Gemeenterekening Jaarverslag & Jaarrekening

Gemeenterekening Gemeenterekening 2007

2007

Jaarverslag & Jaarrekening

Colofon Teksten Afdeling Communicatie, gemeente Enschede Eindredactie en coördinatie Afdeling Communicatie, gemeente Enschede Ontwerp Digidee Ontwerpstudio Oplage 250 exemplaren Deze uitgave is gemaakt in opdracht van de gemeente Enschede, mei 2008.

Gemeenterekening 2007


Inhoudsopgave

4

Voorwoord

7

Leeswijzer

8

2007 in vogelvlucht

10

Jaarverslag 2007

21

1.

Kerngegevens en organogram

22

1.1

Kerngegevens

23

1.2

Organogram

24

2.

Programmaverantwoording

26

2.1

Actief in de stad

27

2.2

Opgroeien in de stad

38

2.3

Zorg en welzijn

47

2.4

Werk en inkomen

55

2.5

Economische ontwikkeling

62

2.6

Ruimtelijke ontwikkeling

73

2.7

Bereikbaarheid en mobiliteit

80

2.8

Wonen

85

2.9

Woon en leefomgeving

2.10

Veiligheid

102

2.11

Stadsdelen

110

2.12

Samenwerking en dienstverlening

114

2.13

Roombeek

121

2.14

Financieel Addendum & Algemene Dekkingsmiddelen

123

3

Paragrafen

126

3.1

Lokale heffingen

127

3.2

Weerstandsvermogen

131

3.3

Onderhoud kapitaalgoederen

134

3.4

Treasury

138

3.5

Bedrijfsvoering

142

3.6

Grondbeleid

146

3.7

Verbonden partijen

148

94

Jaarrekening 2007

151

4

Programmarekening

152

5

Balans

154

Inhoudsopgave

6

Toelichting op de Jaarrekening algemeen

158

6.1

Consolidatiegrondslag

159

6.2

Grondslagen voor waardering en resultaatbepaling

159

6.3

Resultaatbepalingsgrondslagen

161

7

Toelichting op de Programmarekening

162

7.1

Toelichting algemene dekkingsmiddelen

163

7.2

Analyse van de afwijkingen tussen begroting (na wijziging) en programmarekening

165

7.3

Toelichting resultaat voor en na bestemming (mutaties in reserves)

189

8

Toelichting op de Balans

190

8.1

Materiële vaste activa

191

8.2

Financiële vaste activa

193

8.3

Voorraden

194

8.4

Vorderingen

195

8.5

Liquide middelen

196

8.6

Overlopende activa

196

8.7

Eigen vermogen

196

8.8

Voorzieningen

198

8.9

Vaste schulden

199

8.10

Kortlopende schulden

199

8.11

Overlopende passiva

200

8.12

Niet uit de balans blijkende verplichtingen

9

Overige gegevens

202

9.1

Voorstel vaststellingsbesluit saldo programmarekening

203

9.2

Accountantsverklaring

204

201

Bijlagen

206

A.

Outputindicatoren bij de programma’s

208

B.

Mutaties reserves conform raadsbesluit

230

C.

Mutaties reserves conform bestendige gedragslijn

230

D.

Toelichting reserves

231

E.

Staat van Reserves

233

F.

Staat van Voorzieningen

240

G.

Risico inventarisatie

248

H.

Sisa

260

I.

Lijst met afkortingen

292


5

6

Voorwoord

Voorwoord Geachte leden van de gemeenteraad,

Geachte lezer,

Voor u ligt de Gemeenterekening 2007, waarmee het College verantwoording aflegt over de beleidsmatige en financiële resultaten van 2007. 2007 was een jaar waarin veel zaken zijn geborgd en in gang zijn gezet. Dat we met de goede dingen bezig zijn, blijkt uit de ontvangen complimenten die uit een aantal ontvangen prijzen spreekt. Zo hebben we de Gouden Piramide voor wederopbouw en herstructurering van de wijk Roombeek en de Sportprijs van het jaar gewonnen. Hieruit spreekt de waardering voor het huidige beleid. Hierop mogen we trots zijn en laat dit de inspiratie zijn om op deze weg verder te gaan en onze stad op een nog hoger niveau te brengen.

2006 stond in het teken van een verbetering van de kwaliteit en leesbaarheid van de (totstandkoming van de) jaarrekening. Met de jaarrekening 2006 hebben we ook een ‘best practise’ gewonnen bij de uitreiking van de Kordes Trofee. Dit is een landelijke prijs voor de beste jaarrekening.

Voor 2007 was, naast borging van de kwaliteit, een versnelling van de totstandkoming een belangrijk aandachtspunt. Dit is ook gerealiseerd en daarmee is tegemoetgekomen aan de uitdrukkelijke wens van de raad om tot een versnelling te komen. Met de jaarrekening 2006 als basis, en daarbij de aanbevelingen van de accountant en de Kordes trofee, hebben wij getracht weer enkele verbeteringen ten aanzien van de leesbaarheid aan te brengen. Dit heeft geresulteerd in de nu voorliggende jaarrekening, waarbij ook de rekeningencommissie betrokken is geweest. De jaarrekening is weer voorzien van een goedkeurende accountantsverklaring. Ondanks de gerealiseerde versnelling en de daarmee gepaarde gaande druk op het jaarrekeningproces is dit op een relatief soepele wijze en in samenspraak met de accountant tot stand gekomen. Dit geeft aan dat onze financiële en administratieve processen verder zijn versterkt.

De in deze gemeenterekening behaalde resultaten zorgen voor een goede basis, waar we mee verder kunnen. Het positieve eindsaldo maakt dat er geld beschikbaar is om nieuwe dingen mee te doen. Geld dat hard nodig is, zeker gezien de invulling en uitvoering van de drie strategische opgaven waar we voor staan. Wij stellen dan ook voor om het positieve rekeningresultaat te betrekken bij de integrale afweging.

Wij vertrouwen erop dat wij u met deze Gemeenterekening voldoende informeren.

Burgemeester en Wethouders van Enschede,

De secretaris,

De Burgemeester,

M.J.M. Meijs

P.E.J. den Oudsten


7

Leeswijzer Voor u ligt de Gemeenterekening 2007. Hierin kijken we terug op het begrotingsjaar 2007 en leggen verantwoording af over de behaalde resultaten en besteding van middelen. Deze gemeenterekening is ten opzichte van 2006 slechts marginaal gewijzigd. Een goede vergelijkbaarheid tussen de Gemeenterekening en de Programmabegroting is van groot belang voor de controlerende rol van de raad. Daarom is de Gemeenterekening zo veel mogelijk gebaseerd op de programmabegroting 2007-2010.

Opbouw Gemeenterekening 2007 van Enschede Net als de programmabegroting bestaat de gemeenterekening uit een beleidsdeel en een financieel deel. Schematisch kan dit als volgt worden weergegeven:

8

Programmabegroting 2007-2010


Beleidsbegroting Programmaplan Paragrafen

Jaarverslag Programmaverantwoording Paragrafen

Financiële begroting Overzicht van baten & lasten + toelichting Uiteenzetting financiële positie + toelichting

1.

verantwoording

verantwoording

Jaarrekening Programmarekening + toelichting Balans + toelichting

2007 in Vogelvlucht

De belangrijkste beleidsmatige en financiële ontwikkelingen van 2007 zijn hierin weergegeven. Dit hoofdstuk vormt hiermee een samenvatting.

2. Jaarverslag Het jaarverslag bestaat uit de programmaverantwoording en de paragrafen. Verantwoording over het gevoerde beleid neemt een centrale plaats in. De programmaverantwoording is opgebouwd uit de 13 inhoudelijke programma’s en het programma Financieel Addendum. In de programmabegroting is elk programma opgebouwd volgens de drie w-vragen (Wat willen we bereiken; Wat gaan we daarvoor doen?; Wat mag het kosten?). De verantwoording in de gemeenterekening is volgens een zelfde systematiek opgebouwd: 

Hebben we bereikt wat we wilden bereiken?



Wat hebben we daarvoor gedaan?



Wat is niet gedaan en waarom niet?



Wat heeft het gekost?

Leeswijzer

De voorgeschreven paragrafen zoals deze in de Programmabegroting zijn opgenomen bevatten de beleidslijnen met betrekking tot een aantal voorgeschreven onderwerpen waaronder de lokale heffingen. Ze vormen een dwarsdoorsnede van de programma’s. Met de onderdelen die in de verschillende paragrafen aan bod komen zijn vaak aanzienlijke bedragen gemoeid. Hiermee geven ze extra inzicht in de financiële positie van de Gemeente Enschede.

3. Jaarrekening De jaarrekening bevat de financiële verantwoording over 2007 en bestaat uit de programmarekening en de balans. In de programmarekening zijn de in het jaarverslag opgenomen cijfers verder in detail uitgewerkt. Per product wordt inzicht gegeven in de gerealiseerde baten en lasten. Afwijkingen ten opzichte van de begroting groter dan 5% of groter dan 50.000 euro zijn voorzien van een toelichting. De balans verschaft inzicht in de vermogenspositie van de gemeente Enschede. De accountantscontrole richt zich met name op dit deel van de gemeenterekening. De accountantsverklaring is opgenomen in hoofdstuk 9.

9

4. Bijlagen De bijlagen hebben in hoofdzaak betrekking op de jaarrekening en het jaarverslag. Zo zijn, om de leesbaarheid te verbeteren, de tabellen met outputindicatoren in de Bijlagen opgenomen. Daarnaast is hier de met ingang van 2006 verplichte bijlage Sisa (Single Information Single Audit) opgenomen. Hierin wordt verantwoording afgelegd omtrent specifieke uitkeringen (waaronder GSB en WWB gelden).


2007 in vogelvlucht In dit hoofdstuk presenteren we de gemeenterekening 2007 in vogelvlucht. Dat doen we door eerst de bijzondere en opvallende zaken uit 2007 nog eens te memoreren. Vervolgens worden aan de hand van de bestuurlijke thema’s uit de programmabegroting 2007-2010 een aantal resultaten genoemd. Ook wordt samenvattend ingegaan op de financiële resultaten.

1. Het jaar 2007 2007 was het jaar van de Enschedeal, de strategische opgaven en de Toekomstvisie Enschede 2020. Raad, college, ondernemers, maatschappelijk middenveld en ambtelijke organisatie waren bij alledrie de processen zeer nauw betrokken. Steeds weer ging het om het aanwijzen, onderzoeken en bepalen van de kernopgave voor onze stad. In de Enschedeal nam de gemeenteraad het voortouw. Een memorabel moment omdat de

10

Enschedeal het resultaat was van een actieve kaderstelling door de raad. De eerste actieve kaderstelling waarbij de gemeenteraad zelf een interactief proces opzette en uitvoerde op basis waarvan zij, in nauwe samenspraak met partners in de stad, politieke doelen koos. In de Enschedeal, die in april 2007 werd aangeboden aan het college, stond werk centraal. Ons college vertaalde de Enschedeal vervolgens in de Kadernota 2008 ‘Kiezen voor Enschede’. In die Kadernota werden drie strategische opgaven gepresenteerd. Strategische opgaven die urgent, bepalend voor de ontwikkeling van de stad en programmaoverstijgend waren. Gekozen werd voor Enschede werkt, Stad Enschede en Ons Enschede. De kadernota 2008 werd zeer goed ontvangen door de gemeenteraad en op 2 juli vastgesteld. Daarna brak een intensieve periode aan voor de ambtelijke organisatie die de strategische opgaven operationaliseerde in maatregelen, producten en activiteiten die een plek kregen in de programmabegroting. In dat proces werd door het college en het concern management team gekozen voor een bestuurlijke en ambtelijke verankering van de strategische opgaven. Dit leidde tot de aanwijzing van bestuurlijk trekkers én programmadirecteuren. Beide met als opdracht sturen op doelen en een rolopvatting gericht op verbinden, coördineren en enthousiasmeren.

Enschedeal

Kadernota 2008

Programmabegroting 2008-2011

Enschede 2020

Parallel aan dit proces werkte de stad aan de totstandkoming van een Toekomstvisie Enschede 2020. Enschede 2020 werd in december 2007 door de gemeenteraad vastgesteld. Bij de totstandkoming waren honderden Enschedeërs tijdens tientallen bijeenkomsten in de stad betrokken.

