Mei 2007 jaargang 18

Prod_CM3_2007:CAD 2-2006

01-05-2007

15:28

Pagina 1

3 voor professioneel PC CAD-gebruik

April/Mei 2007 jaargang 18

Bouw & Architectuur G Focus op Bouw en Architectuur G ArchiCAD 11 met Virtual Tracing G AAArchitecten tekent op niveau G Solid Edge Systems Design www.cadplaza.nl

Prod_CM3_2007:CAD 2-2006

01-05-2007

12:21

Pagina 2

HP raadt Windows VistaTM Home Premium aan

de

Een welkome stilte. De R&D afdeling van HP streeft ernaar onze befaamde, krachtige workstations zo stil mogelijk hun werk te laten doen. De HP xw8400 Workstation met Dual-Core Intel® Xeon® processor en de speciaal ontworpen behuizing zorgen voor een fluisterstille werking en een weldadige rust en stilte. Ga naar hp.nl/xw8400, bel 0800 266 72 72 of neem contact op met uw HP Preferred Partner.

hp.nl/xw8400 © Copyright 2007 Hewlett-Packard Development Company, L.P. Alle rechten voorbehouden. Celeron, Celeron Inside, Centrino, Core Inside, Intel, Intel Core, Intel Inside, Intel SpeedStep, Intel Viiv, Intel Xeon, Itanium, Itanium Inside, Pentium, Pentium Inside, het Centrino logo, het Intel logo, het Intel Inside logo en het Intel Core Duo logo zijn handelsmerken of geregistreerde handelsmerken van Intel Corporation of haar dochterondernemingen in de VS en andere landen. Microsoft en Windows zijn geregistreerde handelsmerken van Microsoft Corporation. Voor bepaalde Windows Vista™ productkenmerken is extra of geavanceerde hardware vereist. Meer informatie is beschikbaar op: http://www.microsoft.com/windowsvista/getready/hardwarereqs.mspx en http://www.microsoft.com/windowsvista/getready/ capable.mspx. De Windows Vista Upgrade Advisor helpt u te bepalen welke functies van Windows Vista op uw computer werken. U kunt deze tool downloaden van: www.windowsvista.com/upgradeadvisor. Producten zijn afhankelijk van beschikbaarheid. Prijzen gelden alleen voor de beschreven specificaties, zijn verkoopadviesprijzen, zijn correct op het moment van publicatie, veranderen geregeld en kunnen zonder vooraankondiging worden gewijzigd. Het is mogelijk dat de gefotografeerde producten niet overeen komen met de omschrijving.

Prod_CM3_2007:CAD 2-2006

03-05-2007

COLOFON CAD-Magazine is een vaktijdschrift voor (potentiële) gebruikers van PC CAD, GIS, Mapping en Visualisatiesystemen en informeert over de ontwikkelingen en toepassingsgebieden, alsmede over software- en hardware-producten, leveranciers en gebruikers. CAD-Magazine verschijnt 8x per jaar in Nederland en België. Directie/uitgevers: Dhr. R. Groothuis Dhr. K. van der Lei

[email protected] [email protected]

Redactie: [email protected] Tel.: (0527) 619 000 Fax: (0527) 620 989 Hoofdredacteur: Dhr. ing. L.J.A. Koops [email protected] Redacteur: Dhr. drs. J.F.O. van Haaften [email protected] Aan deze uitgave werkten mee: Willem Barendsz Gerard IJzermansRenso Mark Damen Kuster Jaap Dubbelaar Edwin Schalk Jeroen van Geijlswijk Rob Sman Jean-Pierre van Gastel Johan Vreede Danny Joseph Advertentie-exploitatie: [email protected] Tel.: (0527) 619 000 Fax: (0527) 620 989 Dhr. W. Westerhof Abonnementenservice: [email protected] Tel.: (0527) 619 000 Fax: (0527) 620 989 Mw. L. Pels Ontwerp: A.F. van der Kolk / CMedia Productions, Emmeloord Druk: Drukkerij Giethoorn ten Brink, Meppel Uitgever: CMedia Productions B.V. Noordzijde 2b, 8302 GL Emmeloord Postbus 231, 8300 AE Emmeloord Abonnementen: Uitgebreide informatie over een abonnement op CAD-Magazine vindt u in de rubriek Lezersservice.

11:00

Pagina 3

Het einde van een tijdperk? Het eens zo machtige Blue Fox zoals we dat allemaal kenden uit oude tijden, bestaat niet meer. Op het hoogtepunt van het bestaan van de ICT-dienstverlener, zoals het bedrijf zich in die tijd profileerde, bestond het arsenaal aan dochterondernemingen uit de mediatak CMedia, detacheringbureau Reset en tegenwoordig CADJobs.nl en Autodesk-distributeur Pollux, trainingscenter TopCAD en last but not least de grote Nederlandse Geo-ICT speler Nedgraphics. Een redelijk samenhangend geheel van bedrijven die zich met producten voor de Nederlandse CAD- en GIS-gebruiker bezighielden. Dat was in 2001. In 2003 werden de activa van het failliete Belgische Sophis Systems overgenomen, waarmee Blue Fox zich richtte op ontwerpsoftware voor geweven en digitaal bedrukte stoffen. Bovendien werd het bedrijf Porini binnengehaald, dat zich bezighield met ERP-systemen voor dezelfde branche. Alhoewel je kunt zeggen dat de overeenkomsten met de core business van Blue Fox groot waren, het ging immers om CAD-systemen voor de textiel, was er ook een belangrijk verschil: waar het eerder ging om de Benelux, daar was dit een wereldwijde markt. Met wereldwijde effecten. Daarna is het toch allemaal vrij snel gegaan. Dat wil zeggen, het eerste scheurtje stond nog op zichzelf. In 2003 was er al de management buy-out van CMedia, volgens het persbericht om de liquiditeits- en solvabiliteitspositie van Blue Fox te versterken, maar vooral ook om de onafhankelijkheid van een blad als CAD-Magazine te garanderen. In 2006 volgde de buy-out van CADJOBS.nl terwijl in april 2007 bekend werd dat Nedgraphics zou worden overgenomen door de Cadac group, zie ook pagina 19 van dit nummer. Direct daarna volgde de mededeling dat voor de verkoop van softwaredistributeur Pollux een intentieovereenkomst is gesloten. Dit allemaal onder de noemer: de verkoop van niet-kernactiviteiten. Die wel-kernactiviteiten lieten echter het afgelopen jaar een omzetdaling zien van 11,1 procent. De afgelopen tijd zijn er dan ook verschillende kritische analyses gepubliceerd waarin onder andere de vraag is gesteld of het nieuwe, op textiel en mode gerichte Blue Fox al niet technisch failliet is. Blue Fox is dood, lang leve Blue Fox! De vraag is alleen hoe lang dat leven nog duurt. Om Bredero maar weer eens van de stoffige boekenplank te halen: Het kan verkeren.

CAD-Magazine op Internet: www.cadmagazine.nl www.cadmagazine.nl/banenmarkt www.cadplaza.nl ISSN 1386-1689 Niets uit deze uitgave mag geheel of gedeeltelijk worden overgenomen en vermenigvuldigd zonder voorafgaande schriftelijke toestemming van de uitgever. © Copyright 2007 CMedia Productions B.V.

Lambert-Jan Koops Hoofdredacteur CAD-Magazine

CADMagazine April/Mei 2007-3

3

Prod_CM3_2007:CAD 2-2006

01-05-2007

12:21

Pagina 4

CADMagazine 2007-3

ArchiCAD 11 met Virtual Tracing In het traditionele 2D-gebaseerde werkproces bestaat het model van het gebouw voornamelijk in het hoofd van de architect. Het consistent houden van 2D-tekeningen is tijdrovend en foutgevoelig. Veel architectenbureaus zijn desalniettemin terughoudend om de overstap naar een modelgebaseerde (BIM-) werkwijze te maken vanuit een angst de controle te verliezen. Met ArchiCAD 11 worden nu de voordelen van beide werkwijzen gecombineerd in één applicatie en kunnen architectenbureaus zich geleidelijk vertrouwd maken met een nieuw werkproces. CAD-Wereld, Pagina 6.

Arkey 6 met aandacht voor stijlen Onlangs is Arkey 6 gereed gekomen. Belangrijkste wijziging is het systeem van stijlen. Door twee binnen Arkey bestaande systemenin elkaar te schuiven, namelijk dat van de arceringtabel en dat van de bibliotheken, is een belangrijke stap voorwaarts gemaakt in de scheiding tussen betekenis en presentatie. Deze stijlen zijn ook bij de uitwisseling van tekeningen tussen de verschillende CAD-systemen van belang. CAD-Wereld, Pagina 8.

Uitwisseling van DGN-bestanden mogelijk Wederom een nieuwe artikelreeks over een volgende versie van AutoCAD. Ondanks dat Autodesk flink heeft ingezet op de zogenaamde verticale producten, zijn er tal van nieuwe functionaliteiten terug te vinden in de applicatie. Overigens hebben bijna alle producten van Autodesk het getal 2008 in de productnaam.

CAD-Wereld, Pagina 12.

Bouw & Architectuur Special Er is een gestage overgang van 2D naar 3D in de bouwen architectuurbranche. Ontwerpers en architecten vertellen over hun keus tussen de verschillende softwarepakketten die er op de markt zijn. Waarom dit pakket? Welke voordelen en nadelen? En wat maken zij ermee? De benodigde opleiding van medewerkers heeft aandacht nodig, een helpdesk bij problemen, meehelpen met doorontwikkelen; allemaal onderwerpen die aan bod komen in de interviews met architecten en ontwerpers. Special, Pagina 29. 4


Prod_CM3_2007:CAD 2-2006

03-05-2007

10:28

Pagina 5

CADMagazine 2007-3

Verder…

Pagina

CAD-Wereld

Adobe levert update CAD converter Deelnemers met lef bovenaan in Design Contest Projectbeheer uitgebreid met Grip Op Tekeningen TactonWorks interactieve configurator in SolidWorks HELiOS con voor een productconfigurator ProRail en Rijkswaterstaat zetten in op System Engineering Cadac neemt NedGraphics over

10 11 15 16 17 18 19

Column

Staken Potlood

24 53

Hardware

ZPrinter 450 voor op kantoor

28

Inventor

Sketches in Inventor 2008

52

MicroStation

Bestaande en nieuwe technieken voor een intelligente CAD-tekening

54

Revit

De bouw meester

48

SolidWorks

SolidWorks Animator

58

Solid Edge

Solid Edge Systems Design

60

Special De aannemers krijgen het moeilijk Bouw & Architectuur Het Strijkijzer kijkt uit over Den Haag Koninklijke Bibliotheek wordt groter Details maken is ook mogelijk in 3D-pakket JoRi, prefab-beton in 3D Het digitale avontuur van De Architecten Werkgroep Systems Engineering als nieuwe standaard Een villa in India een cargo center in Hamburg Bolk Constructie maakt staalconstructies voor hallen en boerderijdaken Te Kiefte ontwerpt ook tuin en landschap “KOW en vMV brengen het tekenwerk tot grote hoogte!”

29 30 32 33 34 35 36 37 38 39 40

Tips & Tricks

Geef 3D de ruimte

63

Visualisatie

Autodesk VIZ 2008

50

Zoeklicht op

Cadix opleidingen is ‘2008-ready’ Overname Mathsoft past in ontwikkelingsstrategie PTC

26 44

Zoals Altijd

Adverteerdersindex 66, Agenda 46, CAD-Wereld 20, Lezersservice 66, Trainingswijzer 22, Volgende keer 66,

Voorplaat: Voor in een achterstandswijk in Den Haag kregen we van de gemeente de opdracht voor een multifunctioneel gebouw, zowel een gymzaal als een kerk. Vanwege de woonwijk waar het in ligt, moest het dak zo geconstrueerd worden dat als er een voetbal op wordt geschoten die bal er niet op blijft liggen maar er direct weer af rolt. Zie pagina 29. www.kubusinfo.nl CADMagazine April/Mei 2007-3

5

Prod_CM3_2007:CAD 2-2006

03-05-2007

11:23

Pagina 6

CAD-Wereld

Nieuwe versie focust op coördinatie en controle

ArchiCAD 11 met Vir tual Tracing Door de redactie.

In het traditionele 2D-gebaseerde werkproces bestaat het model van het gebouw voornamelijk in het hoofd van de architect. Het consistent houden van 2D-tekeningen is tijdrovend en foutgevoelig. Veel architectenbureaus zijn desalniettemin terughoudend om de overstap naar een modelgebaseerde (BIM-) werkwijze te maken vanuit een angst de controle te verliezen. Met ArchiCAD 11 worden nu de voordelen van beide werkwijzen gecombineerd in één applicatie en kunnen architectenbureaus zich geleidelijk vertrouwd maken met een nieuw werkproces.

‘Live’ modelviews traditioneel bewerken, Niekee college Roermond, Liag architecten en bouwadviseurs.

B

ij aan architectenbureaus valt steeds meer op dat zij in de greep zijn van twee tegengestelde angsten. Aan de ene kant de angst om over te stappen op modelgebaseerd werken en aan de andere kant de angst om niet over te stappen op modelgebaseerd werken. Deze laatste angst om achter te blijven wordt gevoed door verschillende aspecten, die de bureaus soms aan den lijve ondervinden. Het eerste aspect is het werkproces: architectenbureaus weten dat hun huidige werkproces niet goed genoeg is en teveel fouten veroorzaakt. Daarnaast zijn er de klanten: er wordt steeds meer om modellen gevraagd omdat klanten zien dat er kosten kunnen worden bespaard. Ook de risico’s spelen een rol: het slecht kunnen inspelen op noodzakelijke wijzigingen aan het einde van het ontwerptraject, verhoogt risico’s en tast de geloofwaardigheid aan. Tenslotte is er de concurrentie: 6


collega-bureaus die modelgebaseerd werken, ontwikkelen zich snel en trekken de beste medewerkers naar zich toe. Het gevolg is dat architectenbureaus die

niet de tijd nemen om zich werkelijk te verdiepen in de uitdagingen en mogelijkheden van nieuwe technologie, niet in beweging komen. Zij kiezen voor een status-quo met gevolgen op langere termijn. ArchiCAD 11 biedt een soepele over- Trace & Reference gang naar modelgeba- palette voor Virtual seerd werken: uitgaande Trace. van een vertrouwde werkwijze wordt men als vanzelf ‘verleid’ het gebouwmodel meer en meer te gebruiken. Coördinatie van 2D Architecten en bouwkundigen die zich vertrouwd voelen bij een 2D-werkwijze, zullen ArchiCAD 11 zeer waarderen vanwege de hulpmiddelen om 2Dtekenwerk consistent te houden. Zelfs zonder 3D-model valt te profiteren van Virtual Trace Paper en Teamwork. Ook in gemixte teams van AutoCAD- (of Arkey-) met ArchiCAD-tekenaars kan de projectleider zijn zaken coördineren en controle houden over de getekende informatie en de projectvoortgang. Met name doordat DWG-bestanden met Xrefs in het ArchiCAD-model zijn op te nemen om de getekende informatie te coördineren. Dit geldt ook voor tekeningen die ontvangen worden van installateurs en constructeurs.

VirtualTrace in werking om tekeningen te vergelijken, Niekee college Roermond, Liag architecten en bouwadviseurs.

Prod_CM3_2007:CAD 2-2006

01-05-2007

12:22

Pagina 7

CAD-Wereld

Ook juiste 2D-representaties voor dubbelgekromde profielwanden.

Zelfs voor ‘live’ views in het gebouwmodel is het mogelijk om op de vertrouwde manier bijvoorbeeld plattegronden en aanzichten of doorsneden bij elkaar te zetten. Hierdoor is direct het effect van bewerkingen zichtbaar. Virtual Trace In ArchiCAD 11 heeft de gebruiker controle over alle views van het model omdat erin kan worden gewerkt op twee niveaus: direct of indirect gekoppeld aan het model. Indirect gekoppeld wil zeggen dat de ontwerper zoals in een 2D-tekenpakket de controle heeft over alle lijnen en arceringen, maar dat toch een relatie blijft bestaan met het model en andere views. Alle tekeningen zijn met Virtual Trace over elkaar te zetten. Dit betekent dat bij tekeningen een transparante view van elke andere tekening is op te roepen. Deze zogenaamde ‘reference’ is weer te geven in zijn oorspronkelijke kleuren of in elke andere gewenste kleur, waarbij verschillende kleurtonen de originele kleuren weerspiegelen. De verschillen tussen de tekeningen lichten meteen op. Met een slider kan de ene tekening van de andere ‘worden afgerold’ zodat verschillen meteen te zien zijn. Het is mogelijk om aan beide tekeningen te werken om zo inconsistenties op te lossen.

Van 2D naar BIM De betekenis van het 3D-model in het hiervoor beschreven werkproces is de keuze van de gebruiker. Voor bijvoorbeeld lopende projecten in een bureau met 2D-workflow, is er geen 3D-model nodig om tekenwerk op elkaar af te stemmen. Natuurlijk is het mogelijk, en vaak zelfs wenselijk, om in die situatie toch een eenvoudig model op te zetten om probleemsituaties inzichtelijk te maken. Het opzetten van een dergelijk model is in ArchiCAD snel gebeurd. Als er een model in ArchiCAD is gemaakt voor conceptueel ontwerp of voor visualisatie, dan is dat wellicht niet gedetailleerd genoeg om er tekeningen uit af te leiden. De beste manier is deze tekeningen te verfijnen door het model uit te werken, maar dat is niet de enige manier. Dit ontwerpmodel is ook te gebruiken als Virtual Trace (onderlegger) voor het coördineren van een consistente tekeningenset. Een 3D-model kan dus op elk niveau worden ingezet. Of het nu conceptueel is of gedetailleerd, het past in de projectstructuur en workflow van ArchiCAD 11. Gebruikers van traditionele pakketten denken vaak dat ze zich een snelle overstap naar modelgebaseerd werken niet kunnen veroorloven, gezien de problematiek van lopende projecten en deadlines. ArchiCAD 11 haalt die drempel weg en voegt een nieuwe

dimensie toe. Het maakt met zijn nieuwe modelbenaderingen middels Virtual Trace een overstap mogelijk. Overige verbeteringen De ontwikkeling van ArchiCAD gaat snel. Elk voorjaar komt er een nieuwe versie uit die voortborduurt op de sterke basis van ArchiCAD’s Virtual Buildingtechnologie. Het is ondoenlijk om in dit artikel alle verbeteringen toe te lichten, we volstaan met het noemen van nog twee opvallende verbeteringen. Nieuw is bijvoorbeeld de mogelijkheid om interactieve interieuruitslagen te maken. Een hoekopstelling van een keuken is eenvoudig te presenteren in een uitslag die ‘live’ verbonden is met het model. Voordelen zijn de toe te passen associatieve maatvoeringen, de afwerking tot tekenwerk binnen het model en het feit dat bewerkingen en verfijningen in de uitslag direct in het gebouwmodel worden verwerkt. De tweede verbetering die we noemen betreft de vrijheid van vormgeving. Het maken van complexe vormen met een correcte bouwkundige representatie op plattegronden en doorsneden is uniek en noodzakelijk voor een goed gebouwmodel. Ook dit aspect is uitgebreid met meer mogelijkheden voor dubbel gekromde profielwanden. www.kubusinfo.nl


7

Prod_CM3_2007:CAD 2-2006

01-05-2007

12:22

Pagina 8

CAD-Wereld

Nieuwe versie wisselt makkelijker uit in DWG

Arkey 6 met aandacht voor stijlen Door de redactie.

Onlangs is Arkey 6 gereed gekomen. Belangrijkste wijziging is het systeem van stijlen. Door twee binnen ARKEY bestaande systemen in elkaar te schuiven, namelijk dat van de arceringtabel en dat van de bibliotheken, is een belangrijke stap voorwaarts gemaakt in de scheiding tussen betekenis en presentatie. Deze stijlen zijn ook bij de uitwisseling van tekeningen tussen de verschillende CAD-systemen van belang.

Dialoog Tekststijl.

Dialoog Vlakstijl.

I

n Arkey bestaat al sinds 1982 een mogelijkheid om de weergave van een grafisch element te beïnvloeden. Dat was mogelijk door lijnen, vlakken, maten en teksten van een index te voorzien. Deze index wees op zijn beurt weer naar een bepaalde weergave. In deze weergave werd dan bepaald wat de kleur, lijndikte, lijntype, arcering, tekstfont en/of teksthoogte was. Doordat deze weergave in een apart bestand was vastgelegd, bestond de mogelijkheid om dit weergavenbestand te wisselen. Als voor een bepaalde lijnsoort bijvoorbeeld index 17 werd gebruikt, kon dat bij gebruik van tabel A betekenen dat dit een getrokken zwarte lijn van 0,25 millimeter was en bij tabel B een rode streeplijn van 0,5 millimeter. Naast de arceringtabel was er nog de pentabel omdat de weergave vanuit het verleden gebaseerd was op de 8


logische pen. Dit was nodig omdat er een periode is geweest waarin de penplotters naast de inktjet- en laserprinters werden gebruikt. Bij een penplotter werden de kleur en de lijndikte bepaald door de fysieke pen en deze waren voor het programma onzichtbaar. Componenten en bibliotheken Bouwdelen en de onderdelen daarvan worden in Arkey componenten genoemd. Deze kunnen van verschillende typen zijn. Zo bestaat er een componenttype voor een compleet vormvast bouwdeel, zoals bijvoorbeeld een toiletpot. Vergelijkbaar met het blok in AutoCAD. Verschil is er bij het plaatsen. Een vormvaste component kan in Arkey niet geschaald worden geplaatst. Het is immers in werkelijkheid ook niet mogelijk om een bad van 180x90 op te rekken naar

200x100. Er bestaat wel een schaalbare component, maar deze wordt in de praktijk nauwelijks gebruikt. Arkey kent een systeem om definities van componenten in een bibliotheek op te bergen en te hergebruiken. Een dergelijke bibliotheek bevat al snel duizenden componenten. Dat gebeurt door naar de component in de bibliotheek te verwijzen en niet door de component naar de tekening te kopiëren. Op honderden tekeningen van een project kunnen deuren van hetzelfde deurtype te zien zijn en toch is die deur maar eenmaal aanwezig. Bij wijziging van de weergave van de deurcomponent zal ook de weergave van de honderden tekeningen automatisch zijn aangepast. Om onbedoeld wijzigen van algemene componenten tegen te gaan en om archiveren te vereenvoudigen worden componenten, wanneer ze voor de eerste maal in een project worden toegepast, vanuit de aangesloten (hoofd-) bibliotheek naar de projectbibliotheek gekopieerd. Projectgebonden wijzigingen zullen uitsluitend in de projectbibliotheek worden doorgevoerd. Feitelijk gebruik Hoewel erg flexibel, is gebleken dat het systeem van de arceringtabel toch volgens een vast patroon wordt gebruikt. Het wisselen wordt vrijwel uitsluitend gebruikt voor de verschillende plotschalen. Daarnaast wordt er soms gewisseld voor het exporteren van tekeningen. De mogelijkheid van een verschillende weergave op het scherm en op de plotter/printer wordt

Prod_CM3_2007:CAD 2-2006

01-05-2007

12:22

Pagina 9

CAD-Wereld

Voorbeeld van vlakstijlen.

eigenlijk alleen gebruikt om op het scherm niet weer te geven verschillen in lijndikten om te zetten in kleuren. Opmerkelijk is dat daarbij weer twee systemen gangbaar zijn. Het ene is om een kleur te kiezen die ten opzichte van de achtergrondkleur meer afsteekt naarmate hij ‘dikker’ is, terwijl bij het andere de kleur overeenkomt met de kleurcodering van de oude ‘Rotring’pennen. In dat laatste geval is er echter geen relatie meer tussen de ‘dikte’ en de mate van contrast met de achtergrond. Er is daarom besloten om het systeem van de index te verlaten en stijlcomponenten toe te voegen aan Arkey. Analoog aan de lijnvormige componenten zijn er nu de lijnstijlcomponenten. Hetzelfde geldt voor de vlakvormige en vlakstijlcomponenten. Nieuw en niet analoog aan bestaande typen componenten zijn de tekststijlcomponenten. Daarmee hebben stijlen nu dezelfde mogelijkheden gekregen als de andere componenten. Ze kunnen worden opgeborgen in (methodiek-, bureau- en/of projectspecifieke) bibliotheken. Aanpassingen worden automatisch in het hele project doorgevoerd.

Voorbeeld van schaalstijlen.

Tekst- en maatcomponenten Teksten en maten waren in Arkey tot nog toe primitieven die waren voorzien van een bepaalde index. Om het componentsysteem af te ronden zijn daarom teksten maatcomponenten toegevoegd in versie 6 van het pakket. Daardoor is het nu ook mogelijk om teksten maattypen in een bibliotheek op te bergen, te hergebruiken en te wijzigen. Maatcomponenten maken daarbij gebruik van teksten lijnstijlen. Schaalstijlen vervangen het schaalafhankelijk wisselen van arceringtabellen. Hiermee is bijvoorbeeld in te stellen dat beton op een kleine schaal zwart en op een grote schaal grijs wordt weergegeven. Bij het kiezen van een andere plotschaal wordt de weergave automatisch aangepast. Nieuw is de mogelijkheid om de verschillen in lijndikte om te zetten in kleuren op het scherm. Naast de al in het indexsysteem aanwezige mogelijkheden is er nu ook de mogelijkheid om de intensiteit van de kleur op het scherm automatisch aan te passen aan de lijndikte. Daarbij worden dunnere lijnen weergegeven met een lichtere variant van de oorspronkelijke kleur. Hierdoor is deze mogelijkheid ook bruikbaar bij kleurenplots. Bij een zwart/witplot worden de verschillende lijndiktes op het scherm weergegeven met grijstinten. Import en export Het im- en exporteren van tekeningen van en naar DWG blijft de aandacht vragen. Bij de import bestond er altijd het probleem dat een expliciete aanduiding van kleur, lijndikte en lijntype in Arkey moest worden omgezet naar een in-

dex. Dat probleem is in de nieuwe versie voorbij. Geïmporteerde elementen krijgen hun eigen stijl, die los staat van de stijlen van de gebruikte werkmethodiek. Bij de export wordt, voor zover mogelijk, iedere Arkey-stijl omgezet in een zo goed mogelijk passende tegenhanger in DWG. Omdat het DWG-formaat geen lijnen vlakvormige blokdefinities kent, is deze omzetting wel mogelijk voor stijlen, maar niet voor de ‘gewone’ componenten. Toch zijn er ook op dit punt verbeteringen aangebracht. Deze leiden er vooral toe dat bij de export van plottekeningen veel kleinere DWG-bestanden worden aangemaakt. De prijs die daarvoor betaald moet worden, is dat het model wordt afgesneden op de rand van de plotview. Voor een bewerkbare modeltekening, modelspace in DWG, dient ofwel een aparte export, ofwel de export van een plottekening met een overzicht van het totale model te worden uitgevoerd. Betekenis De in Arkey 6 verder doorgevoerde scheiding tussen betekenis en presentatie is van groot belang in de verdere ontwikkeling van Arkey. Er wordt namelijk ook hard gewerkt aan de uitwisseling van betekenisvolle informatie. Wat is het nut van het vastleggen dat er een betonwand is van een bepaalde dikte, als de uitwisselmogelijkheden beperkt zijn tot het exporteren naar een formaat dat alleen lijnen, teksten, maten en arceringen kent? Als er uitgewisseld moet worden met een rekenprogramma is het niet belangrijk hoe die wand wordt getekend, maar wat de maten en de eigenschappen zijn. Arkey Systems werkt in dit verband samen met een aantal Nederlandse softwaremakers om op IFC gebaseerde uitwisselingen tot stand te kunnen brengen. Een eerste prototype van een dergelijke uitwisseling is getoond op de Bouwbeurs/ Bouw & ICT in februari 2007. Hierbij ging het om een berekening van de warmtetransmissie met behulp van programmatuur van BINK en VABI op basis van een uit Arkey afkomstig IFC-bestand. www.arkey.nl


9

Prod_CM3_2007:CAD 2-2006

01-05-2007

12:22

Pagina 10

CAD-Wereld

Converteren 3D CAD-bestanden naar PDF zonder CAD-software

Adobe lever t update CAD conver ter Door de redactie.

Adobe Systems kondigt de gratis download aan van Adobe Acrobat 3D-software met een geüpdate 3D CAD converter. Acrobat 3D ondersteunt met deze laatste tool een groot deel van de nieuwste versies van grote CAD-formaten. Gebruikers kunnen nu 3D-modellen van deze formaten converteren naar het PDF-formaat, zonder dat hier CAD-software voor nodig is.

Het ontwerp is in de PDF onder meer te draaien en transparant weer te geven.

Fabrikanten

moeten tegenwoordig meer dan ooit effectief samenwerken en 3D-data uitwisselen om succesvol te kunnen blijven concurreren. De markt is klaar voor middelen die samenwerking rond 3D-data mogelijk maken. Het is belangrijk om op een stabiele en eenvoudige manier over diverse versies van CAD-formaten te communiceren met de volledige ‘supply chain’, buiten de firewall. Adobe gebruikte voor de nieuwe versie van de 3D CAD converter technologie van het in april 2006 overgenomen Trade & Technologies France (TTF). TTF’s technologieën worden gebruikt door veel ontwikkelaars van CAD, computer-aided manufacturing (CAM) en computer-aided engineering (CAE). De nieuwe bestandsformaten in de update zijn onder andere Dassault Systems

10


Catia, PTC Pro/Engineer, SolidWorks, UGS NX en I-deas. 3D-Modellen uit deze formaten kunnen gemakkelijk naar PDF-formaat worden omgezet. Acrobat 3D ondersteunt het communicatieproces in projectgroepen samenwerkende partijen feedback kunnen leveren op 3D-modellen zonder dat ze hiervoor over een CAD-licentie hoeven te beschikken. De beheerder kan hierbij per groep of persoon autorisaties in te stellen waardoor de eindgebruiker al dan niet ontwerpen kan zien, wijzigen, toevoegen of commentaar kan leveren op onderdelen. Deze bevoegdheden zijn in het algemeen of per onderdeel te blokkeren of vrij te geven.

converter als onderdeel van de upgrade. Deze nieuwe release biedt geavanceerde mogelijkheden voor de productie van gecomprimeerde PDF-documenten met precieze geometrie van grote, complexe CAD-samenstellingen. Gebruikers kunnen tevens productie-informatie exporteren naar PDF-formaat. Deze informatie wordt onder meer gebruikt voor geometrische dimensies, toleranties, annotaties en dimensies in een 3Dmodel. Ook hebben gebruikers de mogelijkheid om precieze data te exporteren van PDF in industriestandaardformaten zoals STEP, IGES en Parasolid voor gebruik in CAM- en CAE-applicaties. De Acrobat 3D update is per direct beschikbaar als downVersie 8 load voor Acrobat 3D-gebruikers van De in september aangekondigde de onderstaande Adobe website. Acrobat 3D versie 8 bevat een CAD- www.adobe.com

Prod_CM3_2007:CAD 2-2006

01-05-2007

12:22

Pagina 11

CAD-Wereld

Fantasievolle, felgekleurde en snelle auto’s

Deelnemers met lef bovenaan in Design Contest Door de redactie.

