icieel orgaan van de Koninklijke Nederlandsche Maatschappij lot bevordering der Geneeskunst

MEDISCH Ile

CONTACT

J a a r g a n g - 1 7 Ntei 1 9 S 6 - No. 2 0

O//icieel orgaan van de Koninklijke Nederlandsche Maatschappij lot bevordering der Geneeskunst REDACTIE EN R E D A C T I E R A A D : Redactie: G. C. Heringa, H o o f d r e d . - G. D e k k e r - L. A. Faber.

Redaetieraad: G. Dekker, L. A. Faber, M. Hartman, G. C. Heringa, J. J. van der Horst, A. M. J. van Susante; K. Vaandrager, Singel 23, Deventer, secretaris. REDACTIE EN A D M I N I S T R A T I E :

Keizersgracht 3 2 7 - Telefoon 3 3 3 0 0 - Postgiro 5 8 0 8 3 - Amsterdam V o o r b e t p l a a t s e n v a n a d v e r l e n t i ~ n gelieve m e n zich uitsluitend t e riehten t o t :

Bureau A D E X, Keizersgracht 158, Amsterdam-C., Telefoon 42355 AdvertentiSn in dit blad behoeven de goedkeuring der Redactie. Abonnement voor niet-leden f 15.m m Losse n u m m e r f 0 . 4 0

V a n de Redactle

INHOUD:

Beleid en actie .

blz. 270

M e d e d e l i n g e n an berichten v a n de M a a t s c h a p p i |

Kort verslag van het verhandelde in de Algemene Vergadering, gehouden op Zaterdag 25 Februari 1956 in ,,Esplanade" te Utrecht (1)

Van het Ccntraal Bestuur der L.S.V. Jaarverslag van de Secretaris der L.S.V. over het jaar 1955 . Candidatuur

272 281 286

I n g e z o n d e n stukken

Open- en gesloten ziekenhuizen, door Dr. H. J. N. Dekkers.

286

Boekbespreking

287

Personalia

288

Adressen van de Ntaatschappii, haar organen, enz. Keizersgracht 327, Amsterdam-C. Bureau van bet H.B., D.B., Boekhouding en Bureau voor Waarneming en Vestiging (9--18 uur _ . . . Redactie en Administratie van ,,Medisch Contact" Tel. Landelijke Huisartsen Vereniging Landelijke Specialisten Vereniging . . . 33300 Landelijke Vereniging van Artsen in Dienstverband . Specialisten Registratie Commissie . . : . . Het bureau voor Waarneming en Vestiging is na 19 uur e n ’ s Zondags 972.21.40 bereikbaar onder Raad van Beroep, Secretaris H. J. J. Blauwkuip, Federatie van door Verzekerden en MedewerAmsterdam, Willemsparkweg 139. kers bestuurde Ziekenfondsen (,,V.M.Z.") De Bilt, Wilhelminalaan 3, tel. 28841 Ondersteuningsfonds voor beh. wed. en wezen, Administratie der advertentiSn: G i r o n u m m e r 111950, Eendrachtsweg 15, R’dam. Advertentiebureau , , A D E X ’ , Keizersgraeht 158, Seer. Dr. A. C. M. Beukers, Gerard v. SwietenA m s t e r d a m - C , telefoon 42355. straat 79, Tilburg. Ingezonden, nJei 9eplc]cltsie manuscripten kunnen niet w o r d e n l e r u g g e z o n d e n . M e n zorge dus voor h o t b o h o u d e n van oan c o p y .

Spoed-kopij voor het eerstvolgend n u m m e r dient uiterlijk Zaterdag v66r 12 uur in bet bezit te zijn van de redaetie.

N DE REDACTII Beleid en actie gevaar lopen in verdrukking te geraken tussen Wij plaatsten in M.C., No. 16, het artikel van nieuwe macbtsfiguren, die door de maatschappeDr. v. d. Burg, handelend over de 12 artikclen lijke aardverschuivingen in dominerende posities van de W.M.A., in de rubriek ,,Vraagstellingen", zijn gekomen. omdat evident deze door de Algemene VergadeDegenen, die, zoals Dr. Dekkers c.s., menen ring aangenomen richtlijnen object van discussic bout portant bepaalde personen of groepen als zouden ’blijven. Wij hadden - - achteraf gezien - schuldigen te kunnen aanwijzen en met sehemajuister gedaan ook het zo uitstekende stuk van tische formuleringen en aantijgingen te moeten Dr. C. de Groot ,,specialistische problemen" in aan de kaak stellen, en die dan wensen een opM.C., No. 7, onder dit zelfde hoofd op te nelossing te dicteren, welke men naar eigen smaak men. Immers, weinig punten staan zo in her revolutionnair (de Groot) of reactionnair zou centrum van discussie, in de Maatschappij als kunnen noemen, miskennen de gecompliceerdher probleem van de open en gesloten ziekenheld der verschijnselen en onderschatten de huizen. Ook bestaat historisch en psychologisch ,,massa van beweging", waarvoor banen moeten een nauw verband tussen de door beide genoemde schrijvers behandelde onderwerpen. Gelijke-- worden gezocht. Uitermate veelzijdig is de problematiek van de ziekenhuizen verankerd in het lijk vloeien deze voort uit datzelfde grondpromedisch-maatschappelijk bestel en uitermate bleem, dat ons allen sinds jaren bezig houdt en ernstig, ja verontrustend, de wijze waarop deze dat de grootste-gemene-deler is van alle actuele problematiek ingrijpt in de belangen van pavragen, die de beroepsuitoefening en de maatti~nten, artsen (specialisten bn huisartsen, d e schappelijke status van de arts omringen; dat ons Wolff, M.C., No. 25) en medisch onderwijs. dagelijks confronteert m e t zijn verbijsterende Veel te simplistisch is Dr. Dekkers’ mening, dat veelzijdigbeid en bovendien de moeilijkheid inonze Maatschappij (slechts ~ n der belanghebhoudt, dat geen mens her los kan zien van eigen benden!) met een machtwoord een oplossing zou karakter en eigen ervaringen: her is het prokunnen forceren. Op z’n zachtst genomen ongebleem, hoe - - op welke gronden - - bepalen wij, fundeerd is zijn verwachting, dat met bet invoemedici, onze positie? hoe vir/den wij de juiste ren van vrije individuele concurrentie alleen een houding t.o.v, de snel wisselende fenomenologie van onze samenleving, hoe houden wij de gebevredigende status voor allen zou kunnen worden bereikt. Het lijkt evident, dat juist deze opzonde behoefte van het individu aan eigen hanlossing tactisch slecht past in de ori~ntatie van delingsvrijheid en strevingsrecht in harmonie met nieuw tot aanpassing bij groepsbeleid rnadeze tijd. Zeker vergissen zij zich, die onze nend verantwoordelijkheidsbesef? in hoeverre Maatschappij-bestuurderen zwakheid van of, ermoeten zelfs voor individuen ~n groepen nieuwe get hog, gebrek aan beleid verwijten. Met Dr. vormen ja nieuwe technieken van organisatode Groot geloof ik, dat her rapport Lojenga als rische samenwerking worden ontwikkeld? werkproject in evolutionele zin van waarde is. Ik meen, dat her tendentieuze vervorming van Het is een verdienste van Dr. de Groot, dat het plan Lojenga is te zeggen zoals Dr. Dekkers deze, zo zaakkundig schrijvend over de bezwaren doet, dat her het aantal ,,afhankelijke" speciaen de gevaren van de moderne medische calamilisten vergroot, en bet felt te negeren, dat her een teit: het gesloten ziekenhuis, gewezen heeft op weg wijst om her aantal specialisten met ziekenhet causaal verband waarin dit staat met de huispraktijk aanmerkelijk uit te breiden. Bovenplotselinge na-oorlogse groei van bet ziekendien meen ik, dat Dr. Dekkers de mogelijkheden fondswezen. Terecht heeft hij daardoor het geonderscbat, die er zullen zijn tot verdere vormkarakteriseerd als een verschijnsel, waarin de geving als eenmaal in de zin van het rapport verantwoordelijkheid niet zo maar kan worden afgeschoven op enkelingen, maar dat deel is Lojenga in principe een modus vivendi tussen van her wijd vertakte sociale beleidsvraagstuk, specialisten en ziekenhuizen is geformuleerd. waarmede alle modern georiEnteerde landen Kortom, ik meen dat - - waar bet voor ieder worstelen: hoe de geneeskundige volksverzorduidelijk is dat het onmogelijk is het euveI op ging in overeenstemming te brengen met wat slag op te heffen - - aan bet rapport Lojenga de medisch wetenschappelijk goed en mogelijk en verdienste niet kan worden ontzegd een weg gewat sociaal nodig en economisch verantwoord wezen te hebben die tot onmiskenbare verbeteis; in welk vraagstuk uit de aard der zaak de ring voert en richtlijnen te hebben aangegeven, medici met bun persoonlijke en groepsbelangen die tot ontwikkeling in de goede richting stimuten nauwste betrokken zijn en waarbij zij zeker leert. Vergeten mogen wij trouwens niet, dat her 270

RIEDEL-DE 9 HAEN A.G.

decholin

AMPULLEN: Natrium dehydrocholicum 1000mg Aqua ad 5 cc TABLETTEN: Acidum dehydrocholicum 50 mg Saccharum, amylum, talcum pro fabl. comp. una. VERPAKKINGEN: 20, 200 en 1000 tabletten; 3 en 100 amp. 10 cc 5~ 3,50 en 100 amp. 5 cc 20~ 3,50 en 100 amp. 10 cc

J

D u ~ M ~vRouW’F,IE

VOORLOP~ ~,ENOEI:T ~ I~ICN NI~.C~E’NS ONr~EO~U$’r OV~ll~ ALLEFN.-..~,VEiNI(,,

200/0

zou’r !

als cholereficum en cholagogum, als prophylacticum, diuroficum, bi i depressles onz. voor diagnotisch gebruik on voor bepaling van do bloodsomloopsnelheid. Monsters en liferatuur worden op aanvraag gaarno toegezonden door:

Ook excellent bij normaal gebruik

Eopharma

Brinker’s Marl~arinefabrieken N.V.

Zoetermeer

-

Haringkade 1 2 5 - Scheveningen TEL. K 1700 - - 559776.

I_ICtNII~ UNION CHIHIOUI BILGE S.A.

meclizine hydrochloride

per tablet 25 mg (tube met 20 stuks) droop I m g per cc (flacon met 75 cc)

effectlef en economlsch

1~f 'i~'

~.~:.~~-ii ~,;~i

=~i~ /~’r)~ ~, "~

veelal een dosis per dag volCloende

rapport Lojenga nog steeds ter discussie ligt. In zoverre is het heel goed dat het door artikelen in M.C. opnieuw ter bespreking is gekomen. Volkomen terecht m.i. wijst Dr. de Groot er op, dat voor de Onderhandelingscommissies der L.H.V. hier een belangrijke taak is weggelegd. Dat - - hierin heeft Dr. Dekkers gelijk - - ook de ziekenfondsen verantwoordelijkheid meedragen, is zeker. Maar weer ben ik her met Dr. Dekkers oneens, als deze betoogt, dat in casu door de Maatschappij met geweld zou moeten worden opgetreden. Hebben wij niet pas ervaren, hoe groot de kracht van goede argumenten in besprekingen met de fondsen is? Ik meen dus, dat, temeer omdat het pati~ntenbelang bij het open gaan der ziekenhuizen betrokken is, de fondsen als bondgenoten in onze strijd stellig te winnen kunnen zijn. Wat ik persoonlijk mis in het rapport van de commissie Lojenga is een algemene inleiding, die een sociologisch wetenschappelijke analyse geeft van het gesloten-ziekenhuis-fenomeen als zodanig, zowel wat zijn sociale aspecten als wat zijn relaties met andere maatschappelijke fenomenen en zijn consequenties aangaat. Wellicht heeft ze dergelijke studies wel gemaakt, maar ze dan ten onrechte de publicatie nagelaten. Dr. de Groot heeft in dit opzicht enkele zeer waardevolle aanwijzingen gegeven. In ieder geval schijnt mij toe, dat diepgaande studie door op dit terrein deskundige mannen nodig is o m goede fundering en daardoor kracht te geven aan het Maatschappelijk beleid naar binnen en naar buiten. In de aanhef van deze korte beschouwing legde ik verband tussen de stukken van Dr. de Groot en Dr. v. d. Burg. Inderdaad blijkt duidelijk uit een aantal van de door Dr. v. d. Burg aangehaalde voorbeelden van tekortkoming, hoe dicht de tegen de W.M.A. formulering gevoerde bezwaren liggen bij bet ziekenhuisprobleem. E n eigenlijk ook bij al zijn andere voorbeelden stelt Dr. v. d. Burg ten slotte toch altijd weer die ene zelfde grondvraag, die ik formuleerde als die naar de positiebepaling ten opzichte van, resp. aanpassing aan de snel wisselende fenomenologie van deze samenleving. Gaarne wil ik nog eens herhalen war ik schreef: het is goed en nodig dat wij het oog gericht houden op wat ons als ideaal voor ogen staat. Maar bet zou een geestelijke verarming zijn, indien wij onze normen zouden moeten terugbrengen op wat op dit ogenblik realisabel is en indien wij niet open zouden staan voor nieuw opkomende wenselijkheden. O m met een anecdotische vergelijking te eindigen: In zijn boek ,,Uncle Samson" schrijft Beverley Nichols n a een beschrijving van de achterstand, die een neger heeft in de Ameri-

kaanse samenleving: ,,It would be untrue to say that the Negroes are actually barred from the hospitals, but the hospital facilities available to them are far inferior. In 25 per cent. of the hospitals in Washington they are excluded absolutely; in the remaining hospitals they are allotted an inadequate n u m b e r of beds in strictly segregrated wards. This ban also applies to doctors. Although Howard College, the Negro university, has a first-class medical school and although the qualifications of the men it turns out are as high as in any ,,Caucasion" institution, a. coloured specialist might be a naked witch-doctor for all the chance he has of competing with the whites on equal terms. Negro doctors are barred from the District Medical Society and from the American Medical Association. They are barred from all the twelve private hospitals of the city, and from federally supported St. Elizabeth’s Hospital for mental diseases. (This hospital, incidentally has 2.500 Negro patients - a fact which is hardly surprising in view of the mental tortures to which they are subjected)." En toch zijn de artikelen van de W.M.A. met medewerking van onze U.S.A. zustervereniging geformuleerd en door deze aanvaard. Ieder huisje heeft zijn kruisje en wie zonder zonde is werpe de eerste steen. Laat ons her zo zeggen: veel is in ons vaderland te verbeteren en in vele opzichten zullen wij goed doen lering te halen in andere landen. Evenwel, wij hebben niet alleen het recht maar ook de plicht tot her zoeken van eigen weg bij de verwezenlijking van internationaal aanvaarde normen van medische ethiek. Beleid en actie zijn twee zaken, die wel te onderscheiden zijn. Heringa.

Erefonds voor Oud-Verpleegsters Geen penning van verdiensten. F_~n penning v o o r verdiensten!

U wilt toch niet achterbliiven? Laat van Uw giro overschrijvenl No. 3 6 5 0 ten name van bet Ere[onds voor Oud-Verpleegsters.

