelstelling is opgegeven: “veiligstellen van mobiel en industrieel erfgoed”. Educatie was een van de voorwaarden om in aanmerking te komen, vandaar dat de medewerking van het Bureau Jeugdzorg is gevraagd. Dit Bureau heeft namelijk voor ambachtelijke opleidingen de beschikking over de Scheepswerf Chinook. Ook moest het publiek erbij betrokken kunnen worden. Dit kan dan gebeuren door de rondleidingen op de molen uit te breiden tot de scheepshelling. Begin 2007 wordt uitsluitsel over de toekenning van deze subsidie verwacht. Inmiddels wordt er uitgekeken naar een geschikt Oudnederlands schip van maximaal 20 m lengte. Mocht alles naar plan verlopen dan komen wij hier nog op terug om de hulp van de kotteraars in te roepen. Ignas de Grefte

WINTERSLAAP ACTIE. De winterslaapactie is dit jaar zo goed als zeker op zaterdag 17 maart. Hou deze datum daarom vrij in je agenda. Het programma ligt nog niet vast maar er zijn wel een aantal ideeën, als locatie is de loods op de werf in Haarlem beschikbaar. Vorig jaar was de opkomst helaas gering en daar gaan we wat aan doen. Zo wordt er bijv.over kinderopvang nagedacht. Om u te herinneren aan de datum zal later nog een mailing worden verstuurd. Stuur uw emailadres z.s.m. naar; [email protected]. Dat scheelt dan weer verzendkosten. 4

De Toekomst Naar aanleiding van een aantal nieuwe ontwikkelingen, zoals de geringe opkomst op de laatste evenementen, de oprichting van de OGA, de financiële problemen rond het Veiligheidsfonds en perikelen binnen de FONV, heeft het bestuur zich een middagje over ons beleid voor de toekomst gebogen. We zijn tot een aantal conclusies gekomen, waarvan een groot deel nog nader uitgewerkt moet worden. Graag geven wij u de gelegenheid om daar over mee te denken. We willen het eigen gezicht en karakter van SKZ, zoals dat zich in de loop der jaren heeft ontwikkeld, handhaven en naar buiten toe benadrukken. Onze belangstelling voor de historie van kotters, de onderlinge contacten, het uitwisselen van restauratieen zeilervaringen en de gezelligheid zijn daar allemaal onderdeel van. We denken na over maatregelen om de betrokkenheid van de aangesloten scheepseigenaars en andere belangstellenden te versterken. De SKZ moet voor de eigenaars van zowel houten als metalen schepen even nuttig en aantrekkelijk zijn. Wij zien een groot aantal overeenkomsten en

eventueel zouden er twee werkgroepen ingesteld kunnen worden om de specifieke aandachtspunten beter te kunnen bedienen. Ondanks de weinig rooskleurige financiële vooruitzichten willen we toch de huidige activiteiten voorzetten. Vooral het krantje, de veiligheidscursus en de werf zien wij als kernactiviteiten. Wel moet elke activiteit zoveel mogelijk kostendekkend worden. Dit houdt in dat er nieuwe inkomsten moeten worden gevonden. Ook hebben we meer mensen nodig die hier tijd aan kunnen besteden. Voorbereiding en organisatie van de diverse evenementen vereisen kennelijk meer aandacht, getuige de geringe opkomst. We moeten actief op zoek naar mensen die hier een bijdrage aan kunnen leveren, naast een coördinator uit het bestuur. Van de FONV verwachten we uitsluitend overstijgende activiteiten. SKZ neemt het FONV geen projecten uit handen, tenzij het een eigen SKZ-activiteit is dat ook van belang is voor anderen.

We zijn benieuwd naar uw reactie! Truus van der Horst [email protected]

5

Noardein 59 8625 TG Oppenhuizen Tel. 0515-558585

Email: [email protected]

6

BURGEMEESTERSCHAP.

Bij het vallen van de deadline voor ons krantje werd bekend dat onze kotteraar van het eerste uur Bert Bruijn, door de gemeenteraad van Haarlemmerliede unaniem is voorgedragen als nieuwe burgemeester. Zijn benoeming zal vermoedelijk begin februari officieel in gaan. Voor wie Bert beter kent, is deze benoeming geen enorme verrassing. Hij was altijd al actief als PvdA raadslid en wethouder in Haarlem en later als Statenlid in de Provincie Noord-Holland. Op de laatste bestuursvergadering deed Bert al een beetje geheimzinnig over zijn inzetbaarheid de komende maanden.

Bijvoorbeeld bij de organisatie van de winter-bijeenkomst. Nu snappen we dus waarom...... Overigens heeft Bert desgevraagd meegedeeld, dat hij graag wil proberen om actief te blijven binnen de kotterclub. Dit geldt in ieder geval als technische vraagbaak en expert voor de verzekeringskeuringen. Wel zal hij stoppen met zijn bedrijfsactiviteiten en proberen die over te dragen aan andere geïnteresseerde kotteraars. De redactie wenst Bert veel succes in zijn nieuwe functie in de wetenschap dat zijn kotterbloed toch zal blijven kruipen waar het niet gaan kan!

DONATIES VOOR STICHTING KOTTERZEILEN. Omdat leden van de “stichting kotterzeilen” geen contributie betalen, en dat willen we graag zo houden, is ons budget beperkt. De advertentie inkomsten van het Kotterkrantje dekken de kosten niet, de winterslaapactie, het kotterweekend, en de Klassieke Schepen Beurs kosten ook geld. Het schouwen, gesprekken met instanties en vergaderingen brengen ook onkosten met zich mee. Gelukkig wordt er zo nu en dan iets gedoneerd en zo kunnen we ons meestal aardig redden. Op dit moment is er echter weer behoefte aan donaties. Het meesturen van acceptgirokaarten werkte tot op heden goed. Helaas door veranderingen bij de verwerking er van wordt het nu bijna onmogelijk om te achterhalen door wie en waarvoor een betaling is gedaan. Misschien wilt u na het lezen van de voorgaande tekst een bijdrage leveren aan de Stichting Kotterzeilen. Stort deze dan op; Gironummer 6493352 t.n.v. Stichting Kotterzeilen, Haarlem.

