7e.Jaargmtg--13 November No. f6. 01ficieel orgaan van de Koninklijke Nederlandsche Maatschappij tot Bevordering der Geneeskunst

MEDISCH

CONTACT

7e .Jaargmtg--13 November 1 9 5 2 -

No. f6

01ficieel orgaan van de Koninklijke Nederlandsche Maatschappij tot Bevordering der Geneeskunst

COMMISSIE VAN REDACTIE: O, C. H E R I N G A , Hoofdred. -1~. W I B A U T -vacature Namens de Redactie van het Tijdschrift voor Sociale Geneeskunde: M. G. N E U R D E N B U R G

REDACTIE EN ADMINISTRATIE: 327 -- Tele[oon 36808 -- A m s t e r d a m

Keizersgracht

Advertenti6n in dit blad behoeven de goedkeuring der Redactie. Voor her plaatsen van advertenti~n gelieve men rich te richten tot: Bureau A D E X, Keizersgracht 158, Amsterdam C., Telefoon 42355 A b o n n e m e n t voor niet-leden [ 15.-- -- Losse n u m m e r s ] 0.40

INHOUD: Mededelingen en berichten van de Maatschappi~ t'al~ het Hoofdbestuur Voorlopige richtlijnc.a voor de Commissies van Toczicht voor bet Ziekenfondswezen De 120e A n n u a | General Meeting van de British Medical Association te l)ublin Recti[icatie Van het Centraal Bestuur der L,H.I'. Het voorstel Tilburg Van het Cent~aal Bestuur der L.S.V. Algemene Ledenvergadering .\'iet o[[icieel gedeelte 'r.N.O.-Studie-Commissie Mededelingen en berichten van buiten de Maatschappij Weekendcursus v0ov Artsen op 15-16 November 19.32 ~e Bentveld ,tJ~gezonden Sluhken Is het Ziekenfo~dswezen een wassen l ! e t l s .) ( t o ~ r l)r. S. Koster War dunkt I1? door l)r. A. A. v. d. Kroon Per~o~mlia Sr

1;lz.

(;,q(i 698 699 700 702 702

70t

706 70," 707

Adressen van de Maatschappij, haar organen, enz. Keizersgracht 327, Amsterdam-C. Bureau van het H.B., D.B., BoekLandelijke Huisartsen Vereniging tel. 34764 h o u d i n g e n Bureau voor W a a r n e m i n g ~ tel. 36808 e n Vestiging, van 9--18 uur ~ tel. 33470 Landelijke Specialisten Vereniging te1.34916 na 19 u u r en Zondags tel. 22140 Redactie en Administratie van Landelijke Vereniging van Artsen ,,Medisch Contact" tel. 36808 Postglro Maatschappij 58083 in Dienstverband tel. 36808 Bankrelatie: Amsterdamsche Bank, van Baerlestraat, Amsterdam. Spedalisten Registratie Commissie tel. 34916 -k Federatie ,,Verenigde Maatschappij ZiekenfondRaad van Beroep, Secretaris Ph. J. Hoedemaker, sen" tel. 20879, Utrecht, Nobelstraat 2b. Leeuwarden, Harlingerstraatweg 13. Ondersteuningsfonds voor beh. wed. en wezen. Adminlstratle der advertenti~n: G i r o n u m m e r 111950, Eendrachtsweg 15, R'dam, Bur. Adex, Keizersgracht 158, A'dam-C. tel. 42355 Seer. Dr. A. C. M. Beukers, Gerard v. Swietenstraat 79, Tilburg. Spoed-kopij voor het eerstvolgend n u m m e r dient uiterlijk Zaterdags v66r 12 uur in het bezit te zijn van de redactie.

J,[DEDELiNGEN IN BERICHT[N VAN DE MA,~ISCH,'+PPI

VAN HET HOOFDBESTUUR Voorlopige richtlijnen voor de Commissies van Toezicht voor her Ziekenfondswezen. H e t blijkt, d a t e r bij zeer velen een onjuist begrip bestaat over de bedoeling en de wexkwijze van b o v e n g e n o e m d e commissies en over de strekking van de voorlopige richtlijnen, zoals die in M.C. No. 24 en No. 26 van: 1952 zijn uiteengezet. Ongetwijfeld is h e t waar, dat een aantal van de vragen of o p m e r k i n g e n , die ons bereikten, niet g e m a a k t zouden zijn, als m e n bedoelde stukken goed gelezen had. A a n de andere zijde is het ons duidelijk, dat -- waar er zo velen zijn, r hier o p m e r k i n g e n m e e n d e n te m o e t e n maken -- onze voorlichting in dit opzicht tekort geschoten is. W e willen d a a r o m g a a r n e een poging doen dit tekort a a n te vullen en, geleerd door de verschillende reacties, zal ons dit, n a a r wij hopen, ook beter gelukken. Een der meest op fle voorgrond tredende bezwaren is, dat m e n meeut, dat geen rekening word, g e h o u d e n m e t de regel ( p u n t III van de resolutie v a n de W o r l d Medical Association): ,,Where medical service is to be submitted_ to control, this control should be exercised by physicians." H i e r i n n u is zeker weI voorzien. M e n leze daartoe de omschrijving van de taak v a n deze voorlopige C o m m i s s i e v a n Toezicht: 1. De taak van de Commissie van Toezicht is, toezicht h o u d e n in de meest r u i m e zin op de juiste toepassing van de overeenkomsten tussert de medewerkers en fie ziekenfondsen, aanvankelijk meer in het bijzonder o m m i s b r u i k e n en o n n o d i g e uitgaven te voorkomen. 1)eze taak beperkt zich dus tot een toezicht op de toepassing der overeenkomst tussen medewerker e n ziekenfonds. I n geen enkele van deze overeenkomsten staat, d a t welke instantie ook bet recht heeft ons medisch werk als zodanig te con troleren. En als er ooit een overeenkomst zou worden gesloten tussen ons en a n d e r e n , waarbij ons m e d i s c h werk wel a a n contr61e zou worden onderworpen, d a n zouden wij zeker als eerste eis stellen, d a t flit moest worden uitgevoerd door d e s k u n d i g e n , d u s door medici. O n s m e d i s c h werk a]s zodanig wordt niet gecontroleerd, m a a r wel heeft er sores contr61e plaats van de p a t i e n t en ook van de gevolgen van ons medisch werk (b.v. z i e k e n h u i s o p n a m e , zeer veel m e d i c a m e n t e n g e b r u i k , enz.) Dit is niet

iets nieuws: De uitvoering van de contr61e berust bij collegae (b.v. controlerend geneeskundige bij de ziekenfondsen), al k o m t de beoordeling van de toepassing van tie gesloten overeenkomst in ha,aden van een g e m e n g d e commissie. Er zijn al sedert jaren in ons land enige Cornmissies van Toezicht, die in analoge zin werken m e t zeer goede resultateu ell tot grote tevredenheld van alle betrokkenen. Na uitvoerige bestt,dering van dit vraagstuk en na bespreking h i e r v a n m e t de verschillende hierbij b e l a n g h e b b e n d e ins,antics, zoals de ziekenfondsen, zijn we n u g e k o m e n tot h e , opstellea van voorlopige richtlijnen voor n i c u w op te richten commissies, die door alle betrokkenen zijn aanvaard. De bedoeling is dus, dat men, op de wijze als ill vorige stukken vermeld en volgens deze voorlopige richtlijnen, nieuwe Commissies van Toezicht gaat oprichten, d a a r m e d e gaat werken, d a a r m e d e ervaring opdoet en d a n na verloop van tijd gezamenlijk probeert a a n de h a n d van die crvaring, de definitieve richtlijuen op te stellen. Op de bezwaren, die hierbij n o g zouden kunn e n rijzen, k o m e n we h i e r o n d e r h o g n a d e r terug. De opzet van deze voorlopige Commissies van Toezicht is dtls toezicht h o u d e n op naleving van de overeenkomsten. N i e m a n d zal toch een tweede partij bij een overeenkonlst h e t recht willen ontzeggeu m e e te praten, als de uitvoering der overeenkomst word, besproken. De rechtspraak tussen artsen onderling, de geschillen tussen patiihlt en arts blijven een kwestie van onze onderlinge rechtspraak of van de Colleges v a n het Medisch T u c h t r e c h t . De geschillen tussen de plaatselijke ziekenfondsen als groep en de plaatselijke medewerkers worden b e h a n d e l d in een sub-commissie, bestaande alleen uit die ,wee groepen. K a n m e n bet niet eens worden, d a n k o m t h e t in de voltallige commissie. Elke groep heeft in de sub-commissie recht van beroep op tie voltallige commissie. Elke groep heeft in de voltallige commissie recht van beroep op de centrale commissie. Elke groep in fie centrale commissie k a n zich beroepen op de eigen organisatie. M e n ziet dus, d a t e r velerlei voorzorgon g e n o m e n zijn o m een ,,overstemmen door n i e t - b e l a n g h e b b e n d e n " te voorkomen. N u enige voorbeelden: a. Blijkt h e , uit de statistieken, dat een bepaalde arts vet boven het gemiddelde u i t k o m t bij 696

OTALGAN SERUMWERK

BAZEL

(Zwil~rland)

V*u'tegenwoordiger: B I P H A R M A N.V. Wetedas~am 2s9 AMSTERDAM

I

Ondanks vele imatatms blijff dit reeds fientallen jaren beproefde preparaat ongei~vennard.

Via een levensverzekering kan de o v e r n a m e vail een praktijk m vele gevaHen w o r d e n gefinancierd.

(Eerste Nederlandsche) gevestigd te 's-Gravcnhage

m

m

A d m . K a n t o o r te D o r d r e c h t , Bellevuestraat 2 - Tel. K 1850-5345 Verzekerd kapitaal 1,2 milliard gulden

Waarnemingen bij het ambulante RSntgenonderzoek van de maag- en twaalfvingerigedarmzweer voor en na de behandeling met Caved-(S-) Maagzweertabletten. (met Succus liquiritiae) In het succus liquiritiae, dropwater, werd in de laatste tijd een speciiieke genezende werking op de maag- en twaalfvingmige-darmzweer velmoed. Met een dropwaterkuur, doordat men eenvoudig dropwater drinkt, is men er echter niet. Her is dan ook geraden om geen dlopwaterkuur te doen zonder contr61e door een arts. Bij de onderzoekingen van Dr.'F. E. Revers, Prof. Bolst, Dr. E. Schulze en R. Franke is n.I. gebleken, dat naast de genezende werking bij aanwending van zuiver dropw~,;er teacties kunnen optreden, zoals bij hoge Desoxycorticosterondosering bekend zijn en in water- en keukenzou~.retentie, E.Ioeddrukverhogingen tot boven 200 mm. Hg resulteren, alsmede in oedeemvorming hoofdpijn en duizeligheid. Her is nog niet geheel duidelijk waazin de genezende werk[ng, naast de schadende componenten, geleg~n is. Het onderzoek nadert echter zijn voltooiing en daardoor c ok de isolering van de werkzame slot. De resultaten bij de behandeling van Ulcus ventriculi met Succus liquirifiae zijn verwonderingwekkend, daar zij van de gebruikelijke behande[ingsmethode van Ulcus ventriculi afwijkt. Vooral doordat, omdat de behandeling zonder bedrust geschiedt, zonder wezenlijk dieet en zonder wezenlijk arbeidsverzuim. Omstandigheden, die belangrijk zijn. In het laatsle jaar kwamen steeds meer gevallen voor, waarln maagpati~nten met een Ulcuskuur met Caved-(S-)maagzweertabletten met Succus liquiritiae waren beh~ndeld. De resultaten waren zo goed, dat een bekende maagspecialist zich nader met dit probleem bezig hieid. De pati~nten hadden de door mondelinge propaganda aanbevolen tabletten van de apo'fheek betrokken. De analyse wees uitr dat zij geen narcotica en alcaJoiden bevatten. De samenstelJing is als volgt: gism. s u b n i t r ,

g O, I OO

Alum. Hydrat. colloid

.

g O, 1 0 0

Succ. l i q u i r , p l v . d ( f c r;-.'..

.

.

.

.

.

Magnes. carbonic., Natr. bicar~onic .

.

.

.

Corr. R h a m n . I r a n g . p l y . Rhiz. Calami p i v .

g O,380 g 0,200

.

.

. .

.

. .

.

. .

.

