KADERNOTA SPORT
Inhoudsopgave
Pagina
Hoofdstuk 1: Inleiding 1.1 Aanleiding kadernota 1.2 Doel en inhoud kadernota
3 3 3
Hoofdstuk 2: Huidige situatie gemeente Marum 2.1 Gemeentelijk beleid 2.2 Sportstimulering 2.3 Sportvoorzieningen 2.4 Sportverenigingen 2.5 Bezettingsgraad sportaccommodaties 2.6 Sportbudget 2.7 Conclusie
4 4 6 7 8 8 9 9
Hoofdstuk 3: Landelijke ontwikkelingen en trends 3.1 Landelijk beleid 3.2 Provinciaal beleid 3.3 Trends en ontwikkelingen sport en bewegen 3.4 Conclusie
10 10 11 11 13
Hoofdstuk 4: Confrontatie interne situatie met ontwikkelingen en trends
14
Hoofdstuk 5: Visie met speerpunten 5.1 Gemeentelijke visie op sport en bewegen 5.2 Speerpunten
15 15 15
Hoofdstuk 6: Activiteitenplan 6.1 Procesbeschrijving 6.2 Organisatie 6.3 Rol van de raad 6.4 Burgerparticipatie 6.5 Planning 6.6 Kosten
18 18 19 19 19 19 20
BIJLAGEN: 1. Projecten en activiteitenoverzicht sportstimulering 2. Overzicht binnensportaccommodaties 3. Overzicht buitensportaccommodaties 4. Verenigingen gemeente Marum 5. Modellen voor lokaal sportbeleid
2
1.
Inleiding
Deze kadernota is het vertrekpunt voor de ontwikkeling van het nieuwe sport- en beweegbeleid voor de gemeente Marum. Sport en bewegen neemt een belangrijke plaats in op de maatschappelijke agenda, onder andere door de samenhang met en de versterkende invloed op diverse andere beleidsterreinen. Hierbij moet worden opgemerkt dat speelruimtebeleid geen onderdeel uitmaakt van het te ontwikkelen sport- en beweegbeleid. 1.1 Aanleiding kadernota Het te ontwikkelen sport- en beweegbeleid geeft opvolging aan de bestaande Sportnota 2012-2015. Hoewel de visie uit deze bestaande Sportnota nog steeds in grote mate onderschreven wordt, vragen de huidige ontwikkelingen om actualisatie van de nota met een aangescherpte visie. Bovendien staat de gemeente voor een bezuinigingsopgave gericht op het onderhoud van sportvelden, welke ook al was opgenomen in de begroting 2014. 1.2 Doel en inhoud kadernota Het doel van de kadernota is om in een vroeg stadium bestuur en andere betrokkenen te betrekken bij het te ontwikkelen sport- en beweegbeleid. Betrekken in de zin van informeren, maar ook in de betekenis van meedenken en kaderstellen. In deze kadernota wordt allereerst een globale schets gegeven van de huidige situatie rondom sport in de gemeente Marum. Vervolgens wordt aandacht besteed aan de landelijke ontwikkelingen en trends op dit gebied. Gezamenlijk leidt dit tot een visie met speerpunten voor het nieuwe sport- en beweegbeleid, welke basis is voor het verder vorm te geven sport- en beweegbeleid. De aanpak van dit proces komt als laatste aan bod in deze kadernota. Als vanzelfsprekend speelt burgerparticipatie bij het tot stand komen van het sport- en beweegbeleid een nadrukkelijke rol, alleen op deze manier zal het ook gedragen worden.
3
2.
Huidige situatie gemeente Marum
In dit hoofdstuk wordt informatie gegeven over de huidige situatie in de gemeente Marum op het gebied van sport en bewegen. Het geeft een duidelijk beeld van de context waarbinnen het te ontwikkelen sporten beweegbeleid moet worden gezien. Allereerst wordt uiteengezet wat er in de loop der jaren aan beleid is ontwikkeld. Startpunt is het coalitieakkoord waarna de rakende beleidsterreinen worden toegelicht om vervolgens specifiek in te gaan op het beleid voor sport en bewegen. Vervolgens wordt vanuit dit beleid een beeld gegeven van de huidige situatie op het gebied van sportstimulering, –verenigingen en –voorzieningen. Ten slotte wordt er ingegaan op het sportbudget, waarbij een overzicht wordt gegeven van de inkomsten en uitgaven in relatie tot het inwonertal. 2.1 Gemeentelijk beleid Schematisch wordt in deze paragraaf weergegeven met welke beleidsterreinen het sport- en beweegbeleid raakvlakken kent en op welke manier er samenhang is.
Beleidsonderwerp
Inhoudelijke raakvlakken met sport
Coalitieakkoord “Samen naar één
Uitgangspunten:
Westerkwartier”
-
spreiding van sportvoorziening
-
streven naar instandhouding van zoveel mogelijk voorzieningen in alle dorpen met behoud van het zwembad
-
efficiënt en multifunctioneel accommodatiegebruik op basis van kosten
Gezondheidsbeleid
-
realisatie kunstgrasveld
-
sport toegankelijk voor jong en oud
-
sportief gedrag is vanzelfsprekend
Landelijke speerpunten vanuit “Gezondheid Dichtbij” (2011): -
overgewicht
-
diabetes
-
depressie
-
roken
-
schadelijk alcoholgebruik
Aan sport en bewegen in de buurt wordt hoge prioriteit gegeven om de volksgezondheid te verbeteren, vanuit verantwoordelijkheid en eigen kracht van mensen. Dit wordt uitgewerkt in het programma “alles is gezondheid….” (2014-2016). Aanknopingspunten Nota gemeentelijk gezondheidsbeleid (2009-2011): -
preventie van overgewicht
-
terugdringen aantal inwoners met overgewicht
4
Sociaal Domein
Speerpunten vanuit de transities: -
eigen kracht en sociale samenhang staan centraal
-
participeren in en bijdragen aan de gemeenschap
Jeugdbeleid
Sport heeft een plek binnen het jeugdbeleid (20102013). In samenwerking met ’t Marheem wordt, vanuit het Actieplan Sport en Bewegen, aandacht besteed aan jongeren. Ook wordt aansluiting gezocht bij de combinatiefunctionaris, verenigingen en scholen. Zie voor transities Wmo-beleid.
Leefbaarheid/Kernenbeleid
Leefbare en vitale dorpen: -
actief burgerschap, inwoners dragen bij aan hun woon- en leefomgeving
Sportbeleid
-
inzet eigen kracht en kwaliteit van de dorpen
-
mogelijke inzet dorpsbudgetten
Visie Sportnota 2012-2015: Sport is voor de gemeente Marum belangrijk. Sport is goed voor ontspanning, het is leuk en draagt bij aan een gezonde leefstijl en aan sociale contacten en vorming. De sport in de gemeente Marum kan alleen floreren bij een gezamenlijke inzet van een samenwerking tussen gemeente en verenigingsleven en inwoners. De gemeente stimuleert sport binnen haar mogelijkheden, o.a. door beschikbaar stellen van sterk gesubsidieerde accommodaties, jeugdsportsubsidie en stimuleringsprojecten. De gemeente ondersteunt breedtesport en heeft speciale aandacht voor jongeren, vanuit de achtergrond “jong geleerd is oud gedaan”. Sport is niet alleen een doel, maar ook een middel. Raakvlakken met het gemeentelijke onderwijs-, welzijns- en gezondheidsbeleid zijn het belangrijkst. Uitgangspunten Sportnota 2012- 2015: -
doorontwikkelen sportcafé
-
handhaven huidige voorzieningenniveau
-
budget voor speelruimtebeleid
-
in het kader van sportstimulering speciale aandacht voor jeugd en senioren
-
inzet combinatiefunctionaris
5
-
ondersteunen en sport- en beweegactiviteiten in de vrije ruimte
-
inzet (maatschappelijke) stagiaires bij sportverenigingen
-
handhaven 1/3 regeling voor kleedaccommodaties
-
samenwerking netwerkpartners jeugd
-
stimuleren aantal beschikbare vrijwilligers
2.2 Sportstimulering In het verleden richtte de gemeente Marum haar sportbeleid primair op de realisatie en het beheer van accommodaties. Sinds het begin van deze eeuw is een accentverschuiving te zien richting sportstimulering. Deze verschuiving is mede ingezet door landelijk beschikbaar gestelde subsidies gericht op breedtesport. Ook het huidige sportbeleid kent een breed kader waarbij sportstimulering en breedtesport nadrukkelijke aandacht hebben. Binnen de gemeente worden diverse projecten en activiteiten in dit kader uitgevoerd. De combinatiefunctionaris moet voor de verbinding en samenhang zorgen. 2.2.1. Projecten en activiteiten De gemeente Marum kent verschillende projecten en activiteiten in het kader bewegen en sportstimulering. Zoals hierboven genoemd heeft de combinatiefunctionaris hierin een initiërende en verbindende rol. Er wordt gewerkt met een jaarplanning. De activiteiten en projecten uit de jaarplanning van 2015 zijn in bijlage 1 opgenomen. Opvallend is het grote aantal activiteiten voor kinderen en jeugdigen ten opzichte van activiteiten voor ouderen. De ervaring leert dat het moeilijk is om deze groep te activeren. Het grootste succes wordt geboekt door aan te sluiten bij bestaande “vindplaatsen”. Deze zijn echter niet direct aan te wijzen, zoals dat wel geldt voor kinderen en jeugd. 2.2.2. Combinatiefunctionaris Binnen de gemeente Marum is 1,6 fte beschikbaar voor de inzet van een combinatiefunctionaris. Hiervan wordt 1 fte ingevuld door de combinatiefunctionaris, de overige 0,6 fte is verdeeld over drie (beleids)medewerkers die aanvullende en versterkende taken uitvoeren in het kader van sportstimulering. Het doel van de functie combinatiefunctionaris is inwoners van Marum in beweging krijgen, waarbij de combinatiefunctionaris fungeert als bruggenbouwer tussen onderwijs, sport en cultuur, kinderopvang en welzijn. Steeds meer wordt ook de verbinding gemaakt met zorg. Hiermee worden de volgende subdoelen beoogd: Sport en zorg, welzijn en buurt/leefbaarheid terugdringen van overgewicht; stimuleren van gezonde leefstijl; bevorderen van de sociale cohesie; verbeteren van de leefomgeving; stimuleren van ontmoeting en participatie. Sport en onderwijs verbinding school en buurt/dorp; meer aandacht voor problematieken; structureren samenwerking met verenigingen en andere organisaties.