Internationaal In 2007 was Enschede sterk internationaal georiënteerd. Dat gebeurde mede in het licht van de hernieuwde Toekomstvisie. Zo brachten raad en college in maart een bezoek aan Manchester, die andere grote Europese textielstad van weleer die het nu, zeer succesvol, over een geheel andere boeg gooit met nieuwe economische sectoren en veel aandacht voor cultuur en sport. In mei ging een delegatie uit de raad naar Limmerick (Ierland) om daar over lokale democratie en partnerschap te spreken. In september vertrok een delegatie bestaande uit Twents bedrijfsleven, kennisinstituten, provincie en netwerkstad onder leiding van

2007 in vogelvlucht

de burgemeester van Enschede naar Palo Alto, de partnerstad van Enschede. Doel: invulling geven aan de economic alliance. Ondertussen werd besloten tot een intensivering van de samenwerking in MONT verband met de start van het project MONT mapping. Een project waarin de lobby- en uitbouwpotentie van de MONT regio in Europees verband wordt onderzocht. Resultaten worden verwacht in juni 2008. Tot slot werd in netwerkstad verband gewerkt aan de totstandkoming van één internationale agenda van Twente. Los hiervan participeerde Enschede weer volop in Eurocities (netwerk van Europese steden) en droeg haar steentje bij aan het lobbykantoor in Brussel. Deze activiteiten hebben positieve effecten, zoals een verbeterde uitstraling en effectievere beleidsbeïnvloeding, mogelijk gemaakt.

Samenvattend 2007 is een productief jaar geweest in een meerdere opzichten. In de eerste plaats is er hard verder gewerkt aan de grote projecten binnen de stad. Hierdoor kan het jaar 2008 het jaar van de mijlpalen worden: de oplevering van de Alphatoren, het Rozendaal, Roombeek, een tweede ring op het Arke Stadion, de Scholingsboulevard, de IJsbaan en het Muziekkwartier. Daarnaast is in 2007 de toekomstvisie 2020 afgerond. Op basis van deze toekomstvisie wordt gekeken hoe we de grootstedelijkheid van de stad kunnen versterken door o.a. aandacht voor stedenbouw, cultuur en architectuur. Maar ook door te werken aan een stevige kenniseconomie en een samenleving waarin iedereen participeert. In lijn met de toekomstvisie zijn 3 strategische opgaven geformuleerd, waar Enschede zich de komende jaren sterk op gaat richten. Verder zijn in 2007 een aantal achterstanden, o.a. op het gebied van wegen en rioleringen verkleind c.q. ingelopen. Ook is een stevige start met betrekking tot de stadsmarketing mogelijk gemaakt.

2. Programmaoverstijgende thema’s In de programmabegroting zijn een zestal programmaoverstijgende bestuurlijke thema’s benoemd. De ambitie was om die tot wasdom te laten komen in de hernieuwde Toekomstvisie. In de praktijk hebben we gezien dat de eerste vier van de bestuurlijke thema’s zwaar verankerd zijn in de strategische opgaven. De laatste twee komen sterk terug in de Toekomstvisie.

Werk Het economisch gemeentelijk beleid is geïntensiveerd op basis van een tweesporen model. Enerzijds een inzet gericht op substantiële groei in de hoogwaardige/kennisintensieve werkgelegenheid. Daarnaast een massieve inzet op het bereiken van substantiële groei in de laag- tot middelbaar geschoolde werkgelegenheid, die voornamelijk ten goede moet komen aan de Enschedeërs. Het WWB-bestand voor mensen onder de 65 is gedaald met 6,3% (2006: daling 8 %). Met de opening van het Werkplein heeft de faciliterende rol van de gemeente verder vorm gekregen. Het verhogen van het opleidingsniveau van de inwoners vormt een essentieel onderdeel voor het verbinden van de aanbod- en vraagversterking op de arbeidsmarkt. Schoolverlaten en schoolverzuim zijn hierbij centrale thema’s. In 2007 is het convenant terugdringen voortijdige schoolverlaters met het Ministerie van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap (OCW) met een positief resultaat afgerond: het aantal voortijdige schoolverlaters is met 14% gedaald. Met de Scholingsboulevard, waarvan de eerste fase nagenoeg is afgerond, moet het concept ‘iedereen een starkwalificatie’ in al z’n facetten (kennis, kunde en karakter) vorm gaan krijgen.


11

Cultuur en economie Creativiteit is de motor van de economie. Om de kansen voor werkgelegenheidsgroei in de creatieve sector in Roombeek te verzilveren, is samen met ondernemers ingezet op het ontwikkelen van een Creatieve Campus. Dit is een concentratiegebied voor creatieve ondernemers, binnen het gebied “Op de Brouwerij”. De visie op deze Creatieve Campus is goed ontvangen door de doelgroep. Hierdoor zijn de inrichtingsplannen voor de openbare ruimte aangepast. Via de Open Days in Brussel heeft Enschede zich sterk geprofileerd als het stedelijke centrum van Twente, met een uitstekend vestigingsklimaat voor kennisintensieve en creatieve ondernemers. De boodschap heeft zowel Brussel als de regionale en landelijke pers gehaald.

Innovatie Sinds 2007 wordt de geïntegreerde gebiedontwikkeling voor het Kennispark – B&S park en de Campus van de UT – gecoördineerd door de Stichting Kennispark Twente. De gebiedsontwikkeling faciliteert de groei van

12

tienduizend arbeidsplaatsen. Hiervoor is een Masterplan ontwikkelt waarover definitieve besluitvorming in 2008 plaats vindt. De Netwerkstad partners zijn bij de ontwikkeling van het Masterplan betrokken.

De Regio heeft 50 mln. euro beschikbaar gesteld voor de Twentse Innovatieroute. De regioraad heeft dit in de vergadering van 20 december 2007 besloten. Het geld komt in het regionaal investeringsfonds Innovatieplatform Twente (IPT). Hieruit worden de komende jaren vernieuwende projecten (gedeeltelijk) bekostigd. De provincie Overijssel heeft ook 50 mln. euro toegezegd voor het regionale fonds.

Het project Mindshift, dat is opgenomen in de Innovatieroute, is een initiatief van de Technologie Kring Twente, Oost NV. en de gemeente Enschede. Het project richt zich op de doorgroei van (techno)starters.

Wonen, welzijn en zorg In 2007 is veel aandacht uitgegaan naar de implementatie van de Wet maatschappelijke ondersteuning (Wmo) en in het bijzonder naar het prestatieveld individuele verstrekkingen en Hulp bij het Huishouden. Verder is er veel aandacht besteed aan de voorbereiding van het beleidsplan Maatschappelijke Ondersteuning waarin na het beleidsarme jaar 2007 een richting wordt bepaald voor de komende drie jaar. De opgave om sociale samenhang te versterken en de participatie van alle burgers te bevorderen in het bijzonder van kwetsbare burgers wordt in deze nota verder uitgewerkt. Ook worden er voorstellen gedaan om collectieve voorzieningen te intensiveren teneinde het beroep op individuele verstrekkingen te voorkomen of te verminderen. Andere zaken die (in samenhang hiermee) in 2007 onder meer zijn bereikt:  Er is, in samenwerking met de gemeenten in de regio, een vierjarig plan opgesteld met als titel

“Happy fris?! Integrale Aanpak Jeugd & Alcohol Twente”.  De dagopvang voor dak- en thuislozen en alcoholisten is nu ook geopend op zaterdag.  Als opmaat naar het Kompas, een regionaal plan van aanpak maatschappelijke opvang, is de

publicatie In Vogelvlucht verschenen. De publicatie is een inhoudelijke en cijfermatige schets van de opvang in Twente.  De structuur van zorg en veiligheid is de projectfase voorbij en ingebed in de staande gemeentelijke

organisatie. Op diverse terreinen is er intensief samengewerkt met gemeenten uit de regio; bijvoorbeeld bij Hulp bij het Huishouden en op het terrein van maatschappelijke opvang/verslavingszorg/huiselijk geweld. Hierbij heeft Enschede vaak de rol van trekker/centrumgemeente.

2007 in vogelvlucht

In 2007 zijn de sociale kaarten voor alle 14 woongebieden afgerond. Hierin zijn allerlei gegevens, zoals de bevolkingsopbouw, inkomensniveau, gezondheidssituatie, vrijetijdsbesteding, veiligheid en leefbaarheid, per woongebied in kaart gebracht. De kaarten worden voortdurend bijgewerkt met nieuwe gegevens. De gesprekken over invulling van wonen, welzijn, zorg zullen aan de hand van deze kaarten vorm krijgen via op te stellen sociale agenda’s per woongebied.

In 2007 is onderzoek gedaan naar de woonsituatie en woonbehoefte van kwetsbare burgers. Het betreft vooral de doelgroepen: dak- en thuislozen, verslaafden, psychiatrische patiënten en mensen met een verstandelijke handicap. De woonbehoefte blijkt groot. Een nota huisvestiging kwetsbare groepen is voorbereid in 2007 en wordt binnenkort behandeld in college en raad.

Buitengebied De Gids Buitenkans is opgesteld om meer mogelijk te maken in het buitengebied en tegelijkertijd de ruimtelijke kwaliteit te verbeteren. De Gids is bedoeld voor kleinere en middelgrote initiatieven, zoals rood voor rood, nieuwe landgoederen en nieuwe functies in agrarische bedrijfsgebouwen. De Gids zal in voorjaar 2008 aan de raad ter vaststelling worden aangeboden. Delen van de Gids worden daarna verwerkt in het bestemmingsplan Buitengebied.

In 2007 is het Landinrichtingsplan Noord vastgesteld door de landinrichtingscommissie Enschede-Noord vastgesteld en door de raad. Een belangrijk punt van aandacht is het verwerven van externe middelen voor de uitvoering van het project. Vaststelling door Provinciale Staten wordt medio 2008 verwacht. De uitvoering van het herinrichtingsplan Enschede-Zuid ligt op schema.

In november 2007 heeft het College besloten tot vaststelling van een gebiedsplan voor Twekkelo/Boekelo en tot de instelling van een Landschapsfonds, bestuurd door een private stichting die in december 2007 is opgericht. De eerste contracten voor groene diensten zullen in maart 2008 in Twekkelo worden afgesloten.

Andere Overheid Enschede De klanttevredenheid van de burgers blijft voor zowel het fysieke als het telefonische kanaal onverminderd hoog met een 8,0. De klantcontacten nemen toe op alle fysieke locaties. We zien een vergelijkbaar beeld bij de telefonische klantcontacten. Het aantal digitale klantcontacten is toegenomen met 38%. Van alle fysieke klanten wordt 85% geholpen binnen 15 minuten. Bezoekers met een afspraak hebben een aanzienlijk kortere wachttijd dan de bezoekers van de vrije inloop. Het percentage bezoekers op afspraak is opgelopen naar 17,5%. De gemiddelde wachttijd in het stadskantoor bedroeg het afgelopen jaar 7 minuten en 48 seconden. Enschede is als beste 100.000+ geëindigd in een landelijke benchmark onder 80 gemeenten. Van alle deelnemers eindigde Enschede als derde (achter (Moerdijk en Duiven).

In maart 2007 is het Klanten Contacten Centrum (KCC) Werk & Bijstand ingericht. Het KCC vormt de schakel tussen klanten en de organisatie en bundelt de dienstverlening aan de balie, via internet, per post en telefoon. Achterliggende gedachte achter het KCC is de koers van voortdurende verbetering van de dienstverlening die in de Visie Andere Overheid Enschede is uitgezet. Binnen de organisatie zijn inmiddels diverse initiatieven in gang gezet richting een gemeentebreed KCC in 2010.


13

3. De staat van de stad Jaarlijks wordt gerapporteerd over de cruciale thema’s voor de stad. Onderstaand overzicht bevat de stand van zaken op een aantal belangrijke effectindicatoren. Deze indicatoren zijn gebaseerd op de geformuleerde ambities uit het Coalitieakkoord en de Programmabegroting. De indicatoren houden verband met de activiteiten in de programma’s. De overige indicatoren behorende bij de programma’s zijn in Bijlage A opgenomen.

Indicator

Ambitie 2007

Realisatie 2007

Participatie in Enschede

Programma

1 Sportdeelname jeugd; aandeel van de jongeren dat sport beoefent (6 t/m 15 jaar)

89%

91%

Actief in de stad

73%

79%

Actief in de stad

45%

46%

Actief in de stad

230.000

Nnb

Actief in de stad

6,8

6,5

Actief in de stad

2 Sportdeelname volwassenen; aandeel

14

bevolking dat sport beoefent (16 t/m79 jaar)

3 Aandeel bevolking dat vrijwilligerswerk verricht 4 Aantal bezoekers van culturele instellingen (exclusief Bibliotheek) 5 Waardering (rapportcijfer) sociale kwaliteit

van de woonomgeving

Jongeren en opleiding

6 Het aandeel schooluitval/voortijdige

schoolverlaters

2010: afname van meldingen, 30% van doelgroep

wordt herplaatst

7 Het aandeel jeugdigen tot 23 jaar met een

5% stijging t.o.v.

nulmeting (88%)

startkwalificatie voor de arbeidsmarkt

8 Aandeel hoogopgeleiden van de

beroepsbevolking (HBO/WO)

9 Het aandeel scholieren naar onderwijsniveau

in het derde leerjaar VO

Meldingen: 732 96% herplaats


88,5 %


28 %


Stijging t.o.v. huidige situatie (28%) 2010: toename tot het landelijke

aandeel HAVO/

38 %

VWO van (nu) 43%

(excl. AOC)

Stijging 2005

Dagelijks:

Dagelijks: 2%, 3.074

4%, 6.194

10 Percentage en aantal mensen


Zorg en gezondheid

dat mantelzorg verleent

2%, 3.074

Wekelijks:

Wekelijks: 8%, 12.294

10%, 15.485

8%, 12.294

Incidenteel:

Incidenteel: 6%, 9.220

6%, 9.291

Zorg en Welzijn

11 Alcohol- en drugsgebruik onder jongeren:

- het % dat minstens één keer per week zes glazen of meer op een dag drinkt of gemiddeld per dag drie of meer (mannen) of twee of meer (vrouwen) glazen.