Design Contest, de wedstrijd om een eigen sportauto te ontwerpen, loopt nog tot 30 juni. Er blijven nieuwe inzendingen komen en sommige ontwerpen worden met regelmaat uitgebreid en verbeterd. Reden genoeg om de website te blijven bezoeken en natuurlijk om ook een stem uit te brengen op het fraaiste ontwerp.

DC 1.

D

e Design Contest, die gestart is in het voorjaar van 2006, levert nog steeds nieuwe deelnemers en ontwerpen op. Er hebben zich 3.500 individuele deelnemers aangemeld en 110 opleidingen doen mee met één of meer projectgroepen of hele klassen. De meeste deelnemers hebben nog geen ontwerp op de website gezet, veel wachten er waarschijnlijk tot het laatste moment mee, omdat ze nog niet tevreden zijn over het resultaat. DC 1 Je moet wel lef hebben om je auto DC 1 te noemen in Design Contest. Marijn van den Heuvel ontwierp de DC 1, een brutale auto met koplampen die aan neusgaten doen denken in een eendensnavel. Van den Heuvel studeert HBO werktuigbouwkunde in Eindhoven en heeft daarvoor MBO werktuigbouwkunde gedaan. Hij vertelt: “Tijdens mijn MBO-opleiding kwam ik voor

het eerst in aanraking met 3D-ontwerpsoftware en tijdens mijn stage ben ik begonnen met het werken met SolidWorks. Toen ik op de Technoshow een flyer kreeg aangeboden bij de Cadmes-stand was ik erg geïnteresseerd. Ik vind ontwerpen erg leuk om te doen en daarnaast ben ik een echte supercar-fan. Deze combinatie was voor mij de reden om mee te doen aan de Design Contest. Ik heb geprobeerd mijn auto zo te ontwerpen, dat niet te zien is dat het met een technisch 3D-ontwerpprogramma gemaakt is. “Door veel splines en sur-

face-lofts te gebruiken is dit naar mijn idee aardig gelukt. Daar was overigens wel doorzettingsvermogen voor nodig want elk onderdeel is meerdere keren gemodelleerd.” “Inmiddels is de vormgeving af en ga ik details aanbrengen. De stoelen zijn ontworpen, de voorkant is bijgewerkt en binnenkort zijn er weer nieuwe updates van mijn auto te verwachten. De uitlaat is nu aan de beurt en wie weet ….,” zo sluit Van den Heuvel af. Buster Een opvallend ontwerp komt van Alain Smets. Buster, noemt deze amateur de auto waar hij 220 uur aan heeft gewerkt. Hij zegt zelf over zijn ontwerp: “De ideale sportwagen waarmee je gezien zal worden. Strakke en eigentijdse vormgeving met aangepaste velgen. Buitenzijde bijna klaar, aan de binnenzijde wordt ook nog hard gewerkt.” Zijn sportwagen heeft een scherp gehoekte voorkant en een ronde achterkant. Buster is de auto met het beste cijfer van de vakjury: een 7,8. In het totaalklassement bezet hij op het moment een vierde plaats net voor de eerste professional, Michiel van der Meulen, die met Laois op vijf staat. Van der Meulen zegt: “De nadruk in mijn werk ligt op werktuigbouwkundige constructies en dus minder op het gebruik van complexe gekromde vlakken en surfaces. En die zijn juist bij het ontwerpen van een auto belangrijks.” Bovenaan staat nog steeds Vincent Vos die zijn bijdrage in juni 2006 beloond zag met de maandprijs. Hij wordt nog steeds niet overtroefd door nieuwe inzendingen. www.designcontest.nl

Buster. CADMagazine April/Mei 2007-3 11

Prod_CM3_2007:CAD 2-2006

01-05-2007

12:22

Pagina 12

CAD-Wereld

AutoCAD 2008 Deel 1

Uitwisseling van DGN-bestanden m Door: Jean-Pierre van Gastel

We zijn weer een jaar verder en wederom kan ik beginnen aan een artikelreeks over een volgende versie van AutoCAD. Ondanks dat Autodesk flink heeft ingezet op de zogenaamde verticale producten, zijn er tal van nieuwe functionaliteiten terug te vinden in de applicatie. Overigens hebben bijna alle producten van Autodesk het geval 2008 in de productnaam.

vensters. Tijdens de installatie krijgt de gebruiker wel een foutmelding als er al een nieuwere versie van Flash is geïnstalleerd. Dit levert verder geen problemen op, maar is niet erg netjes. De registratieprocedure is ook aangepast. Het is makkelijker geworden voor bedrijven die meerdere licenties hebben, en erg vervelend voor wie maar één licentie wil registreren. Door gebruik te maken van het register onceprincipe meldt de gebruiker zich één keer aan bij Autodesk op basis van een ID of subscription-nummer. Dan hoeft deze niet meer op elk systeem alle gegevens in het registratieformulier in te vullen.

Afbeelding 1.

N

a het plaatsen van de DVD, met daarop de software van zowel de 32 bits- als 64 bits-versie, kan de installatie van AutoCAD 2008 beginnen. Wat opvalt is dat het direct mogelijk is om een Netwerk Deployment aan te maken. In de vorige versies was dit ook al mogelijk, maar moest de gebruiker eerst de Autodesk Netwerk Installatie Wizard installeren. De Deployments zijn aan te passen door het automatisch ook geïnstalleerde programma Modify Deployment. De installatie van AutoCAD 2008 spreekt voor zich en is duidelijker door een aanpassing in de diverse dialoog12


Dashboard Na het opstarten van AutoCAD 2008 valt op dat het Dashboard alle 2Dtekentools bevat, zie afbeelding 1. Hierdoor zijn er verder geen Toolbars meer nodig en kunnen alle mogelijke functies geactiveerd worden in het Dasboard. Er is overigens standaard voorzien in een Dashboard met alle 3D-functionaliteit en het nieuwe 2D-Dashboard. De keuze hierin wordt bepaald door het activeren van een Workspace. Het communication center bevindt zich nu rechtsboven in het scherm. Nieuw hierin is dat er standaard een drietal blogs wordt meegenomen, gebaseerd op het RSS feeds-mechanisme. Uiteraard zijn deze RSS feeds aan te passen aan een Afbeelding 2.

eigen favoriete blog op Internet. Met de Quick Help kan de gebruiker AutoCAD een vraag stellen hoe een bepaalde functie moet worden gebruikt. Dit gaat natuurlijk wel in het Engels. AutoCAD zoekt vervolgens in de aanwezige digitale documentatie. Het is mogelijk om een eigen document toe te voegen, waarin bijvoorbeeld regels staan over de standaardisatie binnen het bedrijf. Tool Palettes Tool Palettes worden door steeds meer tekenaars gebruikt. In AutoCAD 2008 zijn er een paar kleine aanpassingen terug te vinden op dit gebied. Het icoontje dat in het Tool Palette staat, standaard een .png-bestand, is te vervangen door een eigen rasterbestand. De resolutie hiervan is niet belangrijk, deze wordt namelijk automatisch aangepast. Met behulp van de rechtermuisknop op een blok in een Tool Palette is dit blok opnieuw te definiëren. Hierbij wordt het icoontje van het blok aangepast aan de weergave van het nieuwe blok. Een blok toevoegen aan een bestaand Tool Palette dat niet actief is, kan nu door het tabblad aan te klikken. Dit wordt actief waarna de gebruiker het blok kan toevoegen aan het tabblad.

Prod_CM3_2007:CAD 2-2006

01-05-2007

15:28

Pagina 13

CAD-Wereld

m oge l i j k Met het nieuwe commando TPNavigate is het mogelijk om via de commandline een tabblad actief te maken. Een volledig samengesteld Tool Palette behoudt nu ook de volgorde van tabbladen bij het uitwisselen met andere gebruikers. Customize User Interface Het aanpassen van de User Interface vindt al jaren plaats met het Customize User Interface-commando. Dit is met enkele handige details aangepast. Het opzoeken van een commando in de lange lijst gaat sneller door het commando in te typen linksonder in het Customize User Interface-dialoogvenster. Hierdoor wordt er een filter actief dat eventueel uit te zetten is met een knopje aan de rechterzijkant, zie afbeelding 2. Een Toolbar aanpassen gaat weer direct, zoals het vroeger ook ging. De gebruiker hoeft dus niet meer de Customize User Interface en Customize Toolbars actief te hebben. Overigens is nu ook gelijk een preview te zien van een complete Toolbar waarin nog mag worden geschoven met de icoontjes. Als de gebruiker een commando aanklikt waar een script of LISP-routine aanhangt, dan wordt dit direct getoond door een preview in de vorm van een tooltip. Menubestanden zijn direct naar de Toolbars-sectie te slepen, zodat er automatisch van een bestaand Pulldownmenu een Toolbar wordt gecreëerd. Zoals verwacht, is het Dasboard volledig aan te passen naar eigen wensen. In het Customize User Interface dialoogvenster bevinden zich de meegeleverde Workspaces met daarin opgenomen de Dashboards. Het Dasboard is opgebouwd uit diverse rijen. De gebruiker

Afbeelding 3.

kan zelf rijen toevoegen of verwijderen en een rij vullen met commando’s uit de lijst met alle commando’s. Met het nieuwe Quickcui-commando wordt het Customize User Interface dialoogvenster geopend in een geminimaliseerde weergave. Externe bestanden Eindelijk bied AutoCAD ondersteuning voor het Microstation V8 DGNformaat. Alleen in de eerste bètaversies van AutoCAD 2007 was deze functionaliteit aanwezig. In AutoCAD 2008 zijn de nieuwe DGN-mogelijkheden alsnog opgenomen. Een DGN-bestand kan als onderlegger worden gebruikt volgens hetzelfde principe als een XREF in een AutoCAD-tekening. Het plaatsen van een DGN als onderlegger kan Na het selecteren van een DGN kan, via het rechtermuisknopmenu, een stuk uit het DGN-bestand worden gesneden. Met het DNGFRAME-commando is het kader om het uitgesneden deel zichtbaar te maken. Het is mogelijk om met Object Snaps te werken als een DGN als onderlegger wordt gebruikt. Eventueel is deze mogelijkheid uit te zetten via hetzelfde rechtermuisknop menu, zie afbeelding 3. Een tweede mogelijkheid voor DGN is het

simpelweg importeren van een DGNbestand. Tijdens het importeren worden er vragen gesteld of eventuele externe DGN-bestanden ook ingelezen mogen worden en welke Units er worden gebruikt. Dit kunnen Master of Sub Units zijn, die in het DGN-bestand zijn vastgelegd. Een AutoCAD-tekening kan ook worden omgezet naar een DGNbestand door gebruik te maken van het exportcommando. Hier worden dezelfde vragen gesteld als bij het importeren. Moeten gebruikte XREF’s worden omgezet naar DGN-bestanden of moeten deze genegeerd of gekoppeld worden in een bestand? Met betrekking tot de Units moet de AutoCAD-gebruiker dit zelf aangeven. Er zitten standaard een viertal zogenaamde Seed files bij die te vergelijken zijn met AutoCAD Templates. In een Seed file staan de Master en Sub Units ingesteld. Bij het wegschrijven van een DGN-bestand kan de AutoCAD-gebruiker kiezen met welk type Units het DGN-bestand mag worden weggeschreven. Overigens worden op dit moment alleen 2D V8 DGN-bestanden ondersteund. Het volgende deel over AutoCAD 2008 zal onder andere ingaan de nieuwe Layer-mogelijkheden in het pakket. www.autodesk.nl

CADMagazine April/Mei 2007-3 13

Prod_CM3_2007:CAD 2-2006

01-05-2007

12:22

Pagina 14

Prod_CM3_2007:CAD 2-2006

01-05-2007

12:22

Pagina 15

CAD-Wereld

Opvolger CAD Connect op basis van SQL

Projectbeheer uitgebreid met Grip Op Tekeningen Door: Lambert-Jan Koops

Technosoft brengt een nieuw product op de markt: Grip Op Tekeningen. Hiermee is het mogelijk om tekeningen te maken en te beheren in combinatie met Grip by Technosoft. Dit laatste is een modulair programma voor projectmanagement, gebouwd op een SQL-database.

Revisies aanmaken binnen Grip Op Tekeningen.

M

et Grip by Technosoft richt Technosoft, dat het programma zelf ontwikkelt, zich op zowel kleine als grote architecten- en ingenieursbureaus in Nederland, Duitsland en België. Alhoewel de focus op bouwers en architecten ligt, is Grip by Technosoft ook geschikt om in te zetten bij uiteenlopende projecten en divisies, zoals bijvoorbeeld de afdeling P&O binnen een bedrijf. Grip by Technosoft bevat verschillende onderdelen. Zo zijn er modules voor relaties, projecten, documenten en financiën. De relatiemodule beheert de data voor alle in- en externe relaties die van belang zijn. Het hart van Grip by Technosoft is de projectmodule waarmee projecten gedefinieerd worden en beheerd. Zaken zoals het invoeren van weekstaten, maken van documenten, toekennen van budgetten, planning en voortgangscontrole zijn allen op projectniveau mogelijk. Binnen docu-

mentbeheer zijn diverse soorten projectdocumenten zoals Word-documenten, Excel-sheets, e-mails en CADtekeningen onder te brengen. Daarbij zijn verschillende koppelingen mogelijk, bijvoorbeeld met Microsoft Outlook en Sharepoint. De financiële module bevat onder andere functies voor diverse soorten overzichten van bestedingen, de uren en overige projectkosten, alsmede controle op de budgetten. Grip op tekeningen Door een specifieke CAD-koppeling, die is aangebracht tussen de relationele database van Grip by Technosoft en AutoCAD, kunnen tekenaars over alle relevante projectgegevens beschikken bij het maken en wijzigen van tekeningen. Omgekeerd worden de gemaakte tekeningen in de database weggeschreven. Dit is inclusief alle toegevoegde tekeninggegevens, zoals omschrijvin-

gen, tekeningschaal en revisies. Deze informatie is hierdoor direct ook voor andere medewerkers beschikbaar. Voor externe medewerkers zijn de tekeningen en gegevens via Microsoft Sharepoint toegankelijk. De tekenaar krijgt binnen zijn CADsoftware extra functionaliteit beschikbaar. Zo kan hij bestaande tekeningen/ bladen openen of nieuwe tekeningen/ bladen aanmaken binnen een project. Het gebruik van meerdere bladen binnen een tekening is hierbij mogelijk terwijl er ook diverse zoekmogelijkheden beschikbaar zijn. Revisie Belangrijk is de functie die er voor zorgt dat de tekening met een juist nummer en met de juiste koppelingen in de juiste projectmap wordt geplaatst. Zo houdt de software ook revisienummers van tekeningen bij, waarbij van de oude versie automatisch een DWF wordt aangemaakt voor controledoeleinden. Het aanmaken van revisies binnen Grip op tekeningen is te zien in de afbeelding. In de eerste kolom staat een icoontje wanneer voor de desbetreffende revisie een DWF aangemaakt is. Deze is via het menu ook te bekijken door de gewenste revisie in de lijst te selecteren en dan de ‘Bekijk DWF’knop drukken. Hiervoor is uiteraard wel een DWF-viewer benodigd. De onderhoek wordt automatisch ingevuld met de informatie uit de database, dus ook revisies. Daarnaast kunnen tekeningen/bladen worden verplaatst of gekopieerd naar andere projecten en fases en eigen stempels, onderhoeken en formaten worden toegevoegd. Binnen Grip by Technosoft is het mogelijk om via het documentbeheer per project tekeninglijsten te genereren en verzendbrieven aan te maken. Hierbij zijn meerdere templates mogelijk, en is de lay-out instelbaar. www.technosoft.nl


Prod_CM3_2007:CAD 2-2006

01-05-2007

15:56

Pagina 16

CAD-Wereld

Onderzoek naar alternatieve configuraties

TactonWorks interactieve configurator in SolidWorks Door de redactie.

TactonWorks biedt een geïntegreerde configurator binnen een professioneel 3D CAD-systeem. Het is bedoeld voor fabrikanten die op maat gemaakte producten ontwerpen, die in grotere of kleinere series door klanten worden besteld. De richtlijnen van de klant bepalen hierbij hoe het uiteindelijke ontwerp er uit komt te zien.

De in Zweden ontwikkelde applicatie TactonWorks is volledig te integreren met SolidWorks.

TactonWorks is een product van de Zweedse ontwikkelaar Tacton, een spin-off van het Swedish Institute of Computer Science. Dankzij de configurator is het mogelijk om in SolidWorks een ontwerp aan te passen aan de wensen van een specifieke klant. Op basis van een 3D-model zijn 2D-tekeningen te genereren. Alle modellen en tekeningen wordt realtime opgebouwd op basis van de actuele configuratiewaardes. TactonWorks Engineer is een SolidWorks

add-in, die draait binnen de SolidWorks-interface. De gebruiker kan het toepassen op uiteenlopende producten, van kleine tot grote samenstellingen. Hierbij zal de software automatisch complete SolidWorks-montages en -ontwerpen genereren. Zodra er een aanpassing wordt gemaakt, wordt ook de montage bijgewerkt in hetzelfde scherm, waardoor de consequenties direct zichtbaar zijn in 3D. De gebruiker kan ook handmatig wijzigingen aanbrengen in

het SolidWorks 3D-model, voor het op maat maken van een product. Het ontwerp is telkens opnieuw aan te passen met TactonWorks. Ook is het mogelijk om combinaties van onderdelen van ontwerpen in verschillende maten te maken. Interactief Dat de Tacton-configurator interactief is, opent voor de gebruiker mogelijkheden tot onderzoek van alle mogelijke configuratiealternatieven. Zo kan het ontwerp worden gekozen dat het best aansluit bij de opgestelde richtlijnen. Het is mogelijk om in elke sequentie selecties te maken en nieuwe informatie toe te voegen. De gebruiker kan telkens zien welke opties voldoen aan de nieuw ingevoerde eisen. TactonWorks adviseert automatisch een oplossing als zich dilemma’s voordoen. De software zal ook naar een oplossing toewerken als de input niet volledig is. De ontwerpregels zijn gedefinieerd met TactonWorks Studio, een grafische point-and-click-omgeving waarbij geen tekst hoeft te worden ingegeven. Een parametrisch productmodel wordt grafisch gedefinieerd en toegewezen aan overeenkomstige SolidWorksparameters. De ontwerpers kunnen de voorwaarden en berekeningen beknopt definiëren met configuratiebeperkingen. Een automatische controle spoort tegenstrijdige regels en beperkingen op. www.tacton.com www.infostrait.nl

&$'-2%6QO HQJLQHHU\RXUIXWXUH

16


Prod_CM3_2007:CAD 2-2006

01-05-2007

15:56

Pagina 17

CAD-Wereld

Hergebruik van reeds aanwezige informatie

HELiOS con voor een eigen productconfigurator Door de redactie.

Tegenwoordig zijn technologieën als ‘knowledge based engineering’ noodzakelijk. Hierbij wordt de knowhow over een product binnen een onderneming verzameld en in de vorm van een kennisdatabank en productconfigurator in de CAD-constructie geïntegreerd. ISD heeft in samenwerking met de universiteit van Bochum daarom HELiOS con ontwikkeld: een pakket waarmee productconfiguratoren te genereren zijn.

De werkwijze van HELiOS con schematisch weergegeven.

P

roductconfiguratoren zijn tools waarmee alle productgegevens automatisch zijn te genereren, van aanbieding tot virtueel 3D-model. Desondanks worden productconfiguratoren niet veel gebruikt. Dit komt onder meer door de hoge programmeer- en onderhoudskosten en de geringe integratie in het CAD-systeem. Daarom heeft ISD HELiOS con ontwikkeld. Door de inzet van HELiOS con kan een ontwerper, gebruikmakend van aanwezige informatie binnen zijn organisatie, een productconfigurator opzetten. Deze productconfigurator genereert alle productgegevens en bijbehorende documenten van offerte tot 3D-model, ook bij complexe, klantspecifieke producten. De geïntegreerde configuratielogica zorgt daarbij automatisch voor het hergebruik van reeds bestaande productcomponenten.

Designvariant Als generieke oplossing biedt HELiOS con uiteenlopende gebruiksmogelijkheden. Dit geldt bijvoorbeeld voor de vereiste detailleringsdiepte van onderdelen en producten. Wil de gebruiker alleen een stuklijst, een gedetailleerd 3D-CAD model of is een afbeelding voor een offerte voldoende? Daarnaast geldt dit ook voor onderdelen met vaste voorwaarden zoals vaste objecten. Dit zijn ondr andere normdelen en flexibele onderdelen die met een designvariant opgezet zijn. Tenslotte zijn er ook nog volledig vrij definieerbare onderdelen, waarvan de voorwaarden bekend zijn, maar waarvoor nog geen kant en klare oplossing bestaat Voor het opstellen van de ‘regels’ kan de gebruiker uit verscheidene mogelijkheden kiezen. Hij kan

bijvoorbeeld regels opstellen voor de toepasbaarheid en de verscheidenheid van één onderdeel, maar ook regels voor de structuur tussen onderdelen van een complete constructie. Zo is de output van de productconfigurator aan te sturen. Voor verkoop, klanten of tekenkamer is een andere presentatie van het product te genereren. Overname Het resultaat van een HELiOS con configuratie is een virtueel, parametrisch 3D-productmodel in CAD, PDM en ERP. Het biedt een natuurgetrouwe visualisatie en is beschikbaar voor overname in andere constructies voor simulaties en bewerking. Ook is directe overname van modellen in het engineeringproces mogelijk, bijvoorbeeld voor detailconstructies, productieplanning, veranderingen na klantenwens en latere productverbeteringen. De gebruiker kan in HELiOS con configuratieregels opstellen en onderhouden. De regels worden door middel van een grafisch scherm inzichtelijk gemaakt. In dit scherm zijn de regels en afhankelijkheden van een product met behulp van drag en drop te veranderen. De gebruiker kan hierbij ook de gebruikersinterface aanpassen. HELiOS con is een CAD-onafhankelijk pakket en schaalbaar naar de behoefte van de eindgebruiker. ISD Benelux begeleidt elke implementatie van HELiOS con. Dit begint met een inventarisatie van de klantwensen. Op basis hiervan wordt bepaald of de gewenste productvarianten gemaakt kunnen worden. Daarna begint ISD met de inrichting van HELiOS con en krijgen de gebruikers uitleg over de werking hiervan. Zo kunnen ze toekomstige wijzigingen zelf doorvoeren. www.isdbenelux.nl


Prod_CM3_2007:CAD 2-2006

01-05-2007

12:22

Pagina 18

CAD-Wereld

Verschuiving van rollen, taken en verantwoordelijkheden

ProRail en Rijkswaterstaat zetten in op Systems Engineering Door: Mark Damen en Jeroen van Geijlswijk

In de GWW-sector vindt momenteel een verschuiving plaats van rollen, taken en verantwoordelijkheden. Rijkswaterstaat en ProRail concentreren zich steeds sterker op a) het formuleren van eisen waaraan ontwerp, realisatie en/of onderhoud moeten voldoen en b) het bewaken van deze eisen gedurende het gehele proces. Marktpartijen zijn verantwoordelijk voor ontwerp, realisatie en/of onderhoud. Deze verandering vraagt om één expliciete werkwijze en één taal: Systems Engineering.

Verantwoordelijkheden bewaken.

O

p 10 april 2007 presenteerden Bouwend Nederland, ONRI, ProRail en Rijkswaterstaat de leidraad ‘Systems Engineering in de GWWsector’. Driehonderd genodigden bezochten het symposium 'Bouwen aan één taal' in de Cruise Terminal Rotterdam, dat onder leiding stond van Volkskrant-columnist Pieter Hilhorst. In een gevarieerd programma van presentaties, interviews en een interactieve quiz stond Systems Engineering (SE) centraal. Hoogtepunt was de officiële uitreiking van de leidraad SE door Bert Keijts, Directeur-Generaal bij Rijkswaterstaat, en Bert Klerk, voorzitter van de Raad van Bestuur van ProRail.

18


Design & Construct Illustratief voor de veranderingen in de GWW-sector was de presentatie van Jeroen van Veldhuizen van ProRail. Hij deed uit de doeken hoe het project Aquaduct Abcoude wegens een te kostbaar ontwerp werd getransformeerd van een traditionele aanbesteding naar Design & Construct. En met succes, want het aquaduct werd op tijd en ruim binnen het beschikbare budget gerealiseerd, overeenkomstig de gestelde eisen. ProRail en Rijkswaterstaat zetten al geruime tijd geïntegreerde contracten op de markt, zoals onder andere bij de Hanzelijn en de Tweede Coentunnel het geval was. Deze trend zal stevig worden doorgezet de komende jaren. Bert Keijts formuleerde de doelstelling dat binnen vijf jaar Rijkswaterstaat alleen nog geïntegreer-

de contracten aanbesteed. ProRail is waarschijnlijk al in 2008 zover. SE vormt de kern van deze overeenkomsten. Expliciet Werken SE is een manier van werken die langzaamaan gemeengoed wordt in de GWW-sector. SE staat ook wel bekend onder de Nederlandse begrippen 'Expliciet Werken' en 'Functioneel Specificeren (FS)'. Van oorsprong is deze werkmethode afkomstig uit de wereld van defensie en inmiddels geadopteerd door andere industrieën zoals vliegtuigbouw, ruimtevaart, automotive, software en installatietechniek. Vandaar ook dat uit deze hoek afkomstige software wordt gebruikt voor de ondersteuning van SE, zoals, in het geval van infostrait, Smarteam/FS. Centraal in SE staat de levenscyclusbenadering, en het gebruik van het klassieke V-model. Dit model bestaat uit het scheiden van specificatie en ontwerp/realisatie/onderhoud. In de vraagspecificaties van de opdrachtgevers ProRail en Rijkswaterstaat staan eisen centraal. Hierbij wordt er een opsplitsing gemaakt in Wat-eisen en Hoe-eisen. De Wat-eisen geven aan waaraan het eindresultaat moet voldoen, en de Hoe-eisen beschrijven de randvoorwaarden van het proces. Een opdrachtnemer werkt deze eisen in detail uit en maakt een ontwerp dat aan de gestelde eisen voldoet. Een terugtredende overheid schakelt de markt eerder en optimaler in, laat ruimte voor innovatie en creëert bovenal een transparant proces. SE is de bijbehorende aanpak die op ieder moment - ook na afloop - valideerbaar en verifieerbaar inzicht geeft in de keuzes die tijdens het proces zijn gemaakt. www.leidraadse.nl www.infostrait.nl/smarteamfs

Prod_CM3_2007:CAD 2-2006

01-05-2007

12:22

Pagina 19

CAD-Wereld

Combinatie richt zich op West-Europa

Cadac neemt NedGraphics over Door de redactie.

Automatiseerder Cadac uit Heerlen neemt NedGraphics CAD/GIS uit Vianen over. Hierdoor ontstaat een Europese onderneming die zich richt op tekenkamerautomatisering (CAD) en Geografische Informatie Systemen (GIS). Het nieuwe bedrijf telt meer dan tweehonderd medewerkers en zal dit jaar een omzet draaien van circa 23 miljoen euro.

