3
Û
Klik met de muiswijzer op het nummer voor meer informatie
Kadernota lokale heffingen Alkmaar 1
Inleiding
De gemeenteraad heeft in de vergadering van 3 november 2003 de Financiële verordening gemeente Alkmaar vastgesteld. In hoofdstuk vier, artikel 15 is opgenomen dat het college tenminste éénmaal in de vier jaar een nota aan de gemeenteraad aanbiedt over de lokale heffingen. Jaarlijks wordt in de programmabegroting/meerjarenraming een paragraaf lokale heffingen opgenomen. In deze paragraaf wordt ingegaan op de hoogte en ontwikkeling van de algemene gemeentelijke belastingen en wordt inzicht gegeven in de hoogte van de belastingen ten opzichte van andere grote(re) gemeenten. Voor wat betreft het tarievenbeleid is het collegeprogramma leidend. Het collegeprogramma 2006 – 2010 bepaalt over belastingen en heffingen het volgende: de aan onze inwoners en hier gevestigde bedrijven aangeboden diensten met als belangrijkste de afvalinzameling en –verwerking en de rioolreiniging dienen kostendekkend te zijn c.q. te blijven door middel van heffingen, met handhaving van het huidige kwijtscheldingsbeleid. de onroerende zaakbelasting voor eigenaren van woningen en voor eigenaren en gebruikers van bedrijfspanden zal in principe slechts stijgen met een percentage voor inflatiecorrectie. De gemeenteraad stelt jaarlijks de belastingverordeningen vast. Tarieven voor de gemeentelijke belastingen en heffingen zijn daarin integraal opgenomen. Belastingverordeningen worden bij voorkeur gelijktijdig met de begroting geagendeerd.
Belastingen en heffingen De gemeentelijke belastingen vormen met een totale opbrengst van ca. 35 miljoen euro in 2007 op een totale inkomsten van ca. 260 miljoen euro, een essentieel onderdeel van de inkomsten van de gemeente Alkmaar. Nederland kent een zogenaamd gesloten belastingstelsel voor gemeenten. Dit houdt in, dat de rijksoverheid limitatief wettelijk bepaalt welke belastingen gemeenten mogen heffen. Een overzicht van belastingen en opbrengstramingen 2007 treft u aan in de bijlage. De belastingen die momenteel door de gemeente Alkmaar geheven worden zijn. Woonlastenbeïnvloedende belastingen • • •
Onroerende-zaakbelastingen (OZB) Afvalstoffenheffing/reinigingsheffing Rioolrecht
Overige heffingen en belastingen • • • • • • • • • • •
Hondenbelasting Leges + Bouwleges + Publiekszaken Parkeerbelastingen Precariobelasting Marktgelden Rechten benzinepompinstallaties Havengelden Lijkbezorgingrechten Baatbelastingen Karperton Containerrechten Rechten verkoopstandplaatsen.
raadsvoorstel nota lok heff.doc
-2-
De gemeente Alkmaar heft geen reclamebelasting, forensenbelasting, toeristenbelasting of roerende woon- en bedrijfsruimtebelasting. Onroerende-zaakbelastingen Iedere eigenaar van een onroerende zaak, zoals een woning of niet-woning is belastingplichtig in het kader van de onroerende-zaakbelastingen (OZB). Iedere gebruiker van een onroerende-zaak zijnde nietwoning is ook belastingplichtig in het kader van de OZB. Het OZB gebruikersgedeelte voor woningen is per 1 januari 2006 afgeschaft. Daarnaast wordt over het woningdeel van niet-woningen geen OZB-gebruikers geheven. Het tarief wordt uitgedrukt in een bedrag per volle € 2.500 (eenheid) van de WOZ-waarde van de onroerende zaak. Vanaf 2007 wordt de WOZ-waarde jaarlijks bepaald naar het waardepeil op 1 januari van het voorgaande jaar. De OZB-tarieven voor gebruik van niet-woning en eigendom van woning of niet-woning zijn sinds 1 januari 2006 wettelijk gemaximeerd. Ook de tariefontwikkeling is ingaande 2007 gemaximeerd. Het collegeprogramma 2006 – 2010 bepaalt: “De onroerende zaakbelasting voor eigenaren van woningen en voor eigenaren en gebruikers van bedrijfspanden zal in principe slechts stijgen met een percentage voor inflatiecorrectie.” Afvalstoffenheffing/ Reinigingsheffing Voor het inzamelen en verwerken van afvalstoffen heft de gemeente afvalstoffenheffing van particuliere huishoudens op grond van de jaarlijks door de gemeenteraad vastgestelde Verordening reinigingsheffingen. Afvalstoffenheffing wordt geheven binnen het gehele gebied waar de gemeente een wettelijke inzamelplicht heeft. Dat betekent dat de gemeente de afvalstoffenheffing ook heft als in feite geen afval aangeboden wordt. Er is sprake van een bestemmingsheffing. De afvalstoffenheffing is in beginsel gekoppeld aan de gebruiker van een perceel. Voor het periodiek ophalen van bedrijfsafval van beperkte omvang door de gemeentelijke ophaaldienst is een reinigingsheffing van toepassing.