271

,'~EDEDELINC~EN EN BERICHTEN VAN DE MAATSCHAPPI

VAN HET HOOFDBESTUUR Kort verslag van her verhandelde in de Algemene Vergadering, gehouden Zaterdag 25 Februari 1956 in ,,Esplanade" te Utrecht.

op

I Voorzitter: W. J. Royaards. Secr.-Penningm.: G. Dekker. I. Opening van de Algemene Vergadering te 2 uur namiddags. De Voorzitter opent de 121ste AIg. Verg. der Mij met een woord van wel,kom. 1I. Opneming van d e vertegenwoordigde districten en van de namen der afgevaardigden. De opneming gesehiodt door de Seer.-Penningmeester. Benoeming Redactiecommissie veer de Handelingen. De Voorzitter en de Secr.-Penningm. maken deel uit van de eommissie. Benoemd wordt hog troll. Beijerinck. De Voorzitter iaoudt hierna de openingsrede. (Zie Medisch Contact van 1 maart 1956, no. 9, bldz. 113 e.v.) III. Behandeling van het rapport van de commissie ter bestudering wan de twaal[ artikelen der W A t . A . inzake Social Security. (Zie M.C. 6 januari 1955, no. 1 bldz. 4). (Op 4 maart 1955 ter bestudering toegezonden aan de afdelingsbesturen). V e e r bet verslag der bespreking van het rapport in de Alg. Verg. van 27 november 1954 (zie M.C. no. 9 van 1955). De Voorzitter beet welkom de commissie, die, onder leiding van coll. Ittmann het rapport heeft opgesteld. Tot publikatie er van ken worden overgegaan na verkregen maehtiging van de Alg. Verg. De beer Drogendijk constateert, dat men de ,,soeiale zekerheid", bet waehtwoord van deze tijd, waardoor men een betere toekomst denkt tegemoet te gaan, consequent wil doortrekken op het terrein van de volksgezondheid. Tot zijn spijt heeft spr. in het rapport gemist een epsomruing van de bezwaren, welke aan deze, op ziehzelf goede, instelling kleven. Zo vervangt men bij de soeiale zekerheid de individuele verantwoordelijkheid door de collectieve, waardoor het verantwoordelijldaeidsgevoel in bet algemeen wordt ondermijnd. De huisartsen m a k e n daarmede dagelijks kennis en de

statistieken tonen aan, dat tengevolge daarvan het ziekteverzuim is toegenomen. Voorts kan als een bezwaar worden bes~houwd bet verplichte karakter van de soeiale zekerheid v e e r de gehele bevolking, ook v e e r hen, die er geen behoefte aan hebben. Soeiale zekerheid wil verder zeggen het dokken van alle risico’s, ook die welke in een ver verwijderd verband staan met de volksgezondheid. Bij het aannemen van soeiale zekerheid op dit gebied dienen drie restrieties naar voren te worden gebracht: a. de individuele verantwoordelijkheid meet zoveel mogelijk gehandhaafd blijven; b. de sociale zekerheid meet aUeen gr v e e r die groepen van personen, die er inderdaad behoefte aan hebben; c. slechts die risieo’s moeten worden gedekt, die medisch noodzakelijk en soeiaal-economiseh verantwoord zijn. Tegen de door de ommissie voorgestelde aanvulling van Art. I met de zin: ,,Mogelijkheid tot wraking van de controlerende arts door de patiSnt." rijst naar het spr. voorkomt bezwaar wanneer men denkt aan bet heirleger neurastheniei, psyehopathen en querulanten in Nededand. Wanneer dergelij,ke mensen zieh op dit artikel werpen zullen de moeilijkheden aanzienlijk worden vergreet. Wie zal in de praktijk uitmaken, of de bezwaren, welke tegen een arts worden aangevoerd, juist zijn? Wie zal eventueel een bedrijfsvereniging helpen een andere controlerend arts aan te wijzen of aan te stellen? De aanstelling van een geneesheer in bedrijven met een eigen ziekenkas meet praktisch vooraf worden onderworpen aan de goedkeuring van bet personr162 In de geschetste situatie zal moeilijk worden toegestaan, dat daama een andere geneesheer wordt gevraagd. De Commissie stelt v e e r art. H aan te vullen met: ,,tenzij bet belang van de patient dit eist, waarbij 9 de derde dient te zorgen, dat her vertrouwen van de patient in zijn bohandelende arts niet wordt gesehaad." 272

Leica, Zeiss Ikon, Rollelflex, Kodak, Agfa enz. Deskundige voorlichfing,

Foto ,,SOLE" Cine voor:

Alle merken Foto-, fllmcamera’s en projecloren steeds voorradig. 8 en 16 ram. geluldsfllm. Zwartwit- en kleurenfilms.

I n d i e n g e w e n s t b e z o e k e n wii U gaarne om onze uitgebreide r F I L M - en FOTOTOESTELLEH te t o n e n .

le Constantiin Huygensstraat 78 Amsterdam FOTO SOLE Speciale service voor folo- en filmclubs.

Voor elk gezicht een passende BRIL

VAN GALEN OPTIEK Sarphatipark 46 - Amsterdam - TeL 716960

Telef. 84608

GLUCOBASIN TABLETTEN

Voor gehele of gedeeltelijke vervanglng van de insuline.

PAIDEMA SIROOP

BlJ tuberculose, organl$che uttputting enz.

SANICOLAX DRAGEES

g|| storingen in her spijsverterlng$organisme,

Importrice: N.V. SANICO-UTRECHT Fa. L. D E Z W , 4 R T Ceintuurbaan 5 Amsterdam - Tel. 723913 (K 20) Anno 1905

~r LUXE EN ORTHOPAEDISCH MAATSCHOENWERK Erkend leverancier aan Ziekenfondsen en Rijksverzekeringsbank

u

NEURO V

E

G

E

T

A

T

I

~

5pr. aciat flit te s~mpel gesteld. Er zl}n meer d]enen sleclats voorzlenmgen ten aanzlen van belangen dan alleen die van de patient, bijv. van die risico’s te omvatten, welke door de betrokher bedrijf, van her ziekenhuis, de sociale verzekenen niet kunnen worden gedragen", keringsorganen, het ziekenfondswezen enz. Men heeft coll. Drogendijk erop gewezen, dat in de kan niet zo eenvoudig voorschrijven: ,,Geen tuseerste plaats dus wordt gesproken van voorziesenkomst van derden tussen behandetende arts en patient, tenzij . . . . enz." De arts heeft, beningen en niet van personen. De wenselijkheid halve een individuele, ook een gemeenschapswordt hierin uitgesproken o m t e komen tot een taak, welke niet eenvoudig is. Men moet zeer enigszins aanvaardbare en duidelijke richtlijn voorzichtig zijn her vertrouwcn tussen arts en t.a.v, de moeilijkheden waarin de artsen tegenpatient niet te schaden. In her voorgestelde over maatschappelijke verschijnselen verkeren. wordt te eenzijdig de nadruk op her belang van Deze moeilijke zaak za] organisatorisch niet volde patiSnt gelegd. ledig kunnen worden opgelost. Wanneer de Commissie in haar toelichting op Er zullen ook vele dubia zijn omtrent de art. IV bepleit vrijheid van artsenkeuze ook in vraag, hoever men op bepaalde punten meent het ziekenhuis acht spr. dit te ver gaan. Bij de te moeten gaan. Sanatorium- en krankzinnigenbestaande werkverdeling kan daardoor de orgaverpleging bijv. vormen een reel groter risico nisatie in her ziekenhuis worden omver gewordan dat ten aanzien van eenvoudige geneesmidpen. delenvoorziening en hulp van de huisarts. D e ,,Gezondheidsverzekeringsstelsels", waarvan Commissie heeft duidelijk naar voren willerl de Commissie t.a.v, art. XI spreekt, zijn in Nebrengen dat men, ter wille van een eerlijke voorderland niet bekend wel ziekteverzekeringsstel- z[ening, hiertoe zal moeten overgaan, afgezien sels. Bedenkelijker echter acht spr., dat de Comvan de vraag hoe het probleem in de praktijk missie, blijkens vergelijking met de Engelse kan worden opgelost. Zij heeft daarbij een betekst, de welstandsgrens heeft losgelaten; zijn legt perking aangebracht door te spreken van verde nadruk op ,,voorzieningen". Er zijn mensen, pliehte gezondheidsverzekeringsstelsels, div die het risico van de kosten van huisarts en slechts voorzieningen t.a.v, bepaalde risico’s o m apotheker kunnen dragen maar niet de rest; een vatten. kleinere kring dan de vorige kan ook .de kosten De door coll. Drogendijk ter sprake gebrachte van de specialist dragen, maar niet de rest; een wraking van de controlerend deskundige is v o o r nog kleinere kring kan daarbij de kosten van de Commissie een punt van langdurige overweziekenhuisopname dragen maar niet bet risico ging geweest. Uitgaande van de vrlje artsenvan sanatoriumverpleging. Er zijn mensen, die keuze wordt het in de praktijk als een moeilijkdat alles kunnen dragen maar niet het risico van heid gezien, d a t e r sores een uiterst slechte ververpleging in een krankzinnigengesticht en standhouding bestaat tussen de patient en de slechts een zeer klein aantal kan ook dit dragen. controlerend geneeskundige. Met het oog op deWordt dat alles opgevangen door een getrapte ze eigenlijk niet aanvaardbare situatie heeft de verzekering dan wordt door een achterdeur bin- C o m m i s s i e dit betrekkelijk nieuwe begrip geinnengehaald war de Commissie niet wil: ongeli- troduceerd. Toegegeven kan worden, dat er voor miteerde verplichte verzekering. Spr. heeft dus hantering in de praktijk missohien waarborgea bezwaar tegen wijziging van de oorspronkelijke geschapen zullen moeten worden. Anderzijds beredactie. staat bij lichamen met een grote controle-ervaDe beer L a m m e r t s van Bueren (liD, eveneens ring die toestand reeds. Bij de G.G.D. in A m sprekende over art. II: ,,No intervention of third sterdam bijv. is het mogelijk, ingeval van eer~ party between physician and patient", kan zich dergelijk conflict, een andere controlerende arts wel met de door de Commissie gegeven toelieh- aan te wijzen. ting veren.igen, maar vraagt zich af, of deze alHet heeft de Commissie moeite gekost om tot tijd aanwezig is als deze artikelen worden gele- de voorgestelde tekst van art. II te komen, omzen. De vertaling van ,,intervention" door ,,tusdat h.i. handhaving van de letterlijke tekst: senkomst" acht hij wat zwak; zij kan missehien ,,Geen tussenkomst van derden tussen arts erL aanleiding geven tot ,,ongewenste, tussenkomst patient" betekende teruggrijpen naar een vcrlovan andere aard. Is her niet beter te spreken ren paradijs. Het voorgestelde artikel zal echter van ,,ingrijpen"? niet kunnen worden gezien zonder de uitvoerige De heer l t t m a n (Voorzitter der Commissie) toelichting. In bet algemeen zullen straks de zegt, dat de Commissie de wijziging van ,,tusartikelen niet hanteerbaar zijn los van de toesenkomst" in ,,ingrijpen" wel wil overnemen. lichting,, waarin de Commissie een duidelijke en uitgewerkte interpretatie heeft willen geven. Sprekende over her voorgestelde art. XI: Dit geldt bijv. zeker voor het punt betreffende ,,Verplichte gezondheidsverzekeringsstelsels de ziekenhuiskeuze, waarvoor de Commissie 273

geen betere - zij het niet fraaiklinkende - oplossing heeft kunnen vinden dan: ,,Vrijheid van keuze van ziekenhuis door de patient, voor zover mogelijk." Hier moet een middenweg worden gekozen. Als coll. Drogendijk zegt: De ziekenhuizen hebben ook hun belangen, stelt spr. daartegenover: De pati~nten hebben die zeker ook. Ideaal zou zijn, dat ieder kon gaan liggen in her ziekenhuis zijner keuze, maar tenslotte moet ook voor de medicus gelden, dat hij de artsenkeuze belangrijker aeht dan die van het ziekenhuis. Veelal is de keuze van de arts mede bepalend t.a.v, de ziekenhuiskeuze, althans beperkt deze keuze. Vandaar het: ,,voor zover mogelijk". Een kwalificatie is gezoeht waarbij in de eerste plaats rekening is gehouden met de be. langen van de patient en met de medisch-ethische kant van het probleem. De Commissie heeft willen aanduiden, dat onder het huidige ingewikkelde bestel de vrije ziekenhuiskeuze uiteraard belangrijk is, maar dat zij toch een natuurlijke beperking vindt. De heer Van Erp Taalmen Kip (VII) is bet wellicht als psychiater - ten aanzien van de wraking van de controlerende arts door de patient meer eens met coll. Drogendijk dan met coll. Ittmann. In het door deze genoemde voorbeeld van Amsterdam wordt dat personeel niet alleen gecontroleerd door de gemeentelijke G.D., maar dat personeel is ook in dienst van Amsterdam. Wanneer het querulanten betreft is de positie gemakkelijker dan voor een controlerend arts van een bedrijfsvereniging of van de R.V.B. Wanneer het voorstel van de Commissie omtrent de mogelijkheid van wraking van de controlerend geneesheer wordt aangenomen zullen verzekerden daarin een plezierig aangrijpingspunt kunnen vinden om de ene controlerend geneeskundige na de andere te wraken. Het zou voorzichtiger zijn aan het voorgestelde toe te voegen bijv.: -

,,in bijzondere omstandigheden", of: ,,ter beoordeling van." De heer Sluyters (IX) heeft op zichzelf geen bezwaar tegen her voorgestelde art. II: ,,Geen tussenkomst van derden tussen behandelende arts en patient, tenzij bet belang van de patient dit eist, waarbij de derde dient te zorgen, her vertrouwen van de patient in zijn behandelende arts niet wordt geschaad," maar acht het wat te sterk gezegd. Her kan ook blijkens de toeliehting noodzakelijk zijn, dat er een derde tussenkomt; een andere arts kan niet altijd maar blijven toezien wanneer een patient verkeerd wordt behandeld, maar dan wordt de eis, dat bet vertrouwen niet wordt geschaad,

onvervulbaar. Beter zou zijn te zeggen: De derd,. 9 dient er zoveel mogelijk voor te waken, dat her vertrouwen van de patient in zijn behandelende geneesheer niet wordt geschaad. Uit het betoog van coll. Drogendijk is spr. niet duidelijk geworden, of deze principieel tegen de wraking is dan wel alleen op grond van praktische overwegingen. In het laatste geval geeft spr. hem in overweging het principe te laten prevaleren. Het principe moet hier worden vastgelegd en de praktijk moet trachten zich zoveel mogelijk daarbij aan te passen. Met betrekking tot de vrije ziekenhuiskeuze aeht spr. de toevoeging aan art. IV van ,,voo:r zover mogelijk" niet juist. Her onmogelijke karl toch niet gekozen worden en ook hier moet her principe worden vastgelegd, waaraan de praktijk zich dan zal moeten zien aan te passen. De heer Drogendijk (V) is dankbaar voor bet antwoord van coll. Ittmann maar had gaarne ook iets vernomen omtrent zijn in eerste instantie gemaakte bezwaar, wanneer zonder enige beperking de sociale zekerheid wordt toegepast op de volksgezondheid. Wat betreft de wraking van de controlerend geneesheer heeft spr. er geen bezwaar tegen, dat men in de praktijk naar een dergelijke mogelijkheld streeft, maar wanneer bet punt z6 wordt vastgelegd vreest ,hij daarvan toch grote moeilijkheden. Het zou beter zijn die passage te schrappen. Betoogd is, dat men art. II moet zien in verband met de toelichting, maar in de praktijk zal men zich aan het artikel als zodanig vasthaken en het is moeitijk er uit af te leiden, die toelichring niet kennende, dat de Mij het aldus ziet, dat bet alleen om her belang van de patiSnt gaat. Terecht is t.a.z, art. XI gezegd, dat de Mij. niet is tegen verzekering boven de welstandsgrens en tegen her stelsel van getrapte verzekering, maar het artikel begint met het woord ,,Verplichte" en tegen die verpliehting heeft spr. bezwaar. Wijziging er van is gewenst. De Voorzitter vestigt er d e aandacht op, dat er 13 maanden de tijd is geweest om amendementen voor te stellen, deze zijn niet ingekomen Volgens art. 412 H.R. kunnen amendementen alleen dan tijdens de Alg. Verg. worden ingediend en behandeld, als zij op schrift zijn gestekl en door ten minste 3 afgevaardigden worden ondersteund. De beer lttmann (Voorzitter der Commissiel deelt mede, in antwoord aan coll. Van Erp Taalman Kip, dat ook naar her oordeel der Commissie, wanneer principieel de mogelijkheid tot wraking wordt geopend, de goegemeente geen gelegenheid moet worden gegeven om maa:~ raak te wraken. Er zullen zeer belangrijke beperkingen moeten worden opgelegd en die wra~74

king zal uitzonderingsgeval moeten blijven, E r moet echter gelegenheid zijn om bij onmogelijke verhoudingen zowel de gecontroleerde als de controlerende arts te vrijwaren van verdere complicaties. De woordelijke vertaling van

art.

