EVALUATIE LOKAAL SOCIAAL BELEIDSPLAN MERKSPLAS
Art. 4 uit het decreet Lokaal Sociaal Beleid bepaalt dat elke gemeente het lokaal sociaal beleidsplan tussentijds moet evalueren en deze tussentijdse evaluatie moet agenderen, bespreken, desgevallend bijsturen en goedkeuren zowel op de OCMW- als op de gemeenteraad.
Het lokaal sociaal beleidsplan 2008-2013 van Merksplas is opgebouwd rond 3 thema’s:
-
Huisvesting Tewerkstelling Gezondheid en Welzijn
Voor elk van deze thema’s werden in 2008 strategische en operationele doelstellingen vooropgesteld. Als we de acties per thema overlopen, dan kunnen we vaststellen dat er reeds heel wat doelstellingen en vooropgestelde acties zijn gerealiseerd, op zijn minst zijn gestart of reeds volop in uitvoering zijn.
Op 26 oktober 2011 werden alle in 2008 reeds betrokken actoren bij de opmaak van het lokaal sociaal beleidsplan, opnieuw uitgenodigd voor een evaluatiemoment. De talrijk opgekomen actoren werden ingedeeld in 3 groepen voor de tussentijdse evaluatie van de doelstellingen. Aan elke deelnemer werd gevraagd om één groep uit te kiezen naargelang zijn/haar interessegebied.
Dit heeft volgende resultaten opgeleverd:
HUISVESTING
Doelstelling:Het lokale bestuur Merksplas streeft naar kwaliteitsvol en betaalbaar wonen voor iedereen 1. Stimuleren en versterken van het sociale huisvestingsbeleid Volgende zaken werden reeds gerealiseerd:
In 2011 werd het woonbeleidsplan, zoals opgemaakt in een lokaal overleg waaraan alle (sociale) huisvestingsactoren van Merksplas hebben geparticipeerd (gemeente/OCMW/bouwmaatschappij de Noorderkempen/De Ark/SVK/RWO wonen Vlaanderen) onder begeleiding van IOK, goedgekeurd zowel op de gemeenteraad als op de OCMW-raad. Op dit moment blijft er een nood aan nieuwe sociale bouwgronden en betaalbare huurwoningen. Jonge mensen vanuit Merksplas trekken naar omliggende steden omdat het moeilijk is een woning te vinden in Merksplas (beschikbaarheid). Wanneer er genoeg gespaard is of als er een nieuw project uitgebouwd wordt komen deze mensen vaak terug. Het starten van nieuwe projecten en het beschikbaar stellen van nieuwe bouwgronden is echter een groot probleem binnen Merksplas. Bij het ruimtelijk structuurplan Vlaanderen wordt gekeken naar de relatie tussen vraag en aanbod. Voor Merksplas betekent dit een groter aanbod aan kavels dan de vraag ernaar. Voor landelijke gemeenten klopt deze conclusie echter niet. Vele mensen hebben een stuk bouwgrond dat gebruikt wordt als tuin of akker. Met andere woorden worden deze gronden niet aangewend als bouwgrond maar wel in gebruik genomen voor andere doeleinden. Dit geeft een vertekend beeld. Er werden ondertussen verschillende onderzoeken gedaan naar de woonbehoeften binnen de gemeente Merksplas. In Merksplas is er vooral een probleem voor de middenklasse. Sociaal wonen is voor hen geen optie wegens een inkomen dat te hoog is en een huis bouwen of kopen in Merkplas is dan weer te duur. Wat wel een mogelijkheid is, maar waar weinig gebruik van gemaakt wordt is de aankoop van sociale woningen. Een woning die 15 jaar lang verhuurd werd als sociale woning en waarin de huurder 5 jaar ononderbroken gewoond heeft kan aan de huurder voor een lage prijs verkocht worden. Alle huurders die hiervoor in aanmerking komen worden op de hoogte gesteld. De interesse voor deze regeling blijft helaas laag. Een mogelijke reden hiervoor kan zijn dat een sociale woning tot aan de dood gehuurd kan worden. Het is niet zoals bijvoorbeeld