Het collegeprogramma 2006 – 2010 bepaalt: “De aan onze inwoners en hier gevestigde bedrijven aangeboden diensten met als belangrijkste de afvalinzameling en –verwerking en de rioolreiniging dienen kostendekkend te zijn c.q. te blijven door middel van heffingen, met handhaving van het huidige kwijtscheldingsbeleid.”
Rioolrecht De gemeente Alkmaar heft op grond van de jaarlijks vastgestelde Verordening Rioolrechten rioolrechten van de eigenaren. Evenals bij de afvalstoffenheffing/reinigingsheffingen wordt op grond van het collegeprogramma gestreefd naar 100 procent kostendekkende tarieven. Bij de tariefbepaling 2007 wordt in het kader van een gematigde lastenontwikkeling een onderdekking geaccepteerd welke gedekt wordt uit de reserve tariefegalisatie rioolrecht. In 2007/2008 zal een integraal meerjarig rioleringsplan worden aangeboden. In dit plan zullen voorstellen worden gedaan om invulling te geven aan het uitgangspunt van 100 procent kostendekking in het collegeprogramma. Hondenbelasting De houder van één of meerdere hond(en) is belastingplichtig voor het aantal honden dat hij houdt. Periodiek vinden controles plaats met betrekking tot de belastingplicht. Hondenbelasting is een algemeen dekkingsmiddel. Er bestaat geen verband met betrekking tot de voorzieningen of overlastbestrijding.
-3-
- bijl. Nr.81 -
Aanslag/ WOZ-beschikking De gemeente Alkmaar kent een belastingaanslag waarop de belangrijkste belastingen op één aanslagbiljet worden verenigd. Het gaat om de onroerende-zaakbelastingen, afvalstoffenheffing, rioolrecht, reinigingsrechten, baatbelasting en hondenbelasting. Sinds 2005 wordt de WOZ-waarde bekend gemaakt op de gecombineerde aanslag. In 2007 ontvangen belanghebbenden de nieuwe WOZwaarde met waardepeildatum 1-1-2005. Vanaf 2008 worden de waarden jaarlijks vastgesteld uitgaande van het waardepeil op 1 januari van het jaar voor het belastingjaar. Met andere woorden: in 2008 wordt uitgegaan van het waardepeil op 1 januari 2007, in 2009 van het waardepeil op 1 januari 2008, etc. Parkeerbelasting Als geparkeerd wordt, zonder de verschuldigde parkeergelden te betalen, kan een naheffingsaanslag parkeergeld opgelegd. Op grond van de wet bestaat deze naheffingsaanslag uit het uurtarief parkeren en een kostenopslag voor de controle en heffingskosten. Het aantal naheffingsaanslagen loopt al enige jaren terug door een verbeterende betalingsdiscipline. Voor 2007 wordt uitgegaan van ca. 19.000 naheffingsaanslagen. Overige belastingen, heffingen, rechten De tarieven van de marktgelden, havengelden, precariobelasting, lijkbezorgingsrechten, rechten benzinepompinstallaties, verkoopstandplaatsen en leges worden in principe jaarlijks verhoogd met het inflatiepercentage. Bijstelling van de tarieven vindt plaats binnen de wettelijke kaders. Voor de rechten geldt dat maximaal 100 procent van de kosten gedekt mogen worden door de opbrengsten. Daarbij wordt ook rekening gehouden met de maximumtarieven die het Rijk vaststelt voor onder meer reisdocumenten. Belastingdruk woningen – niet woningen. De OZB, rioolrechten en afvalstoffenheffing/reinigingsheffingen worden geheven van woningen en nietwoningen. De verdeling tussen deze twee categorieën en tussen eigenaren en gebruikers bedraagt.
