Hoogfrequent presentatie Eric Pierens ALV PMSE 2014
Frequenties zijn een grondstof • Het toewijzen van frequenties is een serieuze zaak • De frequentieveiling van nieuwe vergunningen voor snelle mobiele telefonie en snel mobiel internet heeft 3,8 miljard euro opgebracht • 5G levert mogelijk europees meer dan 3 biljoen op • “We need to think beyond borders and come up with a global approach towards 5G by the end of 2015,” EU commisionair Kroes said. “The clock is ticking but there is also real progress.” • De EU verwacht dat 80% van de EU bevolking 4G heeft in 2018 • Ericsson: Verwachting is dat 90% van de wereld bevolking toegang heeft tot een mobiel netwerk. • Waarom is het dan zo moeilijk om een vrij stuk spectrum te krijgen of behouden voor PMSE? • Er wordt meer spectrum verkocht door overheden • Bij evenementen wordt vrij spectrum een steeds schaarser goed
WRC 2015: White space en datacommunicatie? 21 22
23 24
25 26
27 28
29 30
31 32
33 34
White Space devices
35 36
37 38 38
39 40
41 42
43 44
45 46
47 48
49 50
51 52
53 54
55 56
57 58
59 60
61 62
63 64
65 66
Datacommunicatie
37 38 38
39 40
41 42
67 68
69 70
Option 2C+D after WRC 2015: White space . ITU: research spectrum sharing options 21 22
23 24
25 26
27 28
29 30
31 32
33 34
White Space devices
35 36
37 38
39 40
41 42
43 44
45 46
47 48
49 50
ITU: research spectrum needs DVB-T and new screen
51 52
53 54
55 56
57 58
59 60
61 62
63 6465 6667 6869 64 38 6566 6768 6970
From 694MHz Datacommunication
ITU: research spectrum Applications ancillary to broadcasting
UHF kanaal 31-37 Ook voor PMSE
<2013
Uitrol 4G 790-900
UHF kanaal 38 (radioastronomie 608-614 ) medegebruik bij evenementen
Her uitgifte digitale ethertelevisie (DVB-T)
2014
2015
Advies UHF EC
future UHF band
Vergunning DVB-T verloopt)
2016
27-11-15
WRC 2015
2017
Uitrol 5G 694-790
sharing in UHF band?
2020
release of UHF for WBB
RSPG: Mogelijke noodzaak voor WBB voor 2020 • De exacte timing voor een volledige release van de band voor de WBB is moeilijk in te schatten. 1. 2.
3.
Erkend wordt dat de 700 MHz-band is in licentie verleend in veel Europese landen voor gebruik door DTT. Bij de 800 MHz-band, was een bindend besluit van het Europees Parlement, de lidstaten werden ertoe verplicht de toelatingsprocedure voor deze band aan WBB te voltooien op een bepaalde datum. Lidstaten moeten voldoende tijd hebben om uitzendingen en gebruik van spectrum te herschikken. Waaronder frequentie coördinatie, in de band onder 694 MHz. WBB is gerelateerd aan de vervaldatum van de huidige rechten van het gebruik van frequenties in de band voor DTT, die plaatsvindt rond 2020-2025. Ook wordt opgemerkt dat in enkele landen de bestaande rechten van het gebruik langer zijn dan dit tijdsbestek (bijvoorbeeld tot 2032).
Na 2020: ITU: research spectrum sharing options 21 22
23 24
25
27
29
26 28 30 >2020?
31 32
33 34
White Space devices
35 36
37 38
39 40
41 42
43
45
47
44 46 48 >2025?