6
Sport en verenigingen aanbod voor nieuwe doelgroepen; stimuleren lidmaatschap; betere benutting accommodaties. In de eerder genoemde bijlage 1 is de rol van de combinatiefunctionaris expliciet gekoppeld aan de activiteiten en projecten op het gebied van sportstimulering. 2.2.3 Subsidies De gemeente Marum stimuleert het sporten onder jongeren binnen haar gemeente middels het verstrekken van subsidies. Allereerst krijgen verenigingen een vast bedrag met daar bovenop een bedrag per jeugdlid, zodat jeugdsport betaalbaar en toegankelijk is voor de jeugdigen. Daarnaast kent de gemeente Marum het Jeugdsportfonds voor minima. Op deze manier is sport voor elke jeugdige in Marum bereikbaar. 2.3 Sportvoorzieningen De gemeente Marum heeft in de verschillende dorpen diverse binnen- en buitensportaccommodaties. Hierbij wordt ingegaan op eigendom, gebruik en exploitatie. 2.3.1 Binnensportaccommodaties In de gemeente Marum zijn diverse binnensportaccommodaties. Geen van deze wordt geëxploiteerd door de gemeente. De relevantie voor de Sportnota is met name gelegen in mogelijkheden voor sportstimulering. In bijlage 2 is een overzicht gegeven van de diverse binnensportaccommodaties, waarbij wordt aangegeven welke rol de gemeente kent, of er sprake is van privatisering en wie de exploitatie in handen heeft. Als vanzelfsprekend worden ook de gebruikers genoemd. 2.3.2 Buitensportaccommodaties De buitensportaccommodaties in de gemeente Marum hebben de afgelopen jaren de nodige aandacht gehad. Dit houdt direct verband met enerzijds onderhoud en beheer, welke de verantwoordelijkheid zijn van de gemeente en de kosten die hiermee gemoeid zijn en anderzijds met de grote omvang van de buitensportverenigingen. Dit laatste geeft aan dat een grote hoeveelheid inwoners gebruik maakt van de buitensportaccommodaties. De buitensportaccommodaties zijn goed verspreid binnen de gemeente Marum. De kwaliteit van deze accommodaties is echter wisselend en verschillende accommodaties behoeven op (korte) termijn onderhoud. In bijlage 3 is een overzicht opgenomen met de diverse buitensportaccommodaties. Evenals bij de binnensportaccommodaties wordt hier aandacht besteed aan de rol van de gemeente, mogelijke privatisering, exploitatie en gebruik. De buitensportaccommodaties inclusief onderhoud en beheer zullen in het te ontwikkelen sport- en beweegbeleid nadrukkelijk aandacht krijgen, waarbij de relatie wordt gelegd met de wens om te komen tot een kunstgrasveld in het dorp Marum. 2.4 Sportverenigingen In de gemeente Marum zijn verschillende sportverengingen actief, welke een goede spreiding kennen over de dorpen. Jonkersvaart is hierop een uitzondering, in dit dorp zijn geen sportverenigingen. Zoals uit het activiteiten- en projectenoverzicht blijkt, wordt dit voor de jeugd deels opgevangen door een wekelijkse activiteit van de combinatiefunctionaris. Ook zijn de sportverenigingen divers in soort, wat zorgt voor variëteit. Hiermee zorgen de verenigingen samen met de gemeente voor een breed sportaanbod in de gemeente. Voor een compleet overzicht wordt verwezen naar bijlage 4. Hier worden zowel de binnen- als buitensportverenigingen weergegeven. Bij de veldsportverenigingen wordt specifiek ingegaan op ledental en het aantal teams, dit om het verband te kunnen leggen met de bezettingsgraad.
7
2.5 Bezettingsgraad sportaccommodaties Gekeken naar de rol van de gemeente wordt in deze paragraaf alleen ingegaan op de buitensportaccommodaties. De bezettingsgraad van de accommodaties geeft inzicht in de verhouding tussen vraag en aanbod. Vooral wanneer deze worden afgezet tegen de normen vanuit de specifieke sportbonden. Voetbal Vereniging
SV Marum
Aantal
Aantal
Gebruik
Conclusie
Opmerkingen
beschikbare
benodigde
zaterdag/
velden
velden*
zondag
4
3
zaterdag en
ruim
1 veld te veel
zondag
voldoende
Daarnaast ruim
capaciteit
voorzien van trainingsvelden; deze worden ook gebruikt door de korfbalvereniging
De Wilper
2
2
Boys SVMH
2
1
zaterdag en
voldoende
zondag
capaciteit
zondag
ruim
Jeugd speelt
voldoende
samen met
capaciteit
VV Boerakker. Qua capaciteit is er 1 veld te veel.
VV Boerakker
1
1
zaterdag
voldoende
Jeugd speelt
capaciteit
samen met SVMH
*Op basis van normen van de KNVB (gebaseerd op ledentaal/teams/gebruik)
Korfbal Vereniging
Korfbalvereniging
Aantal
Aantal
Gebruik
beschikbare
benodigde
zaterdag/
velden
velden
zondag
2
1
Conclusie
Opmerkingen
ruim
Wees Kwiek Nuis
voldoende capaciteit
Korfbalvereniging
1
1
voldoende
NKC Noordwijk Korfbalvereniging
capaciteit 1–2
1
NKC Marum
ruim
Gebruik velden
voldoende
van SV Marum.