1I zegt:

,,Geen tussenkomst van derden tussen arts en patient". N a a r de mening der Commissie past dit niet meer geheel op de tegenwoordige verhoudingen in dit bestel. Er zijn mogelijkheden, dat inmenging plaats heeft. Dan moet in de eerste plaats met het belang van de patient worden rekening gehouden; voorts moet de verhouding tussen arts en patient zo rain mogelijk worden geschaad. Te veel uitzonderingen konden echter weer niet worden gemaakt, want dan zou bet hek van de dam zijn. Uitgesproken is een wenselijkheid, een na te streven gedachte, en dan zal het missehien in de praktijk wel eens voorkomen dat men wat verder gaat dan de tekst van het artikel toelaat. De vrije ziekenhuiskeuze ligt min of meer op hetzelfde vlak. De Commissie heeft juist willen aangeven - aldus doet spr. coll. Sluyters opmerken - dat de sterke differentiatie in de geneeskunst beperkingen oplegt. In art. XI wordt gesproken over verplichte gezondheidsverzekeringsstelsels. Wie zich op vrijwillige basis wil verzekeren moet dit kunnen doen, zoals hem dat geschikt voorkomt. Gaat men echter de mensen een bepaalde verzekering opleggen, dan komen er belangrijke beperkingen en moet men met zulk een opgelegd stelsel nooit verder gaan dan de betrokken persoon zelf kan dragen. Naar her oordeel der Commissie dienen de verplichte gezondheidsverzekeringsstelsels slechts voorzieningen t.a.v, die risico’s te omvatten, welke voor de betrokkenen een te zware last betekenen. Deze zaak ligt op een ander vlak dan dat van de vrijwillige stelsels. D a n k b a a r voor de waardevolle opmerkingen van coll. Drogendijk meent de Commissie zich toch te moeten conformeren aan hetgeen in her rapport is vermeld. De Voorzitter deelt mede, dat is ingekomen een voorstel van district HI o m in art. II het woord ,,tussenkomst" te vervangen door: ingrijpen. Op een desbetreffende vraag van de Voorzitter bevestigt de heer lttmann, dat deze wijziging door de Commissie is overgenomen. Voorts deelt de Voorzitter mede, dat is ingekomen een amendement van coll. Sluyters, mede-ondertekend door drie anderen, om de zinsnede in art. II: ,,waarbij de derde dient te zorgen, dat bet vertrouwen van de patient in zijn behandelende arts niet wordt geschaad," te wijzigen in:

,,waarbij de derde er zoveel mogelijk voor dient te zorgen . . . . enz." De heer Ittmann (Voorzitter der Commissie) zegt, dat de Commissie aan deze wijziging geen behoefte heeft. Het amendement van coll. Sluyters c.s. (invoeging van ,,zoveel mogelijk") wordt door handopsteken verworpen met 32 tegen 10 stemmen, terwijl 1 stem in blanco wordt uitgebracht. De Voorzitter deelt verder mede, dat is ingekomen een amendement van coll. Sluyters e n 3 andere afgevaardigden o m uit de zinsnede in art. IV: ,,Vrijheid van keuze van ziekenhuis door de patient, voor zover mogelijk," de woorden: ,,voor zover mogelijk" te schrappen. Dit amendement wordt door handopsteken verworpen met 35 ~egen 6 stemmen. Ten slotte deelt de Voorzitter mede, dat is ingekomen een amendement van coll. Drogendijk en 5 andere afgevaardigden, o m aan de tweede zin van art. I, luidende: ,,Mogelijkheid tot wraking van de controlerende arts door de patient", toe te voegen: in bijzondere gevallen. Dit amendement wordt door handopsteken aangenomen met 29 tegen 11 stemmen, terwijl 2 stemmen in blanco zijn uitgebra~ht. De heer Ittmann (Voorzitter der Commissie) deelt mede, dat de overgenomen wijziging in art. II van het woord ,,tussenkomst" door ,,ingrijpen" toch de moeilijkheid oplevert, dat ,,Geen ingrijpen van derden tussen behandelende arts en patient" geen behoorlijk Nederlands is. Her zal dan moeten worden: Geen ingrijpen van derden in de verhouding tussen behandelende arts en patient. De heer Lammerts van Bueren (III) meent, dat dit toch niet in overeenstemming is met de bedoeling van de voorstellers van bet amendement. Het woord ,,behandelende" kan hier dan niet worden gebruikt. De Voorzitter meent te hebben begrepen, dat de Commissie om taalkundige redenen terugkomt van haar overneming van het amendement. De heer Ittmann bevestigt deze zienswijze. De moeilijkheid kan waarsehijnlijk worden opgelost door in plaats van ,,ingrijpen" her woord ,,inmenging" te gebruiken. De heer Lammerts van Bueren (I11) zegt, dat de voorstellers van het amendement het hiermede eens zijn. De Voorzitter constateert, dat de zin dan luidt: ,,Geen inmenging van derden tussen behandelende arts en patient . . . . enz." Het aldus gewijzigde artikel II wordt aangenomen met 37 stemmen. De Voorzitter zegt, dat thans tot stemming over het rapport zal worden overgegaan. Als 275

laatste spreker geeft hij nog het woord aan coll. Dekkers, die het hem gevraagd heeft. De beer Dekkers (Amsterdam) is dankbaar, dat hij als enige niet-afgevaardigde in deze vergadering van zijn recht als Mij.-lid gebruik mag maken om iets te zeggen. Met vreugde heeft spr. verno,men, dat het recht van de patient op vrije artsenkeuze prevaleert boven de keuze van het ziekerdauis en dat coll. Sluyters heeft gezegd: wij moeten het eerst eens zijn over onze prinr Welke deze zijn heeft spr. niet van hem gehoord, maar het eerste zal toch wel zijn het belang van de patient te dienen. Dit brengt mede onbeperkte vrije artsenkeuze, taoewel dit misschien technische moeilijkheden veroorzaakt. In verband hiermede brengt spr. de situatie in Amsterdam ter sprake, waar de minister bouwvolume heeft geweigerd voor de bouw van een r.k. ziekenhuis terwijl er een plan bestaat een groot gemeentelijk ziekenhuis te stichten. De Voorzitter verzoekt de spreker zich te houden aan het thans aan de orde zijnde punt, omdat men anders misschien zou afdwalen tot ineidentele Amsterdamse situaties, hoe benauwend deze ook mogen zijn. De beer Dekkers verlaat het spreekgestoelte onder de opmerking: ,,Als ik niets zeggen mag." De Voorzitter zal de heer Dekkers gaarne her woord laten als deze zich .maar houdt aan de bespreking van de twaalf artikelen van de W.M.A. Op een desbetreffende vraag verklaart de heer Dekkers in dat geval te zijn uitgesproken. /-let rapport, met de daarin thans gebrachte wijzigingen, wordt vervolgens door handopsteken in stemming gebraeht. Er v66r verklaren zieh 40 afgevaardigden, er tegen geen, terwijl 1 stem in blanco wordt uitgebracht. De Voorzitter wenst de Commissie en in het bijzonder haar voorzitter, coll. Ittmann, met deze uitslag geluk en dankt de Commissie voor het vele werk door haar verricht. Zij is hierbij ongetwijfeld gesteund door het nuttige werk, te voren op dit gebied al in Amsterdam gedaan. Moge bet werk in de toekomst voor de Maatsehappij en de artsen van veel nut blijken te zijn. (Applaus). De behandeling van dit punt is hiermedc geeindigd.

bestudering van het vraagstuk der oprichting van Consultatiebureaus voor Praenatale Zorg.

(Zie M.C., 5 januari 1956, no. I). De Voorzitter heet de Commissie, onder voorzitterschap van coll. Westerbeek van Eerten, welkom. In bespreking komt tevens het in M.C. gepubliceerde begeleidend schrijven van de Commissie. De beer Westerbeek van Eerten (Voorzltter Com.) zegt, dat de discussies in de Commissie in het bijzonder vragen naar voren hebben gebracht en moeilijkheden aangewezen’, liggende op de wrijvingsvlakken der sociaal-geneeskundige eisen enerzijds en de plaats van de medicuspracticus daarin anderzijds. Als voorzitter van de provinciale raad van gezondheidszorg in Gelderland is spr. ook herhaaldelijk met deze moeilijk.heden geconfronteerd. Zij komen, om maar enkele onderwerpen te noemen, voor bij het probleem der consul,tatiebureaux, bet sterk groeiende werk der sociale revalidatie, de voorbereiding der kankerbestrijding, het vraagstuk van de oprichting van districtsgezondheidsdiensten. Ook binnen de Raad van Beroep zijn spr. verschillende zaken ter kennis gekomen, die waarschuwen, d a t e r op deze terreinen voetangels en klemmen liggen, die zowel het werk der sociale geneeskunde als de juiste ontplooiing van de artsenpraktijk in de weg staan. Met spr. zullen de afgevaardigden doordrongen zijn van de noodzaak, het terrein van de sociaal geneeskundige te verkavelen. De vraag is maar: hoe. Bij de kwestie huisarts-kinderarts is al gebleken hoe moeilijk her is grenspaaltjes te zetten. Nu is de zoveelste ontwerp-Gezondheidswet ingediend, waarbij minister Suurhoff met een zak nieuwe grenspaaltjes is komen aandragen, in het bijzonder voor de kruisverenigingen. Voor de Overheid wordt bet grootste aantal gereserveerd, voor de kruisverenigingen een kleiner tal en de overblijvende ongenoemden krijgen tezamen nog minder. Hierbij hoort o.a. de Mij. van Geneeskunst. De belangen van haar leden geven haar het recht maar voooral de plicht de haar zo zwijgend toegedachte plaats in te hemen, niet alleeh adviserend maar in der daad. Spr. verwijst in dit verband naar art. 607 H.R.: .,De afdelingsraden bestuderen de sociaaIgeneeskundige vraagstukken en houden hun aandacht gevestigd op de verhouding van geneeskundigen onderling en her derden. ’Zo dikwijls het hun nodig voorkomt geven zij van de uitkomsten van hun onderzoek aan bet bestuur der afdeling kennis en doen zij daaromtrent voorstellen aan genoemd bestuur."

IV. Bespreking van her rapp,~rt huisarts-kinderarts.

3Is reeds verschenen in Medisch Contact no. 13, pa. 171 t / m 178. Va. Bespreking van een o[ meer actuele onderwerpen. Rapport van de Commissie, ingesteld bij beshdt van het H.B. van 13 november 1953, ter

De afdelingsraad heeft, ook ten opzichte van 276

Fa. L. KERN & ZOON Nieuwendijk 231

Tel. 46677

Hoofdweg 478

Tel. 122936

AMSTERDAM Zichlzendingen vrijblijvend door

steunzolen volgens gipsmodellen elastieken kousen orfhopaedische

her gehele land. Tel. K1800 - 116991

R

E

C

E

corsetten

en

apparaten

P

T

E

op prima wit houtvrij papier per 10.000 stuks f 25.per 20.000 stuks f 45.-

N

franco huis

Speciaaldrukkerij A. Losekoot & Zn

Czaar Pete.trait 209

AMSTERDAM-O.

Telefoon 56463 (K 20)

Chlrurglsch en Laboratorlum Latex transparant slang, NAADLOOS EN STERILISEERBAAR TOEPASSING O.A. VOOR TRANSFUSIE. Vervaardiging in Nederland uifsluitend bij:

Rubberfabriek N E IJ T E X

- Vennelaan~i 1, Beverwijk,

Telefoon 4727 u

02510

Fabrlek van medische, huishoudellJke en technlsche rubberarflkelen

V O O R

UW

BRIL OPTICIEN PRUMMEL El4 ZN. Gediplomeerde Opflciens HaarlemmerdiJk t72 - Amsterdam

RUIME SORTERING M ODE RN E MONTUREN Reparati6n snel en billijk

~abriek van Elastieken Kousen ~

,oo~

,. ~,~

~

, , ~W~,~E,~

~ v~o~

GEULSTRAAT 30 ~ H.H.

MEDICI:

O.~

f

~ . ~ _ oU~E.~E~ "~'O'-- ~ W ~

TEL. K 20 - 71249S i

AMSTERDAM-Z.

Wij belasten ons speclaal met her VERCHROMEN EN R E P A R E R E N M E D I S C H E INSTRUMENTEN Indlen U ons Uw instrurnenten toezendt ontvangt U deze binnen enkele dagen als nieuw retour. VAN

Metaalwaren- en Apporatenfabriek ARLI, VAKKUNDIG

KULASC0

Tel. 45426 (K 20)

Zandstraat 1 2 - 1 8 Amsterdam BETROUWBAAR

Dieetvoeding : zoutloos-suikervrij KEES V A N DEN

SNELLE AFLEVERING

BERG.

....... h. vakdiploma

Nobelstraat 26 - Telefoon 110637 - Den Haag

N.V.

UITOEVERS-

Gevesllgd sederI t873

F::N DRUKKERS MIJ. VAN m

Amsterdam.C.

m

F. V A N

Laurierstraal 246

m

R OSSEN Teletoon 45803

de afdelingsbesturen, een bemiddelende en helpende taak. Het is helaas voorgekomen, dat een afdelingsraad t.a.v, een bepaalde zaak zei: daarvoor heb ik geen tijd. Dan dreigt her gcvaar van volkomen werkloosheid, dan ontstaat een vacuum en dit is niet toelaatbaar wanneer het betrekking heeft op de vo]ksgezondhcid: dan zal het door anderen worden opgevuld, in de eerste plaats door de overhcid. Lalen de leden wm de afdelingsraden er voor zorgen, dat dit uiterst keveld. In dit verband noemt spr. de nieuwe belangrijke terrein op de juiste wijze wordt vergezondheidswet, waarbij de kruisverenigingen de karts krijgen met eigen medisehe krachten allerlei te gaan verrichten. Als de afdelingsraden hier niet waakzaam zijn zullen zij met schrik bemerken, dat op een gegeven ogenblik slechts wat oude hekken, een paar braamstruiken en een stuk doornheg ter verkaveling overblijven. Hier is voor de Mij. een grootse taak weggelegd, waarbij de inschakeling van de practicus in de preventie een bijzonder ingewikkelde maar belangrijk probleem uitmaakt. De Commissie heeft in deze ingewikkelde materie nog niet in finesses wilIen treden, maar wil de instanties in de Mij., die hiermede te maken hebben, leven inblazen opdat zij zich in deze zaken gaan verdiepen. Het is de bedoeling de wisselwerking tussen die instanties uit te spelen en bij deze verkaveling werkelijk paaltjes te zetten. Voorgesteld zal worden voor dit werk een studiecommissie in te stellen, waarbij o.m. gedacht wordt aan gesprekken met de kruisverenigingen, de overheid en ook de Sociaal-Hygi~nische Commissie. De Alg. Verg. zal er zich eerst principiiSel over dienen uit te spreken, of naar haar mening de Mij. te dezer zake een grote taak heeft. Bij een bevestigend antwoord zal haar worden gevraagd de in te stellen st udiecommissie op te dragen deze zaak op korte termijn ter hand te nemen, een voorstel t.a.v, deze verkaveling te doen en aan te geven hoe dit alles, vooral in vet. band met art. 607 H.R., te verwezenlijking is. De heer Kloosterman (lid der Commissie), op verzoek van de Voorzitter een verdere toelichting gevende, herinnert er aan, dat de prenatale zorg, een plan van Nederlandse bodem, een aanrang nam tegen het eind van de vorige eeuw. Het is vooral aan deze, zich steeds meer uitgebreid hebbende, zorg te danken, naast vele andere verbeteringen met betrekking tot de algemene gezondheidstoestand, dat de verloskunde heden ten dage een geheel ander aspect heeft gekregen. Van oudsher had de prenatale zorg twee pijlers: de toxicosebestrijding en de bestudering van medische wanverhoudingen wegens afwijkingen. Aanvankelijk had het pas zin met die zorg te beginnen na een maand of vijf, zes; zij omvatte her

om de veertien dagen zien van de a.s. moeder en in de laatste maand iedere week. Van huisuit in.dividuele gezondheidszorg, kon deze preventie nooit beter worden gedaan dan door degenc, die ook de natale zorg op zich had genomen. Spr. geeft een overzicht van de gevolgen, welke een scheiding op dit gebied met name in Duilsland en Engeland heeft gehad en van de uitbreiding van de prenatale zorg ook in Nederland gedurende en na de oorlog als gevolg van de sterke toeneming van syphilis. Van grote betekenis is voorts geweest de ontdekking van de Rhesusfactor en, in Nederland sinds 1930, de mogelijkheld en de allengs betere organisatie van het toedienen van bloedtransfusie, waarvan nu iedere vrouw kan profiteren. Het werd in verband met dat alles steeds belangrijker het bloedonderzoek in het begin van de zwangerschap te doen plaats hebben. De moeilijkheid na de oorlog was wie een dergelijk onderzoek zou betalen; dat naar de Rhesus-factor kon alleen door de patient zelf worden betaatd. Een moeiliikheid was ook, dat de vroedvrouw alleen het recht had in de tweede helft van de zwangerschap te controleren. Zij mocht geen bloed afnemen en moest dus in het begin verwijzen naar de huisarts, .die dan gedurende de eerste helft controleerde. Dit was een bron van ongenoegen en conflicten. Spr. gaat vervolgens na, hoe in die periode, 1949-1950, de eerste consultatiebureaux voor prenatale zorg ziju opgericht, eigenlijk meet hulpbureaux, om die zorg, die financiecl en technisch niet gemakketijk door de individuele arts of verloskundige kon worden uitgevoerd, over te nemen. Het bureau te Amsterdam is echter bezig zichzelf overbodig te maken o,mdat het bloed ter onderzoek nu naar ecn streeklaboratorium kan worden gezonden. Voorts is de bevoegdheid vail de vroedvrouw zodanig uitgebreid, dat zij nu ook in de eerste helft van de zwangerschap de zwangere ter zijde mag staan; zij mag ook een punctie verrichten. Hierdoor zijn weer gronden om de consultatiebureaux voor prenatale zorg te verdedigen, vervallen. Deze worden daarom in wezen niet racer als noodzakelijk beschouwd. Door bet inschakelen van de streeklaboratoria kan ook statistisch onderzoek worden gedaan, waarbij aan het licht is gekomen, dat in streken, waar die consultatiebureaux bestaan, bij meer dan 30% van de zwangere vrouwen bloedonderzoek plaats heeft, terwijl het slechts enkele procenten bedraagt in streken, waar die bureaux niet bestaan. Hieruit blijkt dus d a t e r n og een bestaansgrond voor de bureaux aanwezig is. Deze ligt echter niet mee, in de noodzaak van die bureaux maar in de uitvoering door de artscn. Wanneer de onderzoekingen geschieden zoals her behoort, kan bet bureau worden gestoten. 277