. .

g 0,100 .

g 0,025 g 0,025

A m y l . e t t a l c . q.s. ad. Tabl. nr. 1

Men liel bij een apotheker een recept volgens bovenstaande opgave samensteJlen met eenvoudige Succ. iiquiritiae depurat.plv. Bij aanwending zeiden de pafi~ten nauweJijks een pijnvermindering te constateren. Er was dus een verschil in werking tussen het zelfvervaardigde poeder en de originele tabletten, zodat men voor een raadsel sfond. Her geheim moest dus in de bijzonder bel'eide Succus Liquiritiae gelegen zijn. Dit moest de defermentering volgens een speciale methode zijn. 30 rSnfgenologisch gecontroleerde geva[len van Ulcus venfriculi et duodeni, die met Caved-(S-) tabletten waren behandeld, zonder bedrust en zonder typisch maagdieet, alleen na her innemen van drlemaal daags 2-3 Caved-(S-) tabletten v66r de maaltijden, hadden her volgende resultaat: Verdwijnen van de maagpijnklachten na Caved-[S-) behandeling bij t7 gevallen van ulcus venfriculi. tussen 1 - - 4 dagen na begin der behandeling tussen 4 - - 8 dagen na begin der behandeling tussen 8---14 dagen na begin de~ behandeling na de 14e dag na begin der behandeling bi i geen resulfaten

bij 4 zieken. bij 7 zieken. bij 3 zieken. 1 zieke. bij 2 zieken.

R~ntgenologische contr61e van deze t7 gevallen na 6 weken ambulante behandeling. Ulcus ventriculi was genezen, his verdwenen in nis kleiner geworden in nls hog aanwezig in

12 gevallel~ 3 gevallen 2 gevallen

g dagen na de behandeling klaagden t3 Ulcus duodeni-patii~nten niel meel over maagpijn. De RSntgenologische contr61e na 6 weken gat aan: G o e d e l i d t ~ k e n v o r m i n g en lidlekenachfig verande~rJe bulbus in 9 gevallen subjectlef g o e d v o o r u i t g e g a a n , Ulcus kleiner g e w o r d e n in 2 gevallen niet bei'nvloed 2 gevallen In alle 30 gevallen, die g e c o n h o l e e r d werden, was de arbeidsgeschiktheid b e h o u d e n g e b l e v e n en men v o e l d e zich zeer goed. Een gelijksoortig resulfaat werd in een naburig ziekenhuis met stationnaire- en ambulante b e h a n d e l i n g bereikt. M e n h o o p t later, als her statistische materiaal cjroter is en de genezingsl~esultaten zich o v e r een langere p e r i o d e uitstrekken, nadere m e d e d e l l n g e n te cloen. De tot nu toe w a a r g e n o m e n w e r k i n g van de Caved-(S-) tabletfen wijzen zeker op de n o o d z a k e l i j k h e i d , dat arts en a p o l h e k e r zich intensief met Succus Liquiritiae b e z i g houden, en wel in her b i j z o n d e r met de Caved-(S-) tabletten, want d o o r d a t de behandeling ambulant en z o n d e r wezenlijk dieet kon w o r d e n u i t g e v o e r d , w o r d e n arbeldsverlies v o o r k o m e n en een b e l a n g r i j k e besparing v o o r patient en ziekenfonds bereikt.

De w e r k i n g van de Caved-(S-) tabletten wordt g e d e m o n s t r e e r d met de hierbij afgedrukte rSntgenfoto's van een h o o g z i l t e n d e maagzweer v 6 6 r en na de b e h a n d e l i n g met Caved-(S-) tabletten na een ambulante b e h a n d e l i n g van 5 tot 6 weken. - - Ulcu~ g e n e z e n - - I[dfeken v e r d w e n e n . Literatuur: I. Dr. F. E. Revers: Nedorl. Tiidschr. v. Geneesk.23-2-1946: ,,Heeft succus liqulrifiae c(n gcnezende werking op maagzweren?" 2. Idem in het nummer van 25-9-1948; ,,De behandeling van Ulcus ventriculi et duodeni t~ct Succus Liquiritiae". 3. |dem in her nummer van 30-10-1948: ,,De behandelingvan maagzwerenmet 5uccus liquiHtiae". 4. Dr. E. r en Dr. R. Franke:Dtsch Med. Wochenschrift 76. 31/32: 988. 5. R. Michael: , , L a k r i t z e n " , Zeitsehrift ,,Quick*' 3 - 2 . 5 2 en 23-3-52.

De C a v e d - (S-) t a b l e t t e n worden in de handel gebracht door Pharmaceutische

Fabriek

DARO

-

Tolstraat

90

-

Amsterdam

zeker niet in staat zouden zijn iets actiefs te doen. De gehele opzet van deze Commissies van Toezicht kan alleen slagen als de samenstellende instanties als groepen con a m o r e samenwerken. Dan zal m e n de enkeling uit elke groep via de vertegenwoordigers dier groep zo nodig -- en dit is soms nodig - tot de orde k u n n e n roepen. m a a r dat zal toch nooit verder k u n n e n gaan dan volgens de groep als geheel gerechtvaardigd is: en verder zal m e n in o n d e r l i n g overleg wegen vinden om bestaande of zich v o r m e n d e moeilijkh e d e n tureen de groepen o n d e r l i n g op de juiste wij=e tot oplossing te b r e n g e n De grote waarde zal liggen in de praeventieve werking en in bet oplossen tier moeilijkheden, voordat deze enige omvang hebben aangenomen.

bet voorschrijven van m e d i c a m e n t e n , dan zal dit in de betreffende sub-commissie ter sprakc komen. Dc collegae-vertegenwoordigers in deze sub-commissie zullcn dit geval n a d e r bekijken, met de betrokken arts bespreken en van h e m een verklaring, eventueel een herziening van zijn h o u d i n g in deze vragen. Her resultaat wordt in de sub-commissie besprokcn. Verder kan tie sub-commissie volgens tle ~oorlopige richllijnen niet gaan. b. Een ziekenfondsbode werkt actief voor een bepaakle arts. I,n tie betrokken sub-commissie wordt dit besproken en de ziekenfondsvertegenwoordigers gaan met het betrokken fiek e n f o n d s p r a t e n en dit ziekenfonds m e t tie bode. H e t r e s u l t a a t komt weer in de subcommissie. c. N u een voorbeeld van een geval, waarin vele collegae gevaar zien: M e e n t een bepaalde pati/~nt klachten te h e b b e n over zijn huisarts, d a n k a n hij m e t die klachten gaan volgens de b e s t a a n d e weg n a a r de afdelingsraad. M a a r hij k a n ook gaan n a a r h e t ziekenfonds, waarbij hij is aangesloten. Dit ziekenfonds kan deze persoonlijke klachten b r e n g e n in de s u b - c o m m i s s i e ziekenfonds-huisarts. Deze subcommissie als zodanig zal de klachten niet k u n n e n onderzoeken. Dat dit niet duidelijk in tie richtlijnen staat, heeft a a n l e i d i n g gegeyen tot m i s v e r s t a n d en dit zal d u s in de deftnitieve richtlijnen uitdrukkelijk m o e t e n worden vermeld. De voorlopige richtlijnen geven d u s geen bevoegdheid a a n de commissies dit wel te onderzoeken. Dit zou ook zeker tlc~r ons niet worden a a n v a a r d . In tie concept-overeenkomst tussen ziekenfonds en h u i s a r t s -- welke h o g nooit is aan9,aard -- was deze kwestie duidelijk geregehl. W e l k u n n e n in de sub-commissie, waar deze kwestie ter sprake komt, de huisartsen toezeggen, d a t ze deze klacht tegen 66n der h u n n e n zullen onderzoeken (direct of via afdelingsraad).

T e n s l o t t e nog dit: Deze Commissies van Toezicht k u n n e n in een behoefte voorzien en ze k t m n e n goed werk doen, ook in tie b e v o r d e r i n g van b e t o n d e r l i n g contact en tie onderlinge waardering. In h e t b o v e n s t a a n d e h e b b e n we al n a a r voren gebracht, dat s o m m i g e bezwaren, die hierin kunn e n liggen, zijn o n d e r k e n d err dat er m e d e is gerekend. Misschien zal tie practijk ons a a n t o n e n , dat andere, n o g niet v e n n o e d e , of n o g niet vokloende duidelijk geworden bezwaren n a a r voren komen. Is dit zo, d a n zullen deze bij de opstelling der definitieve richtlijnen ku.nnen worden gecorrigeerd en juist m e t het oog op die mogelijkheid is er met 7org voor gewaakt, dat dezc voorlopige richtlijnen ons. en dit geldt eveneens voor tie andere partijcn, niet verder en niet langer b i n d e n , d a n we zelf als grocp juist zullen ;Ich|en.

G. Dekker, arts, 2e Secretaris. A m s t e r d a m , 31 October 1952.

1)aarna zullen ze in de sub-commissie mededelen, wat h e t restdtaat van h e t onderzoek is en welke m a a t r e g e l e n de artsen zelf, al of niet, h e b b e n g e n o m e n .

Erefonds voor Oud-Verpleegsters Geen voorziening, geen pensioen!

Blijkt in de sub-commissie, dat beide partijen tevreden gesteld zijn, d a n is de zaak aL Is b.v. h e t ziekenfonds niet tevreden, d a n kan h e t dit in de voltallige commissie brengen, eventueel zelfs in de centrale commissie. Zouden deze voltallige plaatselijke commissies b.v. een offici/51e u i t s p r a a k van de afdelingsr~ad niet willen aanvaarden en zou b.v. de centrale commissie een offici/~le uitspraak van onze R a a d van Beroep niet willen erkennen, d a n is het duldelijk, dat, gezien tle structtnur van deze commissies, zij

Hier moet N e d e r l a n d wat doen!2!!

U wilt toch niet achterblijven? Laal van Uw giro overschrijven! No. 3 6 5 0 ten name van her Erefon& voor Oud-Verpleegsters. 697

De 120o Annual General Meeting van de British Medical Association te Dublin. kleding der dames, zodat de heren in rok zk:h

Deze jaarlijkse bijeenkomst ',ond plaats te l)ublin wm 3--11 Juli 1952. De Kon. Ned. Mij. t.b.d. Geneeskunst had een uitnodiging ontvangen ter bijwoning ",an her tweede gedeelte van dit congres, aan welke uitnodiging gevolg gegeven werd, door r a p p o r t e u r dezes daarheen af te vaardigen. Her congres bestond uit huishoudelijke vergaderingen en war dies meer zij van 3 - 7 Juli en een menu met wetenschappelijke bijeenkomsten en officii31e recepties van 7--11 Juli. Vanzelfsprekend woonde ik her eerste gedeelte niet bij, maar zag kans een kijkje te nemen in tte ,,Algemene Vergadering" op de laatste dag h a t e r bijeenkomst. Als U weet, dat de Association 65000 leden telt, begrijpt U wel, dat deze Alg. Vergadering e t a respectabel aantal afgevaardigden opbrengt; zij nemen natuurlijk plaats op vaste g e n u m m e r d e zetels en hebben, wat mij opviel, een r u i m e plaats om te zitten en een zeer behoorlijke gelegenheid om notities le maken, hetgeen volgens mijn jarenlange ervaring als Afgevaardigde ter Algemene Vergadering bij ons niet steeds het geval is geweest. Van wat in de huishoudelijke bijeenkomsten behandeld is, heb ik alleen vernomen, dat het bestuursvoorstel om de mogelijkheden voor echtscheiding te verruimen, herroepen werd. Voorzover ik daar achter kan komen -- tie verhoudingen zijn daar 'eel ingewikkelder dan bij ons -- heeft de British Medical Association zeer vele ,,Branches", waarvan er diverse in GrootBrittanni6 zelf liggen en diverse ,,oversea", Afrik:l, Australi6, enz. enz.

