De publieke inkoper in tijden van crisis
Jan Telgen Universiteit Twente
Agenda • Wat betekent een crisis voor de publieke sector? • De standaard reactie: bezuinigen • Stimuleren economie met inkoop ! • Hoe dan? • Wat betekent dat voor de publieke inkoper?
1
Wat betekent een crisis voor de publieke sector? • Minder economische activiteit en dus: – Minder inkomsten (belasting) – Meer uitgaven (werkloosheid) – Druk op budgetten
• En voor inkoop tegelijk ook: leveranciers in problemen
Wat te doen? • Crisis vraagt om herijking beleid (80%) • Maar welke richting op? (voor slechts 37% is dit duidelijk)
Bron: BMC onderzoek 28-5-2009
2
De standaard reactie: bezuinigen • Bezuinigen door minder inkoop – Minder volume aanschaffen – Dingen niet doen – Prijzen onder druk zetten (wie?) • Harder onderhandelen • Contracten openbreken
– Later betalen (wie?)
• Inkoop kan lekker scoren in deze marktsituatie • Rol van Inkoop neemt toe door de crisis !! – Via machtsdenken
Inkoop kan helpen • Inkoop is een ondersteunende functie • Kan helpen realiseren bezuinigingen • Benut commerciële mogelijkheden • Nuttige functie, maar …….. • Inkoop treedt niet naar voren
3
Of stimuleren (lokale) economie? • Projecten die toch al moesten gebeuren • Creatieve invallen: – Extra koopzondag
• Reserves aanspreken / begrotingstekorten Kortom de overheid als stevige extra vrager op de markt
Stimuleren economie • Eerder uitvoeren projecten kan forse effecten hebben: • Voor € 10 miljoen een halfjaar eerder uitvoeren betekent een (tijdelijke) extra injectie in de economie van € 5 miljoen • Zonder dat het € 5 miljoen extra kost (slechts een half jaar rente over dat bedrag) • Maar, het is maar tijdelijk ……
4
Stimuleren economie met Inkoop! • •
Wat heeft Inkoop hier mee te maken? Veel !!
Normale werkwijze: 1. Genereer projecten / maatregelen 2. Beoordeel / selecteer projecten 3. Voer projecten uit
In 1 en 3 zit forse inkoopcomponent
Hoe dan? 1. Genereer projecten / maatregelen: Leidt tot longlist – – – –
Reeds bestaande plannen scannen Vraag directeuren / afdelingshoofden Suggesties uit politiek Afkijken etc.
Maar ook: – –
Unsollicited proposals Kun je ook oproepen (via aanbesteding)
5
Hoe dan? 2. Beoordeel / selecteer projecten: Vanuit de longlist van projecten moet je kiezen welke je gaat doen: de shortlist • • •
Kiezen op basis van bijdrage Bijdrage bepalen Bijdrage vaak afhankelijk van hoe je het gaat uitvoeren: daarom ook alvast vooruit kijken naar stap 3
Hoe dan? 3. Voer projecten uit: Op zo’n manier dat bijdrage maximaal is • Dus: – – – –
•
Snel Zo dat de leveranciers ook kunnen leveren Met lange termijn effecten En de juiste effecten
En dat zijn allemaal inkoop aspecten
6
Wat kun je doen aan “snel” • Korte aanbestedingsprocedure kiezen: – – – –
Termijnen Versnelde procedure Percelen separaat aanbesteden Percelen regeling
• Besluitvorming versnellen • Anticyclisch inkopen – Voorraden aanleggen
• Functioneel specificeren
Wat kun je doen voor leveranciers? • Mee (kunnen) doen: – Lage (financiële) selectie eisen – Attenderen op aankondigingen – Meerdere gelijktijdige leveranciers
• Kapitaalslasten reduceren – Directie leveringen – Supply chain finance / vendor finance
• Minder risico opnemen – Vergunningen – tegenvallers
7
Wat kun je doen voor leveranciers? (2) • Sneller betalen – (vergelijk besparingen …) – Automatische incasso – Vooruitbetalingen / termijn betalingen
Lange termijn niet uit het oog verliezen • Raamovereenkomsten • Belangstellingsregistratie • Verlengingsmogelijkheden in contracten Bieden leveranciers ook steviger positie naar financiers
8
Mik op de juiste effecten! In deze tijd past het om als gunningscriterium te gebruiken (binnen EMVI): • De bijdrage aan de economische stimulering van …… • bijvoorbeeld via multipliers
Wat betekent dat voor de publieke inkoper? • Crisisbestrijding is onderwerp van beleid • Inkoop kan daar een wezenlijke bijdrage aan leveren • En niet alleen in de uitvoerende sfeer (besparingen realiseren) • Maar juist ook in de beleidsvormende sfeer • Daarmee kan Inkoop uit de achterkamertjes komen en een inhoudelijke bijdrage aan het beleid leveren
9
Grijp die kans
10