l)e prenatale zorg is hog altijd in de eerste plaats een psychologische steun voor de zwangere vrouw, gepaard gaande met een groot aantal technische onderzoekingen, die bij uitzondering wcrkelijk een Icven kunnen redden. Het was dus mogelijk enerzijds een stimulans le geven voor hel oprichten van deze bureaux en anderzijds in het rapport neer te leggen de wens, dat ze in de toekomst weer zullen kunnen verdwijnen. AIs er een vacuum is in de prenatale zorg, moet dit worden opgevuld door het werk van de eigen arisen; de bureaux zullen dan vanzelf verdwijnen. Er worden immers alleen mensen toegelaten met een verwijsbriefje van vroedvrouw of huisarts. Wanneer dank zij hun zorgen niemand meer behoeft te worden verwezen, hebben de bureaux niets meer te doen. De consultatiebureaux voor prenatale zorg gelden zeker niet als een noodzakelijk onderdeel van de gezondheidszorg. De Voorzitter dankt coll. Kloosterman voor diens heldere uiteenzetting. Her rapport en ook het begeleidend s~hrijven, waarin door de commissie een ontwikkelingsmogelijkheid wordt geschetsl, besprekend, heeft her H.B. het wenselijk geaoht, dat deze belangrijke zaak op korte termijn in de afdelingen wordt bestudeerd. Spr. beveelt het voorstel van de Commissie aan, om voor dit doel een werkcommissie in het leven te roepen. De heer Drogendijk (V) zegt, dat naar de mening van de afd. Dordrecht de grote beroering, welke in Nederland is gewekt ten opzichte van deze consultatiebureaux voor prenatale zorg niet is veroorzaakt, omdat de huisarts wordt uitgeschakeld van sociaal-geneeskundige vraagstukken en statistieken, ook niet doordat die bureaux her vertrouwen in de huisarts-gezinsarts ondermijnen, maar omdat de huisartsen zich in het algemeen in deze zin bedreigd gevoelen, dat door deze bureaux opnieuw een deel van hun praktijk verloren dreigt te gaan. Her gevaar is h.i. niet denkbeeldig, dat vrouwen, die naar deze bureaux gaan, ook bij de partus, voorkeur geven aan de specialist boven de huisarts. Bij informatie is intussen gebleken, dat dit een denkbeeldig gevaar is; een enkel voorkomend geval is de uitzondering, die de regel bevestigt. Voorts dient te worden erkend, dat door een aanzienlijk aantal verloskundigen - hnisartsen en vroedvrouwen - de prenatale zorg onvoldoende wordt beoefend, door gebrek aan tijd of aan belangstelling. Op gelukkige wijze wordt in deze leemte voorzien door de consultatiebureaux. Uit obstetrisch oogpunt zullen deze niet kunnen worden gemist. In principe is er maar 66n, die de prenatale zorg op zich dient te nemen: dezelfde persoon,

die de partus leid,’. Naar de mening van de afd. Dordrecbt doorbreekt een eenmalig consult van een consultatiebureau dit principe niet. Het betekent niet anders, dan dat de huisarts dan een, soms zeer waardevol, advies krijgt. De prenatale zorg als zodanig met een regelmatig onderzoek van urine enz. blijft dan in handen van de verloskundige. Her percentage wm de perinatale sterfte is, zo merkt de Commissie terecht op, in Nederland op 64n na her laagste ter wereld, hetgeen niet wii zeggen, d a t e r geen verbetering meer te betelken is. Prenatale zorg is daarvoor een eerste vereiste, maar die moet dan z6 worden beoefend als volgens de stand van de wetenschap verantwoord is en in de praktijk ontbreekt daaraan helaas wel iris. Naar het de afdeling voorkomt beziet het rapport deze zaak te reel vanuit her standpunt van de huisarts, die zich bedreigd gevoelt, en te weinig vanuit her algemeen standpunt van de verloskundige voorziening in Nederland. Dit wordt wel enigszins opgeheven door hetgeen de Commissie tenslotte voorstelt en vooral door de heden gegeven toeliehting, maar bet words wel erg ide~el gezien. Volgens de Commissie moet worden begonnen met de afdelingsraden te stimuleren en hen aan te zetten tot bestudering van de sociaal-hygiimische vraagstukken, waaraan Sot nu toe weinig of niets is gedaan. Dan moeten er sociaal-hygi~nische’eommissies worden ingesteld, hetgeen niet eenvoudig zal zijn, omdat niet veeI artsen belangstelling of tijd voor sociaal-geneeskundige vraagstukken hebben. Dan moeten subcommissies worden gevormd terzake van de perinatale en prenatale zorg en hetgeen daarmede verband houdt. Ook de financi~n zullen hierbij een grote rol spelen. AI zouden de consultatiebureaux maar 66n positieve Wassermann vinden of 6dn keer een Rhesusfactor of anaemie ontdekken, dan zouden zij al nuttig werk doen. Men moet voorzichrig zijn deze consultatiebureaux aan te vallen voordat men er lets voor in de plaats heeft. Als sociaal-geneeskundige zou spr. er niet tegen zijn wanneer het op de voorgestelde wijze kon gebeuren, maar men moet er voor waken het werk, dat op het ogenblik in dezen wordt verricht, te reel te diskwafificeren of anderzijds te reel te idealiseren. Her beste zou zijn, dat deze eonsultatiebureaux ziehzelf overbodig maken. Hier ligt een belangrijke taak voor huisarts en vroedvrouw. De heer Van de Stoel (IV) deelt merle, dat drie jaar geleden onverwacht in een afdelingsvergadering een oekase ter tafel kwam van de inspecteur, dat in Leiden en Noordwijk een consultatiebureau voor prenatale zorg zou worden geopend. Omdat in de afdeling daarover 278

FiscaaI-EconomischeDienst voor de Artsenstand Afdeling van Accountanlskanloor J. Fortuin, Belaslingconsulenlen J. Fortuin - - Mr. A. P. J. Forluin - - Drs. W. A. G . Lippits Koningslaan 62, UTRECHT Telefoon O 3 4 0 0 - - 1 0 3 3 3

~

Frankenslag 301, ’s-ORAVENHAGE Tele~oon 0 1700--552399

VERRICHTINGEN: 1. Behandeling belasfincjzaken in abonnementstarief 2. Boekhoud-centrale voor de medische beroepen 3. Verzekerings-Advies-Dienst, 4. Praktijk-overdracht, associatie en tinanclering

Te koop

aan de Vinkeveense Plassen nabij de Rijksweg UtrechtAmsterdam

RIANT LANDHUIS Koopsom f 47.500,-.

Te bevragen:

Bouwbedrijf Gebr. Albers, Koppeldijk 31 te Abcoude, Telefoon K 2946-326

DETAM

De

Bedrijfsvereniging

voor

Detailhandel

en

Ambachten

(Uitvoeringsorgaan Sociale Verzekering)

vraagt voor Utrecht en enige grote steden in het westen des lands

CONTROLE:RENDE

(full-time)

GENEE:SKUNDIGEN

~

Salarisgrenzen: f 12000-f 15000 (aanstelling boven minimumsalaris moge* lijk); 4 % vacantietoeslag, enz.; wettelijke kinderbijslagverzekering; deelname aan Pensioenfonds inzake ouderdoms-, weduwen- en wezenvoorziening; invalidlteitsverzekering; auto-ongevallenverzekering; bijdrage in ziektekostenverzekering; vergoeding verhuiskosten, enz. Leeftijd niet boven 45 jaar. Eigenhandig geschreven sollicitaties fe richten aan het Bestuur van de Detain, Maliebaan 34, Utrecht.

K.. Huizenga

Molenweg 20, Beduin. Tel. 307 (K 5901) Schoeisel en Prothesen voor Beenverkortingen, Ver|alnmingen, Ampul’aries, KIompvoeten, enz. Meermalen bekroond Ook Levering via de Ziekenfondsen.

H. VAN

DER

BEilKT

Emmen, Kolhoopstraat 13, Tel. K 5910-1954 Vervaardigen van kunstledematen, Orthop. instrumenten, Corsetten en Bandages. Alle soorten steun=olen, elastleken kousen.

Wij bemiddelen artsenpolissen e n belasten met praktijkoverdrachten e n financieringen

ons

J.A.M. V A N RENSCH te Horst (L.)

Kantoor Tilburg Tel. 0 4 2 5 0 - 2 4 3 1 1

Kantoor Horst (L.) Tel. 0 4 7 0 9 - 3 9 3

f

9

Op

de

gynaecologisch-obstetrische

Zuiderziekenhuis

(B-opleiding)

afdeling

vaceert

van

het

binnenkort

de

functie van

hoofdassistent Inlichtingen worden verstrekt door bet hoofd van de afdeling, Dr. P. C. Kok, Groeneveld 15, terwijl uitvoerige sollicitatlebrieven dienen te worden gezonden aan her Heefd van het bureau Personeelvoorziening, kamer 331,

\

stadhuis, binnen 14 dagen na deze eproep onder nr. 201.

J

Op de Neurologische-Psychiatrische Afdeling, hoofd Dr. J. G. Y. de Jong (B.-opleiding) van het St. J o s e p h - Z i e k e n h u i s t e H e e r l e n kan worden geplaatst een

ASSISTENT-ARTS

Zij die een psychiatrische voorepleidlng hebben genoten genieten de voorkeur.

Sollicitaties te richfen aan de Geneeshee:r-Directeur. In het s a n a t o r i u m

,,Zonnegloren"

t e S o e s t kan een

ASSISTENT-GENEESKUNDIGE

geplaatst

worden.

Reeds opgedane ervaring

strekt

tot

aanbeveling.

Sollicitaties te richten aan de Geneesheer-Directeur. ZWANGERSCHAPSBEPALING vJjf d&gen na uitblijven van men-

Minstens 20 cc urine in te zenden naar Kromme Nieuwe Gracht 10, Utrecht. Telefonischeuitslag enkele men na ontvangst. Verzendmateriaa! gratis op aanvr~ag.

struatie volgens gecombineerde BIOLOGISCH-CHEMISCii LABORATORIUM spermiafie- en melanophorenreacfies (o. w e t , |. v, Dr. J. W. 51uiter) - UTRECHT - Tel. K 3 4 0 0 - 1 0 8 5 9

Acc0untantskant00rS. Smid VAN LIMBURG STmUMSTRAAT SO HOOGEVEEN - TEL. 2 7 3 5

BELASTINGZAKEN

-

ACCOUNTANCY

HET DOETINCHEMSCHE A C C O U N T A N T S K A N T O O R

Accountancy, Belastingen, Assuranti~n, Speciaaltinanciering, Praktijkovername PEPPELENLAAN 7

AIs

DOETINCHEM

~n

her

J. ZIGTERMAN - GRONINGEN Verhuizingen - Emigratie )~

kun

~’s h e r

TEL. 4 0 1 5 (0 8340)

Zigtormon

Kant. Oosterhamrikkade 102 - Tel. K 5 9 0 0 - 2 2 5 9 8 Woonh. Oostersingel 124 b - Tel. K 5 9 0 0 - 2 2 2 3 3

moeilijkheden ontstonden is een commissie benoemd ter bestudering van de kwestie, bestaande uit een hoogleraar in de verloskunde, een plaatselijk gynaecoloog en een huisarts, welke commissie na twee jaar h a a r opdracht teruggaf omdat zij niet tot een conclusie kon komen. Ook de thans aan de orde zijnde materie zal de nodige Tepercussies geven. Er is nu eenmaal een controverse ontstaan tussen hen, die zich socaal-geneeskundigen noemen en de praktizerende artsen; de eersten denken in groepen en getallen, de anderen v66r alles aan individuele mensen. In dit verband herinnert spr. nog eens aan de moeilijkheden destijds gerezen bij de oprichting van consultatiebureaux voor t.b.c, en voor zuigelingen. Met her oog op de ook thans gerezen moeilijkheden, misschien liggende bij de sociaalgeneeskundigen, misschien ook bij de praktizerende artsen, omdat zij te weinig tijd hebben, juieht spr. de instelling van een sociaal-geneeskundige commissie en van sociaal-hygifinische commissies in de afdelingen toe. Her moeten echter studie- en adviescommissies blijven. In deze zaak staat ook het prestige van de artsen op het spel. Straks zal wellicht de bepaling afkomen, dat de ongeveer 60 consultatiebureaux voor prenatale zorg eigenlijk overbodig zijn, m a a r de wijkzusters en kraamverzorgsters zijn opgevoed in de leer, dat die bureaux alleenzaligmakend zijn. De huisartsen zullen geneigd zijn te zeggen: die sociaal-geneeskundigen, die meestal achier de groene tafel zitten, weten niets van de praktijk. Omgekeerd zullen dezen zeggen" de buisartsen zijn bang, dat ze een zieltje verliezen. Voor het prestige van de artsen is het daarom goed, dat zij zich volgens de door de Commissie uitgestippelde methode met deze zaak gaan bemoeien. Hoe de Kruisverenigingen hierbij zullen worden ingeschakeld zal waarschijnlijk door de Commissie worden uitgewerkt. De heer Hoedemaker (XIV) spreekt zijn grote erkentelijkheid uit voor bet prachtige werk, door de samenstellers van het rapport geleverd. De artsen in Friesland zijn het erover eens, dat de prenatale zorg in volle omvang behoort tot de taak van degene, die de baring leidt. Deze moet de voile verantwoordelijkheid dragen dat alles geschiedt zoals de huidige stand van de wetenschap dit eist. De arts is volledig in staat dit te doen, mits er tijd en technische voorziening voor zijn. Voor technische voorzieningen, administratie en bet uniform verzamelen van gegevens noemt her rapport het inschakelen van de Kruisverenigingen. Aangenomen moot worden, dat consultatiebureaus in sommige plaatsen zich dringen

tussen de arts en de patient. Er kunnen adviezen worden verstrekt, die de huisarts in een moeilijke positie plaatsen als deze er niet mede akkoord gaat. Het bureau te Leeuwarden beschouwt zich uitsluitend als een teebnische en administratieve voorziening ten behoeve van die arisen en vroedvrouwen, die her werk evengoed zouden kunnen doen maar wie de tijd ontbreekt. Kan bet ook, dat hier en daar de animo ontbreekt? Zijn alle arisen overtuigd van bet nut van het prenatale onderzoek? In vele praktijken zullen zo weinig abnormaliteiten voorkomen, d a t e r arisen zijn, die tegen bet massale, veelal overbodige, werk opzien. Wanneer consuitatiebureaux ingeschakeld worden als technische voorzieningen heeft bet zeker nut deze bureaux te handhaven. De conclusies 5 en 6 acht spr. van groot belang. Hier kunnen rijke initiatieven voor de Mij liggen. Het instellen van subcommissies o m ieder perinataal sterfgeval van moeder of kind openhartig en deskundig te bespreken, is zeer nuttig. Met belangstelling ziet spr. de oprichting van sociaal-hygiEnische commissies en de richtlijnen hiervoor tegemoet. De heer Ter Haar (XII) zegt, dat zowel de afd. Zutpben als district XII grote bewondering hebben uitgesproken voor dit rapport, dat nu eens geen compromis is, maar waarin alle aspecten van de onderwerpelijke zaak nauwkeurig zijn behandeld. In tegenstelling tot coll. Drogendijk acht spr. aan de belangen van alle hierbij betrokken partijen aandaeht geschonken. Intussen heeft spr. in het rapport gemist een constatering van bet felt, dat die consultatiebureaus voor prenatale zorg niet alleen niet nodig zijn, maar in sommige opzichten zelfs een gevaar kunnen opleveren, omdat de verloskundebeoefenaars, die hun taak niet kennen, knnnen denken: de vrouw is naar het consultatiebureau geweest, nu behoef ik haar niet meer te controleren. In her rapport komt onvoldoende tot uiting, dat in zulk een geval controle door degene, die de verlossing zal doen, evengoed nodig blijft. Het gevaar is, dat een gebrek aan verantwoordelijkheidsgevoel zal ontstaan bij degene, die de verantwoordelijkheid eigenlijk moet dragen. Naar het spr. voorkomt moet in conclusie 5: ,,De verhouding arts-vroedvrouw hebbe de voortdurende aandacht van de afdelingsraden," de afdelingsraad niet worden genoemd. Spreker heeft deel uitgemaakt van een afdelingsraad, die kon meepraten wanneer het artsen betrof maar zijn mond moest houden wanneer het een vroedvrouw betrof. De afdelingsraden houden toezicht op de verhouding van de artsen tegenover 279