D

e ondernemingsraad van NedGraphics is positief over de samensmelting. Voor het personeel van zowel Cadac als NedGraphics heeft de overname geen negatieve gevolgen. “Integendeel. Ik verwacht de komende jaren alleen maar groei in omzet en mensen,” zegt algemeen directeur Jan Baggen van de Cadac Group. “De activiteiten vullen elkaar perfect aan. Wij kunnen via onze verkoopkanalen de specialismen van NedGraphics aan de man brengen en wij krijgen als geheel een betere toegang tot de grote ingenieursbureaus. Voor beide ondernemingen betekent het dus verbreding van de markt.” Tevreden Cadac weekt NedGraphics voor een ‘marktconform’ bedrag los van het beursgenoteerde Blue Fox, nu nog voor honderd procent eigenaar van NedGraphics. “Wij zijn tevreden met de overname,” zegt algemeen directeur Richard Goossens van NedGraphics. “We krijgen als dochteronderneming van Cadac veel meer ruimte om te in-

vesteren in nieuwe softwareproducten. In januari zijn de eerste contacten gelegd door Cadac. We werden het snel eens over de vorm van samenwerking en zijn blij dat er een akkoord is bereikt.” Cadac heeft in haar twintigjarige bestaan een brede klantenkring opgebouwd. Vooral in de Benelux, maar ook in de rest van Europa en de Verenigde Staten. Met 135 consultants ontwerpt en levert Cadac software voor bedrijven in de bouw, werktuigbouw en bij industriële afnemers. “Ons specialisme is het laten samenwerken van de standaardsoftware op basis van specifieke bedrijfsprocessen,” aldus Baggen. “Na de overname van NedGraphics kunnen wij als combinatie vooral de grote ingenieursbureaus beter bedienen.” Digitale kaarten NedGraphics, opgericht in 1977 met nu zeventig werknemers, is vooral bekend door het leveren van digitale kaartsystemen voor de lokale overheid. “De laatste jaren maakt de overheid een

grote slag met de centrale opslag en publicatie van digitale kaarten,” legt Goossens uit. “Met onze software worden digitale kaarten gemaakt, vervolgens centraal opgeslagen en op Internet gepubliceerd met daarop alles wat er onder en boven de grond aanwezig is. Hierbij kun je denken aan reële geometrie, zoals gebouwen, wegen, groen en rioleringen, maar ook aan virtuele geometrie zoals percelen en WOZ-objecten. Dit inclusief de hieraan gekoppelde administratieve gegevens. Deze kaarten zijn nodig bij planvorming. Maar liefst tachtig procent van de raadsagenda betreft namelijk vastgoedinformatie. Verder zijn gemeenten nog dit jaar verplicht om 65 procent van alle dienstverlening ook via Internet aan te bieden. Wij hebben 250 gemeenten als vaste klant, Rijkswaterstaat, provincies, waterschappen én grote ingenieursannex stedenbouwkundige bureaus. Met Cadac krijgen wij nieuwe afzetkanalen en kunnen we onze productenpallet verrijken met software op het gebied van datamanagement.” “Het komt erop neer,” vat Baggen samen, “dat wij denken dat we samen onze klanten beter kunnen bedienen met een breder scala aan producten. En bovendien verschaft het ons een strategisch sterke uitgangspositie in West-Europa.” www.cadac.com www.nedgraphics.nl

Werkt u al met de NedGraphics Subassemblies voor Autodesk Civil 3D ? NedGraphics. Voor complete en modulaire CAD/GIS systemen. GEOCAD, IGOS, NedBrowser, NedCT, NedGeodataManager, NedGeodataWarehouse, NedInwinning, NedOffice, NedPlan, NedTekeningenbeheer, NedView, TopoCAD, WOCAD

NedGraphics CAD/GIS BV T (0347) 32 96 00 [email protected] www.nedgraphics.nl


Prod_CM3_2007:CAD 2-2006

01-05-2007

12:22

Pagina 20

CAD-Wereld

20

Adobe toont preview van Acrobat 3D versie 8

Samenwerking Océ en Cadac

Adobe Systems introduceert de publieke preview van Adobe Acrobat 3D versie 8-software. Dit is een upgrade van de desktopapplicatie voor samenwerking rond documentgebaseerde 3Dontwerpen en CADdata. Gebruikers kunnen vanaf nu een bètaversie van het product downloaden via Adobe Labs. Met Acrobat 3D versie 8 zijn 3D CAD-bestanden en andere projectdata te converteren en samen te brengen in één PDF-document met exacte geometrie. Het PDF-bestand is vervolgens te delen met collega’s, leveranciers, partners en klanten. Gebruikers van het gratis beschikbare Adobe Reader kunnen gedetailleerde productstructuren inzien en als dit is ingesteld in Acrobat 3D versie 8 - gebruik maken van commentaar-, meet- en crosssectie-tools, direct op 3D-objecten in PDF-bestanden. Acrobat 3D versie 8 levert verbeterde mogelijkheden voor de creatie van samengestelde PDF-documenten met exacte geometrie uit grote en complexe CAD-samenstellingen. Het product ondersteunt de conversie naar 3D PDF vanuit meer dan veertig formaten, inclusief Autodesk Inventor, Dassault Systemes CATIA, PTC Pro/ENGINEER, SolidWorks en UGS NX en I-deas. Daarnaast biedt Acrobat 3D versie 8 de mogelijkheid om exacte CAD-productiedata te exporteren van PDF naar neutrale bestandsformaten zoals STEP, IGES en Parasolid voor het downstreamen van processen zoals machineprocessen en het ontwerpen van mallen en gereedschappen. De gratis bètaversie 8 is beschikbaar in het Engels, Frans en Duits. De preview is te downloaden op de onderstaande website. labs.adobe.com/technologies/acrobat3d_version8

Cadac en Océ-Nederland zijn een samenwerking gestart. Ze bieden hun klanten een integratie tussen Organice, de documentmanagement oplossing gebaseerd op Microsoft SharePoint, en Océ Matrix Logic Professional (OMLP), het product dat set printing op basis van een document distributie matrix automatiseert. In het kort is de werking van het systeem als volgt. Binnen Organice maakt de gebruiker een documentdistributiematrix aan, waarin staat welke ontvanger welke documenten dient te ontvangen. Deze verzendopdrachten zijn zowel op papier als digitaal te versturen naar de verschillende ontvangers. De integratie tussen Organice en Océ Matrix Logic Professional zorgt voor de automatisering van het bijbehorende printwerk voor de papieren. Uiteraard sluiten de Océ printen scanproducten op de integratie aan, zowel voor technische tekeningen als kantoordocumenten. Organice-OMLP is leverbaar zowel als component van de Organice-suite, als Océ Matrix Logic Professionalsuite. Beschikbaar vanaf het tweede kwartaal 2007. www.oce.nl www.cadac.com


Prod_CM3_2007:CAD 2-2006

01-05-2007

12:23

Pagina 21

cursussen

Piranesi Versie 5 aangekondigd

AutoCAD-Inventor

• CAD tekenen

AutoCAD Update

AutoCAD Basis

e

n

TEC, het CAD College, is een uniek kenniscentrum, volledig gespecialiseerd in CAD. Middels professionele boeken en opleidingen werkt TEC aan een gedegen kennisoverdracht. Autodesk heeft haar naam gekoppeld Ronald Boeklagen aan TEC met de titel ‘Autodesk Training Center’. TEC-docent Ronald Boeklagen ontving een award voor pleidingen Ook HBO-o Inventor en zijn werk als ‘Best ATC Instructor’. AutoCAD Inventor Basis

s

AutoCAD Gevorderden AutoCAD Optimalisatie

s u s r u c

De Nederlandse distributeur vMV CAD-Adviseurs kondigt aan dat binnenkort Versie 5 van Piranesi zal verschijnen voor het Windows-platform. De veranderingen in deze release zijn met name doorgevoerd om de gebruiksvriendelijkheid van het pakket te verbeteren ten opzichte van de voorgaande versie. Piranesi is een programma waarmee gebruikers van diverse CAD-programma’s zowel fotorealistische afbeeldingen als artist impressions kunnen maken. Hiervoor beschikt het programma over een groot aantal mogelijkheden binnen de menu’s, elk voor een ander eindresultaat. De ontwikkelaars van het programma zijn echter tot de conclusie gekomen dat er wellicht te veel opties beschikbaar zijn. Vandaar dat in Piranesi Versie 5 een aantal commando’s eenvoudiger toegankelijk is, zoals het vinden van snijlijnen, Restore en het plaatsen van afbeeldingen. Bovendien is er een nieuwe ‘Help Assistent’ geïntroduceerd die de gebruiker duidelijk maakt hoe het gekozen commando kan zorgen voor de realisatie van verschillende resultaten. Om meer ruimte op het werkblad te krijgen, zijn de meest gebruikte instellingen in één oogopslag te overzien in de menubalk ‘Tool Options’. De geavanceerdere instellingen zijn gegroepeerd in één pallet. De nieuwe ‘Style Selector’ past in dezelfde ‘Tool Options’-menubalk, waardoor het selecteren van verschillende huisstijlen sneller mogelijk is. Naast de verschillende aanpassingen aan het uiterlijk van versie 5 van Piranesi, zijn er ook verschillende nieuwe functies geïmplementeerd. Zo zijn afbeeldingen voortaan gezamenlijk te plaatsen, te verplaatsen of te voorzien van een ‘beweging’. Nieuwe commando’s zorgen verder voor vier verschillende manieren om een afbeelding te belichten of op een andere wijze lijnen en vlakken te tekenen. Als exportmogelijkheid is Photoshop PSD toegevoegd en in Versie 5 van Piranesi zijn SketchUp of 3DS ‘Cutouts’ compleet met texturen te importeren. Tenslotte zijn er tweehonderd nieuwe royalty-free afbeeldingen van mensen, planten en straatmeubilair toegevoegd. www.vmv-cad.nl

Inventor Gevorderden AutoCAD 3D

AutoCAD & VBA Basis

Inventor Ontwerpen

AutoCAD & VBA Gevorderden

• Ontwerpen • 3D illustraties

• CAD Systeembeheer

AutoCAD

AutoCAD of AutoCAD LT

HBO diploma

• WTB ontwerpen

Inventor of Inventor Professional

Inventor Professional

Autodesk Certificaat

Complete leerboeken NIEUW

NIEUW

eer da m

n

Tekla Group is toegetreden tot de Business Software Alliance (BSA), het samenwerkingsverband van softwareleveranciers en hardwarepartners tegen illegale software. Het Finse Tekla ontwikkelt softwareoplossingen voor de bouwsector, de energiebranche en de publieke sector. Tekla is één van de oudste softwarebedrijven in Finland. Het bedrijf is in 1966 opgericht en uitgegroeid tot een internationale speler. De oplossing Tekla Structures is in meer dan tachtig landen in gebruik. Tekla is antipiraterijlid van de BSA geworden in de EMEA- en Asia/Pacific-regio's. Het bedrijf heeft zich aangesloten om de bouwsector verder te overtuigen van het belang van legaal softwaregebruik. www.bsa.org/netherlands

al

Tekla lid van BSA

.nl www.cadcollege tel • (024) 356 56 77 • fax (024) 354 19 31 • E-mail: [email protected] • Internet: www.cadcollege.nl Kerkenbos 1018 B 6546 BA Nijmegen

Prod_CM3_2007:CAD 2-2006

01-05-2007

12:23

Pagina 22

Trainingswijzer Omschrijving training(en)

Bedrijf/trainingsinstituut:

CADkoop, Uw specialist in CAD trainingen CADkoop is Authorized Training Center voor al uw trainingen, zoals: • AutoCAD basis • Autodesk Mechanical • AutoCAD Update • Autodesk Inventor • ACAD gevorderden/optimalisatie • Autodesk Revit • ACAD 3D modelleer en visualisatie • Autodesk ADT www.cadkoop.nl www.cadkoop.be Wij verzorgen trainingen in Amsterdam, Alkmaar, Deventer en Oosterhout (NB), of bij u op locatie.

ICN Solutions B.V. Algemeen: • AutoCAD (LT) Basis, Update, 3D en gevorderden Werktuigbouwkunde: • Autodesk Inventor (Professional) • Autodesk Inventor leidingen en pijpen www.ICN-Solutions.nl • Autodesk Inventor stressanalyses E-mail: [email protected] • AutoCAD Mehanical Bouwkunde: • Autodesk Revit • Autodesk Architectural Desktop Elektrotechniek: • AutoCAD Electrical Media & Entertainment: • Autodesk VIZ • Autodesk 3ds Max • Autodesk Maya Datamanagement: • Autodesk Vault • Autodesk Product Stream

Autodesk Authorized System Center

www.cadmatch.nl

Werktuigbouwkunde • Autodesk Inventor Series • Autodesk Inventor Professional • Autodesk Mechanical • Autodesk Electrical • Autodesk VIZ Datamanagement • Autodesk Vault • Autodesk Productstream • Autodesk Streamline • AM Meridian • Custom made add-in programs

www.cadmes.nl

www.cadix.nl

Autodesk Autorized Training Center

2 - daagse basiscursus ARKEY 2 - daagse basiscursus vMV Methodiek,

1 - daagse Workshop SketchUp 1 - daagse Workshop Piranesi 1 - daagse Workshop ArtLantis

Inschrijven of meer info? vMV CAD-Adviseurs, Den Haag www.vmv-cad.nl of bel 070-3645464 22


www.hecbv.nl

www.vmv-cad.nl

2 - daagse verkorte cursus ARKEY en vMV Methodiek,

2 - daagse cursus ARKEY / Methodiek voor ontwerpers

Autodesk HBO instituut Behaal uw HBO diploma! TEC biedt de mogelijkheid u verder te bekwamen tot een Autodesk Certified Engineer (ACE). U doorloopt een bepaald traject van cursussen, maakt een praktische eindopdracht, bij voorkeur passend binnen uw werk en bij uw eigen werkgever en verdedigt deze. Slaagt u, dan heeft u een AutoCAD HBO diploma verdiend! De opleiding is Inclusief materialen als boeken en software. Toelatingseisen: MBO. Studierichtingen: System Manager (AutoCAD), 3D Designer (AutoCAD) en Mechanical Designer (Inventor).

Cadmes B.V. Australiëlaan 8 5232 BB ‘s-Hertogenbosch Tel. (073) 645 62 22 Fax (073) 645 62 42 [email protected] Contactpersoon: Dhr. G. Thelissen

Kijk op Internet www.cadcollege.nl of vraag de brochure aan. Bel (024) 3565677 of mail naar [email protected]

SolidWorks Basis Training SolidWorks Advanced Training SolidWorks API Training SmarTeam Basis Training ProfiDB Training DBWork Training Cosmos Works Training Cosmos Training Cimatron Training

Holland Engineering Consultants bv (HEC) verzorgt trainingen en workshops voor de software die wij aan onze klanten kunnen leveren. Deze trainingen vinden doorgaans plaats in ons pand in Nieuwegein maar kunnen op verzoek ook op locatie gegeven worden. De trainingen hebben een hoog "hands-on" gehalte daar de praktijk nog steeds de beste leermeester is. Ons trainingsaanbod bestaat o.a. uit:

Ons cursusaanbod bestaat uit:

2 - daagse cursus gevorderden ARKEY / Methodiek

Autodesk Authorized Training Center Nijmegen

Als Authorized Training Center verzorgt Cadmes de bovenstaande trainingen, zowel intern ('s-Hertogenbosch, Eindhoven, Gent en Gosselies) als op locatie. Neem voor uitgebreide trainingsinformatie en data contact met ons op. Bel (073) 645 62 22 of mail naar [email protected].

TRAINING NODIG?

Werkmethodiek

USG Innotiv Training Center Databankweg 12 3821 AL Amersfoort T 033 - 450 40 80 F 033 - 450 40 89 www.usginnotiv.nl

Het CAD-Centrum TEC, ook wel genoemd het CAD College, verzorgt sinds 1984 kennis-over-dracht in de vorm van CAD -opleidingen, -leerboeken en educatieve software. Bij de cursus ontvangt u een uitgebreid Nederlandstalig leer- en naslagwerk van R. Boeklagen die tevens uw docent is. U krijgt een Autodesk-certificaat bij de cursussen en een HBO-diploma bij de opleidingen.

Kerkenbos 1018 B 6546 BA Nijmegen T: (024) 356 56 77 F: (024) 354 19 31 E: [email protected] CP: Leonie Bergsma

Trainingslocaties onder andere in Breda, Goes, Oosterhout (NB), Rotterdam en Velsen-Noord. Bel: 0162-490101 Mail: [email protected]. Meer informatie: www.cadmatch.nl.

Uw specialist in CAD opleidingen (0800) 235 22 34

AutoCAD Inventor MicroStation

• AutoCAD Basis • AutoCAD Update • AutoCAD Gevorderden • AutoCAD 3D • AutoCAD Optimalisatie • AutoCAD & VBA Basis • AutoCAD & VBA Gevorderden • Inventor Basis • Inventor Gevorderden • Inventor Ontwerpen

Naast een basis training Inventor kunt u ook kiezen voor een van onze ééndaagse trainingen, bijvoorbeeld: Sheet Metal, Large Assembly of Parametrisch ontwerpen. Trainingen geven wij klassikaal of bij u op locatie, ook avondtrainingen zijn mogelijk.

WWW.CADIX.NL

USG Innotiv Training Center is gespecialiseerd in het ontwikkelen en organiseren van standaard en maatwerktrainingen voor CADspecialisten. Bel of mail voor een informatiepakket of kijk voor data en prijzen op de trainingakalender op www.usginnotiv.nl. Hier kunt u ook onze brochure downloaden.

TEC / CAD College BV

www.cadcollege.nl

www.icn-solutions.nl

Postbus 3302 5203 DH ’s-Hertogenbosch Tel. 073 - 750 6 750 Fax 073 - 750 6 751

Opleidingen in diverse trainingslokalen in Nederland, of op locatie mogelijk. Voor uitgebreide trainingsomschrijvingen kunt u kijken op www.ICN-Solutions.nl. Bel voor onze speciale (maatwerk)aanbiedingen, groepskortingen en trainingskalender. Met deze advertentie ontvangt u 15% korting op alle trainingen. VOL = VOL

Omschrijving training(en)

Ons doel: u een perfecte CAD-specialist maken.

www.usginnotiv.nl

www.cadkoop.nl


3D CAD Pro/ENGINEER Basis training Pro/ENGINEER Update training Pro/ENGINEER voor Pro/MECHANICA gebruikers

Stromings- en warmteoverdracht NIKA EFD Basis training

Sterkte- en stijfheidsberekeningen Pro/ENGINEER Mechanica Basis training Pro/ENGINEER Mechanica Update training Pro/ENGINEER Fatique Advisor

Code P10 Pipestress Basis training P10 Pipestress Advanced training P10 Pipestress Update training Microprotol Basis training

Mechanisme berekeningen Pro/ENGINEER MDO Basis training

Databeheer Windchill PDMLink Windchill ProjectLink CM II Change management Kijk voor meer informatie op de website of neem contact met ons op. Holland Engineering Consultants bv Ratelaar 39, 3434 EW Nieuwegein T 030 600 60 60 F 030 600 60 61 E [email protected] W www.hecbv.nl

Prod_CM3_2007:CAD 2-2006

03-05-2007

10:17

Pagina 23

Trainingswijzer tel: 0347 329 626 fax: 0347 329 666

E-mail: [email protected] Contactpersoon: mevrouw K. van ’t Reve Voor meer informatie: www.nedgraphics.nl

Training Center Autodesk Inventor Professional Hofstede van Erkel Bilderdijkkade 13a 1053 VA Amsterdam

* AutoCAD Basis * AutoCAD Update * AutoCAD Gevorderd * AutoCAD Mechanical

tel. : 020-6124780 fax : 020-6124730 E-mail : [email protected]

* Inventor Basis Spoed (3 dagen) * Inventor Basis Stnd (5 dagen) * Inventor Basis Extra (6 dagen) * Inventor Gevorderd * Inventor Professional * Inventor Release Update * Thema Training

kijk op : www.inventor-professional.nl

Uw trainingen een heel jaar lang in CAD-Magazine en op www.cadmagazine.nl voor slechts € 1300,–

Vabi EPA-Woningen Vabi Software presenteert een nieuw programma voor het opstellen van een Energieprestatie Advies voor Woningen (EPBD 2002/91/EC). Hiermee speelt de ontwikkelaar in op de invoering van de nieuwe Europese richtlijn ‘Energieprestatie voor gebouwen’. Deze richtlijn stelt dat de energetische kwaliteiten transparant moeten zijn voor elke woning die verandert van huurder of eigenaar. Hiervoor is een energiecertificaat ontwikkeld dat de energetische kwaliteit van de woning weergeeft in de zogeheten energie-index en een label.

UGS tekent distributieovereenkomst met Ultimate Software UGS heeft een distributieovereenkomst gesloten met Ultimate Software uit Hilversum. Ultimate Software is Gold partner van Microsoft en sinds 1993 actief in de ERP-markt, waarbij het bedrijf zich geheel richt op Microsoft Dynamics AX. De overeenkomst tussen UGS en Ultimate Software heeft betrekking op Teamcenter Express. Ultimate Software biedt productiebedrijven met Teamcenter Express van UGS een oplossing op het gebied van PDM en PLM. ww.ugsplm.nl

ICN Solutions bundelt krachten met CITS ICN Solutions te ’s-Hertogenbosch en CITS te Geraardsbergen hebben een Belgische ICN-afdeling opgezet die vanuit Geraardsbergen in België zal opereren. Door de opening van deze Belgische tak versterkt ICN Solutions haar positie in de Benelux. CITS blijft ook onder haar eigen naam opereren in de markt. ICN Solutions is een Autodesk ‘Value Added Reseller’ van bouwkundige, elektrotechnische en werktuigbouwkundige CAD-oplossingen. Sinds eind 2006 is hieraan ook de Autodesk Media & Entertainment software toegevoegd. Daarnaast is ICN leverancier van complete ICT implementaties. CITS zal zich voornamelijk focussen op het gebied van documentmanagement. www.icnsolutions.nl

www.cad2m.nl

Autodesk Authorized Training Center AutoCAD Basis AutoCAD Upgrade AutoCAD Applicatiebeheer/Gevorderden Autodesk MAP Microstation V8 Autodesk Civil 3D

www.nedgraphics.nl

NedGraphics CAD/GIS Ir. D.S. Tuynmanweg 10 4131 PN VIANEN


www.cadmagazine.nl



www.inventor-professional.nl


Met het programma EPA-W(oningen) kan de gebruiker een energiecertificaat voor woningen genereren. De software is geschikt voor zowel particulieren als professionele woningbeheerders. Naast het verplichte energiecertificaat met het energielabel, is het ook mogelijk om een energieadvies op maat op te stellen. Met dit advies kan een eindgebruiker precies zien welke energiebesparende maatregelen mogelijk zijn en wat de terugverdientijden hiervan zijn. Het programma is ook beschikbaar voor de PDA. http://epa.vabi.nl

Part Library voor OneSpace Modeling 2007 De Part Library voor OneSpace Modeling is een hulpmiddel voor ontwerpprocessen en bevat een uitgebreide bibliotheek met standaardonderdelen en bout-moer verbindingen. Daarnaast biedt de bibliotheek integratie met Model Manager en functies voor het beheer van in het eigen bedrijf ontworpen onderdelen. Part Library bevat verschillende hulpmiddelen voor het markeren van bedrijfsonderdelen en -modellen. Op die manier zijn deze als bedrijfsstandaard binnen de hele onderneming aan te bieden. Part Library biedt toegang tot meer dan 370 standaarden, zoals ANSI, ISO en DIN, met meer dan 78 duizend onderdelen. Hieronder vallen bouten en moeren, afstandringen en -veren, schuiflagers, kogellagers, naalden, tapeinden en schroeven, afstandbussen, afdichtingen, klemringen, afsluitringen, profielen, staalconstructieprofielen, kopplaten, ondersteuningen voor staalconstructies. Met behulp van de grafische interface kan de gebruiker standaardonderdelen in zijn ontwerpen maken, aanpassen en invoegen. Met de Part Library zijn bout-moer verbindingen te maken en te wijzigen. De gebruiker dient hiervoor bouten, gaten, moeren en ringen te selecteren en vervolgens een patroon te maken, lineair of volgens een raster. De software zal vervolgend het volledige schroefpatroon in het model opnemen. Indien gewenst kan de gebruiker hierbij ook de verzinkboren opgeven. www.cocreate.com CADMagazine April/Mei 2007-3 23

Prod_CM3_2007:CAD 2-2006

01-05-2007

12:23

Pagina 24

CAD-Wereld

COLUMN

Staken Niet zo heel lang geleden waren CADers specialisten, creatievelingen of tovenaars van de vectoren. Tegenwoordig wordt gewoon weer om een tekening gevraagd. Zo’n respectloze vraag is een onderschatting van jewelste. CAD-werk is zeer complex: er is 3D-denken voor nodig, het vergt inzicht in de duizenden mogelijkheden van de programmatuur en het moet iets moois maken van de getallenbrij die ‘over de muur’ wordt gesmeten. Het voorkomen van de gevolgen van een fout op de tekening, brengt een enorme verantwoordelijkheid met zich mee. Echter dat beeld wordt steeds minder onderkend en dat vertaalt zich in de maandelijkse belediging, salaris geheten. Daarom ga ik STAKEN! Deze column maak ik dan ook niet verder af …………………………………………… …………………………………………… …………………………………………… …………………………………………… …………………………………………… …………………………………………… …………………………………………… …………………………………………… …………………………………………… …………………………………………… …………………………………………… …………………………………………… …………………………………………… …………………………………………… …………………………………………… …………………………………………… …………………………………………… ………………… Sympathisanten melden zich op: [email protected]. Donateurs kunnen bij voorkeur de heerlijk knisperende, kreukvrije, groen, geel of paars gekleurde eurobiljetten sturen naar het postadres van de redactie o.v.v. Persoonlijk voor Willem Barendsz. Bij voorbaat mijn hartelijke dank.

Samenwerking Arkey, BINK en Vabi Met een samenwerkingsverband bundelen Arkey Systems, BINK software en Vabi Software, samen met TNO, hun krachten om te komen tot een uitwisseling op basis van het internationale afsprakenstelsel IFC. In het buitenland is al veel kennis over de uitwisselingsproblematiek. Het is dan ook niet de bedoeling het wiel opnieuw uit te vinden, maar om IFC aan te passen voor de Nederlandse bouwen installatiebranche. Hiermee wordt het mogelijk informatie direct uit te wisselen tussen CAD- en rekenprogrammatuur. Concreet betekent dit dat het mogelijk is een vertaalslag te maken van een CAD-tekening naar bijvoorbeeld een bouwfysische berekening. Arkey Systems, BINK software en Vabi Software, drie actieve partijen in de bouwen installatiebranche, hebben tot nu toe al het technische werk gedaan. Het is nu van belang dat ook andere softwarehuizen in de bouwen installatietechniek hieraan een bijdrage gaan leveren. Een goede onderlinge communicatie tussen de programma’s kan immers veel tijd besparen en fouten voorkomen. Het eerste concept van een uitwisselingsformaat werd reeds gedemonstreerd op de Bouw&ICT/Bouwbeurs in februari 2007. Hier was te zien hoe gebouwinformatie vanuit het architectuurmodel terechtkwam in een IFC-bestand. Daarbij komen de eigenschappen van de bouwkundige onderdelen die van belang zijn voor de berekening. Op basis daarvan is bijvoorbeeld een warmteverlies- of EPC-berekening uit te voeren. De resultaten daarvan gaan vervolgens weer via het IFC-bestand terug naar het architectuurmodel. www.arkey.nl www.binksoftware.nl www.vabi.nl

Finale Junior Vakkanjer Wedstrijden Het vijf man sterke team van het IJsselcollege uit Capelle aan den IJssel is vrijdag 9 maart Nederlands kampioen geworden in de finale van de Junior VakkanjerWedstrijden 2007. De vijf vmbo’ers ontwierpen en bouwden gezamenlijk de beste trek-/duwkar in het wedstrijdonderdeel Teamchallenge. Jaap Jongejan, voorzitter CNV BedrijvenBond, reikte de gouden medaille uit aan het team van het IJsselcollege dat bestaat uit René Vaz Fonseca, Elwin Noordijk, Said Herazui, Farad Nazir en Bastiaan Lijesen. In de finale van de Teamchallenge toonden twaalf teams van vijf Junior Vakkanjers wat geoliede samenwerking mogelijk maakt door samen een trek- en duwkar te bouwen. Ieder team moest in een presentatie voor een jury de keuze voor het ontwerp en de uitvoering verantwoorden. De teams schenken de door hen ge-

Nieuwe 3D-objecten voor Artlantis

Willem Barendsz

Er zijn twee nieuwe cd-rom’s verschenen met daarop 3D-objecten voor het gebruik in Artlantis. Het gaat hierbij om zowel mechanische, industriële als bouwkundige objecten. Zo zijn er kasten, opslageenheden, pallets, waarschuwingsborden, ladder, tuinmeubilair, lampen, balkons, hekken en liften

bouwde trek-/duwkar aan zorginstellingen zoals kinderdagverblijven en peuterspeelzalen in de buurt van hun school. Behalve de teamwedstrijden werden in vijf wedstrijdvakken individuele finales gehouden tussen de regionale kampioenen. Dit jaar deed een recordaantal van 646 derde- en vierdejaars vmbo-ers mee aan de regionale kampioenschappen. De beste 120 Junior Vakkanjers streden dinsdag 6 tot en met vrijdag 9 maart in NEMO om het Nederlands kampioenschap in de wedstrijdvakken CAD-tekenen, elektrotechniek, lassen, metaaltechniek en metalektro of deden mee aan de Teamchallenge. Erwin Schaap van het in Wolvega gelegen Linde College sleepte de eerste prijs in de wacht bij het CAD-tekenen. Jitske de Vries van het Gomarus College uit Groningen en Patrick de Bruine van CS de Hovenuit Gorinchem behaalden respectievelijk de tweede en derde plaats. www.jrvakkanjers.nl

te vinden in de nieuwe verzameling van meer dan 1600 objecten. De nieuwe 3D-objecten zijn samengesteld in samenwerking met Dosch Design, VB Visual en AXYZ. Met de twee nieuwe cd-rom’s is het totale aantal beschikbare bibliotheken voor Artlantis tot boven de twintig gestegen. www.artlantis.com

Prod_CM3_2007:CAD 2-2006

02-05-2007

11:33

Pagina 25

Océ wint design prijs voor printer Océ heeft de International Forum Product Design Gold Award gewonnen, een prijs voor productontwerp. De prijswerd uitgereikt op CeBIT. De onderscheiding wordt uitgereikt aan producten die een voorbeeld zijn van eigentijds ontwerp. Het Océ TDS700 printsysteem dat in december 2006 werd gelanceerd, werd door de jury geselecteerd vanwege het innovatieve ontwerp, het gebruiksgemak en de milieuvriendelijkheid. Het International Forum (iF) Product Design Awards kreeg dit jaar 2.293 inschrijvingen uit 35 landen die uitkwamen in 12 categoriën. In de 53 jaar dat de iF Award wordt uitgereikt hebben slechts vier andere Nederlandse bedrijven de prijs ooit gewonnen. Océ is dus de vijfde Nederlandse winnaar en volgt Vialis Transport, Philips, Mosa en Van Berlo Studio's op. Het is bovendien de eerste keer dat een grootformaat printsysteem de gouden onderscheiding binnenhaalt. www.oce.nl

Femap 9.3 beschikbaar UGS heeft versie 9.3 uitgebracht van Femap, het pakket voor eindige elementenanalyse dat onderdeel uitmaakt van UGS Velocity Series. Het pakket heeft verschillende wijzigingen ondergaan, zoals een verder toegenomen ondersteuning van Nastran en nieuwe methodes voor het toekennen van belastingen in oppervlakken. Tevens is er een extra mogelijkheid toegevoegd voor het om-

zetten van geometrische oppervlakken naar solids terwijl de software ook een nieuwe dynamische ontwerpanalysemethode ondersteunt voor schokanalyses. Verder is de gebruikersinterface aangepast, met name de boom met modelinformatie en kan de gebruiker nu de API-functies benaderen via de toolbar Customer Tools. www.ugs.com/femap

Maya 8.5 Autodesk heeft versie 8.5 van Maya uitgebracht. Deze release bevat onder andere Maya nCloth, wat de eerste module van Maya Nucleus is. Met Maya nCloth kan de ontwerper verschillende soort stoffen in kleren te simuleren, zoals plastic en metaal. Hierbij zijn ook kledingbotsingen te simuleren, zoals een cape over een jas. Python scripting is ook nieuw in Maya 8.5. Deze open-source programmeertaal is met name

Pro/ENGINEER Pro/ENGINEER Foundation F oundation X XE E

Global University Program van MSC.Software MSC.Software kondigt het Global University Program aan, dit is een aanvulling op de aangekondigde SimEnterpriseoplossingen. Global University omvat software, lesmateriaalontwikkeling, onderwijsondersteuning en een online community. Voor universiteiten introduceert MSC.Software drie softwarebundels, deze bevatten onaangepaste versies van dezelfde simulatie¬oplossingen. De University FEA Bundle bevat MD Nastran, MSC Patran, Marc, Dytran en Sofy voor eindige elementenanalyse van mechanische componenten en systemen, zoals vliegtuigen, grondvoertuigen, consumentenproducten en gebouwen, maar ook biome¬dische en nanoapparatuur. De University Motion Bundle bestaat uit Adams, Adams/Car en Easy5 voor systemlevel simulatie van mechanische systemen. De University SimDesigner Bundle biedt SimDesigner-software voor CAD-embedded simulatie binnen CATIA V5, speciaal voor structuur, thermisch en impactgerelateerde eindige elementen- en bewegingsanalyse. www.mscsoftware.com/university

nuttig voor het ontwikkelen van scripts en plug-ins. Met Python scripting is er zo een alternatief voor de natieve programmeertaal MEL omdat deze net zo geïntegreerd is met de command engine van Maya. Maya 8.5 is beschikbaar als universele applicatie voor zowel Intel- en PowerPC-gebaseerde Macintosh computers, terwijl het ook te gebruiken is onder Microsoft Windows en met Linux-platforms. www.autodesk.com/maya

®

PTC’s PPro/ENGINEER PTC’s ro/ENGINEER FFoundation oundation X XE Ep pakket akket iiss dee kkrachtigste meest gebruiksvriendelijke 3D d rachtigste een nm eest g ebruiksvriendelijke 3 D CAD oplossing op dee m markt. Door dee C AD o plossing o pd arkt. D oor d mogelijkheid om werken met m ogelijkheid o m ssamen amen ttee w erken m et het beheer vverschillende erschillende tteams eams een nh et cconsequenter onsequenter b eheer data, blijft uw bedrijf dee rruimte behouden vvan an d ata, b lijft u wb edrijf d uimte b ehouden om groeien. o m ttee g roeien. dat maar met uw huidig PPropeer ropeer d at m aar eeens ens m et u wh uidig ontwerppakket. o ntwerppakket. Onmogelijk! het O nmogelijk! TTenzij enzij h et PPro/ENGINEER ro/ENGINEER iis. s.