bij de cipierswoningen in Merksplas dat deze verlaten moeten worden wanneer de cipiers met pensioen gaan. Dan is het uiteraard noodzakelijk iets anders te huren of te kopen na de pensioenleeftijd. Mensen in sociale woningen voelen bijgevolg niet dezelfde druk en zijn geneigd te blijven huren tegen een lage prijs. Verder is het momenteel ook zo dat 2/3e van de totale huurders na een tijdje geen sociale huurders meer zijn. Alle mensen die in aanmerking komen voor een sociale woning starten met een laag inkomen. Dit blijft voor de meesten niet zo. Toch moet niemand een sociale woning verlaten bij een stijging van het inkomen. Daarnaast wordt er een maximumhuurprijs bepaald, die doorgaans lager ligt dan de huurprijs voor een gelijkaardig goed binnen de privémarkt. Het motiveert mensen om in de sociale woning te blijven en niet op zoek te gaan naar een nieuwe stek. Wat wel gebeurt is het transfereren van gezinnen die kleiner of groter geworden zijn. Normaal moet de vraag op initiatief van de gezinnen gesteld
worden, maar tegenwoordig gebeurt er eveneens een controle. Op die manier kunnen de woningen zo goed mogelijk ingevuld worden.
Cijfermateriaal: 1) Aantal bijkomende woongelegenheden te Merksplas (bron jaarverslagen): 2006: 21 woningen en 3 appartmenten 2007: 34 woningen en 16 appartementen 2008: 26 woningen en 8 appartementen 2009: 16 woningen en 16 appartementen 2010: 14 woningen en 29 appartementen 2) Grotere projecten: 2003: IOK-verkaveling Kleirijtse Driesen: 39 kavels 2006-2007: bouw van 23 seniorenflats op het Driesplein te Merksplas 2006: verkaveling koloniedijk: 28 kavels 2011: project t.h.v. Kloosterstraat: 15 woningen + 18 appartementen
Op gebied van structureel overleg omtrent alles dat met wonen te maken heeft is Merksplas ondertussen goed aan de slag gegaan. Er wordt op regelmatige basis een lokaal overleg gepleegd. Actoren die hieraan deelnemen zijn de gemeente, OCMW, SVK, Bouwmaatschappijen “De Noorderkempen” en “De Ark” en RWO (Wonen Vlaanderen). Ook preventief wordt er geprobeerd om problemen te vermijden. Als voorbeeld hiervan kan het doelgroepenplan aangehaald worden. Er zijn enkele woonkernen binnen Merksplas die enkel gereserveerd zijn voor bejaarden.
2.Aanbod van sociale huisvesting OCMW continueren; bejaardenwoningen, bejaardenflats, woningen Lokaal Opvanginitiatief, transitwoningen
Volgende zaken werden reeds gerealiseerd: Er zijn twee woningen voor het lokaal opvanginitiatief bijgekomen. Voor de alleenstaande vrouwen een woning gelegen op de Steenweg op Turnhout en voor de alleenstaande mannen een woning in de Schuttershofstraat, dit naast de reeds in 2007 in gebruik genomen woning Molenzijde 120. Aan de woning Schuttershofstraat gaan renovatiewerken uitgevoerd worden, zo krijgt deze bijvoorbeeld nieuwe ramen.
Daarnaast werd er op zoek gegaan naar een nieuwe transitwoning. Deze werd gevonden in 2009, maar is op dit moment niet meer in gebruik. Een extra transitwoning zal gemaakt worden op de zolderverdieping van de OCMW-woning in de Schuttershofstraat (gelijkvloers en 1ste verdieping = LOI). Het OCMW krijgt voor deze inrichting een subsidie van 43.000 euro. Ook wordt er contact gehouden met woon – en zorgcentrum “Het Binnenhof”. Dit via contacten met de directeur, de bewoners die gebruik maken van de minder mobielen centrale en die beroep doen op het OCMW bij het aanvragen van tegemoetkomingen. Op die manier wordt ook de situatie van de ouderen binnen de gemeente opgevolgd.
3.
