Gilde Utrecht Nieuws jaargang 12 nummer 4, december 2011 Gilde Utrecht Nieuws

Gilde Utrecht Nieuws

jaargang 12 nummer 4, december 2011

1


redactie Redactioneel In tijden van malaise heeft het theater altijd als nooit tevoren gebloeid. Waar mensen individueel (nog) geen last hebben van de economische crisis die stormachtig over Europa trekt, zien zij de gevolgen daarvan bij degenen die er wel last van hebben. En dan rest dus het theaterleven. Op de officiële planken, dan wel tussen de schuifdeuren. De (hulp-)sinterklazen vlogen je dezer dagen weer om de oren en de pakjesboten werden desnoods scheef aangelegd in een zijarm van de Rijn. Gilde Utrecht Nieuws informeert u er weer graag over.

Colofon Gilde Utrecht is een vrijwilligersorganisatie van vijfenveertigplussers waarin meer dan tweehonderd mensen hun ervaring – opgedaan in werk en hobby – belangeloos inzetten voor Utrechtse stadgenoten.

Aan dit nummer werkten mee Ben de Boer, Henny BollenEgmond, Thu Ha, Mieke Kroon, Corrie van Leusden, Lizzy van Loon, Wolter te Riele, Jan van Schaik

Redactie Jonne Blommendaal, Jeanne van den Heuvel, Thom van Rossum, Joke Streefkerk, Aart de Veer

Secretariaatsadres

Een greep uit het aanbod Jeanne van den Heuvel rept in haar ‘Interne berichten van de directeur‘ onder andere over een ‘Voorlezer uit de krant’ als verjaardagscadeau. Gildevoorzitter Paul Vergeer spreekt in zijn rubriek ‘Van de bestuurstafel’ onthullende geheimtaal over Google Apps (in relatie tot het Gilde) en over zijn gegroeide liefde voor de taal terwijl hij over een stoeptegel stapte met de tekst: ‘In een wereld vol ambitie, zit ik fluitend op mijn fietsie’: dat leerde hij niet op school. Maar de taalaanbieders van het Gilde zijn - geen enkele andere vrijwilliger te na gesproken uiteraard - dan ook zeer breed actief. Er is zelfs een begin gemaakt met een ‘Materialenbank NT2’, waarbij nieuwkomers, inburgeraars enzovoort tegelijkertijd een tekst kunnen lezen en beluisteren. Daarover schrijft Wolter te Riele, secretaris van het Gilde, dezelfde die in 1977 het bepaald toch niet massaal gefrequenteerde Spitsbergen bezocht; zie de rubriek ‘In de Schijnwerper‘. Weliswaar is Spitsbergen geen oord voor een rechtgeaarde Sinterklaas, maar daar staan dan weer de acteerprestaties van de Kerstman met rendierslee tegenover; alles ten slotte kunst en cultuur, dan wel theater. De redactie wenst u (ver-)lichte feestdagen toe! Joke Streefkerk

Gilde Utrecht, Lange Smeestraat 7, 3511 PS Utrecht. Tel. 030 234 32 52; e-mail [email protected]; website www.gildeutrecht.nl

Drukkerij Drukkerij All Print te Utrecht Oplage 275 exemplaren

Foto’s Jeanne van den Heuvel, tenzij anders vermeld.

Sluitingsdatum kopij jrg. 13 nummer 1

Inhoud

pag Conversatie Nederlands Redactioneel2 Interne berichten

3

Van de bestuurstafel

4

Uitbreiding website

Boeken

5, 14, 15

1 maart 2012

Foto omslag Lepelenburg De redactie behoudt zich het recht voor ingezonden kopij in te korten. De inhoud van ingezonden kopij valt buiten de verantwoording van de redactie. Gilde Utrecht Nieuws

Rondleidingen6 In memoriam Henk Denneman Een dagje Utrecht Een bijzondere aanvraag Vreeswijk Het Duitse Huis Tentoonstellingen

2

10

Converseren is meer dan taal alleen ‘Taalcoaching meer dan taal alleen’

Vacature11 In de schijnwerper

12

Interview met Wolter te Riele

Projecten14 Architectuurcursus Leer mij Utrecht kennen

Geef de pen eens door

15

Agenda en mutaties

16

Column16


INTERNE BERICHTEN Van de directeur Voor u ligt het winternummer van dit jaar en mijmer ik tijdens het schrijven over Sinterklaasgedichten en witte Kerst. Het was een bewogen jaar. Niet alleen in de wereld om ons heen maar ook bij Gilde Utrecht. We zijn ontsnapt aan rigoureuze bezuinigingen van de gemeente Utrecht en zetten nu koers naar ons 25-jarig jubileum in 2014. Want dat gaan we natuurlijk halen. Ziektes en verlies van dierbaren kwamen in 2011 helaas weer langs. Het is dan mooi om te zien dat Gildemensen een warme onderlinge band met elkaar hebben. Maar ook anderen weten Gilde Utrecht te vinden. In deze rubriek een kleine greep uit het waardevolle werk dat wij doen. Hulp-Sinterklaas We krijgen soms verrassende aanvragen op het Gildekantoor. Een hiervan was een verzoek voor hulpsinterklazen bij het Huis van Sinterklaas in het museum Catharijneconvent gedurende de periode 13 november tot en met 4 december. Rondleider Ben de Boer heeft hier als hulp-Sinterklaas en kindervriend zijn diensten aangeboden.

Utrecht. Thema van dit jaar was: ‘Oud gebouw Nieuw gebruik’. Deelname van diverse scholen aan Monumentendag was dit jaar nieuw. 75 Leerlingen (11-12-jarigen) kregen onder leiding van Gilderondleiders een rondleiding in het stadhuis. Dit bleek een succes zodat dit onderdeel volgend jaar terugkomt.

Voorlezer als verjaardagscadeau Een andere bijzondere aanvraag kwam van een achterkleindochter uit Den Haag die voor haar oma in het zorgcentrum de Wartburg in Utrecht via Gilde Utrecht een jaar lang elke week baliemedewerker Tineke van Stijn als ‘Voorlezer uit de krant’ kreeg voor haar 96ste verjaardag. Gilde Utrecht heeft onlangs een gift van de familie ontvangen voor dit waardevolle werk van Tineke.

Terugblik Monumentendag 2011 Ruim 150 mensen uit het land hebben op 10 september deelgenomen aan een Gilderondleiding door de stad Utrecht. Dit jaar vond voor de vijfentwintigste keer de Monumentendag plaats met medewerking van rondleiders van Gilde


geloofgemeenschap met wortels uit begin vijftiende eeuw, afkomstig uit het Tsjechische Bohemen en Moravië. In de achttiende eeuw stichtten zij een zendingsbeweging onder de naam Hernhutters. Het werd een boeiende rondleiding over deze missionaire gemeente met vooral leden uit de Surinaamse gemeenschap. Het uitje werd afgesloten met de traditionele baliefoto en een lunch in restaurant Le Baron, het voormalige postkantoor van Zeist.

Aankondiging eindejaarsbijeenkomst 16 december 2011

Baliemedewerkers maken kennis met de Broedergemeente in Zeist 8 september 2011 Om tien uur zat iedereen zoals afgesproken aan het gebak in Figi te Zeist. Het uitje stond deze keer in het teken van kennismaking met de wereld van de Evangelische Broedergemeenschap en de Hernhutters. Onder de leiding van twee rondleiders van Gilde Zeist trokken we langs de huizen uit de achttiende eeuw op het Broederplein en bezochten we de Broederschapskerk met haar sobere maar prachtige begraafplaats, een bijzondere plek onder de oude bomen van de kerk. We kregen veel te horen over de geschiedenis van de Hernhutters, een protestantse