49 50
ITU: research spectrum needs DVB-T and new screen
51 52
53 54
55 56
57 58
59
61
63 6465 6667 6869 38 6566 6768 6970
60 62 64 >2015
From 694MHz Datacommunication
ITU: research spectrum Applications ancillary to broadcasting
Forecast UHF spectrum NL 450
MHz primair
100%
(- -) forecast
400
(+ -) forecast
350 300
300 MHz Evenement . (Kroning)
250
250 MHz Evenement . (Verkiezing)
50%
200 30%
150 100
152 MHz The Voice
72 MHz DWDD
50
24 MHz Boulevard
10%
0 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016 2017 2018 2019 2020 4G
5G
cognitive radio
Waar kunnen draadloze microfoons heen? De UHF band heeft meer dan 50% beschikbaar spectrum voor PMSE. Als we die verliezen wat is dan het alternatief spectrum? Er zijn een hele reeks van frequenties die momenteel zijn toegewezen op Europees niveau door de CEPT voor radiomicrophone gebruik (ERC Recommendation 70-03, Annex 10). • 29.7 - 47 MHz – niet ideaal/te veel ruis /antennes te lang. • 174 - 216 MHz - VHF band III – meestal gebruikt doorDAB, hoge ruisvloer mogelijk digitaal? • 470 - 790 MHz - UHF-band die nu wordt samengeperst • 863 - 865 MHz - vergunningsvrije maar gedeeld met andere apparaten • 1785 - 1805 MHz – Optie for microfoons ? Industrie werkt aan deze band
• •
1215 - 1350 MHz – meestal (luchtvaart) radarband maar gedeeld met vele andere toepassingen /deelbaar met anderen / niet veilig 1350 - 1400 MHz - lage aantal vaste verbindingen en soms mobiele diensten 1492 - 1518 MHz - meer lage capaciteit vaste verbindingen al voorgesteld
•
1675 - 1710 MHz - een downlink band voor meteorologische satellieten, maar niet intensief gebruikt (licentie zoals UHF38?)
•
2300 – 2400 Mhz – Licensed Shared Access ?
Als de groten (Sennheiser, Shure, AudioTechnica, AKG, Wisycom) weigeren om een manier te vinden om alternatieve frequenties te gebruiken, is misschien wel de tijd rijp voor de kleine jongens/meisjes. U kunt erop inzetten dat als ze dat niet doen, een mooie ondernemende Chinese onderneming dit zal doen!
Kooi van Faraday De ORF +Oostenrijkse regering en de Europese Commissie: Op advies van het Bundesministerium für Verkehr , Innvation und Technologie ( BMVIT ) hebben besloten om het eurovisie songfestival te verplaatsen in 2015 van Wenen naar Attnang - Puchheim . De stad spoorweg rangeerstation worden afgevlakt en een metalen kooi zal worden gebouwd rond het festivalgebied te verzegelen in het radiospectrum. We zijn er zeker van dat dit zal toestaan dat deze kritische Europese culturele evenement om verder te gaan zonder problemen van interferentie van mobiele telefoons of potentieel gevaarlijke wapens. Bron: http://www.wirelesswaffle.com/index.php?d=05&m=10&y=14
PPDR •
•
Development of a European harmonised regulatory framework for BB-PPDR to achieve the necessary level of interoperability (end of 2013). WGFM#77 aggred to investigate the two candidate bands 400-470 MHz and 694-790 MHz and gave FM49 authority to liase with PT1 concerning liaison to confirm the precise requirements for LTE-based future BB-PPDR in the 700 MHz range and possible need for studies. PT FM49 also agreed to send a response liaison statement to PT SE7 to provide answers to questions on Quality of Service (QoS) requirements for the broadband PPDR systems for the RF links and an additional option for investigations in PT SE7 in the 700 MHz duplex gap. FM49 confirms this option to be studied with regard to spectrum compatibility and technical feasibility (intra-system interference) noting that it can be partitioned into 2 blocks of 5MHz with a duplex spacing of 15MHz (pairing of 733-738/748-753MHz and 738-743/753-758MHz) and a resulting duplex gap of 10 MHz. In addition, it was noted that this is subject to ECC discussions on the 25-28 November 2014 in Montreux (relevant for CEPT Report 53). So far, the aforementioned 2x(2x5)MHz option is not part of the draft CEPT Report 53. This is subject to consideration at the next ECC meeting. Bron: http://www.cept.org/ecc/groups/ecc/wg-fm/fm-49/page/results-offm4917
Duplex center gaps ? 821 MHz Uplink 30Mhz
• PPDR wilt hier ook gebruik van gaan maken.