Foundation F oundation X XE E •

2D and 3D drawing

•

Assembly modeling

•

TTechnical e echnical surfacing surfacing

•

Sheet metal modeling

•

Weld W e eld modeling

Ditit a D alles lles vvanaf anaf

6390 6 390 E

30 dag dagen gen gratis testen www.ptc.com/go/mysolution www w..ptc.com/go/mysolution g CADMagazine April/Mei 2007-3 25

Prod_CM3_2007:CAD 2-2006

03-05-2007

10:44

Pagina 26

Zoeklicht op

Tienjarig bestaan gevierd met 3D-muis

Cadix Opleidingen is ‘2008 ready’ Door de redactie.

Vanuit Ingenieursbureau het Noorden uit Leeuwarden is Cadix Automatisering tien jaar geleden gestart. Het bedrijf is actief in het realiseren van automatiseringsoplossingen ten behoeve van ontwerp-, beheer- en engineeringoplossingen. In de beginperiode was het leveren van hard- en software de belangrijkste activiteit. Er zijn veel complete CAD-systemen geleverd aan bedrijven, in met name het noorden van het land. Het bedrijf is begonnen met AutoCAD R12, maar biedt nu een pallet aan Autodesk-producten en –diensten zoals gecertificeerde opleidingen.

Een

aantal jaren geleden is Cadix gesplits in drie zelfstandige bedrijfsonderdelen, te weten Cadix Opleidingen, Cadix Solutions en Cadix Automatisering. Cadix Opleidingen verzorgt als Authorized Training Center (ATC) voor Autodesk uiteenlopende Autodesk CAD-trainingen. De opleidingstak beschikt over opleidingslocaties in heel Nederland en is in 2005 een strategische samenwerking aangegaan met Compu’Train.

Authorized Training Center Elke deelnemer die een cursus volgt bij een ATC, ontvangt aan het einde van de cursus een ATC-certificaat. ATC’s worden jaarlijks kritisch bekeken en beoordeeld door een team van Program Managers van Autodesk. “Dit zijn mensen die continu de opleidingsprogramma’s ontwikkelen en er zeker van willen zijn dat de programma’s aansluiten bij de wensen van de klant en de standaard van Autodesk”, zegt Luuk Huisman, directeur van Cadix Opleidingen. Daarom wordt een ATC gecontroleerd op onder andere de kwaliteitsstandaarden en worden de

CAE

docenten constant getest en gecontroleerd op hun prestaties. Elke docent bij een ATC moet erkend en goedgekeurd zijn door Autodesk. Huisman: “We voldoen uiteraard aan de algemene voorwaarden die gelden voor serieus een opleidingsinstituut, zoals kwalitatief goede locaties en ge-

CAM

PDM

CAD/CAM & PDM AUTOMATISERING 26


2008 Ready ATC De kreet ‘2008-Ready’ geeft aan dat een Autodesk Authorized Training Center op de hoogte is van de nieuwste ontwikkelingen en ontwerptechnologie. Als 2008-Ready ATC staat Cadix Opleidingen inmiddels dan ook klaar om trainingen te verzorgen in het gebruik van onder andere: AutoCAD, AutoCAD Mechanical, AutoCAD MAP 3D en Autodesk Inventor. Daarmee onderscheidt het bedrijf zich nog niet van de andere ATC’s die ‘2008-ready’ zijn. Huisman: “Een belangrijk speerpunt van onze organisatie is dat we vestigingen in heel Nederland hebben. Zo hebben we lokalen in Drachten, Utrecht, Eindhoven, Groningen, Den Haag en Amsterdam. Op die manier kunnen we dus landelijk werken, wat met name van belang kan zijn voor grotere opdrachtgevers die zelf over meerdere vestigingen beschikken en toch met één opleidingspartner willen werken.” Dat is momenteel overigens niet het enige waar Cadix Opleidingen zich momenteel in onderscheid, want in het kader van het tienjarig jubileum ontvangt iedere deelnemer persoonlijk een 3D-muis. Deze actie is van toepassing bij deelname aan een Basiscursus AutoCAD of een Basiscursus Inventor bij Cadix Opleidingen in juni en juli 2007. www.cadix.nl

PDM

F

CAD

ATC Program Manager Hans Hirschi en Luuk Huisman van Cadix Opleidingen.

certificeerde trainers. Om onze specifieke klanten tegemoet te komen, bieden we ook een breed pakket aan CAD-trainingen waarbij de klant de plaats, het tijdstip en de exacte vorm van de opleiding mag invullen. Dus al dan niet op locatie in grotere of juist kleinere groepen.”

WWW.CAD2M.NL

drives your engineering

Prod_CM3_2007:CAD 2-2006

02-05-2007

11:19

Pagina 27

Implementatie Matlab-algoritmen voor Java en .NET

Konica Minolta integreert multifunctionals met bedrijfsapplicaties

The MathWorks introduceert twee Matlab builders waarmee ontwikkelaars algoritmen kunnen creëren in Matlab om ze vervolgens royaltyvrij te integreren in applicaties op basis van Java- of .NET-technologieën. Met de nieuwe builders is het niet nodig om een algoritme dat is ontwikkeld in Matlab te herschrijven in Java of een .NET-taal. Matlab Builder for Java converteert Matlab-algoritmen in standaard Java-classes die kunnen worden opgeroepen vanuit iedere Javatoepassing. Matlab Builder for .NET converteert Matlab-algoritmen in standaard .NET- of Common Object Model (COM-)componenten. Met de twee builders kunnen engineers de ontwikkeltaal, de technische functies en de visualisatietools in Matlab benutten om algoritmen te ontwikkelen en te prototypen. Vervolgens zijn ze door te sturen naar gebruikers zonder Matlab als componenten van desktop- of webapplicaties. Matlab Builder for Java is per direct beschikbaar voor de Microsoft Windows, UNIX- en Linux-platforms. Matlab Builder for .NET is per direct beschikbaar voor het Microsoft Windows-platform. www.mathworks.nl

KN introduceert Document Navigator voor het automatisch scannen, indexeren, bewerken, converteren en doorsturen van alle soorten documenten naar digitale workflows. Met deze workflowsoftware wordt elke Konica Minolta multifunctional een digitale invoer voor het gebruik van documenten in DMS, ERP- en CRMsystemen, of andere bedrijfsapplicaties. KN is de exclusieve distributeur van Konica Minolta Business Solutions in Nederland. www.konicaminoltaeurope.com www.kn.nl

SURFdiensten gaat Autodesk-software distribueren Autodesk en SURFdiensten hebben een overeenkomst gesloten voor de distributie van Autodesk-software binnen Nederlandse onderwijsinstellingen. Daarnaast gaan beide partijen in de toekomst samenwerken bij het opzetten van activiteiten om het gebruik van ontwerpsoftware binnen het onderwijs te stimuleren. Autodesk en SURFdiensten onderzoeken op dit moment verschillende mogelijkheden om het gebruik van ontwerpsoftware te stimuleren. Op dit moment wordt onder andere gedacht aan het opzetten van een Autodesk Educational Center of Excellence, het organiseren van een landelijke 3D-roadshow, het opzetten van speciale trainingen voor docenten en een informatiedag. Beide partijen overwegen ook het uitschrijven van een aantal tenders voor onder andere het onderzoeken van het gebruik van ‘games’ binnen het onderwijs, waarbij eventueel de Autodesk-software voor media & entertainment in te zetten is. www.surfdiensten.nl www.slbdiensten.nl www.autodesk.nl

Kracht en eenvoud voor iedereen Enkel met Pro/ENGINEER

®

Bij PTC zijn er geen grenzen. Daarom zijn de nieuwe Pro/ENGINEER® pakketten zodanig aangepast dat ze ongeacht de grootte van het bedrijf of het ontwerp elke uitdaging aan kunnen. Gekoppeld met Windchill wordt het bovendien mogelijk om vanuit één single database samen te werken met verschillende teams en de data gemakkelijk en consequent te beheren. Dit alles met pakketten al vanaf €6390.

Test Pro/ENGINEER

®

GRATIS !

Eén platform. Maximum kracht. Voor iedereen. 30 dagen GRATIS testen www.ptc.com/go/mysolution


Prod_CM3_2007:CAD 2-2006

01-05-2007

12:23

Pagina 28

Hardware

Kleurenmodellen in 3D

Zprinter 450 werkt zonder steunstructuren Door de redactie.

ZCorporation heeft een nieuwe 3D-kleurenprinter uitgebracht, de Zprinter 450. De ontwikkelaar heeft hierbij geprobeerd een model te maken dat qua bediening niet veel afwijkt van een 2D-inkjetprinter. Zo gebruikt het 450-model alleen eco-vriendelijke, niet-giftige stoffen en is het voorzien van een technologieën die de geluidsafdracht beperken. 3D-Modellen gemaakt met de Zprinter 450.

D

e Zprinter 450 kan, zoals elke andere printer, deel uitmaken van het kantoornetwerk. Iedereen die op het netwerk is aangesloten kan de printer dus gebruiken. De printsnelheid is 2 tot 4 lagen per minuut bij een laagdikte instelbaar van 0,089 tot 0,102 millimeter. De printruimte meet 203 x 254 x 203 millimeter waarin de gebruiker kan

printen met een resolutie van 300 x 450 dpi. Het is hierbij mogelijk om meerdere modellen in een keer te laten printen door ze te nesten met behulp van de bijgeleverde software. Deze software kan 3D-bestanden weergeven, modellen labellen met tekst of plaatjes en modellen verschalen. Het is mogelijk om te werken met verschillende

BEKIJK DE WEBDEMO http://demo.deltapi.nl

28


bestandsformaten, de gebruiker kan kiezen uit 3DS-, STL-, VRML- en PLY-bestanden. De software werkt op systemen met Microsoft Windows NT, 2000 Professional en XP Professional. Cartridges Bij het invoeren van een opdracht zal de Zprinter 450 controleren of de printer beschikbaar is en of er genoeg materiaal aanwezig is om het model op te bouwen. Het printsysteem maakt hierbij gebruik van ZXoporation-cartridges voor het bindmateriaal, een bus met poeder en cartridges voor de kleur. Deze laatste zijn overigens standaardcartridges die ook in gewone printers worden gebruikt. Als het model is geprint zorgt het ingebouwde vacuümsysteem er voor dat tachtig procent van het niet-gebruikte poeder automatisch wordt weggezogen. Dit poeder wordt teruggebracht naar de voorraadbus, zodat het bij een volgende sessie te hergebruiken is. De gebruiker kan zelf handmatig, met de standaard beschikbare luchtblazer, het resterende poeder verwijderen. Omdat het model tijdens de opbouw steunt op het aanwezige poeder is het niet nodig om eventuele steunstructuren te verwijderen. www.zcorp.com

Prod_CM3_2007:CAD 2-2006

01-05-2007

12:23

Pagina 29

Special

Overgang naar nieuwe versie CAD-pakket ‘quite shocking’

De aannemers krijgen het moeilijk Door Job van Haaften

Al twintig jaar met CAD bezig in de architectuur, heeft Martin van Wilsum, van architectenbureau Bečka | van Wilsum, onlangs gekozen voor ArchiCAD 10. Het verschil met de voorgaande versie van dit pakket vindt hij erg groot, daarom is de overstap snel gepland en in volle gang. Project Vroondaal in Den Haag, 22 luxe appartementen, in opdracht van De Utrechtse Fondsen Vastgoed c.v.

M

artin van Wilsum: “In 1986, ik studeerde nog, ben ik voor mezelf begonnen toen met Arkey. Dat was nog werken met een floppy en tekenen met de muis. Van de TU Delft kregen we toen de mogelijkheid het hele CAD-gebeuren op te zetten, de Atari computers werden toen betaalbaar. De TU zou een ton beschikbaar stellen om mee aan de slag te gaan. Uiteindelijk liep dat niet en gingen we zelf door met een eigen bedrijf naast de studie. We hebben trainingen en ondersteunende activiteiten opgezet om CAD zijn weg te laten vinden in de architectuur. Ondertussen ben ik in 1988 afgestudeerd en in 1990 gaan samenwerken met een aantal architecten in Rotterdam. In 1992 ben ik me echt gaan concentreren op de architectuur in plaats van de automatisering ervan. Jarenlang heb ik met Arkey gewerkt, maar in 2004 ben ik me gaan oriënteren op alternatieve software. Voor mijn gevoel was bij Arkey de vooruitgang er uit, het bleef hangen op 2,5D. Ik wilde de ontwikkelingen op mijn gebied verder volgen, een nieuwe automatiseringsslag, en heb meerdere systemen bekeken. Het werd uiteindelijk ArchiCAD 9 inclusief de opleiding.

De ontwikelingspotentie die er achter zit, spreekt me aan.”

daar hebben we twee jaar voor uitgetrokken, we zitten met nu driekwart in ArchiCAD goed op schema.” Problemen oplossen Van Wilsum: “We kunnen in 3D sneller doorwerken en tekenen, het is veel doorzichtiger. We zien de problemen en kunnen ze direct oplossen. De componentenstructuur is grandioos. Het enthousiasme is dan ook erg groot op kantoor. We hebben er ook meteen vervolgsoftware op aangesloten voor renderingen en presentaties, eerst Artlantis en nu Cinema 4D, zo nu en dan de ‘finishing touch’ met Photoshop.” Verschuiven eenvoudig “Het voordeel met AcrhiCAD is dat we betere kwaliteit kunnen leveren en meer in dezelfde tijd. Eigenlijk kent het programma geen beperkingen en je wilt zeker niet meer terug. Een raampje verschuiven is nu echt eenvoudig doordat je meteen de consequenties ziet voor het hele gebouw. Geen nieuwe berekeningen en tekeningen maken, je draait het zo uit. Het gebruikersgemak is nu zo groot dat je veel meer durft en kunt, veel minder beperkingen, artistiek heb je veel meer mogelijkheden. De aannemers krijgen het door ons wel moeilijker.” www.kubusinfo.nl

Versie 10 “Al snel kwam ArchiCAD 10 beschikbaar in een beperkt aantal. We zijn naar de demonstratie ervan gegaan en kregen de bètaversie. Het verschil vond ik ‘quite shocking’. De mensen op ons kantoor gingen op cursus, maar de echte overgang duurt wel even. Daarom hebben we ook ervaring in huis gehaald. Alle nieuwe projecten zijn we vanaf die dag gestart met ArchiCAD, we hebben immers permanente support. Dat verminderde het gevaar om bij problemen terug te vallen op de oude, vertrouwde software. Een cursus van zes dagen is gewoon te kort om volledig over te schakelen. Begin vorig jaar Voor in een achterstandswijk in Den Haag gaf de gemeente zijn we begonnen de opdracht voor een multifunctioneel gebouw, zowel een met de overstap, gymzaal als een kerk.


Prod_CM3_2007:CAD 2-2006

01-05-2007

12:23

Pagina 30

Special

AAArchitecten tekent op niveau

Het Strijkijzer kijkt uit over Den Haag Door de redactie.

Haags Hoogtepunt. Niet zonder reden krijgt de Vestia woontoren-in-aanbouw aan het Rijswijkseplein in Den Haag deze aanduiding. Met 133 meter hoogte wordt Het Strijkijzer de hoogste publiek toegankelijke plek van de Hofstad. Jaap Verkade is als bouwkundige en projectcoördinator van AAArchitecten nauw betrokken bij de totstandkoming van dit project van architect Paul Bontenbal: “Als je bovenin staat, zie je dat Den Haag echt aan de zee ligt.”

Samen

met bouwkundige en systeembeheerder Ronald Mark vertelt Verkade vanuit de gerenoveerde Caballero Fabriek in Den Haag over de ins en outs van het project. “We begonnen in 1999 aan het project. Tot aan de bestektekeningen hebben we het opgezet in GBa. De start van de werktekenfase viel samen met de introductie van DeltaPi binnen ons bureau in 2005. Ik heb er destijds voor gekozen de eerste vier verdiepingen niet opnieuw te tekenen in Del-taPi, een beslissing waar ik nog steeds spijt van heb. Alle volgende verdiepingen, het gebouw telt 41 verdiepingen met onder meer 351 woningen, kantooren facilitaire ruimten, hebben wij in DeltaPi getekend: een werkwijze die zich meer dan terugbetaald heeft, onder andere door het efficiënt gebruiken van blokken.”

Productiviteitswinst “Vroeger betekenden wijzigingen vaak overwerk. Was arceren vroeger een aparte fase, nu doen we dat met een druk op de knop. In het begin kost de overstap naar een nieuw pak-

Met 41 verdiepingen is Het Strijkijzer de blikvanger van het Rijswijkseplein in Den Haag. 30


ket even tijd. Je moet dan bij mensen afdwingen dat ze de nieuwe applicatie gebruiken. Maar al snel komt de motivatie bij de tekenaars vandaan. Ze zien dan de voordelen en gaan er dan automatisch gebruik van maken”, zegt Mark. Hij vervolgt: “Van ons vorige pakket gebruikten we maar een klein deel van de geboden functionaliteit. Dat is bij DeltaPi gelukkig beter; ook al gebruiken we nog lang niet alles. Dat heeft simpelweg nog wat tijd nodig. Een volgende stap is het definiëren van profielen, zodat we eenvoudig presentatietekeningen kunnen vervaardigen. Zoiets vergt een investering van een paar dagen om dat goed in te richten conform de bureaustandaard, maar dat is het meer dan waard.” Automatisch Verkade vult zijn collega aan: “Een belangrijke eigenschap van DeltaPi vind ik de koppeling tussen schijven en lagen. Hierdoor komt een schijf automatisch op de juiste laag. Je hoeft je hierover als tekenaar niet meer druk te maken. De software zorgt zo voor uniformiteit in het tekenwerk.” Het project is een enorme logistieke operatie in het Haagse stadscentrum. Verkade: “Het geheel wordt gebouwd op een kavel van slechts 30 x 35 meter. Er is eenvoudig geen bouwplaats vanwege de naastgelegen wegen en de trambaan. De staalconstructie en de stalen gevelbekleding vormden een uitdaging op zich. Voor verschillende elementen moest per kilo bepaald worden wat gehesen kon worden in de beperkte ruimte. Voor de aannemer, Boele & van Eesteren, is Het Strijkijzer dan ook een prima visitekaartje en het illustreert hoe modern bouwen in de binnenstad een minimum aan overlast oplevert.” www.aaarchitecten.nl www.hetstrijkijzer.nl www.deltapi.nl

Prod_CM3_2007:CAD 2-2006

01-05-2007

12:23

Pagina 31

De ttoonaangevende De oonaangevende lleverancier e v e r an c i e r v oor archieven: archieven: voor Snelle S nelle en en betrouwbare betr ouwbar e oplossingen o p l o s s i ng e n H aar scherpe scans scans iin ns uperieure CCD CCD kwaliteit k w al i t e Haarscherpe superieure F lexibele connectiviteit c o nn e c t i v i t e i t Flexibele EEenvoudig envoudig in in gebruik gebruik en en onderhoud o nd er h o ud

Aan A an w wie i e vertrouwt v e r t r o u w t u uw u w archieven a r c h i e v e n toe? toe? Document archieven Document archieven zijn zijn vaak v aa k d delicaat elicaat en en vertrouwelijk. v er t r ou w e l i jk . Kaarten, grootformaat K aar t en, ttekeningen ekeningen een ng root formaat ooriginelen riginelen kunnen k unne n kkwetsbaar wet sbaar zijn. zijn. Informatie Informatie en en details det ails kunnen kunnen eeenvoudig envoudig vverloer l o gaan. Sta hier rren en g aan. S ta h ier bij bij sstil til vvoordat oordat u een een sscanner canner kiest k iest om om te te digitaliseren. op d igit aliseren. Vraag Vraag anderen anderen iin n uuw w ssituatie i t ua t i e o p welk welk fabricaat f a b r i c aa t sscanner canner zij zij vertrouwen. ver trouwen. De De naam naam Contex Cont ex zult zult u waarschijnlijk waar schijnlijk

horen. Contex meer archievvaak aa k h oren. IImmers, mmer s, C ont ex scanners scanner s scannen s c ann e n m e er a r c hi e met hogere accuratesse, vven en m et eeen en h o g er e a ccurat esse, kkwaliteit walit eit een n ssnelheid nelheid dan d an welke andere w elk e a ndere scanners scanner s in in de de wereld wereld dan dan ook. ook . Voor V oor meer meer informatie informatie kunt kunt u contact cont act opnemen opnemen met met uw uw locale l o c al e distributeur. d istribut eur.

Distributeur D is t r ibu t eur voor voor Nederland: Neder land: Re p r o m a t b Repromat b.v. .v. S Specialisten pecialis t en vvan an fformaat! o r ma a t ! Wagenmakerstraat W agenmaker s t r aat 31 31 1991 1 991 J JB BV Velserbroek e l s er br o ek Telefoon: T elef oon: 023 023 – 538 538 9394 9394 IInternet: n t er ne t : w www.repromat.nl w w.r epr omat.nl

Kijk K ijk vvoor oor o onze n z e volledige v olledige reeks r eek s scanners s c anner s e n 3D 3D printers pr in t er s o pw w w.c on t e x .c om en op www.contex.com

Prod_CM3_2007:CAD 2-2006

01-05-2007

12:23

Pagina 32

Special

Vijfduizend vierkante meter nodig

Koninklijke Bibliotheek wordt groter Door de redactie.

De Koninklijke Bibliotheek in Den haag is meer dan zomaar een gebouw waar zich wat boeken in bevinden. De bibliotheek torent 40 meter boven de straat uit en bevat duizenden en duizenden boeken. Toch werd de behuizing wat te krap, vandaar dat er een nieuw depot moet komen, met een oppervlak van vijfduizend vierkante meter.

De trambaan is opgenomen in het structurele model van het gebouw.

V

an alle boeken en tijdschriften die in Nederland worden gepubliceerd, wordt er één exemplaar toegevoegd aan de verzameling van de Koninklijke Bibliotheek. Het is dan ook niet verbazingwekkend dat het oorspronkelijke gebouw, dat stamt uit de jaren zeventig van de vorige eeuw, inmiddels aan uitbreiding toe is. Een plan voor uitbreiding is echter makkelijker bedacht dan uitgewerkt, want Den Haag is een drukke stad. Na een aantal intensieve studies werd er gekozen voor een uitbreiding van de bibliotheek boven het naastgelegen tramviaduct. Op die manier zijn de drie onderste verdiepingen van de uitbreiding als het ware een verlenging van reeds bestaande verdiepingen terwijl er twee extra verdiepingen bovenop komen. Het eindresultaat: een vleugel op grote stalen poten dat niet fysiek verbonden is met de onderliggende trambanen. 32


Koppeling Het uitbreidingsproject van de Koninklijke Bibliotheek was in handen van DHV, dat voor deze gelegenheid gebruik maakte van Bentley Structural. Het was het eerste project waarbij de onderneming deze software inzette. Hierbij werd in eerste instantie de 2D-informatie van het bestaande gebouw ingevoerd in de software, omdat alleen dan de uitbreiding op een correcte wijze te koppelen was aan de reeds bestaande bouw. Vervolgens vond er een voorontwerp van het nieuwe gebouw plaats. Deze schetsen werden samen met de tekeningen van de architect gebruikt als basis voor het 3D-model. Alle volgende wijzigingen werden rechtstreeks in 3D doorgevoerd. Dit had als voordeel dat de architect niet telkens het schaalmodel hoefde aan te passen na een wijziging.

Overzicht De staalconstructie van de nieuwe vleugel was een complex geheel. Niet alleen omdat de onderste verdieping aan moest sluiten op de derde verdieping van het bestaande gebouw, maar ook omdat de onderliggende trambaan vrij moest blijven. Om een goed overzicht te kunnen houden werd de trambaan dan ook opgenomen in het structurele model van het gebouw, waarbij de gemeente Den Haag de gegevens leverde over de hoogte van de elektriciteitsdraden. Om het gewicht te dragen werd er een stalen kolom ontworpen die werd gevuld met beton en stalen balken. Vervolgens werd deze kolom gekopieerd. Ook de onderste verdieping van de nieuwe vleugel werd simpelweg gekopieerd en gebruikt als referentie voor de bovenliggende verdiepingen. Tijdens het project is het team van DHV tot de conclusie gekomen dat de ontwerptijd niet afnam door het gebruik van een 3D-model. De winst die uiteindelijk werd behaald, kwam tot stand in andere delen van de projectcyclus. Zo waren de 2D-doorsneden direct uit het model te genereren, waren de wijzigingen sneller door te voeren en konden de verschillende onderdelen worden gekopieerd. DHV zal dan ook bij volgende projecten weer gebruik maken van 3D. www.dhv.nl www.bentley.nl

Prod_CM3_2007:CAD 2-2006

01-05-2007

12:23

Pagina 33

Special

Definitief en voorlopig ontwerp niet te verwarren

Details maken is ook mogelijk in 3D-pakket Door: Lambert-Jan Koops

Sinds de zomer van 2006 werkt Architektenburo Ottink uit Wageningen in 3D. Na een cursus en een inwerkperiode van ongeveer twee maanden werd het tot dan toe gebruikte AutoCAD alleen nog maar ingezet voor kleine handelingen. Een gesprek over de haken en ogen van het overgangsproces.

Een detail en een ontwerp in Revit door Architektenburo Ottink.

J

ob Ottink is verantwoordelijk voor het uitwerken van de schetsontwerpen van Arend Ottink naar presentatie- en renderingstekeningen binnen Architektenburo Ottink. Chris Reeder neemt de bouwaanvraagtekeningen en uitvoeringstekeningen voor zijn rekening. Ze hebben samen de overstap gemaakt van AutoCAD naar Revit, waarbij er voor gekozen is om al het werk met dit laatste programma uit te werken. Dus ook de details. Reeder: “Veel van onze collega’s lijken te denken dat het maken van details in Revit lastiger is dan in AutoCAD. Dat valt echter reuze mee. In het begin van ons 3D-gebruik hebben we ook wel wat gesmokkeld,

want toen maakte ik de details nog in AutoCAD, op basis van de doorsneden uit Revit. Nu maak ik ze gewoon in Revit en zien ze er hetzelfde uit als in AutoCAD.” Ottink vult zijn collega aan: “Het is gewoon een kwestie van jezelf even vastbijten in de materie als je zo’n overgang moet inzetten. Gewoon doen en problemen oplossen is het beste devies. We hebben in het begin dan ook regelmatig contact gehad met de helpdesk van ICN Solutions, onze dealer van de software. Bovendien was er een verplichting voor ons, want alleen op deze wijze kon de investering in de software worden terugverdiend.”

Totaalplaatje De veranderingen van de software hebben enkele voordelen, volgens Ottink en Reeder. De opdrachtgever kan vrij snel zien hoe het totaalplaatje er uitziet, terwijl zij zelf veel eerder de moeilijkheden in beeld hebben die bij een ontwerp horen. Toch zit er ook een nadeeltje aan de manier van werken, vertelt Ottink. “Als we een model opzetten in Revit dan doen we dat volgens de algemene richtlijnen van het ontwerp, pas daarna werken we het geheel uit. Daar is niets mis mee, maar omdat we al zo snel een beeld hebben, denken veel opdrachtgevers dat het model al klaar is. Het voorlopige ontwerp wordt vaak voor definitief ontwerp aangezien. Het is in die gevallen zaak om goed uit te leggen wat nu exact de status van de werkzaamheden is.” Leerfase Na een jaar werken met Revit zijn Ottink en Reeder inmiddels redelijk thuis in het programma. “We werken sneller dan voorheen,” stelt Reeder, “ondanks dat we feitelijk nog steeds in de leerfase zitten. Er is namelijk nog een aantal punten waarvan we weten dat er verbetering in zit. Zo hebben we de details nog niet gelinkt aan de massa en moeten we bij wijzigingen de details zelf bijhouden. Dat zouden we kunnen koppelen. Daarnaast vinden we dat er nog enkele tools zouden moeten komen voor het aanmaken van standaardonderdelen, zoals bijvoorbeeld kozijnen. We houden de ontwikkelingen dan ook nauwlettend in de gaten. Zo zijn we bijvoorbeeld lid van revitusers.nl en houden we nauw contact met onze leverancier. Op die manier proberen we er voor te zorgen dat we de investering in de nieuwe software maximaal benutten.” www.icnsolutions.nl www.revitusers.nl


Prod_CM3_2007:CAD 2-2006

01-05-2007

12:23

Pagina 34

Special

Zekerheid door controles

JoRi, prefab-beton in 3D Door: Job van Haaften.