- het % leerlingen VO dat hasj of wiet gebruikt

2007 in vogelvlucht

- Minder drinken

Resultaten GGD

en minder

jeugdonderzoek

jong beginnen

2007 medio 2008

- Daling

verwacht

Zorg en Welzijn

12 Aantal personen dat voldoet aan de

landelijke norm gezond bewegen

Volwassenen:

Volwassenen 66%

minimaal 56,1%

Leerlingen VO:

Leerlingen VO:

Resultaten GGD

minimaal 64%

jeugdonderzoek

2007 medio 2008

verwacht

Zorg en Welzijn

1.213

Zorg en Welzijn

Minimaal 1470

1.559

Zorg en Welzijn

13 Aantal eerste en herhalingsmeldingen

huiselijk geweld

Stijging aantal eerste meldingen (2006: 520)

14 Aantal dak- en thuislozen en aantal ver

slaafden dat bekend is bij hulpverlening/politie

Arbeidsparticipatie en inkomen 15 Werkloosheid: aantal werklozen als % van de

Daling minimaal

gelijk aan daling

beroepsbevolking (Atlas voor gemeenten)

G50 (2004: 8,6%)

8 %

Werk en inkomen

- 0,5%

0 %

Werk en inkomen

4.950

4.371

Werk en inkomen

16 Verschil ontwikkeling WWB 65- t.o.v.

referentiegemeenten in %.

17 Aantal WWB-ers jonger dan 65 jaar 18 Armoede: % huishoudens met een inkomen

< 105% van het sociaal minimum

Volgen van de verwachte landelijke daling (2006: 14%)

14 % (nieuw % nog onbekend)

Werk en inkomen

(2006: b 15.000)

b 18.022

Werk en inkomen

25%

38 %

Werk en inkomen

75.870

Uitkomsten in

Economische

(=+1120 =1,5 %)

voorjaar 2008

Ontwikkeling

Minimaal gelijk

Uitkomsten in

Economische

aan de G-31

voorjaar 2008

Ontwikkeling

Uitkomsten in

Economische

voorjaar 2008

Ontwikkeling

gemiddelde

6,9 t.o.v. 6,7

Economische

score G-31

voor G31

Ontwikkeling

19 Schulden: gemiddelde (consumptieve)

schuld van mensen die een beroep doen

op de Stadsbank

Daling

20 Uitstroom naar regulier werk vanuit

participatietraject, - baan of leerwerktraject

Economie en werkgelegenheid 21 Toename aantal arbeidsplaatsen 22 Relatieve ontwikkeling aantal

arbeidsplaatsen in %

23 Groei van het aantal bedrijfsvestigingen 24 Verbeteren tevredenheid ondernemers

over het ondernemersklimaat Enschede

(rapportcijfer)

25 Bezoekersaantallen binnenstad

Minimaal gelijk aan de G-31 Hoger dan

Aantal bezoekers stijgt met 1% per

jaar (2005: 202.000)

26 Gemiddelde bestedingen per bezoeker

Stijging met meer

aan de binnenstad

200.000

Economische Ontwikkeling

dan de inflatie-

stijging per jaar

Economische

(2005: b 54 p.p.)

Ontwikkeling

b 54


15

27 Waardering(scijfer) binnenstad

7,3

Economische

Ontwikkeling

Ruimtelijke kwaliteit

7,4

28 Waardering van Enschedeërs over de

stedelijke ruimtelijke kwaliteit: vormgeving

van de woon/leefomgeving (rapportcijfer)

6,9

Ruimtelijke

6,9

Ontwikkeling

ruimtelijke kwaliteit: waardering Enschedeërs

Ruimtelijke

over het openbaar groen in buurt en wijk

29 Waardering van Enschedeërs over de stedelijke

6,7

6,8

Ontwikkeling

buitengebied: beleefbaarheid (fiets-, wandel-

en recreatiemogelijkheden, rustplaatsen,

Ruimtelijke

eenvoudige horeca)

30 Waardering van Enschedeërs over kwaliteit

16

6,1

6,8

Ontwikkeling

31 Waardering van Enschedeërs over kwaliteit

buitengebied: groene kwaliteiten (natuur,

landschap, water, cultuurhistorie)

Bereikbaarheid

7,4

7,5

32 Werkelijke en door inwoners ervaren reistijd

Enschede West

Bereikbaarheid-

Nnb

en mobiliteit

33 Werkelijke en door inwoners beleefde reistijd

Bereikbaarheid-

Enschede Centrum

Wonen in Enschede

34 Aandeel midden- en hogere inkomensgroepen

Niveau 2005

Ruimtelijke Ontwikkeling

Niveau 2005

Nnb

Stijging t.o.v.

nulwaarde

(49,6%)

Nnb

Jaarlijkse

1.044 (incl.

toevoeging

194 zelfstandige

minstens

studenten-

35 Totaal aantal toe te voegen nieuwe woningen

36 Aantal toe te voegen woningen in

middeldure en dure segment

en mobiliteit

800 woningen

eenheden)

640 nieuwe

682 nieuwe

woningen

Wonen

Wonen

woningen

(= 80% van totaal)

(= 85%)

Wonen

1%

1 %

Wonen

37 Percentage toevoeging aan woningvoorraad

(nieuwbouw min sloop)

38 Waardering van de kwaliteit van de

woonomgeving (rapportcijfer)

7,5

Woon- en

7,3

leefomgeving

meldingen woonen leefomgeving

Woon- en

(klantenmonitor)

Veiligheid

39 Waardering burger voor afhandeling

6,8

6,4

15%

15,8 %

leefomgeving

40 Percentage inwoners dat zich wel eens

onveilig voelt in de eigen buurt

2007 in vogelvlucht

Veiligheid

4. Het financieel resultaat over 2007 De gemeenterekening 2007 laat een positief resultaat zien van 14,8 mln. euro. Dit resultaat bestaat hoofdzakelijk uit een aantal posten, welke hun oorsprong vinden in technische aanpassingen (o.a. WWB). Daarnaast wordt dit resultaat beïnvloed door het doorschuiven van meerjarige projecten. Via de resultaatbestemming wordt voorgesteld om deze gelden te blijven reserveren voor de betreffende projecten. Het hiervoor gecorrigeerde resultaat komt daarmee op ca. 10,9 mln. euro. Waarmee dit resultaat ook in lijn ligt met wat gemeld is in de 2e concernrapportage van 2007. Dit resultaat van 10,9 mln. euro wordt betrokken bij de integrale afweging. De uitgaven en inkomsten van de gemeente zijn verdeeld over een 14-tal programma’s. In het onderstaande overzicht zijn de gerealiseerde en begrote cijfers over 2007 weergegeven.

Programma (bedragen x d 1.000)

Begroting 2007

Realisatie 2007

Actief in de stad

25.188

25.164

Opgroeien in de Stad

24.206

24.050

Zorg en welzijn

36.377

35.774

Werk en Inkomen

26.776

23.664


5.708

4.929

Ruimtelijke ontwikkeling

3.296

3.117


4.633

4.662

Wonen

2.111

2.135


36.203

33.388

Veiligheid

9.841

9.867

Stadsdelen

3.829

3.870

Samenwerking en dienstverlening

17.727

18.231

Roombeek

0

0

Financieel Addendum

-197.017

-203.699

Totaal

-1.123

-14.848

17

Opbouw van het resultaat De Gemeenterekening 2007 laat een positief resultaat zien. Dit resultaat is als volgt opgebouwd: Resultaat Concernrapportage

b 1.123.000

Vrijval stelpost WWB

b 6.017.000

Werk en inkomen

b 3.112.000

Hulp bij Huishouden voorz. gehandicapten Onderuitputting projecten Rente & Treasury

b 498.000 b 3.225.000 b 884.000

OZB

b 231.000

Overige stelposten

b 332.000

Economische ontwikkeling overig

b 319.000

Samenwerking & dienstverl. Algemene uitkering Overig Resultaat

b -504.000 b -1.532.000 b 1.139.000 d 14.848.000


Reserves en voorzieningen De financiële positie van de gemeente Enschede is ten opzichte van 1-1-2007 licht toegenomen, waarbij de omvang van de Algemene reserve voldoet aan de minimumomvang die door de Provincie als toezichthouder wordt gesteld.

Verloop reserves

Saldo

Herordening

Saldo

31-12-2007

20.345

529

- 8.517

5.753

18.110

7.861

2.063

8.363

- 6.174

0

4.252

115.716

116.635

39.568

- 34.811

- 4.204

117.190

142.485

139.043

48.460

- 49.502

1.549

139.551

in 2007 (x d 1.000)

31-12-2006

Algemene reserve

18.908

Bestemde rekening-

Saldo 1-1-2007

Dotaties Onttrekkingen

resultaten voorg. jaren Overige bestemmingsreserves

18

Totaal

Balans Hieronder is een verkorte balans weergegeven waar in de bezittingen zijn opgenomen en de wijze waarop deze zijn gefinancierd.

Activa (x d 1 mln.) 2007

2006


326

297


100

Totaal vaste activa

426

Passiva

2007

2006

Eigen vermogen

154

142

98

Voorzieningen

196

205

395

Vaste schulden

295

228

Totaal vaste passiva

645

575

Voorraden

Schulden

130

112

Vorderingen Overlopende activa

291

244

73

59

7

9

Totaal vlottende activa

371

Totaal Activa

797

2007 in vogelvlucht

Overlopende passiva Totaal vlottende passiva

22

19

152

131

311

706

Totaal Passiva

797

706

19


Jaarverslag 2007

1. Kerngegevens en organogram

1.1 Kerngegevens

Rekening 2007

Sociale structuur

Aantal inwoners

154.476

Rekening 2006

154.377

Inwoners 0-19 jaar

35.718

35.642

Inwoners 20-64

97.150

97.310

Inwoners 65 jaar en ouder

21.608

21.425

Aantal bijstandsgerechtigden (IOAW,IOAZ en WWB)

5.541

5.719

Aantal werknemers in de WSW

1.916

1.915

Fysieke structuur Oppervlakte gemeente Oppervlakte binnenwater Oppervlakte historische kernen

14.104 ha

14.104 ha

171 ha

171 ha

9 ha

9 ha

Aantal woonruimten

73.528

73.313

Aantal woningen

66.281

66.123

Aantal wooneenheden

3.167

3.167

Capaciteit bijzondere woongebouwen

3.740

3.682

340

341

Lengte wegen bebouwde kom

855 km

855 km

Lengte recreatieve fiets-, ruiter- en wandelpaden

180 km

180 km

Lengte waterwegen

33,6 ha

33,6 ha

588 ha

594 ha

Aantal recreatiewoningen

Oppervlakte openbaar groen Financiële structuur (x d 1.000) Totale uitgaven  voor mutaties in bestemmingsreserves

574.402

548.240

619.771

600.206

31.684

58.334

Algemene uitkering gemeentefonds

159.703

138.260

Boekwaarde geactiveerde kapitaaluitgaven



na mutaties in bestemmingsreserves

Opbrengst belastingen

426.208

395.339

Eigen financieringsmiddelen

154.285

142.485

Opgenomen langlopende geldleningen

287.634

219.172

76.842

74.374

Geldleningen aan derden verstrekt


23

1.2 Organogram

Gemeenteraad

Bestuurscommissie

Raadsgriffie

Stedelijk Lyceum

24

College van B&W

Gemeentesecretaris CMT

Concernstaf

Dienst

Dienst Stedelijke

Maatschappelijke

Ontwikkeling en

Ontwikkeling

Beheer

1. Kerngegevens & organogram

Dienstverlening voor Publiek en Gemeentelijke Organisatie

Brandweer

DCW

25


2. Programmaverantwoording

2.1 Actief in de stad Portefeuillehouders Ed Wallinga en Roelof Bleker Enschede is een stad met een keur aan voorzieningen en activiteiten: van muziektheater tot filmhuis, van sporthal tot voetbalveld, van buurthuis tot jongerencentrum en van kunstacademie tot bibliotheek. Enschede is ook een stad met dynamiek: er is altijd veel te doen voor de mensen. Daarbij is er voor elk wat wils. Al die voorzieningen, professionele en vrijwillige, dragen bij aan de leef baarheid en aantrekkelijkheid van de stad. De gemeente heeft een taak in het instandhouden en versterken van de professionele voorzieningen en het ondersteunen van de vrijwillige inzet. Een belangrijke graadmeter daarbij is de mate waarin voorzieningen en activiteiten bijdragen aan een grotere betrokkenheid en deelname van de Enschedese burger aan de samenleving. Of het nu gaat om participatie aan het arbeidsproces, aan een sociaal verband in de buurt, aan vrijwilligerswerk of deelname aan een sportclub: betrokkenheid bij alles wat in de stad leeft draagt bij aan de kwaliteit van de stad. Participatie is niet alleen daarom belangrijk. De sociale contacten die daaruit ontstaan stimuleren burgers om zich te ontwikkelen tot meer zelfstandigheid en zelfredzaamheid en halen anderen uit hun isolement. Sport biedt mogelijkheden om - waar sprake is van een grote diversiteit aan bevolkingsgroepen - samen actief te zijn en bevordert bovendien dat mensen langer gezond blijven. Een andere graadmeter is de mate waarin voorzieningen en activiteiten bijdragen aan het versterken van de (boven)regionale positie van de stad en de profilering van Enschede als dé cultuurstad en dé sportstad van het Oosten. Dat stelt eisen aan de diversiteit en aantrekkelijkheid van het aanbod.