3

Alle vrijwilligers van Gilde Utrecht worden uitgenodigd voor de eindejaarsbijeenkomst op 16 december. Deze vindt plaats van 14.30 tot 17.30 uur in de Gertrudiskapel, Willemsplantsoen 1 C, Utrecht. Het programma bestaat o.a. uit een terugblik op het afgelopen jaar, huldiging van een vrijwilliger die 12,5 jaar bij Gilde Utrecht werkt, het optreden van ‘De Steegzangers’ en een aangeklede borrel. In verband met de catering dient u zich aan te melden voor deze bijeenkomst. Het aanmeldingsstrookje zit bij de officiële uitnodiging die u reeds hebt ontvangen. Mocht u niet aanwezig kunnen zijn op de eindejaarsbijeenkomst, dan wens ik u met uw dierbaren fijne feestdagen en een sprankelend 2012 toe. Jeanne van den Heuvel


van de bestuurstafel Heeft u dat ook? Het gevoel dat de tijd steeds sneller gaat. Ik heb me afgevraagd waardoor dat komt. Als je twaalf bent wil je achttien worden en als je achttien bent wil je eenentwintig worden. En dat gaat zo maar door, maar ik constateer dat dit soort verlangens een beetje aan het verdwijnen zijn. Zo liepen mijn vrouw en ik van de zomer door Innsbruck en zagen we in een winkel de nieuwe IPad 2. U weet misschien wel, zoń draagbare computer zonder toetsenbord. Aanvankelijk denk je: Ách, wat moet ik met zoń ding´, maar mijn vrouw vond dat ik wel ´bij moet blijven´. En dus … Veranderingen Soms heeft een mens aanmoedigingen nodig. Zo kwam Jeanne met de opmerking dat het kantoor van het Gilde wel eens een opfrisbeurt mocht hebben. De stoelen worden vaal en de vloer mag wel eens opnieuw gelakt worden en misschien kunnen we ook eens denken aan … Ho ho, we spraken zojuist over onze server die vervangen moet worden omdat anders de continuïteit niet gegarandeerd kan worden. Een gesprek met leverancier Circumflex leverde een prijskaartje op, waar we niet blij van werden. Hebben jullie wel eens gedacht aan Google Apps? Google wat? Er zijn nieuwe ontwikkelingen op het gebied van softwaregebruik op afstand, waarbij alles via internet gaat en je zelf geen zorgen meer hoeft te hebben over back-ups maken, tapeje in de kluis opbergen etc. Maar dan moeten de dames van de balie wel weer wennen aan wellicht een wat andere manier van werken en dan moet er wel geïnvesteerd worden in de ontwikkeling van …

Automatisering De coördinatiecommissie Taalaanbieders wil graag een weblog ontwikkelen om het onderlinge contact van alle taalcoaches te verstevigen. Daar kunnen dan ook ervaringen worden uitgewisseld, vragen worden gesteld en tips worden geponeerd die waarschijnlijk van belang zijn voor collega´s. Oké, maar met een weblog heb je wel iemand nodig die de weblog beheert en beheersbaar houdt, want er zijn tegenwoordig vele grappenmakers die plezier beleven aan het vervuilen van andermans weblog. Wie wil er weblogmaster worden? Onze secretaris biedt zich aan als vrijwilliger. Voorlopig althans. Maar er moet nog wel een stuk software ontwikkeld worden. En als we dan toch gaan ontwikkelen, willen de rondleiders Gilde Utrecht Nieuws

wel een online documentatiesysteem hebben. Kosten …

De tijd vliegt U begrijpt het al. De tijd gaat nog sneller want ik moet alle kennis en ervaring vanuit het verleden achterlaten en me inspannen om nieuwe ontwikkelingen tot me te laten komen. En uiteraard moeten er dingen wijzigen. Ineens begin ik begrip te krijgen voor mensen die wijzigingen niet leuk vinden terwijl wijzigingen doorvoeren in organisaties die vastzitten, vroeger mijn corebusiness was. Waarom kosten wijzigingen ineens moeite? Ik ga van deze bestuurstafel geen filosofisch verhaal maken, want dan gaat u aan mij twijfelen. Ik wil ermee aangeven dat er nog zo veel gebeurt bij Gilde Utrecht. En veranderen moeten we om in te spelen op de maatschappij die gewoon doorontwikkelt. We gaan inderdaad de vloer van ons kantoor opschuren en lakken, we gaan meubilair vernieuwen, we gaan de weblog bouwen, we gaan Google Apps gebruiken et cetera.

Nieuw Wat nieuw is geeft vreugde en enthousiasme. Je hebt weer een nieuwe stap gezet waarop je trots bent en waarmee je voorlopig weer even voort kunt. De algemene wandelfolder die we hadden, gaan we ombouwen tot een meer algemene Gildefolder. Het is wel leuk om ´s winters een wat algemene wandelfolder te hebben, maar feitelijk doen we daarmee te kort aan al die taalcoaches die Gilde Utrecht rijk is. Inmiddels zijn meer dan 100 vrijwilligers actief in deze cluster en we vinden dat hun activiteiten ook best breder mogen worden uitgedragen. Er komt dus een Gildefolder die ook door de taalmensen kan worden uitgereikt

4

om meer bekendheid te geven aan hun taalactiviteiten.

Taal Zo langzamerhand begin ik overigens ook meer lol te krijgen in taal. Vroeger was ik een drama op school. Een onvoldoende voor Frans en Duits, Engels was net of net niet voldoende. Het interesseerde me ook niet zo. Naarmate ik meer in contact kom met taalliefhebbers, ga ik er meer begrip voor krijgen en er ook de lol van inzien. Laatst zag ik op straat een stoeptegel: Ín een wereld vol ambitie, zit ik fluitend op mijn fietsie.´ Dat is toch geweldig. Alle stress wordt gelijk genivelleerd en ik denk kijk, dat is het nou. Af en toe eens een stapje terugdoen en nadenken waar je mee bezig bent. En jezelf niet meer voorbij willen rennen, want daar zijn we feitelijk overheen gegroeid.

Eind 2011 En dan kom ik zo aan het eind van 2011 weer toe aan de eindstreep. Als ik u op de eindejaarsbijeenkomst op 16 december niet spreek, dan dank ik u via dit Gildenieuws voor uw inzet in het afgelopen jaar en spreek ik de hoop uit dat u veel plezier beleefd hebt aan uw activiteiten voor Gilde Utrecht. Voor 2012 hoop ik dat we weer een beroep op u allen kunnen doen. Blijf gezond en vitaal, geestelijk scherp en vooral blijven bewegen. Moge 2012 voor ieder van u en de uwen een goed jaar worden. Paul Vergeer, voorzitter


van de bestuurstafel Uitbreiding website De website (www.gildeutrecht.nl) is onlangs uitgebreid met extra mogelijkheden. De bedoeling is dat de site meer interactief gebruikt wordt, dat de inhoud meer bezoekers trekt, en dat Gilde Utrecht zo meer bekendheid krijgt. Er zijn twee weblogs aan de website toegevoegd: ‘Aan de schrijftafel’ en ‘In beeld’, bedoeld voor artikelen en foto’s met bijschrift over het thema interculturele communicatie. Wolter te Riele en Jeanne van den Heuvel vormen voorlopig de redactie en zij plaatsen de eerste artikelen en foto’s. Op hun bijdragen kan vervolgens iedere bezoeker van de website commentaar geven. Hopelijk komen er ook bezoekers die zelf wel eens iets willen schrijven of interessante foto’s willen laten zien. Het zou mooi zijn als er zo op de website discussies ontstaan – in woord en beeld – over onderwerpen die voor de vrijwilligers en de deelnemers van belang zijn. Alle bijdragen worden wel vooraf beoordeeld door de redactie. Er is een begin gemaakt met een ‘Materialenbank NT2’, bedoeld voor allerlei hulpmiddelen voor mensen die met Nederlands als tweede taal bezig zijn, vrijwilligers en deelnemers. Denk bijvoorbeeld aan teksten die men tegelijkertijd kan lezen en beluisteren, of aan verschillende stijlen in de uitspraak van het Nederlands die men kan beluisteren en vergelijken. De materialenbank is voor iedereen toegankelijk. Wie er gebruik van wil maken, moet zich wel even registreren. Het beheer is voorlopig in handen van Wolter te Riele.

Speciaal voor de rondleiders is er een ‘Documentatiecentrum rondleidingen’ aan de website toegevoegd, althans een begin daarvan. Dit deel is niet voor publiek toegankelijk. De rondleiders hebben een persoonlijke gebruikersnaam met bijbehorend wachtwoord gekregen en daarmee het exclusieve recht om van het documentatiecentrum gebruik te maken.

deze nieuwe loten aan de stam van de website. Wolter te Riele

De documentatie wordt voorlopig beheerd door Gerhard Riesthuis. Het woord ‘voorlopig’ staat niet voor niets drie keer in de voorgaande tekst. Alle betrokkenen hopen dat zich spoedig anderen zullen melden die graag een steentje bijdragen aan het beheren van

Langs de Kromme Rijn

boeken Sint Maarten, een levende legende – een full colour stripboek Auteurs: Sint Maartensberaad Utrecht en stripgenootschap De Inktpot Utrecht, Centrum van Historie en Cultuur Prijs € 9,95 ISBN 978 90 53454459 jaargang 12 nummer 4, december 2011

De magische datum 11-11-2011 daagde bovengenoemde auteurs uit om het leven van Sint Maarten op een authentieke maar speelse manier – als stripverhaal – te schetsen. We zien hoe Martinus in de middeleeuwen zijn intrede doet in de stad Utrecht en hoe dat onze stad in de loop der eeuwen heeft beïnvloed. Zie

5

en lees hoe deze heilige aan de basis staat van begrippen als kapel, kapelaan en a capella, en waarom hij voorkomt in bedelliedjes en geassocieerd wordt met ganzen en lampionlichtjes. Een origineel kerstcadeau!