832 MHz Centre gap 25Mhz
Downlink 30Mhz
RF cameras en video links • PMSE-gebruikers zijn geen grote industrie, en kunnen niet over de middelen van - bijvoorbeeld - de mobiele terminal en de consumentenelektronica markten beschiken. Draadloze camera's kent veel huurapparatuur. • Sport domineert, en de huidige TV voorspelt autonome groei in draadloze camera’s. • Sommige nieuwe tv-formats zullen groei stimuleren • Als we optimistisch zijn zal de technologie uiteindelijk onder voorspelde spectrum dwang gaan innoveren. • Voor UHD, kan er probleem ontstaan tussen vraag en uitvoering. http://stakeholders.ofcom.org.uk/binaries/consultations/pssr-2014/statement/cambridge-mainreport.pdf?utm_source=updates&utm_medium=email&utm_campaign=pmse-statement-oct14
RF use PMSE Nederland? (example green=UK)
Licenced dedicated wireless video
3 – 4.4 GHz is heavily used
4.4 – 5 GHz possibilities (defence, fixed Opportunities for links,astronomy) PMSE coordinated No opportunities sharing with for sharing PMSE defence
2.010 - 2.110 2.300- 2.400 GHz Additional Not spectrum, interference Licensed Shared free Access approach
7.110- 7.250 GHz
7.300- 7425 Ghz
Unlicensed WiFi spectrum 2.0
2.1
2.2
2.3
2.4
2.5
2.6
2.7
2Ghz-4GHz 2.200 - 2.300 GHz 10 x10MHz Usable channels?
2.8
2.9 3.0 <--
4.4 4.4 -
5.0
5.8
7.1
7.2
7.3
Unlicensed WiFi spectrum
7.4
7.5
7.6
7.7
7.8
7.9
8.0
7GHz – 8Ghz 260Mhz 26 x10MHz Usable channels? Nederland?
Offcom believes that assurance of continued PMSE access to 7 GHz until at least 2021 affords sufficient stability to support the migration of use from the bands at 2 GHz. This assurance is provided by a five year rolling notice period that will not be triggered before 2016. BRON: http://stakeholders.ofcom.org.uk/binaries/consultations/pssr2014/statement/Statement_on_camera_strategy.pdf
RSPG report RSPG14-585(rev1) • • •
• • •
•
Terwijl de PMSE industrie verloren toekeek naar de 800 MHz-band toen deze aan mobiele diensten werd toegewezen, wordt algemeen erkend dat dit verlies gematigd werd geaccepteerd. Verder verlies van toegang tot het UHF spectrum (700 MHz band) kan nadelige invloed hebben op de continuïteit van de PMSE industrie. Het is belangrijk dat spectrum eisen van alle stakeholders die een verandering van het gebruik van de 700MHz-band beïnvloeden zorgvuldig moeten worden overwogen. De re-planning van resterende omroepdiensten onder 700 MHz zullen bruikbaarheid van resterende PMSE frequenties verder verminderen. PMSE ondersteunt niet alleen de omroepen, maar speelt ook een belangrijke en onmisbare rol bij tal van evenementen, zowel voor culturele, maatschappelijke als zakelijke doeleinden. Er is behoefte aan het vinden van een oplossing voor voortzetting van PMSE dienstverlening. Tot nu toe is er weinig vooruitgang geboekt in de zoektocht naar alternatieve frequentiebanden voor PMSE, de RSPG is van mening dat meer aandacht moet worden besteed aan deze behoeften en een tijdige wijziging mogelijk maken. RSPG erkent dat spectrum eisen voor PMSE aanzienlijk verschillen tussen de lidstaten, maar merkt op dat de nieuwe banden boven de 1 GHz worden onderzocht binnen de CEPT in het kader van harmonisatie, alsook mogelijkheden om centergaps te gebruiken in banden onder 1 GHz. Daarnaast moeten de lidstaten trachten sharing te bevorderen en ervoor te zorgen dat de licentievoorwaarden in banden die momenteel worden gebruikt zijn zo flexibel mogelijk. Daarnaast is de RSPG van mening dat PMSE gemeenschap moet worden aangemoedigd om efficiëntere technologieën voor gebruik van spectrum te ontwikkelen.