7

! Feliz Navidad Y un Próspero año Nuevo! 2007 Een jaar van bezinning; Zonder Familie, Vrienden, Sportvrienden, Kennissen, Omwonende, Collega’s, etc,…. om ons heen. De dagen “vliegen” voorbij; met momenten van heimwee, veranderlijk, verlangen, enerverend, ondernemend, uitdagend, …… en elke dag anders,…. Er is dit jaar geen; Kerstpakket, Kerstontbijt, Familiedag, Nieuwjaarsreceptie,… en ook de kerstkaarten worden dit jaar niet door ons geschreven; hetgeen tevens, een bevrijding geeft van verplichtingen en gewoontes, maar ook verlangens ontlokt naar thuis. De meegekregen; Hartverwarmende wensen, cadeautjes, mails,… hiermee vullen we onze kerst, knutselen onze kerstballen in elkaar, hangen de kerstklokken op, zetten de kerstboom neer, pakken kerstgifts uit, en versieren het schip. Met een internationaal gezelschap gaan we de kerstdag vieren, oudejaarsoliebollen worden in de Algarve verspreidt, in plaats van de Papentorenvest, we hopen dat een ieder, een leuke tijd heeft !!! De actie; help elkaar! blijft ondanks schade en schande bestaan, de moedige straatspeler alhier, krijgt zijn tip, de bedelaar treffen we overal, en laat een trieste aanblik achter,.. Dit jaar gaan we voor het eerst BBQ´en, tijdens de Feestdagen, en kijken er naar uit, gekleed met muts en dikke trui, de zon op onze snoet, we hopen dat het gaat smaken,… Vanuit het zonnige zuiden wensen wij jullie; Een oprecht, energiek, zonnig, gelukkig, gezond en vooral UITDAGEND 2007 Toe !!!! Rob en Jacqueline. Website: www.logbookfruition.com

8

Kotters, de Vreemdelingen tussen Nederlands Varende Monumenten. Door Hajo Olij in Spiegel der Zeilvaart, Dec 2006 De meeste Nederlandse scheepstypen zijn heel geleidelijk ontstaan, door kleine verbeteringen of aanpassingen aan het vaarwater, ontstond op den duur een nieuw soort schip. Met de kotter lijkt het anders gegaan, vanaf 1920 werd zij in snel tempo hét visserschip voor de kust en het binnenwater. In 1923 stak in Zeeland onverwachts een storm op. De vissers kregen niet eens meer de kans de netten te halen, vier hoogaarzen vielen plat en een aantal vissers verdronken. Het werd hoog tijd voor een ander, veiliger schip. Marius van Belzen uit Arnemuiden stond bekend als een beste schipper, hij wist waar de vis zat. Maar hij was ook zuinig: bij hem aan boord mochten de met touwtjes aan elkaar geknoopte netten niet losgesneden worden, nee, hij liet letterlijk de losse eindjes weer aan elkaar knopen. Toch deed hij als eerste de enorme investering in een zeewaardig schip, een eiken zeilkotter, vijftien meter lang, vijf meter breed en twee meter diep, de ARM 5, Vrouwe Suzanna. In 1929 gebouwd, in Heist, ergens tussen Zeeuws Vlaanderen en Zeebrugge. Ze had vier kooien in het vooronder, de vis bleef meestal in manden aan dek en je kon een paar dagen op zee blijven. Aanvankelijk stond er een 20 pk Kromhout gloeikop in. Tot 1959 bleef ze doorvissen, wel altijd vanuit Zeeuwse havens.

Is er in Nederland eigenlijk wel een houten kotter gebouwd? In het Noorden dwongen de economische crisis en de komst van de Afsluitdijk in 1932 de vissers te veranderen. Op het zoete IJsselmeer zwom nu snoekbaars en paling, maar ging het snel minder met de vloot eiken botters. Met hulp van de Zuiderzee steunwet konden de vissers overstappen op goedkoop te bouwen ijzeren schouwen. Iets later de robuustere Marker rondspant, het laatste beroepsmatig zeilende vissersschip. In 1934 leverde scheepswerf van Goor te Monnickendam voor 1800 gulden een ijzeren casco van ongeveer 10 meter met de kop van een botter en een platte kont, met zwaarden, grootzeil en fok. Maar zowel de botter, als de rondspant waren voor open zee niet geschikt door het lage, open achterschip. Ook hier nam een heel ander type, de kotter, de visserij snel over. IJzeren Noordzeebotters uit Urk en een enkele blazer, met

9

stuurhut en gesloten dek, zouden misschien nog als geleidelijke overgang beschouwd kunnen worden. Eigenlijk alleen bovendeks, het onderwaterschip is nog rond met een plat vlak Ook de Volendammers moesten kiezen tussen zoet of zout. De plaatselijke kapelaan Van de Boogerd stimuleerde de vissers voor de Noordzee over te stappen op een heel ander, veiliger type schip, de kotter, die met gesloten dek bij zware zeegang niet kon vollopen, met waterdichte schotten en lenspomp. Scheepswerf Welgelegen van Cornelis Amels te Makkum had al de nodige ervaring met loggers, die voor Scheveningen en Vlaardingen ver op de Noordzee visten. Hier werd in 1936 de VD 10, Fransiscus Xaverius op stapel gezet.