de vroedvrouwen, maar niet omgekeerd. Tegen verloskundige commissies, waarvan sprake is op bldz. 5 van het rapport, bestaat z.i. geen bezwaar. Met de Voorzitter acht spr. het begeleidend schrijven van de Commissie zeer belangrijk, maar het vertoont een schoonheidsfout. Voor het niet van ganser harte medewerken van de vrij gevestigde artsen aan allerlei sociaal-geneeskundige maatregelen weet de uit ervaren en in de praktijk vergrijsde leden bestaande Commissie geen andere reden dan: ,,Een zekere zelfgenoegzaamheid en een min of meer materialistische instelling (voor een deel als gevolg van langdurige honorariumonderhandelingen) die bij sommige artsen merkbaar is . . . . " Het heeft met zelfgenoegzaamheid niets te maken wanneer de artsen naast hun overstelpende hoeveelheid werk ook steeds een overstelpende hoeveelheid invulformulieren te verwerken krijgen. Nu de honorariumverbeteringen beginnen door te werken, de praktijken wat kleiner zullen zijn en de artsen meer hulp zullen krijgen, zal ook voor die formulierenkwestie wellicht een modus kunnen worden gevonden. N a een verlossing moet de vroedvrouw of de arts zeer uitgebreide formuJieren invullen. Hiervan komt vaak niet veel terecht, niet als gevolg van ,,m~teri~le instelling" of ,,zelfgenoegzaamheid", maar o m d a t men n a een middernaehtelijke verlossing naar bed verlangt, ’s morgens weer een volle spreekkamer vindt en zich tussen allerlei werkzaamheden door niet precies meer alle gegevens herinnert. Her ,,vergeten" wil zeggen: er is niets van gekomen. Toch zijn die aantekeningen van groot beJang en het administratieve gedeelte moet dan ook zo beknopt en ,handig zijn ingericht, dat iedere medicus die paperassen gemakkelijk in zijn zak kan m e d e n e m e n en vlot kan invullen. Het is te hopen, dat de organisatoren hierin zullen slagen.

huisarts onrecht aan, want een huisarts die zijn taak goed opvat - en zo zijn er gelukkig nog d~fi.zenden - weet, dat hij de patient, die zich a,ar: hem heeft toevertrouwd, niet mag afschepen n~el ,,geen tijd" en nog minder met ,,geen belangstt’.lling". (Applaus). De Voorzitter zegt, dat door gebrek aan t~iid de discussies over dit onderwerp niet verder ku~nen worden voortgezet. Spr. vraagt of de voorzitter van de Commissie er mede akkoord gaat, dat haar voorstel nu ter goedkeuring aan de Alg. Verg. wordt voorgelegd. De beer Westerbeek van Eerten (Voorzilter der Commissie) kan zich hiermede geheeJ ,Jelenigen. De hoofdlijnen, van uit de vergadering, naar voren gebracht, verschiIlen niet zoveel met de visie van de Commissie en raken juist de punten, waarover zij geinformeerd wilde worden, n.1. het aanpassen aan de praktijk. De heer Kloosterman (Lid der Commissie., merkt nog op speciaal aan het adres van coll. Hoedemaker, dat de Commissie nooit heeft gezegd, dat deze consultatiebureaux op slag zouden kunnen verdwijnen. Gehoopt wordt echter, dat zij in de toekomst zullen kunnen verdwijnen. Het is een kwestie van wat meer of minder optimisme. De Voorzitter spreekt een woord van dank tot de Commissie en vraagt of de Alg. Verg. zich kan verenigen met het standpunt van het H.B., dat de werkcommissie, die eigenlijk al kant en klaar is, d a n k b a a r moet wordeq aanvaard en dat zij het onderwerp, zoals het in het rapport en in het begeleidend schrijven is vastgelegd, zal kunnen gaan bestuderen.

Aldus wordt besloten.

,,Een z o n n e s t r a a |

(Slot volgt).

in m’n eentlaam

| e v c n . . . . "’,

,,Ik v o e i m e w e e r i n g e s c h a k e l d

De heer De Boer (H.B.) komt op tegen her betoog van coll. Drogendijk. Tijdens zijn lidmaatschap van het H.B. is spr. herhaaldelijk geconfronteerd met de zorg over de positie van de huisarts en het vraagstuk van de devaluatie van diens werk doordat steeds weer nieuwe delen van dat werk worden afgenomen. Door bet van hogerhand instellen van consultatiebureaus voor prenatale zorg werd weer een stukje van zijn werk afgenomen, dat beslist niet afgenomen mocht worden. Hierom heeft de huisarts er zieh tegen verzet. Wanneer coll. Drogendijk stelt, dat men bij her nemen van de door de Commissie voorgestelde maatregelen voorzichtig moet zijn omd~t zovele huisartsen geen tijd of geen belangstelling voor dit werk hebben, doet hij ,,de"

in de samenleving

. . . . "’

hoe vaak bereiken het Rode Kruis niet brievcn met dergelijke uitlatingen. Het zijn de ]angdurige pati~nten, die regelmatig van lectuur voorzien worden. Ook Uw hulp is daarvoor nodlg. Steuut dit werk door direct na lezing Uw tijdschri|ten portvrij op te zelld~ll

aan :

,,RODEKRUIS-TIJDSCHRIFTENDIENST DEN HAAG" 280

Kips k a m p e e r w a g e n s

,-LIFA , Huisstof-desensibilisaflekuur tegen

allergische

ASTHMA

Publieksprijs:Volledige kuur f 17.50. Volledige kuur van eigen stof f 24.-.

Brochures op aanvraag ADotheek Laboratorium

D I E P H U I S Moesstraat 34 - Groningen Telefoon K 5900-25630

te h u u r

GARAGE KOSTER AMSTERDAM TEL. 722287 NIERSSTRAAT 9

lernand een cadeauti~e geven, kost geld, maar U kunt zieken Uw weokbladen sturen door ze porlvrij op te zenden aan:

,,RODE KRUIS-TIJDSCItRIFTENDIENST DEN HAAG"

RONTGEN-ASSISTENT Op de RUntgenafdeling van het St. Elisabeth-Ziekenhuis te Tilburg kan geplaatst worden een arts-assistent. Volledige opleiding diagnostiek en therapie. Sollicitaties te richten aan de Geneesheer-Directeur.

Het St. J o s e p h Z i e k e n h u i s t e V e n l o vraagt voor de periode juni-september een R.K.

(VACANTIE)-ASSISTENT Brieven te richten aan de Directeur-Geneesheer.

In de P s y c h i a t r i s c h e Inrichting V o o r b u r g t e V u g h t (N.-Br.) (volledlg erkende inrichting voor parti~le opleiding tot zenuwarts) kunnen worden geplaatst

ASSISTENT-ARTS,

EN

Sollicifaties met uitvoerige inlichtingente richten aan de geneesheer-directeur.

Voor her plaatsen van advertentiln

g e l i e v e m e n zich

uitslultend te richten tot:

Bureau A D E X . Keizersgracht 158, Amsterdam C., Telefoon 42355

-

WONINGINRICHTING

TAPIJTEN GORDUNEN * UNOLEUMS KRUISSTRAAT22 - HAARLEM

TEL. 16777 - Ha 6 uur 24386 ~VO~R VERHUIZINGEN EN VERPAKKINGEN

N.V. Meubelhbriek GgKaD~ Deventer, Tabakswal 32, Telefoon 4779, prlv6 2317 De door ons ui! te voeren spreek-en wachtkametbetimmeringen geschieden geheel volgens tekenlng. Ook Uw mediciin- en instrarnentkasten,

JO W. VAN PUTTEN

N. W. LUBLINK'S KOLENHANDEL N. HEERENGRACHT 155 AMSTERDAM TELEFOON 31566 teverancler van huisbrand OLIE en PETROLEUM voor Uw VERWARMING

BELAST.CONS.ACCOUNTANT

Telefoon 16906 Kamoorure- van 9-1 en van 2-5 Telefoon na 6 uur 25925 - Klein Heiligland 90 - Haarlem Kantoorboekhandel

DrukkeriJ

Fa. G. NOORDHUIS

Wo|dstraat 40, Meppel, Tel. 679 (K 5220) Receptendruk - Dissertaties Familiedrukwerk - Bindwerk D e b e t e r e m e r k e n vulpennen

Atr

van derLeest L i d N,G,v.A. e n V.G.A.

Accountancy en Belasting~zaken

LANDSTRAAT32

-

DELFZIJL

-

TEL. 2231

B. VAN AMERONGEN- Roompotstraat9 A m s t e r d a m - Tel. 9 4 1 7 6

beEdigd makelaar-taxateur Wij belasten ons tevens met de verkoop van gehele o[ gedeeltelijke inboedels

P R A C T I J K - FINANCIERING MAKELAARS- EN ASSURANTIEKANTOOR

H. H. KAMPHUIS Boompjes 21 - ALMELO - Tel. K 5 4 9 0 - 3 4 5 6

HOTEL

ROYAL

STATIONSPLEIN 2 - HAARLEM S.

A.

D I E R D O R P

]. W I T H A A R

Azn.

Makelaar en T a x a t e u r L i d N.B.M.

H y p o t h e k e n en Assuranti~.n T E L . 1608 L. SPRINGERLAAN 6 - MEPPEL

ACCOUNTANTSKANTOOR

W. Nanninga- Winschoten Telefoon 3141-2875

(b.g.g.) K 5970

ACCOUNTANCY en BELASTINGZAKEN Lid N.G.V.A. en V.G.A.

Accountantskantoor Scharringa en Oosterhuis. P. J. S C H A R R I N G A , Lid Ned. Ass. v. Accounlants en Lid Ned. Coll. v. Bel. Cons. H. W. Mesdagstraaf 8a - Telef. 28239, Gronin~en.

ACCOUNTANTSKANTOOR A. H. JOOSTEN Accountancy en belaslingzaken Tweebaksrnarkt 45 - - LEEUWARDEN

Telefoon 3 4 2 5 b.g.g. 7227 (K 5100) Lid Ned. Orde van Accountants

Thans onder nieuwe directie

leJanSteenstraatl02

Amsterdam - Telefoon 720261 ALLE VERZEKERINGEN

STICHTING HET NEDERLANDSSTUDENTEN SANATORIUM Her Nederlands Studenten Sanaforium Behoeft de hulp van velen - ook van U ! Draagf

bij voor de verpleging EN her onderwijs,

Stel dif nief ulf tot morgen, DOE HET NU ! De contributie bedraagt minimaal f 2 . 5 0 per jaar. Aanmeldingen worden gaarne onYvangen door hey CenYraal Bureau, KeizersgrachY 6 3 2 te Amsterdam. Giro 9 1 3 2 3 ten name van de PenningmeesYer der SYichYing HeY Nederlands SYudenYen Sanatorium Ye Amsterdam.

Vele zieken willen zo gaarne hun gedwongen rustperiode gebruiken voor verdere ontwikkeling.

VAK-, STUDIE- EN TECHNISCHE BLADEN zijn derhalve zeer gewenst. Help! hen door geregeid dergelijke periodieken portvrij op te zenden aan:

,,RODE KRUIS-TIJDSCHRIFTENDIENST DEN HAAG"

VAN HET CENTRAAL BESTUUR DER LANDELIJKE SPECIALISTEN Vi~RI~NIGING Jaarverslag van de Secrefaris der Land'elijke Specialisten Vereniging over her iaar 1955 Centraal Bestuur. Samenstelling en W erkzaamheden.

De Vereniging. Het aantal leden bij de aanvang van het Verslagjaar bedroeg 1939. Er werden in de loop van her jaar 110 nieuwe leden ingeschreven, terwijl 67 leden uit het ledenregister werden afgevoerd. Aan bet einde van her Verslagjaar was derhalve bet ledenaantal gestegen tot 1982. Dat 1955 een druk en bewogen jaar voor de L.S.V. is geweest, weerspiegelt zich in bet felt dat naast de twee gewone Ledenvergaderingen in de loop van het jaar hog 5 buitengewone Ledenvergaderingen moesten worden bijeengeroepen. In de eerste buitengewone Ledenvergadering, op 21 Januari 1955 op verzeek van drie Speeialisten Verenigingen bijeengeroepen, werd een motie aanvaard waarbij bet Centraal Bestuur werd verzocht terug te komen op zijn besluit van 11 December 1954 om als zodanig af te treden en waarin het vertrouwen werd uitgesproken in bet door dit Bestuur gevoerde beleid. Daar her Bestuur zich na her a a n n e m e n v a n deze motie bereid verklaarde aan de hierin tot uiting gebraehte wens gevolg te geven, kwam hiermede een einde aan de bestuurscrisis, welke ondergetekende in zijn verslag over bet jaar 1954 moest releveren. De organisatie der Vereniging in Maatsehappij-verband kwam in een buitengewone Ledenvergadering ter sprake die op verzoek van 25 leden der Vereniging werd bijeengeroepen, waarhij als onderwerp van bespreking werd aangegeven de vertegenwoordiging der L.S.V. in de Algemene Vergadering der Maatsehappij en het Hoofdbestuur en her verkrijgen van absolute zeggenschap in aangelegenheden der L.S.V.

Bij de aanvang van het verslagjaar was het Centraal Bestuur als volgt samengesteld: Dr. M. Plooij, Amsterdam, Voorzitter Dr. G. A. van Leeuwen, Maarn, Onder-voorzitter. Dr. K. van Walbeek, Zaandam, Seeretaris. Dr. H. A. v. d. Sterren, Amsterdam, Penningmeester. Dr. R. L. Baart de la Faille, Utrecht Em. Bingen, Nijmegen W. Hoekstra, Schiedam J. W. J. de Laive, Utrecht Leden. H. H. v. d. Meer, Den Haag Dr. B. J. Rethmeier, Almelo L. P. Rietema, Groningen Vacature P. J. Piebenga, Den Haag, adviserend lid, vertegenwoordiger der L.A.D. A. G. M. Staatsen, Utrecht, adviserend lid, vertegenwoordiger der L.H.V. G. Dekker, Amsterdam, adviserend lid, vertegenwoordiger der Maatschappij.

Na een oriEnterende bespreking over deze punten, verklaarde het Centraal Bestuur in de volgende Ledenvergadering zich niet overtuigd van de noodzaak om, na het eerst in 1953 door de Ledenvergadering aanvaarde rapport van de L.S.V.-Commissie over deze materie, deze opnieuw in een Commissie te doen behandelen, doeh verklaarde zich bereid een verzoek tot het instellen van een Maatschappij-Commissie- ter bestudering van dit ~nderwerp bij het Hoofdbestuur voor te brengen, indien de Ledenvergadering in meerderheid zulks wenselijk achtte. Na aanvaarding van de door een aantal voorstanders voorgestelde daartoe strekkende motie, is her betreffende verzoek aan het Hoofdbestuur doorgegeven, dat tot instelling van de gevraagde Commissie is overgegaan.

In de Ledenvergadering van 26 Maart werd in de in het Centraal Bestuur bestaande vaeature voorzien door de benoeming van S. B Walma v.d. Molen, uroloog te Alkmaar. Van de volgens rooster aftredende bestuursleden stelden H. H. v. d. Meer en Dr. M. Plooij zich niet herkiesbaar. In de betreffende vacatures werden verkozen (Ledenvergadering 18 juni) Dr. C. A. H. Waar, Keel- Neus- Oorarts te Den Haag en Dr. L. P. H. J. de Vink, gynaeeoloog te Amsterdam, terwijl Dr. R. L. Baart de la Faille, die zich .herkiesbaar had gesteld, werd herkozen. Met bet bestuurslidmaatschap werd door Dr. M. Plooij op dezelfde vergadering tevens het voorzitterschap der L.S.V. neergelegd met het uitspreken van een gedocumenteerde voordracht over de ontwikkeling der kosten van de geneeskundige verzorging in Nederland, welke voordracht werd gepubliceerd in Mediseh Contact nr. 28 blz. 486.