Rondleidingen In memoriam Henk Denneman 26 september jl. overleed Henk Denneman, een van de rondleiders van het eerste uur. Bij het overlijden van iemand leer je nog weer anders hoe hij in het leven gestaan heeft, want feitelijk ken je de man alleen maar van de jaren dat je hem meemaakt (bij het Gilde). In de kerkdienst werd op waardige wijze afscheid genomen, waarbij de laatste broer van Henk met zijn 89 jaar nog een prachtig lied zong voor de overledene. De crematieplechtigheid verliep enigszins ongebruikelijk door de sprekers, die weliswaar triest waren door het overlijden van Henk, maar ook begrip hadden voor de wijze waarop hij in het leven heeft gestaan. Een neef van Henk sprak over zijn productieve leven, hetgeen bleek uit zijn vele geschriften en de activiteiten en bezigheden die Henk in zijn leven ondernomen had. Zo werden genoemd zijn boekjes over Wittevrouwen, beschreven wandelingen al of niet in samenwerking met anderen en zijn ongepubliceerde werken over de Amsterdamse Straatweg en opnieuw Wittevrouwen. Sommige van zijn handschriften waren zo uitgebreid, dat geen uitgever er oog voor had en daarmee had hij wel eens moeite. Ook de houding van de Kerk stelde Henk soms teleur, dat deed hem als theoloog pijn. Henk had oog voor maatschappelijke omstandigheden, hetgeen bij het Gilde tot uitdrukking kwam in zijn Joodse wandeling en zijn wandeling rondom Bevrijdingsdag en de Duitse bezetting. Henk had duidelijke standpunten. Toen er eens op de stadhuisbrug een pro-Palestijnse demonstratie was tegen Israël, stond Henk daar in zijn eentje als tegendemonstrant voor Israël, waar zijn zoon als Israëlisch militair jammerlijk is omgekomen. Bij zijn afscheid was ook een vertegenwoordiger van de Israëlische ambassade aanwezig alsmede drie veteranen, Indië-gangers, die namens de oud-strijdmakkers afscheid kwamen nemen met militaire eer. Een kleinzoon van Henk vrolijkte de droeve bijeenkomst toch weer op door te verhalen over opa´s ervaringen met een cognacje en over andere ondeugende trekjes, waardoor er zelfs gelachen werd. Gilde Utrecht is veel dank verschuldigd aan Henk Denneman. Hij was een waardig rondleider met vele kwaliteiten. Hij heeft zijn 83ste verjaardag net niet gehaald. Paul Vergeer

Een dagje Utrecht met een Oranje tintje Koninklijke rondleiding met een enthousiast gezelschap Op zaterdag 8 oktober 2011 heeft in Utrecht het jaarlijkse Oranjecongres plaatsgevonden. De Koninklijke Bond van Oranjeverenigingen met tweehonderdzestig leden uit verschillende steden van het gehele land waren welkom. Gilde Utrecht is bij de activiteiten voor die dag gevraagd deze voor een deel te verzorgen. Rondleiders van het Gilde hebben met drie groepen de stad verkend en met een aantal groepen zijn Fort de Bilt en Fort aan de Klop bezocht. De opdracht was een rondleiding met een oranje tintje. De voorbereiding en uitvoering van de stadswandelingen voor deze dag lag in handen van Gerrit van de Kraats, Wybo Zoutman, Johan Steen en ondergetekende. Zij zijn vanaf maart een aantal keren bijeen geweest om te brainstormen over de inhoud en de route. Aan de orde kwamen onderwerpen en objecten welke gerelateerd zijn aan de Oranjes en die meegenomen konden worden in de rondleidingen. Er waren zoveel mogelijkheden dat het moeilijk was om de wandelingen niet te lang te laten worden. Gezamenlijk zijn de rondleiders Gilde Utrecht Nieuws

een keer op pad geweest om de route uit te stippelen. Gerrit heeft een beknopte samenvatting gemaakt, die tijdens de rondleiding als naslagwerk kon dienen. Op deze regenachtige dag was het gezelschap van het congres voor een lunch uitgenodigd in het stadhuis. Tijdens de lunch kwam de regen zelfs met bakken naar beneden, waarbij wij rondleiders ons gingen afvragen ‘hoe zou dit verder verlopen’: we hadden immers geen alternatief. Bij de start werd als eerste het schilderij

6

van Pieneman besproken. Dit schilderij hangt in de hal van het stadhuis. De vele oranjesjerpen, gedragen door de burgerij van Utrecht, getuigen van oranjegezindheid onder de bevolking. Dus dat was een goede start van de rondleidingen. De afbeelding op het schilderij vertelt het volgende: Koning Willem III neemt in 1853 met een woord van genegenheid het album in ontvangst dat tevens was bedoeld als protest tegen het herstel van de katholieke hiërarchie. Na deze uiteenzetting ging elke rondleider zijns weegs. Het gezelschap van Gerrit heeft het jaargang 12 nummer 4, december 2011

Rondleidingen meest pittoreske gedeelte van Utrecht gezien, waaronder Vismarkt, Wed, Trans, Pausdam, Achter de Dom, Neude en postkantoor. Tijdens de regen is Gerrit met zijn gezelschap de Willibrorduskerk in geschoten, waarbij de groep verrast reageerde op al die kleuren, bonter dan oranje. Het verhaal van Maurits en de waargelders op het Neude was o.a. opgenomen in deze route. Het postkantoor was open en daar werd dankbaar gebruik van gemaakt. Wybo had ook veel geluk. Hij is met een gezellige groep Oranjeklanten op stap geweest. Iedereen was enthousiast over het programma van deze Oranjedag en de Gildewandeling. Heel bijzonder was dat huize Loenersloot aan de Nieuwegracht open was, althans een bewoner stond bij de deur en was bereid de groep even binnen in de tuin te laten kijken. Dat was verrassend! Het was duidelijk: de vroegere bewoners, fraters van Gregorius hadden een schitterende tuin met prachtige bomen en een onverwachte doorkijk aangelegd. De huidige huurders en kopers zorgen ervoor dat het geheel fraai blijft. En natuurlijk vielen er onderweg ook bij Wybo vele namen van leden van het Koninklijk Huis; hier werd getrouwd en daar werd gedoopt en daar woonde … De deelnemers voor de wandeling van ondergetekende kwamen uit Lichten-

voorde, Dordrecht, Geleen en Utrecht. Hierbij is het aardig te noemen dat het gezelschap uit Lichtenvoorde uit vier jongemannen bestaat. Zij hebben tien jaar geleden een Oranjevereniging opgericht omdat er in hun woonplaats niets te doen was tijdens Koninginnedag. Volgens mij is er geen jongere Oranjevereniging in Nederland dan die uit Lichtenvoorde. Dankbaar heb ik gebruikgemaakt van hun oranje lichtgevende hesjes tijdens de wandeling. Daardoor bleven de deelnemers ook tussen het winkelend publiek goed bij elkaar! De rondleiding richting Lievendael vond dit gezelschap heel verrassend. De grachten en de werven en de uitleg hierover werden aandachtig aangehoord. De zangpedagoge van prinses Juliana – Catharina van Rennes - werd onder de aandacht gebracht. Vanaf Lievendael (studentenwoning van prinses Irene) zijn we via het Catharijneconvent, de Oudegracht en het hof achter Tivoli naar Wijnkopertje van Wageningen en de Lange gelopen. De organisatie van de dag had hier een wijnproeverij gereserveerd. Het oranje tintje van dit bezoek was, dat de firma door Koningin Beatrix bij Koninklijke beschikking is benoemd tot hofleverancier. De wijnkoperij is gelegen onder stadskasteel Fresenburch. De kelders zijn gebouwd in de 12e eeuw en sinds 1886 is de firma hier gevestigd.