Voor 5000 gulden werd een stalen kotter geklonken van 17 meter lang, 4,55 meter breed en 1,90 diep. Nog wel geleverd met steunzeilen, maar voor nog eens 5000 gulden werd bij Boot in Alphen aan de Rijn een twee cylinder Industrie geplaatst. Motoren waren betrouwbaar geworden en heel handig bij het trawlen.

Toch geeft dit alles nog geen verklaring, waarom ineens de kotter; Zeeland, het IJsselmeer en het Wad heeft veroverd. Bert Bruijn, de aartsvader van Stichting Kotterzeilen, veegt dit hele, historisch verantwoorde verhaal als niet ter zake, van tafel.

Hij doceert: “Al in de zeventiende eeuw kent men in Engeland het type cutter met een scherpe Vvormige, steile steven, die door het water snijdt. Ruim, rond grootspant in het midden en eindigend in een geveegd, diep achterschip met S-spant. Let ook vooral op het tuig: eenmast, vierkant grootzeil met gaffel bijna even lang als de giek, fok , kluiver op de boegspriet en vaak nog een vlieger. Snelle scheepjes, geliefd bij piraten en smokkelaars, dus even later ook bij de douane en ook de loodsdienst en visserij werden enthousiast. Al snel werd het een internationaal type, in allerlei variaties van Spaans Galicie tot IJsland toe. Al voor 1900 lagen Vlaardingen, Scheveningen en de andere vissershavens vol met houten en

10

ijzeren loggers, waarvan de romp direct afgeleid is van de kotter. Belgie had lang houten loodskotters, Holland koos al snel voor ijzer. En denk erom, vissers uit vele landen volgden de trek van de haring op de Noordzee. Ze kenden elkaars schepen en vangstmethoden door en door. Ook nu nog gaat een trawler uit Katwijk naar de afslag in Schotland of je ziet houten hajkottertjes uit Denemarken hier in IJmuiden.Al snel kwamen er ook als jacht gebouwde kotters. Het is bekend, dat rond 1870 zeilvereniging het Y en de Maas wedstrijden hielden met hier gebouwde houten kotters. De Sperwer, door de marine gebouwd als opleidingschip, deed mee. Tot de Tweede Wereldoorlog heeft de werf Duivendijk op Tholen nog houten kotters gebouwd. Bultjer in het EemsDollard gebied is nog langer doorgegaan. Palingrokerij Balm uit Spaarndam haalde met houten kotters onder Nederlandse vlag tot in de zestiger jaren paling in de bun uit Denemarken. Conclusie: de kotter is al eeuwenlang een beeldbepalend schip in de Nederlandse zeehavens en voldoet volledig aan alle criteria van varende monumenten. En ook een verwant vrachtschip als de galjas, kwam hier regelmatig bij de houtwerven in Haarlem en aan de Zaan. Onze zee- en koftjalken gingen in Scandinavie boomstammen halen, Deense galjassen kwamen ze al jaren hier brengen”. Toch nog maar een stukje recente historie. In 1942 is in Sneek nog een geheel houten voorpostenkotter, de Wilhelmina,

gebouwd, er volgden er nog een paar in composietbouw: houten romp op stalen spanten. Handig in alle mijnenvelden. Na de oorlog was ijzer schaars of op de bon. Maar de vissers wilden weer aan de gang. Kleine motoren beurtscheepjes werden ingekort , opgeboeid en als garnalenvisser in de vaart gebracht. Met een bokkentuig: twee sleepnetten of korren op twee gieken aan weerszijde van de voormast, achterop een bezaan als steunzeil.

Gezeild werd er niet meer, ook hier nam de motor het over. Natuurlijk nu met een plat vlak, maar eigenlijk juist wel handig voor vissen op het Wad en onder de kust. Dit type bleef in de volksmond kotter heten, evenals ook de latere, grote nieuwbouw vissersschepen op Urk. Er wordt nu nog met zo’n drie a vierhonderd Eurokotters gevist. Maar onder en boven water zijn het andere schepen geworden met heel veel motorvermogen.

11

Binnen de sectie Varende Monumenten van het FONV, is de Stichting Kotterzeilen op het matje geroepen. Er moesten nu maar eens duidelijke criteria geformuleerd worden. Een schip is varend monument, als het ouder dan vijftig jaar is, beeldbepalend is voor de Nederlandse maritieme geschiedenis en onder Nederlandse vlag vaart. Leuk, al die vrolijke Deense, Engelse en Franse visserbootjes, maar waarom hier als monument registreren? Bert Bruijn weerlegt deze kritiek met steekhoudende argumenten. Al honderden jaren worden al onze zee- en vissershavens aangedaan door een internationale, zeer diverse vloot van kotters. Toch is Kotterzeilen aan de slag gegaan om duidelijke criteria vast te stellen. Inmiddels hebben zich 95 schepen voor inschrijving in het Register aangemeld, 14 zijn geschouwd en 44 alleen op papier beoordeeld. Voor inschrijving bij de Kotterclub zelf blijft een veel ruimer beleid van kracht, ook getrouwe replica’s blijven welkom. Het algemene type kotter wordt aan de hand van de romp én het tuig beschreven: het casco heeft een steile steven, V-vormige boeg, dan een rondgevormd grootspant, dat overgaat in een diep, scherp S-vormig achterschip, van boven begrensd door een overhangend hek met platte spiegel. Zeilvoering: grootzeil met gaffel en giek, fok op de stag, vliegend gevoerde kluiver en vaak een buitenkluiver. Vervolgens worden de kotters ingedeeld en beschreven naar het oorspronkelijke vaargebied:

1. de Zuidelijke Noordzeekotter, Frans en Engels, type zoals net beschreven. 2. de Midden Noordzeekotter, Belgie, Nederland en Duits; vaak in staal en soms met ronde spiegel en bezaan. Hierbij wordt de logger als afgeleid type vermeld. 3. de Noordelijke Noordzeekotter, Deens, Schots en Noors; ronder voor- en achterschip zoals Colin Archer en Oostzeejol, eventueel bezaan 4. de IJsselmeerkotter, stalen casco, afgeleid van de oorspronkelijke kotterromp, een of twee masten met steunzeilen. 5. Omgebouwde visserijschepen, verwant door scherpe steven, duidelijke zeeg en klein vrijboord. Het gekozen referentiejaar, het punt in de geschiedenis, dat je kiest als doel van de restauratie, is belangrijk, evenals de toenmalige wijze van voortstuwing: zeil, motor of een combinatie. Bij de schouw blijft het originele uiterlijk doorslaggevend. Het is zondermeer knap werk, deze omschrijvingen. Opvalt, dat de term “werkschip” is verlaten. Al vanaf 1870 werden kotters ook direct als jacht gebouwd. Maar de praktijk is weerbarstiger: hoe ver mag je afwijken van het originele uiterlijk? En vooral categorie 5, de omgebouwde visserijschepen, zullen natuurlijk veel discussie blijven geven. (vervolg pag. 14)

12

AMSTERDAM H. Wenckebachweg 49a

13

Veel sleepbootrompen voldoen letterlijk aan deze omschrijving, en ja hoor, vlak na de oorlog zijn er ook een klein aantal slepers omgebouwd voor de visserij. En om het nog verwarrender te maken: in de volksmond wordt nog steeds elk klein vissersschip al jaren lang kotter genoemd. De pittige motorsailertjes van scheepswerf de Volharding, Staverse kotters genaamd, wijken te veel af en geheel plastic zeilers, zoals bijvoorbeeld de Cornish Crabbers , mogen niet , ook niet bij de afdeling replica’s. Hoe knap ook de omschrijving, de toepassing in de praktijk blijft het belangrijkste. Dit geldt natuurlijk niet alleen voor Stichting Kotterzeilen, maar voor alle Behoudsverenigingen in het FONV. De scherpslijpers tegen de liberalen. Paul Plaatsman, tot voor kort voorzitter, zegt:”Ik had gevoelsmatig de grootste moeite met de stalen IJsselmeerkotters en forse motorsailers, die bij ons belangrijkste evenement, het kotterweekend, de haven binnenliepen. Ik ben eigenaar van de Violetta, een Engels houten zeilkottertje uit 1913, in Exmouth gebouwd naar de lijnen van de Falmouth Quay Punt. Of ze ooit heeft gevist of misschien direkt als jacht is gebouwd, hoop ik nog eens te weten te komen. Ik zie voor Stichting Kotterzeilen in de toekomst vooral een taak als Behoudsorganisatie, voor het zeilen voel ik me meer bij de OGA (Old Gaffers Association) thuis”. Bert Bruijn zal het daar niet mee eens zijn:”Welke behoudsvereniging heeft zoveel te bieden? We kunnen drie, vier

restauratieplaatsen aanbieden bij molen de Adriaan. Hier lag de laatste scheepshelling van Haarlem aan de Zuidam. Of bemiddelen voor een plek in Den Helder of een museumhaven. Elk jaar is er de Veiligheidscursus: in overleefpak en met brandblusser spring je in het zwembad en daarna maak je met een ervaren schipper op een kotter de oversteek naar Engeland. Er zit veel know how bij ons, je kan altijd advies krijgen”. Sinds kort is Ignas de Grefte de nieuwe voorzitter, eigenaar van de Ouwe Dibbes, een garnalenkottertje op basis van een sleepbootromp. Half september was het weer zo ver. Even geen monumentengeneuzel. De Buitenhaven van Enkhuizen liep vol met prachtige schepen voor het traditionele Kotterweekend. Het mooiste zeilschip in Nederland, de galjas Marieje en de snelle Brandaen, een twintig jaar oude replica van een Engelse loodskotter. Jammer, het grote kotterjacht Leonora III kon zijn overwinning van vorig jaar niet verdedigen. De Deense Rexona kwam niet opdagen, is zij nu toch definitief gezonken? Komt er volgend jaar weer eens een trotse eigenaar zijn opgeknapte en fris geschilderde kotterrompje showen, als vele jaren van ploeteren en breeuwen voorbij zijn? Hout of ijzer, zeil of motor, twee dagen per jaar vliegen er weer meeuwen in Enkhuizen en ruikt het er naar zee, een bonte kottervloot verhaalt van verre kusten.

14

15

16

Wil Haring Trofee Voor de kotteraars van het eerste uur was Wil Haring, oorspronkelijk uit Hoorn, later vooral uit Harlingen, een begrip. Wil was als eerste betrokken bij de organisatie van de kotterweekenden al in de zeventiger-jaren. Met zijn prachtige Hajkutter Lola, gebouwd op de beroemde Nipper-werf in Skagen, streed hij van het begin af aan mee om de prijs van de snelste kotter tijdens de kotterraces en wist die ook enkele malen in de wacht te slepen. Met zijn zeebonken uiterlijk, joviale houding en harde stem wist Wil de nieuwkomende broekjes van de kotterclub al snel voor de (houten) kotter te winnen. Begin tachtiger-jaren was ik 1 van hen. Wil éxperimenteerde' als eerste met het charteren met kotters, maar was bovenal in die begin jaren de vraagbaak voor iedereen die bezig was met de restauratie van zijn kotter. Daar kon je hem altijd over bellen. Steeds meer raakte Wil betrokken bij de restauratie van houten schepen en toen zijn steeds verder voortschreidende hartziekte het hem moeilijk maakte om nog zelf te varen, richtte hij nog bij Harlingen het scheepstimmerbedrijf Hou(d)t moe(d)t op. Een toepasselijke naam die zowel zijn liefde voor houten schepen, als zijn grenzeloze optimisme over het overwinnen van zijn hartkwaal aangaf. Helaas heeft hij zelf maar kort van 'zijn' scheepstimmerbedrijf kunnen genieten. Wil stierf