 Hebben we bereikt wat we wilden bereiken? Doelstellingen uit de Programmabegroting  Het verhogen van de algemene maatschappelijke participatie door het versterken van de sociale

infrastructuur.  Het verhogen van de attractiviteit van Enschede als woonstad door Enschede aantrekkelijk te maken

voor eigen burgers, bezoekers, bedrijven en potentiële investeerders.

Het Vrijwilligerswerk blijft stabiel in de gemeente. De inspanningen van de gemeente richting diverse sectoren in het vrijwilligerswerk hebben daar aan bijgedragen. In 2007 was het 25 jaar geleden dat de Vrijwilligersvacaturebank werd opgericht. Deze groeide uit tot het huidige Servicepunt Vrijwilligerswerk Enschede. Daar mogen we als gemeente best trots op zijn.

Voor cultuur is 2007 vooral te duiden als jaar van (op)bouw. Aan de grote bouwprojecten als Muziekkwartier en Cultuurcluster werd hard gewerkt. De beeldende kunst kreeg een impuls door de aanstelling van een nieuwe adviseur beeldende kunst. De cultuurintendant adviseerde over de invulling van de ambities van Enschede en legde verbindingen tussen diverse lokale en landelijke betrokkenen. Ook zijn we gestart met de herinrichting van de Cultuurmijl. Verder bleef het bezoek aan de culturele instellingen stabiel. Voor Concordia Theater en Cinema was 2007 een uitzonderlijk goed jaar met beduidend meer bezoekers.


27

In 2007 is de gemeente Enschede uitgeroepen tot sportgemeente van het jaar. Een kroon op het werk van velen binnen en buiten de gemeente in de afgelopen jaren. We besloten tot de bouw van de overdekte 400 meter ijsbaan (bouw gestart) en van een openluchtzwembad (ontwerp zwembad en aanvraag bouwkrediet in voorbereiding). Een positieve ontwikkeling is de licht stijgende participatie in de sport.

Programmalijn 1 Welzijnswerk

 Wat hebben we daarvoor gedaan? In 2007 is de fusie tussen Stichting Welzijn Stadsdeel Noord (SWSN) en Stichting Alifa formeel afgerond.

28

Wel had Alifa een omvangrijk tekort op de begroting 2007. Zonder gemeentelijke maatregelen zou de stichting in ernstige financiële problemen komen. Door een aantal maatregelen is de financiële balans eind 2007 van Alifa redelijk hersteld. De fusie tussen Stichting Welzijn Ouderen, Stichting Vluchtelingenwerk Enschede en Stichting Alifa is voorbereid en heeft plaatsgevonden per 2 januari 2008. In 2006 en 2007 is verder gewerkt aan het afsluiten van een beleidsgestuurd contract voor 2007 respectievelijk 2008. Dit houdt in dat het gemeentelijke beleid is geconcretiseerd in resultaatverwachtingen, waarop Alifa aangeeft welke prestaties zij gaat leveren om dit te bereiken. In nauwe samenwerking tussen de gemeente en stichting Alifa heeft in 2007 doorontwikkeling van het proces plaats gevonden en zijn concrete stappen vooruit gezet. De Raad heeft in het najaar van 2007 een kaderstellend debat gevoerd over wijkwelzijnswerk en heeft een kader wijkwelzijn vastgesteld. Dit kader maakt tevens onderdeel uit van de beleidsrijke invulling van de Wmo.

Programmalijn 2 Vrijwilligerswerk

 Wat hebben we daarvoor gedaan?  Het vrijwilligerswerk blijft redelijk stabiel in de stad. Bij het Servicepunt Vrijwilligerswerk zijn

momenteel 825 organisaties ingeschreven. Dat zijn er 60 meer dan in 2006. De Stadspeiling van 2007 gaf aan dat 46% (45% in 2006) van de bevolking zich vrijwillig inzet in onze stad. Dat betekent niet dat er geen knelpunten zijn. Met name het werven van vrijwilligers voor bestuursfuncties blijft moeilijk.  Als gemeente hebben we ook vorig jaar weer het vrijwilligerswerk ondersteund en middelen

beschikbaar gesteld. Naast de gebruikelijke ondersteuning aan bestaande organisaties, hebben vorig jaar ook nieuwe vrijwilligersinitiatieven een stimulerings- of opstart-subsidie ontvangen.  Voor bestaande organisaties in de sectoren sport en amateurkunst is na overleg met en instemming

van deze organisaties een beleid uitgezet voor vernieuwing en bredere participatie van de bevolking. Dit leidde tot de nieuwe Sportnota en de aangepaste Subsidieverordening amateurkunst 2008.  De professionele ondersteuning van het vrijwilligerswerk is versterkt door uitbreiding van het

Servicepunt Vrijwilligerswerk met één medewerker. Deze ondersteunt allochtone zelforganisaties en voert een programma uit dat gericht is op het bevorderen van diversiteit bij alle vrijwilligersorganisaties. Verder is het aantal bezoekers dat maandelijks de website bezoekt in 2007


verdubbeld tot circa 16.000 per maand. Vorig jaar zijn ongeveer 150 nieuwe vacatures toegevoegd en hebben 265 personen zich ingeschreven als vrijwilliger.  Een andere taak is het werven en begeleiden van de vrijwillige maatjes voor het project Taal in Actie.

Alifa voert dit project uit samen met de Volksuniversiteit en de Stichting Intercultureel Vrouwencentrum Enschede (SIVE). Het doel is het vergroten van zelfredzaamheid en participatie van kansarme oudere allochtone vrouwen.  De gemeentelijke vrijwilligersprijzen gingen in 2007 naar Scoutinggroep Nanne Zwiep (1e prijs),

Poppodium Atak (2e prijs) en De Alifa-ponyboerderij (3e prijs).  De ondersteuning van informele hulporganisaties kreeg in 2007 meer structuur door de ondertekening

van het Convenant Informele Ondersteuning op 5 juni 2007. Een verbintenis van dertien zorgen hulporganisaties en de gemeente Enschede tot kennisuitwisseling, onderlinge steun en adequate verwijzing van hulpvragers en vrijwilligers.  Ook het project maatschappelijke stages voor scholieren kreeg vorig jaar meer structuur. In een

contract tussen scholier, school en maatschappelijke organisatie worden de afspraken vastgelegd. De website Vetvrijwillig.nl is opnieuw opgestart en voorzien van een vacature- en organisatieoverzicht. In het schooljaar 2007-2008 moet het aantal stages zijn verdubbeld naar 300. Bij de stages gaat de grootste animo uit naar de sportsector, voor de meeste scholieren toch bekend terrein.  De cursussen van de Volksuniversiteit speciaal voor vrijwilligers telde 310 deelnemers.

Programmalijn 3 Inburgering en integratie

 Wat hebben we daarvoor gedaan? Educatie en Inburgering Per 1 januari 2007 is de nieuwe Wet Inburgering in werking getreden. Voor de uitvoering hiervan zijn afspraken gemaakt met Workstep voor de op werkgerichte inburgering voor bijstandsgerechtigden en met Instituut Voor Individuele Ontwikkeling (IVIO) voor de niet op werkgerichte inburgering. Met het Regionaal Opleidingen Centrum (ROC) van Twente is een overeenkomst voor educatie afgesloten. In de periode 2007 tot en met 2009 volgen naar verwachting 500 deelnemers een inburgeringsprogramma inclusief stages via het WorkStep-traject. De niet op werk gerichte inburgeringprogramma’s bij IVIO worden naar verwachting door 900 deelnemers gevolgd. We constateren dat het op traject plaatsen van grotere aantallen inburgeringsplichtigen moeizaam verloopt. Dit heeft verschillende oorzaken: soms door in de persoon gelegen oorzaken, soms door externe oorzaken bijvoorbeeld het ontbreken van voldoende kinderopvang. We werken inmiddels aan een oplossing voor dit laatste probleem.

Generaal Pardon Medio 2007 was de verwachting dat circa 290 personen uit Enschede voor het Generaal Pardon in aanmerking zouden komen. Bijna 180 personen hebben in 2007 van de Immigratie en Naturalisatiedienst (IND) een Generaal Pardon ontvangen. Begin 2008 wordt bekend welke personen nog meer voor een pasje in aanmerking komen naar aanleiding van de Burgemeestersverklaring. Voor degenen die onder het Generaal Pardon vallen is een integrale intake op het Werkplein georganiseerd. Dit wil zeggen dat


29

huisvesting, inrichting en inburgering centraal worden aangeboden. De gemeente werkt hiervoor samen met verschillende partners, waaronder de woningbouwcorporaties. Een deel van de personen was al passend gehuisvest - voor hen gelden wel de overige onderdelen van het arrangement inburgering en werk - voor een ander deel is passende huisvesting gezocht.

Integratie Medio 2007 heeft B&W de nota Integratie en Burgerschap vastgesteld. Binnen de diverse programma’s worden extra activiteiten uitgevoerd. Met de voorbereiding en de uitvoering is in 2007 een begin gemaakt. Met name voor de effectuering van de activiteiten op het gebied van zorg en welzijn is nog extra financiering nodig. In het concept beleidsplan Wmo zijn hiervoor middelen begroot. Met de zelforganisaties is gesproken over hun inzet bij de uitwerking van de nota. Een aantal zaken is in 2007 al opgepakt:

30

 Project versterking maatschappelijke binding en projecten in de stadsdelen;  Voorbereiden van projecten voor inrichting openbare ruimte vanuit de optiek van integratie;  De oprichting van een Kennisplatform Integratie en Burgerschap. Het platform organiseert een paar

keer per jaar bijeenkomsten gericht op kennisuitwisseling en het bieden van een mogelijkheid tot discussie en netwerkvorming. De eerste bijeenkomst is in 2007 voorbereid. Het thema was spanning tussen opvoeding thuis en openbare opvoeding. Verder is per 1 januari 2007 de ondersteuning van zelforganisaties ondergebracht bij het Servicepunt vrijwilligers. Zij hebben 2007 gebruikt om de werkzaamheden van het Servicepunt bij deze nieuwe doelgroep onder de aandacht te brengen.

 Wat is niet gedaan en waarom niet? De in de programmabegroting 2007-2010 genoemde activiteiten op het gebied van werk en scholing ten aanzien van integratie hebben enige vertraging opgelopen, maar worden de komende periode opgepakt. Oorzaak hiervan is dat de samenvatting van de nota Integratie en Burgerschap nog moest worden aangescherpt. Hierdoor is op het moment van schrijven van de programmabegroting de nota nog niet vastgesteld door de Raad.

Programmalijn 4 Cultuur

 Wat hebben we daarvoor gedaan? In 2007 is Reyn van der Lugt als cultuurintendant aangesteld. Als deskundige Kunst en Cultuur adviseert hij over de culturele ontwikkelingen en de ambities van de stad. Zo geeft hij advies over de mogelijkheden om muziek en beeldende kunst te verbinden in het nieuwe concept voor het Enschede Muziek Festival. Hij legt verbindingen tussen diverse organisaties, zowel nationaal als internationaal. Een voorbeeld is onder meer de ontwikkeling van kunst langs de Cultuurmijl waarbij de landelijke Stichting Kunst in de Openbare Ruimte (SKOR) inmiddels participeert. Het werk van de intendant blijkt een krachtige ondersteuning van de ontwikkeling van Enschede als cultureel centrum van Oost-Nederland.


Op 6 maart 2007 heeft de gemeenteraad ingestemd met een voorstel voor een nieuwe adviesstructuur beeldende kunst. Er zijn diverse adviesvormen onderzocht, waarna uiteindelijk is besloten tot het instellen van: 1.

een Programmaraad Kunst en Cultuur;

2.

een Stedelijke Adviseur Beeldende Kunst.