Vele flessen wijn liggen hier in opslag onder een dikke laag stof. Na deze wijnproeverij zijn we via de voorzijde van het stadhuis richting Domplein gelopen. Helaas stond op de stadhuisbrug het een en ander in de steigers, waardoor de uitleg en vertelling over het stadhuis niet geheel uit de verf kwam. Op het Domplein kon veel verteld worden met betrekking tot het Oranjehuis. In 2000 jaar geschiedenis komen de Oranjes regelmatig voor. Via het Pandhof konden we gebruikmaken van de deur naar de Kapittelzaal, waar het gehele gezelschap zich verzamelde om een woord van welkom en dank te ontvangen van mr. A. Wolfsen. De burgemeester was verbaasd, dat het huis aan de Drift waar Lodewijk Napoleon had gewoond, niet was aangedaan. Zoals al eerder gezegd … we hebben keuzes moeten maken en kan Lodewijk Napoleon in één woord genoemd worden met het Koningshuis? Al met al kijken de rondleiders van het Gilde terug op een zeer geslaagde dag met enthousiaste reacties van de deelnemers en de organisatie van het congres. En de regen …? Die is reuze meegevallen! Corrie van Leusden

Een bijzondere aanvraag bij Gilde Zeist Het is donderdag 8 september. Vandaag is het zover. We gaan de baliemedewerkers van Gilde Utrecht rondleiden. Lizzy van Loon en ik (Mieke Kroep) hebben besloten dat samen te doen. Met een gezonde dosis spanning gaan we de groep begroeten bij hotel Figi, waarvandaan ook wordt gestart. Bij binnenkomst horen we het al. Dit wordt een gezellige ochtend met gezellige mensen. We krijgen koffie aangeboden en kunnen ons op afstand al een beeld vormen van de deelnemers en samen even de route doornemen. Het weer zit wat tegen, maar we hebben de indruk dat deze factor de pret niet zal drukken.

“Dames, even serieus, we gaan beginnen.” Vanaf dit moment is er volop aandacht voor het verhaal over het ontstaan van Zeist, Het Rond, de Broedergemeente en alles wat er onderweg te zien is. De kerk aan het Zusterplein wordt met “oh en ah” betreden. Dat is vaak het geval. Mooi door zijn eenvoud en de ‘witte’ kleur van de inrichting. Hier doen we ons verhaal. Ze luisteren aandachtig en geïnteresseerd. Een fotomoment volgt bij de Faiencekachel van


7

de fa. Martin. De tentoonstelling ‘Zeist op de Kaart’ kan, dankzij de welwillende koster, buiten de officiële openingstijd snel worden bekeken en het Slotverhaal verplaatsen we vandaag (het begint inmiddels te regenen) naar de Brasserie Slot. Daar krijgen we, bij wijze van uitzondering, koffie aangeboden door de heer Jos Ruys (mede-eigenaar en exploitant van Figi en Slot). We hebben hem verteld dat onze ‘grote buurman’ uit Utrecht op bezoek Gilde Utrecht Nieuws

Rondleidingen is. Daar wil hij wel iets tegenover stellen. We genieten van de warme drank, geserveerd in vorstelijke stijl en ambiance. De wandeling gaat weer verder, via het Broederplein terug naar Het Rond.

Daar nemen we afscheid en krijgen Lizzy en ik het verzoek, samen met collega’s, de volgende keer naar Utrecht te komen. We genieten nu al van het vooruitzicht om te wandelen, aan de hand van jullie gids, door een van de mooiste steden

van het land. Lizzy en ik fietsen naar huis met een gevoel dat je soms bekruipt na een geslaagde familiedag. Gilde Utrecht, bedankt!

Vreeswijk Op dinsdag 20 september had de evenementencommissie ieder uitgenodigd om een wandeling te maken in Vreeswijk. Vreeswijk is voor de stad Utrecht van belang vanwege de scheepvaart. In 1373 begon men met de bouw van een houten sluis in de Vaartse Rijn, op de plaats waar vandaag de dag zich nog steeds de Oude Sluis bevindt. De sluis werd gebouwd om Utrecht, dat enige jaren daarvoor zijn verbinding met de Rijn was kwijtgeraakt, opnieuw te verbinden. Om het sluisje militaire bescherming te bieden werd er een vestingwerk gebouwd: het blokhuis Gildenborg, waar tot zestig militairen gestationeerd konden worden. Hieruit ontwikkelde zich in de loop der eeuwen Vreeswijk. Om de scheepvaart tijdens de restauratie van de Oude Sluis te behouden is in 1918 de Rijkshulpschutsluis gebouwd. De verbindingen van beide sluizen met de Lek zijn inmiddels afgesloten. De Oude Sluis zorgt met een inlaatwerk voor de watervoorziening van de Utrechtse grachten. Omdat beide bovengenoemde sluizen

te klein werden, is de Koninginnensluis gebouwd en in 1892 in gebruik gesteld door Koningin-regentes Emma en Koningin Wilhelmina. Ondanks deze grotere sluis en het in gebruik blijven van de andere sluizen ontstonden lange wachttijden van enkele uren tot dagen. Daarom werd in 1938 de Prinses Beatrixsluis in gebruik genomen. Dit betekende een enorme verbetering voor de scheepvaart, o.a. langs Utrecht naar Amsterdam. Deze sluis ligt iets ten oosten van Vreeswijk. Jaarlijks worden er circa 60.000 schepen geschut.

Vreeswijk Spuisluis

In Vreeswijk is de Museumwerf, een combinatie van museum en werkende scheepswerf. Hier komen historische binnenvaartschepen voor restauratie en onderhoud. In de expositieruimtes wordt aandacht besteed aan de historie van de binnenvaart. Jan van Schaik

Het Duitse Huis De evenementencommissie van ons Gilde had de rondleiders en baliemedewerkers uitgenodigd om op dinsdag 11 oktober een bezoek te brengen aan het Duitse Huis aan de Springweg. Rond 10.00 uur werd ieder welkom geheten door de heer Jan Cees van Hasselt, secretaris van de Ridderlijke Duitse Orde. Hij vertelde veel over de Duitse Orde en het zou te ver gaan, alles hier weer te geven. Een paar hoofdzaken. Ontstaansgeschiedenis

In 1187 trekken ridders te paard ter kruisvaart, richting Palestina. De opmars stuit bij de havenstad Acco en daar begint een twee jaar durende belegering. Toen hebben kooplieden uit Bremen en Lübeck een veldhospitaal ingericht. In het hospitaal verzorgt men gewonde kruisvaarders. Dan komt daar een militaire taak bij: de bescherming van de Foto: Het Utrechtss Archief, Commanderij van het Duitse Huis Gilde Utrecht Nieuws

8

pelgrims en kruisvaarders op weg naar het Heilig Graf en het heroveren van de heilige plaatsen in Palestina. Het is de derde geestelijke ridderorde, na de Orde van de Johannieters en die der Tempeliers. Ter onderscheiding van de andere ridders dragen de Duitse ridders een zwart kruis op hun mantel. Pogingen om het Heilig Land te redden worden gestaakt en in 1309 verplaatst de Orde haar hoofdzetel naar Mariënburg. De kruisvaartactiviteiten van de Orde genieten veel aanzien en enorme hoeveelhejaargang 12 nummer 4, december 2011

Rondleidingen den land, huizen, geld en kerken worden geschonken ter ondersteuning van de strijd. Om al dit bezit te kunnen beheren wordt het gebied verdeeld in drie landen. De Duitse landen worden weer verdeeld in twaalf provincies, de zogenaamde ‘Balijen’. Een daarvan is de Balije van Utrecht met aan het hoofd een landcommandeur.

De Balije van Utrecht De hoofdvestiging van de Balije van Utrecht werd aanvankelijk gebouwd net buiten de stadsmuren van Utrecht, ter hoogte van de Tolsteegsingel. Na de plundering van het huis in 1345 door de graaf van Holland, kopen de broeders een terrein binnen de stadsmuren aan de Springweg. Daar verrijst een huis met een kerk en een woning voor de

landcommandeur. Na de hervorming van 1580 gaat de Orde over tot de protestantse leer, waardoor de Balije van Utrecht haar uitgestrekte bezittingen weet te behouden. Bij de orkaan van 1674 wordt de kerk verwoest en niet meer herbouwd. In 1807, tijdens de Franse tijd, moet de Balije het huis aan de Springweg verkopen aan de Fransen en het wordt in 1811 ingericht als militair hospitaal. Na de ineenstorting van het Franse keizerrijk wordt in 1815 de Ridderlijke Duitse Orde, Balije van Utrecht, hersteld. Het Duitse Huis blijft tot 1992 militair hospitaal en na een grondig herstel betrekt de Balije van Utrecht in 1995 haar huis aan de Springweg.

Utrecht zich ontwikkeld tot een middelgroot charitatief vermogensfonds. De doelstelling is: hulpverlening aan zieken en hulpbehoevenden, het voorkomen en verzachten van menselijke nood en het uitdragen van het reformatorisch gedachtegoed. Per jaar worden er ongeveer 500 aanvragen behandeld. Jaarlijks komen de leden van het kapittel, dertien in getal en allen van adel, tweemaal bij elkaar om de zaken te bespreken. Deze leden krijgen geen toelage meer, maar mogen een charitatief doel voordragen. Een rentmeester is belast met de zorg voor de bezittingen van de orde. Op de website van de Ridderlijke Duitse Orde is veel historie hierover te vinden.