halverwege de jaren negentig. Als eerbetoon aan deze markante kotteraar van het eerste uur, werd door het bestuur van Kotterzeilen met ingang van het eerste kotterweekend na zijn dood de Wil Haring Trofee in het leven geroepen. Een trofee, in de vorm van een olielamp, die jaarlijks als wisselprijs dient te worden toegekend aan mensen die een extra betekenis hebben gehad voor de in stand houding en/of bekendheid van de (houten) kotters en hun organisatie. Om alle roddel te vermijden werd meteen bepaald dat bestuursleden van de stichting kotterzeilen niet in aanmerking konden komen voor deze prijs. De houder van de wisselprijs, kon, in overleg met het bestuur, zelf de volgende winnaar aanwijzen. Zo circuleert de Wil Haring Trofee al vele jaren in de kotterclub. Houders zijn o.a. (geweest) Menno Slegtenhorst, De Beheerscooperatie van de Marieje, De Rexona, Yte Texel (Eerste vrouw die een kotter helemaal restaureerde) etc. Helaas is de laatste jaren het belang en het waarom van de Wil Haring Trofee enigszins in de vergeethoek geraakt en daarmee gedevalueerd. Dit doet geen recht aan het belang van Wil Haring voor het (houten) kotterwezen in Nederland en aan het belang van deze wisseltrofee. Daarom stel ik voor om bij het volgende kotterzeilen de wisselprijs weer in zijn volle waarde te herstellen! Bert Bruijn 17

18

EVENEMENTEN BUITENLAND; Zie: www.european-maritime-heritage.org. o.a. zo’n 450 int. Evenementen en festivals voor traditionele schepen. WEBSITES. Gecorrigeerd!! www.snumre.dk geschiedenis van Deense kotters uit Skagen NIEUW!! www.sailforunicef.nl NIEUW!! www.botenloods.nl NIEUW!! www.waterfestival.eu NIEUW!! www.kustvaartforum.com NIEUW!! www.ventis.nl www.defotoboot.com www.ateliers-enfer.com/sitespatrimoine/sitespatrim.asp Interessante Franse site met veel mooie links www.fiskerforum.dk site voor Deense kotters www.watersportverbond.nl www.netpas.net/download/index.php; Een site voor het voorbereiden van uw reis; berekend o.a. de afstand en tijdsduur van je trip. www.zeilofferte.nl; Een vergelijkingssite waar offertes van vijf verschillende zeilmakerijen op een rijtje worden gezet. www.chartercrew.nl. www.infocentrum-binnenwateren.nl (stremmingen) www.scheepvaart.startpagina.nl www.nauticlink,com (handig,leuk) www.havensenligplaatsen.nl (museumhavens) www.kwadraat.nl (zenders,radio’s, antennes) www.zeilen-materiaal-en-onderhoud.pagina.nl www.abelforte.nl (sleepboot met Industrie motor, o.a. zelf starten) www.vaarbewijs.info (o.a. examendata) www.havenmuseum.nl www.inforhone.fr (info over waterhoogten enz. op de Rhone) Belgische sites; NIEUW!! www.binnenvaart.be NIEUW!! www.waterrecreatie.be NIEUW!! www.shotsea.be (over kustvaart) NIEUW!! www.mobilit.fgov.be (div. Belgische reglementen)

WEET JE EEN INTERESSANTE SITE? MAIL DEZE NAAR: [email protected]

19

ADVERTEREN VOOR BEDRIJVEN. De Stichting Kotterzeilen heeft zo’n 300 leden en brengt in principe 4 keer per jaar dit blaadje uit in een oplage van 375-400 stuks. Dat is dus per jaar een oplage van + 1500 exemplaren. Als er exemplaren over zijn delen wij die o.a. uit op de Klassieke Schepen beurs. Het lidmaatschap van de Stichting is gratis en wij zijn daardoor afhankelijk van donaties en advertentie inkomsten. Wilt u ons steunen door een advertentie te plaatsen?

DE TARIEVEN: GROOTTE

PRIJS PER JAAR

1 PAGINA

135 EURO INCLUSIEF!

½ PAGINA

70 EURO INCLUSIEF!

KOTTERVLAG BESTELLEN. De kottervlag die ten minste een seizoen mee gaat kunt u bestellen bij het secretariaat a 12.50 euro, inclusief verzendkosten. Maak 12.50 euro over op giro 649335 t.n.v. Stichting kotterzeilen o.v.v. Scheepsnaam en adres. (nb; Het vaantje is driehoekig maar staat hier afgebeeld op een zwarte achtergrond).