28i

Nadat hem dank was gebracht voor het vele werk dat hij in deze functie in de afgelopen moeilijke jaren in her belang der specialisten had verricht, werd het voorzitterschap door hem overgedragen aan Dr. G. A. van Leeuwen, die door bet Centraal Bestuur voor de resterende periode van her jaar ~r verkozen.

enz., blijkt alleen reeds hieruit wel dat, ook a! wordt gestreefd naar een zo goed mogelijke werkverdeling in het Bestuur, bet lidmaatschap hiervan, vooral voor degenen die in de Onderhandelingscommissie en de sub-Commissies biervan zitting namen, een veelomvattende taak inhoudt. De overbelasting welke het Bestuurswerk en hetgeen daarmede samenhangt meebrengt, vormt een regelmatig terugkerend probleem waarvan de oplossing moeilijk is te vinden. Op het Burau der L.S.V. werden ruim 3.000 ingekomen en uitgaande brieven verwerkt, terwijl 341 gestencilde stukken in het Bestuur werden behaudeld. Ook in het Verslagjaar bleef de Directeur van het Bureau belast met de administratie van de Specialisten Registratie Commissie. Als adviseur van de betrokken Bestuursleden werd de Directeur van het Bureau bij het werk van vrijwel alle Bestuurscommissies ingesehakeld. Vooor diens waardevolle prakfische adviezen wil ik hem in dit Verslag gaarne van onze erkentelijkheid doen blijken. Daarnaast kon deze bijstand verlenen aan vele individuele leden die met betrekking tot associatie, overname- en andere contracten de hulp van bet Bureau inriepen.

Voorts werd in de vacatures, ontstaan door het tussentijds aftreden van Em. Bingen en Dr. H. A. v. d. Sterren, voorzien door de verkiezing op 17 december van Dr. C. L. C. van Nieuwenhuizen, internist te Utrecht en Dr. J. de Bloeme, chirurg te Leeuwarden. Eerstgenoemde werd door her Centraal Bestuur tot Voorzitter der L.S.V. voor her jaar 1956 benoemd, welke benoeming op dezelfde Ledenvergadering werd bekrachtigd. Per 1 januari 1956 was het Centraal Bestuur derhalve als volgt samengesteld: Dr. C. L. C. van Nieuwenhuizen, Utrecht, Voorzitter. Dr. G. A. van Leeuwen, Maarn, Ondervoorz. Dr. K. van Walbeek, Zaandam, Secretaris. Dr. C. A. H. Waar, Den Haag, Penningm. Dr. R. L. Baart de la Faille, Utrecht; Dr. J. de Bloeme, Leeuwarden; W. Hoekstra, Sehiedam; J. W. J. de Laive, Utrecht; Dr. B. J. Rethmeier, Almelo; L. P. Rietema, Groningen; Dr. L. P. H. J. de Vink, Amsterdam; S. B. Walma v. d. Molen, Alkmaar; leden. P. J. Piebenga, Den Haag, adviserend lid, vertegenwoordiger der L.A.D. H. Frese, Bergambacht, adviserend lid, vertegenwoordiger der L.H.V. G. Dekker, Amsterdam, adviserend lid, vertegenwoordiger der Maatschappij. Dr. W. E. F.urstner te Nijmegen en Dr. A. W. Verhoef te Utrecht, die ook in dit Verslagjaar de specialisten in de Ziekenfondsraad vertegenwoordigden, hielden regelmatig contact met het Centraal Bestuur door het geregeld bijwonen der bestuursvergaderingen. Van groot belang was ook dat de Ambtenaar voor Ziekenfondszaken bij voortduring de besprekingen in de Onderhandelingscommissie bijwoonde, waardoor hij bij de behandeling in de Ziekenfondsraad van de gesloten overeenkomst met de Ziekenfondsen, ook van alle details welke bij de totstandkoming daarvan aan de orde waren geweest, op de hoogte kon zijn. Na zijn wederoptreden kwam het Centraal Bestuur 20 maal in vergadering bijeen, terwijl door het Bestuur 66nmaal werd vergaderd met de Districtsvoorzitters. Indien ik e r o p wijs dat de Onderhandelingscommissie met de Ziekenfondsen 17 maal in vergadering bijeenkwam en verscheidene Bestuursleden die in de Onderhandelingscommissie zitting hebben in verband hiermede nog vele afzonderlijke besprekingen hebben moeten voeren met de met de enqu~te belaste deskundigen, met de vertegenwoordigers der N.V.v.S.

De Onderhandelingscommissie. Nadat de onderhandelingen enkele maanden waren onderbroken, moest het Centraal Bestuur na zijn her-optreden zich op korte termijn beraden over de voorstellen voor de honoreringsregeling 1955 en formuleerde een voorstel dat enerzijds een bepaalde tariefsverhoging omvatte, terwijl daarnaast bet aanvangspunt van de kortingsregeling zou worden verhoogd tot een bedrag van f 35.000,--. Hierbij werd door bet Bestuur de lijn doorgetrokken die reeds in 1954 tot een aanzienlijke afzwakking van de tevoren bestaande P.K.-regeling had geleid. Inmiddels werd het intern beraad hierover doorkruist doordat de in de N.V.v.S. verenigde afgescheiden specialisten zich tot de Voorzitter van de Maatschappij wendden om een bespreking te hebben over de mogelijkheid om tot een gemeenschappelijk voorstel te komen voor een algemene honoreringsregeling, welke voor alle specialisten zou kunnen gelden. Deze bespreking, waarbij ook de L.S.V. was vertegenwoordigd, werd gevolgd door een aantal nadere besprekingen tussen vertegenwoordigers van de besturen van L.S.V. en N.V.v.S., waaruit de voorlopige concluisie kon worden getrokken dat een gemeenschappelijk voorstel zonder veel moeilijkheden tot stand zou kunnen komen, indien de L.S.V. bereid zou zijn de door haar geconcipi~erde voorstellen zodanig te herzien dat ook

282

de verder gemitigeerde korting boven de f 35.000,-- daaruit zou komen te vervallen. Bij de besprekingen in bet Centraal Bestuur hierover bleek, dat, ook al aehtte men een verdere mitigering der kortingsregeling als was ontworpen, aanvaardbaar, men in beginsel wel aan de directe algehele opheffing der P.K. wilde medewerken, nu hiermede wederom een gezamenlijk optreden van alle speeialisten kon worden bereikt. Nadat in een daartoe bijeengeroepen vergadering van het Centraal Bestuur met de Distrietsvoorzitters ook deze hierover waren gepolst, werd een nader voorstel ontworpen dat naast bepaalde tariefsverhogingen een algehele afsehaffing der kortingsregeling inhield. Hierover werd met de vertegenwoordigers der N.V.v.S. nader overleg gepleegd, waarna her ontworpen voorstel de goedkeuring verkreeg van de op 26 Maart 1955 gehouden buitengewone Ledenvergadering. Dat de afschaffing van de kortingsregeling voor het riSn~gentarief bijzondere moeilijkheden met zich bracht, welke geleid hebben tot een algehele herziening van het betreffende tarief, wil ik in dit verslag wel even releveren, waarbij her vele werk en de tecbnische adviezen van collega Rethmeier op dit onderdeel der tariefregeling zeker bijzondere vermelding verdienen. Over de gang van zaken bij de ondefhandelingen en de moeilijkheden die daarbij moesten worden overwonnen, is’uitvoerig verslag uitgebraeht op de Ledenvergadering, aan welke op 18 Juni in grole trekken her resultaat der onderhandelingen kon worden voorgelegd, welk resultaat door deze vergadering met algemene stemmen werd aanvaard. Terecht werd door de vergadering blijk gegeven van de waardering voor bet vele werk dat door de Onderhandelingscommissie der L.S.V. (en in het bijzonder haar Voorzitter, collega Baart de la Faille) in het Verslagjaar moest worden verzet om tot het voorgelegde resultaat te komen. Nadat de Ziekenfondsraad hieraan zijn goedkeuring had gehecht, werd op 14 September 1955 de Interim Regeling 1955 aan specialisten en fondsen toegezonden, Met de reeds enkele jaren eerder opgeheven z.g. 50/50 regeling (die practisch nooit heeft gewerkt) is dus in 1955 de kortingsregeling die het tweede geschilpunt vormde dat de specialisten in de afgelopen jaren verdeeld heeft gehouden, vervallen. Dat desondanks de destijds uitgetreden specialisten hierin geen aanleiding hebben gevonden in het Maatschappijverband terug te keren, moet ondergetekende, met enige teleurstelling, in dit jaarverslag constateren.

van het Centraal Bureau te Utrecht, werd door de onderhandelende partijen herhaaldelijk een beroep gedaan voor het verschaffen van cijfermateriaal dat nodig was voor de beoordeling van de verschillende aan de orde gestelde voorstellen en tegenvoorstellerl van partijen en de nadere uitwerking daarvan. Doordat hij, ten koste van veel overwerk, er steeds in slaagde de gevraagde gegevens op de kortst mogelijke termijn ter besehikking te stellen, heeft hij in niet geringe mate aan bet vlotte verloop der onderhandelingen in dit jaar bijgedragen. De Enqu~te. In het begin van het Verslagjaar werd aan het Centraal Bestuur het voorlopige rapport uitgebracht inzake de uitkomsten van de onder de specialisten gehouden enqu~te naar de huidige structuur van de beroepsuitoefening, voorzover van belang voor de uil te voeren finanei~le enquire. De deelname aan deze enqu~te is zodanig geweest, dat ca. 70% van de bij deze enqu~te betrokken specialisten hun medewerking hieraan heeft verleend, terwijl ruim 90% van de deelnemers aan de structurele enqu&e zich bereid verklaarde ook aan de financi~le enquire mede te werken. In elk geval boden de uitkomsten van deze strueturele enqu~te de mogelijkheid om een selectie van representatief te achten speeialisten die bij de nadere financi~le enqu~te konden worden betrokken, te maken. Na eeu voorafgaande proefenqu&e onder een klein aantal specialisten is in het Verslagjaar een aanvang gemaakt met de finanei~le enquire, die aan het eind van her Verslagjaar praetiseh was befiindigd, zodat met de verwerking van het verzamelde materiaal kon worden begonnen. Verseheidene besprekingen in verband met deze enqu~te, werden met het daarmede belaste aecountantskantoor en met Prof. Mey in de loop van bet jaar gehouden, terwijl de opzet en verwerking der enqu~te ook in de Onderhandelingscommissie ter sprake kwam.

Het Centraal Bttreau. Op de heer van Kooten Niekerk, Directeur 283

Tarievencommissie. De Commissie, bestaande uit medische vertegenwoordigers der Ziekenfondsen en de vertegenwoordigers der L.S.V. zette onder voorzittersehap van de medische adviseur van de Ziekenfondsraad haar besprekingen voort over de teehnische herziening van her van 1952 daterende tarief. Vermelding verdient het vele en belangrijke werk van eollega de Laive als vertegenwoordiger van de L.S.V. in deze Commissie, die in bet Verslagjaar 46 maal bijeenkwam.

ADRESSEN MEDISCHE

VO011

INSTRUMENTEN

MEDISCHE A P P A R A T E N ,,O

H. BAKKER, Mr. Opticii~n

Hoofdstraat 64

- Meppel

Corseti~re

r n

Oude

o" Brinkhuis-Buys

Haaksbergerstraat 39 -Enschede, Telefoon 8204 (K 5420) Speciaal v o o r maatcorsetfen, gordels, prothesen. Levering d o o r geheel Oosi-Nederland op medische a/festen.

- Tel. 1015

Specialiteit in:

OPTIEK - CHRONOGRAFEN - DOKTERS- EN VERPLEEGSTERS HORLOGES

Speciaalzaak FIRMA KNOL-SCHURING

DESKUNDIGE

YOORLICHTIHG

BRILLEN

K r u i s s t r a a t 30 - Tel. 461 (K 5520) - M e p p e l Alle s o o r t e n c o r s e t t e n - B u i k b a n d e n El. k o u s e n - H e r n i a g o r d e l s

W.

Gedipl.

VRIND

practisch met hoogste o n d e r scheiding. Damsterdiep 16 - Groningen - Tel. 22358

Levering op medische attesten

J, G, Oude Alink

C I e

Mevr.

Oldenzaal

firma fine prins

Orthopaedisch Instrumentmaker. Steunzolen - Orfhop. Corsetten Kunstledemalen - Bandages. Tevens Fijnslijperij. Berksfraat 14 - - Telefoon 1375 Ziekenfondsleverancier.

diezerstraat 3 9 - zwolle - tel. 7 3 5 5 (k. 5 2 0 0 )

F, VAN D ER WAL

alle corsetten, bandages, ken kousen, prothesen

elastleenz.

alle patienten worden voigens uw voorschrift

door ons bediend.

Orthopaedisch schoenwerk

4r

N I E U W E W E G 11 - L E E U W A R D E N

Steunzolen - Beugel apparaten Telefoon K 5100

N.V. InstrumentenhandelSCHMEINK Amsterdam - Spulstraat 2 5 6 - Telefoon 4 0 2 0 0 Alkmaar - Ziidam 14 - Telefoon 5 8 9 2

1

0...,,0~.,nd. 1845

Kunstledematen - Bandages Orthopaedische apparaten - Steunzolen

Hoogtezon Verhuurinrichting DEWA

f 15.-- per maand

f

7 5 . - - per 6 maanden A. DE W A A L - KWAKERSPLEIN 7 - AMSTERDAM - TEL. 8 8 9 4 3 - 7 2 7 7 8 2

or elt-" GROON

S’~,#uLT 4 2

Medische Instrumenten - Corsetten - B a n d a g e s . E[ast. kousen Buikbanden - Hoogtezonnen - Ziekenverp[egingsartike[en -

AIJ~ELO

FRANS HEMMER

Leverancier aan alle Ziekenfondsen Dep6t ,,CARL ZEISS"

TELEFOON K 5490-3398

Brillenspecialist

Oranjestraa! 14, Almelo. Telefoon 5291 Verrekijkers, Toneelkijkers enz.

Het Amerikaanse Med. Corset ~r Maatcorsetten,Bandages,Elastiekenkousen

-

Drogisterij ,,DE

VIJZEL"

Tel. 638 - H.H. Eijkelkamp - Grootestraat 51 - G00r

SUNNY

HOME

J. NIEMEIJER & ZOON

voor de inrichting van Uw woning

TIMMER- EN MEUBELFABRIEK

CLASSIQUE Moderne

VEENDAM - SPOORWEG 2

v r a a g t geheel vrijbli|vend ons advles

Spreek- en wachtkamerbefimmeringen, laboraforia, ook in luxe uifvoering, ladenkasfen.

e

J

B e e t h o v e n s t r a a t I O, Amsterdam-Zuid, tel. 7 2 0 0 3 6

VERENIGING V O O R CREMATIE A.V.V.L. Hoofdbesfuur: Plantage Middenlaan 58 Amsterdam (C.) 44.000 LEDEN

72 AFDELINOEN

Firma M. W. Hildernisse Firma Hackenberg& Co. "It

Wijn- en Gedistilleerd handel Import

De vereniging verzorgt de cremarie van haar leden en ontheft

daardoor nabestaanden van kosten en bemoeiingen. Volledige inlichtlngen worden op aanvraag gaarne foegezonden.

A l t i j d een w e l k o m geschenk! Voor Verjaardag, Jubileum en andere feesteliike gelegenheclen is een VULPEN een welkom geschenk. Dat geschenk dient met zorg gekozen fe worden. D o o r o n z e u l t g e b r e i d e s o r t e r i n g k u n n e n wlJ U e e n V U L P E N t e n o n I N ELKE PRIJS e n V O O R ELKE H A N D , Uit de beroemde merken welke wU steeds voorradig hebben, noemen wiJ: PARKER - EVERSHARP - OSMIA - PEUKAN SWAN - MONT BLANC

0ok zichfzendingen.

VULPEN-SPEClAALZAAK

.VONDEL"

.

-

Export

Ple'in 1940 10/12 - Middelburg K 1180-2769 Een vedrouwd en veel service biedend adres voor Oliestookkachels en -haarden:

Fa. I. in 't H O U T Deventerstraat 10-12

Tel. 3595-7161

-

Apeldoorn

Fabrikaten: COLEMAN, E. M. JAARSMA, DAVO e.a. Voor verwarming van huiskamers, salons, tijdelijk te verwarmen vertrekken enz. Vraagt

prospecti.