OCMW – ondersteunende diensten wonen verder ontwikkelen
Volgende zaken werden reeds gerealiseerd: Het OCMW heeft de mogelijkheid om mensen door te verwijzen naar Assist klusdienst voor klussen zoals tuinonderhoud, schilderwerken, verhuizingen, enz. Ook worden bewoners van het “ Zwart Goor” tewerkgesteld binnen de gemeente voor taken binnen de kinderopvang, de bibliotheek, de school, enz.
4. Informeren van mensen over (boven) lokale premies bij (ver) bouwen en hen daarbij gericht helpen
Volgende zaken werden reeds gerealiseerd: Het OCMW heeft een voorzieningengids ter beschikking die jaarlijks geüpdatet wordt. Deze gids wordt meegegeven met geïnteresseerde bewoners van de gemeente Merksplas. Hier staan alle mogelijke premies en voordelen van de gemeente, provincie, overheid,… in vermeld. De sociale dienst van het OCMW kan eventueel helpen bij de aanvraag van de gewenste premies en voordelen. Verder verwijzen we naar de website van de gemeente Merksplas waar ook alle informatie uit de voorzieningengids te lezen staat. Daarnaast werd er ook een link geplaatst naar Agem, waar heel wat interessante informatie rond REG-premies te vinden is. Er is ook steeds de mogelijkheid om via www.rechtenverkenner.be het nodige opzoekwerk te verrichten rond premies en voordelen. Tot slot maken we ook melding van de website van het Kempens woonplatform, waaraan ook de gemeente Merksplas participeert (www.kempenswoonplatform.be)
5.
Aandacht geven aan inbreiding en renovatie in de woonkern (dorp)
Hiervoor verwijzen we naar punt 1.
Volgende zaken werden reeds gerealiseerd:
Sedert 2008 zijn er bijkomende wooneenheden gerealiseerd in de woonkern (dorp) van Merksplas. Denken we maar aan het project in de Kloosterstraat, bijkomende appartementen in het centrum van Merksplas, Koloniedijk ….
6.
Aandacht geven aan leefbaarheid in de woonzones en de open ruimtes, met versterking van natuur en spel en ontspanning/rust
Volgende zaken werden reeds gerealiseerd: Er zijn momenteel 18 ontspanningsspeelpleinen in Merksplas. een 19 e en 20e speelplein zullen er in de nabije toekomst bijkomen.
7.
Mee instappen in initiatief IOK voor Vlaamse projectsubsidies lokaal woonbeleid
Deze instap werd gerealiseerd via het Kempens Woonplatform.
TEWERKSTELLING
Doelstelling: Het lokale bestuur Merksplas stimuleert maximaal de reguliere en sociale tewerkstelling op haar grondgebied.
1. Voeren van een KMO – vriendelijk beleid Volgende zaken werden gerealiseerd:
Er vindt regelmatig overleg plaats tussen gemeente en VOKA, UNIZO, … Er is een nieuwe KMO-zone voorzien in het ruimtelijk uitvoeringsplan in de omgeving van het containerpark.
2. Verdere uitbouwen en ontwikkelen van toerisme Volgende zaken werden gerealiseerd:
-
Link verstevigen tussen toerisme en horeca Projecten voor de handelaars en middenstand uitvoeren, i.s.m. UNIZO Continueren van het samenwerkingsverband met Baarle-Hertog, Hoogstraten en Rijkevorsel Opmaken inrichtingsplan Kolonie, i.s.m. bovenlokale actoren, als nieuwe hefboom voor het ontwikkelen van het toerisme, en met koppeling aan een maatschappelijk doel.
3. Participeren aan het Tewerkstellingsforum/Forum lokale werkgelegenheid Volgende zaken werden gerealiseerd:
Het tewerkstellingsforum is recent terug opnieuw op gang getrokken door de hernieuwing van de samenwerkingsverbanden tussen Merksplas, Rijkevorsel en Hoogstraten. De beleidsplannen van de drie gemeenten worden naast mekaar gelegd op het volgende forum. Vraag van het forum om meer objectieve cijfers werkloosheid in de drie gemeenten ( problematiek gevangenissen).