20

Mallegomsteeg 3 1621 BJ Hoorn Tel./Fax 0229-212228 Het adres in Hoorn voor uw scheepsmaterialen!! SCHEEPS- EN JACHTSERVICE - Stalen KT-, houten Deense en tufnolblokken - Touw: o.a. hempex, spunflex (Roblon) en leoflex - Rvs en gegalvaniseerde sluitingen, greenpins, spanners - Hydrografische kaarten, maritieme boeken en geschenken - Reddingsvesten, noodsignalen - Onderhoudsmaterialen o.a. Epifanes, Touwen, owatrol, Le Tonkinois - Haakstokken, vaarbomen, kloten, halve manen, korvijnnagels - Zeilkleding van Imhoff en Marinepool (ook met drijfvermogen), klassieke Bretonse kielen, de echte wollen schipperstruien, thermo-onderkleding - En nog veel meer …

21

HET WATERFESTIVAL Op zaterdag 23 en zondag 24 juni 2007 wordt de 11e editie van het Waterfestival gehouden. Op de site www.waterfestival.eu vindt u informatie over dit bijzondere nautische festival dat jaarlijks 3035.000 bezoekers trekt naar de Bataviahaven van Lelystad. Het festival bestaat ondermeer uit een maritieme markt, de Nationale Sloepenshow (150 sloepen) , kampioenschappen Bungyroeien, een groot klassiek concert op zaterdagavond (uitgezonden door Classic FM), een aantal zeil- en stoomschepen waarmee gevaren kan worden, zeilwedstrijden, water gerelateerde demonstraties enz. Enz. Het bijzondere van het waterfestival is dat wij de bezoekers van alles op en rond het water willen laten beleven en de mogelijkheid willen geven om

ook van alles te bekijken. Hiervoor willen we graag bijzondere vaartuigen in de haven hebben liggen. Denk hierbij aan een politieboot, een schip waar kunstenaars aan het werk zijn, een bijzondere zeilschip etc. Klassieke schepen en/of Ronde en platbodem schepen, zouden met hun authentieke uitstraling zeker niet mis staan.Ik hoop dat u even de website bekijkt en enthousiast wordt. Graag hoor ik van u of u interesse heeft om deel te nemen aan het waterfestival en of u een activiteit zou willen toevoegen aan ons festival. Graag maak ik vrijblijvend kennis! Wanneer u vragen of opmerkingen heeft, dan ben ik op werkdagen via 0628250198 te bereiken. Namens het waterfestival Sjors Westdorp.

ENQUETTE VENTIS. De firma Ventis uit Enkhuizen is gespecialiseerd in scheepstimmerwerk en is voornemens hun activiteiten uit te breiden. Hiervoor willen ze graag uw mening horen. De firma Ventis Scheepstimmerwerk is gespecialiseerd in het bouwen, betimmeren en restaureren van klassieke schepen en jachten. Ze maken ook masten, rondhouten, zwaarden, roeren en houten dekken. Ventis wil zijn activiteiten uitbreiden met oa; een geklimatiseerde winterstalling, een kleine haven voor klassieke jachten, een scheepsmakelaardij, een documentatiecentrum en

willen zelfwerkzaamheid met hulp van hun vakmensen stimuleren. Ook is het de bedoeling om ’s zomers zeilwedstrijden te organiseren op het Markermeer en een ontmoetingsplek te zijn voor eigenaren en geïnteresseerden van klassieke schepen. Ventis wil graag weten wat voor wensen er leven bij onze kotteraars en hebben daarom een enquête op hun website gezet. Heeft u ideeën, wensen of suggesties voor de firma Ventis bezoek dan hun website, www.ventis.nl, om de enquête in te vullen. Alvast bedankt voor uw medewerking.

22

MET DE “LARA”OP REIS; “Avonturen in de Ionian.” Grieken Het lijkt me heerlijk om in Griekenland als Griek door het leven te gaan. Je kijkt dan even anders tegen het dagelijkse leven aan. Veel van de buitenlandse werfbezoekers denken daar echter anders over. Ze vinden het heerlijk om gast te zijn. Want de Grieken zijn zo gastvrij en zo aardig. Leest u de reisgidsen of de reclames van het Griekse VVV niet? “Bij het sinaasappelvrouwtje kregen we een kilo sinaasappelen gratis bovenop de twee kilo die bijna niets kosten,” roepen ze in koor. “In het restaurant was het toetje gratis en de fotograaf verstrekte een gratis filmrolletje en bij het volgende bezoek ook nog een fotoalbum. Wat een heerlijk volk!” Toch zul je snel moeten zijn om het karakter van Griekse volk in al zijn puurheid nog te ontdekken. Het wordt overwoekerd door de economische veranderingen binnen het Europees verband. De televisie en de leenbanken zijn ook hier bezig met het aanjagen van de consumenten bestedingen. Dan wordt de gastvriend de verstrekker van de nodige aflossingsverplichtingen. Voor de ware liefhebber van het Griekse karakter zal dat een groot verlies zijn. Want de ware liefhebber houdt van de Grieken zoals ze zijn en na een kwartier niet meer zijn zoals ze waren. Hij hoopt dat ze ondanks alle rommeligheid zullen blijven wie ze zijn. Maar je verliefdheid op de Grieken zal wel bekoelen als je er langer bent dan veertien dagen all in. Voor meer dan en half jaartje