tussen deze pi l uw e n ell l )a t l w i nne n llog I n t e r d;m

l)e voorzitter, collega P. T. O'Farrell, was een let, woonachtig in Dublin; her ~chijnt zo te zijn, dat de leden der diverse branches, waartoe dan ook de Irish Association behoort, in het Hoofdbestuur der Moeder-Association k u n n e n zitten en, zoals nu, ook President kunnett worden. Van O'Farrell werd mij verteld, dat hij vele jaren lang in de Council en anderszins zeer helanga'ijk werk voor de association deed. Her was dus niet zo, dat hij als Ier dit congres te Dublin voorzat, hetgeen mij des te duidelijker werd, toen ik vernam, dat bet congres oorspronkelijk geprojecteerd was in Zuid-Afrika, maar dat door de h o u d i n g van Malan, die de klenrlingen beslist niet wilde toelaten, van dit plan werd afgezien, waarna toen Dublin werd uitverkoren. l)e Offici/~le Opening van het tweede gedeelte van het congres had op Maandag 7 Juli plaats, 's avonds te half 9, in een der Universiteiten, het T r i n i t y College; dit was een plechtig kijkspel. De kledij der Universiteits-vertegenwoordigers wedijverde in kleuren en elegance met de avond-

auders als pinguins moesten ~oclcn. Als delegatie van cen verwante association had ik met ,nijn mede-uitgcnodigdc da,ne, ,uijn oudsle dochter, hot genot van de voorste plaatsen. Nadat de l'resident met zijn aanh:mg binnen was gekomen en plaats had genomen, werden de delegaties met naam en toenaam afgeroepen om aan den l'resident te worden voorgesteld, waarbij elk apart ,,geblitzt" en beapplaudiseerd werd. De afgevaardigden waren dit jaar uit Amerika, Zuid-Afrika, l)enemarken, IJsland, Israi31, Nederland, Noorwegen, T h a i l a n d en, let wcl, WestDuitsland. Deze stoet werd gesloten door de afgevaardigden der Workl Medical Association cn tier World Health Organisation. Deze zelfde ceremonie werd daarop vertoond ten opzichte "an 33 afgevaardigden van Overseas Branches of the B.M.A.: Africa (d.i. Kenya, Uganda, enz. enz.), Australi6 (Queensland, Victoria, enz.), Nw. Zeeland (ook diverse afdelingen), het Verre Oosten (Ceylon, Malaya, enz.), Midden Oosten (o.a. Cyprus) en West Indi~ (Trinidad enz.). Na deze plechtigheden werd Mrs. O'Farrcll, de echtgenote van den President, omhangen met een keten, de President's Lady's Badge. Daarna hield de l'resident een toespraak met diverse sneers op de Health Service en op autoriteiten, zodat hij vele malen door applaus werd onderbroken. Dr. Wand, C h a i r m a n of Representative Body, beantwoordde de rede, ~ a a r n a wij let offici61e receptie togen. De algemene secretaris had mij al direct aangeschoten met de mededeling, dat de President mij gaarne wilde spreken. Ik was zeer benieuwd, waarom ik de uitverkorene moest zijn, van welke uitverkiezing de reden echter alras bleek, toen ik -- zij her met grote moeite -- de l'resident onder de andere ,,sardines" te pakken had gekregen: hij wilde graag naar Holland en wou een ,,verklaring" van mij als Dagelijks-Bestuurs-lid, dat hij "van plan was o m de inrichting van onze Maatschappij te bestuderen; dit zou hem blijkbaar wat beter in zijn deviezen doen zitten. Zo'n ,,briefje" gaf ik gaarne; her direct al zo nauwe contact met den voorzitter heb ik nimmer betreurd, integendeel. De komende dagen werden vnl. gcvuld met wetenschappelijke bijeenkomsten, cocktailparties bij offici/51e personen en andere recepties. Ter zake der wetenschappelijke bijeenkomsten toonde dit congres een nieuwigheid. Naast de sectie-vergaderingen, waarin w• elk war wils in vele secties gegeven werd, waren nu Plenary Sessions gepland, grote gezamenlijke bijeenkomsten, waarin enige vooraanstaande mensen een bepaald ouderwerp behandelden, dat voor ieder-

698

PILULAE KAJOETI V O O R DE BEHANDELING VAN

ESSENTIELE HYPERTENSIE VERWF.Y N . V . - TIF.L

UCO-pleister een UtermiJhlen's kwaliteits-product ook verkrijgbaar in elastic en waterproof M de tormafen fOx4, fO=6 em fO x S ~m

UTERMOHLEN

ILV. KOHIHKLUKE FABRIEK VAN VERBANDS|OFFEIi v/k UTERHOHLEH & C~ 9 AMSTERDAM

houwwerk, Motherhood of Maternity genaamd, beeld van moeder en kind, dusdanig gemodelleerd, dat het direct deed denken -- mij althans -- aan een embryo in de moederschoot.

een interessant kon zijn. Ik meen, dat de association met voldoening hierop kan terugzien; war i n h o u d der voordrachten en de gedegen discussie betrof, vond ik haar zeer behoorlijk gestaagd; niet zo zeer, wat het aantal taehoorders aanging, hetgeen m.i. heel wat beter had kunnen zijn,. Her aantal toehoorders op de sect ievergaderingen was miniem, voorzover ik ervaring had. De eerste Plenary Session behandelde het onderwerp Death in Early Adult Life, waarbij Nederland bet prachtfiguur sloeg van het land met het laagste sterftecijfer ter wereld, niettegenstaande de tweede wereldoorlog en waaruit ik opdiepte, dat de meest veelzijdige oorzaak van de dood op die leeftijd in de kransslagaderen lag; de tweede had tot onderwerp T h e Relief of Pain, van welke voordracht ik her meest genoten heb, omdat daarin diverse physiologische en pharmacologische prol~lemen naast problemen nit de praktijk ter sprake kwamen en omdat de enige huisarts temidden van specialisten- en professoren-sprekers, zo'n prachtig figuur sloeg /~n in zijn voordracht, die bij hoge uitzondering op d r i n g e n d verzoek in aanmerking kwam voor overschrijding van de spreektijd 6n in de discussie, waarin hij voortreffelijk zijn m a n n e t j e stomt; in de derde Plenary Session werd het thema Clinical Derangements of the Body Fhfids besproken. Er was ook een wetenschappelijke tentoonstelling, een tweede nieuwigheid, die mij ifiet zo bijster geslaagd leek; her was een samenstel van diverse grote wandplaten op verschillend gebied: tbc.-bestrijding, plastische chirurgie, malaria, enz. enz.; her deed mij denken aan de afdeling Itali6 op een wereldtentoonstelling in Mussolini's tijd. Dan was er een teutoonstelling van instrumenten, medicamenten, enz., in feite een reclame-stunt voor diverse firma's, o.a. van de Engelse docbtennaatschappij van Organon, waar ik natuurlijk een praatje maakte. Verder de tentoonstelling Doctor's Hobbies, een expositie van postzegels, boeken, schilderijen, beeldhouwwerk en andere door artsen zelf vervaardigde kunststukjes als bijv. een locomotief en een draadloze zender; indruk maakte op mij een beeld-

Bt,iten de receptie op de eerste dag, hadcten ~e te verwerken: een cocktail-party bij de President der Royal Academy of Medicine, een receptie van het Managing Committee, een receptie bij de Minister van Volksgezondheid in Irveagh House, welke ministerswoning door een Guinness, een biermillionnair, aan de Staat is geschonken en een h m c h , aangeboden door de Guinness' Brewery. 1.2n dan het A n n u a l Dinner, gegeven op een groot grasveld in een circustent om zo te zeggen, olo het terrein van de Royal Dublin Society, welk diner door naar ruwe schatting 1500 personen werd bijgewoond. Den Pauselijken Nunflus, aan wien ik mi i met mijn dochter liet voorstellen, klonk 't blijkbaar als muziek in de oren, dat de Dutch delegate R.K. was, waarop hij zijn beste beentje voorzette en mij in mijn ,,eigen" taal begroette met: ,,Herzliches Witlkommen." Het diner werd in een razend tempo. afgewerkt, waarna de officiEle speeches werden afgestoken, tevoren geheel voorzien en geheel getimed. Ik wil daarbij vermelden de zeer geestrijke en geestige speech van de President der Irish Medical Association, Prof. Moorhead, (tie volkomen blind is. Een Engelse arts met zijn vronw komt zo'n diner op meer dan / 5 0 . - - te staan, hetgeen mij verschrikkelijk veel voorkomt, zodat het wel opmerkelijk is, dat zovelen hiernan deelnamen. En dan wil ik besluiten met wat voor mij het sluitstuk van het Wetenschappelijk Congres was: de vertoning van een drie-dimensionele kleurenfilm, for the first time demonstrated in Europe. Deze was perfect. Het betrof een gastrectomie; nooit zag ik in beeld of op de operatietafel zelfs, een zo prachtig en duidelijk overzicht als bier. Dit is een pracht proc6d6, dat een voorname plaats behoort ifi te n e m e n bij bet medisch onderwijs en dat ik in de belangstelling der L.A.C.C. aanbeveel. Dr. A. Sluyters.

Rectificatie I n Medisch Contact No. 42 van 16/10 '52, komen in het artikel van Dr. J. M. Planteydt, getiteld ,,De revalidatie van de Tuberculosepatient" een paar storende drukfouten root: le. Pag. 648 2e kolom, 12de regel: i.p.v, on-

690

derwerp en vervolgonderwerp onderwi)s eu vervolgonderwijs. 2e. Pag. 650, le kolom, le regel: i.p.v, de rede: bet boek. (De titel hfidt: Prof. Dr. W. Ba.nning, Het communisme als politiek-socia]e weretd-relegie).

VAN HET CENTRAAL BESTUUR DER LANDELIJKE HUISARTSEN VERENIGING Her Voorstel Tilburg

I~Aotto: "l'Atitorit~ tie De ondergetekenden hebben zich qualitate qua verplicht geacht het voorstel van de Afdeling Tilburg en O. voor de a.s. Algemene Vergadering der Maatschappij aan een beschouwing te onderwerpen, zulks vanuit de gezichtshoek der drie Landelijke Verenigingen voor maatschappelijke belangen, in her groteg verband der Maatschappij. Dit voorstel beoogt blijkbaar niet een fijnere indeling der groepen van artsen te maken naar hun bijzondere belangen, by. a p o t h e e k h o u d e n d e huisartsen, medische adviseurs, bedrijfsartsen, kgerartsen, marineartsen, en dergelijke. Een dergelijke verfijning zou overigens alleen doeltreifend k u n n e n zijn binnen het kader der Landelijke Verenigingen, zoals b.v. reeds het geval is bij de categorale verenigi.ngen van de L.A.D., wil men althans de gemeenschappelijke belangen van deze categorie~n tot h u n recht laten komen in een gesloten organisatie. Her voorstel-Tilburg echter beoogt de mogelijkheid te o p e n e n o m naast of liever gezegd: vanuit de drie Landelijke Verenigingen nieuwe, doch ongetwijfeld soortgeIijke verenigingen te cre&en, z.g. ,,erkende verenigingen". Her motief hiervoor is, dat Ieden, die zich om welke reden dan ook niet k u n n e n neerleggen bij een reglementair g e n o m e n meerderheidsbesluit van h u n Landelijke Vereniging, zich aan de gevolgen daarvan momenteel niet anders k u n n e n onttrekken, d a n door te bedanken als lid der Maatschappij. Om dit, door de voorstellers voor de Nederlandse artsenstand schadelijk geachte, gevolg te voorkomen, moet dan de ,,uitwijkmogelijkheid" naar een ,,erkende vereniging" dienen. Her is luce clarius, dat dit voorstel is ontsproten uit de wens, een bijdrage te leveren voor de thans heersende moeilijkheden in de kring van specialisten. Deze wens op zichzelf van harte respecterende, moeten ondergetekenden echter constateren, dat de voorstellers her door hen beoogde doel niet taken en slechts schade dreigen te berokkenen aan andere en veel grotere belangen van de art-

veux pas

de partage" (3Aoli&e)

0 o k daarin echter kan en zal zich wederom oppositie ontwikkelen, hetwelk nu eenmaal bij elke besluitvorming in een meer of m i n d c r grote collcctiviteit onvermijdelijk is. Deze oppositie kan op zijn beurt weer verder vluchten in weer een andere ,,crkende vereniging" enzovoorts. Op deze wijze ontstaat als her ware een ,,kettingreactie", leidcndc tot stecxls vcrdere splitsing en daardoor verbrokkeling der organisatie voor her behartigen van de maatschappelijke belangen der artsen. Nog afgezien van de hicruit voortvloeiende technische moeilijkhcden, (steeds meer advisercnde ledcn van het Hoofdbestuur, steeds m e e r bureaux, kostenverhoging, overlappen van elkaars werkterrein, onderlinge bestrijding van elkaars werkzaamheid) moet er toch, hoe dan ook, ergens een co6rdina.tie van de besluit-vorming optreden, b.v. ten aanziert van het al of niet aangaan van bepaalde contracten. Nog steeds ervan uitgaande, dat de Landelijke en de ,,erkende" Verenigingen naast elkaar binnen het Maatschappij-verband werken, kan deze overkoepelende taak uiteindelijk alleen toevallen aan de Maatschappij als zodanig, dat is dus in hoogste instantie de Algemene Vergadering. Heeft deze eenmaat zijn oordeel uitgcsproken, dan kan de minderheid, die zich niet m e t dat besluit kan verenigen, in welke ,,erkende verenigi, g" die minderheid ook georganiseerd moge zijn, zich alleen hog aan de gevolgen van dat besluit onttrekken door te bedanken als lid der

Maatschappij!