Totaal woonlasten beïnvloedende belastingen 2007 Woningen eigenaren woningen gebruikers woningen Niet-woningen eigenaren niet-woningen gebruikers niet-woningen
€ 29.372.000 19.922.000 11.385.000 8.537.000
(gem. € 465 per pand) (gem. € 265 per pand) (gem. € 200 per pand)
9.118.000 5.273.000 4.180.000
Woonlasten Alkmaar hoort al jaren bij de gemeenten met de laagste gemeentelijke belastingdruk. Uitgaande van het meest uitgebreide jaarlijkse onderzoek naar gemeentelijke heffingen, uitgevoerd door het Centrum voor Onderzoek van de Economie van Lagere Overheden (COELO) van de Rijksuniversiteit Groningen, behoort Alkmaar in 2006 tot de 25 gemeenten met de laagste belastingdruk. Dit onderzoek wordt jaarlijks gepubliceerd op www.coelo.nl.
-4-
Onderstaand is het COELO-overzicht 2007 van de gemeentelijke belastingdruk in 37 grote(re) opgenomen. In dit overzicht neemt Alkmaar de een na laagste plaats in. Uitgaande van éénpersoons huishoudens is Alkmaar zelfs de goedkoopste. In onderstaand overzicht is geen rekening gehouden met kwijtschelding en wordt uitgegaan van een woning met een gemiddelde waarde. Hierdoor is er een verschil in (gemiddelde) woonlasten tussen beide berekeningen.
-5-
- bijl. Nr.81 -
Betalingstermijnen De gemeente Alkmaar kent verschillende betalingstermijnen voor het voldoen van een belastingaanslag afhankelijk van het bedrag van de aanslag en de afgifte van een automatische incasso. Bij een machtiging voor automatische incasso wordt het op het aanslagbiljet genoemde aanslagbedrag (tot € 5.000) verdeeld over zoveel gelijke termijnen als er na de maand van dagtekening van het aanslagbiljet nog maanden in het kalenderjaar overblijven, met dien verstande dat het aantal termijnen tenminste twee bedraagt. Ca. 75% van de belastingplichtigen betaalt middels automatische incasso. Wanneer het aanslagbedrag boven de € 5.000 ligt of geen automatische incasso van toepassing is moet de aanslag binnen twee maanden na de dagtekening betaald worden. Invorderingsbeleid Indien niet op tijd betaald wordt, wordt de volgende invorderingsprocedure gevolgd. 1 ca. 20 dagen na het verlopen van de betaaltermijn: een aanmaning. 2 drie weken na de aanmaning: een kostenloze herinnering; 3 ca. 1 maand na de herinnering: een dwangbevel; 4 ca. 1 maand na het dwangbevel: een hernieuwd bevel tot betaling; 5 na weer een maand: een vooraankondiging van loonbeslag; 6 uiteindelijk beslag op loon, uitkering of roerende zaken. De kostenloze herinnering bestaat uit een kopie van het dwangbevel zodat duidelijk is wat de extra kosten zullen zijn als niet tijdig betaald wordt.