of zo. Om er te werken aan een boot wanneer je gereedschap of onderdelen moet gaan aanschaffen; dan ga je verlangen naar de goed geharkte tuintjes in Nederland. Alleen als je taai genoeg bent om het allemaal uit te houden en je veel van jezelf hebt ingeleverd, als je na een half dozijn maanden moe en snel veroudert in de spiegel kijkt begrijp je nog steeds niet hoe het mogelijk is dat je van de Grieken bent gaan houden. In dit land waar elke winkelier bezig is met het oprichten van zijn eigen wereldconcern met één specifiek product, (een bouwmarkt is een zeldzaamheid). Hij wil die droom liefst morgen gerealiseerd zien. Hij ziet zijn klant als de financier van zijn breinweefsels en is het vervolgens met niemand eens;. Ochi = neen roept hij tegen ieder die daarvoor in aanmerking komt: zijn vrouw, de regering, de belasting, zijn buurman, en bovenal tegen zichzelf. Als je een mondvol Grieks kan spreken; ga dan eens op pad voor wat ongeregeld goed voor de scheepshuishouding. In de hoofdstraat van Preveza is een winkel, eigenlijk meer een hal, aan de achterzijde komt hij uit in een achterafstraatje. Nergens een bordje ‘we speak wat voor taal dan ook.’ Hier verkoopt men alles wat met ongeregeld in het huishouden te maken heeft. Zodra we binnen komen roept de ongeschoren man achter de toonbalk verbolgen: “Wat wil je?!” Nu even flink zijn, je spiekbriefje te voorschijn halen en knorrig in het Grieks terug roepen dat je een kooktoestel zoekt op gas. “Boven achterin” roept hij nu en zakt weer 23

weg achter zijn geldkist. Moet je me hiervoor uit mijn rust halen staat op zijn gezicht geschreven. Halverwege de zaak, het trapje op, daar is de volgende barrière; achter een toonbank met administratie zit een dikke mevrouw met haar buurvrouw te keuvelen .”Een gasstel? Daar in die stelling” wijst ze zonder zich van haar gesprek af te laten leiden. We zoeken, stapelen de ene stapel over op de andere en vinden het toestel waar we wel mee door de bocht kunnen. ´Wat kost dit,” vragen we de dikke mevrouw. “Dat staat er toch op “zegt ze geërgerd. Nu kunnen we twee dingen doen: kwaad weglopen of het spel tot het einde toe meespelen. De vrouw heeft inmiddels allang door dat we geen echte Grieken zijn dus denkt ze het spel zeker te kunnen winnen. “Deze prijs? het kan toch niet waar zijn en het toestel is ook nog beschadigd “ schreeuw ik haar toe mijn beste in Grieks maar ze blijft bij haar standpunt take it or leave it . Hottie heeft inmiddels wat

handdoekenhaakjes uit een stelling gevist en we hebben geen zin meer om over de prijs nog discussie te voeren. “De dikke mevrouw schrijft de prijs van de haakjes op een papiertje, rekent het na op een zakjapanner en slaat het vervolgens aan op de kassa: blijkbaar voor de BTW controle. ”Wilt u er een zakje bij,”vraagt ze toch wel vriendelijk, “ze liggen daar, geef er maar eentje aan”, ze wijst op een bak aan de andere kant van de zaak. Als Hottie haar het zakje aangeeft pakt ze de haakjes keurig in. Het gastoestel laten we staan. De man aan de ingang is er niet boos om. Ook niet als ik hem nijdig toeroep dat hij zijn plastic rozen eens water moet geven. En als je denkt dat ik nu al een hekel aan Grieken heb roep ik, ”ik ben het niet met je eens!” Ik zal nog veel moeten leren voordat ik een echte Griek zal zijn. Pieter Gompie

24

Aarding van walstroom op STALEN SCHEPEN In het algemeen is de blauwe Nleiding van het 220V netwerk bij de centrale geaard. De weerstand van de N-leiding veroorzaakt voor de wisselstroom, die naar dit aardpunt toe gaat een spanningsval. Hoe verder weg men zich van de centrale bevindt, hoe groter deze spanningsval is t.o.v. de aarde ter plaatse. Dus deze leiding, hoewel geaard, is geen geschikte veiligheidsaarde. Vandaar dat huisaansluitingen een eigen aardelektrode en daaraan gekoppelde aardleiding hebben. De stalen romp van een schip in het water is een gigantische aardelektrode, dus de veiligheidsaarde (randaarde) van de walstroomstekker is niet nodig. Sterker nog; om galvanische corrosie te voorkomen is het beter deze niet door te verbinden. De losse aardverbinding heeft geen effect op de eventueel aan boord bevindende aardlekschakelaars, want deze meten alleen het verschil tussen de in- en uitgaande stroom. Is dit niet gelijk aan nul, dan veronderstelt men, dat er een stroom naar aarde weglekt. Vandaar de naam. Is het verschil groter dan 30 mAmpère, dan klapt de zekering uit. Stel het geval, dat er vocht zit in de walstroomstekker bij de buren met een houten of kunststof boot. De lekstroom zoekt de weg van de minste weerstand en een gedeelte ervan zou graag, indien

mogelijk, via Uw schip naar aarde gaan, maar deze weg is met een losse aardverbinding geblokkeerd. De lekstroom moet nu, als alles verder goed is, de lange weg naar de aardelektrode bij het clubhuis zien te vinden. Het beste is de randaarde in de verdeelkast/doos aan boord te onderbreken en niet aan de walstroomstekker. Op deze manier heeft U geen last een galvanische lekstroom als Uw eigen walstekker vochtig wordt. Nog iets over aarding Om storing van de elektronica aan boord te voorkomen is het zaak om alle aardleidingen en minpolen van het gelijkstroomnet op een enkel aardpunt op de romp samen te laten komen. Heeft men verschillende aardpunten aan de romp, dan kan men kringstromen krijgen, die de meest onnavolgbare klachten veroorzaken. Ook zorgen, dat er geen lussen ontstaan, doordat de voedingen naar de apparatuur vanuit een soort (ongewilde) ringleiding worden geschakeld i.p.v. vanuit een centrale punten. Misschien ten overvloede; het betreft hier dus stalen boten. Hoewel houten en kunststof schepen een aardelektrodeplaat aan de romp kunnen hebben, heeft het verbreken van de randaarde hier natuurlijk geen zin. Ignas de Grefte