capaciteit
8
Uit het hiervoor genoemde mag geconcludeerd worden dat er ruim voldoende buitensportaccommodaties zijn ten opzichte van de landelijke normen. Ruim voldoende kan in dit geval geïnterpreteerd worden als een overcapaciteit aan buitensportaccommodaties. Dit onderwerp vraagt om specifieke aandacht in het te ontwikkelen sport- en beweegbeleid. 2.6 Sportbudget In de gemeentebegroting is in totaal € 740.000 gereserveerd voor sport en bewegen. Ter vergelijk is dit bedrag vertaald naar de begrootte uitgaven per inwoner en afgezet tegen de andere gemeenten in het Westerkwartier. Zie hiervoor onderstaande tabel. Kostensoort/ Gemeente
Marum Totaal
Per
Leek Totaal
Per
Grootegast Totaal
Per
Zuidhorn Totaal
Per
inwoner
inwoner
inwoner
inwoner
€ 19
€ 20
€ 16
€ 22
€ 71
€ 74
€ 62
€ 73
Sportstimulering: -
Combinatiefunctionaris
€ 60.000
-
Beleidsmatige inzet
€ 44.000
-
Subsidiëring
€
Totaal sportstimulering
6.000
€110.000
Sportvoorzieningen: -
Binnensportaccommodaties
€253.000
-
Buitensportaccommodaties
€198.000
-
Zwemmen
€179.000
Totaal sportvoorzieningen
€630.000
Generaal Totaal
€740.000
De cijfers uit de tabel laten zien dat de uitgaven van de gemeente Marum in verhouding staan tot de andere drie Westerkwartiergemeenten. 2.7 Conclusie Sport en bewegen kent raakvlak met diverse beleidsterreinen. Door de accentverschuiving naar sportstimulering komt dit onderwerp in diverse beleidsstukken op het gebied van het sociaal domein terug. Het heeft een wezenlijke rol in gezondheidsbevordering, jeugd- en Wmo-beleid, maar ook heeft het invloed op de leefbaarheid van de dorpen in de gemeente. Bestuurlijk gezien wordt het belang van sport en bewegen ook erkend, waardoor het een wezenlijke plek heeft in het coalitieakkoord. Wanneer de vertaling naar de praktijk wordt gemaakt, kan geconcludeerd worden dat er voor inwoners een uitgebreid en divers aanbod aan sport- en bewegingsmogelijkheden is. Er zijn ruim voldoende sportaccommodaties en de verenigingen zijn uitgebreid en divers. Bovendien wordt een sterke impuls gegeven aan sport en bewegen door de inzet op sportstimulering. De sportparticipatie onder inwoners is groot te noemen evenals hun betrokkenheid, waarbij opgemerkt moet worden dat ouderen hierin extra aandacht verdienen. Zoals geconcludeerd is het aanbod sportaccommodaties ruim voldoende. De gemeente zal zich echter moeten afvragen of het voorzieningenniveau passend is in relatie tot de veranderende vraag/behoefte. Wat betreft de uitgaven kan gesteld worden dat deze gemiddeld zijn afgezet tegen de uitgaven van de andere Westerkwartiergemeenten.
9
3.
Landelijke ontwikkelingen en trends
3.1 Landelijk beleid Aan het sportbeleid van de rijksoverheid ligt vooral de maatschappelijke betekenis van sport ten grondslag. Sport en bewegen dragen in belangrijke mate bij aan een betere gezondheid, aan het verbeteren van leefbaarheid, sociale samenhang en integratie, aan het verbeteren van schoolprestaties en het verminderen van schooluitval. Vanuit deze gedachte heeft het Kabinet er bewust voor gekozen om het sport- en beweegbeleid te combineren met gezondheidsbeleid en preventie. Dit is verwoord in het eerder genoemde landelijke gezondheidsbeleid “Gezondheid dichtbij” als ook in de Beleidsbrief Sport “Sport en bewegen in Olympisch perspectief”. 3.1.1 Programma: “Sport en bewegen in de buurt” Het programma “Sport en bewegen in de buurt” (2012-2016) van het ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport is een uitwerking van de Beleidsbrief Sport. Het uitgangspunt is dat de gezonde keuze de makkelijke keuze moet zijn. Mensen moeten dus dichtbij en veilig kunnen sporten en bewegen. Er wordt ingezet op vraaggericht lokaal sport- en beweegaanbod en stimulering van meer lokaal maatwerk. Het programma bevat de volgende onderdelen: Sportimpuls: een subsidieregeling die lokale sport- en beweegaanbieders financieel ondersteunt bij de opzet van effectieve activiteiten om meer mensen (meer) te laten sporten en bewegen. Van de gemeente wordt verwacht dat ze in het programma een coördinerende en faciliterende rol vervult. Het is een voorwaarde dat aanbieders van sport en bewegen gaan samenwerken. Samenwerking onderling, maar ook met gemeenten, onderwijs-, welzijns- en zorginstellingen en het bedrijfsleven. Door gebruik te maken van elkaars sterke punten kan gezamenlijk de sportparticipatie op lokaal niveau worden gestimuleerd en levert iedereen een belangrijke maatschappelijke bijdrage aan de leefbaarheid in de wijk. Buurtsportcoaches: Als vervolg op het inzetten van de combinatiefunctionaris (bij de school, de sportverenigingen en de cultuursector) heeft het ministerie van VWS besloten om meer combinatiefuncties te realiseren, die met een verbrede inzet nog meer mensen kunnen laten sporten en bewegen in de buurt, Het doel is om de sportsector naast school en cultuur ook te verbinden aan sectoren als gezondheidszorg, welzijn, kinderopvang, commerciële sport- en beweegaanbieders en het bedrijfsleven. Deze functie wordt “Buurtsportcoach” genoemd. Door de uitbreiding van deze impuls kunnen vanaf 2012 landelijk in totaal 2900 fte’s worden gerealiseerd. Het doel is dat buurtsportcoaches verschillende doelgroepen in de buurt aan het bewegen zetten. Het gaat daarbij om nieuwe activiteiten, uitgevoerd door (nieuwe) buurtsportcoaches. Effectief accommodatiegebruik: De gemeente zoekt samen met sport- en beweegaanbieders naar mogelijkheden om aanbod te verzorgen incourante uren of op verschillende locaties. Ook kunnen zij kijken in hoeverre ruimten en accommodaties van andere lokale partners benut kunnen worden. Te denken valt aan een sportzaaltje in een verzorgingshuis waar een sportaanbieder enerzijds beweegaanbod verzorgt voor de cliënten van het verzorgingshuis en anderzijds in de avonduren sportlessen geeft aan andere buurtbewoners. Hiermee krijgt het verzorgingshuis meer een ontmoetingsfunctie in een buurt. Buurtactieplan: Een buurtactieplan is de vertaling van gemeentelijk (sport)beleid naar een uitvoeringsplan op het niveau van een buurt, gebaseerd op een buurtanalyse. Om gemeenten te ondersteunen bij het formuleren van deze plannen is de buurtscan ontwikkeld. 3.1.2 Veilig sportklimaat Het actieplan “Naar een veiliger sportklimaat” is gericht op het creëren van een veiliger sportklimaat waarbij iedereen met plezier kan sporten zonder last te hebben van intimidatie of geweld. Het Kabinet wil dat iedereen veilig kan spelen, bewegen en sporten in de buurt. Die moet daar dan wel toe uitnodigen en
10
geschikt zijn. Voor sommige groepen is sport- en beweegaanbod op dit moment geen vanzelfsprekendheid. Dit geldt bijvoorbeeld voor mensen met een beperking, ouderen, jongeren met gedragsproblematiek, mensen in een sociaal isolement, jongeren en volwassenen met overgewicht en chronisch zieken. Het Kabinet streeft naar een passend sport- en beweegaanbod in de buurt voor iedere Nederlander, dat zowel veilig als toegankelijk is. Om in te spelen op de vraag van bewoners is het van belang dat de sportsector en gemeenten lokaal samenwerken met onderwijs, kinderopvang, welzijn, zorg, woningcorporaties en het bedrijfsleven. Zorgen dat de buurt zelf uitnodigt tot spelen en bewegen kan door veilige loop- en fietspaden, door veilige plekken om te spelen of actief te recreëren. 3.1.3 Sport- en beweegbeleid in onderwijs De “Onderwijsagenda Sport, bewegen en een gezonde leefstijl in en rondom de school” (2012-2016) heeft als doel scholen te stimuleren om te komen tot schoolbeleid voor sport, bewegen en een gezonde leefstijl. Dit moet leiden tot een toename van sport, bewegen en een gezonde leefstijl en daardoor tot betere schoolprestaties en minder uitval. De uitkomsten worden gemonitord om een zo hoog mogelijk rendement te behalen. 3.2 Provinciaal beleid Ondanks de bezuinigingstaakstelling op het gebied van sport ziet de Provincie voldoende reden om sport op de provinciale agenda te plaatsen. Ambities zijn bijgesteld, maar er is een aantal taken op het gebied van sport dat de Provincie wil oppakken. In de sportnotitie van de provincie Groningen (2011-014) worden deze verder uitgewerkt. Onderstaand wordt een samenvatting gegeven: Ondersteunen van een kennis- en dienstencentrum sport: In 2012 is “Sportplein Groningen” opgericht. Sportplein Groningen is een samenwerkingsverband tussen negen partners in de provincie Groningen op het gebied van sport en bewegen. Door bundeling van kennis, expertise en samenwerking willen de sportpartners de topsport en de breedtesport in de provincie Groningen naar een hoger niveau tillen. Sportplein Groningen is bedoeld om op het gebied van sport en bewegen organisaties met elkaar te verbinden, kennis te delen, dienstverlening op elkaar af te stemmen en gezamenlijk visie te vormen op verschillende themagebieden. Vervolgens komen de partners tot plannen en activiteiten ter verbetering van de sport in de provincie Groningen. Door krachten te bundelen kunnen mogelijk nieuwe financiële middelen voor de sport in Groningen worden gegenereerd. Faciliteren van regionale initiatieven in krimpgebieden in relatie tot sport en sportvoorzieningen: Vanuit maatwerk wil de Provincie bijdragen aan het op peil houden van het sportaanbod en de sportvoorzieningen in krimpregio’s. Sport wordt gezien als essentiële pijler in het kader van leefbaarheid en gezondheid. Ondersteunen van sport voor mensen met een beperking: De organisatie van gehandicaptensport op lokaal en gemeentelijk niveau is een lastig punt doordat er op dat niveau sprake is van geringe aantallen. Bovendien heeft de doelgroep een verscheidenheid aan beperkingen. Beide punten kunnen worden ondervangen met een aanpak op provinciale schaal. De Provincie zet in op het verbreden van het aanbod voor deze doelgroep door “organisatorische integratie”. Stimuleren van talentontwikkeling: Middels een verenigingsoverstijgende en bovenlokale aanpak wil de Provincie talentontwikkeling en talentbegeleiding van jonge sporters ondersteunen. Er wordt ingezet op “bewezen” sporten in verband met het ingeperkte budget. Ondersteunen en stimuleren van evenementen op het gebied van sport en bewegen: Evenementen kunnen een stimulans zijn om deel te nemen aan sport. Bovendien zijn evenementen een middel voor promotie en marketing, wat economisch gezien effecten heeft. In de notitie voor evenementenbeleid wordt de rol van Provincie en wijze van ondersteunen nader uitgewerkt.