Dit is geen theorie; de .praktijk heeft de juistheid dezer gang van zaken reeds bewezen. Voor een minderheid, die zich bepaaldelljk niet kan neerleggen bij de door de meerderheid gevolgde gedachtengang, bestaat ten enenmale geen organisatorische oplossing, althans niet binnert het kader van de Maatschappij. Zeer zeker niet, wanneer een dergelijke organisatorische op]o~sing de uitvoering te goeder trouw der besluiten van de meerderheid zou hinderen of onmogelijk maken. Dit zou betekenen een omkering van de rollen, met name een sleutelpositie en een machtspositie voor de minderheid, hetgeen heel iets anders is dan het noodzakelijke en ook door ondergetekenden ge&rbiedigde ,,rekening h o u d e n met ook de a r g u m e n t e n van de minderheid". Aan degenen, die menen, dat bet in de practijk zo'n vaart niet zal lopen met die ,,kettingreactie", moet worden tegengeworpen, dat de hierboven gesignaleerde gevolgen reeds intreden

Sell,

Dc ondcrgctekendcn aehten het voorstel eehter niet alleen inopportuun doch -- zoals recds eerdcr aangestipt -- ook op zijn eigen inhoud verwcrpelijk. Het betekent immers, dat de bezwaren van een oppositie tegen een meerderheidsbeshdt van h u n Landelijke Vereniging geenszins worden opgelost, doch sleehts verplaatst naar een andcre vereniging. 700

Hoesten bij griep en bronchitis

TICARDA

Bestrijdt prikkel- en kramphoest

Snelwerkend,

opiaten.

vrij v a n

Indicaties: aandoeningen van hogere en diepe luchtwegen, o.a.: pharyngitis, tracheitis, bronchiolitis. Verp. Tabl.: 10 stuks. D r u p p e l s : 15 cc.

Rheumatische aandoeningen Neuralgische klachten Spastische pijnen

NOVALGIN E e n betrouwbare en

constante w e r k i n g .

Verp. : Oraal: Tabl. 0,5 g: 10 en 20 stuks. D r u p p e l s 50 %: 10 cc. Parentaraal: Amp. 5 0 % : 1 0 x 2 en 5 x 5 cc.

Levering via de Groothandel Inlichtingen

worden

HOECHST-HOLLAND SARPHATIKADE

gaarne

verstrekt.

N.V. - AMSTE 1

TEL.:

37886

langer hoe meer kwesties collectief en landelijk moeten worden bezien en geregeld, waarbij onvermijdelijk m i n d e r h e d e n worden gebonden door meerderheden. Dit geldt geenszins alleen voor de artsenorganisatie(s), doch evenzeer voor de ziekenfondsorganisaties en andere organisaties. Overigens is er ook bij landelijke collectieve regelingen meer dan voldoende ruimte om tegemoet te komen aan regionale verschillen, mits deze geen onrechtvaardigheden tegenover andere leden van de betrokken collectiviteit medebrengen. Ook uit dit oogpunt dus is een versplinterde belangenbehartiging voor de artsen niet alleen nutteloos. doch zelfs gevaarlijk, o m d a t het hierdoor mogelijk wordt verschillende groepen tegen elkaar uit te spelen en plaatselijke krachtsverschillen nit te buiten. Daarentegen kan een kraehtig en geconcentreerd beleid van de kant der artsencollectiviteit alleen maar grote voordelen medebrengen voor een steeds solider maatschappelijke positie van zijn leden en het invoeren van ongewenste maatregelen door een ongebroken en gesloten formatie voorkomen.

bij splitsing van ~6n Landelijke Vereniging. In deze zijn de qualitatieve nadelen bepaleni:t boven cte quantitatieve, nog afgezien e~,an, dat een dergelijke splitsing een uittreden van leden uit de Maatschappij geenszins vrijwaart, zoals hierboven aangetcxmct en in de practijk bewezen. Men zou zich misschien ook op een antler s t a n d p u m kunnen plaatsen, nl. d a t e r geen behoei'te bestaat aan een overkoepelende taak op zich zek~, zeffs niet van de Maatschappij. Dat men de behartigi,ng van de maatschappelijke belangen der artsen gerust en zoals in her verlcxlen wel het geval is geweest, zou k u n n e n overiaten aan meerdere, over het algemeen plaatselijk werkende organisaties, al of niet in meet of m i n d e r ruim verband met elkaar samenwerkende. De ondergetekenden menen te moeten waarschuwen, dat deze opvattingen in bet huidige tijdsgewricht t o g slechts h i s t o r i ~ h e waarde bezitten, doch overigens obsoleet moeten worden geach t. Er bestaat nu eenmaal een zeer duidelijke en steeds krachtiger doorwerkende concentratie in de structuur der samenleving. Bij h u n optreden naar buiten bevinden de artsen rich voortdurend tegenover grote en machtige collectiviteiten, als daar zijn de organisaties van werknemers, van werkgevers en de Staat, in zijn versehillende versehijningsvormen, deze alle als achtergrond van de eveneens sterk gecentraliseerde activiteit van de ziekenfondsen. Her doorslaggevende .is daarbij, dat de genoemde groepen ten opzichte van volksgezondheidszorg en de daarmede s a m e n h a n g e n d e medisch-sociale problemen, een sterk geconcentreerd beleid vormen, dat alleen doeltreffend kan worden beantwoord door een eveneens sterk geconcentreerd beleid van de kant der artsen, tegen de achtergrond van her prestige en de ,,goodwill" van hun Maatschappij. IIet hierboven getekende verschijnsel wordt nog gei'ntensiveerd door d e financi~le concentraties in de organisatie van het hedendaags bestel, niet in het minst op het gebied van de sociale verzekering en her ziekenfondswezen, waarop te dezer plaatse wel niet n a d e r behoeft te worden ingegaan. Men denke slechts aan het Vereveningsfonds. Bij de centraal vastgestelde gelijke premie voor het gehele land mag m e n veilig aannemen, dat lcw.ale regelingen met een onderling verschil van enige betekenis uitgesloten zijn. Hoe verschillend men ook over dit verschijn. sel van concentratie moge denken, het behoort nu eenmaal tot de practische en levende werkelijkheid van onze maatschappelijke structuur, waarmede m e n nolens volens en in bet welbegrepen eigenbelang rekening dient te houden. Dit verschijnsel brengt verder mede, dat hoe

Hoe dan ook zullen de aanhangers van de theorie ener behartiging van de maatschappelijke belangen door verschillende organen van op zichzelf gelijksoortige groepen van artsen met grote scbade en schande tot het inzicht worden gedwongen, dat h u n samengaan een onmisbare voorwaarde is voor de mogelijkheid o m rich in dit tijdsgewricht te doen gelden, zodat de Maatschappij na de oorlog juist he'eft geha.ndeld door deze. zaak in eerste instantie over te laten aan ~6n organisatie van respectievelijk huisartsen, specialisten en artsen-i.n-dienstverband, tezamen vormende de Federatie voor Maatschappelijke Belangen der Artsen, aan wiens hoofd staat de Raad voor Maatschappelijke Belangen der Artsen (zie art. 150 en 151 H.R. der Maatsehappij). De Maatschappij heeft rich aangepast aan de eisen va,n het m o d e r n e leven en de bistnrisch gegroeide behoefte. Het jongste bewijs voor dit verschijnsel van concentratie ligt wel in her ontwerp van wet op het ziekenfondswezen, waarin met zoveel woorden het systeem is neergelegd, dat bepaalde, door de Minister aan te wijzen organisaties van beroepsgenoten, zeggenschap krijgen in de organisatie van her ziekenfondswezen door het aan,wijzen van vertegenwoordigers in de Ziekenfondsraad, en in de ziekenfondsbesturen, waarnevens zij een taak krijgen in het tot stand brengen van de ziekenIondscontracten. Ook hier dus praevaleert her collectiviteitsbeginsel, dat alleen kan worden gerealiseerd onder de praemisse van een geconcentreerd beleid vanuit een krachtige en ongebroken Maatschappi]. Hoe k u n n e n de vertegenwoordigers in de Ziekenfondsraad, die tenslotte alle contracten moet goedkeuren, een tweehooL dig beleid vertegenwoordigen? Aan de totstand701

koming van deze bepalingen heeft de Maatschappij dan ook met kracht medegewerkt. Dit alles m,, wat met zoveel moeite is xerworven, wordt in het voorstel-Tilburg op losse st hroeven gezet. De ondergetekenden mcneil, met hct oog op de plaatsruimte, Mermede te moeten volstaan. l t u n bezwaren kunnen wellicht bet kortste aldus worden samengevat, dat h u n critiek zich richt tegen tle aantasting van bet solidariteitsprincipe, waarin de I,andelijke Verenigingen wortelen. Voor de oppositionele minderheid staan in elk der Landelijke Verenigingen, en dit mag met trots worden gezegd, alle middelen tev beschikking van een demoeratisch-parlementaire inrichting, als daar zijn propaganda, publicatie en spreekgestoelte. W a n n e e r desondanks geen meerderheid kan worden gevonden voor een oppositioneel standpunt, dan rest - behalve de noodzaak voor de aanhangers van dat standpunt, om h u n stellingen opnieuw critisch te bezien _ _ alleen hog de kwestie van de solidariteit als maatstaf voor de h o u d i n g ten opzichte van her meerdelheidsstandpunt.

En met deze solidariteit staat of valt, naar de mening van ondergetekenden, althans in deze tijd, de mogelijkheid voor de art,sen tot handharing en doeltreffende behartiging van htln lnaatschappelijke belangen. De ondergetekenden bedoelen nit de aard van de zaak geen enkel bezwaar op te werpen om tot overeenstemming te geraken in de huidige moeilijkheden in de L.S.V. Zij, in de eerste plaats, zouden bet toejnichen, indien een oplossing daarvoor kan worden gevonden, en dan van harte daaraan medewerken. tier moge echter ult bet bovenstaande evenzeer duidelijk zijn, dat zij een oplossing langs tle weg van bet voorstel-Tilbnrg uitgesloten achten, terwijl bedoeld voorstel in zijn draagwijdte de gehele wljze van behartiging tier maatschappelijke belangen in het groter verband der Maatschappij op bet spel zet, waardoor her een bedreiging oplevert voor andere en anderer maatschappelijke belangen, betgeen dnidelijk dient te wordon gesignaleerd. Hk. Robers Voorzitter L H . V . J. Leopold Siemens, Voorzigter L.5.I'. A. D. J. Berkhout, Voorzitter L.A.D.

VAN HET CENTRAAL BESTUUR DER L.S.V. Algemene Ledenvergadering Chr. I)eurman, orthopaedisch-chirurg, Utrechtseweg 30, Roosendaal en door District II K. van XValbeek, Vinkenstraat 22. Zaandam. Namens bet Centraal Bestunr der I,andelijke Specialisten Vereniging. J. I.eopold Siemens.

Voor de vervnlling van een der vacatures in bet Centraal Bestuur ter Algemene Ledenvergadering van 22 November a.s. werd door District X (Utrecht en periferie) schrfftelijk als candidaat voorgedragea~ coll. J. van Baak, huidarts, Maliebaan 92 te Utrecht, door District VII coll. C. W.

lET OFFI(IEEL GI~DEELII

T.N.O.-STUDIE-COMMISSIE Onder welke omstandigheden en hoe werkt de Nederlandse huisarfs? dieper zit, dat het plezier in h e t werk wordt aangetast en wanneer daar sprake van is, dan is er meer clan ontevredenheid over de honorering in het geding. Men hoede zich evenwel voor overschatting van omvang en diepte van dit malaisegevoel, omdat bet wel zeker is, d a t e r nog veel huis artsen met voldoening h u n werk verrichten. Men kan hen niet tellen want zij uiten zich niet. Ontevredenheid van mensen maakt zich gemakkelijker breed dan tevredenheid. Toeh zou onderschatting van de vele s t e m m e n der klagers noodlottig zijn, mede omdat dit geluid door. drin~t tot buiten de eigen kring. Bij de sttidenten, die uiteraaCd op horen zeggen moeten M-

Uit gesprekkert met en schriftelijke uitJ:ngen van artsen -- en met name van de huisartsen -di'ingt zich de indrnk op vail, op z'n zachtst gezegd, een gevoel van onbehagen, van niet tevreden zijn met de loop van zaken. Het beroep van hnisarts, dat een paar decennia teruggaand, in het algenteen aan de beoefenaars een grote voldocning schonk, is niet meer in trek, mede omdat bet de schijn wekt niet langer in tel te zijn..Men spreekt er over tot opspraak toe. De hnisartsen geven met ergernis uiting aan lltln overtuiging, dat zij in her medische hoekje zitten waar de slagen vallen. Ook, maar niet in de eerste plaats, financii~le slagen en dat is belangrijk, want het betekent, dat de onvoldaanheid 702

~

. RONTGEN-THERAPIE . RONTGEN-DIAGNOSTW,K

DELFT Tel. 1396-2396

*

ELECTRO-CHIRURG1E i

Vraagt vrijblijvend offerte ! N.V.