De beoogde programmaraad geeft advies op hoofdlijnen over de hele breedte van cultuur. Deze zal bestaan uit een groep mensen (5 tot 10), die geregeld rouleert van samenstelling. De raad wordt samengesteld uit kenners van diverse cultuurdisciplines, met een extra accent op beeldende kunst. De leden van de raad moeten kritisch zijn, meningsvormend, visionair, op de hoogte van maatschappelijke trends en betrokken bij Enschede. De programmaraad wordt in 2008 operationeel gemaakt. De stedelijke adviseur geeft specifieke kwaliteitsadviezen over beeldend kunstenaars en beeldende kunst in het kader van het gemeentelijk aankoopbeleid. Inmiddels is Anne Reenders benoemd en als adviseur aan de slag. Zij is een onafhankelijk, autonoom expert op het terrein van de beeldende kunst. Zij is benoemd voor twee jaar met de mogelijkheid deze periode eenmalig te verlengen.

De nieuwe Ateliernota die op 14 mei 2007 is vastgesteld, beschrijft hoe de gemeente Enschede in de toekomst omgaat met de gemeentelijke ateliers. We streven naar een stimulerend atelierbeleid. Dit betekent dat de gemeentelijke ateliers voortaan nadrukkelijker worden ingezet als één van de instrumenten van het beeldende kunstbeleid. Met alle atelierstichtingen zijn gesprekken gevoerd over de invoering van het nieuwe beleid.

In 2007 hebben enkele beeldende kunstinstellingen serieus werk gemaakt van hun samenwerking. De komst van een tweede vestiging van het Centrum voor Beeldende Kunst (CBK) in het Rozendaal is aanleiding geweest voor afspraken over het leggen van verbindingen tussen CBK-activiteiten, het Rijksmuseum Twenthe en de gemeentelijke kunstcollectie.

Door intensievere contacten tussen de gemeente en het Rijksmuseum Twenthe is de gemeente nadrukkelijk in beeld als partner bij het realiseren van haar nieuwbouwplannen.

Het Rijksmuseum adviseert de gemeente ook bij de inhaalslag rond de gemeentelijke kunstcollectie. In 2007 is het Collectieplan voor de Collectie Enschede vastgesteld. De uitvoering hiervan is gestart, onder meer door de aanschaf van een nieuw registratiesysteem en een voorselectie van werken. Daarbij wordt gebruik gemaakt van de expertise van de nieuwe Stedelijk Adviseur Beeldende Kunst. De evaluatie van Kunst in de Wijken is vertaald naar een verbeterde voortzetting van het project.

Podium Twente en ATAK hadden beiden in 2007 een groeiend aantal bezoekers, respectievelijk 147.000 en 34.000. Kortom: de basis voor een verdere groei in het nieuwe Muziekkwartier dat in november 2008 opent, is goed. De muziekschool, ook partner in het Muziekkwartier, had een lichte terugloop van het aantal cursisten. Met de betrokken instellingen is intensief gesproken als voorbereiding op beheer en exploitatie, gezamenlijke projecten en programmering. Begin 2008 wordt dat overleg voortgezet, om ook financieel een goede basis voor de instellingen in het Muziekkwartier te realiseren.


31

Samen met Podium Twente, Jeugdtheater Sonnevanck en Nationale Reisopera ontwikkelt de gemeente plannen voor een nieuwe muziektheaterwerkplaats in Enschede. De mogelijkheden voor vestiging in de Fabrieksschool bij het Muziekkwartier worden bekeken. Als dit mogelijk is kunnen tevens ruimten voor een medialaboratorium en jeugdtheater worden gerealiseerd. In 2008 willen we daarover definitieve besluiten nemen.

In 2007 werden weer vele festivals en evenementen georganiseerd. We hebben besloten om het Enschede Muziek Festival te vernieuwen. In 2007 hebben betrokken instellingen hieraan gewerkt en heeft de cultuurintendant hierin geadviseerd. In 2008 staat het openingsfeest van het Muziekkwartier centraal. In 2009 komt er een nieuw festival met een afwisselende en interessante programmering van muziek en beeldende kunst, beide speerpunten van de gemeente.

32

Met de bibliotheek is overleg gevoerd over een nieuwe toekomstvisie op het werk van de bibliotheek en over een mogelijke verbeterde of nieuwe centrale huisvesting. Begin 2008 is de toekomstvisie afgerond en kan de Raad hierover een besluit nemen.

Tenslotte is in 2007 het belang van kunst en cultuur als onderdeel van een aantrekkelijke stad voor bewoners én bezoekers in verschillende forums naar voren gekomen. Cultuur en economie zijn als thema integraal onderdeel geworden van de strategische opgaven die de stad zich heeft gesteld.

 Wat is niet gedaan en waarom niet? Er heeft geen kwaliteitsaudit plaatsgevonden bij de gesubsidieerde professionele culturele instellingen. De reden hiervoor is dat alle grote instellingen in een fase van ontwikkeling zijn, waardoor het nu niet zinvol is om te auditen. Dit onderwerp wordt opnieuw op de agenda gezet van het reguliere overleg met de betrokken instellingen na de openingen van het Muziekkwartier en het Rozendaal en het besluit over de toekomstvisie van de bibliotheek.

Programmalijn 5 Sport en recreatie

 Wat hebben we daarvoor gedaan? Op 26 september 2007 is de gemeente Enschede uitgeroepen tot sportgemeente van het jaar! Samen met de Raad van Advies hebben we in 2007 een nieuwe sportnota (2008-2015) opgesteld: Enschede beweegt! Begin 2008 vindt de besluitvorming over deze nota plaats. De doelstellingen in de nota zijn het verhogen van het aantal Enschedeërs dat voldoende beweegt naar 75% en de sportdeelname minimaal op het huidige niveau te handhaven. Dit doel is nader uitgewerkt in uitgangspunten en richtlijnen voor het sportbeleid en een actieplan.


Sportaccommodaties Voorvloeiend uit de Programmabegroting 2007 en de sportnota wordt momenteel een Innovatienota voor de gemeentelijke sportaccommodaties opgesteld. Dit plan komt gereed in de eerste helft van 2008. Belangrijke accommodatieprojecten in 2007 zijn:  Op 22 oktober 2007 heeft de Raad een principebesluit genomen over de realisatie van een buitenbad bij

het Aquadrome. Meer hierover leest u bij bestuurlijke projecten.  De bouw van de 400 meter kunstijsbaan is in 2007 gestart. Meer hierover leest u bij bestuurlijke

projecten.  De aanleg van sportpark Boekelo (voor voetbal en Military) heeft vertraging opgelopen. De moeizame

onderhandelingen over de aankoop van de gronden zijn hiervan de oorzaak. We verwachten dat in de loop van 2008 het bestemmingsplan in procedure kan worden gebracht. Als geen overeenstemming wordt bereikt met de huidige eigenaar kunnen we starten met onteigening. Afhankelijk van zienswijzen en bezwaren kan er in 2010 of 2011 gestart worden met de aanleg.  De Diekmanhal is geschikt gemaakt voor medegebruik door de Scholingsboulevard. Er zijn

kleedkamers bijgebouwd en de indeling van de sportruimte is aangepast.  In een goede samenwerking tussen DMO, DSOB en twee voetbalverenigingen is op het sportpark

Wesselerbrink-Zuid ruimte voor woningbouw gecreëerd door de aanleg van vier kunstgrasvoetbalvelden. Hierdoor blijft de capaciteit van het sportpark gelijk en kunnen aan de rand van de Helmerhoek op vijf voetbalvelden huizen worden gebouwd.

Stimulering sportdeelname In het kader van de tijdelijke stimuleringsregeling buurt-onderwijs-sport (BOS-impuls) is in 2007 het project “Sport en bewegen in Glanerbrug-Zuid” gestart. De overige twee aanvragen zijn door het ministerie van VWS afgewezen. Het ministerie heeft geselecteerd in verband met een overinschrijving. In de sportnota is de BOS-aanpak verder uitgewerkt bij het onderdeel “Verleiden tot sportief bewegen”. In augustus 2007 is het schoolzwemmen opnieuw ingevoerd. Groepen 6 van het primair onderwijs krijgen een half jaar lang één uur per week gedurende een derde les bewegingsonderwijs in de vorm van schoolzwemmen. Tevens heeft de NV Enschedese Zwembaden een diplomagarantie afgegeven voor alle leerlingen in groep 6 die nog geen zwemdiploma hebben. Daarnaast blijft voor de groepen 7 en 8 nog kortstondig een zwemvangnet bestaan, waarmee alle leerlingen in de hogere klassen van de basisscholen de kans krijgen te leren zwemmen. De subsidie aan de Enschede Marathon is structureel verhoogd en er is een eenmalige bijdrage verstrekt voor de sanering van het tekort bij de stichting.

Ondersteuning sportverenigingen en sportorganisaties Op 12 januari 2007 is in de Twentehallen de sportbeurs georganiseerd, in samenwerking met de Sportraad Overijssel. Naast workshops werden demonstraties en forums gehouden. De sportbeurs was toegankelijk voor alle sportorganisaties in Twente. Zo’n 900 mensen bezochten de beurs. Daarnaast is subsidie verstrekt aan sportverenigingen, de organisatie van topsport-evenementen zoals de WK softbal junioren (aangevuld met accommodatieaanpassingen), de marathon, de Military en professionele instellingen op het gebied van sportvoorzieningen en openluchtrecreatie.


33

Ruim Baan voor Bewegen In 2004 is het werkplan Ruim Baan voor Bewegen door het college vastgesteld. In dit werkplan staan de ruimtelijke behoeften van sport in een aantal acties beschreven. De acties die zich richten op beleidsontwikkeling zijn inmiddels onderdeel van de dagelijkse gang van zaken. Een voorbeeld hiervan is het volgen van trends en het in kaart brengen van bewegingsvraag. Toetsing van (bestaande) plannen op mogelijkheden tot sportief (mede-)gebruik is in veel gevallen succesvol verlopen. We werken met diverse partners aan een netwerk van routes om te kunnen bewegen. De sportieve invulling van het Diekmangebied krijgt steeds meer vorm en in het middengebied EnschedeHengelo wordt gebouwd aan de uitbreiding van het Arke Stadion en de IJsbaan Twente. De sportieve verbeterronde van de Enschedese parken, de invoering van speelplannen binnen de stadsdelen en de uitbreiding van Golfbaan ’t Sybrook zijn inmiddels afgerond.

34

 Wat is niet gedaan en waarom niet? Er heeft geen kwaliteitsaudit plaatsgevonden bij de gesubsidieerde professionele sportinstellingen. Het jaar 2007 was geen goed moment voor een audit om verschillende redenen. De NV Enschedese Zwembaden heeft de opdracht gekregen een beleidsvisie op te stellen, mede door de besluitvorming over het buitenbad. Daarnaast is er in 2007 een nieuwe directeur aangetreden.

Bestuurlijke projecten Muziekkwartier De realisatie van het Muziekkwartier stond in 2007 centraal. De bouw van het grote complex waarin Ppodium Twente, Muziekschool en ATAK zich zullen vestigen ligt op schema. De bij aanvang ontstane achterstand in de bouw is in de planning onder meer opgevangen door tijdens de afbouwfase diverse werkzaamheden parallel te laten plaatshebben. Het tijdpad in 2008 is krap, maar haalbaar. Naar verwachting zal oplevering rond de zomer van 2008 kunnen plaatsvinden en zal in november 2008 de feestelijke ingebruikname plaatsvinden.

In het laatste kwartaal van 2007 hebben zich in de bouw enkele bijzonderheden voorgedaan, die per saldo leiden tot een overschrijding en waarvoor we de projectreserves deels aanspreken. De omvangrijkste overschrijdingen zijn:  Extra constructie en maatregelen tegen geluidsoverlast leiden tot 0,623 mln. euro meerkosten. Bij de

start van de bouw is de bouwmethode gewijzigd van in het werk gestort beton naar prefab beton. Dit met het oog op de gewenste bouwsnelheid. Finale berekeningen hebben geleid tot een noodzakelijke versteviging van de constructie met meerkosten als gevolg. Een ander effect van de gewijzigde bouwmethode is dat extra geluidsisolerende maatregelen nodig zijn.  De arbovoorschriften en aanvullende eisen met betrekking tot de brandwerendheid van het glas leiden

tot 0,056 mln. euro meerkosten.  Er ontstaat een tekort in verband met het aanbrengen van noodzakelijke functionele voorzieningen die

tevoren niet afdoende zijn voorzien, zoals voldoende elektra in de schminkkamers (0,107 mln. euro) en de bewegwijzering (0,104 mln. euro). Voorts waren enkele aanvullende voorzieningen noodzakelijk zoals douches bij de balletzaal muziekschool en wifi-aansluitingen.