11
Ondersteunen van het Olympisch Plan NOC*NSF: Vanuit de landelijke ambitie om Nederland met sport in de volle breedte naar Olympisch niveau te brengen, kiest de provincie Groningen voor een samenwerking tussen de drie noordelijke provincies. Deze kent ook op dat niveau een verdere uitwerking.
3.3 Trends en ontwikkelingen sport en bewegen De wereld van sport en bewegen is dynamisch. Demografische ontwikkelingen, maar ook sociaal maatschappelijke ontwikkelingen zorgen ervoor dat sport en bewegen steeds een nieuwe invulling krijgt. Deze paragraaf is een korte uitwerking van trends en ontwikkelingen die invloed hebben op sport en bewegen. Deze trends en ontwikkelingen zijn bepalend voor de gemeentelijke visie op sport en bewegen en de daarbij horende kaders. 3.3.1 Demografische ontwikkelingen Door de jaren neemt het aandeel jongeren af en het aandeel ouderen toe. In Marum verloopt deze ontwikkeling in vergelijking met andere gemeenten in de provincie Groningen vrij geleidelijk. Toch is te zien dat de ontgroening en vergrijzing steeds verder doorzet. Daarbij, door de steeds hogere levensverwachting, stijgt de groep “oudere ouderen” (75+).Van deze groep met “dubbele vergrijzing” is bekend dat zij vaak te maken krijgen met fysieke beperkingen, toenemende zorgvraag en een afnemende mobiliteit. De uitdaging is om deze groep zelfstandig, onafhankelijk en gezond te houden. 3.3.2 Gezondheidsontwikkelingen Binnen het sport- en beweegbeleid is in de loop der jaren steeds meer aandacht voor gezondheid. Enerzijds gaan inwoners meer bewust om met aspecten als bewegen, vitaliteit en gezonde voeding, anderzijds stuurt de overheid nadrukkelijk op een gezonde levensstijl door steeds strengere wet- en regelgeving te hanteren op het gebied van roken, drank, drugs en voeding. Toch is onder invloed van een toenemende welvaart in Nederland een stijging te zien in het aantal mensen dat lijdt aan overgewicht of obesitas. Ook al heeft de provincie Groningen het laagste percentage overgewicht onder volwassenen in Nederland (ruim 48%), dit blijft een zorgelijke ontwikkeling welke aandacht verdient in het sport- en beweegbeleid van de gemeente. 3.3.3 Veranderende dynamiek binnen sportbeoefening en beweging Vanuit verschillende ontwikkelingen is er een duidelijke beweging te zien binnen de wereld van sportbeoefening en beweging. Allereerst neemt de individualisering in de Nederlandse maatschappij toe, wat vervolgens invloed heeft op het sportgedrag. Zo groeit de populariteit van individueel ongebonden sporten of bewegen. Inwoners bepalen graag zelf waar, wanneer en met wie een sportieve activiteit wordt ondernomen. Waar voorheen de georganiseerde en traditionele sporten populair waren, kiest de sportconsument nu voor de vrijblijvendheid van het ongeorganiseerde en individuele sporten. Bovendien wordt de zelfredzaamheid van inwoners steeds groter. Vanuit burgerkracht ontstaan verschillende initiatieven gericht op sport en beweging. Social media hebben hier ook hun invloed op. Inwoners kunnen elkaar snel en makkelijk bereiken en de sportbeleving wordt hiermee vergroot. Voorbeelden zijn bijvoorbeeld fiets- en loopgroepjes of gezamenlijke deelname aan fitness. Ten slotte zijn er steeds meer manieren om vrije tijd te besteden. Dit heeft zowel voor- als nadelen voor sportverengingen. Enerzijds kunnen verengingen hun aanbod uitbreiden aan de hand van nieuwe vormen, anderzijds wordt de concurrentie groter door de andere vormen van vrijetijdsbesteding zoals de moderne mediavormen en kan de sportdeelname afnemen.
12
3.3.4 Rol van de sportvereniging Als gevolg van demografische ontwikkelingen, individualisering, zelfredzaamheid van inwoners en een stijgende invloed van social media hebben sportverenigingen meer en meer te maken met teruglopende ledenaantallen, vrijwilligerstekorten, afnemende betrokkenheid van leden en een afnemend marktaandeel. Hiermee zal ook de positie van sportverenigingen veranderen. Waar sportverenigingen van oudsher traditioneel georganiseerd waren, wordt de sportvereniging steeds meer een maatschappelijk betrokken organisatie. Een sportverenging die extern gericht is, een vernieuwend aanbod heeft, samenwerkt met maatschappelijke partners en een professionele organisatie kent, heeft de toekomst. 3.3.5 Ruimtegebruik Onder invloed van verschillende omstandigheden wordt door overheden steeds sterker ingezet op een zorgvuldige ruimtelijke ordening. In de sport wordt hierop geanticipeerd door het stimuleren van het multifunctioneel gebruik van voorzieningen. Dit heeft zowel ruimtelijke voordelen, maar ook ten aanzien van de inhoudelijke samenwerking tussen verenigingen en de bekostiging van accommodaties. Uit diverse onderzoeken blijkt dat er een ontwikkeling gaande is waarbij inwoners steeds meer bereid zijn om verder te reizen voor kwalitatief goede sportvoorzieningen. 3.3.6 Rol van de lokale overheid De rol van de lokale overheid op het gebied van sport verandert. Het belang van sport wordt onderkend evenals de kracht van sport als middel, echter zorgen diverse factoren ervoor dat de lokale overheid keuzes moet maken over de inzet op sport en bewegen. Vaak wordt ingezet op regionale en integrale samenwerking. Bovendien stimuleert en faciliteert de lokale overheid de ontwikkeling gericht op zelfredzaamheid van inwoners. Het privatiseren van sportaccommodaties en/of het overdragen het (dagelijks) onderhoud van deze accommodaties zijn hier voorbeelden van. 3.4 Conclusie In de loop der jaren is een duidelijke verschuiving te zien van sport als doel naar sport als middel. Zowel landelijk als provinciaal komt dat in beleid naar voren. Als gevolg hiervan wordt sport ook steeds meer in een brede context geplaatst van bewegen en een gezonde leefstijl. Dit biedt (nieuwe) mogelijkheden voor sport- en beweegaanbieder. Door de dubbele vergrijzing ligt er een uitdaging om de groep ouderen zelfstandig, onafhankelijk en gezond te houden. Hiermee krijgt sport ook meer een relatie met zorg. Met de transities in het sociaal domein raakt dit ook het gemeentelijk beleid. Verder is er een duidelijke verandering in dynamiek binnen sportbeoefening en beweging. Individualisme, zelfredzaamheid en social media hebben hun invloed op de wijze waarop sport beoefend en beleefd wordt. Dit heeft direct invloed op sportverenigingen. Hierop zullen zij moeten anticiperen; ook de gemeente zal hierin een duidelijke positie/rol moeten kiezen. Aandachtspunten zijn het vasthouden en werven van vrijwilligers, het binden van jeugd, de inzet van social media, inspelen op de behoefte aan flexibiliteit (onder invloed van de individualisering), multifunctionaliteit en effectief accommodatiegebruik.
13
4.
Confrontatie interne situatie met ontwikkelingen en trends
Om overzichtelijk weer te geven wat de eerder genoemde situatie betekent voor het te ontwikkelen sport- en beweegbeleid worden in dit hoofdstuk de sterktes en zwaktes (hoofdstuk 2) met de kansen en bedreigingen (hoofdstuk 3) schematisch weergegeven. Het geeft input voor de visie en de daaruit voortvloeiende speerpunten.