4. Bekendmaken van het aanbod PWA / contactpunt Werkwinkel Volgende zaken werden gerealiseerd:
Het aanbod van langdurig werklozen is beperkt : voor Merksplas een 60-tal werklozen die in aanmerking komen voor PWA-klusjes. 25 werklozen hiervan zijn actief (tuinonderhoud, land -en tuinbouw, scholen en huishoudelijke hulp. Heel wat werklozen hebben een arbeidshandicap en zijn moeilijk inzetbaar. De PWAbeambte kan weinig klussen een invulling geven vandaar ook beperkte reclame voor het PWA-systeem. Daarenboven zal het PWA-systeem in de toekomst worden hervormd (van federale materie naar gewestelijke materie).
5. Uitbreiden van de sociale tewerkstelling in de diensten OCMW Volgende zaken werden gerealiseerd:
Strijkatelier : uitbreiding met 1 strijkster Thuishulp dienstencheques: 17 helpsters in dienst. Klusjesdienst : samenwerking met WEB Assist, voor zorgbehoevenden en senioren Arbeidstrajectbegeleiding: opgestart in maart 2008. Het gaat hier over arbeidstrajectbegeleiding van OCMW-cliënten. Er is eveneens regionaal overleg ATB waarin o.a. infomap met tewerkstellingsmaatregelen voor werkgevers gerealiseerd werd. Op regelmatige basis is er cliëntenoverleg met VDAB, PWA en GTB. De maatschappelijk werkster ATB heeft voortaan ook toegang tot de database van VDAB (inzagerecht). Voorzien van een gezamenlijk aanbod sociale tewerkstelling – momenteel zijn er 2 lopende Artikel 60-tewerkstellingen (OCMW treedt op als werkgever, met terbeschikkingstelling aan een sociaal-economie-initiatief). In 2010 was er ook een stage arbeidszorg en een artikel 60 binnen de technische diensten van de gemeente.
6. Bestendigen van de goede samenwerking met de instellingen op het grondgebied, zoals van de federale overheid justitie, de sector van gehandicaptenzorg, samenwerkingsverbanden m.b.t. vrijwilligers …. Dit is een punt waaraan continu gewerkt wordt.
7. Uitbouwen van een vrijwilligersnetwerk Volgende zaken werden gerealiseerd:
Rusthuis Binnenhof heeft ondertussen een eigen vrijwilligerswerking. Uitbouwen van de vrijwilligerswerking voor andere thematieken en i.s.m. derde partners: voor de uitvoering van het seniorenbehoeftenonderzoek zijn een 75tal vrijwilligers actief geweest. Samenwerken met het provinciaal steunpunt Vrijwilligerswerk voor ondersteuning van vrijwilligers: regelmatige telefonische contacten met het provinciaal steunpunt. Binnen het Lokaal Opvanginitiatief Asielzoekers zijn enkele vrijwilligers actief en ook de Mindermobielencentrale werkt met een 10-tal vrijwillige chauffeurs. Werving gebeurt bv. via onthaaldag nieuwe inwoners Merksplas of opendeurdag OCMW.
8.Optimaliseren van de randvoorwaarden voor de tewerkstelling op het grondgebied: mobiliteit, vorming Volgende zaken werden gerealiseerd:
De opleiding huishoudhulp in samenwerking met de VDAB, 2 omliggende gemeenten en private organisaties is voltooid – o.w.v. het zeer beperkt aantal kandidaten, is dit niet opnieuw opgestart Er worden verschillende cursussen georganiseerd in het computerlokaal van het gemeenschapscentrum
9.Optimaliseren van de randvoorwaarden voor de tewerkstelling op het grondgebied: kinderopvang Volgende zaken werden gerealiseerd In maart 2011 vond een evaluatie moment plaats : -
In de schoolvakanties wordt de kinderopvang uitgebreid met een speelpleinwerking o.a. op Merksplas kolonie Uitbreiding personeel met 1 sociale maribel (inclusieopvang) Opvang 0-3-jarigen - opstart van een privé-initiatief in Merksplas Ouderparticipatie : brochures Opvang zieke kinderen : doorverwijzing naar de ziekenfondsen Huiswerkbegeleiding anderstaligen Organisatie van infoavonden bv Gevaren van het internet + Triple P Project naar de toekomst toe : peuterspeelpunt
Verder participeren in het lokaal overleg opvoedingsondersteuning (samenwerking buurtgemeenten)
GEZONDHEID EN WELZIJN
Doelstelling:Het lokale bestuur Merksplas werkt aan een gecoördineerde en toegankelijke dienstverlening voor gezondheid en welzijn.