25

EMAILADRESSEN TOE STUREN. Doordat de kotterkrant maar 4 keer per jaar uitkomt en er 2 keer per jaar een evenement wordt georganiseerd is het contact naar onze leden toe beperkt. Hierdoor kan het voorkomen dat spontane initiatieven en ideeën van onze leden niet uit de verf of tot zijn recht komen. Een zeilwedstrijd in Zeeland, een tocht langs de Hollandse kust of een weekendje Scheveningen doen zijn activiteiten die vaak spontaan kunnen ontstaan. Het is dan bijna onmogelijk en financieel onverantwoord om iedereen te bellen of persoonlijk aan te schrijven. Middels e-mail kunnen we “initiatieven” en belangrijke mededelingen wel tijdig kenbaar maken aan de meeste mensen. Wil je hiervan op de hoogte blijven stuur dan je e-mailadres even aan het secretariaat toe; [email protected]

(vet/water) -flexkoppeling -roerasinstallaties -spieën, vetpotten, flensen

papendrechtsestraat 2a 3313 CT Dordrecht Telefoon:087-6133831 Fax:078-6311795 E-mail: [email protected] Internet : www.joorenpropellers.nl -reparatie-expert in gietijzeren schroeven en machineonderdelen -levering van nieuwe en gebruikte scheepsschroeven -scheepslift aanwezig -reparatie op afspraak mogelijk (klaar terwijl u wacht) -eigen vervoersdienst aanwezig -mobiele watertransportservice levering van assen en glands, schroefaskokers.

26

Bezetting van de Redactie In januari gaat de voltallige redactie (Nico Bekker) voor langere tijd op reis. Het kotterkrantje moet natuurlijk wel gedurende deze periode blijven uitkomen. Gelukkig hebben wij Ton Sondag en Marleen Bruin van de Samsara bereid gevonden om de zaak voorlopig waar te nemen. Voor het Bestuur een hele opluchting.

LIGGELDEN Helaas zijn wij genoodzaakt het liggeld voor de SKZ-steigers, dat sinds jaren op € 300 stond, te verhogen naar € 400 per jaar.

STOP DE PERSEN Op het laatste nippertje binnengekomen nieuws over de WINTERSLAAP Kees Droste: houdt een enthousiaste lezing over de vergaande activiteiten om een werf + kenniscentrum op te zetten voor Holland en België samen. Kees is bekend van de ex-werf in Hoorn voor houten schepen en de afgelopen jaren als restauratieleider van de stichting Hoogaars in Zeeland. Heeft vele restauraties op zijn naam staan en is een van de weinigen in Nederland die zich volleerd schip-restaurator mogen noemen. Houten schepen dus. Botters, Kotters en Hoogaarzen. Waanzinnig interessant voor iedereen met een houten kotter. Immers; waar haal je de kennis vandaan, hoe kan iets het beste en wáár ga je naartoe. Erg belangrijk voor het varend -houten- erfgoed! Lees het uitgebreide interview met Kees Droste in De Spiegel Der Zeilvaart van november er nog eens op na en KOM naar de lezing tijdens de winterslaapactie 17 maart 2007! (zie elders in dit krantje voor de locatie en tijden).

27

28

Nieuwe en gebruikte bronzen en aluminium patrijspoorten en scheepsramen; verschillende maten. Tevens kompassen, telegrafen, scheepslampen, sextanten. Chateauroux tel; 020-4185663 bel voor afspraak. kijk op www.patrijspoorten.nl

29

Speciale pleziervaartuigenverzekering voor de leden van de Stichting Kotterzeilen.

DE BOER Het komplete Assurantiekantoor Sluisdijkstraat 98 1781 EK Den Helder tel. :0223 - 623151 fax.:0223 – 624960 Mob.: 06-55138291

[email protected] Wat is daar nu zo speciaal aan??

-

De premie wordt berekend over de dagwaarde i.p.v. de geschatte nieuwwaarde Aparte aan- en afbouw premie en voorwaarden Expertise gaat in samenwerking met de Stichting Kotterzeilen (Bureau Scheepszaken) Gestandaardiseerde polis Eén aanspreekpunt waardoor deskundige begeleiding bij eventuele calamiteiten aanwezig is Tot 30% no-claim korting mogelijk Goede samenwerking met de Stichting Duidelijke voorwaarden, afgestemd op de leden van de Stichting

Vraag een vrijblijvende offerte aan met de antwoordcoupon op de volgende bladzijde.

30

Ja, ik ben geïnteresseerd in de Speciale verzekering Klassieke Schepen Naam Adres

Tel. Privé Tel. Werk Geb. datum

Merk vaartuig Type Bouwjaar Bouwwijze Lengte Breedte Diepgang

Merk motor Vermogen (KW/PK) Bouwjaar Dagwaarde vaartuig (incl. motor) Dekkingsgebied Aantal schadevrije jaren bij maatschappij Tevens ben ik geïnteresseerd in: O de speciale rechtsbijstandverzekering voor Klassieke Schepen O financiering voor Klassieke Schepen O deze verzekering in de chartervaart O deze verzekering bij permanent wonen op het schip O overige: namelijk

31

TPG Post Port betaald Port payé Pays-Bas

Doelstelling van de kotterclub zoals beschreven in de oprichtingsstatuten. De stichting heeft ten doel: het bevorderen van het weer in de vaart brengen en het behoud van alsmede de belangstelling voor historische kotters en voorts al hetgeen met een en ander rechtstreeks of zijdelings verband houdt of daartoe bevorderlijk kan zijn alles in de ruimste zin des woords

Retour adres : Truus v.d. Horst Secretaris Hooimarkt 25 2011 JB Haarlem 32