Sterktes sport en bewegen heeft breed de aandacht, daar het terugkomt binnen verschillende
Zwaktes de conditie van de buitensportaccommodaties is matig en vraagt om “groot” onderhoud; onderhoud van de buitensportaccommodaties is
beleidsterreinen; hoge betrokkenheid gericht op sport en bewegen, zowel op bestuurlijk als
kostbaar; het gebruik van de buitensportaccommodaties is niet optimaal (bezettingsgraad).
inwonerniveau; diverse succesvolle projecten en activiteiten op het gebied van sportstimulering met een nadrukkelijke rol voor de combinatiefunctionaris; aanwezigheid van een combinatiefunctionaris; uitgebreid aanbod aan accommodaties; goede spreiding van accommodaties; groot verenigingsleven; kosten zijn redelijk en passen in lijn Westerkwartier.
Kansen
Bedreigingen
actief landelijk en provinciaal beleid op sport
vergrijzing (eventuele veroudering ledenbestand
en bewegen; transities binnen het sociaal domein; dubbele vergrijzing (nieuw aanbod, mogelijke groei vrijwilligers);
en/of afname ledental verenigingen); individualisering (druk op organisatiegraad verenigingen); veranderende positie verenigingen.
sport en bewegen hebben een nadrukkelijke rol in het gezondheidsbeleid; nieuwe sporten/sportontwikkeling door veranderende dynamiek; sterkere (veranderende) rol van lokale overheid; multifunctioneel gebruik ruimtes.
14
5.
Visie met speerpunten
Op basis van de informatie van voorgaande hoofdstukken is in dit hoofdstuk de gemeentelijke visie beschreven voor het nieuwe sport- en beweegbeleid. Ook is een aantal speerpunten geformuleerd dat de visie concretiseert en richting geeft aan de verdere invulling en uitvoering van het beleid. 5.1 Gemeentelijke visie op sport en bewegen In het coalitieakkoord wordt de waarde van sport en bewegen voor de inwoners van de gemeente Marum expliciet verwoord. Ook wordt er duidelijk richting gegeven en worden specifieke uitdagingen benoemd. Wanneer dit gerelateerd wordt aan de huidige situatie in de gemeente Marum en de ontwikkelingen en trends op het gebied van sport kan de volgende visie worden geformuleerd: “De gemeente Marum richt zich met haar sport- en beweegbeleid, naast de basale sportstimulering, op het instrumenteel inzetten van sport voor doelstellingen van welzijns- en volksgezondheidsbeleid. Hiermee is sport een middel om de gezondheid van alle inwoners te bevorderen en/of te behouden, zowel psychisch als lichamelijk. Maar ook als middel om leefbaarheid in de dorpskernen te borgen en de sociale participatie van alle inwoners te stimuleren. De gemeente Marum neemt een initiërende en faciliterende rol om deze inzet van sport en bewegen te realiseren.” Gekeken naar theoretische modellen rondom sport- en beweegbeleid sluit deze visie aan bij het “sociaal ontwikkelingsmodel” van de Vereniging Sport en Gemeenten met als hoofdthema’s: sport, bewegen, gezondheid en maatschappelijke verbondenheid. In bijlage 5 wordt een schematische weergave van de verschillende modellen voor sportbeleid ontwikkeld door de Vereniging Sport en Gemeenten weergegeven. 5.2 Speerpunten Aanvullend op de hiervoor genoemde visie zijn de volgende speerpunten geformuleerd. Deze zijn richtinggevend en kaderstellend voor het te ontwikkelen sport- en beweegbeleid. De speerpunten vragen echter nog om een verdere concretisering. 5.2.1 Sportstimulering Het stimuleren van sport en bewegen is gericht op het bevorderen van een goede gezondheid van alle inwoners, met in het bijzonder aandacht voor de doelgroepen jeugd/jongeren, ouderen en mensen met een beperking. De gemeente streeft de ambitie na dat deze doelgroepen ten minste voldoen aan de Nederlandse Norm Gezond Bewegen (NNGB)1 en zal hiertoe sportieve activiteiten gericht op het stimuleren van de gezondheid en vitaliteit van deze doelgroepen ondersteunen. Er wordt hier een nadrukkelijke rol gezien voor de combinatiefunctionaris. Ook als het gaat om het verbinden van mensen en initiatieven. De praktijk heeft de waarde van deze functie duidelijk laten zien. Speerpunten op het gebied van sportstimulering: Doelgroepen in het kader van sportstimulering zijn: ouderen, jeugd/jongeren en mensen met een beperking. De gemeente heeft de ambitie dat jeugd/jongeren, ouderen en mensen met een beperking voldoen aan de NNGB. Sportieve activiteiten, gericht op gezondheid en vitaliteit van deze doelgroepen, worden indien mogelijk ondersteund.
1
Kinderen t/m 18 jaar: 60 minuten per dag, gedurende minimaal 5 dagen in de week matig intensief bewegen ter bevordering van de gezondheid. Volwassenen: 30 minuten per dag, gedurende minimaal 5 dagen per week matig intensief bewegen.
15
Combinatiefunctionaris wordt ingezet voor de uitvoering van sport- en beweegactiviteiten voor specifiek aangewezen doelgroepen en als verbinder van mensen en initiatieven.
5.2.2 Sportverenigingen In voorgaande hoofdstukken is geconcludeerd dat in de gemeente Marum een groot aantal verenigingen actief is, deze zijn bovendien divers qua tak van sport. Hiermee hebben de verenigingen een belangrijke rol in het aanbod van sport- en beweegactiviteiten. Daarnaast zijn zij een verbindende schakel als het gaat om sociaal-maatschappelijke betrokkenheid in de dorpskernen. Gekeken naar de demografische ontwikkelingen en veranderingen in de dynamiek binnen sportbeoefening en bewegen ligt er voor de verenigingen een grote uitdaging om ook voor de langere termijn een gezonde en vitale vereniging te blijven. Inspelen op de wensen van de sportconsument met bijvoorbeeld een vernieuwend aanbod en samenwerken met andere verengingen en organisaties zijn hiervoor noodzakelijk. Hoewel de toekomstgerichtheid van de sportverenigingen een verantwoordelijkheid is van de verenigingen, stelt de gemeente zich nadrukkelijk op als gesprekspartner die graag hierin meedenkt. Bovendien raakt het mogelijk het accommodatiebeleid. Speerpunten gericht op sportverengingen Uitvoering van sport- en beweegactiviteiten in verenigingsverband is geen gemeentelijke taak, wel heeft de gemeente een rol in de facilitering ervan. Sportverenigingen worden gewaardeerd en gefaciliteerd voor hetgeen zij betekenen in het kader van gezondheidsbevordering, leefbaarheid en het stimuleren van participatie. Toekomstgerichtheid van sportverenigingen is een verantwoordelijkheid van de sportverenigingen zelf. De gemeente is betrokken, denkt mee en is gesprekspartner. 5.2.3 Samenwerking met andere organisaties/ sportnetwerk Steeds meer organisaties hebben belangstelling voor (de inzet van) sport en bewegen. In lijn met de ontwikkelingen, onder andere de transities in het sociaal domein, zijn er in de gemeente Marum (net als in het Westerkwartier) kansen en mogelijkheden om in gezamenlijkheid met organisaties sport en bewegen te stimuleren. Door organisaties met elkaar te verbinden en gezamenlijk uitwerking te geven aan initiatieven kan effectief een impuls gegeven worden aan sport en bewegen. Naast de sportverenigingen zijn ook onderwijs, kinderopvang, welzijn- en zorgpartners, woning- en buurtverenigingen en het bedrijfsleven belangrijke maatschappelijke partners.
De gemeente verbindt maatschappelijke organisaties, stimuleert onderlinge samenwerking en is gesprekspartner voor organisaties die zich inzetten voor het stimuleren van sport en bewegen in het kader van gezondheidsbevordering en/of maatschappelijke verbondenheid.
5.2.4 Sportaccommodaties Door de verschillende eerder beschreven trends op het gebied van sport en bewegen verandert het type en de wijze van sportbeoefening, maar hiermee ook het gebruik en de noodzaak van sportaccommodaties en voorzieningen in de openbare ruimte. Dit maakt het nodig om continu te kijken naar de combinatie sport, bewegen en beschikbare ruimte. Er dienen keuzes gemaakt te worden op te komen tot een goede balans tussen kwantiteit en kwaliteit, betaalbaarheid en toegankelijkheid. Wat betreft de binnensportaccommodaties geldt dat de gemeente de exploitatie heeft uitbesteed aan derden. De contracten lopen in ieder geval nog de aankomende jaren, waardoor deze accommodaties grotendeels buiten beschouwing worden gelaten voor het verder te ontwikkelen sport- en beweegbeleid. Voor de buitensportaccommodaties geldt dat op korte termijn in samenspraak met de gemeenteraad keuzes gemaakt dienen te worden.