 Voorzichtigheidshalve is gekozen voor Europese aanbestedingen van de relatief kleinere percelen in

plaats van het onderhands aanbesteden daarvan. Jurisprudentie geeft namelijk geen uitsluitsel over de wijze van aanbesteden. De gewijzigde wijze van aanbesteden vraagt extra begeleiding door het bouwmanagement. Daarnaast is extra inzet van het bouwmanagement voorzien in de afbouwfase. Dit levert een nadeel op van 213.000 euro.  Vanwege het aanmerkelijke kwaliteitsverschil van de proefstoelen van de diverse leveranciers voor de

grote zaal is uit de stoelenselectie een stoel geselecteerd, die de raming doet overschrijden met een bedrag van 172.000 euro. Tegenover deze overschrijdingen staat een voordeel op de aanbesteding van de theatertechniek van 0,495 mln. euro. Verder ontstaat er een voordeel als gevolg van het later ingaan van de huur dan waar eerder van uit is gegaan.

Binnen de bouw bestaan nog enkele financiële risico's. Zo is er een verschil van mening over het bestek voor de elektra met de leverancier en de betreffende externe adviseur. Ten tweede wordt een aantal kleinere percelen in 2008 nog ingekocht, zoals stoffering, licht en geluid. Pas na deze aanbestedingen is er zekerheid over de werkelijke kosten.

Verder is er sprake van een heroverweging ten aanzien van de verbinding tussen Muziekkwartier en Muziekcentrum. In het bouwplan voor het Muziekkwartier is een luchtbrug gepland. Bij de uitwerking kwamen echter een aantal knelpunten naar voren, enerzijds de aantakking op het Muziekcentrum en anderzijds het feit dat een luchtbrug een obstakel vormt voor de openbare ruimte en de loop van de Cultuurmijl. Er zijn 3 varianten overgebleven, waaronder ook een tunnel, die nader zullen worden onderzocht. In april zal aan de Raad een voorstel worden gedaan voor wat betreft de keuze. Uitgaande van de variant van IAA Architecten is er sprake van een overschrijding van 270.000 euro (kosten 500.000 euro, dekking 230.000 euro). Mocht er om redenen van beleving van de openbare ruimte uiteindelijk voor een tunnel worden gekozen dan zullen de meerkosten hiervan niet ten laste van het project Muziekkwartier worden gebracht, maar zal elders dekking moeten worden gevonden.

Bovengenoemde overschrijdingen kunnen gedekt worden uit de daarvoor door de Raad ter beschikking gestelde projectreserves (stelpost loon- en prijsstijgingen ad 1,270 mln. euro en afgezonderde stelpost reserve DMO ad 1 mln. euro). Deze stelposten zijn nog nagenoeg volledig beschikbaar.

Conclusie voor het project Muziekkwartier is dat er ook in de tweede helft van 2007 weer grote inspanningen zijn verricht om dit complexe project binnen het krappe tijdschema tot een goed einde te brengen met behoud van het kwalitatieve ambitieniveau. Dit heeft geleid tot de nodige mutaties in de noodzakelijke investeringen. Met inachtneming van de aanwezige projectreserves blijft het project Muziekkwartier daarbij echter binnen de beschikbare financiële kaders.

Om tot een gezonde exploitatie van het Muziekkwartier vanaf 2008 te komen is er in 2007 gewerkt aan het beheers- en exploitatieplan van de coöperatie en de participerende instellingen. Zoals eerder aan uw Raad gemeld is een bedrag van 250.000 euro structureel noodzakelijk om de exploitatie rond te krijgen. Dat spitst zich toe op een bijdrage aan het poppodium ATAK, een bijdrage aan het jeugdtheater en een beperkte bijdrage aan de muziekschool. Het definitieve beheers- en exploitatieplan wordt in het eerste kwartaal van 2008 afgerond.


35

Voor de realisatie van een kunstwerk in het Muziekkwartier (1%-regeling) is de keuze gevallen op Petra Blaisse, die een kunstwand maakt die de foyer van het Muziekkwartier (van het pop-deel tot het theaterdeel) zal sieren. Bij de opening van het Muziekkwartier wordt deze kunstwand gepresenteerd.

Inmiddels is er sprake van een substantieel aantal sponsors die de gevraagde eigen bijdrage van 4 mln. euro dichterbij brengen. Per 1 maart 2008 wordt een overzicht verstrekt van de verwachte sponsorinkomsten en van de – na aftrek van kosten – resterende netto-bijdrage aan de investering. De coöperatie Muziekkwartier is verantwoordelijk voor deze sponsor-taakstelling.

Kunstkwartier In 2007 is intensief gewerkt aan de realisatie van het Cultuurlint (inmiddels omgedoopt tot Cultuurmijl). In november is gestart met de herinrichting van de openbare ruimte tussen beide kerngebieden tot een

36

elegante flaneerstraat van hoge kwaliteit. De oplevering staat gepland tijdig vóór de opening van het Rozendaal in april 2008. Onder nauwe begeleiding van de cultuurintendant van de gemeente is daarnaast een proces gestart voor de realisatie van kunst langs de Mijl. Dit krijgt de vorm van een aantal Cultuurhaltes die de route markeren en boeiend maken. De landelijke Stichting Kunst in de Openbare Ruimte is zowel inhoudelijk als financieel betrokken bij dit project. Medio 2008 zijn de eerste resultaten zichtbaar in de vorm van een aantal performances. De oplevering van de eerste halte verwachten we in de tweede helft van 2008. De gemeente heeft een pand aan de Blijdensteinlaan aangekocht dat in september is betrokken door studenten van de masteropleiding van het Dutch Art Institute (DAI). Een belangrijk element van het programma Kunstkwartier vormden de festivals en evenementen. In de eerste helft van 2007 waren er diverse festivals in Roombeek, met als belangrijkste het Balenfestival. Onderzoek van I&O in 2007 laat zien dat een groot deel van de bezoekers dit festival heel belangrijk vindt voor de uitstraling van Enschede; 44%, een stijging ten opzichte van 2006. Vanuit het programma Kunstkwartier is financieel bijgedragen aan de organisatie en marketing van een aantal festivals. Het Rijksmuseum Twente heeft in 2007 een bidbook opgesteld voor de gewenste uitbreiding. Dit betreft onder meer de wens om te exposeren met de unieke collectie moderne kunst uit het collectie depot Van Beijeren/ Van Ravesteijn (VBVR). Daarnaast wil het museum een nieuw restauratieatelier realiseren en de depotfunctie versterken. Met gemeentelijke ondersteuning heeft het museum in 2007 twee deelexposities van de collectie VBVR gepresenteerd en is gestart met de beschrijving van de collectie. Dit jaar is verder veel energie gestoken in het onderzoeken van mogelijkheden om zowel de kunstacademie (AKI) als het operaproductiebedrijf van de Nationale Reisopera (NRO) te vestigen in Roombeek. In 2007 is definitief besloten dat de NRO zich niet vestigt in Roombeek. Gesprekken met de AKI voor de locatie Tetem zijn nog gaande. Onderzocht wordt in hoeverre Tetem - in ieder geval tijdelijk - de functie van Vrije Ruimte kan overnemen als het Balengebouw wordt verbouwd voor het Cremer Museum. De planontwikkeling voor de vestiging van het Cremer in het Balengebouw kreeg in 2007 vaste vorm. Januari 2008 zijn de architecten Rem Koolhaas (OMA) en Bjarne Mastenbroek (SeARCH) gestart met het ontwerp en is er een directeur benoemd. Het aantrekken van internationale kunstenaars vraagt om versterking van de aantrekkingskracht van Enschede. De AKI opperde de mogelijkheid om expertisecentrum op het gebied van textiel te realiseren om gearriveerde kunstenaars te verleiden enige tijd naar Enschede te komen (i.s.m. AKI, DAI, RMT, bedrijfsleven, UT). Dit idee is in 2007 verder onderzocht. Naar verwachting kan een centrum voor “Smart Textiles” in 2008 worden uitgewerkt tot een te realiseren initiatief.


Ontwikkeling Het Rozendaal (Cultuurcluster Roombeek) Het Rozendaal bestaat uit: acht ateliers, zes grondgebonden woningen, museum TwentseWelle met in de toren kantoorruimte en een sterrenwacht, een expositieruimte en museumcafé in de voormalige pakloods, de slingerruimte voor wisselexposities, elf appartementen en het Centrum voor Beeldende Kunst "21rozendaal". De oplevering van het Rozendaal is in 2007 vertraagd door verschillende oorzaken. Ten eerste blijkt het complexer dan verwacht om de oude en nieuwe bouwstructuren te combineren, waarbij kwaliteit voorop blijft staan. Ten tweede verliep het bouwproces minder soepel dan gewenst. Uiteindelijk is het behouden van de bestaande bouw en de integratie van de nieuwbouw goed gelukt, zowel binnen als buiten. Het nieuwe museale concept met historie, innovatie en toekomst wordt een nieuwe en spannende realiteit. De officiële opening van het complex vindt plaats in april 2008. De onderhandelingen over de verkoop aan de Woonplaats worden de komende tijd afgerond; een verkoopbesluit is te verwachten in de eerste helft van 2008. Naar verwachting zal er - ook na de oplevering van het gebouw - sprake zijn van forse claims over en weer tussen gemeente (wegens te late oplevering en daarmee gepaard gaande vervolgschade) en de aannemer (wegens verondersteld meerwerk en discussie over vertragingsoorzaken). Dat houdt een zeker risico in zich.

Kanaalzone Kunstijsbaan In september 2006 nam de Raad een principebesluit over de realisatie van de kunstijsbaan. In maart 2007 is de design-, build-, operate- en maintainopdracht van de ijsbaan gegund aan het consortium Volker Wessels/ IIS. Ten tijde van het principebesluit was de begroting niet geheel sluitend. In juli 2007 kon de Raad echter instemmen met een definitief kredietvoorstel voor de ijsbaan met een sluitende begroting. In september 2007 is de bouw gestart. Naar verwachting opent de baan op 1 oktober 2008 haar deuren.

Diekman (deelgebied openluchtzwembad) Ruim vijftien jaar geleden is het Diekmanbad als buitenbad gesloten. Door velen wordt het als een gemis ervaren dat onze stad geen openbaar toegankelijk buitenbad heeft. Daarom heeft het college in haar programma opgenomen om de haalbaarheid van een buitenbad nabij het Aquadrome te onderzoeken. Dit haalbaarheidsonderzoek is in het voorjaar van 2007 afgerond en het biedt voldoende aanknopingspunten om een definitief ontwerp van het buitenbad uit te werken. Bij het haalbaarheidsonderzoek is een uitgebreide marktanalyse uitgevoerd en zijn drie scenario’s uitgewerkt voor de mogelijke vorm en omvang van een buitenbad. Uiteindelijk heeft de Raad besloten in te stemmen met de realisatie van een ontwerp waarbij sprake is van een doelgroepenbad met een afmeting van 25 x 15 meter, een apart peuterbad en een apart recreatiebassin. Deze baden worden omgeven door een uitgebreide ligweide, waarbij bij de inrichting met alle doelgroepen rekening wordt gehouden. Dit scenario wordt in 2008 uitgewerkt, waarna een kredietaanvraag op basis van het definitief ontwerp aan de Raad wordt voorgelegd. Bij deze kredietaanvraag wordt tevens inzicht verschaft in de meerjarenexploitatie van de NV Enschedese Zwembaden.


37

 Wat heeft het gekost?

Bedragen x d 1.000

Begroting 2007

Realisatie 2007

Lasten

29.058

29.008

Baten

-4.246

-4.357

Saldo voor bestemming

24.812

24.651

Stortingen in Reserves

886

844

Onttrekkingen aan Reserves

-510

-332

25.188

25.164

Saldo na bestemming

N.B. voor een nadere financiële toelichting (op productniveau) wordt verwezen naar de toelichting op de programmarekening.

38

Toelichting De lasten en baten van het programma Actief in de Stad wijken slechts in geringe mate af van de begroting; per saldo is er een voordeel van 160.000 euro. De onttrekkingen aan en stortingen in de reserves geven een totaal nadeel ten opzichte van de begroting van ca. 140.000 euro. Per saldo heeft het programma Actief in de Stad 25.000 euro minder gekost dan geraamd.

Bij de Musea ontstaat een nadeel van 104.000 euro als gevolg van een structurele verhoging van subsidie aan de Twentse Welle. Hiervoor is dekking binnen de algemene middelen.

Op het onderdeel Manifestaties is er per saldo een voordeel van 94.000 euro, grotendeels als gevolg van het niet besteden van gelden actieplan cultuurbereik. Het betreft hier cofinanciering over de periode 2005-2009 waarover in 2009 met het Rijk dient te worden afgerekend. Bij Beleid Sport is er per saldo een voordeel van 83.000 euro, grotendeels als gevolg van het niet realiseren van kapitaallasten voorbereidingskrediet kunstijsbaan. Dit krediet wordt in 2008 overgeheveld naar het Vastgoedbedrijf. Als gevolg hiervan is ook de onttrekking uit de reserve achterwege gebleven.