AMSTELVEENSEWEG 206 - TEL. 724527

GERESERVEERD voor de

FIRMA J. VOGELZANG Weteringschans 221 Amsterdam

Telefoon 38431 ~Wagenaarstr.30-

Tel:~"

,~lam

Dit onderwerp is zowel in de Contact Commissie - waarin de verschillende medewerkersorganisades zijn vereaigd - als intern in de verschillende groepen in behandeling geweest. Hierbij is bijzondere aandacht besteed aan de oplossing van dergelijke geschillen door middel van arbitrage in een of andere vorm. De versohillende juridische en practische vragen en moeilijkheden die zich met betrekking tot dit probleem voordoen, hebben er in het Verslagjaar nog niet toe geleid dat een bevredigende oplossing kon worden gevonden.

Verseheidene vertegenwoordigers van de belangencommissies van de wetenschappelijke Verenigingen werden in de Commissie gehoord. Nu het niet mogelijk bleek reeds per 1 Jan. 1956 over rapporten betreffende de enqu~te te beschikken die gebruikt zouden kunnen worden bij het ontwerpen van een definitief tarief, werd het door onze Onderhandelingscommissie toch wenselijk geaeht een teehniseh herzien tarief met ingang van 1 Januari 1956 in te voeren. In verband hiermede heeft de Commissie er naar gestreefd haar werkzaamheden hiervoor in het Verslagjaar ~e be~indigen en hierover rapport uit te brengen, zodat dit resultaat bij de besprekingen over de regeling na 1 Januari 1956 aan de orde kan komen.

Commissie ex artikel 5. De Commissie ex art. 5 en de medische subCommissie uit haar midden behandelden ook in het Verslagjaar de door specialisten en controlerend geneeskundigen der Ziekenfondsen voorgelegde vragen, welke incidenteel bij de uitvoering der honoreringsregeling in de praktijk worden ontmoet. Hoewel zich natuurlijk vragen en verschilpunten ten aanzien van de interpretatie blijven voordoen waaromtrent op het oordeel van de Commissie wordt prijs gesteld, is het aantal hiervan in de afgelopen periode wel aanmerkelijk terug gelopen.

Onderhandelingen over de regeling na I Januari 1956. In de tweede helft van bet Verslagjaar vormde de voor de periode na 1 Januari 1956 overeen te komen regeling onderwerp van bespreking. Op de Ledenvergadering van 17 December 1955 kon door de Voorzitter van de Onderhandelingscommissie mededeling worden gedaan over de hoofdpunten waarin, naar het oordeel van de Onderhandelingscommissie der L.S.V. de na 1 Januari te treffen regeling (voorlopig voor een half jaar overeen te komen) van de regeling 1955 zou dienen te versehillen. Hoewel de verwaehting kon worden uitgesproken dat op deze punten tot overeenstemming met de fondsorganisaties zou kunnen worden gekomen, waren aan het eind van het jaar de onderhandelingen hieromtrent hog niet be~indigd.

Contact Commissie. De Contact Commissie, bestaande uit de vertegenwoordigers der onderscheiden medewerkersorganisaties, kwam in het Verslagjaar zes maal in vergadering bijeen ter bespreking van diverse onderwerpen, rakende de belangen van de verschillende medewerkersgroepen, zoals de procedure met betrekking tot bet totstandkomen van oveeenkomsten, de eonsequenties van bet komen te ontbreken van overeenkomsten, de positie van het Bedrijfsleven in verband met de medewerkersovereenkomsten, de inkomensgrens der vrijwillige verzekering e.d. De samenwerking van de medewerkersgroepen in deze Commissie was zeer bevredigend en in verschillende gevallen kon een gemeensehappelijk standpunt naar buiten worden uitgedragen.

PrUzenbeschikking Specialistische hulp aan Zieken/ondsverzekerden. Bij arrest van de Hoge Raad van 8 Februari 1955 werd her beroep tegen her arrest van her Gerechtshof te ’s-Hertogenbosch, bij hetwelk overtreding van de Prijzenbeschikking niet strafbaar werd verklaard, verworpen, daar ook door de Hoge Raad deze beschikking niet bindend werd geaebt. Na deze uitspraak werd de besehikking door de Minister van Economische Zaken ingetrokken. Het Centraal Bestuur dat daags na de bekendmaking der Prijzenbesehikking de betrokken Minister reeds gewezen heeft op de ernstige theoretisehe- en praetisehe bezwaren tegen een prijzenbeschikking op het onderhavige terrein, aeht de intrekking daarvan belangrijk, al is hierdoor w e / d e vraag aan de orde gekomen hoe de wettelijke Ziekenfondsverzekering uitgevoerd kan worden, als in bepaalde gevallen geen overeenkomsten tussen fondsen en medewerkers tot stand komen.

284

Contactcommissie Ziekenhuizen/Ziekenfondsen / S pecialisten. Ook in het lopende jaar behandelde de Contactcommissie is een 5-tal vergaderingen verschillende incidentele- en algemene vraagstukken, van belang voor de drie partijen welke in deze Commissie zijn vertegenwoordigd. In het laatste halfjaar werd de L.S.V. in deze Commissie vertegenwoordigd door Dr. G. A. van Leeuwen, Dr. A. W. Verhoef en Dr. C. A. H. Waar.

Commissie Genormaliseerde Tarieven.

in het Verslagjaar nog niet werd gei~ffectueerd.

Aan het einde van het Verslagjaar werd door de daarvoor ingestelde Commissie een rapport uitgebraeht aan het Centraal Bestuur, dat in dit jaar nog niet door het Centraal Bestuur kon worden behandeld. Het belang van genormaliseerde tarieven voor verzekering van personen buiten het Ziekenfondswezen staande, werd met klem naar voren gebracht in het uitvoerige rapport dat in de loop van het Verslagjaar werd uitgebracht door de z.g.n, Kleine Compensatie Commissie, ingesteld ter bestudering van het vraagstuk van de verzekering van boven-de-welstandsgrens-vallenden tegen risico’s op het gebied der geneeskundige verzorging.

B(izondere Tarieven. De Ledenvergadering verenigde zich met de voorgestelde tarieven voor de hulp aan studenten, verzekerd bij de S.S.G.Z., welke werden gepubliceerd in Medisch Contact (blz. 625), terwijl een tarief voor behandeling van buitenlandse Rijnvarenden werd bekend gemaakt in Medisch Contact blz. 484.

Het R.V.B.-Tarief. In de eerste maanden van het Verslagjaar kon de laatste hand worden gelegd aan de herziening van het R.V.B.-Tarief, dat in April 1955 kon worden verspreid en ingevoerd met ingang van 1 Januari 1955. Dat de besprekingen die tot dit resultaat hebben geleid, op bevredigende wijze en in een goede sfeer konden worden gevoerd, is niet in de laatste plaats te danken aan collega de Laive, die een belangrijk aandeel heeft gehad in dit werk.

Welstandsgrens Vrijwillige Verzekering. In een 2-tal Ledenvergaderingen in de loop van het jaar gehouden, vormde de optrekking van de inkomensgrens der vrijwillige verzekering tot de loongrens der verplichte verzekering van $ 6.000,-- een onderwerp van uitvoerige bespreking. Hieruit vloeide voort een uitspraak van de Ledenvergadering, waarbij accoord werd gegaan met de optrekking van deze grens, met dien verstande, dat aan deze optrekking geen uitvoering zou worden gegeven dan nadat tussen de medewerkersorganisaties en Ziekenfondsorganisaties overeenstemming zou zijn verkregen omtrent een sluitende contrble op deze grens. De besprekingen tussen de verschillende medewerkers- en Ziekenfondsorganisaties over een concept voor een regeling van een dergelijke contr61e, hebben in het Verslagjaar hog niet plaats gevonden, zodat de feitelijke optrekking

Open- en Gesloten Ziekenhuizen. In het kader van de besprekingen over de welstandsgrens der vrijwillige verzekering kwamen ook de moeilijkheden met betrekking tot de klinische hulp in de grote steden in verband met het probleem der open- en gesloten ziekenhuizen, weer aan de orde. Dit heeft geleid tot een bespreking van het Centraal Bestuur met de vertegenwoordigers van enkele Ziekenfondsorganisaties van de Amsterdamse Ziekenfondsen en van specialistenvertegenwoordigers der grote steden, waarbij versehillende kanten van dit probleem in discussie kwamen. Voorts is er een Ministeri~le Commissie in het Verslagjaar werkzaam geweest, welke belast is met het uitbrengen van een rapport over her vraagstuk der open- en gesloten ziekenhuizen. In bet bovenstaande beeft ondergetekende in enkele hoofdpunten de belangrijkste zaken aangestipt die in het Verslagjaar de aandacht van Bestuur en Ledenvergadering der L.S.V. hebben gehad. Hij wil voorts niet onvermeld laten dat ook in de verslagperiode een goede samenwerking met de Zuster-Verenigingen en Hoofdbestuur gehandhaafd kon blijven, terwijl door de wederzijdse vertegenwoordiging in de onderscheiden Besturen, een voortdurend onderling contact werd onderhouden. Hij moet ten slotte besluiten met de reeds .herhaaldelijk gemaakte opmerking, dat ook dit jaar slechts zeer weinig plaatselijke Verenigingen voldaan hebben aan de reglementaire verplichting om hun jaarverslag v66r 1 April ter kennis te brengen van het Centraal Bestuur. Op deze wijze komt de bedoeling van dit voorschrift, d a t het Bestuur op de hoogte blijft van hetgeen er in de onderafdelingen leeft, niet tot haar recht ondanks het felt dat dit toch wel zeer wenselijk moet worden geacht. Ook hebben nog steeds lang niet alle plaatselijke Verenigingen voldaan aan de reglementaire verplichting om hun plaatselijke reglementen, na aanpassing aan de Statuten en Reglementen van Maatschappij en L.S.V., ter goedkeuring aan het Centraal Bestuur voor te leggen.

285

Ook dit Verslag wil ondergetekende be~indigen met een aansporing aan de secretarissen der plaatselijke Verenigingen om, voorzover dit nog niet is geschied, de herziene reglementen ter goedkeuring in te dienen. Namens bet Centraal Bestuur der Landelijke Specialisten Vereniging De Secretaris, Dr. K. van Walbeek.

Candidatuur In aansluiting op de convocatie veer de eerste gewone Ledenvergadering in het jaar 1956 op 9 Juni a.s. (zie Medisch Contact, No. 16, d.d. 19 April 1956, blz. 213) deelt het Centraal Bestuur mede, dat door District XV (Groningen) candidaat is gesteld veer 6~n der te vervullen vacatures: Dr. H. Hamminga, huidarts, Brink Z.z. 4, Zuidlaren. NGEZONDEN STUKKEI (Bulten verantwoordelllkheld det Redactie.)

Open en gesloten ziekenhuizen Zeer in het kort moge ik nogmaals naar aanleiding van de opmerkingen van collega de Greet, in Med. Contact, no. 16, 19 April 1956, pag. 218, de bezwaren opnoemen die tegen het rapport Loyenga zijn aan te voeren: 1. De gesloten ziekenhuizen worden niet open, doch blijven gesloten, zij krijgeu alleen grotere staven. 2. In deze gesloten ziekenhuizen hebben de pati~nten wederom geen of een zeer beperkte vrije specialistenkeuze, hoewel vrije specialisteukeuze in het ziekenfondsbesluit, ook bij klinische behandeling, uitdrukkelijk a an hen is toegekend, in de W.M.A.-artikelen met nadruk genoemd wordt eli een der grondbeginselen van onze Ken. Ned. Mij. vormt. 3. De discriminatie tussen ziekenfondspatiEnten en partieuliere pati~nten, tereeht in Med. Contact herhaaldelijk gelaakt, blijft ten opzichte van de vrije speeialistenkeuze bij klinische bebandeling bestaan. (Iemand die Y 6.050,-- per jaar verdient heeft wel, iemand die f 5.950,-- verdient geen vrije specialistenkeus bij klinische bohandeling). 4. Er ontstaan weer bevoorrechte staf-posities van specialisten die w~l in een staf kunnen worden opgenomen, tegenover hen die dit niet kunnen bereikeu, met alle finanei~le en wetenschappelijke consequenties veer de laatste groep. 5. Er komt een groter aantal specialisten dat afhankelijk wordt van ziekenhuisbestuurderen, die hun min of meer monopolieposities garanderen, doch. hun carri~re ook op ieder moment ktmnen breken, als zij zich niet zouden gedragen overeenkomstig de verlangens dezer werkgevers. 6. Er meet een keuze gedaan worden van 100200(!) specialisten die dan klinisch zullen kunnen werken, doch er zijn er veel meer. Die anderen blijven dus in de kou staan. Wat doet men veer hen? Hoe houden zij hun klinische vaardigheid op peil, die zij behoeven, als zij eens een partieuliere patiSnt mogen behandelen, waarveer de ziekenhuizen immers wel open zijn? Wie

stelt hen schadeloos door het financi~le verlies dat zij lijden, doordat zij, zonder dat zij er zelf lets aan kunnen veranderen, buitengesloten wetden van klinische hulp veer hun poliklinische ziekenfondspatiEnten? 7. Wie zal de belangrijke keuze maken, welke specialisten wel toegelaten zullen worden en welke niet. Welke motieven zullen hierbij gelden? Is niet te verwachten, dat hierbij niet medische, persoonlijke motieven (als familierelaties met de bestuurderen, vriendjesgedoe, al of niet voorgewende geloofsij-cer enz.) hun invloed zullen doen gelden? Of zal alleen op bekwaamheid worden gelet? En hoe zal men deze bekwaamheid bepalen? Missehien door een vergelijkend examen? aantal publicaties, voordrachten, congresbezoek? 7. Bij een slechte keuze van de aangetrokken specialisten zijn de patiSnten hiervan jaren lang de dupe (welk gevaar door de commissie Loyenga zeer duidelijk werd gezien, blijkens de publicatie hierover in Med. Contact, April ’54). Immers men kan maar niet zo direct aangegane contracten ontbinden. 8. Er is nile reden te vrezen dat niet de bekwaamsten zullen worden aangetrokken. Immers dezen zouden de reeds aanwezige stafleden te grote eoncurrentie kunnen aandoen, hen resp. overvleugelen. En op deze coneurrentie door ,,first class" kraehteu zal door de reeds aanwezige stafleden geen prijs worden gesteld. Immers zij gingen tevoren reeds in een vaak onderbetaalde 1) stafpositie, omdat daar geen coneurrentie was, omdat zij de coneurrentie in de vrije vestiging vreesden, en door de stafpositie praktijk hoopten te verwerven. Er zal dus een neiging bestaan om juist niet de besten aan te trekken, waardoor de kwaliteit der staven aehteruit meet gaan. 9. Door de stafuitbreiding volgens het Loyengarapport wordt de concurrentie tussen de stafspecialisten wel is waar lets vergroot vergeleken met de huidige toestand nu het absolute (onderof overbetaalde) monopolisten zijn, doeh de vrije concurrentie tussen alle specialisten, waardoor de besten naar voren kunnen komen, door hun

286

prestaties, komt niet tot stand, ten detrimente van de consumenten, te weten de ziekenfondspatiSnten. Ook dit heeft de eommissie Loyenga zelf reeds zeer juist ingezien (zie boven). I0. Her is zeer de vraag of de ziekenhuisbestuurderen veel zullen voelen veer stafuitbreiding waar zij thans al vaak genoeg narigheld (onderlinge ruzies, naijver, onderlinge critiek enz.) met hun thans hog vrij kleine staven meemaken. 11. De verantwoordelijkheid van staflid en vrije specialist liggen anders. Fouten of ongelukken bij de behandeling van een staflid merkt hij niet zo snel, de patiSnten komen toch automatisch onder zijn behandeling; de vrije specialist eehter merkt dit reel sneller in een teruggang zijner praktijk, heef~ dus een extra prikkel te meer om deze te vermijden, hij draagt onbetwist een grotere persoonlijke verantwoordelijkheid. Om het eens lelijk te zeggen, hij merkt zijn fouten ook hog in zijn portemonnaie. AI deze bezwaren zijn te ondervangen door de volledige openstelling. Er komen dan onmiddeilijk gezonde toestanden en verhoudingen. Elke diseriminatie tussen patiSnten onderling en speeialisten onderling verdwijnt op slag. Ieder patiSnt zowel ads specialist heeft gelijke rechten. En het gaat hier, vooral veer de pati~nten om uiterst belangrijke rechten n.1. vrije keuze van specialist bij klinische behandeling, welke vooral veer de specialisten gynaecologie, ehirurgisehe vakken, psychiatric, van uitermate greet belang, veer bet vertrouwen in en het sueces der behandeling kunnen zijn. Het gaat hier in de allereerste plaats om de reehten en de belangen der pati~nten, gelijkheid veer allen, waarvoor ieder reehtgeaard arts, en onze Ken. Mij. in het bijzonder, toeh op de bres meet staan. Tenslotte heb ik een bepaalde passage uit de opmerkingen van collega de Greet (Meal. Con-

tact 19 April 1956, pag. 218) niet geheel kunnen begrijpen, n.1. ,,Men kan dan de rest open maken ads de particuliere afdelingen, maar dit geeft aanleiding tot toestanden, die de ziekenhuizen, en naar mijn (De Groo0 mening ook de specialisten, niet terug willen." In de eerste plaats zou ik willen vragen welke deze niet nader omsehreven ,,toestanden" zijn, en of die dan op de partieuliere afdelingen wel geduld worden. Dat zou dan tooh even foutief zijn. Vervolgens zou ik willen weten welke specialisten deze ,,toestanden" niot terug willen, de vrije, of de stafleden? Een enqu~te in Amsterdam sprak hieromtrent duidelijke taal, de stafspecialisten wilden veer het merendeel geen, de vrije wel volledige openstelling. Dit is zuiver een belangenquestie, en niets anders. Van een terugwillen is overigens geen sprake daar de meeste der beLreffende ziekenhuizen nooit open geweest zijn (althans in Amsterdam). Dat de ziekerdauizen deze openstelling niet wensen is geredelijk te begrijpen. In een vorige pt~blicatie (Medisch Contact, no. 13, 1956) heb ik een aantal redenen hiervoor genoemd ads ook in mijn artikel ,,Over discriminatie". Er zit bier eehter ook hog een lelijke finanei~le adder onder het gras, n.1. her felt dat een a a n ~ l ziekanhuizen aan hun onderbetaalde x) specialistenstaf, zelfs bij de all-in regeling, niet onaanzienlijke bedragen verdienen, een felt waarop wij t.z.t, met gedoeumenteerde cijfers terug zullen komen. Dr. H. J. N. Dekkers, maag-, darm-arts. 1) Onderbetaadd t.o.v, de landelijk overeengekomen tarieven in het ,,grijze boekje", dat inmiddels in 1956 een green boekje geworden is en betrekking heeft op landelijke financi~le overoenkomsten tussen specialisten en ziekenfondsen, zowel veer poliklinische ads klinische hulp.