Kwijtscheldingsbeleid Voor de OZB, afvalstoffenheffing, het rioolrecht en voor zover van toepassing voor de helft van de eerste hond bestaat de mogelijkheid om een kwijtscheldingsverzoek in te dienen. In Alkmaar wordt uitgegaan van de meest ruime, zogenaamde 100% norm. Dit houdt in, dat kwijtschelding wordt verleend aan belastingschuldigen die een inkomen hebben dat op of onder 100 procent van de bijstandsnorm ligt. Bij het behandelen van verzoeken om kwijtschelding wordt samengewerkt met het Hoogheemraadschap. Deze samenwerking houdt in, dat de beslissingen op verzoeken in principe worden overgenomen en informatie wordt uitgewisseld. Alleen bij hoge schulden kunnen de beslissingen van het Hoogheemraadschap en de gemeente van elkaar afwijken. Belastingplichtigen boven de 66 jaar die kwijtschelding hebben houden dit normaliter. Alleen als uit gegevensuitwisselingen met bijvoorbeeld het Hoogheemraadschap, de Rijksbelastingdienst of het kentekenregister blijkt dat mogelijk niet meer wordt voldaan aan de voorwaarden voor kwijtschelding, krijgt men opnieuw een aanvraagformulier. Belastingplichtigen die kwijtschelding hebben en bij een controle in november een uitkering hebben in het kader van de Wet Werk en Bijstand, krijgen “automatisch” kwijtschelding voor het volgende jaar. Ook hier geldt dat op grond van andere gegevens alsnog gevraagd wordt een kwijtscheldingsformulier in te vullen. Voor de overige kwijtscheldingsverzoeken wordt op basis van een individuele toets door de gemeente of het Hoogheemraadschap bepaald of iemand in aanmerking komt voor kwijtschelding.
-6-
Aangezien de OZB en rioolrechten alleen van eigenaren geheven worden en voor bedrijfspanden wettelijk praktisch geen kwijtschelding mogelijk is, wordt bijna uitsluitend kwijtschelding verleend voor de afvalstoffenheffing en de hondenbelasting. Het aantal (gedeeltelijke) toewijzingen kwijtschelding bij de afvalstoffenheffing bedraagt ca. 3.300. Hiermee is in 2007 € 612.000 gemoeid. Voor de hondenbelasting betreft het ca. 350 kwijtscheldingen voor een bedrag in 2007 van € 10.000. Wet Waardering Onroerende Zaken Sinds ca. 25 jaar worden de waarden van onroerende zaken in het kader van de belastingheffing bepaald door de gemeenten. In de beginjaren alleen voor de bepaling van de hoogte van de OZB, sinds 1989 ook ten behoeve van de omslagheffing en vanaf 1995 voor het eigenwoningforfait. Zeker de laatste jaren worden de vastgestelde WOZ-waarden voor steeds meer zaken gebruikt. Dit niet alleen vanwege de overheid, maar ook door belastingplichtigen. Zo worden de WOZ-waarden bijvoorbeeld gebruikt voor de energiebelasting, de belasting op leidingwater, de Gaswet en Elektriciteitwet en het huurbeleid. De WOZ-waarden worden echter ook geaccepteerd bij bepaalde privé-financieringen (hypotheken). Op dit moment zijn voorstellen in behandeling of in voorbereiding voor een verdere intensivering van het gebruik van de WOZ-waarde. Te noemen vallen: de begrenzing van de afschrijving op gebouwen voor de winstbelasting en toepassen van de WOZ-waarden bij de successierechten. Om de bruikbaarheid en de acceptatie van de vastgestelde waarden te vergroten is het tijdvak waarin één bepaalde waarde geldt steeds korter geworden. Ingaande 2007 wordt overgegaan op jaarlijkse waarderen waarbij de waardepeildatum één jaar (is nu twee jaar) voor het belastingjaar ligt. In de praktijk: voor het belastingjaar 2008 wordt uitgegaan van de waarde van de panden op 1 januari 2007; in 2009 van de waarden op 1 januari 2008 en zo verder.