2.2 Opgroeien in de stad Portefeuillehouder Eric Helder Het programma Opgroeien in de stad richt zich op de omstandigheden waaronder de Enschedese jeugd kan opgroeien tot zelfstandige en zelfredzame burgers. Omstandigheden waarin de kansen op zelfontplooiing (spelen, leren en het vinden van een baan) optimaal zijn, omstandigheden waaronder het welzijn van deze groep burgers het best gewaarborgd kan worden. Met een groot deel van de Enschedese jeugd gaat het goed. Een kleiner deel (10 tot 15%) heeft echter op één of meerdere terreinen behoefte aan extra begeleiding. De ingezette koppeling tussen jeugdbeleid en onderwijs – de Jeugdagenda – zal hiertoe krachtig worden voortgezet.


 Hebben we bereikt wat we wilden bereiken? Doelstellingen uit de Programmabegroting  Bevorderen dat kinderen van hun jeugd kunnen genieten en tegelijkertijd voldoende kansen krijgen

om te kunnen groeien naar een zelfstandig en zelfredzaam bestaan door zich kennis en vaardigheden, waarden en normen eigen te maken, die hen in staat stelt om aan het maatschappelijk leven deel te nemen. Daarbij is het van essentieel belang dat elke jeugdige met een diploma van school komt.  Bevorderen dat de jeugd kan opgroeien in veilige en gezonde leefomstandigheden. Immers daar waar

deze omstandigheden minder gunstig zijn, is de kans op uitval groter.  Voorkomen dat de groep kansarme jeugdigen groter wordt en dat problemen verergeren, door een

sluitende keten van jeugdzorg te organiseren.

Bij de realisatie van de programmadoelen speelt de Enschedese Jeugdagenda 2004-2009 een hoofdrol. De jeugdagenda is in 2004 vastgesteld en opgesteld rond vier thema’s:  Het sluitend maken van de keten jeugdbeleid-jeugdzorg-onderwijs-arbeidsmarkt;  Het tegengaan van schoolverzuim, voortijdig schoolverlaten en onnodige afstroom;  Het benutten van het leefgebied vrije tijd als mogelijkheid voor pedagogisch ingrijpen;  De ontwikkeling van een sterke regierol van de gemeente.

We liggen met het programma Opgroeien in de stad in 2007 goed op koers om de doelstellingen te halen. Ter versterking van de Jeugdketen waren in 2007 de Zorgadviesteams op alle scholen, peuterspeelzalen en kinderopvanglocaties volledig operationeel. Voor de multiprobleemjongeren is de methodiek Anpakk’n ontwikkeld. Op het terrein van voortijdig schoolverlaten heeft het team RMC/leerplicht een plek gekregen op het Werkplein. Organisatorisch vallen zij nu onder de nieuwe producteenheid Zorg van de Dienst Maatschappelijke Ontwikkeling. De realisatie van de Scholingsboulevard is dichterbij gekomen. In een werkconferentie met het bedrijfsleven zijn afspraken gemaakt om de samenwerking tussen het onderwijs en het beroepenveld verder inhoud te geven. Honderdvijftig leerlingen zijn reeds op maatschappelijke stage geweest en de bouw van de eerste fase nadert haar voltooiing. Op het terrein van veilige en gezonde leefomstandigheden is het primaat voor het project Virtueel Leven in overleg met de Samenwerkingsverbanden Weer Samen naar School bij de scholen neergelegd. Het programma BASIS (Brede Actieve Scholen in de stadsdelen) heeft het hele jaar gedraaid en het actieplan “Meer bewegen voor de jongste leeftijdsgroep 2007-2011” is opgesteld. Wat de regierol van de gemeente betreft, staan we aan de vooravond van nieuwe ontwikkelingen. Met de komst van de Centra voor Jeugd en Gezin en de verdere implementatie van de Wmo hebben we de eigen verworvenheden en ambities benoemd en vertaald in concrete acties. Met de documenten Opvoedingsondersteuning, Vroegsignalering en Zorgcoördinatie en Opvoeden in Enschede is de samenhang beschreven tussen lopende en nieuwe beleidsactiviteiten. In 2007 lieten we de jeugd meer aan het woord door de eerste Jeugd4daagse te organiseren. Daarnaast is de jeugdmonitor geactualiseerd. Het onderzoek dat de Rekenkamer heeft gehouden naar het jeugdbeleid heeft uitgewezen dat we in Enschede de goede dingen goed doen.


39

Programmalijn 1 Spelen, leren en werken

 Wat hebben we daarvoor gedaan? Voorzieningenniveau Het belang van het peuterspeelzaalwerk (GSB III) en de sluitende keten voor jonge kinderen heeft vorm gekregen door het opstellen van een spreidingsplan van peuterspeelzalen, waarbij een situering dichtbij of binnen scholen de opzet is. Samen met de betrokken partners (Alifa en het onderwijs) wordt het plan in 2008 verder uitgewerkt. Het college heeft hierbij de intentie uitgesproken de huisvesting voor het peuterspeelzaalwerk tot een gemeentelijke verantwoording te maken. In 2007 zijn de wachtlijsten voor het peuterspeelzaalwerk nagenoeg opgeheven.

40

Gestelde doelen in het programma Onderwijshuisvesting worden zelden binnen één jaar gehaald. Het gaat meestal om grote verbouwingen, uitbreidingen of aanpassingen in het kader van weten regelgeving. De belangrijke resultaten die in 2007 gerealiseerd zijn:  De nieuwbouw voor het praktijkonderwijs van het Bonhoeffer College is gerealiseerd evenals de

uitbreiding van de locatie van het Bonhoeffer College aan de Van der Waalslaan. Deze uitbreiding is onderdeel van de afspraken die gemaakt zijn tussen de schoolbesturen voortgezet onderwijs en de gemeente in het kader van de Overeenkomst Instroompunten Voortgezet Onderwijs. Ook bij Het Stedelijk Lyceum zijn diverse projecten volop in uitvoering om op verschillende locaties uit te breiden.  Voor de Huifkar is een permanente locatie gevonden. Op dit moment wordt bekeken welke

aanpassingen aan het gebouw moeten plaatsvinden. Het leerlingaantal van het Mozaïek groeit nog steeds. Het deel Voortgezet Speciaal Onderwijs (VSO), leerlingen ouder dan 12 jaar van het Mozaïek is afgesplitst van het deel Speciaal Onderwijs, leerlingen tot en met 12 jaar en is in 2007 gehuisvest aan de Madoerastraat. De eerdere knelpunten rondom de huisvesting van REC-4 onderwijs zijn hiermee vooralsnog opgelost.  De uitbreiding en upgrading van de Anna van Buren locatie Zevensterstraat van VCO is afgerond. Ook de

openbare basisschool Het Stroink is helemaal aangepast aan de huidige eisen voor onderwijshuisvesting. De stichting Katholiek Onderwijs Enschede (KOE) heeft in 2007 een aantal schoolgebouwen intern verbouwd zodat er meer kantoorruimte is voor docenten en ruimte voor interne begeleiders van kinderen.  Voor de Brede scholen: zie bestuurlijke projecten.  Het definitief ontwerp voor de nieuwbouw De Rots en ’t Schip is klaar. Om te komen tot concretisering

van de samenwerking is een concept intentieovereenkomst voorbereid.

Onderwijskwaliteit Het wettelijk kader Onderwijsachterstandenbeleid (OAB) is per 1 augustus 2006 gewijzigd. Hiermee is de verantwoordelijkheid voor het bestrijden van onderwijsachterstanden bij de scholen neergelegd. Daarom was bezinning op de nieuwe rolverdeling noodzakelijk. Het formuleren van gezamenlijk gedragen streefdoelen voor het jeugd- en onderwijsbeleid heeft vorm gekregen door de lokale educatieve agenda. Deze agenda geeft aan hoe wij met onze partners in de stad blijven werken aan het versterken van de positie van de Enschedese jeugd en daarmee ook aan de (economische) positie van Enschede als geheel. Eind 2007 is de Lokale Educatieve Agenda (LEA) in het Enschedees Onderwijsberaad vastgesteld. De LEA sluit aan op de strategische opgaven in de Toekomstvisie, waarin als ambitie is geformuleerd om van Enschede “de beste opleider van het land” te maken.


De belangrijkste punten van de LEA zijn:  Iedereen een startkwalificatie o.a. door het tegengaan van voortijdig schoolverlaten;  Verbetering van het taalonderwijs;  Het Basisprogramma: brede actieve scholen in de stadsdelen;  De zorgstructuren in en om school;  De rol en betrokkenheid van ouders;  De verdere ontwikkeling van de Enschedese Jeugdmonitor.

Voor- en Vroegschoolse Educatie (VVE) (GSB III): De gemeente is verantwoordelijk voor het voorschoolse deel van het VVE-programmma. Voor het vroegschoolse deel zijn de schoolbesturen verantwoordelijk. Om de gedeelde verantwoordelijkheid te formaliseren is de nota “Voor- en Vroegschoolse Educatie in Enschede, Hernieuwd beleid voor 2007-2010” uitgebracht. In deze nota zijn de uitgangspunten, de uitwerking, de planning en een raambegroting vastgelegd. De nota is besproken met alle bij het thema betrokken partners en vastgesteld in het Enschedees Onderwijs Beraad. Expertis Onderwijsadviseurs heeft een inventariserend onderzoek gehouden naar de doorlopende lijn van voorschoolse naar vroegschoolse educatie. Hieruit kwam onder meer naar voren dat ongeveer een derde deel van de kinderen, dat het voorschoolse VVE-programma gevolgd heeft, nog niet voldoende toegerust is om het VVE-programma op de basisschool te volgen. Dit vraagt om extra aandacht. Voor de uitwerking van het nieuwe beleid is de kostprijs van de VVE-trajecten in kaart gebracht en gekoppeld aan prestatieindicatoren. Hierdoor is het mogelijk geworden VVE-trajecten nauwkeuriger te plannen en te verbeteren.

Schakelklassen (GSB III): Het OAB-kader maakt het mogelijk om zogenaamde schakelklassen in te richten. Samen met het primair onderwijs, het peuterspeelzaalwerk en de kinderopvang is onderzocht op welke wijze schakelklassen ingericht moeten worden. We hebben gekozen om voor leerlingen uit de groepen 1 en 2 een tiental deeltijd schakelklassen in te richten. Begin januari 2008 starten deze schakelklassen daadwerkelijk. We verwachten dat per jaar honderd kinderen deze klassen bezoeken. Naast deze nieuwe schakelklassen is de Kopklas voortgezet. De Kopklas brengt leerlingen vanuit het Primair Onderwijs (PO) naar het Voortgezet Onderwijs (VO) in één jaar naar een niveau dat bij hun capaciteiten past. Ook is het bestaande beleid voor leerlingen die rechtstreeks uit het buitenland komen, voortgezet. Deze leerlingen gaan naar IOK de Globe.

Schoolbegeleiding: Op grond van de overnameovereenkomst Expertise/Drienerwoold is de subsidie voor schoolbegeleiding aan Expertis voortgezet in 2007. De activiteiten waren vooral gericht op het terugdringen van taalachterstanden. De voorbereidingen voor de wijze waarop de schoolbegeleidingsmiddelen na augustus 2008 ingezet kunnen worden, zijn samen met de schoolbesturen opgestart.

Jongerenwerk  In 2007 is het project voor integratie van jonge statushouders en terugkeerprogramma’s voor

afgewezen asielzoekers afgerond. Dit project was onderdeel van het project ‘Overijssels perspectief’.  Het servicepunt Vrijwilligerswerk Enschede heeft extra aandacht besteed aan jonge vrijwilligers in het

kader van de maatschappelijke stage (GSB III). Bij het uitreiken van de vrijwilligersprijs was ‘jongeren’ het thema. Ook is een interview gehouden met een jongere in het Huis aan Huis blad en hebben scholen een brief ontvangen met een oproep aan jongeren om zich op te geven voor een dag vrijwilligerswerk. Deze actie heeft weinig reacties opgeleverd.


41

 Het jongerenwerk (Alifa) is erop gericht om te voorkomen dat jongeren buiten de maatschappij staan.

Schooluitval en het opsporen van voortijdige schoolverlaters heeft hierbij in 2007 vanuit Alifa onvoldoende de aandacht gehad.  Jeugdparticipatie: In april 2007 is voor het eerst de Jeugd4daagse gehouden. Vier dagen lang voerde de

gemeente Enschede gesprekken met de Enschedese jeugd over de toekomstvisie van Enschede.

Schooluitval/voortijdige schoolverlaters  In 2007 is het convenant terugdringen voortijdig schoolverlaten met het ministerie van OCW afgerond

met een positief resultaat. De daling van het aantal voortijdig schoolverlaters is 14%.  Om een duurzame doorstart mogelijk te maken van het ATC is in april het “strategisch plan ATC

2007-2012” vastgesteld. Ook ondertekenden de gemeente Enschede, de stichting ATC en de leden van de deelnemende onderwijs een overeenkomst.

42

Op basis van deze stukken heeft de Raad ingestemd met het treffen van een voorziening van 250.000 euro en het reserveren van een bedrag van 400.000 euro om de financiële problemen op te lossen. In totaal is in 2007 een bedrag van 1,2 mln. euro besteed aan het ATC. Verder heeft in 2007 een bestuur- en directiewisseling plaatsgevonden om vorm te geven aan een nieuwe werkwijze van het ATC.

