ILMU QIRAAT MODUL 2 Diploma Pengajian Al-Quran dan Al-Sunnah 2013
SUKATAN MANHAJ MODUL 2 1)ISTILAH – ISTILAH ILMU QIRAAT
5)MANHAJ IMAM IBNU ‘AMIR
4)MANHAJ IMAM ABU ‘AMRU
2)MAHJAH IMAM NAFI’
3)MANHAJ IMAM IBNU KATHIR
ISTILAH-ISTILAH PENTING DALAM ILMU QIRAAT
Istilah
Maksud
Contoh
Qiraat
Bacaan yang disandarkan kepada salah seorang dari 7 atau 10 Imam Qiraat
Iaitu yang disandarkan kepada Nafi’ / Ibn Katsir /Abu ‘Amr / Ibn ‘Amir / ‘Asim / Hamzah / al-Kisa’I
Riwayat
Bacaan yang disandarkan kepada perawi / anak murid kepada 10 Imam Qiraat
Contoh penggunaan yang tepat: Riwayat Warsy, atau Riwayat Hafs, bukan Qiraat Warsy atau Qiraat Hafs
Bacaan yang disandarkan kepada tokoh yang martabatnya selepas perawi ke bawah dalam silsilah sanad
Riwayat Hafs dari Toriq asy-Syatibiyyah, atau riwayat Hafs dari Toriq al-Fil, atau riwayat Hafs dari Toriq Zar’an
Toriq / Turuq
*Wajah
Merujuk kepada beberapa Berkait dengan Silah Mim Jama’, riwayat cara bacaan yang boleh dibaca Qalun mempunyai dua wajah bacaan: bagi riwayat / qiraat tertentu 1.Wajah pertama membaca tanpa Silah 2.Wajah kedua membaca dengan Silah
Syadz
Bacaan yang menyalahi salah satu dari 3 rukun / syarat penerimaan sesuatu Bacaan
3 syarat tersebut ialah: 1) Sanad yang sahih / tsabit / kuat 2) Menepati rasm Uthmani 3) Menepati kaedah-kaedah Bahasa Arab Antara Qiraat Syadz yang paling terkenal ialah Qiraat al-A’masy, Qiraat al-Yazidi, Qiraat Hasan alBasri dan Qiraat Ibn Muhaisin
Qiraat Bacaan yang menepati ketigaMutawatirah tiga syarat dan sanadnya mencapai tahap Tawatur.
Definisi tawatur: Bacaan yang diriwayatkan dari sekumpulan orang kepada sekumpulan orang yang lain, yang mana kesemua kumpulan/ kelompok tersebut boleh dipercayai dan selamat dari sifat menipu
Qiraat Masyhur
Terdapat khilaf di kalangan ulama’ sama ada bacaan Abu Ja’far, Ya’qub dan Khalaf Asyir termasuk dalam kategori ini ataupun kategori Mutawatirah
Bacaan yang menepati ketigatiga syarat namun sanadnya tidak mencapai tahap Tawatur
Usul
Kaedah-kaedah umum yang digunapakai dalam seluruh al-Qur’an
Kaedah mad, contohnya, termasuk dalam kaedah Usul
Farsy
Kaedah-kaedah khusus yang digunapakai dalam Surah tertentu untuk perkataan-perkataan tertentu sahaja
Dalam Matan asy-Syatibiyyah Bab Surah alBaqarah: Yang menerangkan bahawa lafaz “كذبون ”يpada ayat ke-10 Surah ُ ِ َ alBaqarah dibaca sedemikian oleh Asim, Hamzah dan al-Kisa’i manakala ia dibaca “ذبون ِ ك َ ”يoleh selain mereka.
ُ
Silah Mim Jama’
Membaca dengan 2 harakat setelah dibariskan huruf mim yang merupakan mim jama’. Boleh dibaca dengan 4 atau 6harakat dalam keadaan tertentu.
ُ
Dibaca oleh Qalun, Ibn Katsir, Abu J’afar dan Warsy (dalam keadaan tertentu)
Idgham Kabir
Membaca idgham pada dua huruf yang serupa jika bertemu kedua-dua huruf tersebut dengan syarat kedua-duanya berbaris dan syaratsyarat lain
Dibaca oleh as-Susi
Isymam
-Memuncungkan bibir sebagai isyarat baris depan -Membunyikan huruf Sod seperti bunyi huruf Zai -Mencampurkan bunyi antara dua baris, seperti baris bawah dan baris depan
Seperti pada bacaan:
Membariskan setiap huruf yang mati yang terletak di akhir perkataan pertama dengan baris huruf hamzah yang terletak selepasnya dan membuang huruf hamzah itu
Seperti pada kalimah
Naql
َتأمنا َ الصراط ِ قيل ألرض َ ِِف ا ِِف الَرض
Ibdal
Menukarkan sesuatu huruf kepada huruf yang lain
Lazimnya menukarkan huruf hamzah kepada huruf mad iaitu alif atau wau atau ya
Imalah
Mencondongkan bacaan alif Juga dikenali sebagai ‘Imalah Kubra’ sebagai huruf mad sehingga berbunyi seakan dekat dengan huruf ya, atau di antara baris atas dan baris bawah
Taqlil
Seumpama bunyi imalah tetapi lebih hampir kepada baris atas
Juga dikenali sebagai ‘Imalah Sughra’ atau ‘Imalah Wustho’
Fath
Lawan kepada Imalah dan Taqlil
Iaitu melafazkan baris atas / bacaan huruf alif dengan sempurna dan mulut dibuka ketika menyebutnya
Tashil
Meringankan sebutan huruf Hamzah sehingga tidak terdengar barisnya secara jelas atau condong kepada bunyi alif /wau / ya
-Kadang disebut ‘baina-baina’ -Boleh juga digunakan untuk merujuk kepada sebarang pertukaran yang berlaku terhadap sebutan huruf hamzah, seperti ibdal, hazaf Dsbnya
Tahqiq
Menyebut huruf hamzah dengan jelas dan sempurna
Isqath/Hazaf
Menggugurkan atau membuang sesuatu Huruf dalam keadaan tertentu
Tarqiq
Membaca huruf ra dengan tipis dengan syarat tertentu
Taghliz
Membaca huruf lam dengan tebal dengan syarat tertentu
Raum / Ikhtilas
- Menyebut hanya 1/3 atau 2/3 Baris - Membaca tanpa Silah pada huruf Ha Kinayah
Biasanya berlaku pada huruf hamzah
Raum hanya berlaku ketika waqaf (berhenti) dan khusus untuk baris bawah dan baris depan sahaja
PENAMBAHAN!
Khilaf atau perbezaan ‘wajah’ qiraat terbahagi kepada dua bahagian : 1. Khilaf wajib 2. Khilaf jaiz (harus) Contoh khilaf wajib (khilaf yang tidak boleh dipilih): ْ ْ ً و َتن ِحتُون ِم ِ َ ال بُيُوتا ف ِ ن ال ِج َب َار ِهي َ َ َ
Khilaf Jaiz (khilaf yang boleh dipilih)
• Iaitu perbezaan para qurra dalam memilih bentuk bacaan seumpama bacaan istia'azah,basmalah antara dua surah, memilih untuk berhenti secara sukun, roum atau isymam, memilih bacaan dengan kadar panjang (ishba') 6 harakat , tawassut (pertengahan) 4 harakat atau qashar(pendek) 2 harakat