NEDERLANDSCHE

R~JNTGEN.APPARATENFABRIEK

31~Ir URINEONDERZOEK ELASTIEKEN BUIKGORDELS STEUNZOLEN

OP GRAVIDITEIT door middel van de melanophorenreactie Zie Ned. Tijclschr. voor Gen.19 Oct. '46 blz. 1430

hoar maat

-k

volgens gipsmodel

J. E. DE B O U R G R A A F , Med. docts. O k e g h e m s t r a a t IS - T e l e f o o n 9 7 4 6 7 AMSTERDAM-Z.

HI:T

KWALITEITSMERK NEDERLANDSCHE OPTIEKEN INSTRUMENTENFABRIEK

VOOR

Dr. C. E. BLEEKERN.V. ZEIST

WETENSCHAPPELIJKE

INSTRUMENTEN!

REVALIDATIE /'/eel b e l a n g r i j k , m a a r van n i e t m i n d e r b e l a n g is een b e t r o u w b a r e , p a s s e n d e prothese. - Het v a k k u n d i g a d r e s h i e r v o o r i s :

Fa.

goed

W. FRANSEN

V/H A. R O T H ' S ORTHOPAEDISCHE FABRIEK

DORDRECHT Voorstraat 342

- AMSTERDAMNw. Kerkstr. 67/69

EINDHOVEN Strat.dijk 6

i~~il:::::~:~~ ::::::::::~::i i ii::!::ii::i :i:::i:i::ii!:~:i::ii~i:i:i:::i::iiil:::i: :::i: ::i::i:~i:i :i:i:i::i::i::i~::ii::!i:i:i::i:i:!::i::i::ii :i::i::i::ii:lili:i:::i: ::ii:::i::::i:i:i:iiilii~ii::ii::!::i::i::ii::i'i: :i::::::ii::i:::i::ii iiiii::ili::i::ii:::i::::!~i :i iii::i::ii:::i::i::iiii:il:iililiiliiii!i!!ii ::ii:li:i::i::i!::i::::i::i::ii::iii::::i!~iiiii :: i iiiiiiiii::i::ii::i::ii:i:i::i~iliiiilii:~!iiilii~iill!iilii::i:::i:i:i~i~i :il !i!i iiiiili~iii illi!i!ili~i::i::::::::::::::::::::::::::::: ~::~::~ :iii :::!::!::.

" ',.:: :::!:i::::::::::::::::::::::::::::: i::i~i::::~:: ii::!::iiiiii?::~::!iiii:: ::::::::::::::::::::::::::::::: i::::i::ii::i:: !::i!::!::!::iii::i::: ~i~i~:,!::i::~i iiiif:!:~..................................... i:i;~i~i!::~::;::i::iN::i!::i::iii~;::ii~ii~:: ~::i:~~::~::;::i::::ii i::::::::!:::::::: !::i::i:::: ;::iii::i::~::iiiii !~::;::i::! ::!ii::i::i!i!ii::::i::i:.!::!::i::i~i~;: i:i...........

!!iii!iiiii~iliii

~i:,i::i

bereid uit de hele tarwe-korrel, verrijkt met kostbare nutri~nten, heeft circa de dubbele calorische

:i~:~,~:~

voedingswaarde van witbrood.

De zacht laxerende werking van SANOVITE berust op de aard van de natuurlijke grondstoffen-samenstelling. SANOVITE is gemakkelijk verteerbaar. Verschillende vitaminen, vooral de B-groep zijn in SANOVITE aanwezig, alsmede calcium, ijzer, phosphaat en lecithine. ii~ 9 :i:i:i~:::~:~ ~:~:~:~:~:~:~:~. ~.~:~:~:~,~

Door de combinatie van een hoog eiwitgehalte, een vrij laag gehalte vetstoffen en een matig gehalte koolhydraten is het mogelijk SANOVITE bij verschillende di~et-formules te gebruiken.

:~ii~i!ii~! Jiii!i!i!i!iiii ~i~!iiiiiiiiil

SANOVITE IS OOK ZOUTLOOS VERKRI|GBAAR ZOUTLOZE $ANOVITE heeft verder dezelfde samenstelling, bevat zelfs geen di~et-zout en is tbch pittig en smakelijk.

SANOVITE..

product der LIGA-FABRIEKEt

~

.,. ~.,~::~:i:~ ~ " x : ~ ? ~ : ~ . : ~ i i ! : ~ : ~ :

.

.

.

.

.

.

~:~.~':~:~:~::~

~ i ~i ~ , ~ o~~ ~ "~.~~~ ~.~,~~ ~ -.' ~ "~,:':':'.r ~~ ~"~ ~i~: ~ . I~ ~ ~ ~~ ' ~: ~~~::~!~.~::~!~::~i~.~ , ~ , x ~ r 1 6 2 1 6

~Y~:~'x~'.v/,','.'~,'~.:-~,:':

2

-:':~i:~.x,..

~':.:~~

~:~,

,::,.

~

gaaq, is een duidelijk besef van de devaluatie van bet werk van de h u i s a r t s en huisartsen, die niet m e e r in eigen mogelijkheden geloven, doen ook de pati/~nten wankelen in h u n vertrouwenshoucting. Het moreel daalt door d6faitisme en dat is zeer gevaarlijk, w a n t de h u i s a r t s is meer dan voorpost i.n bet front tegen bedreiging door ziekte. ttij v o r m t zelfs de hoofdverdedigingslinie en behoort tot dc stoottroepen en moet dit blijven en voorzover hij ctit niet m e e r is, moet hij b e t o p n i e u w worden. D a a r o m m o e t de grootste ,noeite g e d a a n worden o m de kwaliteit van de huisarts eu de o m s t a n d i g h e d e n , w a a r o n d e r hij werkt, op te voeren tot een zo hoog mogelijk peil. I)e h u i s a r t s f u n g e e r t als h e t belangrijkste kanaal, waardoor de m o d e r n e g e n e c s k u n d i g e wet e n s c h a p dc bevolking bereikt. Daarbij behoeft m e n niet alleen te d e n k e n a a n technische vooru i t g a n g in de zJekenhuisgcneeskunde, m a a r ook a a n de n i e u w g e w o n n e n inzichten a a n g a a n d e tie wisselwerking tussen somatische en psychischc tekorten o n d e r l i n g en m e t de tussenmenselijke v e r h o n d i n g e n , w a a r o n d e r de pati/Snt leeft. Voor;d deze laatste b e n a d e r i n g van de pati/2nt, zal bij het trekken van de consequentie er van in r praktijk, m e e k t m n e n werken, h e t algemeen ziektecijfer sterk o m l a a g te brengen. Wij s t a a n toeh voor her vreemde en onaanvaardbare uiteenlopen van dalende sterfte en eetl stijgend ziektepercentage. N a t u u r l i j k is dit een zeer complex prol)leena, waar reel invloeden werkeu, m a a r zeker is, dat de hnisarts tie voorn a a m s t e f i g u u r zal m o e t e n zijn o m tie ziektecttt'~e meer evenwijdig te doen lopeu m e t die van de sterfte. ltij moet daartoe in staat gesteld ~ o r d e n floor een a d e q u a t e opleidi.ng en door a r b e i d s o m s t a n digheden, die h e m tie vervulling van deze taak mogehjk m a k e n . Zo draagt de huisarts door micldel vooral van zijn diagnostiek de verantwoordelijkheid, d a t de h u i d i g e mogelijkheden van tle specialistische g e n e c s k u n d e a a n zijn pati/Snt tijdig ter beschikking worden gesteld en tevcns dc verantwoordelijkheid dat tie m o r b i d i t e i t daalt. door middel van zijn unieke t h e r a p e u d s c h e mogelijkhedeq, doordat hij de me,as kan w a a r n e m e n in zijn milieu. Deze grote ver~ntwoordelijkheid is alleen m a a r te a a n v a a r d e n als h e m dit mogelijk gemaakt wordt. Wij zijn overtuigd, dat t h a n s in de meeste gevallen aan deze voorwaarcle niet voldaan wordt. W e r k e n aan cle l o p e n d e b a n d is in strijcl m e t deze verantwcvordelijkheid. Flier ligt de diepste kern van h e t gevoel van onbevredigdheicl bij de huisartse,a. N i e m a n d verbeeldt zich, d a t dit met een ;nachtsspreuk of m e t het n e m e n van een enkele bepaalde ,naatregel zal zijn weg te werken. Bo-

vendien is het een probleem, d a t niet b i n n e n medische k r i n g kan worden opgelost, o m d a t er belangrijke f i n a n d ~ l e complicaties m e e verbonden zijn. Met n a m e de ziekenfondsleiding zal nvertuigd dienen te worden, dat het geheel antlers moet. O m dit m e t overtuigingskracht te k u n n e n bepleiten zal her nodig zijn g e d o c u m e n t e e r d te arg u m e n t e r e n en clan moet de situatie van t h a n s met zijn ernstige tekorten als een o n a a n t a s t b a a r gegeven in discussie g e b r a c h t k u n n e n worden. Eerst na k e n n i s n a m e van de status praesens z~al een concreet t h e r a p e u t i s c h p l a n o n t w o r p e n kunn e n worden. H e t b e k e n d e Collingsrapport in E n g e l a n d h e e f t toestanden a a n h e t licht gebracht, a a n de verbetering waarva.n d r i n g e n d a a n d a c h t gegeven m o e t worden. H e t is te verwachten, dat een onderzoek in N e d e r l a n d een verwant resultaat zou opleveren en als dat zo is, d a n bestaat d a a r d o o r een strijd m e t de verantwoordelijkheid, die de h u i s a r t s draagt. W a a r verbetering zo u r g e n t is in het belang va.n de h u i s a r t s e n s t a n d en van de volksgezondheid, is bet niet teteel gevraagd, w a n n e e r op de huisartsen een beroep g e d a a n wordt voor constructieve m e d e w e r k i n g bij een onderzoek, in te stellen n a a r tie b e s t a a n d e toestand in stad en land. O n d e r auspiciSn van de Gezondheidsnrganisatie T.N.O. is een studiecommissie werkzaam, die als volgt is samengesteld: Prof. Dr A. Polman, voorzitter, l)r J. J. Brutel de la Rivibre, Dr G. C. E. Burger, Dr F. A. van Dop, Prof. Dr Sj. G r o e n m a n , Prof. R. tIornstra. I'rof. Dr A. Querido, l)r ~V. E. Steur, Dr F, W i b a u t , Dr A. E. Winkel, secretaris. I)eze commissie, die reeds in 1951 wercl gewwmd, heeft van bet begin af uiteraard n a u w contact o p g e n o m e n m e t h e t H o o f d b e s t u u r tier Maatschappij en de secretaris der M a a t ~ h a p p i j . Dr F. W i b a u t , m a a k t er d a n ook deel van tilt. Later is de huisarts, collega Dr F. A. v a n l)op uit Hotnten, tot deze commissie toegetreden. In de a a n v a n g m o e s t e n enige moeilijkheden worden o v e r w o n n e n eta door bet overlijden va.n collega Doorenbos, die juist m e t groot e n t h o u siasme m e t zijn taak als e n q u & e u r was begonnen, o n t s t o n d aanmerkelijke vertraging. l)it moge echter geen reden zijn o m de zaak .niet o p n i e u w energiek ter h a n d te n e m e n . I)e bedoeling is, dat bet onderzoek zowel van medisch s t a n d p u n t als van sociologisch standp u n t zal worden uitgevoerd. Dit laatste deet der enqu~te zal o n d e r bijzondere leiding v a n Prof. G r o e n m a n geschiedcaL

703

breid onderzoek een beeld moeten geven van de tcrestanden op het platteland en in kleine, middelgrote en grote stcxlen van verschillende delen van ons land. llet behoeft geen betoog, dat deze zaak niet eenvoudig is en dat talrijke moeilijkheden overwonnen zullen moeten worden. De initiatiefnemers zijn echter overtuigd, dat het een dringende noodzakelijkheid is om dit moeilijke probleem aan te vatten. War de uitlcomsten van dit onderzoek zullen zijn en in welke richting verbeteri.ngen ztdlen moeten worden nagestreefd, laat zich niet van tevoren voorzien. Op zichzelf leidt her beter kennen van een toestand n i m m e r tot verkeerde consequenties, maar dit zelfde kan niet gezegd worden van het opzettelijk de ogen sluiten voor eventnele tekortkomingen. De desbetreffende T.N.O.-commissie doet hierbij een beroep op de huisartsen, wier medewerking wordt gevraagd. De arts, die de gang van zaken in de praktijk bestudeert, is geen dwarskijker of betweter, zelfs p r i m a i r geen beoordelaar, maar een reg4strator van op welke wijze en onder welke verhoudingen gewerkt wordt. Her is bijna onnodig ore hieraan toe te voegen, dat de verwerklng van de gegevens in her raptx~rt zodanig zal zijn, dat het geschonken vertrouwen niet geschonden zal wordcn door mededelingen of publicering in een vorm, waaruit aanwijzingen zouden kunnen worden geput aangaande een bepaalde praktijk.