Ze werken met zijn tweeën aan kant-en-klaar beton, het opzetten van casco’s voor gebouwen en alle voorkomende onderdelen. Meestal in opdracht van de betonfabrieken en handelaren die weer de link hebben met aannemers. Vaste klanten, dus is er geen behoefte aan reclame.

Overzicht betonelementen bij fabriekshal ASML in Veldhoven.

V

ader Johan Wullink heeft de LTS gedaan en is aannemer geworden in het familiebedrijf. Vervolgens is hij in 1988 in de betonwereld terechtgekomen, uiteindelijk was hij bedrijfsleider van vier betonfabrieken. Hij wilde meer tekenen en minder leiding geven en begon met JoRi BV, waar zoon Mark later bijkwam. Mark: “Ik heb in Arnhem HTS Bouwkunde gedaan en na twee jaar studie kon ik school en praktijk combineren. Bij een middelgrote aannemer heb ik drie jaar gewerkt: werkvoorbereiding en ook uitvoering. Een goede gelegenheid om tijdens de studie van binnenuit de bouwwereld te leren kennen.” Meer dan lijntjes trekken Mark: “We wilden meer dan alleen maar lijntjes trekken in AutoCAD daarom zijn we wezen kijken wat er zo al beschikbaar is. Op de Bouwbeurs in 2005 konden we vergelijken. Tekla is wel een prijzig pakket, maar we waren er erg van gecharmeerd, vooral het volledige 3D. In 3D zie je meteen hoe het eruit komt te zien, erg overzichtelijk, heel visueel. Bij ingewikkelde vormen 34


Lastig wereldje De prefab-beton blijft een lastig wereldje, volgens Mark Wullink. “Wij beginnen met het ontwerp van de architect en constructeur. Dan gaan we tekenen, vervolgens produceert de fabriek het beton en dan wordt er gebouwd. Dus weken voor de bouw moeten de tekeningen al klaar zijn. De aannemer wil meteen beginnen dus is er altijd een grote tijdsdruk. Als de anderen stipt zijn, wordt het van ons ook verwacht. Dat kan nogal eens moeilijk zijn met zoveel schakels: aannemer, tekenaars, installateurs, productie en meer. Als er ergens iets niet doorloopt, schuiven de opdrachten over elkaar heen in de tijd.” “Het gebruik van 3D levert ons tijdswinst op. We hebben extra zekerheid door controles. Als we aanpassingen doorgeven dan waarschuwt het systeem voor mogelijke haperingen. De maatvoering verandert mee en als dat niet lukt of op bezwaren stuit, geeft de software dat aan. Je hoeft niet alle maatvoering na te lopen. Het voorkomt gedoe op de bouwplaats omdat er elementen niet kloppen en aangepast moeten worden of opnieuw gemaakt. Er zit zelfs een module in die storingen kan opzoeken en melden, zo sluit Mark Wullink af.” www.construsoft.nl

zoals trappen of galerijen met allemaal verschillende profielen, is dat erg prettig. Het uitwerken van dit soort lastige elementen is nog niet perfect, daar overleggen we over en dat testen we.” Hij vervolgt: “Je kunt in AutoCAD ook wel zelf programmeren maar dat is er nooit van gekomen. We hebben gezocht naar software met uitgebreidere modules, en een ontwikkeling waar we aan mee kunnen helpen. Wij waren destijds de tweede of derde gebruiker van de Tekla betonmodule. Tekla heeft een complete database met allerlei onderdelen, je kunt filters oproepen, gegevens als betonklasse en milieuklasse kun je zo oppakken. De overgang van staal- naar betonontwerp ben je kwijt, de modules sluiten gewoon aan. Afzonderlijke onderdelen kun je aanpassen en ook groepen van onderdeDetail kolomkop, met wapening en instortvoorziening. len.”

Prod_CM3_2007:CAD 2-2006

01-05-2007

12:23

Pagina 35

Special

Van zwart-wit scherm tot kozijn-userfunctie

Het digitale avontuur van De Architecten Werkgroep Door de redactie.

Het initiatief voor De Architecten Werkgroep ontstond in 1985 uit een intensieve samenwerking tijdens de studietijd van Theo van Esch en Ton van der Hagen. Het Tilburgse bureau beschikt inmiddels over 45 medewerkers en heeft in alle vakgebieden ervaring met de gangbare architectenwerkzaamheden.

Arkey/ASD is mee geëvolueerd binnen de De Architecten Werkgroep.

D

e Architecten Werkgroep is veelvuldig werkzaam bij ontwerpsituaties die zowel een stedenbouwkundige visie als een architectonisch ontwerp verlangen. Daarnaast kozen diverse gemeenten het bureau voor de stedenbouwkundige supervisie bij uitbreidingsplannen. Kerntaak daarbij was om een krachtige relatie te leggen tussen de stedenbouwkundige intenties en architectonische vertaling. De werkgroep verricht alle werkzaamheden binnen een project zelf, behalve constructiewerk en complexe bouwfysica-adviezen. De kostenbewaking geschiedt eveneens door externe adviseurs. Veruit het meeste werk vindt plaats met behulp van Arkey/ASD, waar 37 van de 45 werknemers mee werken. Roland van der Leegte, projectleider en systeembe-

heerder bij De Architecten Werkgroep, weet hoe het allemaal is begonnen. “Vijftien jaar geleden zijn we met het digitale avontuur gestart. Op de eerste computer met Arkey/ASD en een zwart-wit scherm. Er zullen in het verleden ongetwijfeld redenen zijn geweest om voor Arkey/ASD te kiezen in plaats van dat andere tekenpakket, maar wat de doorslag heeft gegeven is nu niet meer zo duidelijk.” Wat Van der Leegte nog wel duidelijk voor ogen heeft, is de begintijd. “We gingen een cursus volgen in de kelder van De Twee Snoeken. Ik herinner me de houten bankjes nog goed. Het heeft een jaar geduurd voor de volgende twee werkstations besteld zijn. Langzaam zijn de vijftien tekenborden vervangen door computers.

Als laatste de borden van de architecten. Die hebben we nog even bewaard in de kelder, onder het motto: je weet maar nooit.” Uitdagingen Computertekenwerk was zeker in het begin ‘pionieren’ voor Van der Leegte en zijn collega’s. “We kregen te maken met uiteenlopende uitdagingen, de arceringen waren in de software bijvoorbeeld anders dan op het bord. Een ander probleem was de vraag hoe we een project in een directory moest krijgen zonder dat de bieb te groot werd. Ook moesten we een procedure ontwikkelen voor het opslaan van gegevens. Dat bewaren gebeurde op diskettes die eens per week verzameld werden. Dat ging niet altijd goed. Toen is ook het computergezegde geboren: ‘de tweede keer gaat altijd sneller’. We raakten wel eens wat kwijt.” Veranderingen In al die jaren is Arkey/ASD ook mee geëvolueerd met De Architecten Werkgroep. Van de toolkit tot de userfunctie om kozijnen te maken, van het bibliotheekboek tot de selector, Van '1LA21' tot de schillenboer. van der Leegte: “Werkwijzen veranderen in de loop van de tijd en hulpmiddelen, zoals software, worden daarop aangepast. Het is nu ‘ons’ programma, ons gereedschap. We kijken niet wat er niet kan, maar we zoeken naar datgene wat er wel kan. Het is voor ons een prima 2D-tekenpakket dat ook op 3D-gebied z'n mannetje kan staan. Waar we verder willen, daar kiezen we voor aanvullende programma's. Het is tenslotte een hulpmiddel: het doel is en blijft het realiseren van mooie projecten.” www.architectenwerkgroep.nl www.tweesnoeken.nl


Prod_CM3_2007:CAD 2-2006

01-05-2007

12:23

Pagina 36

Special

T&E Consult werkt volgens ISO 15288

Systems Engineering als nieuwe standaard Door: Lambert-Jan Koops

T&E Consult uit Utrecht is het civiel- en bouwtechnisch ingenieursbureau van de Strukton Groep. T&E Consult houdt zich bezig met ontwerp-, engineering- en adviesactiviteiten in zowel de GWW- als B&U-sector. Hierbij ligt het accent enerzijds op infrastructurele kunstwerken en anderzijds op utiliteitsbouw.

Het PLM-pakket Teamcenter is ook in te zetten voor Systems Engineering.

Binnen T&E Consult is de laatste jaren veel aandacht voor Systems Engineering. Jan Visser, de Operations Manager van T&E Consult, is bijvoorbeeld voorzitter van de werkgroep Systems Engineering van Bouwend Nederland. Op 10 april 2007. is een algemene leidraad voor Systems Engineering gepresenteerd door de opdrachtgevers Prorail en Rijkswaterstaat. De leidraad is in nauwe samenwerking met de werkgroep van Bouwend Nederland en de ONRI opgesteld en probeert Systems Engineering in duidelijke taal uit te leggen. Kwaliteitsmanagement Wat is Systems Engineering precies? Frank Hoekemeijer van T&E Consult legt het uit. “Jaren geleden is er een standaard ontwikkeld voor kwaliteits36


management: ISO 9001. Deze standaard schrijft voor hoe een proces in de bouw moet verlopen, welke stappen in welke volgorde moeten worden afgewerkt en welke papieren er moeten worden ingevuld. Die standaard zegt echter niets over de inhoudelijke kwaliteit van het product dat iemand levert. Het is immers theoretisch goed mogelijk dat een partij exact volgens ISO 9001 werkt en toch prutswerk aflevert, bijvoorbeeld omdat wel de juiste stappen zijn doorlopen, maar met een verkeerde invulling.” Om de leemte rondom ISO 9001 op te vullen is Systems Engineering ontwikkeld. Ook hierbij gaat het om een ISO-norm, ISO 15288, maar deze is gericht op de inhoudelijke kwaliteit van het bouwproces. Het belang van deze nieuwe standaard is groot vol-

gens Hoekemeijer: “Wij werken met allerlei opdrachtgevers, zoals Rijkswaterstaat, Prorail en de Rijksgebouwendienst. Deze partijen besteden tegenwoordig vooral opdrachten uit aan partijen die aan kunnen tonen dat ze bij de uitvoering voldoen aan door de opdrachtgevers worden gestelde eisen. Dat kan met behulp van Systems Engineering.” Mechanische wereld Uiteraard is aan de norm ISO 15288 alleen te voldoen met juiste ICT-tools. T&E Consult heeft hiervoor een opvallende keuze gemaakt. Het bedrijf gebruikt namelijk Teamcentersoftware van UGS, een pakket dat met name in de mechanische wereld wordt gebruikt. “De verschillen zijn kleiner dan ze in eerste instantie lijken,” stelt Hoekemeijer. “Teamcenter is typische PLM-software en wat we met Systems Engineering nastreven is feitelijk niets minder dan Product Life Management. Dat past ook bij de ontwikkelingen in de markt waarbij het Rijk bijvoorbeeld grote projecten voor dertig jaar uitbesteed. Dat zijn dan partijen die niet alleen het ontwerp en de bouw voor hun rekening nemen, maar ook het onderhoud en het beheer.” Inmiddels is er binnen T&E Consult al een project gaande met behulp van Systems Engineering. Strukton Betonbouw heeft een aanbesteding van Rijkswaterstaat binnengehaald voor het onderhoud van kunstwerken: Kosmos Blokdoos. Momenteel zit het project in de voorbereidende fase, de uitvoering zal over niet al te lange tijd van start gaan. Dat is dan de eerste keer dat Systems Engineering wordt toegepast bij de uitvoering van een project, ondersteund door de Teamcenter-software van UGS. www.teconsult.nl www.ugsplm.nl

Prod_CM3_2007:CAD 2-2006

01-05-2007

12:23

Pagina 37

Special

Vanaf de eerste penstudies in CAD

Een villa in India een cargo center in Hamburg Door: Job van Haaften

Blom Architectuur & Stedenbouw ontwerpt grootschalige bouwprojecten van India tot Polen, maar vooral veel in Nederland en Duitsland. Dat zijn bijvoorbeeld zorgcentra, woningen, bedrijven en gebouwen met een logistiek doel. Oliver Poelchau is er één van de architecten.

Het World Cargo Center in Leipzig met een scherpe scheidslijn door het gebouw om veiligheidsredenen.

Polchau: “Op dit moment gebruiken we Arc+ 2005, en kijken we uit naar de nieuwe versie, Arc+ 2007, die rond april/mei verwacht wordt. We werken bij Blom veel en nauw samen met projectontwikkelaars in Nederland, Duitsland, Polen en ook ZuidEuropa. De nadruk bij ons ligt op grootschalige projecten, zowel woningen en bedrijfsgebouwen als logistieke voorzieningen.” Van 3D-ontwerp naar 2D-visualisatie Naast de architecten heeft Blom Architectuur & Stedenbouw een aantal tekenaars. Poelchau: “Vanaf de eerste penstudies, de opzet van het gebouw, werken we meteen in Arc+. In alle fases wordt het programma gebruikt, zonder zou ik niet meer kunnen werken. We proberen er echt alles uit te

halen. We maken veel gebruik van bijvoorbeeld Arc+ Render om fotorealistische visualisaties te maken voor brochures en Powerpoint-presentaties. Hoewel er 3D getekend wordt, blijven de visualisaties nog 2D, weliswaar gerenderd en bewerkt met Photoshop. Het zou heel mooi zijn als dat direct in 3D kan, dat kost nu nog erg veel tijd. Van grotere projecten worden nu animaties gemaakt. Dat is tijdrovend en wordt daarom vaak uitbesteed aan gespecialiseerde bedrijven. Dat worden dan animaties waarin je virtueel door het gebouw kunt lopen, eromheen kunt wandelen en zelfs eroverheen vliegt.” “Arc+ werkt nu samen met Lightworks, het renderen zal daarom worden uitgebreid en verbeterd in de nieuwe versie. Ook verandert het snappen, het snappen wordt intelligent zoals dat bekend is van AutoCAD. In de basis is

dat al goed in Arc+, maar het wordt nog beter in de nieuwe versie.” World Cargo Center Poelchau werkt nu veel met een Duitse partner, Garbe World - Cargo Center, dat met logistieke bedrijfsgebouwen bezig is in Leipzig en Hamburg, waaronder het World Cargo Center in Leipzig. Poelchau: “Dit bevindt zich op het terrein van het vliegveld en op de grens van de security-zone. Een logistiek gebouw dat bereikbaar is met vliegtuig en vrachtwagen. De indeling moet zo flexibel mogelijk zijn, omdat de huurders onafhankelijk van elkaar hallen en kantoorruimtes hebben. Die moeten beide per huurder eigen ingangen hebben. Dat betekent ook dat de kantoorruimtes op te delen zijn. Het parkeren van auto’s kan op de kantoorruimte en boven de laadplatforms van de vrachtwagens. De grootste uitdaging was om de hallen binnen de security-zone van het vliegveld te plaatsen en de kantoorruimtes, parkeermogelijkheden en laadplatforms er net buiten. Er loopt om veiligheidsredenen een duidelijke grens door het gebouw.” Wensen “De belangrijkste wens voor de toekomst is 3D met een goede 3D-doorloopmogelijkheid zoals nu vooral bekend is van computerspelletjes. Dit meteen in de ontwerpfase, zodat de kijker er direct doorheen kan wandelen. Nu moeten we vaak nog wachten op een 3D-maquette en die wordt pas gemaakt als het werk klaar si. Soms zie ik dan opeens dingen die ik graag anders had gewild. Daarom zie ik in de toekomst nog veel meer voordelen van het werken met 3D”, zo sluit Poelchau af. www.blomarch.nl www.cadez.nl


Prod_CM3_2007:CAD 2-2006

01-05-2007

12:23

Pagina 38

Special

“Er zijn er niet veel die dat doen”

Bolk Constructie maakt staalconstructies voor hallen en boerderijdaken Door: Job van Haaften

Bolk Constructie maakt staalconstructies voor met name bedrijfshallen en agrarische sector. Het bureau tekent in 3D met AutoCAD en Parabuild. Een specialiteit van Bolk Constructie is de dakconstructie op boerderijen die verbouwd worden tot woonboerderij. Sjerp Haitsma en Bert Smid vertellen over het constructiewerk.

Bedrijfshal in Haulerwijk.

H

aitsma: “We zijn een vrij jong bedrijf, tekenen doen we nu zes jaar zelf waarvan de laatste vier jaar met AutoCAD 3D.” Bolk Constructie is betrokken vanaf de eerste opzet van het gebouw tot en met het bouwpakket dat ter plaatse in elkaar wordt gezet. Het bedrijf levert de tekeningen van de funderingen, betonplaten, stalen gordingen tot de ramen en kozijnen. Daarnaast tekenen Haitsma en Smid ook trappen, hekwerken en los werk zoals reclamezuilen. Haitsma: “Als het maar van ijzer is, dan tekenen wij het en wordt het hier gemaakt. De hoofdconstructie maken we zelf, de betonplaten bestellen we op basis van onze tekeningen, evenals de deuren en ramen. Er werken hier totaal zo’n zeventien man, waarvan ik samen met Bert Smid het ontwerp doe. De anderen doen de productie en montage op 38


de plek zelf. We gebruiken AutoCAD 2005 met Parabuild 1.1, de opvolger van Steel 3D. Dit is een applicatie op AutoCAD speciaal voor staalconstructies. We hebben de 2007-versies al wel in huis, maar laten die nog maar even liggen. Niet elke verandering is een verbetering en het kost tijd om er mee vertrouwd te raken. Met Parabuild werken we nu een goed

Dakconstructie voor een woonboerderij.

jaar, bij de overstap van Steel 3D naar Parabuild hebben we een cursus gehad.” Wensen Het zou mooi zijn als de automatische koppelingen uitgebreid werden, nu geeft het systeem nog vaak een ‘error’. Getoogde liggers, daar kan de software ook niet goed mee uit de voeten. Bij platte daken werk je daar wel altijd mee. Smid: “Wat voor ons ook nog een wens zou zijn in een nieuwe versie van Parabuild, zijn ankerplannen. Die kunnen we nu nog niet automatisch laten aanmaken. Voor een hal van vijftig meter of meer lukt dat niet, wel voor sommige kleinere constructies. Dat moet dan toch handmatig en ben je weer terug bij af. Dat is eigenlijk op het moment de grootste wens. Dat hebben we ook doorgegeven aan de man die indertijd de cursus gaf.” Dakconstructies Smid vervolgt: “Een specialiteit van ons bedrijf zijn de dakconstructies van woonboerderijen. De boerderijdaken hebben hier twee schuine kanten, zowel voor en achter als opzij. We meten zelf in met een 3D-meetinstrument en voeren de gegevens in, in AutoCAD. Vaak wordt het oude dak eerst gesloopt, maar niet altijd. Als de rietkap nog goed is, is dat zonde. Dan moet de staalconstructie van binnenuit worden opgebouwd. Dat is niet echt eenvoudig, de binten moeten er eerst uit, dan stut je het deel van het dak waar de spant komt en dat spant voor spant. Het is een hele klus, er zijn er niet veel die dit doen.” www.parabuild.com http://bolk-constructie.nl

Prod_CM3_2007:CAD 2-2006

01-05-2007

12:23

Pagina 39

Special

“Veel zelf bepalen, een stuk vrijheid”

Te Kiefte ontwerpt ook tuin en landschap Door: Job van Haaften

Te Kiefte Architecten houdt zich bezig met architectuur, bouwmanagement, tuin- en landschapsarchitectuur. Willem Geerdink is er bouwtechnisch tekenaar ontwerp, hij vertelt over de overstap van Pointline naar Vectorworks en de projecten van Te Kiefte.

Renovatie van een monumentale villa.

G

eerdink: “We hebben enkele jaren gewerkt met Pointline, elk jaar kwam de dealer met het verhaal dat de overstap van 2D naar 3D er snel zou komen. Na vier jaar wachten waren we het zat en zijn we rond gaan kijken. Ongeveer een jaar geleden hebben we een aantal programma’s geselecteerd waarbij we onder andere keken naar het aandeel in de markt, omdat de kleinere pakketten vaak onvoldoende draagkracht hebben en dus minder kunnen doen aan ontwikkeling. Vectorworks is gekozen omdat het naar onze mening het meest grafisch is ingesteld en flexibel en gebruiksvriendelijk is. Je hoef niet veel linken na te lopen omdat alles mee wijzigt. Ook belangrijk is dat je binnen Vectorworks ook tuin en landschap mee kunt nemen, naast architectuur zijn dit belangrijke onderdelen voor ons bedrijf.”

Gefaseerde overgang “We hebben het gefaseerd ingevoerd, eerst de ontwerpafdeling, dat was na de bouwvak van 2006”, vertelt Geerdink. “Nu worden inmiddels de eerste bouwaanvragen gedaan en de technische uitwerking. Bestaande projecten liepen door, nieuwe startten we in Vectorworks. Dat de oude projecten doorliepen in het oude programma, is omdat je ze niet zomaar kunt inladen of overnemen in het nieuwe programma. Dat geldt voor alle 2D-ontwerpen, die zijn niet zo maar over te nemen in 3D. “Bij de visualisaties is 3D erg belangrijk omdat je het richting opdrachtgever kunt presenteren. Door schetsmatige renderingen kun je er levendigheid in brengen. Vroeger betekende dat dubbel werk, eerst ontwerp in 2D en dan

opnieuw in 3D. Technisch voordeel is dat je in 3D meteen ziet wat er niet klopt, zoals een trap die uit een dakhelling steekt.” Grafisch meer “Je kunt grafisch meer en ook artistiek. Je kunt meteen renderen en je ziet een nagenoeg werkelijke situatie. Zonder rendering is het meer technisch dus je kunt met één tekening zo twee varianten laten zien. Dat is bijvoorbeeld goed richting de Welstandcommissie van een gemeente; laat je de gerenderde schetsmatige tekening zien, dan hebben ze nog het idee dat ze kunnen meebepalen. Laat je een kant en klare strakke tekening zien, dan heeft het de uitstraling dat het al af is en er niets meer te overleggen valt.” “Echt een verschil met andere programma’s is: ‘what you see is what you get’. Bij andere programma’s ben je meer bezig met het invoeren in tabellen en matrices. Dit geeft mij meer gevoel met wat ik doe, als ik met de muis een muur oppak en naar zijn plaats sleep. Je kunt het in tabbladen nauwkeurig invoeren, maar ook direct zichtbaar wijzigen, afhankelijk van de fase waar je in zit. Je kunt veel zelf bepalen, een stuk vrijheid die erg belangrijk is in een programma.” www.vectorworks.nl en www.tekiefte.nl.

Nieuwbouw van een privé-kliniek. CADMagazine April/Mei 2007-3 39

Prod_CM3_2007:CAD 2-2006

01-05-2007

12:23

Pagina 40

Special

Opleidingen niet langer intern

KOW brengt tekenwerk tot grote hoogte Door de redactie.

KOW Architectuur is met 86 licenties Arkey / vMV Methodiek één van de belangrijkste klanten van vMV CAD-Adviseurs. Martijn Verbeek is projectleider en ontwerper bij dit multidisciplinaire architectenbureau, één van de grootste zelfstandige architectenbureaus in Nederland.

Na het tekenwerk echt de hoogte in.

K

OW telt ruim 170 medewerkers en bestaat uit de KOW Groep, KOW International en vijf disciplines waarvan bij KOW Architectuur het meest gebruik wordt gemaakt van geautomatiseerd tekenwerk. Martijn Verbeek is gesprekspartner binnen KOW voor alle CAD-aangelegenheden. Lang voordat Verbeek in 2001 startte bij KOW, werkte het bureau al met Arkey en de vMV-methodiek. Zo’n twintig jaar gaat de historie tussen de twee bedrijven terug. Architectenbureau Rondeltap – Oosterheert was namelijk in 1987, samen met vijftien andere bedrijven, verantwoordelijk voor de grootschalige, landelijke ingebruikname van de vMV-methodiek gebaseerd op Arkey. Enkele jaren later is ook Hans Kuiper Architecten met de vMV Methodiek gaan werken. KOW is ontstaan uit de samenwer40


king tussen deze bureaus. Alle tekenaars van dit in Den Haag gevestigde bureau gebruiken de Arkey- en vMVsoftware. Eenvoud in complexiteit Volgens Verbeek is het vooral de eenvoud van de methodiek in combinatie met de componentenstructuur die het werken met deze software zo aantrekkelijk maakt: “Op basis van de door vMV bedachte werkmethodiek hebben we onze eigen bureaustandaard ontwikkeld die daar naadloos op aansluit. Vanaf de voorlopig ontwerpfase (VO-fase) tot en met de uitvoering kunnen we alle benodigde tekeningen snel produceren. Door gebruik te maken van de faseschakelaar en een goede componentopbouw en structuur, kunnen we al het tekenwerk op iedere willekeurige schaal met op elkaar afgestemde arceringen,

maatlijnen en representaties afdrukken.” Ook de uitgebreide bibliotheken worden gewaardeerd. Meer dan 25 duizend bouwkundige componenten en objecten zijn de afgelopen jaren door vMV getekend en dat gaat maar door. Uitbreiding diensten Na geruime tijd zelf intern alle nieuwe tekenaars te hebben opgeleid, heeft KOW besloten om ook dit uit te besteden. “Tot eind 2005 deden we zelf de opleiding van onze mensen. Een vreselijk arbeidsintensieve aangelegenheid waarbij de nadruk voornamelijk lag op het in de praktijk brengen van de bureaustandaard. Begin 2006 zijn we dan ook gestart met de cursus-op-maat bij vMV.” Vele tientallen ervaringen van cursisten rijker, zijn inmiddels ook de eerste ontwerpers op cursus geweest. “Zowel voor Arkey als voor SketchUp”, vertelt Verbeek. “SketchUp hebben we enige tijd geleden bij ons bureau geïntroduceerd en wordt voornamelijk ingezet tijdens het schetsontwerp en in de VO-fase. Het is een relatief eenvoudig pakket, waarmee snel volumes met een grote overtuigingswaarde kunnen worden gemaakt. Ik denk dat we ondertussen alle ontwerpers op cursus hebben gestuurd, een groep van elf man is zelfs ook al naar de gevorderdenopleiding geweest. Ook de cursussen voor SketchUp bij vMV zijn ons erg goed bevallen. Wij verplichtten iedere deelnemer eerst tot een paar uur zelfstudie door het oefenen met de bij SketchUp geleverde instructies, dus kwamen ze niet binnen als ‘groentjes’. Na een volle dag in het trainingslokaal in Scheveningen, konden de ontwerpers direct aan de slag! Wij stellen gewoon dat het net als handschetsen een basis ‘skill’ van een ontwerper moet zijn om met SketchUp te kunnen werken.” www.vmv-cad.nl en www.kow.nl.

Prod_CM3_2007:CAD 2-2006

01-05-2007

12:23

Pagina 41

h:OVEEL $ IN ZON PLAT SCHIJFJEv

!RJAN WERKT MET 3TABI#!$ 3LIMME JONGEN SLIMME SOFTWARE 3TABI#!$METHET3TABIPLAN$ISTRIBUTIEMODEL$EKRACHTIGE#!$ ENGINEVOORDEINSTALLATIETECHNIEK%7 (ETDAGELIJKSGEREEDSCHAP VAN DUIZENDEN #!$ TEKENAARS (ET PRINCIPE IS EENVOUDIG SLIM $ BEGINT GEWOON BIJ $ (ET RESULTAAT SNELLER EN BETER ONTWERPEN BETERECOÚRDINATIEENMINDERFOUTEN%ENENORMETIJDSBESPARINGVOOR DESLIMMETEKENKAMER+IJKOPWWWSTABIPLANNLVOORDEDETAILS

Prod_CM3_2007:CAD 2-2006

01-05-2007

12:24

Pagina 42

Special

Rietvink Architecten werkt mee aan totaalplan in Den Helder

Brede School biedt ruimte aan allerlei doelgroepen Door de redactie.

Rietvink Architecten is van start gegaan in 1994 onder leiding van Jan Rietvink en momenteel gevestigd in het Noord-Hollandse Oosthuizen. Daar zit het bedrijf sinds 9 juli 2006 in een eigen gebouwd pand, waar wordt gewerkt aan uiteenlopende soorten projecten, zoals woningen, bedrijfspanden, scholen en binnenstadprojecten.

In Den Helder verschijnen nieuwe gebouwen aan de IJsselmeerstraat.

Een van de projecten waar Rietvink Architecten aan werkt is de Brede School in Den Helder. Deze bestaat uit twee scholen met totaal 26 groepsruimten, een gymzaal en diverse verhuurbare ruimten voor een handbalvereniging, scouting en kinderopvang. Bij deze school worden ook nog 42 appartementen gebouwd. Het plan wordt in vier fasen uitgevoerd. De twee scholen zijn al in het gebied gehuisvest. De grond die vrij komt na de sloop van de bestaande scholen zal ook opnieuw ingericht worden. “De brede school maakt deel uit van een totaalplan langs de IJsselmeerstraat in Den Helder. Wij hebben daar het ontwerp gemaakt voor twee appartementencomplexen, de brede school en 25 grondgebonden woningen,” zo vertelt 42


Erik Droog, projectleider bij Rietvink Architecten. Oud en nieuw Droog werkt samen met zijn collega’s met ALFA 2000 en de opvolger ALFA NextGen. Nieuwe projecten zoals worden in ALFA NextGen opgezet, maar oudere worden afgerond in de software waarin ze zijn aangemaakt. Droog legt uit waarom: “Tussen een voorlopig ontwerp en de uiteindelijke start van de bouw kan al snel een aantal jaren liggen en dan is handhaving van de software het makkelijkst. Vandaar dat de Brede School nog in ALFA 2000 is uitgewerkt.” De keuze om met ALFA te werken is volgens Droog verstandig geweest: “AutoCAD alleen is onvoldoende om

een binnen een afzienbare tijd een groot plan uit te tekenen. Er is immers direct behoefte aan een grote bouwdelenbibliotheek. Maar ook het tekenen van wanden en vloeren met de bijbehorende arceringen gaat in ALFA sneller dan in het kale AutoCAD. In ALFA NextGen gedragen ALFA-wanden zich als gewone AutoCAD-elementen en zijn ze als lijnen te bewerken. Het is zelfs mogelijk om de grips binnen een wand te gebruiken. Er zijn dus minder trucs nodig om tot het zelfde resultaat te komen als in het platte AutoCAD,” aldus de projectleider. Papieren tekeningen Uitwisseling met derden is per definitie een heikel punt, ook voor Rietvink Architecten. Droog: “Tijdens de uitvoering gaan de digitale werktekeningen naar de aannemer. Overigens wel altijd met de mededeling dat papieren tekeningen prevaleren boven de digitale versie. Er bestaat altijd het risico dat er gewerkt wordt van een oude digitale onderlegger waardoor fouten ontstaan.” Bij het uitwisselen komt een klein minpuntje van het gebruik van ALFA NextGen aan de orde. “Zonder het installeren van een object enabler, kunnen derden de ALFA-objecten niet zien en is een vertaalslag nodig. Er is gelukkig een exportroutine aanwezig in het programma. Zelf heb ik vooral behoefte aan snelheidswinst. De enige wens die ik momenteel heb is dat het opstarten van de routine sneller zou gaan. Ik werk vaak met de kozijnmodule. Dat is een mooie en flexibele routine om kozijnen te tekenen. Als je het basiskozijn hebt getekend en het daarna aanpast, dan worden automatisch ook de doorsnede(s) en het aanzicht gewijzigd.” www.alfadevelopment.nl www.rietvink-architecten.nl

Prod_CM3_2007:CAD 2-2006

01-05-2007

12:24

Pagina 43

Special

Tekenbord de deur uit

Ontwerptool voor kerkelijk vastgoed Door de redactie.