Huidige status

Jan van Schaik

In de loop der jaren heeft de Balije van

Gilderondleiding bij Santiago de Compostelatentoonstelling Gilde Utrecht verzorgt voor het Catharijneconvent een pelgrimswandeling gedurende de tentoonstelling die loopt van 15 oktober 2011 tot eind februari 2012. De rondleiding vindt tussen 13.30 - 15.00 uur plaats op, woensdag 7 december, donderdag 29 december, woensdag 18 januari en donderdag 16 februari. Kosten € 5,- per persoon. U-pas houders en kinderen onder de 12 jaar half geld. Opgave voor deze rondleiding kan op het Gildekantoor iedere werkdag tussen 14.00 - 16.00 uur. Tel 030 234 32 52 of per e-mail post@ gildeutrecht.nl. Start- en eindpunt hoort u bij uw aanmelding. Vermeld bij opgave ook uw telefoonnummer. Informatie over de tentoonstelling Santiago de Compostela kunt u vinden op www.catharijneconvent.nl

Gildewandeling bij Bloemaert-tentoonstelling Utrechtse schilders in de Gouden Eeuw Deze wandeling sluit aan bij de tentoonstelling: Het Bloemaert-effect, kleur en compositie in de Gouden Eeuw. De tentoonstelling vindt plaats van 11 november 2011 t/m 5 februari 2012 in het Centraal Museum. Dit is de eerste grote overzichtstentoonstelling van de Nederlandse schilder Abraham Bloemaert (1566-1651). Van zijn hand zijn ook

enkele caravaggistische werken bekend. De wandeling gaat langs panden en plaatsen waar Bloemaert, zijn collega’s en leerlingen gewoond en gewerkt hebben. De rondleidingen vinden plaats op zondag 18 december, woensdag 28 december, dinsdag 3 januari, zaterdag 21 januari en zondag 5 februari 2012, telkens van 13.30 – 15.00 uur. Voor deze stadswandeling kunt u zich aanmelden op werkdagen van 14.00 –

16.00 uur bij Gilde Utrecht. Tel. 030 234 32 52 of per e-mail [email protected]. Vertrek- en eindpunt hoort u bij uw aanmelding. Kosten € 5, – per persoon. U-pashouders en kinderen half geld. De wandeling is ook op een ander tijdstip te boeken voor minimaal vier personen. Informatie over alle mogelijke rondleidingen vindt u op www. gildeutrecht.nl

Het Gildekantoor is gesloten tussen 17 december en 9 januari. Wilt u in deze periode een tentoonstellingsrondleiding reserveren, zie dan www.gildeutrecht.nl jaargang 12 nummer 4, december 2011

9


Conversatie nederlands Converseren is meer dan taal alleen Ik ben Thu Ha en kom uit Hanoi in Vietnam. Vijf jaar geleden kwam ik naar Nederland, waar ik met een Nederlander getrouwd ben. Na de eerste taaloefeningen in Hanoi heb ik in Utrecht anderhalf jaar op het ROC de cursus Nederlands gevolgd en ben geslaagd voor het inburgeringsexamen. Met mijn opleiding tot apothekersassistente kan ik hier helaas niet aan de slag, dergelijke diploma’s worden in Nederland niet erkend. Vandaar dat ik een opleiding voor de detailhandel heb gevolgd. Tijdens die opleiding heb ik stage gelopen in een winkel en ook via de Stichting Stade vrijwilligerswerk gedaan, zoals boodschappen doen met hulpbehoevenden. Maar het Nederlands bleef moeilijk, vooral ook omdat mijn man zo goed Vietnamees spreekt dat ik al gauw op die taal overga. Toen heb ik me ingeschreven voor het DUO-project. Daar werd ik aan Angrid Tilanus gekoppeld. We zagen elkaar voor het eerst bij Bureau Inburgering en hadden meteen het gevoel dat het

goed zat. Door bezuinigingen van de gemeente is dit project nu ondergebracht bij Gilde Utrecht. Ik ben blij dat ik door dit project Angrid heb leren kennen. We zijn echt bevriend geraakt. Door deze vriendschap verbeter ik niet alleen mijn Nederlands, maar leer ik zo veel verschillende dingen van dit land. We gaan samen naar musea, een film of een concert, gaan wandelen of fietsen. Toen een jaar geleden mijn man en ik naar Vietnam op vakantie gingen, is Angrid meegegaan en konden wij haar een heleboel van Vietnam laten zien en heeft ze mijn familie leren kennen. Hierdoor heeft zij ook iets van mijn leven en achtergrond leren begrijpen. Ik ben blij dat dit allemaal gegroeid is uit dit DUOproject. Angrid heeft mij geholpen mijn eerste

Thu Ha en Angrid Tilanus

baan bij een drogist te krijgen, en van daaruit werk ik nu bij Ecoplaza, een biologische winkel, waar ik het fijn vind om te werken. Ik gebruikte altijd al ecologische producten, maar nu kan ik ook altijd Nederlands spreken. Als ik terugkijk, heeft het DUO-project mij een belangrijke mogelijkheid geboden om mij in Nederland meer thuis en ingeburgerd te voelen. Thu Ha

‘Taalcoaching meer dan taal alleen’ Nederlands als Tweede taal, bijeenkomst 27 oktober 2011 De bijeenkomst vond plaats in het Bartholomeus Gasthuis in de prachtig gerenoveerde Smeezaal. Gilde Utrecht is sinds 1998 actief met een Maatjesproject/Samenspraak. In de loop der jaren kwamen daar anderen projecten bij zoals Voortburgeren in Zuilen (alfabetisering van anderstalige vrouwen) en conversatielessen/lesondersteuning bij het ROC Midden Nederland (Spraakmakend). Tachtig taalaanbieders zijn momenteel in een van deze projecten actief als ondersteuning bij het leren van de Nederlandse taal. Twintig van hen waren deze middag aanwezig. Aan de orde kwamen het nieuwe inburgereringsbeleid en de gevolgen daarvan voor de vrijwilliger; uitwisseling van elkaars werkzaamheden en vrijwilligerswerk als middel om vaker te oefenen met de Nederlandse taal. Presentaties werden gedaan door Annemieke Zevenhuijzen, adviseur onderwijs, sector Educatie ROC Midden Nederland, voorzitter beroepsvereniging van docenten NT2 en Gilde Utrecht Nieuws

Wilhelmien Giessen, trajectbegeleider vrijwilligerswerk bij de Vrijwilligerscentrale.

De toekomst van inburgering Vanaf 1 april 2011 probeert de overheid de stroom kansarme migranten terug te dringen door het verplicht stellen van een inburgeringsexamen in het buitenland. Het landelijk beleid wordt

10

na 2013 nog strenger en de inburgeraar is dan zelf verantwoordelijk voor haar/ zijn inburgering. Zij moeten de kosten voor een taalcursus en examen zelf gaan betalen. Hiervoor kunnen zij gebruikmaken van een sociaal leenstelsel. De taalcursussen die zij volgen, dienen het Keurmerk Blik op Werk te hebben.


conversatie nederlands Meer werk voor vrijwilligers Deze verandering kan tot gevolg hebben dat inburgeraars gaan proberen zo goedkoop mogelijk hun Nederlands op peil te krijgen en dat zij blijven aankloppen bij organisatie als Gilde Utrecht. De vraag naar ondersteuning kan betekenen dat er meer gerichte ondersteuning gevraagd gaat worden richting begeleiding naar werk. Er kunnen bijvoorbeeld meer vragen komen om de taalkennis te koppelen aan het volgen van een middelbare beroepsopleiding.

Samenwerking met andere organisaties De gemeente Utrecht streeft naar samenwerking met andere organisaties. Dit geldt ook voor vrijwilligersorganisaties. Gilde Utrecht werkt al samen met het ROC Midden Nederland en het Vrouwen Ontmoetings Project van het ISKB. Momenteel zijn wij bezig met het opstarten van een samenwerkingsproject met het Huis van Bewaring Wolvenplein. Incidentele samenwerking vindt plaats met de multiculturele organisatie Talen Tonen en Huize Agnes. Publiciteit van ons taalaanbod vindt plaats in het multiculturele blad de Karavaan, kleurrijk Nederland. Wat samenwerking betreft doen we het dus goed.