Landelijke ontwikkelingen Met betrekking tot gemeentelijke belastingen zijn er de volgende landelijke ontwikkelingen gaande. Mede gezien de tussentijdse verkiezingen eind 2006 is echter niet in te schatten of en wanneer dit zal leiden tot wet- of regelgeving. Decentraal belastinggebied In het coalitieakkoord van 7 februari 2007 wordt onder VI, 3 het volgende opgemerkt: “3. Decentralisatie van taken en bevoegdheden naar en zelfstandigheid van provincies en gemeenten wordt met kracht bevorderd, uit te werken in twee bestuursakkoorden, waarin afspraken worden gemaakt over de bijdragen van provincies resp. gemeenten aan oplossing van maatschappelijke vraagstukken. In dit kader wordt de helft van het aantal doeluitkeringen omgezet in een generieke bijdrage aan de gemeenten en door een nader in te vullen decentralisatie-impuls met budgetoverheveling en/of met verruiming van het lokale belastinggebied inclusief, bij invoering, voor de burgers compenserende beperking van de rijksbelastingen.” De tijd zal leren of en zo ja wat dit voor de gemeentelijke belastingen gaat betekenen. Bestuurlijke boeten Op 20 maart 2006 heeft de Tweede Kamer ingestemd met het wetsvoorstel bestuurlijke boete foutparkeren en andere lichte verkeersovertredingen (30098) en bestuurlijk boete overlast openbare ruimte (30101). Invordering van deze bestuurlijke boeten zal plaatsvinden met toepassing van de wettelijke bepalingen betreffende de invordering van gemeentelijke belastingen. Inwerkingtreding van deze wetsvoorstellen wordt rond 1 januari 2008 verwacht. Voor Alkmaar betekent dit indicatief, dat het jaarlijks om 15.000 boeten gaat. Fiscale rechtshandhaving
-7-
- bijl. Nr.81 -
Het wetsvoorstel, 15 februari 2007 aangenomen in de Tweede Kamer, voorziet erin, dat op bezwaren tegen gemeentelijke belastingen en/of de WOZ-beschikking binnen het belastingjaar uitspraak moet worden gedaan. Alleen indien het bezwaarschrift in de laatste dertien kalenderweken van het jaar wordt ontvangen, geldt de algemene afdoeningtermijn van dertien weken. Op dit moment moet binnen één jaar na ontvangst van het bezwaar uitspraak worden gedaan. Rekening wordt gehouden met inwerkingtreding in 2007. Gezien de ervaringen worden geen problemen verwacht met deze inkorting van de afhandelingtermijn. Verbreding rioolheffing/ waterketenheffing Het huidige rioolrecht wordt door de 'Wet gemeentelijke watertaken’, 15 februari 2007 aangenomen in de Tweede Kamer, vervangen door een bestemmingsheffing. Vanwege de vergroting van de verantwoordelijkheden voor gemeentelijke watertaken - gemeenten krijgen naast de verantwoordelijkheid voor het beheer van afval- en regenwater de verantwoordelijkheid voor het verwerken van overtollig grondwater - komt er een nieuwe bestemmingsheffing. De heffing mag hooguit kostendekkend zijn. Gemeenten moeten inwoners en het Rijk inzicht geven in de opbrengsten uit de heffing en de investeringen in het waterbeleid. Het wetsvoorstel geeft gemeenten de ruimte voor maatwerk in de financiering van de gemeentelijke watertaken, zoals bij de ontkoppeling van het regenwater van het riool. Het kabinet beoogt geen wijziging in het heffingssysteem dat gemeenten al gebruiken voor het rioolrecht. Gemeenten blijven vrij in de keuze van de belastingplichtige (eigenaar of gebruiker) en de maatstaf (berekening) van de heffing. De heffing is begrensd: alleen de bij de wet genoemde kosten mogen verhaald worden. De beoogde datum van inwerkingtreding is 1 januari 2008.
-8-
Bijlage bij de kadernota lokale heffingen Overzicht van in Alkmaar geheven belastingen met geraamde opbrengst 2007. Belasting • • •
Geraamde opbrengst 2007
Onroerende-zaakbelastingen (OZB) Afvalstoffenheffing/reinigingsheffing Rioolrecht
Totaal woonlasten beïnvloedende belastingen • • • • • • • • • • •
Hondenbelasting Leges + Bouwleges + Publiekszaken Parkeerbelastingen Precariobelasting Marktgelden Rechten benzinepompinstallaties Havengelden Lijkbezorgingrechten Baatbelastingen Karperton Containerrechten Rechten verkoopstandplaatsen.
€ 16.132.000 € 8.872.000 € 4.368.000
€ 29.372.000 €
248.000 1.685.000 1.220.000 828.000 159.000 123.000 159.000 46.000 180.000 72.000 835.000 41.000
Totaal niet-woonlasten beïnvloedende belastingen
€ 5.596.000
Totaal belastingen
€ 34.958.000
Nr. De raad van de gemeente Alkmaar; gelet op het voorstel van burgemeester en wethouders, bijlage nr. 81; gelet op het advies van de commissie Bestuur en Middelen; Besluit: De kadernota lokale heffingen Alkmaar vast te stellen. Alkmaar, De raad voornoemd, voorzitter, griffier,