Het medische gedeelte zal 3 verschillende facetten bestuderen: 1. Werkwijze, opleiding, inrichting en hulpmiddelen van de arts. 2. Wijze van onderzoek en hulpverlening aan pati/Snten, t t e t ligt i,n de bedoeling dit deel van het onderzoek in de eerste plaats te houden bij de huisartsen, maar later ook bij tle specialisten en de controlerende geneesheren. Men hoopt, dat de enqu6teur in de gelegenheld zal worden gesteld spreekuren, huisbezoek enz. mede te maken. 3. Wijze van verzorging van een aantal uitgezoch te ziektegevallen. Hiervoor werd een lijst opgesteld van bepaaltie aandoeningen, waarbij zowel acute, als chronische, terwijl sommige speciaal belangrijk zijn uit een o o g p u n t van prophylaxe of nazorg. Ook enige ziekten, waar vooral de diagnose moeilijkheden geeft, werden ingeschakeld. Het is de bedoeling deze ziekten ook verder te vexwolgen, eventueel bij de specialist, terwijl deze p a t i f n t e n juist vaak g e ~ h i k t zttllen zijn voor het sociologisch onderzoek. Wat de uitvoering betreft is een plan ontworpen, waarin aan het hoofdonderzoek een proefonderzoek zal voorafgaan. Dit proefonderzock zal aan tle medische en de sociologische enqu6teur de nodige ervaring moeten verschaffen om het uitgebreidere onderzoek, dat hierop zo enigszins mogelijk zal moeten volgen, op ecn zo ~erantwoord mogelijke wijze op te voeren. Tcrwijl het proefonderzoek een beperkt gebied, bijv. een provincieplaats zal omvatten, zal het uitge-

Namens tie Aclvicscommissie, A. l'olman, voorzitter.

AEDEDELINGEN EN BERICHI"EN VAN BUITEN DE MAATSCHAPPI

Opening -- ,,De intellectuelen in de huidige samenleving", Dr. A. van Biemen -- Zaterdag 15 November, 17 uur.

De betekenis der maatschappelijke structaurverandering voor de beroeps~ uitoe[ening van de arts. Weekendcursus voor artsen op 15-16 November 1952 te Bentveld. De redactie m e e n t goed te doen met te voldoen aan het verzoek van de ,,Arbeidsgemeenschap tier Woodbrookers", de aandacht van de Ieden der Maatschappij tot bevordering der Geneeskunst te vestigen op de voor iedere arts toegankelijke weekendcursus te Ben,tveld op 15 en 16 November 1952, over het hierboven vermelde thema.

,,Geneeskunst, geneeskunde en gezondheidszorg de veranderingen in de maatschappelke structu~,r en de beroepsuitoefening van de arts", Prof. Dr. A. Querido - A'dam, Zaterdag 15 November, 19.30 uur. Ochtendwijding -- Zondag 16 Nov., 9.45 uur. -

-

,,De visie van de nieuwe psychoIogie op de mens in de veranderende samenlevi'ng'", Dr. J. W. Bos -- zenuwarts, Zondag 15 Nov., 10.15 uur. ,,Wat ressorteert hieruit voor bet beroep van de arts en voor zijn taak ten aanzien van de g'eestehjke volksgezondheid.'" Een gesprek in kleine groepen samengevat en afgesloten door:

De leiding bert, st bij: l)r. A. van Biemen (Directeur) Dr. M. J. Heering Dr. R. Holthuis. Het programma luidt als volgt:

Dr. M. J. Heering - Haarlem, Zondag 15 uur. Sluiting -- Zondag 16 Nov. 4- 18.15 uur. Broodmaalfijd -- 16 Nov. 18.30 uur. 70.t

WINKE

;':~..:::::::::::::::::::::::::: ....

I~11~

i~i~i~::!i~i~]~,~i~:

~

~

l ~ " l ~

~ l ~

I

.

_l.,;ec~-ieven

.%: ~::~: i~!~~ ! ~ . ' : ~/.:.:',:~;'.':~:iL:~.~..~'.'i-;~.r :~

............................................

i ~ ~ ~!:~:@~,~:~:~:::~ ~-~:~:~:i:~::~2~:::~:~:~:~

Vraagt prospectus

Bezoekt onze toonkamers

SIEWERS & NIESEL HOOFDVERTEGENWOORDIGING DER ZEISS FABRIEKEN

HERENGRACHT

422

-

AMSTERDAM

-

TELEFOON

36822

ALTENA.DIEETKAAS bereid met U n i c u r a

Dieetzout

dus vrij van N a t r l u m

of Lithium

ALTENA-DIEETKAAS is gewone volvette kaas, op dezelfde wiize bereid, doch zonder |oevoeging van Keukenzour.

ALTENA-DIEETKAAS is een speciaal product uitsluitend door toevoeging van Unicura-Dieetzout.

ALTENA-DIEETKAAS wordt geleverd in lunchkaasvorm van 1/= en 1 kg. en in Goudavorm van -t.- 4 kg. met en zonder komijn en is in alle steden en grote dorpen verkriigbaar.

Verkoopadressen worden op aanvrage toegezonden. Voor kleine plaatsen g r a t i s

portvrije bestelkaarten

verkrijgbaar

De e n i g e fabrikante van A l t e n a - D i e e t k a a s :

CoSperatieve Zuivelfabriek ,,ALTENA" NIEUWENDIJK

(N.-Br.) -

TELEFOON

Parasympathicomimeticum en Vasodilatator Acetyl-B-Methyl-Choline bezit een verlengde werkingsduur, daar het door cholJnesterase minder ,nel dan acetylcholine wordt afgebroken, ttet is werkzaam bij orale toediening en heeft een uitgesproken werking op hart en bloedvaten. Deze vagotrope eigenschappen verklaren de toepassing bij perifere vaatstoornissen en bij paroxysmale tachycardie. berustend op een vauriculaire of supraventriculaire stoorhis. Goede r e s u h a t e n worden bovendien gezien bij dermaIonic, post-opetatieve parex der ingewanden en bij vaatobstructies door trombose of embolie.

Acetyl- B- Methyl- Choline ,,Sanders" Verkrijgb. in ampullen

d s . "~ 5 a m p . z w a k

10 mg.

Verkrijgb.

in ampuIlen

d s . "~ 5 a m p . s t e r k

30 mg.

Verkrijgb.

in druppels

fl./l 30 cm3.

H A C O

-

M A A S T R I C H T

Nr.3

Kosten naar draagkracht / 5.--, ] 6.-- of f 7 - . De kostpri]s is f 7.--.

gezegd: in welke richting beweegt zich de ontwikkeling van d e mens in de veranderende samenleving? Is inderdaad het vijfentwintigste uur aangebroken: bet uur waarin de mens zijn individualiteit volkomen heeft afgelegd en nog slechts een geclassificeerde economische of militaire waarde vertegenwoordigt?

Opgave voor deelname zo spoedig mogelijk, in ieder geval v66r 8 November a.s., zenden aan de Administratie van de A.G. der Woodbrookers, Bentveldsweg 3, Bentveld, tel. K2500---26728. Het organiserende genootschap voegt aan haar oproep de volgende beschouwing toe:

Of is de mens bezig, o n d e r de druk van deze ,,challenge" d e r ontmenselijking, zich te ontworstelen aan dit slechts ,,nummer" zijn? Zou er, kortom, in de m o d e r n e samenleving, geleid ell beheerst door techniek en economie, hog plaats zijn voor irrationele waarden als wijsheid en schoonheid, nederigheid en offerbereidheid, plaats ook voor religie?

Meer en meer doen de veranderingen in de lnaatschappelijke structuur zich gevoelen op de gebieden der vrije beroepen. Enerzijds wordcn bijvoorbeeld beroep en functie van de arts ingeperkt, anderzijds worden zij overbelast. Aanpassing bij zulk een snel veranderende sociale structuur kost tijd en energie, brengt bovendien erger, nis mee. Ergernis veroorzaakt door allerlei overheidsbemoeiingen met zaken, die de artsen vroeger zelf behartigdon; ergernis ook o m d a t men deze wijzigingen in de samenleving onvoldoende ontwaart, of zo men z e a l in bet oog heeft, onvoldoende ka.~ doorzien. Ergx~rnis bovenal o m d a t men beseft, dat de plaats van de drager van bet vrije beroep, speciaal die van bet medisch beroep, in het geheel der samen]eying een andere is geworden, op z'n minst aan her worden is.

Tenslotte; wat ressorteert hieruit voor bet beroep van de arts en voor zijn taak ten aanzien van de geestelijke volksgezondheid? Is niet juist de arts geinteresseerd bij deze vragen van het menszijn in de wereld? Hoeveel mensen zijn ziek, niet o m d a t een leger bacillen een onverhocxtse aanval deed, doch omdat in de strijd va.n her mens-willen-zijn de moed was gezonken en de krachten geslonken en dus de algeinene weerstand verzwakt. Welke arts zal wilten ontkennen, dat de kunst van het genezen meer heeft te maken met de wijsheid van bet inzicht in de totaliteit van de mens, dan met her geperfecfioneerde technische kunnen? Heeft de arts, moet de arts geen bela.ngstelling h e b b e n voor het sociale gedrag van zijn patii~nten en voor zijn eigen verwevenheid en gedrag in her geheel der samenleving? Heeft hij niet een grote belangstelling voor de verantwoordelijkheid die de mens voor eigen leven draagt (security mortals chiefest enemy, Oh voortreffelijk ziekenfondssysteem!), voor de bereidheid alle kracht te geven aan de gemeenschap en voor de geneigdheid eigen leven weg te slingeren, misschien slechts voor een leuze (men denke aan her oorlogsxraagstuk)? Ja, welk gebied des levens mag geen belangstelling van de zijde der arts verwachten?

Vroeger was de intellectueel de aangewezen leidersfiguur. Vroeger was de arts, uit hoofde van zijn grote kennis en van zijn in omgang met mensen gerijpte wijsheid, de m a n die antwoord kon geven op de grote vragen va.n het leven (geneeskunst). In de huidige maatschappij staat over het algemeen de gestudeerde en de zelfstandigdenkende mens niet racer vanzelfsprekcnd in de voorste gelederen, wordt daar veelal ook niet mcer geduld. Nog kort-geleden moest cen oud-voorzitter der Mij. van Geneeskunst de artsen waarschuwen, dat zij h u n eisen aan de maatschappij lager moesten gaan stellen, o m d a t overal in de wereld de waardering voor de intellectuele beroepen dalende is. Anderzijds kan m e n horen dat de toekomst van onze Westerse beschaving staat en valt met de aanwezigheid van een voldoend aantal geestelijke leiders. Erkenning van de feitelijke situatie va.n de intellectueel in de moderne maatschappij, is 6dn der eerste eiscn die wij artsen, als geen ander misschien bezig tact ,,de mens in de samenlering", onszelf moeten stellen. En de tweede is: welke consequenties moeten wij uit deze erkenning trekken? Welke verantwoordelijkheden legt de-ze erkenning ons voor de toekomst op? Daarnaast is .niet m i n d e r belangrijk de vraag: Wat voor mensen-type treft m e n in de huidige veranderende samenleving aan; hoe reageert die mens op de toenemende sociale zorg? Anders

705

Ziehier een aantal vragen die ons bezig hielden en die ons de behoefte d e d e n gevoelen er een Bcntveld-cursus aan te wijden Het programma spreekt voor zichzelf. Wij verwachten vele oude bekenden van vorige artsenconferenties en hopen dat zij collega's willen aausporen mee te komen. Helaas kon deze cursus i,n her voorjaar niet doorgaan door te geringe belangstelling. Wij hopen dat deze data gunstiger liggen. Mocht U voor her enthousiasmeren van collega's meer programma's wensen, wij zenden U die op verzoek gaarne toe. Echtgenoten van artsen zijn hartelijk welkom, ja meet: onontbeerlijk voor her slagen van een conferen tie.

NGEIONDEN STUKKEI (Buiten vemntwoordeliikheid der Rednctie.)

Is her Zieken[ondsenbesluit een wassen neus?

