HR in de Zorg Flexibiliseren in tijden van Krimp 2 december 2014
Hanze advocaat | specialist in arbeidsrecht Vestigingen in Zwolle, Deventer en Groningen Alle arbeidsrechtelijke zaken mbt:
Adviseren, begeleiden en procederen Nu vooral Reorganisaties in de Zorg, Ontslag en voorbereiding WWZ
Flexibele inzet medewerkers
Meer flexibiliteit gevraagd ! Op basis van de klantvraag de dienstverlening inrichten betekent veranderingen in de dienstverlening. – – – – – – –
Vraag naar functies wijzigt (kwalitatief en kwantitatief) Medewerkers inzetten op een andere locaties Medewerkers zouden (ook) andere diensten moeten kunnen draaien Medewerkers zouden moeten werken wanneer de klant dat uitkomt Aanstellingspercentages zullen gaan wijzigen Medewerkers moeten reistijd en kosten terugdringen Medewerkers kunnen meer ICT toepassingen gebruiken
Kan een organisatie deze wijzigingen zomaar opleggen? Wat zijn de rechten en plichten van de werknemer?
Externe flexibiliteit Mogelijkheden o.a. – Uitzendbureaus
– Payroll werknemers – ZZP – ers – Collegiale in en uitlening – Coöperatieve initiatieven
Interne flexibiliteit Juridische mogelijkheden: – – – – – – – –
Persoonlijk Budget Levensfase (LFBP-beleid) Zorgverlof Meerkeuzesysteem Arbeidsvoorwaarden Wijzigen arbeidsvoorwaarden Wet Aanpassing Arbeidsduur (WAA) Jaarurensystematiek Bepaalde tijdscontracten Flexpool (1-uurs contracten en min/max contracten, vast en bepaalde tijd)
Meer gericht op de werknemer dan op de werkgever
Interne flexibiliteit Juridische mogelijkheden: – – – – – – – –
Persoonlijk Budget Levensfase (LFBP-beleid) Zorgverlof Meerkeuzesysteem Arbeidsvoorwaarden Wijzigen arbeidsvoorwaarden Wet Aanpassing Arbeidsduur (WAA) Jaarurensystematiek Bepaalde tijdscontracten Flexpool (1-uurs contracten en min/max contracten, vast en bepaalde tijd)
Wijzigen arbeidsvoorwaarden • Individueel of collectief
• Collectief: harmonisatie arbeidsvoorwaarden, aanpassen pensioenregeling, reorganisatie, – Let op: bijna altijd ook een OR traject doorlopen – Consensus met OR is nog niet een gelopen race • Individueel: demotie, aanpassen arbeidsuren of functie
– Aandacht voor: overgangsregeling, afbouwregeling, plek en status binnen de organisatie
Wijzigen arbeidsvoorwaarden • Uitgangspunt is altijd: afspraak is afspraak • Maar ook: Goed werkgeverschap én goed werknemerschap • Rechtszekerheid vs gewijzigde omstandigheden • Als één van beide partijen de afspraken wil wijzigen, dan ga je met elkaar in overleg.
• Leidt tot overeenstemming, of niet ………………..
Stel geen overeenstemming • Wat dan? • Juridisch setting: van belang is de vraag of er sprake is van een arbeidsovereenkomst met of zonder eenzijdig wijzigingsbeding:
• Voorbeeld EWB: ‘Werkgever behoudt zich het recht voor om in situaties waarin er sprake is van een zwaarwichtig belang, een arbeidsvoorwaarde te wijzigen.’
Eenzijdig Wijzigingsbeding: 7:613 BW • Norm: ‘werkgever heeft bij de wijziging een zodanig zwaarwichtig belang heeft dat het belang van de werknemer dat door de wijziging zou worden geschaad, daarvoor naar maatstaven van redelijkheid en billijkheid moet wijken.’ • Zware norm en wordt niet snel bereikt • Wanneer wel: wijzigingen in de bedrijfsvoering of inspelen op maatschappelijke en economische ontwikkelingen. • Wanneer niet: harmoniseren arbeidsvoorwaarden
Geen Eenzijdig Wijzigingsbeding? • Tot 1998 was het niet mogelijk om zonder EWB een arbeidsvoorwaarde eenzijdig te wijzigen • Toen Taxi Hofman arrest (1998) en later Mammoet arrest (2008)
• De norm wordt nog zwaarder: ‘onaanvaardbaarheidstoets’ ‘eenzijdige wijziging is alleen mogelijk wanneer het handhaven van de bestaande situatie naar maatstaven van redelijkheid en billijkheid onaanvaardbaar zou zijn om de arbeidsvoorwaarde in stand te laten’. • Mammoet-arrest : dubbele redelijkheidtoets
Praktijk is weerbarstig: • Zowel met als zonder eenzijdig wijzigingsbeding erg lastig om arbeidsvoorwaarden te wijzigen • Advies en instemming OR bindt individuele werknemer niet
• Cao, OR, gemaakte afspraken, ‘gewoonterecht’, cultuur
Maar hoe dan feitelijk • Als het vanuit standpunten schier onmogelijk is …. • Dan vanuit belangen gaan denken: we willen samen verder. Van A naar Anders of van Goed naar Beter
• Iedereen weet toch inmiddels dat de zorgwereld er over 5 jaar volledig anders uit gaat zien. • De vraag is vervolgens: wie wil over 5 jaar ook nog bij ons werken? • Wat zijn daarin de mogelijkheden? Betrek de mensen, leg opties voor. Begin met de kwartiermakers.
Flexibiliteit kun je bekijken vanuit verschillende perspectieven: 1. Werkgever / Organisatie 2. Werknemer 3. Klant 4. Derde (familie, gemeente, zorgkantoor, zorgverzekeraar) Belangen werkgever/organisatie: flexibiliteit, zekerheid, kwaliteit, kostenbeheersing, goed werkgeverschap, tevreden klanten, ……………… Belangen werknemer: flexibiliteit, inkomsten, zekerheid, thuissituatie, goed werknemerschap, tevreden klanten, ……… Klant: goede zorg, kosten, zekerheid, planning, vervoer, ………… Derde: goede zorg, kostenbeheersing, wetgeving, …………………….
Casus Interne Flexibiliteit • Bij de afdeling Dienstverlening heeft een manager een wijziging doorgevoerd in het plannen van cliënten onderzoek. • Waar eerst onderzoeken plaatsvonden op momenten dat er medewerkers in huis zijn, laat hij nu de onderzoeksmomenten door de cliënten bepalen. • Deze aanpak gaat 1 januari 2015 in. • Ook heeft de manager aangegeven dat op termijn de dienstverlening ook in de avonden en op zaterdag aangeboden gaat worden. Dat er op woensdagmiddag en vrijdag gewerkt moet worden spreekt voor zich. • Medewerkers zijn het hier niet mee eens en maken bezwaar tegen de eenzijdige manier van werktijden afspreken. Vragen: 1. Mag de manager deze wijzigingen doorvoeren? 2. Kan de medewerker hier bezwaar op maken/ weigeren?
De knop moet om • Neem uw medewerkers mee in de zoektocht naar de toekomst • Zet met elkaar de stippen op de horizon • Bedenk de verschillende routes hoe je daar kunt komen • Maak met elkaar een plan • Zorg goed voor elkaar, ook voor hen die niet meekunnen • Ga aan de slag en hou de grote lijnen in de gaten
Bedankt voor uw aandacht!
Frans Landstra landstra@ hanzeadvocaat.nl 038-8200215 06-16438192