16
In de gemeente Marum is sprake van een kwalitatief goed sportaccommodatieaanbod. De sportaccommodaties kennen een goede spreiding en bereikbaarheid binnen de gemeente. De gemeente werkt toe naar optimaal, multifunctioneel en financieel toegankelijk gebruik van accommodaties, waarbij de gemeentelijke rol op het gebied van eigendom, beheer en onderhoud uiteindelijk beperkt is. De gemeente zet zich in voor de aanleg van een kunstgrasveld, waarbij kwaliteit, kostenafwegingen, bezettingsgraad en bereikbaarheid meegenomen worden in de verdere ontwikkeling.
5.2.5 Sport en subsidies Om sport en bewegen te stimuleren ontvangt de gemeente Marum een decentralisatie uitkering; hiervan wordt de combinatiefunctionaris ingezet. Ook verstrekt de gemeente Marum subsidies. Enerzijds om verenigingen te faciliteren, ondersteunen en waarderen, anderzijds om voor een ieder sport bereikbaar te maken. Met de inzet van een combinatiefunctionaris stimuleert de gemeente sport en bewegen voor jeugd/ jongeren, ouderen en mensen met een beperking. Tegelijkertijd stimuleert de inzet van de combinatiefunctionaris de leefbaarheid van de dorpen. De gemeente subsidieert sportverenigingen op basis van het aantal jeugdleden en ondersteunt minima financieel middels het Jeugdsportfonds.
17
6.
Activiteitenplan
Het activiteitenplan geeft een beeld van de wijze waarop het sport- en beweegbeleid tot stand komt en wie daarin welke betrokkenheid heeft. Ook zal in tijd worden aangegeven wanneer welke acties worden uitgevoerd. 6.1 Procesbeschrijving De volgende fases zullen worden doorlopen om te komen tot nieuw sport- en beweegbeleid voor de gemeente Marum: Fase 1: Informerende fase Kadernota opstellen - contextverduidelijking - nieuwe ontwikkelingen schetsen - richting geven en toch ruimte laten - voeding voor gesprek - procesvoorstel Fase 2: Inventarisatie- en onderzoeksfase Verdiepen inhoudelijke onderwerpen kadernota, zoals het concreter in beeld brengen van de sportvoorzieningen en –accommodaties met bijbehorende kosten, het ledental van verenigingen en de trends en ontwikkelingen op het gebied van sport specifiek voor de gemeente Marum. Themabijeenkomst gemeenteraad: Aan de hand van uitgewerkte stellingen (gebaseerd op de voorgestelde visie en de speerpunten) en op basis van de kadernota in gesprek met de gemeenteraad. Themabijeenkomst verenigingen: Aan de hand van stellingen (gebaseerd op de door de raad aangenomen visie met speerpunten) en op basis van de kadernota in gesprek met de verenigingen. Fase 3: Beleidsbepaling Uitwerking scenario’s: Op basis van kadernota en de themabijeenkomsten uitwerken van een aantal realistische situaties Scenario (voorkeur) voorleggen aan verenigingen Opstellen sport- en beweegbeleid en uitvoeringsprogramma’s Fase 4: Vaststelling Besluitvorming college Besluitvorming gemeenteraad Fase 5: Implementatiefase
18
6.2 Organisatie Het te ontwikkelen sport- en beweegbeleid wordt opgesteld door een projectgroep. Deze projectgroep wordt aangestuurd door een stuurgroep. De projectgroep komt in eerste instantie tweewekelijks bij elkaar; afhankelijk van de op te leveren producten of specifieke omstandigheden kan de frequentie worden aangepast. De stuurgroep komt maandelijks bij elkaar, dit zal waarschijnlijk in de loop van het proces in frequentie worden afgebouwd. Stuurgroep Hans de Graaf (wethouder) Remco Kappers (sectorhoofd Samenleving) Jetty Hoenkamp (beleidsmedewerker sector Samenleving) Projectgroep Jetty Hoenkamp (beleidsmedewerker sector Samenleving) Burim Bajrami (medewerker sector Samenleving) Kaj Faber (medewerker bureau Wegen, Water en Groen) Monika de Vries (combinatiefunctionaris) 6.3 Rol van de raad Van de stuurgroep wordt verwacht dat zij de raad betrekt bij de ontwikkeling van het sport- en beweegbeleid. In de verschillende procesfases zal hiervoor aandacht zijn. Allereerst zal de kadernota door hem vastgesteld moeten worden, waarbij hij de gelegenheid heeft richting te geven. In de inventarisatieen onderzoeksfase zal een themabijeenkomst worden georganiseerd waarin de raad gevraagd wordt duidelijke, concrete kaders te stellen. Vervolgens zal het resultaat in de vorm van het beleid door de raad vastgesteld dienen te worden. 6.4 Burgerparticipatie Het opstellen van nieuw sport- en beweegbeleid is een gezamenlijk proces tussen gemeente en inwoners. Sportverenigingen worden actief bij het proces betrokken via individuele gesprekken en een interactieve bijeenkomst. Deze vinden in de verschillende fases van het totstandkomingsproces plaats. Hiermee komt het sport- en beweegbeleid door afstemming met het veld tot stand. Gekeken naar de participatieladder is er sprake van raadplegen en adviseren (trede 3). De inwoners hebben de rol van adviseur, inwoners worden uitgenodigd om suggesties of oplossingen aan te dragen welke als volwaardig worden meegenomen in de ontwikkeling van het sport- en beweegbeleid. In de besluitvorming probeert de politiek zich zoveel mogelijk te verbinden aan de resultaten, maar kan bij uiteindelijke besluitvorming hiervan afgeweken worden. 6.5 Planning De planning op de volgende pagina geeft een schematische weergave van de activiteiten in tijdsperspectief.
19
Jan 2015
Startnotitie opstellen
Feb mrt 2015
Themabijeenkomst gemeenteraad
Mrt/apr 2015
Themabijeenkomst verenigingen
Apr 2015
Uitwerking scenario’s
Mei 2015
Scenario (voorkeur) voorleggen aan verenigingen
Juni 2015
Uitwerking definitieve scenario in beleid
Juli 2015
Besluitvorming college
Sept/okt 2015
Besluitvorming gemeenteraad
2016
Implementatie
6.6 Kosten De kosten voor de ontwikkeling van het sport- en beweegbeleid passen binnen de vastgestelde begroting voor 2015.
20
Bijlage 1: Projecten- en activiteitenoverzicht sportstimulering Doelgroep
Project of
Omschrijving
Frequentie
activiteit Jeugd
Peutergym
Rol combinatiefunctionaris
Stimuleren grove
10 weken
motoriek peuters
achtereenvolgens
Organiseren en uitvoeren
per peuterspeelzaal (activiteit 1x per week) Motorische
Ondersteuning
10 weken per
Organiseren en
Remedial
kinderen (4 t/m 8
school (activiteit
uitvoeren
Teaching (MRT)
jaar) met achter-
1x per week)
stand motorische ontwikkeling Binnenschoolse
In samenwerking
Organiseren,
sportactiviteiten
met verenigingen
verbinden,
(BSA)
sportaanbod doen
coördineren en
op basisscholen
uitvoeren
Naschoolse
Bieden van
1x in de week
Organiseren,
activiteiten (NSA)
beweeg- en
Jonkersvaart (geen
uitvoeren en
sportactiviteiten in
verenigingen)
mogelijk
de dorpen voor
1x in de 3 weken
betrekken van
kinderen in de
overige dorpen
verenigingen
Jaarlijks
Organiseren,
basisschool leeftijd Schoolvoetbal-
Jaarlijks toernooi
toernooi
voor kinderen in
coördineren en
de basisschool-
uitvoeren
leeftijd Korfbaltoernooi
Jaarlijks toernooi
Jaarlijks
Organiseren,
voor kinderen in
coördineren en
de basisschool-
uitvoeren
leeftijd Koningsspelen
Jaarlijks sportief
Jaarlijks
Organiseren,
Oranjefeest
verbinden,
(oudste kinderen
coördineren en
basisschool),
uitvoeren
verzorgd door de combinatiefunctionaris i.s.m. verenigingen.