Meer Nederlands spreken Een veel gehoorde klacht is dat de inburgeraar te weinig oefent met het spreken van het Nederlands. Willemien Giessen van de Vrijwilligerscentrale was uitgenodigd om te vertellen over nut en noodzaak van het doen van vrijwilligerswerk voor dit probleem. Naast de uitbreiding van het sociale netwerk is het doen van vrijwilligerswerk een middel om sneller in te burgeren en mee te doen met de samenleving. De Vrijwilligerscentrale biedt de anderstaligen begeleiding naar vrijwilligerswerk. Heeft uw taalvrager belangstelling voor vrijwilligerswerk, ga dan eens samen naar de Vrijwilligerscentrale om te onderzoeken of uw taalvrager actief zou kunnen worden in zijn/haar buurt. Voor ondersteuning kunt u bij de Vrijwilligerscentrale, Janskerkhof 1, vragen naar Willemien Giessen. Tel. 030 231 22 89.

Gilde Utrecht en ze hebben dan ook de eerste contacten met elkaar gelegd. Het project Voortburgeren gaat Willemien Giessen uitnodigen om in gesprek te gaan met de 17 anderstalige vrouwen over het doen van vrijwilligerswerk in de wijk Zuilen. De informatie over het nieuwe inburgeringsbeleid werd helder vertolkt door Annemieke Zevenhuijzen. Vele aanwezigen wisten ongeveer wat er aan de hand was, maar deze middag werd duidelijk wat de gevolgen zijn van het stopzetten van de inburgeringssubsidie voor zowel de anderstaligen als de betrokken organisaties. Jeanne van den Heuvel

Zinvolle bijeenkomst Het uitwisselen van elkaars werkzaamheden vonden de meesten plezierig. Een aantal nieuwelingen waren benieuwd welke taalaanbieders dit werk doen bij Annemieke Zevenhuijzen

Vacature Gilde Utrecht is voor het Project Samenspraak (één op één) op zoek naar vijfenveertigplus-taalcoaches Het gaat hier om ondersteuning bij conversatie Nederlands voor mensen die aan het inburgeren zijn. Deze taalvragers afkomstig uit het Midden-Oosten, Afrika, China, Midden- en Noord-Amerika, Oost-Europa en Rusland zijn veelal goed opgeleide mensen. Zij willen door het verbeteren van hun Nederlands hun jaargang 12 nummer 4, december 2011

zelfvertrouwen vergroten, een beter contact met Nederlanders krijgen en hun kans op de arbeidsmarkt vergroten. Tijdsinvestering (inclusief eventuele voorbereiding) vier uur per week. Gilde Utrecht biedt - Ontmoeting diverse culturen - Werkmap + training - WA-verzekering en onkostenvergoeding - Ontmoeting met andere taalaanbieders op eindejaarsbijeenkomst

11

Belangstellenden kunnen zich per e-mail aanmelden bij [email protected]. Vermeld hierbij ook uw telefoonnummer. Het toesturen van een cv wordt op prijs gesteld.


In de schijnwerper Van kloosterleven tot Gildeleven Interview met Wolter te Riele Wolter te Riele (geboren in 1942), secretaris van Gilde Utrecht, ontvangt mij in zijn smaakvol ingerichte huis in de Utrechtse wijk Wittevrouwen. Hij doet veel werk voor het Gilde en dat deels achter de schermen: tijd dus om wat meer over hem te weten te komen. Met mijn kop koffie zit ik op de bank naast een door Wolter gebouwde replica van Rietvelds Divantafeltje, tegenover mij zit de zorgvuldig formulerende geïnterviewde. Ik moet goed opletten, maar soms dwaalt mijn blik even af naar een kunstwerk aan de muur of de romantische achtertuin. Hoe ben je bij Gilde Utrecht betrokken geraakt? Al aan het eind van mijn loopbaan oriënteerde ik me op nuttige bezigheden na mijn pensionering. Het Gilde zag ik als een goede mogelijkheid, o.a. om mijn bestuurservaring in te brengen. Begin 2005 meldde ik me aan en in juni werd ik secretaris, eerst nog in een groter bestuur van zeven personen maar nu al sinds jaren met ‘alleen’ voorzitter Paul Vergeer en penningmeester Frits Wensing. We vergaderen negen maal per jaar samen met directeur Jeanne van den Heuvel en hopen zo goed beleid voor het Gilde te maken (en te laten uitvoeren).

Mijn laatste en langste baan was bij de HBO-raad: ik werd daar secretaris van visitatiecommissies die de kwaliteit van de beroepsopleidingen onderzoeken.

Buiten mijn werk om deed ik ook bestuurswerk, o.a. was ik enige tijd voorzitter van de Stichting Maatschappelijke Dienstverlening (voor) Doven.

Wat ging daar voor werk aan vooraf? Ik heb veel verschillende functies gehad. Na mijn studie sociologie in Leiden, met specialisatie in onderwijs, werd ik wetenschappelijk medewerker aan de Universiteit van Utrecht. In overleg met de vakbeweging deden wij onderzoek naar de arbeidsomstandigheden in bedrijven, en ook het (project)onderwijs aan studenten was hierop gericht. In 1979 verliet ik de universiteit en werd projectleider (directeur) van een buurthuis in Abstede aan de Notenbomenhof. Welzijn en ontspanning voor jong en oud in de buurt was ons doel. Een dieptepunt waren overigens twee nooit helemaal verklaarde branden daar. Reorganisaties leidden in 1987 tot een fusiegolf waarbij van de 40 instellingen in Utrecht er slechts 15 overbleven. Ik had het wel gezien en ging tot 1991 werken als zzp’er (zelfstandige zonder personeel) waarbij ik o.a. profielen voor welzijnswerkers opstelde. Wolter te Riele bij zijn favoriete schilderij ‘Die Versuchung’ (De verleiding) van Gisela Heising


12


in de schijnwerper Een bestuursfunctie in het Gilde lag dus voor de hand, maar welke andere activiteiten ging je bij ons doen? Ten eerste converseer ik in het Nederlands met buitenlanders die hier zijn komen wonen. Zij komen individueel bij mij aan huis en we praten wekelijks, soms twee maal per week, anderhalf uur. Ze komen uit alle mogelijke landen (o.a. Italië, Turkije, Afghanistan en Thailand) en hebben heel verschillende achtergronden. Ik richt me vooral op goede communicatie. Corrigeren is weinig aan de orde tenzij de ‘leerling’ daarom vraagt. Als ik het niet begrijp, moet ik uiteraard om verduidelijking vragen, soms met Engels als hulptaal. Vaak is dat een aanleiding om het over grammatica en zinsbouw te hebben.

“Zee-naar gaan wil-ik” zegt een van de leerlingen van Wolter en de leraar begrijpt onmiddellijk dat dit “Ik wil naar de zee gaan” betekent. Het is boeiend om met iemand te communiceren die precies weet wat hij in het Nederlands wil zeggen maar de grammatica (nog) uit zijn eigen taal overneemt, aldus Wolter.

Min of meer in het verlengde hiervan ligt mijn deelname aan de coördinatiecommissie Taalaanbieders. We komen een paar keer per jaar bij elkaar om te bespreken hoe we het werk kunnen ondersteunen en versterken. Verder bewaak ik onze website: regelmatig moet die gecontroleerd en/of vernieuwd worden. In voorbereiding is een weblog (zie elders in dit nummer, AdV) – ik ben bij de opzet betrokken en ga er korte artikeltjes voor schrijven. Voor de balie (van het Gildekantoor) heb ik ook administratieve handleidingen gemaakt en het nodige in de formulieren vereenvoudigd. Ik kom elke week wel op kantoor.


Indrukwekkend. Hoeveel tijd besteed je dan wekelijks aan het Gilde? Dat is moeilijk te zeggen, maar het zou wel eens in de buurt van drie dagdelen (12 uur) kunnen liggen. En dan reken ik niet mee de tijd dat ik heb meegedaan aan de leeskring Duits onder leiding van Gerry Prommersberger-de Jong. Dat was natuurlijk op mijn éigen ontwikkeling gericht. Ik ben ermee gestopt omdat ik tien Duitse boeken per jaar (goed!) lezen en (in het Duits!) bespreken te veel vond worden. (Nu kan ik af en toe ook weer wat tijd besteden aan stamboomonderzoek.)