1. Invulling geven aan concept sociaal huis door gemeente en OCMW samen Volgende zaken werden gerealiseerd:
Door de komst van een nieuw gebouw is het de betrachting dat het OCMW een beter imago bekomt en nog meer toegankelijk wordt via laagdrempeligheid. Bij senioren maar ook bij jongere gezinnen gaat OCMW immers vaak nog altijd samen met financiële hulp. Belangrijk is dat het sociaal huis open en toegankelijk is voor de bevolking. Een huis dat uitnodigt met een groot aanbod aan diensten, hulpverlening. Toekomstgericht zou in het sociaal huis bijvoorbeeld ook het loket kinderopvang kunnen gerealiseerd worden.
2. Burgers informeren over aanbod en organisatie van het ‘Sociaal huis’, via verschillende communicatiekanalen, aangepast aan verschillende doelgroepen, en frequent herhaald
Volgende zaken werden gerealiseerd:
De senioren- en voorzieningengids zijn een zeer goed initiatief maar niet bij alle diensten bekend. Extra ‘reclame’ omtrent de gidsen zou zeker mogen. Veel mensen worden reeds geïnformeerd, maar vanuit info uit de werkgroep blijkt dat zowel senioren alsook jonge gezinnen niet altijd bereikt worden. Het verenigingsleven zorgt ervoor dat veel mensen reeds gesteund en geholpen worden vanuit de organisatie, maar wat met diegene die niet in een vereniging zitten? Een voorstel was ook het maken van een jeugdgids, gids sport en vrije tijd. Duidelijke afspraken zijn belangrijk. Ook andere organisaties komen bij schrijnende situaties uit (bv. Wit-Gele Kruis). Deelnemen aan regio-overleg en op deze manier op zoek gaan naar hoe anticiperen en oplossen van bepaalde problemen. Ouders en hun kinderen blijken een doelgroep die niet altijd goed bereikt worden. Informatie omtrent subsidies, premies, hulpverlening, sport en vrije tijd.
3. Meewerken aan de acties voor preventie Volgende zaken werden gerealiseerd: Jaarlijks wordt er minstens één actie uitgevoerd in het kader van de Vlaamse gezondheidsdoelstelling, bijv. preventief werken op vlak van baarmoederhalskanker, valpreventie …
4. Aanbod van diensten OCMW Volgende zaken werden gerealiseerd:
-
Continueren van het bestaande aanbod m.b.t. Bespreken van financiële problemen en aanvragen leefloon Aanvragen en opvolgen van voordelen voor pensioen, bejaarden, andersvaliden Hulp verlenen bij problemen van psychische, relationele of sociale aard Optimaliseren van de maaltijdendienst Optimaliseren van de deienst voor gezins- en bejaardenhulp en optimaliseren van ad-hoc cliëntoverleg met andere zorgaanbieders/derde partners Optimaliseren van de poetsdienst via dienstencheques Optimaliseren van de mindermobielencentrale
Dit is reeds een omvangrijk aanbod - volgende ideeën werden tijdens het overleg nog aangereikt als mogelijkheid tot een eventuele uitbreiding van het aanbod: -
Een was- en strijkdienst voor mensen die dit zelf niet meer kunnen (leeftijd, ziekte …)
-
Binnen de gehandicaptenzorg verandert er veel op korte termijn (dienstenondersteuningsplan), vooral de aandacht voor kortlopende dringende interventies komt sterk naar voor. Kan dit ook ingebed worden in het sociaal huis? Het OCMW zou hierbij een eerstelijnsfunctie kunnen vervullen in het detecteren van hulp.