Volgens de bepalingen van bet Ziekcnfondsenbeslttit mag een arts, die zich aan een Ziekenfonds verbonden heeft, van de bij hem ingeschreven pati/~nten geen bijbetaling verlangen. Ondanks deze bepaling laten sommige artsen dit echter geregeld doen. Wij h o o r d e n bijvoorbeeld van een geval, waarbij een pati/~nte, die, toen zij de euvete moed had o m hiertegen bij haar huisarts, coll. X te I J, te protesteren, van die collega te horen kreeg, dat zij niet bij hem ingeschreven was en hij haar dus als particulier patii~nte moest behandelen. Hoewel pati/Snte in her befit van een geldige ziekenfondskaart was, hield hij vol dat her ziekenfonds Z. in gebreke gebleven was met de inschrijving. Pati/~nte hechtte aan deze bewering geloof en bedankte voor h e t Ziekenfonds, omdat zij niet van plan was dubbel te betalen. Later werd zij van andere zijde gewaar, dat collega X ten onrechte declaraties aan haar had uitgeschreven, ging zich beklagen bij bet Ziekenfonds en mocht de voldoening smaken een bedrag van [ 101.47 van dit fonds terug te ontvangen, zijnde de door haar ten onrechte bijbetaalde soan. I,ntussen had zij na haar bedanken als ziekenfondslid hoge kosten gemaakt wegens particuliere behandeling, waarvoor vanzelfsprekend geen verhaal bestond. Tegen huisarts X. werden door het ziekenfonds geen strafmaatregeten i,ngesteld en aan de ondergetekende werd op zijn vraag of er niets g ~ l a a n kon worden om een dergelijke handelwijze tegen te gaan, medegedeeld: ,,dat sommige artsen ziekenfondsverzekerden laten bijbetalen, hoewel dit ingevolge de bepalingen van her ziekenfondsenbesluit niet toelaatbaar is. Wij h e b b e n d a a r o m aan de verzekerden niet lang geleden nog een circulaire door de b o d e n laten uitreiken, waarin h u n nogmaals uitdrukkelijk o n d e r de aandacht werd gebracht, dat n i m m e r bijbetalingen door h u n aan h u n huisarts behoeven te worden gedaan. Deze circulalre h e b b e n wij, m e t her oog op her felt dat vooral huisarts X. te IJ. veel laat bijbetalen, onder de op zijn naam ingeschreven verzekerden laten uitreiken. Inderdaad zijn wij bet met U eens, dat de handelwijze van Dr. X. onjuist en ongepast moet worden genoemd." Daar deze brief de feiten dus duidelijk erkende en zelfs het kwaad erger bleek te zijn dan wij dachten, heb ik aan het Bestum van he~ Ziekenfonds gevraagd ,,de nodige maatregelen tegen Dr. X. te nemen, eventueel uitsluiting van

het ziekenfondscontract". Hierop kwam enige dagen laser bet antwoord: ,,dat wij Uw in Uw brie[ vervatte zienswijze niet delen." Iliermede is dus bet systeem van rain of meer clandesliene bijbetalingen door her ziekenfonds gesanctionneerd en zal dus niet alleen Dr. X. vrolijk hiermede doorgaan, maar zullen ook andere moreel zwakke broeders ermee beginnen, uit het oog verliezend, dat zij zowel de naam als de positie der Nederlandse artsen schade doen: m e n is tenslotte ziekenfondsarts of m e n is bet niet, m.a.w, men behandelt patii3nten voor bet ziekenfondshonorariu,n of men accepteert alleen particuliere pati6nten. T e r t i u m non d~tur. T h a n s is her at zover gekomen dat de gedupeerde pati/~nte in een ingezonden stuk in de plaatselijke courant te IJ. her publiek waarschuwt geen lid te worden van her ziekenfcmds Z. aldaar, ,,omdat de rechten van de patient toch niet gewaarborgd zijn en m e n aan de willekeur van zijn huisarts is overgeieverd." Dit stuk geeft, naar we ons persoonlijk h e b b e n kunnen overtuigen, helaas de waarheid preeies weer en stelt daarmee niet alleen Dr. X., maar de hele medische stand opvallend aan de kaak. Hoewel wij ons ervan bewust zijn, dat in een enkel bijzorider geval her laten bijbetalen van een fondspatii3nt gerechtvaardigd kan zijn (bijv. als iemand erop staat om op een spreekuur voor particuliere pati~nten b e h a n d e l d te worden), zijn wij toch zo vrij, aan de Redactie de vraag voor te leggen: kan geen enkele mediscbeof ziekenfondsinstantie of Tuchtcollege aau dergelijke ongewenste toestanden een eind maken en laat de Koninklijke Nederla, ndsche Maatschappij tot Bevordering der Geneeskunst toe, dat door het ongedisciplineerd optreden ~an sommigen aan het aanzien van de Nederlandse artsen afbreuk wordt gedaan? Dr. S. Koster, zenuwarts te Amsterdam.

Onderschrifl van de Redactie: Voor zover foutcn en misstanden als hicrboyen geschetst voorkomen, zijn deze zeer te betreuren. In het concept-Huishoudelijk Reglement is een poging gedaan tot een regeling, die hiertegen wapent. Het is helaas echter moeilijk, afdoende maatregelen te nemen. Retie te fiaeer om een dringend beroep te doen op medewerking ten goede, zowel van artsen als van ziekenfondsbesturen.

706

Voor D a m e s - e n

I-terenmaatkledir~g

Van B a e r l e s t r a a t 21

Amsterdam

N.V.

UITGEVERS-

EN

G e v e s t i g d sederf 1873 ~

DRUKKERS Amsterdam-C.

&

Co.

MIJ. ~

VAN

~v.h. K o n i n g s p l e i n )

F.

VAN

lauriersffaat 246 ~

ROS$EN

T e l e f o o n 45803

De N e d e r l . 3 1 e n s e n d i e e k . B o n d v e r e n l g t in z i c h d i e g e d l p l o m e e r d e l e e r k r a c h t e n , die u i t s l u i t e n d d e

,ed mensendieck-bon(

Ill

EDWARDS T e l e f o o n 26921

M E NSEN

b

D I EC K-METHODE

ter Terbeterlng van nehaamshoadlnff el beweglnff, bevorderlnff van normale ea herltel van lestoorde splerflnetie~ volgens de door Bess Mensendteck vastgestelde begins e l e n in g u i v e r e n v o r m t o e p a s s e n . -- Inlichtinffen on volleclige l e d e n l U s t biJ h e r s e c r e t a r i a a t P. C. H O O F T W E G ~Z ~ HILVERSU~I

Ask ),our tailorfor: R E I D & T A Y L 0 R The best cloth you can obtain. FOR TRADE DIRECT IMPORTERS: ESGE 5 U I T I N G S

COMPANY

THE

HAGUE.

Ter gelegenheid van ons 25-JARIG JUBILEUM betuigen wij onze hartelijke dank aan allen, die ons gedurende deze kwar! eeuw hun vertrouwen hebben geschonken. Nog zeer veel jaren hopen wij hen, en nog vele andere middenstanders, met onze kennis en ervarlng terzijde te staan in hun streven naar een welvarend bedrijf.

Oosterse tapijten '~i~x~]~

Zichtzendingen door geheel Nederland Speciale

reparatie.inrichti'ng

~/AN BAERLESTRAAT 41

- TELEF. 2 9 9 4 3

AMSTERDAM-Z

VEHA VERWARMINGSKETELS * * * * *

KAA~'YCHIILAIUKtN Onmlsbaar

1

Klein van ;4meting

Zuinigverbruik

Hoog rendement Gemakkelijk onderhoud Lange levensduur Eenvoudlge montage

~

//~Uitvoerigegegevens" warden U op aan.

in U w w-chten spreekkamer. 11/ew ~tea~

Verkrt/gbaar blJ Ow

.,4

InsM//sfeut

J.B.vanHEIJSTenZONENs.v. CRUOUIUSKADE6

,,Vita"

DEN HAAO

Verschenen bit Scheltema& HolkemaN.V.,Amsterdam

ACTHENCORTISON

Levensverzekering Maatschappij te ZQrich

P h y s i o l a g i a c h e e i g e n s c h a p p e n en lherapeutische toepassingen

(Dochlermaatscha~oo(ivan ~e ,.ZURICH".Atgemene

9~an d e N e d e r | a n d s e V e r e n i g i n g ~oor Endocrinologie

Maatschapptj v a n Verzekerlng regen O n g e l u k k e n en Wett el|ike Aon~or~kelllkheldl

Een

symposium

Onder redactie van:

Succursale voor N e d e r l a n d : Alexanderstraat21 - Den Haag - Tehfoon18.47.60"

D r J. W. R. Everse, D r J. G r o e n , Prof. D r A. Q u e r i d o ,

De voordelen van de .VITA-ARTSEN-POLI$': Onmiddellijke uitbetaling van het verzekerde kapilaal, wanneer de arts tengevolge van zlekle of ongeval zijn praktijk blijvend moet neerleggen. Dubbele uitkedng van her verzekerde kapitaal bij overlijden tengevolge van een verkeersongeval. Eenmalige vergoeding v a n operatiekosten (max. f 300.--) Gratis vrijwillige geneeskundige contrcSle om de twee jaren door een ads naar keuze. Ook dekking mogelijk van tijdelijke en gedeeltelijke invalidilei! tegen zeer lage Ioeslagpremie.

met medewerking van talrijke s p e c i a l i s t e n , waarin v e r w e r k t

V r a a g t vrl|blqvend Inlichtlngen bQ de MeatschappiJ ol hear vertegenwoordlgers.

de n i e u w s t e

b e v i n d i n g e n o p dil

gebied

151 blz. met 36 a | b . en 2 platen. P r i j s ing. f 7.90.

De invloed van psychische lactoren op bet ontstaan en het beloop van de Iondtuberculose Een m e d i s c h - p s y c h i a t r i s c h e e n -psychologische studle dooT D r J. G r o e n , M. G r o e n - v a n B e v e r w i j k , J. B a s t i a a n s , A. S. G r o e n , D r S. J. Vies. 149 blz. P r i j s ing. f 6.90. Deze uitgaven ziju v e r k r i j g b a a r in de erkende boekhandel.

4. d a t e r

W a t dunkt U? Hoe ontstaat een zuiver oordeel? door e~waring. Hoe ontstaat ervaring? door vergissingen. Aan de leden van her artsenparlement in 't bijzonder. De vergissing van dit d e c e n n i u m voor de artsen is, d a t m e n m e e n d e dat h u n werkkracht is uit te d r u k k e n i,n geld. H u n a m b t s h o o g h e i d is v'ergeten, zij h e b b e n een zaakje, m a k e n winst en betalen omzetbelasting. Een arts is. te koop. Zij dreigen arbeiders te warden, o n t d a a n van h e t aureool dei roeping, a m b telijk o n t d a a n v a n liefde en charitas. N u kun,nen wij de wereld zoals ze is, niet op slag veranderen, wij k u n n e n missehien de klok niet t e r u g zetten, m a a r wij h e b b e n de h a r d e plicht a m alles te doen wat mogelijk is, a m de klok gelijk te zetten; a l t h a n s r o a r de artsen zeker. Direct na de oorlog heeft een groep een zeer eenzijdig p r o g r a m uitgewerkt, waarbij zonder veel r u g g e s p r a a k in snel t e m p o allerlei maatregelen w e r d ~ l doorgedreven. W i e hiertegen een m o n d opendoet, wordt al g a u w als emotioneel of eenzijdig uitgekreten en d a t is onbillijk, m a a r wat erger is, m e n gaat zijn gang, dlt is werkelijkheidszin . . . . O p lager nivean wordt m e n een vervelende kerel, op m i d d e n niveau een o n u i t s t a a n b a r e d w a r s b o o m en op 't allerhoogste niveau zit m e n lussen trainer en a a m b e e l d als m e n o n b e v a n g e n vierkant en recht voor arts en yolk o p k o m t . War zijn d a n de bezwaren? Her A l p h a en O m e g a blijft de verplichte verzekering, die (on)bewust een m a c h t s a p p a r a a t geschapen heeft, dat niet zo inee~as is te liqnideten. W a t k u u n e n wij n u voorlopig nastreven. zonder de realiteit tekort te doen? 1. d a t de vrij verzekerden vrijblijven; 2. d a t de i,nkomensgrens laag g e h o u d e n wordt; (zij kunnen, zich oak op a n d e r e wij.ze verzeketen); 3. dat de specialistenkaart door p a t i e n t zelf betaald wordt;

een ticket m o d e r a t e u r wordt gesteld.