Hoe was de jeugd van deze onderwijssocioloog en Gildeduizendpoot? Ik ben geboren in Tilburg waar mijn vader econoom was bij een wolfabriek. Mijn moeder was tot haar huwelijk lerares naaien aan een huishoudschool. Ik heb vijf zussen en twee broers. Later ging Vader bij de Radboudstichting in Utrecht werken, we verhuisden hierheen in 1949. Ik zat in Amersfoort op het rooms-katholieke Constantijncollege. Ik trad in 1961 als novice in bij de orde van de Kruisheren en begon een jaar later aan de priesteropleiding. Vier jaren heb ik het in het klooster volgehouden (in Neeritter - niet ver van Thorn -, Zoeterwoude en Sint Agatha, bij Cuijk). Teleurstelling over het gebrek aan saamhorigheid aldaar en twijfel over ‘de bijbel als Gods woord in letterlijke zin’ deden mij besluiten het klooster te verlaten. Toen, in 1965 dus, ging ik in Leiden studeren. Mijn ouders konden mij gelukkig begrijpen en mijn vader had zelf, hoewel overtuigd gelovig, veel kritiek op de r.k. kerk(hiërarchie). Ik was in Leiden lid van de r.k. studentenvereniging Augustinus. Ook ging ik aanvankelijk nog naar de kerk maar toen ik mezelf erop betrapte dat dit vooral voor de ‘gezelligheid’ was, ben ik gestopt.

13

Programmeerde het kloosterleven jou een beetje om alleenstaand te blijven of is er geen verband? Ik denk het niet. Ik heb genoeg vrienden en een goede band met mijn familie. Ik ben, zoals ik geleefd heb en nog leef, niet eenzaam, en dat was ik in het klooster (soms) wel.

Je huis en zijn inhoud wijzen op gehechtheid aan je eigen omgeving. Klopt dat? Ja, waarschijnlijk. Ik woon al dertig jaar in dit huis. Hoewel het mijn eigendom is, heeft de gemeente flink gesubsidieerd in de verbouwing. De indeling is nu veel functioneler en allerlei (volgens mij) lelijke details heb ik weggehaald, zoals een schrotenbetimmering en plakfolie op de kamerdeur. Ik ben een knutselaar (Rietveld! Zie boven, AdV). Ik ga ook graag naar tentoonstellingen en zo nu en dan koop ik iets moois of boeiends voor aan de muur of een beeld(je).

Kun je ten slotte nog je visie geven op het Gilde en op het Gilde Utrecht Nieuws? Ik zou het Gilde graag levendiger zien, met name bij de taalaanbieders. Het is mij wat te passief en er is te weinig interactie tussen ons. De rondleiders doen het wat dat betreft beter. Ook deelnemers aan de taalgroepen zouden meer bij evaluaties etc. betrokken kunnen worden. Ik lees Gilde Utrecht Nieuws vrijwel helemaal maar vind niet alles even boeiend. Een meer beschouwend artikel over het gildewerk mis ik wel eens. Bij het verlaten van de woonkamer valt mijn oog op een dvd-rek met meer dan honderd films, die Wolter zelf heeft opgenomen. Nu speelt hij er gemiddeld nog niet één per week af. Hij gaat ze fijn in de toekomst bekijken, zegt hij: “als ik geen bestuurswerk meer kan doen of aan huis gekluisterd raak”. In de gang hangen foto’s van een reis naar Spitsbergen (1997) hoewel hij (nu) zegt dat hij alleen reist als het moet. Het kan verkeren, ook bij deze aardige wetenschapper.


projecten Architectuurcursus voorjaar 2012 Gilde Utrecht organiseert vijf bijeenkomsten om u kennis te laten maken met de bouwstijlen in Utrecht. Na een mondelinge inleiding van circa een uur wandelt u onder deskundige leiding langs gebouwen uit de behandelde stijlperiode. De stijlen die behandeld worden zijn o.a. romaans, gotiek, classicisme, maar ook neostijlen, jugendstil, art deco en mo-

derne bouwkunst zullen aan bod komen. De bijeenkomsten worden gehouden op donderdag 29 maart en 5, 12, 19, 26 april 2012 van 10.00 – 13. 30 uur.

Meer inlichtingen zijn verkrijgbaar bij Ria van Zwam via [email protected] Wilt u hierbij uw telefoonnummer vermelden voor contactopname.

Per bijeenkomsten kunnen 14 personen deelnemen. Locatie ORKA-schoolgebouw, Mariahoek t.o. nummer 5. Kosten € 60,- inclusief studiemateriaal en koffie.

Aanmelden kan via het downloadformulier van www.gildeutrecht.nl. Stuur dit naar Gilde Utrecht, t.a.v. Ria van Zwam, Lange Smeestraat 7, 3511 PC Utrecht.

Leer mij Utrecht kennen Voorjaarsprogramma 2012 Deze cursus is opgezet om mensen die nieuw in Utrecht zijn komen wonen, maar ook degenen die hier al langer in Utrecht wonen, de gelegenheid te geven wegwijs te worden in de stad Utrecht. In zes bijeenkomsten wordt u in de gelegenheid gesteld de stad beter te leren kennen. Het voorjaarsprogramma 2012 is als volgt samengesteld: Zaterdag 14 april wordt de Domtoren beklommen en wordt u rondgeleid over het Domplein door een gids van Rondom. Zaterdag 21 april geven Gildegidsen Els Jimkes en Tineke Barreveld een inleiding over de bouwstijlen die in Utrecht te vinden zijn. Daarna worden tijdens een

rondwandeling de voorbeelden bekeken van de diverse stijlen in de stad. Zaterdag 28 april houdt Frank Kaiser een inleiding over stedebouwkundige aspecten in Utrecht en wordt u vervolgens door hem rondgeleid door Leidsche Rijn. Zaterdag 5 mei zijn we te gast in het Volksbuurtmuseum. Er worden historische beelden getoond van het oude Wijk C en er is een rondleiding door het museum. Zaterdag 12 mei is er een rondleiding door een van de Gildegidsen over de werven en door de steegjes in de binnenstad. Zaterdag 26 mei wordt het stationsgebied bezocht en krijgt u uitleg van Jimmy Kross, medewerker voorlichting van de

Projectorganisatie Stationsgebied. De cursustijden zijn van 10.00 – 12.30 uur. Behalve op zaterdag 28 april, dan zijn de tijden van 11.00 – 13.30 uur. De cursusprijs bedraagt € 60,-. Dit bedrag is inclusief de koffie. U kunt het inschrijfformulier downloaden en ondertekend opsturen naar Gilde Utrecht. U kunt u ook persoonlijk komen inschrijven op het kantoor van het Gilde. De inschrijving verloopt op volgorde van binnenkomst van de betalingen. Er kunnen maximaal 23 cursisten deelnemen. Adres, openingstijden, rekeningnummer en telefoonnummer van het Gilde treft u onder de knop ‘contact’ op de website van Gilde Utrecht.

boeken Utrecht in Detail Auteur: Susanne Weide; Engelse vertaling: Rietje de Bruijn; fotografie: Rob van der Lingen Prijs € 7,50 Uitgave van Stichting Het Utrechts Gevelteken Fonds 2010 ISBN 978 90 76940 55 7 Dit aardige, tweetalige boekje beschrijft een wandeling heen en weer langs de Oudegracht (vanaf het Domplein/Servetstraat, tussen Jansbrug en Geerte-


brug). Centraal staan de gevelstenen met mooie foto’s en een beschrijving. Ook teksten op de gevelstenen, zoals namen en motto’s, worden verklaard. Verder besteedt de auteur aandacht aan de architectuur van de panden. De gebruikte letter is vrij klein maar daar staat tegenover dat het boekje een handig zakformaat heeft. Dat je na Oudegracht 99 moet omkeren (omdat je anders de route verlaat) is een kleine omissie.