Bij de afdeling Bouwzaken van het Bisdom van Haarlem werkt een groep architecten en adviseurs dagelijks aan projecten die te maken hebben met al het kerkelijk vastgoed in het Bisdom. Verbouwingen, nieuwbouw, renovaties, restauraties en herbestemmingen zijn aan de orde van de dag. Ir Paul van Geel werkt sinds 2001 als architect bij het Bisdom en heeft in de afgelopen 6 jaar al menig bouwkundig hoogstandje laten zien.

In Alkmaar kreeg de kerk een geheel eigentijdse indeling.

V

an Geel hoef je niets te vertellen over het gebruik van CAD-applicaties in de bouwsector. Zijn ervaring met het ontwerpen ondersteund door computers gaat meer dan 20 jaar terug. “Na mijn studie aan de Technische Universiteit van Delft heb ik een paar jaar als zelfstandig architect gewerkt en al vrij snel ontdekte ik dat ik het tekenbord de deur uit moest doen. Via de Vereniging Computergebruik Architectenbureaus (VCA) heb ik begin jaren negentig kennis gemaakt met een aantal CAD-programma’s waaronder Arkey. Indertijd heb ik nog een cursus gevolgd bij Kees Veth, het is daarom ook extra leuk dat ik na al die jaren klant bij vMV CAD-Adviseurs geworden ben, zij het voor andere software.” Op slag verliefd Vorig jaar is Paul van Geel in aanraking gekomen met SketchUp, min of meer door toeval. “Ik ken Rob Roef van vMV CAD-Adviseurs al ja-

ren. Naast goede vrienden (die we nog steeds zijn) zijn we jarenlang als zakenpartners door het leven gegaan. Rob heeft me een keer uitgenodigd bij één van de vMV Usercafé’s, dat zijn vrijdagmiddagsessies waar klanten en belangstellenden over uiteenlopende onderwerpen worden geïnformeerd. Het onderwerp was SketchUp, en toen ik de demonstratie bijwoonde was ik direct verkocht. Mijn eerste reactie was: “ Wat een unieke software is dat zeg!” In de praktijk SketchUp, in de tussentijd overgenomen door Google en 2 versies later, in de dagelijkse werkzaamheden inpassen bleek makkelijker dan verwacht. “Wij tekenen hier normaliter met Vectorworks en ik maak 3D-presentaties met MicroStation software. Gelukkig heb ik bij het Bisdom zoveel vrijheid dat ik zelf kan bepalen dat het tijd is om nieuwe ontwerpsoftware te

introduceren. Ik ben op dit moment de enige die ook SketchUp gebruikt maar dat kan zomaar wijzigen. Omdat SketchUp heel makkelijk uit te wisselen is met de andere software die we in huis hebben verwacht ik dat eigenlijk ook wel.” Cursus versus zelfstudie Één van de voordelen van SketchUp is dat er prima voorbeelden beschikbaar zijn om het programma zelf aan te leren. Van Geel is daarmee aan de slag gegaan maar heeft uiteindelijk toch een cursus gevolgd. “Het ontbreekt me gewoonweg aan tijd om eens rustig te gaan zitten en stap voor stap de software eigen te maken. En als ik al tijd had vrijgemaakt, ging om de haverklap de telefoon of werd ik met een vraag over iets heel anders gestoord door een collega. Probeer dan je gedachten er maar eens bij te houden.” In het cursuslokaal bij vMV CADAdviseurs zijn ondertussen al meer 150 mensen getraind. Het Haagse bedrijf, dat dit jaar het 20-jarige jubileum viert, heeft Nederlandstalig cursusmateriaal ontwikkeld dat volledig afgestemd is op bouwkundigen. “Ik heb de cursus met veel plezier gevolgd en ook zelfs al een Workshop SketchUp Delta gevolgd waarin ik alle nieuwe functies van versie 6 heb geleerd”. Aanvullende software Van Geel blijft experimenteren met software en heeft onlangs bij vMV de ‘3D-paint’ software Piranesi aangeschaft. “Net als SketchUp is dit software waar je direct enthousiast van wordt. Het fijne is dat al die software niet eens zo duur in de aanschaf en uitstekend met elkaar samen kan werken. De nieuwe versie van Piranesi, versie 5, komt er ook al weer aan. Ik ben benieuwd wat we daar mee kunnen!” www.sketchup.nl www.vmv-cad.nl


Prod_CM3_2007:CAD 2-2006

03-05-2007

10:56

Pagina 44

Zoeklicht op

Software voldoet aan richtlijnen Product Development System

Overname Mathsoft past in ontwikke l Door: Lambert-Jan Koops

PTC heeft het afgelopen jaar verschillende overnames gedaan. De meest in het oog springende was die van Mathsoft, het bedrijf dat het product Mathcad ontwikkelt. De overname past in de strategie van PTC, dat de sales en distributie inmiddels buiten de deur heeft ondergebracht en wil focussen op de kernactiviteit: het ontwikkelen van software.

Een typische Mathsoft-sheet met berekeningen.

De afkorting die momenteel bij PTC de belangrijkste rol speelt is PDS. Dit staat voor Product Development System en dat is weer de term die staat voor een systeem waarmee alle fases van de cyclus van een product te ondersteunen zijn. Dus zowel de verkennende, voorbereidende fase, als het daadwerkelijke ontwerp, het maakproces, de verkoop en het onderhoud. Dit alles op basis van een enkele database, waar elke betrokkene de relevante gegevens uit kan halen en eventueel in kan stoppen, als hij daarvoor gemachtigd is. Bovenstaande is natuurlijk van invloed op het overnamebeleid van PTC. Dirk Valgaeren, Benelux Area 44


Manager bij PTC, legt uit waarom. “Ons doel is duidelijk: één systeem op één database. Daarom kijken we bij overnames ook uitdrukkelijk naar de eigenschappen van de software die we in huis halen. Als het niet meteen mogelijk is om een pakket in te passen in het PDS, dan hebben we geen interesse. We willen namelijk niet achteraf allerlei kunstgrepen hoeven uit te halen om de overgenomen software in te kunnen passen.” Academische wereld Mathsoft is een relatief klein bedrijf dat met name veel bekendheid geniet in de academische wereld. De onderneming bedient wereldwijd zo’n

tweeduizend universiteiten van software. Dat is vooral om strategische redenen, want commercieel is dit niet zo interessant, zo stelt Tom Behrens, Mathcad Sales Manager bij PTC. Hij is als Mathsoft-specialist met de overname meegekomen en weet dat de sterke positie bij de universiteiten een extra reden was voor PTC om Mathsoft in te lijven. Behrens: “PTC heeft nu een ingang gekregen in de academische wereld, daarnaast vult Mathcad een witte vlek binnen PDS voor wat betreft het uitvoeren van berekeningen op ontwerpen. Dat Mathcad goed binnen PDS past, blijkt wel uit het feit dat Mathcad 14, de nieuwste versie van het pakket, een bidirectionele koppeling heeft met Pro/ENGINEER. Dus een wijziging in het ene pakket wordt meteen geregistreerd en verwerkt door het andere. Dit is met name nuttig bij validatie van een model. Overigens hoeft de Pro/ENGINEER-gebruiker hierbij niet te beschikken over een licentie van Mathcad: de koppeling werkt ook onderhuids.” XML Uiteraard is Mathcad ook te koppelen met diverse andere CAD-pakketten, zo legt Behrens uit. “Met ingang van versie twaalf is Mathcad XMLgebaseerd en dus in principe compatibel met alle andere systemen die hiervan gebruik maken. Indien gewenst kan een eindgebruiker dus zelf een script schrijven voor uitwisseling met een willekeurig ander pakket. Die mogelijkheid zal ook zeker blijven bestaan. We zullen ons vanaf nu weliswaar richten op de koppeling met Pro/ENGINEER, maar dat betekent niet dat we uitwisseling met van andere pakketten willen blokkeren.” Huisregels In versie 14 van Mathcad zijn verschillende wijzigingen doorgevoerd. Om te beginnen is de software aangepast aan de huisregels van PTC. Dat betekent dat het in negen talen

Prod_CM3_2007:CAD 2-2006

03-05-2007

10:56

Pagina 45

design-your-stuff.com

e lingsstrategie PTC

De visualisatie van de uitkomst van een berekening.

verkrijgbaar is, maar niet in het Nederlands, terwijl het volledig Unicode ondersteunt. Daarnaast is de symbolische capaciteit verhoogd en zijn er iets meer mogelijkheden voor tekstvisualisatie. Dat laatste blijft echter beperkt, en volgens Behrens met een reden: “We willen een simpele, overzichtelijke interface behouden waarbij de focus ligt op de formules. Wie een gelikte presentatie wil maken kan beter gebruik maken van Word. Mathcad is nu eenmaal bedoeld voor het maken van berekeningen, al het andere gaat alleen maar ten koste van de capaciteit.” Calculation Server Alhoewel de meeste aandacht uitgaat naar Mathcad, is dat niet alles wat Mathsoft in huis heeft. Uiteraard biedt het bedrijf verschillende add-ons aan op Mathcad, voornamelijk bibliotheken, maar het valt te verwachten dat deze binnen afzienbare tijd standaard in het pakket zullen worden opgenomen. Daarnaast is er echter ook nog de Mathcad Calculation Server. Deze is met name interessant voor bedrijven die wereldwijd verspreide vestigingen hebben. Behrens: “Er zijn bedrijven die in Europa de ontwikkeling doen en in het verre oosten de producten laten maken. Hiervoor hebben ze feedback nodig van de productieplek. In sommige gevallen is het echter wenselijk om de brondocumenten met daarin de feitelijke formules niet overal te verspreiden, dit in verband met intellectuele diefstal. Met de server is het dan mogelijk dat er aan de andere kant van de wereld gegevens worden ingevoerd die direct in Mathcad worden gebruikt voor het bijstellen van de uitkomst. Dit is mogelijk zonder dat degene die de gegevens invoert over een licentie van het programma hoeft te beschikken.” www.ptc.com

De complete informatiebron voor CAD-gebruikers www.design-your-stuff.com is ‘the place to be’ voor iedere CAD-professional. Diverse menu-opties vormen een poort naar een schat van informatie rond het gebruik van de Autodesk-ontwerptools. Op het algemene deel van deze website vind je o.a. meer details over producten en evenementen terzake en krijg je inzage in een galerij van projecten. Door eenvoudige registratie krijg je bovendien toegang tot het gebruikersforum, tips en trucs, de kennisbank, en doorblader je onze downloads-sectie. www.design-your-stuff.com: de complete CAD-referentie.

Prod_CM3_2007:CAD 2-2006

01-05-2007

15:57

Pagina 46

Agenda De agenda bevat aankondigingen van gratis workshops, seminars, themadagen en andere kosteloze activiteiten van CADleveranciers en dealers. Daarnaast is er natuurlijk ook aandacht voor relevante beurzen in Nederland en België. De agenda is doorlopend en beslaat in ieder geval de evenementen tot aan de volgende uitgave van CAD-Magazine. Hiervoor kunnen beurzen, gratis seminars en workshops per e-mail worden aangemeld bij de redactie: [email protected]. Vermeld de datum, plaats, website en een korte inhoud, en geef als onderwerp van uw mail 'Agenda'.

15 mei, Hands-On Workshop Stromingssimulatie met EFD Nieuwegein www.hecbv.nl

24 mei, Integraal gebouwen ontwerpen en vormgeven Amsterdam www.cadcompany.nl

16 mei, Seminar Wireless communication system design with Matlab and Simulink Veldhoven www.mathworks.nl

24 mei, Avondsessie 3D CAD in Vogelvlucht Oldenzaal www.boschengineering.nl

16 mei, Regionale AutoCAD Gebruikersdag Midden Apeldoorn, Hotel de Cantharel www.nationaleautocadgebruikersdag.nl 16 mei, Seminar voor educatieve- en onderzoeksinstellingen Nieuwegein www.hecbv.nl 18 mei, Ontwerpen en elektrische aansturingen sneller wijzigen Amsterdam www.cadcompany.nl 18 mei, Wegwijs in Product Datamanagement Oldenzaal www.boschengineering.nl 18 mei, Workshop Bouwkunde 's-Hertogenbosch www.icn-solutions.nl 21 mei, Open House (PLM) Breda, Chassé Theater www.ugsplm.nl 23 mei, Seminar EPLAN ESG (Data-engineering) Waalre www.eplan.nl 23 mei, Autodesk Building Systems Huizingen (B) www.dolmen.be 23 mei, Meer tijd voor creativiteit Huizingen (B) www.dolmen.be

46


24 mei, Regionale AutoCAD Gebruikersdag Noord Assen, Hotel Assen www.nationaleautocadgebruikersdag.nl 24 mei, Workshop HiCAD neXt Metaalbouw Den Bosch www.isdbenelux.nl 24 mei, Hands-On Workshop Pro/ENGINEER EFX Nieuwegein www.hecbv.nl 24 mei, Bentley Rail Seminar Zeist, Bilderberg Kasteel 't Kerckebosch www.bentley.nl 25 mei, Introductie simulatie en analyse software (CAE software) Oldenzaal www.boschengineering.nl 25 mei, Workshop Werktuigbouwkunde 's-Hertogenbosch www.icn-solutions.nl 25 mei, Seminar EPLAN Electric P8 Kick Off Reeuwijk www.eplan.nl 29 mei, Seminar The 2007 Matlab World Tour Veldhoven www.mathworks.nl 29 mei, Workshop HiCAD neXt Metaalbouw Den Bosch www.isdbenelux.nl

29 mei, Workshop SolidWorks Zaltbommel www.design-solutions.nl 29 mei, Workshop PDM Zaltbommel www.design-solutions.nl 30 mei, Seminar The 2007 Matlab World Tour Gent (B) www.mathworks.nl 30 mei, Seminar Migratie van EPLAN 5 naar EPLAN Electric P8 Reeuwijk www.eplan.nl 30 mei, REVIT Architecture 2008 Gent-Zwijnaarde (B) www.caaa.be 31 mei, StabiCAD Roadshow 2007 Tongeren (B) www.technosoft.be Juni 04 juni, Workshop SolidWorks Zaltbommel www.design-solutions.nl 04 juni, Workshop PDM Zaltbommel www.design-solutions.nl 06 juni, Workshop AutoCAD Electrical Bunnik www.nordined-prequest.com 06 juni, Seminar Matlab and Simulink for the Process Industries Rotterdam www.mathworks.nl 07 juni, Eenvoudiger tekenen constructiedocumenten produceren Deventer www.cadcompany.nl 07 juni, Cadac Autodesk Solution Tour Heerlen www.cadac.nl

Prod_CM3_2007:CAD 2-2006

01-05-2007

15:57

07 juni, Seminar Matlab and Simulink for the Process Industries Antwerpen (B) www.mathworks.nl 07 juni, Solid Edge Introductiemiddag Bergambacht www.cadcenter.nl 08 juni, Workshop HiCAD neXt Den Bosch www.isdbenelux.nl 08 juni, Workshop Media & Entertainment 's-Hertogenbosch www.icn-solutions.nl 08 juni, Seminar EPLAN Fluid Waalre www.eplan.nl 10-14 juni, BE Conference Europe London (UK), Hilton London Metropole www.bentley.nl 11 juni, Workshop SolidWorks Zaltbommel www.design-solutions.nl 11 juni, Workshop PDM Zaltbommel www.design-solutions.nl 12 juni, Cadac Autodesk Solution Tour Hasselt (B) www.cadac.nl 13 juni, Seminar Video and image processing with Matlab and Simulink (NL) www.mathworks.nl 14 juni, Themamiddag Parts Generator Eindhoven www.mastership.nl

Pagina 47

15 juni, Workshop Bouwkunde 's-Hertogenbosch www.icn-solutions.nl 19 juni, Workshop HiCAD neXt Plaatwerk Den Bosch www.isdbenelux.nl 19 juni, StabiCAD Roadshow 2007 Aalst (B) www.technosoft.be 21 juni, Cadac Autodesk Solution Tour Meppel www.cadac.nl 21 juni, Hands-On Workshop Pro/MECHANICA Nieuwegein www.hecbv.nl 22 juni, Ontwerpen en elektrische aansturingen sneller wijzigen Amsterdam www.cadcompany.nl 22 juni, Workshop HiCAD neXt Plaatwerk Den Bosch www.isdbenelux.nl 22 juni, Workshop Werktuigbouwkunde 's-Hertogenbosch www.icn-solutions.nl

Nieuwe ICN Revit NL-Bibliotheek! Voor meer informatie: [email protected]

ICN Solutions wél! Want geen sprong is te hoog voor het bouwkundig

27 juni, Seminar Teaching with Matlab & Simulink (NL) www.mathworks.nl

software programma: Autodesk Revit Architecture! Dé intelligente manier van tekenen op het hoogste niveau,

28 juni, Seminar Teaching with Matlab & Simulink (B) www.mathworks.nl

in 2D en 3D. Compleet en eenvoudig voor alle tekenen ontwerpfases in het bouwproces.

Juli

Durft ú de uitdaging aan?

14 juni, Seminar Video and image processing with Matlab and Simulink (B) www.mathworks.nl

04 juli, Seminar Embedded code generation and verification using Simulink (NL) www.mathworks.nl

14 juni, Cadac Autodesk Solution Tour Gouda www.cadac.nl

05 juli, Seminar Embedded code generation and verification using Simulink (B) www.mathworks.nl

14 juni, Seminar Plant Design Nieuwegein www.hecbv.nl

Durft u de lat hoger te leggen..?

Ga voor de meest actuele informatie naar de agenda op www.cadplaza.nl

Bel ons voor een afspraak!

ICN Solutions B.V. postbus 3302, 5203 DH ‘s-Hertogenbosch tel. +31(0)73 - 750 6 750 - fax +31(0)73 - 750 6 751 [email protected] - www.ICN-Solutions.nl

Prod_CM3_2007:CAD 2-2006

01-05-2007

15:57

Pagina 48

Revit

Nieuwe versies van Revit

De bouw meester Door: Danny Joseph

Ruimtelijk Plan Medisch Spectrum Twente - Revit model bron: IAA architecten.

Leuk hoor, zo een elektronische maquette, maar dat is toch niet het enige dat er nodig is? In het vorige artikel vertelde ik hoe in een paar uur tijd een compleet ontwerp met Revit in elkaar te zetten is. Deze keer ga ik dieper in op de veranderende rol van de partijen die betrokken zijn in het ontwerpproces en hoe Revit is in te zetten in de verschillende fasen van het bouwproces.

Traditioneel

was de architect een bouwmeester, die alle disciplines beheerste. Samen met zijn opdrachtgever, de bouwheer, vormde hij een duo. De bouwmeester kon ontwerpen, construeren en detailleren. Hij was bovendien meubelontwerper, kunstenaar, kalligraaf en liefst een visionair. De huidige architect is dat ook nog wel, alleen heeft hij hulp nodig van heel veel anderen. De architect omringt zich met vormgevers, constructeurs en installatieadviseurs, die specifieke kennis toeleveren in het bouwproces. De opdeling gaat nog verder. Ook binnen deze disciplines bestaan specialismen. De architect kent ontwerpers, bouwkundig tekenaars, calculators en bestekschrijvers. De constructiebureaus kennen bijvoorbeeld constructeurs en constructietekenaars.

Complex Wie denkt dat bouwen een logisch en continu proces is, die heeft zowel gelijk als ongelijk. De stappen van bouwop48


dat via CAD-tekeningen, Excel-sheets, Word-documenten en e-mail. Veel werk wordt meermalen ingevoerd. Ontwerptekeningen worden door de bouwkundigen weer opnieuw getekend. De constructeur tekent de constructie opnieuw uit. De informatie van de architect wordt alleen als onderlegger

gave, via ontwerp naar gerealiseerd project, lopen over allerlei schijven. Veel disciplines en instanties zijn betrokken bij het ontwerpen bouwproces. De bekendste zijn: opdrachtgever, architect, aannemer. Daarnaast hebben we te maken met de constructeur, de stedenbouwkundige, de binnenhuisarchitect, de installatieadviseur, het nutsbedrijf, de welstandscommissie, bouwen woningtoezicht en de brandweer. Regelgeving is complex en niet overal gelijk. Nieuwe eisen voor duurzaamheid, energieprestaties en Europees aanbesteden komen daar nog bij. Al deze disciplines moeten met elkaar Met * gemarkeerde items zijn nieuw of sterk communiceren. Ze doen verbeterd in Revit 2008.

Prod_CM3_2007:CAD 2-2006

01-05-2007

12:24

Pagina 49

Revit

simuleren. Alle Revit 2008-versies kunnen met elkaar samenwerken en bezitten gemeenschappelijke functies. Het ontwerp van de architect is rechtstreeks door constructeur en installatieadviseur aan te vullen. Het is zelfs mogelijk om gezamenlijk aan hetzelfde model te werken. Architecten, ingenieurs en adviseurs moeten op een nieuwe manier leren samen te werken aan een project. Het uitwisselen van CAD-onderleggers kan nog steeds. De voordelen van Building Information Modeling worden beter benut als de modellen van de verschillende disciplines weer in elkaar worden geschoven. Isometrische doorsnede project Woensel - Revit model - bron: IAA architecten.

gebruikt. Kortom, elke discipline doet zijn eigen werk. Het probleem zit in de coördinatie van al dit werk. Uiteindelijk moet alle informatie met elkaar kloppen, anders gaat het op de bouwplaats toch nog mis. Integrale benadering Revit kan helpen om een meer integrale benadering van het bouwproces tot stand te brengen. Revit Architecture 2008 is bedoeld voor de architect. Hiermee kan het architectonische en bouwkundige ontwerp worden uitgewerkt. Revit Structure 2008 is voor de constructeur bedoeld. Hiermee kan niet alleen een constructie getekend worden, maar, in combinatie met constructieve rekensoftware, ook gerekend. De nieuwste telg heet Revit MEP 2008,

waarbij MEP staat voor Mechanical, Electrical & Plumbing. De installatieadviseur kan hiermee alle installaties modelleren, dimensioneren en

Danny Joseph is Senior Consultant bij CAD & Company en maakt deel uit van het Building Solutions team. Voor informatie, vragen of opmerkingen is hij bereikbaar per e-mail: [email protected].

Bouwkundige en constructie view - model Revit - bron: CAD & Company.

Gepolijst resultaat

Ontworpen met

CoCreateOneSpace

ÈÈ

Kellenberger baseert zich op Dynamic Modeling van CoCreate 25% hogere productiviteit Algemene PLM www.cocreate.com/kellenberger-nl “Ondanks de toegenomen complexiteit van onze producten en de krappe levertijden konden we dankzij OneSpace Modeling onze machines met de nieuwe slijpkop op de gewenste datum leveren.“ Bernard Gschwend, Technisch Manager bij L. Kellenberger & Co. AG

3D CAD Gratis!

www.cocreate.com/gratis

De meest innovatieve toonaangevende bedrijven over de hele wereld kiezen voor Dynamic Modeling voor de productontwikkeling – de weg naar 3e generatie PLM.

a 3G PLM company


Prod_CM3_2007:CAD 2-2006

01-05-2007

12:24

Pagina 50

Visualisatie

‘Stills’ en animatie

Autodesk VIZ 2008 Door: Jean-Pierre van Gastel

Afbeelding 1.

Autodesk heeft inmiddels een nieuwe versie van hun professionele visualisatieproduct Autodesk VIZ op de markt gezet. Autodesk VIZ 2008 verschilt toch wel op een groot aantal punten met 3ds Max. Autodesk VIZ is steeds meer gericht op het maken van stilstaande afbeeldingen (stills) en basisanimatietechnieken. Het toekennen van materialen en het uitrenderen verschilt op detailniveau vergeleken met 3ds Max 9.

Een pikant detail is dat Autodesk VIZ alleen beschikbaar is als 32 bitsversie. Bij 3ds Max 9 is er de keuze tussen 32 bits en 64 bits zonder dat dit extra geld kost. Autodesk VIZ installeert zich overigens prima op een 64 bits-besturingssysteem. Echter, bij het opstarten van Autodesk VIZ schakelt het programma Windows Vista automatisch terug naar Windows Vista basiskleuren. Bij het afsluiten van Autodesk VIZ 2008 wordt de Aero Interface van Windows Vista gewoon weer actief gezet. File Link De installatieprocedure op zich is te vergelijken met de overige Autodesk 2008-producten. Duidelijke dialoogvensters komen voorbij en ook een mogelijkheid om direct een Deployment aan te maken zonder 50


eerst de Deployment Wizard te installeren. Bij het opstarten van Autodesk VIZ 2008 vallen er niet direct nieuwe mogelijkheden op. Deze komen we pas tegen op het moment dat er bestanden geïmporteerd of gelinkt worden via het welbekende DWG-formaat. Menig architect heeft tegenwoordig al een kant en klaar 3D-model, gebouwd in AutoCAD Architecture, voorheen ADT, of Revit Architecture. In beide gevallen wordt het 3D-model opgeslagen in een DWG-formaat omdat Autodesk VIZ niet direct overweg kan met Afbeelding 2.

RVT-bestanden van Revit. Materialen die al toegekend zijn in AutoCAD Architecture of Revit worden allemaal prima overgeno-

Prod_CM3_2007:CAD 2-2006

01-05-2007

12:24

Pagina 51

Visualisatie

Afbeelding 3.

men na het importeren of linken van het DWG-bestand, zie afbeelding 1. Overigens is het hierbij wel van belang dat de paden die verwijzen naar de texturen goed zijn ingesteld. Regelmatig kwam het voor, tijdens het importeren van een Revit-model, dat er vlakken de verkeerde kant uitstonden. Met een nieuwe optie worden alle vlakken dezelfde richting uitgezet. Dan komt de gebruiker niet meer voor verrassingen te staan bij het importeren of linken van Revitbestanden. Projecten Om verschillende projecten overzichtelijk te houden kan de visualiser gebruik maken van het nieuwe commando Set Project Folder, zie afbeelding 2. Met behulp van de Windowsverkenner dient eerst een projectmap te worden aangemaakt waar vervolgens naar wordt verwezen. Autodesk VIZ zal automatisch alle bijbehorende folders aanmaken voor het project. Denk hierbij aan de gebruikte texturen, de gerenderde afbeeldingen en de geïmporteerde bestanden. Al deze instellingen komen terecht in een .mxp-bestand. Om deze reden staan alle standaard ingestelde paden op zogenaamde relatieve paden. Bij het wisselen of uitwisselen van een project is dan zeker, dat alle bij het project behorende bestanden zijn meegenomen. Externe Referentiebestanden Het werken met Xref-bestanden is op wat kleine details aangepast. Een complete externe scène was al langer in Autodesk VIZ te plaatsen door gebruik te maken van het Xref Scene-commando. Hierbij was het

alleen niet mogelijk nadien nog gebruik te maken van Object Snaps, om bijvoorbeeld objecten uit te lijnen op het externe bestand. In Autodesk VIZ 2008 wordt het gebruikmaken van Object Snaps op een extern bestand wel ondersteund, zie afbeelding 3. Tevens kan een geanimeerd object in een andere scène dienen als bron voor de animatie van een ander object. Elk type animatie wordt gebaseerd op een zogenaamde controller in Autodesk VIZ. Door gebruik te maken van het Xref Object-commando in Autodesk VIZ 2008 kan de gebruiker van een extern object de controller overnemen en plaatsen als een Xref controller. Indien een extern object wordt aangepast op het gebied van animatie, zullen alle objecten, waaraan de koppeling is toegekend, automatisch worden geüpdate. Ondanks dat Autodesk VIZ 2008 veel minder animatiemogelijkheden bevat dan 3ds Max kan de gebruiker met wat creativiteit een heel eind komen.

Performance Net als 3ds Max 9 is Autodesk VIZ 2008 een heel stuk sneller indien het gebruik maakt van de Direct3D-aansturing. Het aantal frames per seconde waarmee een scène rond te draaien is in de viewport, ligt aanzienlijk hoger dan het geval was in Autodesk VIZ 2007. Door het nieuwe Statisticscommando is dit goed te zien. Dit nieuwe commando is terug te vinden in de Viewport-menu’s door hier met de rechtermuisknop op te klikken. De sneltoets 7, waarmee het commando in 3ds Max 9 is op te roepen, staat in Autodesk VIZ 2008 hiervoor niet standaard ingesteld. Na het activeren is direct in de viewport het aantal polygonen zichtbaar waaruit het model bestaat, het aantal puntjes, de vertices, en met welke snelheid een scène wordt rondgedraaid in de viewport. Via het Viewport Configuration-menu is overigens in te stellen welke opties er worden getoond als het Statisticscommando actief is. Een nieuwe weergave in de viewports komen we tegen in het Viewport-menu bij de overige mogelijkheden. Dit is de hidden lines-weergave die alle achterliggende lijnen in het 3D-model uitzet, zie afbeelding 4. www.autodesk.nl

Afbeelding 4. CADMagazine April/Mei 2007-3 51

Prod_CM3_2007:CAD 2-2006

01-05-2007

12:24

Pagina 52

Inventor

Een nieuw begin

Sketches in Inventor 2008 Door: Rob Sman

Het werd in de vorige aflevering van deze reeks al aangekondigd: in Inventor 2008 zijn eindelijk weer eens functies en mogelijkheden aan de sketchmode toegevoegd. Aangezien deze nieuwe versie zijn weg naar de gebruikers inmiddels heeft gevonden, is het niets te vroeg om aan deze veranderingen aandacht te schenken. Ieder ontwerp begint immers in de sketchomgeving. Of iedere verandering of uitbreiding ook een verbetering is, staat nog te bezien.