21
Jaarlijks
Scholieren
Outdoor beweeg-
survivalrun
en sportactiviteit
Organiseren, verbinden,
voor de oudste
coördineren en
kinderen van de
uitvoeren
basisschool (voorafgaand vinden clinics survival plaats) Jaarlijks
Sport, gamen en
I.s.m.’t Marheem
Organiseren,
fun
wordt jaarlijks een
verbinden,
sportieve activiteit
coördineren en
georganiseerd voor
uitvoeren
de jeugd (12+) Ouderen
Fittest
Het doel van het project is te laten
Eenmalig project in 2014
ervaren hoe fit
Organiseren, coördineren en uitvoeren
iemand is en wat gedaan kan worden om fit te blijven of fitheid te verbeteren. Activiteiten i.s.m.
Samen met
verengingen
verenigingen
Wisselend, aantal keren per jaar
Initiëren,
Jaarlijks
Mede organiseren.
uitvoeren.
aanbod doen aan leden. Nationale
i.s.m. Zonnehuis
sportweek
De Hoorn en waar
verbinden,
mogelijk vereni-
coördineren en
gingen een sport-
uitvoeren
aanbod voor ouderen in Marum
22
Bijlage 2: Overzicht binnensportaccommodaties Marum Voorziening
Gemeentelijk
Gebruiker(s) Verenigingen, sportbonden en scholen Verenigingen en scholen
Geprivatiseerd
Exploitatie
Sporthal “De Holten”
Ja
Ja
ConeGroup
Gymnastiekzaal
Nee
Ja
ConeGroup
Nee
Particulier
Particulier
Particulier
Nee
Patiënten
Particulier
Groepspraktijk
Nee
Particulier en verenigingen
Particulier
Particulier
Gemeentelijk
Gebruiker(s)
Geprivatiseerd
Exploitatie
Nee
Verenigingen en scholen
Nee
Stichting
Gebruiker(s) Verenigingen en scholen
Geprivatiseerd
Exploitatie
Nee
Vereniging
Gemeentelijk
Gebruiker(s)
Geprivatiseerd
Exploitatie
Nee
Verenigingen
Ja
Verenigingen
Nee
Particulier
Particulier
Particulier
Voorziening Dorpshuis De Vrijborg
Gemeentelijk
Geprivatiseerd
Exploitatie
Nee
Stichting
Gymzaal
Nee
Gebruiker(s) Verenigingen en clubjes Verenigingen en scholen
Ja
Stichting
Gebruiker(s) Verenigingen en clubjes
Geprivatiseerd
Exploitatie
Nee
Vereniging
Sportcentrum (fitness/ sportschool) Vita Marum (fysiofit) Maneges
Boerakker Voorziening Gymnastieklokaal (in mfc. Oomkegast)
De Wilp Voorziening Gymnastiekzaal (in dorpshuis)
Gemeentelijk Nee
Niebert Voorziening Ontmoetingscentrum De Wieken Manege
Nuis Nee
Noordwijk Voorziening Dorpshuis De Weme
Gemeentelijk Nee
23
Bijlage 3: Overzicht buitensportaccommodaties Marum Voorziening Openluchtzwembad “Wotterwille” Sportcomplex “De Holten” - Sportvelden 4 - Trainingsveld 1 - Oefenhoek 1 Tennisvelden 3 - Oefenkooi 1 Maneges / Paardensportcentra Natuurijsbaan 1 Natuurijsbaan 1
Gemeentelijk
Gebruiker(s)
Geprivatiseerd
Exploitatie
Ja
Regionaal Scholen
Nee
Stichting
Ja
SV Marum NKC Scholen
Nee
Gemeente
Ja
Tennisclub Marum
Particulier
Particulier
Particulier Nee
IJsverenigingen IJsverenigingen
Nee Ja
Tennisclub Marum Rijvereniging Mazeppa en anderen Plaatselijk Plaatselijk
Nee Nee
Boerakker Voorziening
Gemeentelijk
Gebruiker(s)
Geprivatiseerd
Exploitatie
Sportvelden 1 Oefenhoek 1
Ja
VV Boerakker Survivalclub Scholen
Nee
Gemeente
Natuurijsbaan 1
Nee
Plaatselijk
Particulier
IJsvereniging
Voorziening
Gemeentelijk
Gebruiker(s)
Geprivatiseerd
Exploitatie
Sportvelden 2 Oefenhoek 1
Ja
Vv De Wilper Boys Scholen
Nee
Gemeente
Natuurijsbaan 1
Nee
Plaatselijk
Particulier
IJsvereniging
Nee
Tennisvereniging De Wilp
Ja
Tennisvereniging De Wilp
Voorziening
Gemeentelijk
Gebruiker(s)
Geprivatiseerd
Exploitatie
Sportvelden 2 Oefenhoek 1
Ja
VV SVMH Scholen?
Nee
Gemeente
Natuurijsbaan 1
Nee
Plaatselijk
Particulier
IJsvereniging
Manege 1
Nee
Particulier
Particulier
Particulier
Sportvelden 1 Trainingsveld 1
Nee
Wees Kwiek en Klobkeschieten
Nee
Gemeente
Natuurijsbaan 1
Nee
Plaatselijk
Particulier
IJsvereniging
De Wilp
Tennisbanen 2
Niebert /Nuis
24
Noordwijk Voorziening Korfbalveld 1 Jeu de Boulesbanen
Gemeentelijk Ja
Gebruikers NKC
Geprivatiseerd Nee
Exploitatie Gemeente
Ja
Jeu de Boulesclub
Nee
Gemeente
25
Bijlage 4: Verenigingen gemeente Marum Overzicht sportverenigingen (circa 48 verenigingen) Tak van sport
Dorp
Badmintonvereniging
Marum
Biljartclub Marum
Marum
Bowlingclub Marum
Marum
Bridgeclub Marum
Marum
Gymnastiekverenging DOS Marum
Marum
Gymgroep Marum
Marum
Ouderengym Marum
Marum
Handbalverenging Marum
Marum
Dobermann Kringgroep Trimunt
Marum (Trimunt)
Futsal Marum
Marum
Judoverenging Marum
Marum
Motorclub Marum en omstreken
Marum
Ruitervereniging Mazeppa Marum
Marum
Schuttersvereniging De Voltreffer Marum
Marum
Sjoelvereniging De Markt Marum
Marum
Tennisclub Marum
Marum
Voetbalvereniging Marum
Marum
Volleybalvereniging JMC
Marum
IJsvereniging Marum West
Marum
IJsvereniging Samenwerking Marum
Marum
Gymnastiekverenging Boerakker
Boerakker
Hondenschool Boerakker
Boerakker
Sjoelclub Boerakker
Boerakker
Survivalvereniging 4 All
Boerakker
Visclub Moby Dick
Boerakker
Volleybalvereniging Boerakker
Boerakker
IJsvereniging Boerakker
Boerakker
Biljartclub Sportlust De Wilp
De Wilp
Gym 55+ De Wilp
De Wilp
Jeu de Boules De Wilp
De Wilp
Kaartclub Opkomen De Wilp
De Wilp
Klaverjasclub ‘87
De Wilp
Postduivenvereniging De Snelle Vlucht De Wilp
De Wilp
Tennisvereniging De Wilp
De Wilp
Voetbalvereniging De Wilper Boys
De Wilp
26
IJsclub De Twa Wylpen
De Wilp
Biljartclub Touché Nuis/Niebert
Nuis/Niebert
Gymnastiekverenging Sportlust Nuis/Niebert
Nuis/Niebert
Gym 50+ De Vrijborg Nuis/Niebert
Nuis/Niebert
Hengelsportvereniging Nuis
Nuis
Korfbalvereniging Wees Kwiek Nuis/Niebert
Nuis/Niebert
Trimgroep Niebert
Niebert
Voetbalvereniging SVMH
Niebert
Volleybalvereniging Fair Play Nuis/Niebert
Nuis/Niebert
IJsvereniging Nuis/Niebert
Nuis/Niebert
Biljartclub DNPP
Noordwijk
Jeu de Boules Noordwijk
Noordwijk
Korfbalvereniging NKC Noordwijk
Noordwijk
Specificatie buitenveldsportverenigingen Voetbal Vereniging
Aantal leden
Aantal teams
SV Marum
435 leden
Seniorenteams zaterdag: - 6x heren - 2x dames Seniorenteams zondag: - 2x heren Juniorenteams zaterdag: - 7x heren Pupillen zaterdag: - 4x D teams - 5x E teams (jongens) - 1x E team (meiden) - 6x F teams
VV De Wilper Boys
222 leden
Seniorenteams zaterdag: - 1x heren - 1x dames Seniorenteams zondag: - 3x heren Juniorenteams zaterdag: - 3x heren - 1x dames Pupillen zaterdag: - 1x D team - 1x E team - 1x F (jongens)
27
- 1xF (meisjes) SVMH (Niebert)
126 leden
Seniorenteams zondag: - 3x heren Junioren en pupillen spelen samen met VV Boerakker. In totaal komt dit neer op: Juniorenteams zaterdag: - 3x heren Pupillen: - 2x E teams - 1x F team
VV Boerakker
108 leden
Seniorenteams zaterdag: - 3x heren Junioren
en
pupillen
spelen
samen met SVMH. Zie boven.