14


geef de pen eens door Gilde Utrecht en ik Op een dag, nu zo’n acht jaar geleden, fietste ik langs het Gildekantoor, toen nog in de Nachtegaalstraat, en zag daar voor het raam een poster hangen waarop vrijwilligers werden gevraagd voor conversatieles Nederlands. Ik was net twee jaar uit het reguliere onderwijs en langzamerhand wel uitgerust en uitgeklust en ik stapte in een plotselinge opwelling naar binnen. Nederlands geven, dat had ik immers veertig jaar lang (meestal) met plezier gedaan.…. Een paar weken later woonde ik op Bureau Inburgering een conversatieles bij, een leuke en zinvolle middag. Toch aarzelde ik nog om mee te gaan doen. De bijeenkomsten lopen parallel met de schoolperiodes, er moet natuurlijk regelmaat in blijven en ik wilde wel eens buiten de schoolvakanties om weg kunnen. Op een verjaardagsfeestje vertelde ik over de mogelijkheden en mijn aarzeling en toen riep Nine van der Houwen, die het middelbaar onderwijs kort daarvoor ook achter zich had gelaten, dat ze wel met mij mee wilde doen. En zo delen we nu al jarenlang ons ‘werk’. Zo’n duobaan kan ik iedereen aanbevelen, we geven samen les en dat is niet alleen heel gezellig maar betekent ook dat je elkaar kunt aanvullen en dat je elkaar inspireert. Bovendien geeft het de vrijheid die ik liever niet wilde opgeven, een van ons kan uitvallen en de bijeenkomsten gaan toch gewoon door. Dat bleek niet alleen prettig in verband met

vakantiemogelijkheden, ik viel ook nog wel eens uit door heupoperaties en dan ging Nine alleen door, of ze nam mij in een rolstoel mee. Geen probleem, al viel het niet altijd mee de rolstoel in en uit haar autootje te krijgen maar er was altijd wel weer iemand die ons wilde helpen. Dan het werk zelf, puur plezier. Het eerste jaar liep de organisatie bij Bureau Inburgering niet altijd even soepel en soms was de opkomst gering maar later hadden we grotere groepen met zeer gemotiveerde mensen van zeer verschillende pluimage. Heel boeiend. Ook het contact met de organiserende ambtenaren was leuk en heel persoonlijk. Een paar maal per jaar organiseerden zij zelfs gezellige bijeenkomsten en uitjes voor alle deelnemers. Helaas moesten ze hun werk beëindigen, de conversatiebijeenkomsten zijn daar in 2010 door de bezuinigingen geheel stopgezet.

Bureau Inburgering heeft mij ook in contact gebracht met mijn taalmaatje en dat contact bestaat nu, na zes jaar, nog steeds. In principe komt mijn Mexicaanse vriendinnetje een avond in de week met haar taalvragen en schrijfwerk en vriendschap. Dank aan haar contactpersoon uit die tijd! Op ROC Midden Nederland wordt nu het project Spraakmakend voortgezet en ook daar komen Nine en ik met plezier maar het kan nog wel een beetje verder van de grond komen. Kortom, via Gilde Utrecht heb ik veel nieuwe en positieve ervaringen opgedaan. De pen wordt doorgegeven aan Wim Hendriks, aanbieder fotografie. Henny Bollen-Egmond

boeken Wandelen binnen de singels van Utrecht

“Heeft u zoiets ook voor de binnenstad?” was sinds 2008 de vraag die veel lezers van ‘Wandelen buiten de binnenstad van Utrecht’ stelden aan de uitge-

ver. Het antwoord luidt nu gelukkig ‘ja’. Dit tweede boekje biedt zes wandelingen binnen de Utrechtse singels, met duidelijke kaarten en routebeschrijvingen en vooral aandacht voor de talloze monumenten. Daarbij is bovendien aangegeven of ze in het algemeen toegankelijk zijn. (Niet-toegankelijke, vaak particuliere, gebouwen die beschreven worden, doen overigens wél vaak mee op Open Monumentendag.) Het boek bevat ook een chronologie van de Utrechtse ge-


15

Auteur: Kees Volkers; fotografie Lourens Vellinga (en de auteur) Prijs € 15, - Uitgeverij Gegarandeerd Onregelmatig 2011 ISBN 978 90 78641 00 1

schiedenis en een historische inleiding per wandeling. Voor Gilderondleiders zal er veel bekends in dit boek staan, maar het kan altijd aanleiding zijn om de eigen wandeling(en) een beetje te verleggen en/of nog interessanter te maken. Een mooi geïllustreerd boek, wel met een ‘vrij drukke’ opmaak. Een must voor uw bibliotheek!


AGENDA EN mutaties

column Wat hebt u beleefd?

Vergaderdata 2012 Bestuur Elke tweede woensdag van de maand 10.00 – 12.00 uur Ruimte: afwisselend bij Paul Vergeer en Frits Wensing 14 dec. 2011; 8 feb. 2012; 14 maart; 11 april; 30 mei; 12 sept.; 10 okt.; 14 nov.; 12 dec.

Coördinatiecommissie rondleiders Elke eerste donderdag van de maand 10.00 – 12.00 uur Ruimte: Gildekantoor 2 febr.; 1 maart; 5 april; 3 mei; 7 juni; 6 sept.; 4 okt.; 8 nov.; 6 dec.

Plenaire bijeenkomsten rondleiders dinsdagmorgen van 10.00 – 12.00 uur 13 maart; 23 okt.

Evenementen rondleiders Een keer per maand

Balievergaderingen maandag- of donderdagmorgen 11.00 – 13.00 uur Ruimte: Gildekantoor ma. 6 febr.; do. 22 maart; ma. 7 mei; do. 21 juni; ma. 3 sept.; do. 25 okt.; ma. 3 dec.

Coördinatievergadering Taalaanbieders woensdag 10.00 – 12.00 uur Ruimte: Gildekantoor 7 maart; 16 mei; 11 juli (onder voorbehoud); 19 sept.; 21 nov.

Gildekantoor gesloten maandag 19 december 2011 tot maandag 9 januari 2012

Mutaties Nieuwe aanbieders Mevrouw A. Lootsma, Frans; mevrouw A. Smit, Frans; de heer H. de Vries, Samenspraak; mevrouw G. Muilwijk, Samenspraak

Rondleider weg

Aanbieders weg Mevrouw M. Arts, Spraakmakend; mevrouw C. Grefkens, Voortburgeren; de heer H. Kraaykamp, Engels; Tineke van Stijn, Verhalenuur voor ouderen; de heer C. van Putten, Engels

Mevrouw I. Ruger

Baliemedewerker weg

Een roerige tijd. Onderwerpen genoeg voor een column. Voordat ik een keuze maak, zegt de redactie van deze uitgave: “Je bent 20 jaar vrijwilliger bij het Gilde. Schrijf eens iets over bijzondere ervaringen?” Na enige aarzeling, ben ik toch maar ingegaan op dit idee. Ons motto was en is ‘Ouderen voor anderen’. Heel algemeen. Dat leidt ertoe dat er ook bijzondere vragen binnenkomen bij onze baliedames, zoals 1. “Ik ben 70 jaar, zeeman geweest en woon sinds kort weer in Utrecht. Ik wil kroegjes kijken”. Rond 10 uur ontmoeten we elkaar op het Domplein. We maken kennis. Als jongen woonde hij in Wijk C. Weer terug in de stad ziet hij dat er veel is veranderd. Zijn Wijk C is niet meer. Dikke Dries is verhuisd, geen Black Horse Bar, nachtclub Olympia verdwenen. Utrecht nú is hem vreemd. Maar het bevalt hem wel. We maken kennis met uitbaters van cafés en eetgelegenheden. We eten een broodje en vervolgen ’s middags onze tocht. 2. “De Dom-moeders hebben een etentje in het academiegebouw. Kan er iemand tussen de gangen van het diner iets vertellen over de geschiedenis van de Dom?” Zeker de rondleidsters van de Domkerk, denk ik; niet goed gedacht. DOM staat voor: diagnose, onderzoek, mammacarcinoom. De moeders hebben als patiënten deelgenomen aan dit project. Op de afsluitende avond komen de ‘moeders’, de doktoren, de ICT-ers en de andere medewerkers aan het project bijeen. 3. “De leden van het Oekraïnse koor Blagovist willen het Domorgel horen en daarna bij een Zeemanwinkel worden gebracht”. Met collega Laurette Ahsmann vertellen we de koorleden iets over Utrecht. Kiev heeft de Dnjepr, Utrecht de Rijn, zij hebben Wladimir, wij Willibrord, zij hebben een groot aantal kerken zonder orgel, wij de Domkerk met een orgel. Jan Jansen speelt een toccata van Bach. Het koor beloont hem met enkele schitterende orthodoxe gezangen op het hoogkoor. Toevallig aanwezige bezoekers van de kerk worden ook beloond. 4. Bijzondere ervaringen? Ik denk ook, samen met collega Jan van Ee, aan de bustochten met vakbondsleden door Leidsche Rijn in opbouw. En aan het filosoferen met kinderen van de Daltonschool en van de Vrije School: waarom is alles er zoals het is, het land, de zee, de zon de sterren? Waarom is er iets en niet niets? En als er niets zou zijn, wat is dat dan? Ik herinner me dat Gilde Nederland een boekje heeft uitgegeven met bijzondere belevenissen van Gildeleden. Is dat niet iets voor Gilde Utrecht? Natuurlijk hebben we allemaal wel eens iets bijzonders meegemaakt. Wie neemt het initiatief om dat op papier te zetten?

Tineke van Stijn

Ben de Boer Gilde Utrecht Nieuws

16


Gilde Utrecht Nieuws jaargang 12 nummer 4, december 2011 Gilde Utrecht Nieuws

Recommend Documents