Dit alles is mogelijk. Collega B l a n k s m a m a g voor zijn enqu(~te gerust zijn vierde vacantie n e m e n , de 100% haalt hij nooit, dit profeteer ik en als B l a n k s m a goed nadenkt, d a n weet hij 't al. Als de voorzitter van de huisartsenvexeniging tegen h e t z.g. a r t s e n p a r l e m e n t over (lit t h e m a uitvalt, d a n zit hij tussen h a m e r en a a m b e e l d , want ik kan mij niet i n d e n k e n , d a t hij m q n profetie kan aanvechten. Heus, geloof m e en prof. R e u z e k a m p zal 't m e t mij eens zijn, als hij 't m e n s d o m kent, de 100% h a l e n bij deze e n q u 6 t e bestaat niet. A n d e r s te d e n k e n is onnozelheid of iets anders (gebrek a a n werkelijkheidszin?) M a a r is dit alles n u nodig. W a a r o m geen h o n o r e r i n g per v e r r i c h t i n g m e t een - - ticket mc~lerateur -De specialisten zijn er tegen -De ziekenfondsen zijn er tegen -Sommige h u i s a r t s e n zijn er tegen -De specialisten k o n d e n m i n d e r verdienen? De ziekenfondsen m o e s t e n m e e r betalen? De grote h u i s a r t s e n p r a k t i j k e n in makkelijke gebieden zullen er geen wol bij spinnen? W e l n u , incasseer de g u k t e n s voor de specialistenkaart en de kwartjes van h e t ticket nmderateur, spaar ze. De s p e d a l i s t e n geeft U de o n t v a n g e n g u l d e n s van d e k a a r t e n boven h u n tarieL De kwartjes van h e t ticket M b e h o u d t h e t ziekenfonds en de allergrootste fondspraktijken zullen nolens w)lens tot een flink h o n o r a r i u m komen. Verder lnoet een commissie g e v o r m d worden die al te ijverige artsen remt. Zoals 't n u is, is alles afgesteld op het mis bruik en niet op 't goede gebruik. En m o c h t (lit alles niet gaan w m r geheel Nederland, laat dan eeu proef doen, m a a r zo k a n en m a g h e t niet blijven. De patient wordt verzekerd, m a a r de arts moet los van de Ziekenfondsen en zeker de h uisarts. F.rvaring o n t s t a a t door vergissingen en nooit is her te laat a m ten halve gedwaald t e r u g te komen. M a a r onze plaats in deze tijd zullen wij macten veroveren, n u of nooit. Dr. A. A. v. d. Kroon, Arts, Baarn.

'ERSONALH

Adreswijzigingen: J. P. Bakker, van Ei,ndhoven n a a r Dordrecht. T h . J. H. M. van Beek, v a n H a a r l e m n a a r 's-Hertogenbosch. G. J. Ban, van Oegstgeest n a a r Oosterbeek. Mej, H. C. Boon, van K a m p e n n a a r Nederlands Sanatoriuul, Davos.

G. Bosman, van G r o n i n g e n n a a r Heemstede. Mej. H. C. ten Bruggencate, van T i l b u r g n a a r Amsterdam. Mej. A. E. Cath, van E i n d h o v e n n a a r Amsterdanl. Mej. E. COOl)S, van Doorn n a a r Nijmegen. E. W. Cornelius, van ' s - G r a v e n h a g e "naar Amsterdam. 707

K. Fernhout, van Harderwijk naar Rotterdam. F. C. Hage, van 's-Gravenhage naar Steenderen, Gld. Mevr. H. Hamoen-Duinker, van Utrecht naar Groningen. N. Hellemans, van 's-Gravenhage naar Groningen, Mej. T . ' v a n der Horst, va,n Almen naar Blaricum. F. G. A. Huber, van Amsterdam naar B.P.M., Balikpapan, O. Borneo, Indonesi6. Mej. J. C. Hymans, van Kansas City naar: The Boston City tlospital, Boston, Mass. Mej. A. M. de Jong, van Heerlon naar Tilburg. J. Ph. Joosten Hattin.k, van Haarlem naar Doom. A. K~ts, van Fijnaart naar Axel. H. Krtfijne, van 's-Gravenhage naar Rijswijk. P. C. Kuiper, van Amsterdam naar Groningen. Mej. J. J. Lansdorp is thans Mevr. J. J. BrinkLansdorp, van Zaandam naar Aerdenhout. I,. J. w . Mehler, van Maassluis naar Baarn. F. M. L. L. Merckelbach, van Wassenaar naar Dordrecht. Ch. C. Peters, van Leiden naar Rotterdam. Jkvr. C. M. de Ranitz, corr. adres Wi,nsum, Gr., naar Kajoon 72-86, Surabaja, Indonesia. M. F. J. van Sambeek, van Utrecht naar Fijnaart. J. H. Scholten, van Groningen (tijdelijk Hengelo) naar Assen. P. A. M. Schouten, van Zoeterwoude naar Oudenbosch. Mej. B. Slagter, terug uit Davos, naar Deventer. "Fh. Smithuis, van Den Helder naar Nijmegen. J. P. Sollewijn Gelpke, van Leiden naar Oegstgeest. J. J. Sterk, van Sneek naar Haarlem. Mej. A. E. van de Ven is thans: Mevr. A. E. Buskop-van de Ven, Leiden. A. W. Verbeek, van Utrecht naar Zeist. Mej. H. A. Verdenius, van Goningen naar Apeldoorn. Jae. S. de Vries, van Zuilen naar: Zendings Ziekenhuis, Hollandia-Stad (Nieuw Guinea). ]. Vonk, terug uit Indonesia, naar 's-Gravenhage. P. Zwanenburg, va.n Leiden naar Amersfoort. Mevr. M. C. Zwart-Feenstra, van Leiden naar Oegstgeest.

J. Boiten, Utrecht. A. C. Boot, Amsterdam. W. J. H. Bungenberg de Jong, Utrecht. P. J. A. van der Burg, Groningen. A. Drijver, Utrecht. F. J. Dijkstra, Amsterdam. J. S. Eijking, Amsterdam. E. J. E. Frohn, Amsterdam. 1t. Hazelhorst, Groningen. Mevr. E. M. Jansen-Emmer, Amsterdam. P. Kleinepier, G ~ s . C. A. J. Klijn, Utrecht. Mevr. J. R. Kijlstra-Koetsier. Rotterdam. L. H. Lelie, 's-Gravenhage. W. de Loos, Hoogvliet, Rotterdam. J. F. Maas, Zeist. Mevr. C. J. E. Meijer-Molenaar, 's-Gravenhage. A. C. Nieuwenhuyzen Kruseman, 's-Gravenhage. H. A. Niks, Grijpskerk. Mej. H. R. M. Plomp, Utrecht. H. Poortermans, Amsterdam. Mevr. M. A. Pranger-Appels, Amsterdam. J. Roemelin, Frima, 's-Gravenhage. Mevr. A. Scheltema-Joustra, Haarlem. O. Schut, Apeldoorn. J. A. M. van Soest, Utrecht. M. J. Sorgedrager, Utrecht. Mevr. M. A. H. Stenger-Muller, Groningen. A. J. Swaak Jr., Utrecht. A. Verboom, Haarlem. T. E. Visser, Overveen. Ph. Wiistefekl, Utrecht.

Overledert:

I,. J. van l,akerveld de Heus, Rotterdam. XV. Roosenbnrg, 's-Gravenhage. J. P. F. Thielen, Arcen, L. I I. P. Vehthuyzen Sr,, Leiden. J. B. van der Weyden, 's-Gravenhagc.

Bedankt:

Prof. Dr. J. G. Sleeswijk, 's-Gravenhage; lidmaatschap eindigt 5 Maart 1953. Mej. C. Smeenk, Doetinchem; lidmaatschap eindigt l l Maart 1953.

Het DIACONESSENHUIS te Haarlem v r a a g t voor zo spoedig mogelijk e e n

Nieuwe leden:

CHIRURG

II. A. Ardesch, Den Helder. W. Augustinus, Utrecht. B. J. M. Aulbers, 's-Gravenhage. J. H. Baas, Zeist. Mej. C. M. Bakhuizen van den Brink, Utrecht. B. J. Bakker, 's-Graven'hage. Mevr. A. J. M. van Beusekom-Kits van Heijningen, Amsterdam. ]. van Bilderbeek, Amsterdam. ]. Binkhorst, Utrecht.

Sollicitaties met uitvoerige inlichtingen oretrent tegenwoordige werkkring, opleiding enz., binnen 2 weken te fichten aan Mr A. A. Vriesendorp, Hugo de Grootlaan 11, Heernstede, secrefaris van her Bestuur.

7o8

LEDERKLEDING TESTON-

en

LEDERVINYL

veer BROMFIETS M O T O R en A U T O Alsmede handschoenen en wanten ook met BONTVOERING in 30 soorten. Regenpijpen en broeken. Leren en rubberlaarzen.

WERO AMSTERDAM

Terrazzo, Houtgraniet- en Kunststeenbedrij[

ENSCHEDE Kantoor: Boaweg 175 - Telef. 7584 (K 5420)

N.V. Drukkerij Jacob van Campen

DISSERTATIES

. TELEFOON

12.13.32

BILDERDIJKSTRAAT

206

Amsterdam - O.Z. VoorburgwaJ 8 7 - 8 9 Telefoon 33721-32721 Jonge dame, 24 iaar, zag zich gaarne geplaatst als

Hotel - Caf~ - Restaurant ,,HOF VAN

Firma C. en G. Martina

AS$1STENTE

GELDERLAND"

Wageningen - Holland Teleloon 2461 K B370 Vergaderzalen disponibel Gerenemmeerde keuken EIgenaar M. B. VAN HATTUM

bij specialist of particuller arts. Reeds enlge iaren als zodanig werkzaam geweest. Brieven onder nr. M 29, , A d e x " , Keizersgracht 158, A'dam.

ADVERTEERT IN DIT BLAD

Bij de Gemeentelijke Geneeskundige en Gezondheidsdienst te Amsterdam wordt gevraagd een

GEMEENTE-ARTS in tiideliike dienst

o m w e r k z a a m t e ziin bij d e A f d e l i n g Kinderhygi&ne, Leeftijd tussen 30 en 40 iaar. 5alarisgrenzen f 7380.- - f 9780,- (jaarliikse verhogingen van f 300.-) vermeerderd met de eerste foelage 1951 (10,/40/0 en f 199..80); kindertoeJage volgens gemeenteliike regeling. Datum van indiensttreding 1 Januari 1953. Solllcitaties onder verme[ding van antecedenten per gezegeld schrijven te richten aan Burgemeester en Wethouders van Amsterdam, uiterlijk 14 dagen na plaatsing advertentie. Bezoek slechts na oproep.

MEDISCH

I

CONTROLE BUREAU HAARLEM

"q~

de controlerend geneesheer een

J

I

A . T s VOOR HALVE DAGEN

I

G ~ p r a c t ~ o e f e n e n d ~ d i g e binnen 14 dagen aan het M.C.B., Frans Halsplein 4, Haarlem.

I

inlichtingen J

CURSUS

in tropische geneeskunde, tropische hygii~ne en algemene gezondheidszorg.

Door het lnstituut voor Tropische Hygiene en Geographische Pathologie te Amsterdam, het Instituut veer Praeventieve Geneeskunde te Leiden, en het Instituut veer Tropische Geneeskunde Rotterdam-Leiden zal in samenwerking

EEN CURSUS VOOR ARTSEN in bovengenoemde vakken worden gegeven van

11 December 1952-einde Juni 1953. Verzoeken om inlichtingen en aanmeldingen te richten tot de Directeur van het Instituut veer Trepische Hygiene en Geographische Pathologie, Mauritskade 57a, Amsterdam-O.

In het ZlEKENHUIS V A N

DEN H. J O A N N E S DE DEO,

Westeinde 132 te 's-Gravenhage, komt binnenkort vacant de betrekklng van

SPECIALIST-CONSULENT (R.K.) voor ORTHOPAEDIE Schriftelijke sollicitaties met uitvoerige inlichtingen

te richten aan de

Directeur-Geneesheer. Persoonlijke kennismaking uitsluitend

na oproep.

Het Centraal College voor Bevolkingsonderzoek (art. 3 van de Wet Bevolkingsonderzoek op Tuberculose) roept sollicitanten op voor de functie van

Secretaris van het Centraal College Ervaring op organisatorisch en R~ntgentechnisch gebied en van massaonderzoek op tuberculose strekt tot aanbeveling. Nadere inlichtingen en sollici.taties bij Dr. M. R, Heynsius van den Berg~ Pieter de Hooghstraat 8, Amsterdam-Z. D e P s y c h i a t r i s c h e Inrichtlng t e II:raneker (Instelling der gemeente) roept sollicitanten op voor de functie van:

Geneesheer-Afdelingschef Salarisgrenzen f 8050.- tot f 9550.- (6 periodieke verhogingen) plus 101/P'0 -I- f 200.-. Aanstelling boven minimum mogelijk. Kinderbijslag volgens riiks+ regeling. Zij, die een psych.-neurol, opleiding hebben genoten, genieten de voorkeur. Sollicitaties binnen 14 dagen na verschijnen van dit blad te zenden (op zegel van f 0.50) aan het Gemeentebestuur van Franeker.

Revaliditeit door Arbeidstherapie Jongedame met opleiding Instituut voor Kunstnijverheid en acre Handenarbeid zoekt plaatsing in Ziekenhuis, 5anatoriu~ of andere inrichting voor het geven van onderricht. Brieven te richten aan Mej. N. Timmers, Amsterdam-Z., Rooseveltlaan 203 hs.