OEKBESPREKtN(

Shockbehandeling bij rampen door het personeel van hulpverlenings-organisaties, door W. H. Beekhuis, arts. Dit bookie is bestemd om leken die E.H.B.O. verrichten te wijzen op de ernst van shocks, de versehijnselen er de methoden om dezr levensgevaarlijke toestand te bestrijden. Collega Beekhuis is er goed in geslaagd her shock-probleem veer leken duidelijk te maken en ads zodanig is bet zonder twijfel waardevol. Dat leken-helpers van het belang van de versehijnselen doordrongen zijn en de maatregelen nemen die ter bekamping daarvan door leken genomen kunnen worden, is zeer belangrijk. Ik vraag alleen af of daaxtoe ook gerekend mogen worden bet geven van infusies en transfusies.

De firma StSples brengt een phantoomarm in de handel, die zeer ingenieus is geconstrueerd, waarop de punctie in de aderen geoefend kan worden, maar iedereen die ervaring heeft van venapuncties in rive weet ,hoe moeilijk dit vaak juist bij shocks kan zijn. Mislukt de punctie door een onervarene, dan zijn vaak de enige bruikbare aderen zo gelaedeerd dat ook de meest ervareno op dit gebied zijn toevlucht tot venaseetie meet nemen omdat venapunetie dan niet meer mogelijk is. Hoewel men een leek zeer goed kan leren beter dan menige arts venapunctie te verriehten zal dit toch alleen in noodgevallen overgelaten mogen worden aan die leken die de nodige oefening in vivo onder leiding van een deskundige hebben opgedaan en onderhouden.

28?

K.N.A.C. en A.B.A.N. - Erkende Auto- en Motor-Rijschool

,,DE N IJ S" LINNAEUSSTRAAT 72 - AMSTERDAM - TELEFOON 54815-741861. RIJKSSTRAATWEG 88 - DUlVENDRECHT - TELEFOON 56091.

C O V A ~.v.

GRONINGEN - TEL. 32400 Coveren

en zolen van

technische

autobanden.

rubberartikelen

Fabricage

van

voor ziekenhuizen

enz.

n a a r m o n s t e r of t e k e n i n 8.

o sseriefalriet rlrro

EINDHOYEN

,, W61SWS"

H.H. MEDICI

Hoefkestraat S2b - Tel. 2013 (ha 6 uur Tel. 2376)

Modernste Auto Moffelen Spuilcablne in N e d e r land

Een g o e d e s c h r i j f m a c h i n e is ook in Uwpraktijk onmisbaar. Mogen wij U g e h e e l v r i j b l i j v e n d U w e r z i j d s een portable up zicht zenden? Wij leveren a l l e m e r k e n , ook in standaard. Inruil - Reparatie - V e r z e n d i n g d o o r g e h e e l N e d e r l a n d .

KANTOORMACHINEHANDEL ,,PRECISIA",

Prinsengracht 531 - Amsterdam - Tel. (K20) 3 1 4 2 7 (na 6 uur 95633).

Markiezenfabriek DE ZON gevestigd te Diemen

Joh. van Soesdiikstraat 19

Het adres your el Uw zonweringen, ook voor rol- en schulfhekken. Voor bet betere werk tegen bill|lke prlJi. Vraagt U vrllb|ljvend offerte aan bovenstaand adres. Te ontbleden door bet qehele land.

Telefoon 5 8 8 3 9

Amsterdam

SCHEEPSWERFDE VLIJT,Fa. Gebr. de Vries O o s t e i n d e r w e g 25-27,

Aalsmeer,

Tel. 524 (K 2977)

Voor Uw Zeil-en Motorjachten Joegoslavische witte wijn L a s k i R i z l i n g f 1 . 5 0 per ties Witte franse wijn f 1 . 5 0 per ties

SlrOOt~ASSI~UJ

nHelderoord"

Helder Hygi~isch

Goedkoop

Cha~eau-Coufran.Appellatio, M 6 d o c f 2 . - - per lies

Alle soorten gedistilleerd

SLIJTERIJ-WIJNHANDEL J. W. JONKER

PRINSENGRACHT 598 Amsterdam- Tel. 30523 en 34801

’ERSONALI,

Adreswiizigingen Mej. M. Arnoldus, van Z a a n d a m naar Den Haag. J. A. van Belkum, van Gorssel naar Warnsveld. Th. J. de Boo, van Kwadendamme naar Valkenswaard. A. J. Burgemeestre, van Leiden naar Breda. Dr. A. C. Copper, van ’t Joppe naar Zutphen. Mej. A. E. van Daalen te Rotterdam, thans: Mevr. A. E. Eijer-Van Daalen. 3. F. M. Delemarre, van Amersfoort naar Scheveningen. E. B. Donk, van Amsterdam naar Bussum. G. H. Gispen, van Breukerlerveen naar Zaandam. G. van de Gruiter, van Harderwijk naar Zegveld. Th. C. M. Herckenrath, van A r n h e m naar Hong Kong (Algemeen Lid). H. S. F. Heijermans, van Zutphen naar Aerdenhout. F. G. A. Huber, van Balikpapan naar Bloemendaal (A]gemeen Lid). H. Huisman, van Slikkerveer naar Rotterdam. E. L. Humme, van Leiden naar IJmuiden. N. A. Jesse, van Ameide en Tienhoven naar Nieuwersluis a.d. Vecht. J. J. P. Jonker, van Naarden naar Amsterdam. K. F. Kerrebijn, van Den Haag naar Deventer. T. van Leenen, van Amsterdam naar Hekelingen. H. B. Lodewijks, van Surabaya naar Hilversum. Dr. E. L. Noach, van Leiden naar Salt Lake City, U.S.A. (Algemeen Lid). J. A. Pinckaerts van Utrecht naar Maastricht. J. Rentmeester, van Bakkum naar Delft. Dr. H. D. de Reus, van Utrecht naar Apeldoorn. B. C. M. van Rijn, van Elst naar Beck gem. Berg. Dr. Th. G. van Rijssel, thans: Prof. Dr. Th. G. van Rijssel, van Amsterdam naar Oegstgeest. W. G. J. van Sambeek, van Veldhoven naar Meerveldhoven. S. J. H. Sierks. van Leeuwarden naar Bussum. P. Th. Smit, van Apeldoorn naar Almelo. A. J. Swaak Jr., van Maastricht naar Utrecht. Mej. A. O. M. Tettero, van Bussum naar Middelburg. G. E. Tjon Pian Gi, van Den Haag naar Roosendaal. Dr. A. Touw, v a n Nieuwenhoorn naar Heemstede. J. Vader, van Den Haag naar Rotterdam. R. Verhorst, van Zeist naar Assen. G. J. Visser, van Amsterdam naar Den Haag. S. L. Visser, van Wassenaar naar Wolfheze. B. van de Wall Pern6, van Indonesia naar Haarlem.

288

P. W. P. C. VCennekes, van Venlo naar Maastricht. E. C. M. Wennen, van Bussum naar Beverwijk. Mevr. C. A. Wiebenga--Kerpestein, van Leeuwarden naar Delft. C. van Wielink, van Rotterdam naar Driehuis. A. A. de Wolff, van Almelo naar Den Bosch. Mej. W. P. yon Wolzogen Kiihr, van Amsterdam naar Bussum.

Rectificatie van een adreswijziging: J. Sibinga Muled Jr., van Amsterdam naar Heerlen moet zijn: J. Sibinga Muller.

Nieuwe leden G. A. M. van Assen te Utrecht. L H. E. Batenburg te Rotterdam. P. J. H. Bernsen te Nijmegen. W. B. Beumer te Utrecht. W. I. de Beijer te Rotterdam. D. Blees te Amersfoort. W. A. Blokhuis te Maastricht. G. Boersma te Nieuw-Guinea (Algemeen Lid). H. J. M. Bolhuis te Utrecht. D. Bolk te Nieuw-Weerdinge. Mej. A. L. Bos te Amsterdam. W. J. Breuketaar te Amsterdam. C. Bouman te Ridderkerk. I. Boutkan te Eindhoven. Dr. P. van den Brock te Apeldoorn. A. Brons te Made (N.B.). O. L. M. Byvoet te Haarlem. W. B. Camoeni6 te Surabaja, Indonesia, Algemeen Lid. Dr. J. S. van Coevorden te Amsterdam. Mevr. A. E. C o m p a a n - - H a k h o f te Koog a.d. Zaan. R. Th. van D a m te Amsterdam. Mevr. P. A. D e k k e r - - d e Kiefte te Lokoja, Nigeria, Algemeen Lid. P. H. J. Dinjens te Maastricht. H. M. G. Doeglas te Scheveningen. H. J. Dokter te Amsterdam. R. ,can Dongen te Tilburg. H. Fluks te Roermond. W. J. van Elden te Amsterdam. H. van Genderen te Oud Zuilen. F. de G r a a f te Amsterdam. Th. Graafland te Zaandam. L. A. H a r t m a n te Oranjestad, Aruba, Algemeen Lid. R. J. M. Hendrix te Amsterdam. G. J. P. Hick te G r a t h e m (L.). A. H. Hoekx te Breda. J. ten Hoeve te Socst. Mevr. M. van der H o u t ~ V l e m i n g te Amsterdam.

H. C. P. M. Hoynck van Papendrecht te Eindhoven. J. B. Hugenholtz te Oegstgeest. A. G. de Jager te Harlingen. J. Jeurissen te Valkenswaard. H. W. de Jong te Den Haag. Mej. E. Jongejan te Amsterdam. M. D. Jurrema te Amsterdam. H. K. K a h m a n te Heerlen. H. W. B. M. Keulen te Amsterdam. J. A. Kint te Arnhem. J. N. van Klaveren te Blerick. E. B. Konijnenberg te Amsterdam. A. L. Kroft te Nijmegen. M. W. L. Kuijpers te Maastricht. J. B. van Leeuwen te Dordreeht. Mevr. C. M. van L e e u w e n - - F r a n k e n te Dordrecht. W. A. Z. van Lier te Groningen. C. D. Lelieveld te Amsterdam. J. A. van Lierop te Hulst. Prof. Dr. C. H. L. Majoor te Nijmegen. L. J. Mailette de Buy Wenniger te Bilthoven. G. A. Mak te Amsterdam. C. van Meer te Nispen. J. R. Mellema te Amsterdam. A. J. yon Metzsch te Amsterdam. Mej. A. L. van der Meij te Groningen. S. G. Meijssen te Vaassen. Mevr. C. G. M. Meijssen--Nagel te Vaassen. H. P. J. Mingels te Maastricht. H. de Mol van Otterloo te Amsterdam. R. J. P. Muller te Haarlem. L. Neeleman te Rotterdam. C. W. Neuberg te Amsterdam. T. Niessing te Amsterdam. J. Nooter te Utrecht. J. H. Nijenhuis te Amsterdam. H. J. Ogilvie te Amsterdam. Dr. G. J. Oosterhuis te Nijmegen. M. G. M. van Oss te Nijmegen. T. M. J. Ottenhof te Nijmegen. A. Peverelli te Amsterdam. F. H. Pothoff te Rotterdam. H. J. Potter te Arnhem. F. E. Reitsma te Amsterdam. J. G. Ch. Reyers te Lobith. J. M. G. F. Roebroeck te Maastricht. B. G. H. M. Sanders te Den Bosch. H. J. Schakel te Apeldoorn. R. J. A. F. M. Schlatmann te Nijmegen. A. A. J. J. Schoenmakers te Valkenswaard. Dr. J. K. SchiSnfeld te Rotterdam. A. J. M. Smals te Vierlingsbeek. H. C. M. Smit te Harderwijk. Raden Soehirman te Den Haag. J. W. F. M. Stoop te D o o m . H. P. Swart te Meppel. F. Vaas te Rotterdam.

W. M. Visser te Merauke, Ned. Nieuw-Guinea, Algemeen Lid. Mevr. R. Vogely--Bader te Amsterdam. N. A. J. Voorhoeve te Amsterdam. W. J. Waal te Den Haag. P. J. A. de Waal te Tilburg. C. J. Walder te Bergen op Zoom. J. Weinberg te Amsterdam. S. Westra te Balk (Fr.). G. van der Wilk te Balikpapan, Kalimatan, Indonesia, Alg. Lid. Dr. F. M. H. Willemse te Eygelshoven. H. Willemsen te Amersfoort. A. Wink te Dordrecht. J. J. Winter te Stadskanaal. J. Wolfs te Voerendaal. P. G. A. B. Wijdeveld te Lent.

Overleden A. Bergsma te Groningen. J. M. A. M. van den Bergh te Heerlen. E. J. J. H. Dubois te Venlo. J. van de Erve te Zevenbergen (N.B.). S. P. Gualth~rie van Weezel te Heelsum. H. L. A. Hoebens te Tilburg. W. van Loghem te Zeist. Dr. A. Schuckink Kool le Utrecht. Prof. Dr. A. Siegenbeek van Heukelom te Apeldoorn.

Bedankt R. Agema en Mevr. C. J. Agema----Snijders te Den Haag, Lidmaatschap eindigt 28 Mei 1956. J. W. Boersma te Arnhem, Lidm. eindigt 3I Juni 1956. Mej. J. S. Bliek te Drachten, naar Indonesi/L G. Groeneveld le Utrecht. lidmaatschap eindigt 1 Januari 1957. R. J. de Groot te Avenhorn, lidmaatschap eindigt: 1 Mei 1956. H. K. Japing te Den Haag, thans te Groningen, Lidm. eindigt 3 Juli 1956. L. V. Klinkhamer te Hilversum, naar Afrika. J. T. Mets te Den Haag, Lidm. eindigt 5 Mei 1956. Dr. A. A. M. Nelissen te Rotterdam, lidmaatschap eindigt: I Juli 1956. F. H. Salden te Den Haag, lidmaatschap ge~indigd: 10 Februari 1956, vertrokken naar de Tropen. J. P. Schulting te Hoogezand, lidmaatschap eindigt: 1 Juli 1956. W. M. Visser, te Eindhoven, lidmaatschap geeindigd: 10 Februari 1956, vertrokken naar Nieuw-Guinea. B. van Vliet te Amsterdam, lidmaatschap eindigt: 7 Juli 1956. B E D A N K E N (ALS LID I N G E T R O K K E N ) . Mej. A. Noorduyn te Arnhem. 289