Sterk verbeterde weergave van de constraints. Met name het tonen van de onderlinge relaties is duidelijker dan ooit. Let ook op het toepassen van diverse lijnsoorten en kleuren.

A

l tijdens de installatie van Inventor 2008 moet de gebruiker een keuze maken tussen de klassieke Inventor gebruikersomgeving of een omgeving die is afgestemd op de (overstappende) AutoCAD-gebruiker. Het verschil is niet zo dramatisch. Wanneer gekozen wordt voor de AutoCAD-gerelateerde omgeving is bijvoorbeeld de achtergrondkleur ingesteld op zwart, werkt het zoomen met de wielmuis en worden hidden lines in het model ook gestippeld weergegeven. Overigens berust de achtergrondkleur natuurlijk gewoon op een keuze voor één van de al jaren ongewijzigde kleurenschema’s, en zijn het zoomgedrag en de weergave van hidden lines ook gewoon als keuzes beschikbaar in de Application Options. Neem er eens een kijkje en merk op dat de complete instellingen als xml-bestand te exporteren zijn. Ook importeren is natuurlijk 52


mogelijk. Hier staan dan ook de twee bestanden die Inventor in de klassiekeof AutoCAD-gerelateerde staat brengen. Ongeacht de keuze voor het uiterlijk staan in het 2D Sketch Panel de oude vertrouwde functies, en ook een paar nieuwe. Voor een aantal van de vertrouwde functies zijn de bekende icons vervangen door die van AutoCAD, een aantal andere beginnen er steeds meer op te lijken. We zullen er met z’n allen wel weer aan wennen, maar of de Inventor-gebruikers het zullen waarderen waag, ik te betwijfelen. De nieuwe functies zijn ook duidelijk geïnspireerd op AutoCAD: Copy, Scale en Stretch zijn functies die de oude rotten nauwelijks zullen missen, maar die de met AutoCAD bekende nieuweling ongetwijfeld meer aan zullen spreken. Tenslotte is er nog een geheel nieuwe Split-functie.

De nieuwelingen Het verschijnen van een Copy-functie lijkt overbodig; de oude Move- en Rotate-functie hebben immers een Copy-optie. Deze werken echter maar eenmalig. De nieuwe Copy-functie daarentegen kan meerdere kopieën op verschillende plaatsen zetten. Een leuke uitbreiding, maar persoonlijk had ik liever een Multiple-optie gezien in zowel de Move- als in de Rotate-functie, of dat gewoon het standaardgedrag gemaakt. Het gebruikt van Stretch en Scale is volkomen volgens de verwachtingen die je er van hebt, als je de gelijknamige AutoCAD-functies kent. Maar we konden toch al verschalen in Inventor? Nou, zo ongeveer, maar alleen door Dimensions aan te brengen en die te wijzigen. En stretchen dan? Wel, je kunt alleen maar datgene met de muis verslepen dat niet door constraints is vastgelegd. Constrained Drag heet dat. En hoe zit dat nu dan? Welnu, voor Scale, Move, Rotate en Stretch is in de dialoogbox aan te geven hoe moet worden omgegaan met reeds aanwezige Dimensional en Geometric Constraints. In spreektaal: de maten en de constraints. Voor de maten gaat het over ‘relaxen’ (wijzigen toestaan) en voor de constraints over ‘break’ (verbreken, opheffen). Voor beide kan worden gekozen uit Never (nooit toegestaan), Always (altijd toegestaan) en Prompt (vraag het me). Voor maten valt tevens te kiezen voor If No Equation, ofwel alleen indien niet bepaald door andere maten. Hierbij geldt 5*d5 niet, maar 5*8 wel! Al met al nuttige verbeteringen, en in ieder geval duidelijker dan in Inventor 11. Daar weigerde Move altijd reeds geconstrainde objecten te verplaatsen, maar verwijdert Rotate Een deel van het Sketch de geometric con- Panel. Inventor of AutoCAD?

Prod_CM3_2007:CAD 2-2006

01-05-2007

12:24

straints altijd ongevraagd, en vraagt dat netjes voor dimensional constraints. Voor alle ‘manipulatiefuncties’ kan via de dialoogbox ook de Precise Input Toolbar worden geactiveerd om getalsmatig het Controle over aanpassen van gewenste basisconstraints en maten bij alle punt, de verplaatmanipulatiefuncties. sing of het draaipunt op te geven. Ook is het mogelijk alle entiteiten te selecteren in de voornoemde functies door in het contextmenu Select All te kiezen. Tenslotte nog even aandacht voor Split. Nu het toch steeds over AutoCAD gaat: deze functie lijkt nog het meest op Break at One Point. Na het activeren van de functie kan direct de te splitsen entiteit worden aangewezen. Er zal een kruisje worden geplaatst op het punt waar de entiteit wordt gekruist door een andere. Indien er meerdere zijn, zijn deze met de muis op te zoeken. Zijn er echter geen entiteiten (meer) die de te splitsen entiteit kruisen, dan wordt gebroken in het verlengde van andere entiteiten. Oppassen dus! Split, Extend en Trim laten zich overigens ook in het contextmenu activeren als één van de andere twee actief is. Lekker bont Buiten de nieuwe functies zijn er nog andere mogelijkheden aan het sketchen toegevoegd, maar laat ik even beginnen met twee in het oog springende kleinigheden. Ten eerste wordt op de Status-bar voor een actieve sketch het aantal nog ontbrekende maten vermeld. Ook op te lossen met Geometric Constraints natuurlijk! Daarnaast zorgt het Line-commando voor beëindiging, maar willen Inventor-gebruikers nog meer lijnen tekenen? In het contextmenu staat Repeat Line; het lijkt wel AutoCAD. Ter zake, ik heb deze paragraaf ‘Lekker bont’ genoemd omdat de weergave van getekende geometrie niet meer alleen afhankelijk is van de soort: Construction Geometry of ‘normale’ geometrie. Nee, nu kan per getekend object kleur, lijntype en lijndikte worden ingesteld of veranderd. Hiertoe is er een nieuwe Sketch Properties Toolbar voorhanden. Door een object te selecte-

Pagina 53

ren en in het contextmenu Properties te kiezen, wordt het Geometry Properties dialoogvenster opgeroepen. Hierin is, behalve de eerder genoemde eigenschappen, ook de schaal voor de lijnsoort in te stellen. Op deze wijze is het in ieder geval mogelijk bijvoorbeeld visueel onderscheid te maken tussen verschillende sketches. Mocht het de gebruiker gaan duizelen, dan kan met een knop aan het einde van de Properties Toolbar in één keer deze alternatieve weergave (formatting) worden uitgeschakeld. Wat volgt is de weergave zoals dat tot nu toe in Inventor normaal was. Het weer inschakelen gaat met dezelfde knop. Er mag niet onvermeld blijven dat ook het weergeven van de reeds aanwezige Geometric Constraints aanzienlijk verbeterd is. Er kan nog steeds via het contextmenu gekozen worden voor Show All Constraints, en in de Panel Bar voor Show Constraints. Deze laatste staat nu ook een selectie toe middels een window. Eindelijk! De weergave van de constraints is aanzienlijk verbeterd. Door bij ingeschakelde weergave van de constraints met de muis een entiteit aan te wijzen, lichten alle constraints ervan op, maar lichten ook in alle gerelateerde entiteiten de bijbehorende constraints op. Door een specifieke constraint met de muis te kiezen, lichten duidelijker dan ooit de entiteit en de verbonden entiteit op. Wanneer geometrie wordt gewijzigd, verplaatst de dialoogbox met de constraints mee met de entiteit. Bovendien zijn de dialoogvenstertjes met de constraints mooi uitgelijnd langs de betreffende entiteiten. Om het helemaal af te ronden is in het contextmenu via Constraint Visibility te bepalen welke typen constraints zichtbaar moeten worden gemaakt. Conclusie Eindelijk eens vernieuwing op sketchniveau, goed om te zien dat ook daar nog steeds aandacht voor is. Een deel van die vernieuwingen echter komt wat overbodig over en is duidelijk een handreiking naar de AutoCAD-gebruiker. Als je dat er aftrekt blijft er toch nog genoeg nuttigs over om blij mee te zijn. In volgende artikelen zullen ook de andere vernieuwingen in Inventor 2008 worden toegelicht. De auteur is bereikbaar via [email protected]

COLUMN Potlood Je kunt dat zo hebben: ineens duikt een bepaald onderwerp overal op. Op allerlei plaatsen wordt erover geschreven. Zo’n verschijnsel kan alles met je eigen interesse te maken hebben: heb je een hamer, dan zie je overal spijkers… Toch waag ik te betwijfelen of dat ook in dit geval aan de orde is. Waar heb ik het over? Over een potlood. Kort na elkaar las ik op heel uiteenlopende plaatsen verhalen over een vergelijking tussen (CAD-)software en een potlood. Softwarebouwers kunnen veel lessen trekken uit een simpel voorwerp als een potlood. En wel vooral omdat het simpel en tegelijk doeltreffend is. Koop je een softwarepakket, dan vertelt de software(handleiding) je wat je moet doen om te zorgen dat de software gaat doen wat jij wilt dat de software doet (volgt u het nog?). Neem daar tegenover het potlood: - Het doet wat u wilt (zo eenvoudig is het). - Het doet waarvoor het bedoeld is (u kent natuurlijk de voorbeelden van software die compleet andere dingen doet dan waar het voor ontwikkeld is). - U heeft geen handleiding nodig (hooguit tekenvaardigheid, maar CAD-software gebruiken zonder tekenvaardigheid wordt evenmin een succes). - Het is betrouwbaar (werkt altijd, zelfs zonder stroom). - U kunt het zelf onderhouden (meer dan slijpen is niet nodig). - De werking is eenduidig (terwijl iedere softwareapplicatie te maken heeft met oneigenlijk gebruik). Wat dat betreft is er nog geen softwarepakket dat het potlood evenaart. Geen wonder dat de eerste ideevorming al zichtbaar is op Internet: een gebruikersinterface voor CAD-software naar het voorbeeld van… een potlood.

Edwin Schalk commercieel directeur DeltaPi


Prod_CM3_2007:CAD 2-2006

01-05-2007

12:24

Pagina 54

MicroStation

Tags, userdata, Fields en XFM

Bestaande en nieuwe technieken v o Door: Johan Vreede

Tags, Userdata en Fields, XFM en XML Fragments. Steeds weer duiken de woorden op in samenhang met bestaande en nieuwe applicaties van Bentley Systems. Voor degene die niet precies weet wat wat is, of die iets wil weten over de principiële verschillen, wordt in onderstaande algemene behandeling een aantal principiële zaken uit de doeken gedaan.

Userdata aanwezig.

I

edere producent van CAD-applicaties probeert zo goed mogelijk gebruik te maken van bestaande of nieuwe technieken om het gewenste doel te bereiken. Ook Bentley is daarop geen uitzondering. Het gewenste doel is in dit geval een systeem van ‘intelligente tekeningen’ dat het mogelijk maakt het geheel van de eigen informatie voor een bepaalde toepassing te verwerken en te beheren. Bentley Software heeft daarvoor diverse mogelijkheden ter beschikking en verwerkt die in een groot aantal vernieuwde en vernieuwende applicaties. De technieken waar het in dit geval om gaat, hebben bekend klinkende namen als Tags, Userdata, Fields, XFM etcetera. Daarmee kan de gebruiker al snel het spoor bijster raken. In het onderstaande worden allereerst de algemene principes van deze technieken bekeken en worden daarna de gebruiksmogelijkheden voor deze technieken besproken. De intelligente CAD-tekening Het principe van de intelligente CADtekening is al oud. Dit houdt in dat de tekening niet alleen een grafische 54


weergave is van het object, maar ook extra informatie bevat. Dat betekent dat het CAD-bestand een bepaalde vooraf afgesproken structuur moet hebben en in veel gevallen ook nongrafische informatie bevat, zogeheten onderhuidse informatie, die vaak – maar niet altijd – aan een grafisch element gerelateerd is. Het toevoegen van die extra informatie aan het getekende, kan op een groot aantal verschillende manieren. Één van de meest voor de hand liggende en meest gebruikte manieren is het toevoegen van verklarende tekst aan de tekening. Dus: feitelijk willen we extra informatie in de tekening opslaan, in principe in tekstvorm. Dat kan door gewoon tekst bij een element te plaatsen, maar dat leidt in sommige gevallen tot grote hoeveelheden tekst en soms is niet duidelijk bij welk element de tekst hoort. Aanvullende informatietekst. CAD-Leveranciers hebben naar verschillende oplossingen gezocht. AutoCAD heeft Attributes en Extended Entity Data en Bentley heeft Tags en User Data. En sinds

versie XM ook Fields. Userdata zijn blokken van alfanummerieke gegevens die aan grafische elementen gekoppeld zijn, waarbij de identificatie van deze gegevens gebeurt aan de hand van een codenummer (UserAttributeData-ID). Dit codenummer is bedoeld als uniek codenummer, hetgeen betekent dat er van uitgegaan wordt dat dit codenummer niet in andere tekeningen met andere doeleinden wordt gebruikt. Bentley biedt de mogelijkheid een eenmaal gekozen codenummer te registreren, zodat andere partijen kunnen weten dat dit codenummer in gebruik is. Omwille van de omvang van het datablok, heeft MicroStation de userdata compact gedefinieerd als hexadecimale codes, zodat de leesbaarheid zonder speciale routines niet echt mogelijk is. Wel is bij ‘Element Information’ eenvoudig te zien of een element userdata heeft. Tags zijn net als userdata volgens de definitie van MicroStation ‘Nongraphical attributes that may be attached to elements drawn in designs.’ Toch is het gebruik van tags ietwat anders. Allereerst is er een nette interface waarmee tags aan elementen te koppelen of te verwijderen zijn en uitgelezen dan wel qua inhoud gewijzigd kunnen worden. Daarnaast bestaat de eis dat de te gebruiken tags vooraf gedefinieerd zijn, voordat koppeling en vulling kunnen plaatsvinden. De definitie ligt vast in TagDefinitions en TagSetDefinitions, waarbij een tagset natuurlijk een groep van tags is. In de definitie ligt ook vast of een tag wel of niet als tekst zichtbaar moet zijn. De link tussen een getekend element en de tag wordt bewaakt. Dit betekent dat wanneer het getekende element gewist wordt, automatisch ook de bijbehorende tag verdwijnt. Een nadeel van Tags is het feit dat slechts een enkele tag aan een element kan worden gehangen. Bij elementen die over de gehele tekening doorlopen zijn soms meerdere tekstweergaven gewenst. Fields zijn beschikbaar vanaf

Prod_CM3_2007:CAD 2-2006

01-05-2007

12:24

Pagina 55

MicroStation

v oor een intelligente CAD-tekening

MicroStation versie V8 XM. Deze informatie is een klein beetje anders van aard. Fields zijn gegevens in een tekstblok die gekoppeld zijn aan bepaalde gegevens uit de tekening. Dit kunnen algemene gegevens zijn, bijvoorbeeld van het bestand of van een model, of specifieke gegevens van een getekend element. Wanneer de bron van de informatie verandert, zal het programma de inhoud van de tekst automatisch bijwerken. Tijdens het plaatsen van de tekst kan de gebruiker er dus voor kiezen om in de tekst een ‘field’ in te voegen. Wanneer dit field info over Element Properties betreft, is dit gegeven eventueel zelfs direct vanuit Element Info in de tekstdialoogbox te slepen. XFM- en ML-fragments Binnen Bentley GeoGraphics wordt ook gebruik gemaakt van de zogeheten XFM-techniek. XFM staat voor Extended Feature Modeling en houdt in dat bij het verwerken van CADinformatie, met daaraan gekoppeld extra informatie, duidelijk rekening gehouden wordt met de regels die voor dat soort informatie gelden. Dat wil dus zeggen: het bijwerken van de juiste tabellen en/of onderhuidse informatie en als een element verwijderd wordt, moeten ook elementen die daarvan afhangen worden verwijderd. De XFM-techniek maakt uitdrukkelijk gebruik van zogeheten

XML-Fragments. Dit zijn stukken tekst met een XMLopmaak die als onderhuidse informatie worden gebruikt. Het voordeel van de XML-opmaak zit in de afbakening van de verschillende delen binnen de tekst. Immers, de Fields invoegen. tekstdelen die bij een grafisch element horen, kunnen behoorlijk groot zijn en kunnen in principe diverse stukken informatie bevatten. De scheiding tussen de informatiedelen in deze brok tekst wordt gerealiseerd met behulp van de XML-codetags. In oudere versies van applicaties met onderhuidse informatie, werd het bedoelde informatiedeel vaak bepaald door de positie van de tekst in totale tekst. De eerste x-posities waren gereserveerd voor informatiedeel 1, de tweede y-posities voor informatiedeel 2, enzovoort. Als de informatie minder tekst bevatte dan de gereserveerde ruimte, moest de tekst worden uitgevuld met spaties. Met behulp van XML-codetags is precies aan te geven wanneer het bedoelde informatiedeel begint en wanneer het eindigt. Uitvullen met spaties is niet meer nodig. De lengte van de totale tekstbrok is daarmee variabel en onnodige info wordt niet opgeslagen. Gebruiksmogelijkheden De vraag is nu hoe deze technieken slim te gebruiken zijn in een applicatie. We weten dat bij het principe van de intelligente CAD-tekening de relatie tussen de tekst en het getekende element belangrijk is. Daarbij moeten we bedenken dat niet alle tekstinformatie zichtbaar hoeft te zijn op de afdruk. De tekening kan immers ook op andere manieren als raadpleegbestand worden gebruikt.

Een klassiek voorbeeld van onderhuidse informatie zijn GIS-bestanden. Dat wil zeggen: bestandsGIS, want elke GIS-deskundige kan vertellen dat de kracht van een GIS-systeem zit in de koppeling van verschillende gegevensbronnen. Daarover later meer. Ook in een groot aantal andere applicaties, zoals bijvoorbeeld piping-applicaties, komt het gebruik van onderhuidse informatie voor. Sommige van de boven beschreven technieken lenen zich beter om vanuit een grafische benadering te worden gebruikt, andere zijn sterker in de benadering vanuit een database. Bij de koppeling met een database is in de tekening een identificatienummer aanwezig bij het getekende element, dat nummer is meestal onderhuids, en de gevraagde gegevens kunnen via dat nummer opgehaald worden uit andere bronnen, bijvoorbeeld databases. Het principe van GIS is in dit verband dat de alfanummerieke informatie apart benaderd en/of beheerd kan worden, en dat met een analyse van die alfanummerieke informatie ook een voorwaarde voor selectie van de grafische elementen is samen te stellen. Dit biedt erg veel mogelijkheden voor het grafisch presenteren van zoekacties die in de database(s) zijn uitgevoerd. Maar het is strijdig met de gedachte dat de extra informatie in de tekening wordt ondergebracht. Mutaties Er kleven nadelen aan de koppeling van gegevensbestanden. Allereerst het gebruik. Wanneer bepaalde delen van de database of de tekening gewijzigd worden zijn de gekoppelde delen ook in gebruik. Andere mutaties op deze gegevens kunnen dus op dat moment niet uitgevoerd worden. Ten tweede treedt dit effect vooral op wanneer het wijzigen buiten de deur gebeurt: het zogeheten decentraal muteren. De tekening is dan ‘weg’ en de gekoppelde onderdelen kunnen pas weer ‘vrijgegeven’ worden als de tekening en de database weer bijgewerkt zijn. Ten derde zijn de gegeCADMagazine April/Mei 2007-3 55

Prod_CM3_2007:CAD 2-2006

01-05-2007

13:17

Pagina 56

Het meest complete CAD systeem voor [interieur]architect en [bouwkundig]tekenaar Bezoek onze website met demonstratie video en data voor open dagen

Telefoon 073 - 6442766

www.cadez.nl

Prod_CM3_2007:CAD 2-2006

01-05-2007

15:58

Pagina 57

MicroStation

Enkele tips en trucs voor tags Tussen al deze theoretische beschouwingen over de principiële werking van tags, zijn enkele praktische tips misschien wel op zijn plaats. • Bij het draaien van elementen met tags (bijvoorbeeld een tekeningonderhoek) kan het voorkomen dat de gekoppelde tags niet mee draaien. Dit kan met de volgende instelling eenvoudig verholpen worden: MS_TAGTRANSFORMWITHBASEELEMENT=1 • Bij het koppelen van tags aan een element kan het voorkomen dat een element al een tag heeft. Die zal dan eerst ontkoppeld moeten worden voordat de andere koppeling gemaakt kan worden. Met de volgende keys is dat snel te doen: CHANGE TAGS DROPASSOC CHANGE TAGS REASSOC

Tags gebruiken.

vens ‘buiten de deur’ niet te raadplegen omdat de koppeling met de database dan niet beschikbaar is. Dit alles gaf aanleiding om toch het onderbrengen van aanvullende informatie in de tekening weer eens opnieuw te bezien. Want het zogeheten ‘off-line muteren’ blijft gevraagd. Momenteel wordt er vaak als volgt geredeneerd: Indien de structuur van de alfanummerieke elementen (tijdelijk) niet zo ingewikkeld is, is een deel van de informatie ook in het CAD-bestand onder te brengen. Decentrale verwerking is dan mogelijk. Bij terugkeer in het online systeem zijn de doorgevoerde mutaties ogenblikkelijk te verwerken en worden de vereiste Schema voor onderhuidse cross-links weer hersteld. infokoppeling. En dat biedt dan weer perspectieven voor de techniek waarbij de extra informatie in de tekening ondergebracht wordt. We zullen dus nog wel het nodige horen van Userdata, Tags, Fields, XML-fragments enzovoorts. En misschien bedenken de softwareprogrammeurs nog wel weer een nieuwe smaak. De auteur is bereikbaar via [email protected]


Prod_CM3_2007:CAD 2-2006

01-05-2007

12:24

Pagina 58

SolidWorks

Laat ontwerpen tot leven komen

SolidWorks Animator Door: Renso Kuster

SolidWorks bezit, in de vorm van de addin Animator, de mogelijkheid om bewegingen van modellen vast te leggen in animaties. Met deze functionaliteit zijn de extra mogelijkheden van een 3D-ontwerp te benutten door documenten te generen. Voorbeelden hiervan zijn films ter ondersteuning van verkoop, content voor op de bedrijfswebsite en het maken van bewegingsstudies.

Een overzicht van de SolidWorks Animator interface.

O

mdat ik bij het schrijven van dit artikel ervan uit ben gegaan dat de lezer basiskennis van Animator bezit, zal ik niet te veel over de basisfuncties uitweiden. Wie zich hier in wil verdiepen kan altijd in SolidWorks onder het help menu de online instructions van Animator doorlopen. In het kort komt het er op neer dat de gebruiker in SolidWorks onderdelen plaatst, bijvoorbeeld op het begin- en eindpunt zoals deze in de animatie gewenst zijn. Dit zijn de zogenaamde key-points. SolidWorks zal zelf berekenen hoe de onderdelen in de tussenliggende tijd moeten bewegen om van key-point 1 naar 2 te komen, deze tussenliggende periode heet key-frame. Al deze key-points en key-frames wor58


den weergegeven in de tijdlijn die in SolidWorks wordt getoond. De tijdlijn is te vergelijken met een storyboard van een bioscoopfilm waarop overzichtelijk in stappen is aangegeven wanneer welke scène plaatsvindt. Camera en licht Standaard zal de animatie worden aangemaakt met als viewpoint hetzelfde zicht als op het scherm te zien is. Dit heeft echter één groot nadeel en dat is dat in dit aanzicht niet met een perspectief wordt gewerkt. In werkelijkheid heeft alles waar iemand naar kijkt perspectief, dus zullen we deze ook toe moeten voegen. Dit kan door een camera toe te kennen. Het beste is een camera te kiezen met een lens van

50 millimeter omdat deze het beste overeenkomt met het perspectief zoals dat gezien wordt door het menselijk oog. Het is ook mogelijk om te kiezen voor een wat kleinere lens van 35 of 24 millimeter. Dit is handig als de animatie in een kleine ruimte moet plaatsvinden of als het geheel wat dramatischer over moet komen. Om het navigeren met de camera mogelijk te maken, dient in de eigenschappen van de camera de optie ‘Lock camera position except when editing’ uit te staan. In de interface van Animator klikt de gebruiker nu met de rechtermuisknop op ‘Orientation and camera views’ en kiest hij voor de optie ‘camera view’. Standaard heeft ieder SolidWorks-

Prod_CM3_2007:CAD 2-2006

01-05-2007

12:24

Pagina 59

SolidWorks

document een aantal lampen om het model zichtbaar te maken. Om een model wat meer te laten spreken is het verstandig om extra lampen toe te voegen of de kleur van de lampen te wijzigen. Een detail dat extra aandacht nodig heeft, is extra te belichten. Ook is het mogelijk om een lamp vanaf een afstand naar dit onderdeel toe te laten bewegen, zodat de aandacht als het ware er naar toe wordt getrokken. In de interface van Animator is dit te doen door eerst een frame aan te maken op het tijdstip waar de verandering van het licht volledig moet zijn. Vervolgens is in het mapje ‘lights and cameras’ te Aanmaken van een camera die een voorgedefinieerd pad volgt. kiezen voor de eigenschappen van de lampen. Hierin zijn alle wijzigingen een spline te kiezen. Onder de gekozen van transparantie het product heeft. door te voeren, zoals die voor kleur, spline staat dan een slider waarmee de Bij component display is de manier van positie en intensiteit. Wie nu de ani- positie te bepalen is op de spline. Deze weergeven van het model te wijzigen. matie laat lopen ziet dat de eigenschap- wordt weergegeven in procenten van Bijvoorbeeld als het algemene model pen van de lamp vloeiend veranderen de totale lengte van de spline. De shaded is, maar een onderdeel als wirein de tijd. camera die in SolidWorks wordt frame moet worden weergegeven. aangemaakt, is terug te zien in de interKey-frame overgangen face van Animator. Na het aanmaken eDrawings Omdat de gebruiker op de tijdlijn van een extra key-frame kan voor Als de animatie klaar is, is deze op te alleen keypoints definieert, zorgt properties worden gekozen na een klik slaan in een AVI-bestand zodat het een SolidWorks zelf voor het verloop op de camera met de rechtermuisknop. video wordt. Wie de animatie interactussen deze key-points, het key-frame. Hier is het percentage van de camera tief wil houden, kan het SolidWorksStandaard betekent dit dat er een position en/of het target point aan te bestand ook opslaan als een eDrawing. vloeiende lineaire overgang zal passen. Vervolgens zal in het key-frame In deze eDrawing zal naast het normale ontstaan van de eigenschappen de camera zich over de spline bewegen. 3D-model ook de animatie beschikbaar gedurende key-frame. Wie een andere Ditzelfde is ook uit te voeren met on- zijn om af te spelen. overgang wenst, kan met de rechter- derdelen. Om de animatie te verfraaien, is het aan muisknop klikken op het laatste keyte raden om naast Animator ook de point van key-frame dat hij wil wij- Mates addin PhotoWorks aan te zetten. Met zigen. In het beschikbare menu valt dan Wie gebruik maakt van distance of PhotoWorks is het model fotorealiste kiezen voor de interpolation mode. angle mates in zijn ontwerp, kan de tisch te renderen. Wanneer dit gebeurt Hier staan vijf mogelijkheden: linear, waarde hiervan ook aansturen. in combinatie met Animator, zal elk snap, ease in, ease out, ease in/ease out. Hiervoor staan onderaan in de tree van frame worden gerenderd en resulteren Bij snap zal de verandering in nul sec- Animator alle beschikbare distance/ in een foto-realistische film. Stel eerst onden worden uitgevoerd. Bij de ease angle mates. Door een key-point aan te de materialen in zoals gebruikelijk is in in en ease out versnelt of vertraagt de maken en daarbij te dubbelklikken op PhotoWorks. Maak vervolgens een verandering van de eigenschappen naar de mate verschijnt de dialoogbox om testrender om te zien of de juiste matemate deze dichter bij het einde van het de maat aan te kunnen passen. rialen en belichting zijn ingesteld. Wie key-frame komt. Bij ease in/ease out Gedurende het key-frame zal de de animatie opslaat als AVI kan nu zal de verandering eerst versnellen en waarde van de mate verlopen naar de kiezen voor PhotoWorks buffer als renvervolgens vertragen over het key- gewenste waarde. Hiermee is derer, in plaats van het standaard bijvoorbeeld een deur te animeren die ‘SolidWorks screen’. Het aanmaken frame heen. gecontroleerd open en dicht gaat met van de AVI zal wat langer duren dan Mate to curve een vaste waarde van de hoek. met de normale renderer, maar het reOm de beweging van modellen of een Ook de eigenschappen als kleur, sultaat is er wel naar. camera te vergemakkelijken is het texture en transparantie van de raadzaam om een ‘mate to curve’ te ge- modellen zijn aan te passen gedurende SolidWorks Animator is een krachtige bruiken. Teken hiervoor een 2D- of een een animatie. Wie dit wil, moet op het tool als het gaat om het visualiseren en 3D-spline in het onderdeel of de plusteken klikken dat voor het model animeren van modellen. Hiermee is samenstelling waarvan de animatie staat dat hij aan wil passen. Dit zorgt er extra meerwaarde uit de 3D-applicatie moet worden gemaakt. Door het voor dat de optie appearance verschijnt. te halen. klikken op een punt van het model of Klik hier met de rechtermuisknop op Wanneer u nog vragen heeft naar eventueel een tweede spline is een en kies voor appearance of component aanleiding van dit artikel kunt altijd camera aan te maken voor het target display. Hierin is per key-point te contact opnemen middels e-mail: point. Voor de camera position is ook bepalen welke kleur, textuur of waarde [email protected] CADMagazine April/Mei 2007-3 59

Prod_CM3_2007:CAD 2-2006

01-05-2007

12:24

Pagina 60

Solid Edge

Intelligentie in subsamenstellingen

Solid Edge Systems Design Door: Jaap Dubbelaar

Via Systems Libraries kunnen in Solid Edge groepen van onderdelen van extra intelligentie worden voorzien. Zo zijn ze tijdens plaatsing in een samenstelling zeer snel, met minimale handelingen, te positioneren. Hierbij worden ook alle benodigde aanpassingen van achterliggende constructies automatisch aangepast, zoals bijvoorbeeld montagegaten.