Bron 18-11-14 : http://rspg-spectrum.eu/
Wat is er nodig? • Lobbyen voor een duurzaam (internationaal en) nationaal PMSE platform, inclusief werken aan toekomstige gebruik van de UHFband • Ontwikkeling van adequate berichtgeving en ondersteunend materiaal zijn hard nodig. • Elke herverdeling van (broadcast) spectrum in de UHF-band naar andere diensten vereist wellicht steeds nieuwe PMSE plannen, dit eist veel wendbaarheid bij leveranciers en gebruikers. • Vaststelling van de voorwaarden voor sharing tussen PMSE en andere diensten (IMT familie, white-space apparaten ed.) met voldoende bescherming voor PMSE diensten. • Het verzamelen van ervaringen over nieuwe normen en de bijbehorende plannings parameters en voor nieuwe plannings methoden.
Samenwerking vereist • Overheden niet gevoelig voor individuele belangen • De bedrijfstak moet georganiseerd • Internationaal: • Association of Professional Wireless Production Technologies (APWPT) www.apwpt.org • Werkgroep PMSE/EBU ter voorbereiding WRC2015 • Nationaal: • PMSE.NL www.pmse.nl • PMSE Belux
Kunnen toezichthouders meer technologie proactief stimuleren? •
•
De meeste regelgevers hebben geen proactief PMSE beleid en eventueel ook oververtrouwen dat de technologie uiteindelijk wel komt. Gevolgen van toenemende vraag en / of verminderen spectrum worden dan ook niet meegenomen. (AT en EZ in Nederland zijn voorbeelden voor buitenland hoe het beter kan) verzoek om voor ten minste 10 jaar continuïteit van elke spectrum toewijzing (vervanging van apparatuur 5-7 jaar) Een groot deel van de kostprijs van apparatuur is afschrijving van de ontwikkeling over een relatief kleine hoeveelheid eenheden: Deze investeringen in de ontwikkeling kan alleen gemaakt worden als er verwachting van een adequate financiële rendement over een redelijke termijn. Cruciaal is dat de technologie mitigatie alleen effect heeft als de grote meerderheid van de PMSEgebruikers heeft geïnvesteerd in overeenkomstige nieuwe apparatuur. Dit geldt in het bijzonder voor de gefragmenteerde gebruikers (bij sportevenementen en grotere muziekfestivals). Financiële prikkels kunnen deze investering helpen en versnellen
• • •
Video- en camera links (bijv.2GHz) die secundair voor PMSE wordt gebruikt worden soms op korte termijn toegewezen aan de primaire taak (vaak militair), zo komt hun beschikbaarheid voor PMSE in gevaar. Ruimte maken voor 7GHz technologie kan de vereiste prestaties mogelijk helpen. Als geschikte maatregelen niet worden genomen zou dit kunnen leiden tot grote gevolgen voor belangrijke economische sectoren, o.a. verlaging van live entertainment. Een dergelijk resultaat zou betekenen dat muziekfestivals en grote nationale evenementen (bijv. verkiezingen) bijna onmogelijk op één podium of groot theater kan plaats vinden en dat de PMSE industrie onmogelijk kan werken op het huidige niveau.
Dank voor Uw aandacht •
[email protected]