Korfbal Vereniging
Aantal leden
Aantal teams
Korfbalvereniging Wees Kwiek
In afwachting van antwoord van
Seniorenteams: 2x
de Koninklijk Nederlandse
Jeugdteams: 3x
Korfbal Verbond (KNVK) Korfbalvereniging NKC
In afwachting van antwoord van
Seniorenteams: 3x
Noordwijk
de Koninklijk Nederlandse
Jeugdteams: 5x (samen met
Korfbal Verbond (KNVK)
Marum)
Korfbalvereniging NKC
In afwachting van antwoord van
Seniorenteams: 2x
Marum
de Koninklijk Nederlandse
Jeugdteams: 5x (samen met
Korfbal Verbond (KNVK)
Noordwijk)
28
Bijlage 5: Modellen voor lokaal sportbeleid De vereniging Sport en Gemeenten heeft in 2010 het visiedocument “Nederland Sportland” opgesteld. In dit document worden verschillende modellen voor sportbeleid gepresenteerd die door gemeenten gehanteerd kunnen worden. De modellen zijn samenhangende gehelen van doelstellingen en beleidsinstrumenten, die passen bij verschillen in grootte, locatie en ambities van gemeenten. Voor een uitgebreide toelichting wordt verwezen naar het eigenlijke visiedocument. In deze bijlage wordt schematisch een overzicht gegeven van de vier gepresenteerde modellen.
Model 1: Sportstimuleringsmodel Variant 1: Accommodatiebeleid
Variant 2: Sportondersteuningsbeleid
De meeste lokale sportstimulering vindt plaats
De sport wordt niet alleen gefaciliteerd met
door het tegen een sociaal tarief verhuren van
accommodaties, maar er is ook ondersteuning op
sportaccommodaties, waarmee de kosten van de
het meer organisatorische vlak. Hierbij valt te
sportbeoefening worden gedrukt. Voor kleinere
denken aan het werven en verzorgen van cursussen
tot middelgrote gemeenten zal het hier feitelijk
voor vrijwilligers, actieve betrokkenheid bij de
vooral gaan om voetbalvelden, sporthallen en
organisatie van evenementen en grootschaliger
zwembaden,
toernooien,
met
eventueel
nog
enkele
actieve
ondersteuning
van
een
voorzieningen passend bij lokaal of regionaal
Sportraad en dergelijke. Een andere optie binnen
populaire sporten als korfbal of handbal.
deze variant is inzetten op sport nabij scholen, zodat kinderen onder deskundige leiding met meerdere sporten kunnen kennis maken en zo tot deelname aan sport worden aangezet. Dit kan onder meer door versterking van het onderwijs op het gebied van lichamelijke opvoeding en sport (bijvoorbeeld
door
de
aanstelling
van
vakleerkrachten), de bouw van sportvoorzieningen die
zowel
door
de
school
als
door
de
sportverenigingen kunnen worden gebruikt en de opname van sport in het aanbod van na- en buitenschoolse opvang.
29
Model 2: Sociale ontwikkelingsmodel Variant 2: Maatschappelijke verbondenheid
Variant 1: Sport, bewegen en gezondheid sociale
In deze variant wordt in het sportbeleid een redelijk
ontwikkelingsmodel zal de neiging bestaan het
traditioneel sportbegrip gehanteerd, met daarin de
begrip ‘sport’ vrij ruim te interpreteren en zal
centrale plaats voor de sportvereniging. Dat werkt
de aandacht verschuiven naar het werkzame
prima in die gebieden waar sportverenigingen zijn,
bestanddeel ‘bewegen’. De positieve effecten van
en het vooral om de instandhouding of versterking
bewegen op de gezondheid zijn genoegzaam
van een al reeds bestaande maatschappelijke
aangetoond.
betrokkenheid gaat. Echter, het ontbreken van goed
In
deze
variant
De
van
nadruk
het
zal
dus
liggen
bewegingsrijke vormen van sport, of op het
functionerende
bewegingsaspect van sport met voorbijgaan van
gevallen juist een belangrijk signaal dat het in een
bijvoorbeeld het sport organisatorische aspect
bepaalde
van
bewegingsrijke
maatschappelijke samenhang. In zo’n geval kan de
activiteiten als spelen en recreatie komen in het
gemeente (tijdelijk) de rol van sportaanbieder
vizier.
overnemen en zelf sportvormen gaan bieden.
de
vereniging.
Zelfs
wijk
sportverenigingen of
plaats
is
in
ontbreekt
veel aan
bewezen
Accenten in deze variant zijn het stimuleren van
strategieën waar het gaat om het lichamelijk
vrijwilligerswerk in de sport (bijvoorbeeld door het
activeren van bewegingsarme doelgroepen. De
aanbieden
gemeente
met
sportverenigingen voor scholieren) en versterking
organisaties die zich inzetten op het terrein van
van het ‘pedagogisch klimaat’ (bijvoorbeeld door te
de lokale (preventieve) gezondheidszorg, zoals
werken met professionals die sport weten te
huisartsen, GGD en voorlichtingsbureaus. Ook
integreren met samenlevingsopbouw).
een verbinding met het ruimtelijk beleid is
accenten vorm te geven zoekt de gemeente de
gewenst, met name gericht op de ontwikkeling
samenwerking met organisaties die zich inzetten
van ‘beweegvriendelijke’ wijken en buurten.
voor de lokale samenlevingsopbouw, zoals het
Er
wordt
gebruik gemaakt
zoekt
de
van
samenwerking
van
maatschappelijke
stages
Om deze
club- en buurthuiswerk en welzijnsorganisaties.
30
bij
Model 3: Economisch ontwikkelingsmodel Variant 1: City Marketing
Variant 2: Innovatie
Variant 3: Werkgelegenheid
De gemeente gaat in deze
Sommige steden beschikken over
Voor enkele gemeenten lijkt er
variant van het economische
hoger
ruimte zich te profileren als
ontwikkelingsmodel
instituten,
naar
bewezen
op
zoek
strategieën
onderwijsinstellingen, laboratoria,
technologisch
waarbij sport bijdraagt aan de
bedrijven
versterking of verandering van
instellingen
het
plaats
vestigingsklimaat
en/of
geavanceerde
‘sport
werk’
gemeenten
stad.
Deze
beogen
veel
en/of
medische
bedrijvigheid in de sportsfeer
waar
onderzoek
naar zich toe te trekken. Daarbij
vindt,
waarbij
een
valt
te
denken
aan
imago van de stad of gemeente.
verbinding met sport mogelijk is.
sportartikelenfabricage
Sport
aan
Gericht op innovatie in of door
distributie,
of
de sport. Te denken van aan
ontwikkelaars of bouwers en
terreinen
exploitanten
moet
bijdragen
dat
gemeente wordt
er
dan
de
eerder als
stad
herkend
aantrekkelijke,
toeristische
bestemming,
als
voeding,
(kleding)materialen,
transport,
revalidatie
en
woonplaats en/of plaats van
prestatieverbetering.
vestiging van een bedrijf. Als
omgekeerde is ook mogelijk. Een
men
het
gemeente
economische
bijzonder
sport
bereiken
inzet van
voor
die
Het
beschikt
clustering
doelstellingen dient sport te
(top)sportvoorzieningen,
worden ingebed in het meer
evenementen
omvattende
binnen
beleid.
city
marketing
haar
of
over van
organisaties
grenzen,
kan
proberen hiermee op innovatie gerichte bedrijvigheid naar zich toe te trekken. Idealiter gaan in deze variant in de loop der tijd sport
en
innovatie
wederzijds versterken.
31
elkaar
en
–
sportmarketing, van
sportaccommodaties, sportbonden,
commerciële
sportaanbieders en dergelijke.
Model 4: Integrale model Het integrale model is de optelsom van voorgaande modellen. Een gemeente kan bijvoorbeeld het sociale ontwikkelingsmodel toepassen in wijken en buurten waar zich een relatieve achterstand in sportdeelname manifesteert, in combinatie met een cumulatie van problemen als hoge werkloosheid, vandalisme, drugsoverlast, fraude met bijstandsuitkeringen, gezondheidsproblemen en schooluitval. Terwijl ze daarnaast voor de gemeente als geheel het economische ontwikkelingsmodel hanteert om toeristen en bedrijven te trekken, die moeten zorgen voor meer bedrijvigheid, inkomsten en werkgelegenheid in de stad.
32