Bij het opbouwen van samenstellingen, komt het vaak voor dat dezelfde groep onderdelen meerdere malen wordt gebruikt in verschillende ontwerpen of meerdere malen wordt geplaatst binnen dezelfde samenstelling. Uiteraard zijn deze groepen in normale onderdelenbibliotheken op te slaan als samenstelling en zijn ze te plaatsen als subsamenstelling in situaties waarin deze groep weer wordt gebruikt. Door echter gebruik te maken van de zogenaamde Systems, opgeslagen in een Systems Library, wordt extra intelligentie in de sub-samenstelling opgenomen. Deze kan veel tijd en handelingen besparen bij het gebruik van de groep van onderdelen. Deze extra informatie bestaat uit de Features en Assembly-relaties. De eerste van deze twee zijn nodig voor de bevestiging van de groep onderdelen in de hoofdsamenstelling. De Assembly-relaties zijn nodig voor de positionering van de groep. Bij iedere plaatsing van de sub60


samenstelling ‘weet’ het System hierdoor zelf welke relatietypes gebruikt zullen worden en tussen welke vlakken van de onderdelen. Tevens zullen de benodigde aanpassingen, zoals boutgaten, in de achterliggende constructie automatisch worden aangebracht. Een voorbeeld is een steun voor een elektrisch onderdeel in een machine die steeds inclusief bouten, ringen en montagegaten dient te worden geplaatst. Het System bevat dan alle benodigde onderdelen: de steun, de vier bouten en de vier ringen terwijl tevens de Assembly Relations en Hole Features voor de gaten zijn vastgelegd. Aanmaak Systems Libraries Een nieuw System wordt toegevoegd aan een Systems Library via het commando Create Systems Library op de Assembly toolbar. De SmartStep zal de gebruiker vervolgens door de volgende stappen begeleiden: het selecteren van de onderdelen; het selecteren

van de Features; een controle van de gebruikte Assembly Relations; het geven van een naam aan het nieuwe systeem; een templatekeuze en de locatie waar het systeem dient te worden opgeslagen. Het aanmaken wordt uitgevoerd in een soort ‘dummy’ -samenstelling waar de systeemonderdelen met features en relaties op de normale manier in zijn geplaatst. Tijdens de eerste stap van het aanmaken kiest de gebruiker de onderdelen of subsamenstellingen die de basis moeten vormen van het System. Eventueel is via shift-select een hele serie onderdelen onder elkaar in de EdgeBar te selecteren. De onderdelen dienen op het hoogste niveau te staan. Onderdelen binnen een sub-samenstelling zijn niet te selecteren. Een complete sub-samenstelling is wel mogelijk. Na acceptatie zijn in de volgende stap automatisch de beschikbare features geselecteerd, bijvoorbeeld de montagegaten. De features zijn ook zichtbaar in het Captured Feature-formulier. Hierbij is wel van belang dat deze montagegaten via een Inter-Part Copy zijn aangemaakt in het betreffende onderdeel binnen de ‘dummy’-samenstelling. De gebruikelijke methode van Include Edges wordt dan gebruikt om via een Cutout sparingen te maken. Ook features die materiaal toevoegen zijn beschikbaar, zoals een Protrusion of een Rib om het onderdeel in een positie te fixeren. Deze features zullen onderdeel worden van het System. Naast de door het systeem zelf gevonden bewerkingen, zijn eventueel ook extra features toe te voegen, zoals een Chamfer die op de gaten is aangebracht. Na Accept volgt de volgende stap. In de opvolgende stap verschijnt het Captured Relationship-formulier. Hierin zijn naast alle geselecteerde onderdelen ook Assembly-relaties weergegeven die zijn aangebracht tussen de System-onderdelen en de rest van de ‘dummy’-samenstelling. Deze relaties gaan werken als de Capture Fit-methode, die bij het opbouwen van samenstellingen te gebruiken is. Door de re-

Prod_CM3_2007:CAD 2-2006

01-05-2007

12:24

Pagina 61

Solid Edge

Positioneringsrelaties.

laties aan te klikken, is te controleren tussen welke vlakken de Mate of Allign is aangebracht. Na OK verdwijnt het formulier en kan het System worden aangemaakt via de knop Create Group op de SmartStep. In het Create Systems Library-formulier is vervolgens de naam van het System, de locatie en de te gebruiken template in te geven. Als template wordt Normal.asm gebruikt. Na het afsluiten van dit formulier is het System gedefinieerd en klaar voor gebruik in andere samenstellingen.

Gebruiken Systems Libraries Een System is te plaatsen binnen een samenstelling door het eenvoudig via Drag & Drop vanuit de EdgeBar naar de samenstelling te slepen. Hierna start een dialoog met de gebruiker via de SmartStep, waarbij als eerste de positioneringsrelaties, Mate en Allign, worden vastgelegd. De betreffende vlakken in het System lichten stuk voor stuk op, waarbij de gebruiker de corresponderende onderdelen en vlakken in de samenstelling kiest. Nadat de positie hierdoor van de groep is aangegeven, komt de gebruiker in de volgende stap voor de benodigde features die in het achterliggende onderdeel dienen te worden toegevoegd. Zijn dit bijvoorbeeld de montagegaten dan selecteert de gebruiker het onderdeel en het betreffende montagevlak waarin de gaten moeten worden aangebracht. Hierbij moet wel rekening worden gehouden met de oriëntatie van het vlak. Deze dient overeen te komen met de oriëntatie van dit vlak in de ‘dummy’samenstelling tijdens het definiëren van het systeem. Zonodig kan met de ‘N’- en ‘B’-toets tijdens het selecteren van het vlak de stand van het vlak worden aangepast. De oriëntatie wordt aangegeven met het

rechthoekje aan de linker-onderhoek van het Reference Plane. Associativiteit Tijdens de plaatsing van het System Library onderdeel worden de achterliggende bewerkingsfeatures, zoals de montagegaten, aangebracht via de constructie van Inter-Part Copies. Hierdoor blijft de positie van deze features associatief gekoppeld aan de basisgeometrie. Verplaatst de gebruiker dus de steun uit eerder gebruikt voorbeeld door parameters van de assemblyrelaties te wijzigen, dan verplaatsen de montagegaten automatisch mee na het gebruik van Update Links. Het toepassen van System Libraries kan op deze manier veel handmatig werk en fouten voorkomen. Aanvullende informatie over Solid Edge is te vinden op www.solidedge.com. Onder het hoofdstuk Online Demos is hier ook een korte demonstratie van System Design te vinden. Uw eventuele vragen of opmerkingen zijn welkom via: [email protected]

Voorkom productieverlies met onze service op maat! C4 verzorgt AutoCAD (LT) trainingen, ook in de avonden en/of bij u op kantoor!

9WZ 9ecfkj[h 9Wh[ 9[djh[ Venuslaan 14 3318 JX Dordrecht T 078 - 618 85 21 F 078 - 618 83 32 E [email protected] I www.cvier.nl

Hard- en software - Trainingen - ICT-support Nu leverbaar: AutoCAD LT 2008: 8 1145, ex. BTW Verder leveren wij o.a.: • Complete systemen evt. inclusief AutoCAD (LT) • AutoCAD (LT) bibliotheken

• Technische (CAD) ondersteuning • Servers • Werkstations • Microsoft producten

Bel voor onze scherpe prijzen: 078 - 618 85 21 CADMagazine April/Mei 2007-3 61

Prod_CM3_2007:CAD 2-2006

01-05-2007

12:24

Pagina 62

iPF500

iPF600

iPF700

Voor het visualiseren van uw baanbrekende ontwerpen heeft u de ruimte nodig. Daarom is de nieuwste serie grootformaat printers van Canon speciaal ontworpen om uw creatie de ruimte te geven die het verdient. De zwarte pigmentinkt verzekert haarscherpe lijnnauwkeurigheid. En als beste in zijn categorie wat betreft snelheid - 90 seconden voor A0 en 45 seconden voor A1 – zult u aangenaam verrast zijn welk verschil Canon kan maken. Meer weten over de nieuwe range Canon grootformaat printers? Bel direct 0800-2266648 of vraag een gratis proefprint aan op www.canon.nl/grootformaatprinters.

Ruim baan voor uw creativiteit

Superieure printkwaliteit met Canon inkt en media.

Prod_CM3_2007:CAD 2-2006

01-05-2007

12:25

Pagina 63

Tips & Tricks

Tuning AutoCAD

Geef 3D de ruimte Door: Gerard IJzermans

Met AutoCAD 2007 is de drempel voor 3D-ontwerpen aanzienlijk verlaagd. Nieuwe en verbeterde tools die gemakkelijk te gebruiken zijn, moeten gebruikers verleiden om ook met deze werkomgeving vertrouwd te raken. Zoals we in vorige afleveringen van Tuning AutoCAD hebben laten zien, kunnen veel 3D-objecten worden samengesteld uit primaire objecten. In deze aflevering gaan we in op bewerkingen waarmee 3D-objecten met complexere vormen kunnen worden gerealiseerd.

Afbeelding 1: Van 2D-object naar 3D-model met Revolve.

O

ndanks dat AutoCAD veel primitieve 3D-objecten kent, zijn er veel vormen die niet uit alleen maar deze objecten kunnen worden samengesteld. Voor het ontwerpen van dergelijke objecten heeft AutoCAD op het dashboard verschillende slimme tools die eenvoudig te hanteren zijn. In het algemeen vormen voor deze tools lijnen en curven de basis voor het 3D-object. Hierbij geldt dan ook weer de regel dat een open basisfiguur na bewerking een oppervlak oplevert en een gesloten basisfiguur een solid. Voorbeelden van gesloten figuren zijn een cirkel, een ellips, een met het ‘Rectangle’-commando geconstrueerde rechthoek, een polygoon, een gesloten polylijn en een gesloten spline. De rechthoek die gevormd wordt door vier afzonderlijke op elkaar aansluitende lijnen is voor deze tools dus geen gesloten figuur. Voor complexe cilindrische objecten biedt het commando ‘Revolve’ oplossingen. Met het ‘Sweep’-commando laten zich symmetrische objecten langs een pad creëren, terwijl voor

vrij gevormde objecten het commando ‘Loft’ kan worden toegepast. Uiteraard kunnen, op de 3D-objecten die met deze tools zijn gecreëerd, ook weer de voor 3D gangbare bewerkingen, zoals Union, Subtract en Intersect worden toegepast.

volgens het gesloten 2D-figuur te selecteren en daarna het begin- en het eindpunt van de getekende as. Hierbij worden ook opties geboden om het figuur rond een object te draaien of om de X-, Y- of Z-as. Voor ons voorbeeld is vervolgens de vraag: ‘Specify angle of revolution or [STart angle] <360>:’ beantwoord met ‘st’; ‘Specify start angle <0.0>:’ met ‘180’ en ‘Specify angle of revolution <360>:’ met ‘270’. Sweep Het ‘Sweep’-commando is wellicht het meest indrukwekkende nieuwe commando dat aan de 3D-interface is toegevoegd. Hiermee kan een 3Dobject worden gecreëerd door een ‘platte’ figuur langs een open of gesloten 2D- of 3D-pad voort te laten bewegen. Het lijkt daarmee enigszins op het met de optie Path uitgevoerde Extrude, zie de vorige aflevering van Tuning AutoCAD, maar het is flexibeler en heeft meer opties. Daarnaast wordt bij Extrude het object gecreëerd vanaf het ‘basisfiguur’, evenwijdig aan het pad. Bij Sweep wordt het te ‘Sweepen’ figuur naar het pad verplaatst en hierop gecentreerd om vervolgens langs het pad te worden voortbewogen. In demonstraties wordt steevast getoond hoe met behulp van Sweep eenvoudig een spiraalveer kan worden gecreëerd zoals afbeelding 2 laat zien. Hierin is de cirkel op de voorgrond het object dat langs het spiraalvormige pad links ‘gesweept’ wordt. De rechter spiraal is hiervan het resul-

Revolve Met het ‘Revolve’-commando kan een solid object of een oppervlak worden gecreëerd door een object rond een as te draaien. Behalve het object moet de ontwerper ook de as aangeven waaromheen moet worden gedraaid om het 3D-object te verkrijgen. Afbeelding 1 laat hiervan een voorbeeld zien, met links een 2D-object en de as waaromheen het moet draaien. Het solid model rechts komt tot stand door in het ‘Revolve’-commando achtereen- Afbeelding 2: Spiraalveer creëren met behulp van de Sweep-tool. CADMagazine April/Mei 2007-3 63

Prod_CM3_2007:CAD 2-2006

01-05-2007

12:25

Pagina 64

Tips & Tricks

midden van de worden verbonden. De doorsneden zijde in het X- die in het algemeen bestaan uit curY-vlak op het ven, lijnen, cirkels, polylijnen en derpad is geposi- gelijke, bepalen de uiteindelijke vorm tioneerd. De van de solid of het oppervlak dat ontvierde kolom staat. Voor het Loft-object mogen aan is een voor- het begin en het einde van het doorbeeld van de snedentraject punten worden toege‘Scale’-optie. past om het object vanuit een puntHier is de vorm te laten beginnen of in een vraag ‘Enter puntvorm te laten eindigen. scale factor or Afbeelding 5 laat een voorbeeld zien [ R e f e r e n c e ] van een met Loft gecreëerd object Afbeelding 3: Stalen balken creëren met behulp van de Sweep-tool. <1.0000>:’ be- waarvan links de doorsneden geteantwoord met kend zijn die in de Z-richting recht taat. Het pad kan eenvoudig met de ‘0.25’. Met de optie ‘Twist’ is de boven elkaar zweven. De volgorde Helix-tool van het geëxpandeerde 3D rechterkolom verkregen. De vraag waarin de doorsneden in het LoftMake-paneel van het dashboard tot ‘Enter twist angle or allow banking commando worden geselecteerd, befor a non-planar sweep path paalt het traject waarlangs het uiteinstand worden gebracht. Minstens zo illustratief is de toepas- [Bank]<0.0000>:’ is hier beantwoord delijke object tot stand komt. Verder sing van de Sweep-tool in afbeelding met ‘9’. Hierdoor maakt het figuur moeten de doorsneden allemaal van 3 waarin een figuur met het profiel over de lengte van het pad een rotatie dezelfde soort zijn, dat betekent: allevan een stalen balk langs een drietal van 90 graden. De ingesloten optie maal gesloten figuren met als resulpaden, zoals aangegeven op de ach- ‘…or allow banking for a non-planar taat een solid, of allemaal open figusweep path’ gaat over het wel (ban- ren met als resultaat een oppervlak. tergrond, is ‘gesweept’. king) of niet natuurlijk laten hellen Nadat in het Sweep-commando het te van het figuur in een curve van een Na het selecteren van de doorsneden wordt een drietal opties geboden: ‘Sweepen’ figuur is geselecteerd kan 3D Sweep-pad. de gebruiker opgeven hoe deze actie Als in het Sweep-commando de fout- ‘Guides’, ‘Path’ en ‘Cross sections moet plaatsvinden. Dit kan nog voor melding ‘Unable to sweep the selec- only’. Als vervolg op de keuze ‘Cross het pad wordt aangewezen waarlangs ted object.’ verschijnt, duidt dit sections only’ verschijnt een dialoogde Sweep dient plaats te vinden. meestal erop dat de afmetingen van venster waarin een te maken is voor Hiervoor worden de opties het figuur te groot zijn voor het het verloop van het oppervlak van het Alignment, Base Point, Scale en Sweep-pad, waardoor het object zich- Loft-object op de doorsneden, zie afbeelding 6. Het betreft hier instellinTwist geboden. Afbeelding 4 laat zelf zou snijden. gen voor de systeem variabele hiervan enkele voorbeelden zien. ‘Loftnormals’. Het te ‘Sweepen’ figuur links in af- Loft beelding 4 is een in de ruimte zwe- In de voorgaande versies van Met de keuze ‘Ruled’ verloopt het opvende rechthoek. De figuur moet wel AutoCAD was het praktisch onmoge- pervlak tussen de doorsneden vlak en plat, maar hoeft geen 2D-figuur te lijk om objecten met vrije vormen te maakt deze op de doorsnede een knik zijn. Zoals eerder al aangegeven creëren. Met het Loft-commando is in de richting van de volgende doorwordt bij het ‘Sweepen’ het figuur hierin enorme verbetering gekomen. snede. ‘Smooth Fit’ geeft vloeiende naar het pad verplaatst, hierop gecen- Nu zijn objecten te maken waarvan overgangen zoals in afbeelding 5 is te treerd en vervolgens langs het pad de vormen vloeiend van de ene in een zien. De optie ‘Normal to:’ biedt de voortbewogen. Standaard wordt het andere overgaan. Van het model moe- mogelijkheid om het oppervlak loodfiguur hierbij zo gedraaid dat deze ten twee of meer doorsneden worden recht op de doorsneden te laten aanhaaks op het pad staat. De linkerko- getekend, die vervolgens door middel sluiten. Daartussen verloopt het vloeilom is het resultaat van de standaard van het Loft-commando met elkaar end. Voor de begin- en de eind-doorSweep-actie. Met de optie Alignment is het draaien van het figuur op het pad te voorkomen. De vraag ‘Align sweep object perpendicular to path before sweep [Yes/No]:’ moet dan met ‘n’ worden beantwoord. De tweede kolom laat het resultaat van deze actie zien met het onder- en bovenvlak van de kolom onder dezelfde hoek als het figuur in de ruimte. Het antwoord ‘yes’ geeft hetzelfde resultaat als de standaard Sweep-actie. De middelste kolom laat zien hoe met de optie ‘Base Point’ (bp intypen) het Afbeelding 4: Manieren waarop de Sweep kan worden uitgevoerd. 64


Prod_CM3_2007:CAD 2-2006

01-05-2007

12:25

Pagina 65

dien Paden en Guides gewist. Aan Delobj is ook de waarde 1 of -2 te geven. Hierdoor wordt met de vraag ‘Erase defining objects?’ de mogelijkheid geboden de keuze te maken voor elk Afbeelding 5: Object creëren met het Loft commando. 3D-object afzonderlijk. Delobj is snede is in ‘Draft angles’ de hoek in ook in te stellen in de listbox te stellen waarmee het oppervlak op ‘Deletion control while creating 3D de doorsnede aansluit. Met ‘magnitu- objects’ op tabblad ‘3D Modeling’ de’ wordt de afstand aangegeven van het dialoogvenster ‘Options’. waarop het buigen van het oppervlak Verder… naar de doorsnede wordt ingezet. Voor de optie ‘Guides’, die na het Deze aflevering van Tuning Autoselecteren van de doorsneden is te CAD sluit de serie over 3D in kiezen, kunnen curven worden gespe- AutoCAD 2007 af. Daarin is getoond cificeerd die aangeven hoe de contour hoe klein de afstand tussen het van het volume of het 3D-vlak moet werken in 2D en 3D geworden is. verlopen. De guides moeten aan de 3D-Modelleren is nu minder mystevolgende criteria voldoen: ze moeten rieus en sluit voor wat betreft het vanuit de eerste doorsnede beginnen, creëren van objecten aan op de werkalle doorsneden kruisen en eindigen wijze in 2D. De daarbij gehanteerde op de laatste doorsnede. Met de optie stapsgewijze uitvoering van comman‘Path’ is een volume of 3D-oppervlak do’s is ook terug te zien bij de comte maken door een pad te selecteren plexere bewerkingen. Het moet dan ook als een uitdaging worden gezien dat de vorm van het object aangeeft. om ook op het gebied van 3D kennis, vaardigheden en inzicht te ontwikObjecten wissen Voor objecten die gebruikt zijn om kelen. met Extrude, Revolve, Sweep of Loft Uiteraard is hetgeen wij in onze 3D-objecten te creëren, kan met de artikelen geboden hebben nog maar systeemvariabele ‘Delobj’ bepaald een begin, maar toch een basis om op worden of deze behouden moeten verder te gaan. Door zelf aan de slag blijven. Met Delobj = 0 blijven alle te gaan is er een hele 3D-wereld te objecten behouden. Figuren en door- winnen. Een 3D-cursus bij een ATC sneden worden gewist als Delobj = 1. is daarbij een zinvolle investering. Met Delobj = 2 worden bij het Enkele dagen ondergedompeld zijn in Sweep- en Loft-commando boven- het werken in 3D zal niet alleen een ander perspectief bieden op deze werkomgeving, maar ook op de toekomst.

Controle is de basis voor succes!

Rapportering & kantoormanagement: • Heldere en actuele management informatie • Ordening en overzicht van projectgegevens • Tijdsbesparing • Nacalculatie projecten • Uren registratie Tijdsbesteding Architect

Voor eventuele vragen en/of opmerkingen over dit artikel is de auteur bereikbaar per e-mail: [email protected].

Afbeelding 6: Instellingen voor de Loft.

ICN Solutions B.V. postbus 3302, 5203 DH ‘s-Hertogenbosch tel. +31(0)73 - 750 6 750 - fax +31(0)73 - 750 6 751 [email protected] - www.ICN-Solutions.nl

01-05-2007

15:03

Pagina 66 L bb

Prod_CM3_2007:CAD 2-2006

De doelgroep CAD-Magazine wordt in Nederland en België verspreid onder (potentiële) gebruikers van PC CAD, GIS, Visualisatie en andere ontwerpproducten, binnen industriële ondernemingen, productie-, bouw-, installatie- en civieltechnische bedrijven, ingenieurs-, technische advies-, ontwerpen architectenbureaus, de centrale, lokale en provinciale overheden, nutsbedrijven, instellingen voor middelbaar en hoger technisch onderwijs, dealerorganisaties en leveranciers in de CAD-branche.

LET OP! Voor het abonnementsjaar 2007 is er vanaf januari een nieuw password beschikbaar. Dit wordt op aanvraag verstrekt na betaling van het abonnement. Uw toegangscode wordt u per e-mail toegestuurd.

_

j

\ F Xb J

Lezersservice

CAD-Magazine op Internet www.cadmagazine.nl www.cadmagazine.nl/banenmarkt www.cadplaza.nl Voor info en aanvraag abonnementen: [email protected]

Abonnementen 2007 Een abonnement op CAD-Magazine vraagt u schriftelijk aan of middels ingevoegde abonnementskaart. De prijs voor een jaarabonnement (acht opeenvolgende nummers) bedraagt € 69,- excl. 6% BTW. Deze prijs geldt voor verzending binnen Nederland. Voor verzending buiten Nederland bedraagt de prijs € 98,-. Het abonnement wordt automatisch verlengd. Opzeggingen, uitsluitend schriftelijk, dienen twee maanden voor het verstrijken van het abonnementsjaar in ons bezit te zijn.

Informatieservice Onder elk artikel Staat de website van de producent of dealer vermeld. Geïnteresseerden kunnen hiermee zelf informatie opzoeken over de besproken onderwerpen.

Gegevens onjuist? Indien uw adres- of persoonsgegevens op de adresdrager van CADMagazine onjuist blijken te zijn, verzoeken wij u deze adresdrager met gecorrigeerde gegevens in een gesloten envelop te retourneren aan:

Password Profiteer van de voordelen van het abonnement op CAD-Magazine! Met uw persoonlijke password krijgt u toegang tot alle informatie op de website www.cadmagazine.nl.

CMedia Productions B.V., Antwoordnummer 1036, 8300 VB Emmeloord (NL).

In CAD-Magazine 4 - 2007

Adverteerdersindex

Varen en rijden in Almelo

Autodesk/Prodesk

www.autodesk.nl

68

De constructie van de A35 bij Almelo valt samen

Bosch Engineering

www.boschengineering.nl

20

met het uitdiepen van het Twentekanaal. Het op-

CAD2M

www.cad2m.nl

CAD Express

www.cadexpress.nl

regio: de binnenstad van Almelo is rustiger, schoner en veiliger en de

CAD en Care Center

www.cvier.nl

61

economie wordt versterkt door een betere bereikbaarheid over water.

Cadez

www.cadez.nl

56

CAD Jobs

www.cadjobs.nl

16

Canon

www.canon.nl

62

CCO Automatisering

www.cco-automatisering.nl

57

om een auto op zonnecellen te ontwerpen en te

CO Create

www.cocreate.com

49

bouwen. Het uiteindelijke doel is om zo snel

Delta-Pi

www.deltapi.nl

28

mogelijk een afstand van 3010 kilometer af te

Design Solutions

www.designsolutions.nl

13

Hewlett Packard

www.hp.nl

ICN

www.icn-solutions.nl

CAD Overhead moet uit SolidWorks

Man & Machine

www.manandmachine.nl

67

Austin O’Malley is Chief Technology Officer

Nedgraphics

www.nedgraphics.nl

19

en een van de ontwerpers van de SolidWorks

Pollux

www.pollux.nl

14

Prodesk

www.prodesk.be

45

PTC

www.ptc.com

Stabiplan

www.stabiplan.nl

41

Tec Cad College

www.cadcollege.nl

21

Vidar

www.vidar.com

31

gebaggerde zand uit het kanaal wordt voor de weg gebruikt. Twee vliegen in één klap voor de

Met zonnecellen door de woestijn

2 meenieter

Een team van zestien studenten en twee oud-medewerkers van Thales heeft anderhalf jaar de tijd

leggen dwars door Australië: de World Solar Challenge, een race die

2

om de twee jaar wordt verreden.

95 software. Hij gaat in op de in SolidWorks 2008 te verschijnen nieuwe functies en de ontwikkelingsstrategie van het pakket voor de nabije toekomst.

CAD-Magazine nr. 4 - 2007 verschijnt omstreeks 14 Juni 2007. 66 CADMagazine Maart 2007-2

47, 65

25, 27

m L j X c l A

_cW][ Yekhj[io e\ FWXbe Jmei[ LWbbi

Prod_CM3_2007:CAD 2-2006

01-05-2007

12:25

Pagina 67

L[hêe] km cWn_ckc id[b^[_Z$

(&&. D_[km[\[Wjkh[i0 #7kjecWj_iYîY^Wb[dlWdWWdj[a[d_d][d #8[^[[hl_ik[b[[_][diY^Wff[dlWdbW][df[h l_[mfehj #L[hX[j[hZ[jeebileehjWX[b[dj[aijl[hm[ha_d] #C[[hlekZ_][B[WZ[hi #M_ii[bdWWZbeei][][l[dik_jc[jC_Yheie\j ;nY[b[dêkZjkmjWX[bb[dkfjeZWj[

Kf]hWZ[dkdWWh7kje97:BJ!' c[j"aehj_d] :[ )& aehj_d] _i [[d fhecej_[ ][bZ_] j%c '+ `kb_ (&&-$ :[ fhecej_[ _i ][bZ_] X_` WWdiY^W\ lWd [[d 7kjeZ[ia IkXiYh_fj_ed$ :[ kf]hWZ[i p_`d lWd je[fWii_d] ef 7kje97: BJ (&&+" (&&, [d (&&- l[hi_[i$

D_[km07kje97:BJ !'Ç;hlWWhZ[ce][b_à^[Z[d[d m[haid[bb[h[dib_cc[hZWdee_jj[leh[dÈ L[hêe]kmh[dZ[c[djc[jÉim[h[bZic[[ijl[haeY^j[(:j[a[dfWaa[j$7kje97:BJ (&&.l[h[[dlekZ_]jZW][b_ài[ jWa[d[d_ilebb[Z_]YecfWj_X[bc[j:M=#X[ijWdZ[d$KakdjWWdj[a[d_d][diY^Wb[d"bWW][_][diY^Wff[df[hl_[mfehj X[^[h[d"kX[iY^_ajel[hl[hX[j[h_d][def^[j][X_[ZlWdjWX[b[dj[aijl[hm[ha_d][dc[[hlekZ_][b[WZ[hi$IWc[d c[jX[ijWWdZ[\kdYj_[ipeWbiZodWc_iY^[XbeYai[d[nfh[iijeebi"pkbb[dZ[p[k_jXh[_Z_d][dpeh][dleeh[[dYedijWdj[ l[hê]_d]lWdkmfheZkYj_l_j[_j$;hlWWhp[b\mWWhec7kje97:BJZ[dkcc[h#'#efbeii_d]_ileehedjm[hf[d_d(:$ A_àleehc[[h_d\ehcWj_[efmmm$WkjeZ[ia$db%WkjeYWZbj (&&- 7kjeZ[ia" ?dY$ 7bb h_]^ji h[i[hl[Z$ 7kjeZ[ia" 7kje97: BJ" WdZ :M< Wh[ h[]_ij[h[Z jhWZ[cWhai eh jhWZ[cWhai e\ 7kjeZ[ia" ?dY$" _d j^[ KI7 WdZ%eh ej^[h Yekdjh_[i$

Prod_CM3_2007:CAD 2-2006

01-05-2007

12:25

Pagina 68

Idee: Gemakkelijk tekeningen maken die klaar zijn voor productie. Werkelijkheid: Autodesk Inventor biedt alles wat u nodig heeft om tekeningen te maken die klaar zijn voor productie. Tekeningen die u met Autodesk Inventor maakt, worden automatisch aangepast bij wijziging van het 3D-model. En dit is slechts één van de vele redenen dat Autodesk Inventor de beste keuze is voor werktuigbouwkundig ontwerpen in 3D. Meer weten over deze nummer-1-oplossing? Kijk op autodesk.nl/inventor Illustratie: Fives Cail Branche: Industriële machines

AUTODESK INVENTOR

®

DE BESTE KEUZE VOOR AUTOCAD-GEBRUIKERS

Autodesk, AutoCAD, and Autodesk Inventor are registered trademarks of Autodesk, Inc., in the USA and/or other countries. All other brand names, product names, or trademarks belong to their respective holders. Autodesk reserves the right to alter product offerings and speci cations at any time without notice, and is not responsible for typographical or graphical errors that may appear in this document. © 2006 Autodesk, Inc. All rights reserved.

Authorized Distributor

www.design-your-stuff.com de complete informatiebron voor Cad-gebruikers.

www.prodesk.biz

Mei 2007 jaargang 18

Recommend Documents