-
een thuisbegeleidingsdienst naar analogie van bijvoorbeeld ”Het Spoor” in Turnhout: vooral gericht naar gezinnen met pedagogische problemen en vragen.
-
Infomomenten organiseren: bijvoorbeeld info moment rond dementie en psychiatrie
-
In communicatie rond maaltijden en MMC zeker ook heel duidelijk kostprijs vermelden
-
beschikbare info (folders) delen met thuiszorgdiensten om het aanbod mee bekend te maken
5. Uitwerken van een seniorenbeleid. Volgende zaken werden gerealiseerd: Huisvesting: In 2007 zijn er 23 bijkomende seniorenflats gerealiseerd door het OCMW en in maart 2008 is het woon- en zorgcentrum ‘Binnenhof’ geopend (in samenwerking met de groep Armonea). Ook recenter zijn er in de bestaande bejaardenwoningen/seniorenflats op de Kern Lindendijk nog de nodige investeringen gebeurd: denken we bijv. aan het
schilderen van ramen en deuren, plaatsen nieuwe cv-ketels, vervangen kookvuren en ijskasten, vervangen van de garagepoorten, plaatsen van fietsenstalling Er werden ook energiescans aangeboden, en deze zijn op sommige plaatsen ook effectief uitgevoerd. Zorg: Omdat het belangrijk is om de mensen zolang mogelijk thuis te laten wonen, is dienstverlening aan huis belangrijk. Dit wordt o.m. gerealiseerd via de maaltijdbedeling, mantelzorg, de mindermobielencentrale, thuishulp via dienstencheques, gezinszorg, thuisverpleging … Ook aan ontspanning is er volop gewerkt: denken we bijv. aan een goed werkende OKRA-afdeling, rustplaatsen en petanquevelden, Merksplas feest voor senioren, veilige verkeerssituaties ... Er is ondertussen een seniorenconsulent aangeduid en er is een seniorenbehoeftenonderzoek opgestart. De resultaten van dit onderzoek geven mogelijkheden voor het toekomstig uit te stippelen beleid. Aandachtspunten: -
het systematisch bezoeken van 80plussers. Dit is zeer nuttig volgens de aanwezigen
-
voor veel ouderen en ook jongere kwetsbaren is de eenzaamheid een groot probleem. Er zou eventueel een bezoekdienst kunnen uitgebouwd worden met vrijwilligers (Oversteek of andere). Bij sommige mutualiteiten bestaat reeds de mogelijkheid van een bezoekdienst 1 keer per maand
-
Het bereiken van de doelgroep: Mensen die georganiseerd zijn (OKRA, verenigingsleven) worden vaak wel bereikt, maar voor mensen die nergens bij zijn wordt dit moeilijker. Thuiszorgdiensten kunnen hierin soms een toegangspoort betekenen.
6. Toetsen van de fysieke toegankelijkheid van openbare gebouwen, openbare ruimten en wegeninfrastructuur. Bij infrastructuurstructuurwerken dient steeds de nodige aandacht besteed te worden aan het toetsen van de toegankelijkheid. Ook bij bouw- of renovatiewerken aan openbare gebouwen dient steeds het advies van het toegankelijkheidsbureau te worden nageleefd.
Als we de resultaten analyseren, kunnen we besluiten dat de gemeente Merksplas actief bezig is met de uitvoering van haar lokaal sociaal beleid. Tal van acties werden reeds gerealiseerd of zijn volop in uitvoering. De bevolking wordt op verschillende manieren betrokken en geïnformeerd.
Uit de resultaten blijkt ook dat er nog actiepunten kunnen verfijnd worden. Vanuit de betrokken actoren werden hieromtrent nog enige aandachtspunten meegegeven.
Er zal worden gevraagd om de resultaten van deze tussentijdse evaluatie van het lokaal sociaal beleidsplan ter goedkeuring voor te leggen aan resp. gemeente- en OCMW-raad, zodat dit kan gevalideerd worden naar de Vlaamse overheid.
Namens de stuurgroep lokaal sociaal beleid Merksplas.
Josée Van Aert, voorzitter OCMW.