 Wat is niet gedaan en waarom niet? Voor jeugdparticipatie is gekozen voor directe contacten met de jeugd in plaats van een beleidsdocument. De Jeugd4daagse, het studentenoverleg en de diverse BASIS-activiteiten vormen hier voorbeelden van. Uit deze contacten komt veel informatie over wat de jeugd vindt van de stad en wat zij wil.

Programmalijn 2 In een gezonde en veilige leefomgeving

 Wat hebben we daarvoor gedaan? Brede Actieve scholen in de stadsdelen (BASIS)  Na de start van het programma in 2006 is in 2007 een divers activiteitenaanbod uitgevoerd, waaraan

zowel kinderen en ouders als bewoners in de stadsdelen deelgenomen hebben. In totaal zijn er veertien projecten gehonoreerd waaraan negentien scholen deelnamen. In het basisonderwijs hebben 9500 leerlingen deelgenomen aan de activiteiten en in het voortgezet onderwijs (VO) 4519 jongeren. De activiteiten zijn verschillend van structuur en aanpak. Nu gaat het vooral nog om veel kortlopende activiteiten, maar het aantal structurele activiteiten op een vast tijdstip en gedurende een heel cursusjaar neemt steeds meer toe. Om zicht te krijgen op de tussentijdse resultaten van het programma, is eind 2007 opdracht verstrekt aan bureau TMOP om een voortgangsrapportage op te stellen. Deze rapportage verwachten we in april 2008.  De criteria voor de beoordeling van de projectaanvragen is aangescherpt. Met name de kwaliteit van

de activiteiten, de mate van samenwerking en de mogelijkheden van structurele inbedding gaan bij de beoordeling zwaarder wegen.  In 2007 hebben we de behoefte van ouders aan opvang van kinderen voor, tussen en na schooltijd in

kaart gebracht (Ouders aan het woord, 2007). De uitkomsten van het onderzoek zijn gebruikt bij de


ontwikkeling van een visie op het structureel inbedden van BASIS in de Brede school-ontwikkeling en het vormgeven van stedelijke dagarrangementen voor kinderopvang.  In 2007 ontvingen we acht aanvragen voor een verlengde schooldag, meestal van

samenwerkingsverbanden van basisscholen. De aanvragen bestonden uit activiteiten op het gebied van bewegen (sport en spel), cultuur, techniek en vrijetijdsbesteding. Naar schatting hebben 3250 leerlingen deelgenomen aan de verlengde schooldag.

Gezondheid (GSB III)  De Jeugdgezondheidszorg (JGZ) heeft afgelopen jaar een meer centrale rol gekregen binnen de

ketenaanpak. De verwijzing voor VVE-trajecten loopt via de JGZ. Vormen van opvoedondersteuning zoals Kort Pedagogische Gezinsbegeleiding, worden door de JGZ uitgevoerd en verder ontwikkeld. De JGZ heeft met de SKE een zorgstructuur ontwikkeld voor de voorschoolse voorzieningen, waar de pedagogische kennis van de JGZ een belangrijke rol vervult. In regionaal verband zijn afspraken gemaakt het cursusaanbod van de JGZ beter af te stemmen op de lokale behoefte. Voor de bestrijding van overgewicht is het protocol overgewicht ingevoerd. Op basis van het protocol vinden een aantal interventies plaats. Naar aanleiding van de eerste evaluatie van het protocol ontwikkelt de JGZ nu een vervolgaanbod voor kinderen die niet bij de kinderarts terecht komen maar wel extra ondersteuning nodig hebben.

Veiligheid (op school)  Naast de afspraken in het Driehoeksconvenant zijn afspraken gemaakt met justitie over de aansluiting

tussen de Wijkzorgteams en het Stedelijk StrafketenOverleg (SSO) met betrekking tot jeugdige veelplegers (GSB III). Het SSO maakt ook gebruik van het klantvolgsysteem VIS2. Verder neemt justitie deel aan de Stuurgroep Anpakk’n en is op die manier direct betrokken bij de onorthodoxe aanpak die binnen de pilot Anpakk’n wordt uitgeprobeerd.  Eind 2007 is in samenspraak met het Platform 12+ gestart met de invulling van een plan Jeugd en

Veiligheid. Hierin wordt ook School en Veiligheid opgenomen.  Met de Scholingsboulevard worden periodiek zaken kortgesloten en afgestemd die spelen op het

gebied van veiligheid in en om de Scholingsboulevard. Hierbij zijn naast mensen van de Scholingsboulevard ook politie, programma Veiligheid, programma Jeugd en Onderwijs en het stadsdeel betrokken. Belangrijke onderwerpen zijn starttijden school, verkeersstromen van en naar school en afspraken met politie in verband met mogelijke incidenten.  In oktober is het project Virtueel Leven officieel gestart (GSB III). Dit is een project van de Enschedese

scholen gericht op voorlichting over internet, sms, msn en dergelijke. Tijdens een kick-off bijeenkomst zijn de Digitale poort, het Kenniscentrum en het lesprogramma gepresenteerd. Scholen kunnen zich hiervoor inschrijven.

 Wat is niet gedaan en waarom niet?  BASIS: de aanbesteding deskundigheidsbevordering is niet gedaan omdat het programma van eisen

niet haalbaar was. Dit is inmiddels in 2008 wel gestart.  Veiligheid: De twee VO-locaties waar in het kader van School en Veiligheid in 2007 nog een

veiligheidsscan gedaan zou worden, hebben hier om interne organisatorische redenen vanaf gezien.


43

Programmalijn 3 Met gerichte ondersteuning bij opvoeden opgroeiproblemen

 Wat hebben we daarvoor gedaan? Opvoedondersteuning (GSB III) Na een intensief ontwikkeltraject met uitvoerende instellingen Alifa, Stichting Maatschappelijke Dienstverlening (SMD) en JGZ hebben we het afgelopen jaar gekozen voor de invoering van Triple P in Enschede. Dit is een evidence based opvoedondersteuningsprogramma met het accent op preventie, als basis voor de intensivering van het aanbod opvoedondersteuning. De invoering van Triple P is opgenomen in de nota “Opvoeden in Enschede” die in december 2007 is vastgesteld door B&W en in januari 2008 is aangeboden aan de Raad. Het invoeringsplan sluit ook aan bij

44

de uitkomsten van het onderzoek “Ouders aan het woord” naar de behoefte aan opvoedondersteuning. De provincie is bereid om een bredere invoering in Twente te subsidiëren zodat straks ook de provinciale jeugdvoorzieningen met het programma Triple P kunnen werken. Er is een blauwdruk gemaakt voor een Centrum voor Jeugd en Gezin die aansluit op de reeds in gang gezette ontwikkelingen rondom de zorgstructuur.

Multi-probleemjongeren Vanuit de Operatie Jong heeft de pilot Anpakk’n verder vorm gekregen in Netwerkstadverband. Uniek hierbij is de toezegging van het ministerie van VWS, het Zorgkantoor en de Provincie Overijssel om in 2008 voor vijftig jongeren in Netwerkstad hulp te realiseren zonder de belemmeringen van wachtlijsten, klemmende regelgeving of verschillende financieringsstromen. In Enschede wordt ‘Anpakk’n’ geïmplementeerd binnen de Wijkzorgteams. Hiervoor worden specifieke probleemhouders ingeschakeld. Begin 2008 gaat de aanpak van start.

Zorgadviesteams (ZAT’s) Over de aansluiting tussen de verschillende ZAT’s van het VO, het MBO en de Wijkzorgteams zijn verdere afspraken gemaakt op gebied van signalering, aanmelding, werkwijze en gebruik van VIS2. In 2007 is ook inzet van de SMD op het ROC gerealiseerd. Over de samenstelling van het ZAT en de inzet van de SMD op de Scholingsboulevard hebben we afspraken gemaakt met de Scholingsboulevard.

 Wat is niet gedaan en waarom niet? De ontwikkelingen rond het Elektronisch Kinddossier (EKD) hebben vertraging opgelopen door het misgelopen aanbestedingstraject op Rijksniveau. De startfase is wel succesvol afgesloten, zodat er begin 2008 voortvarend verder gewerkt kan worden aan de uitwerking van het EKD.


Bestuurlijke projecten Scholingsboulevard Enschede (SBE)  In februari 2007 is de nieuwe directeur van de Scholingsboulevard gestart. Halverwege het jaar zijn

nieuwe docententeams samengesteld. Daarmee is voor het personeel van de drie moederscholen duidelijkheid gekomen over de vraag wie les gaat geven op de SBE. Zij hebben tevens de rol van de werkgroepen overgenomen voor wat betreft de verdere invulling van het schoolplan.  We hebben het Enschedese samenwerkingsmodel voor de SBE uitgebreid besproken met het ministerie

van OCW, waarbij de juridisch-administratieve vraagstukken centraal stonden.  Ook was er veel aandacht voor communicatieactiviteiten. Hierbij gaat het zowel om voorlichting aan

leerlingen en hun ouders en medewerkers, als het bereiken van mijlpalen in de bouw zoals de eerste paal en het hoogste punt. Landelijk heeft het Enschedese model diverse keren in de belangstelling gestaan. Om goed te kunnen anticiperen op alle thema’s en vragen over deze nieuwe vorm van onderwijs, vooral van de kant van leerlingen en ouders, hebben we een communicatieplan opgesteld voor de komende jaren.  In het najaar is er een werkconferentie georganiseerd om de samenwerking tussen het onderwijs en het

beroepenveld (bedrijfsleven en instellingen) meer vorm te geven. De SBE is inmiddels in gesprek met een aantal deelnemende bedrijven en instellingen van deze conferentie om hier verder inhoud aan te geven.  In het schooljaar 2006-2007 hebben honderdvijftig leerlingen een maatschappelijke stage vervuld.

Vijfendertig organisaties hebben hiervoor stageplaatsen beschikbaar gesteld. Het servicepunt Vrijwilligerswerk Enschede vervult de makelaarsrol in het bij elkaar brengen van vraag en aanbod. Voor het zoeken van een stageplaats kunnen leerlingen sinds december terecht op de website www.vetvrijwillig.nl. Omdat de maatschappelijke stage een verplicht onderdeel wordt in het onderwijs, is een klankbordgroep gevormd die een stedelijk plan van aanpak voor de maatschappelijke stage gaat ontwikkelen.  Wat de bouw betreft is de eerste bouwfase nagenoeg gereed gekomen. Oplevering staat gepland voor

half maart 2008.  Verder hebben in 2007 de aanbestedingen van het terrein en openbare ruimte en van de

kunsttoepassing plaatsgevonden. De verbouwing van de sporthal het Diekman ten behoeve van het bewegingsonderwijs aan de SBE is afgerond. Het bouwrijpmaken van de tweede fase van de realisatie SBE is eveneens in 2007 afgerond.

Brede Scholen Voor de vier nieuwe Brede scholen (Laares, Bothoven, Stroinkslanden en Velve Lindenhof) zijn het afgelopen jaar concept-programma’s van eisen (PVE) opgesteld. Dit in nauwe samenwerking met de direct betrokken partijen zoals onderwijs, wijkinstellingen en corporaties. Voor de zomer van 2008 moeten de PVE’s bestuurlijk vastgesteld zijn.

Brede School Stadsveld/Zwering De derde fase van de Brede school Stadsveld/Zwering (nieuwbouw o.b.s. Het Palet) is volop in ontwikkeling. Het programma van eisen voor de nieuwbouw van basisschool Het Palet is vastgesteld en het voorlopig ontwerp is afgerond.

Brede School Bijvank De aanbesteding voor de bouw van de Brede school Het Bijvank heeft in 2007 plaatsgevonden. Inmiddels is gestart met de nieuwbouw.


45


Bedragen x d 1.000

Begroting 2007

Realisatie 2007

Lasten

69.154

72.032

Baten

-45.174

-47.900


23.980

24.132

0

292

226

-374

24.206

24.050

Stortingen in Reserves Onttrekkingen aan Reserves Saldo na bestemming


46

Toelichting De lasten van het programma Opgroeien in de Stad zijn in totaal bijna 2,9 mln. euro hoger dan begroot, evenals de baten die in totaal ruim 2,7 mln. euro hoger zijn dan begroot. De stortingen in reserves zijn bijna 300.000 euro meer dan begroot. Per saldo heeft het programma Opgroeien in de Stad bijna 200.000 euro minder gekost dan was begroot.

De belangrijkste afwijking in dit programma wordt veroorzaakt door de lasten en baten van Onderwijshuisvesting en een storting in een met onderwijshuisvesting samenhangende reserve. Er zijn twee oorzaken voor de afwijking. Ten eerste heeft er ten behoeve van een correcte (boekhoudkundige) waardering van de Scholingsboulevard een correctie op de investeringen plaatsgevonden. Hierdoor is een bedrag van 1,8 mln. euro van de investeringen overgeboekt naar de exploitatie. Ook de daarmee samenhangende en ontvangen bijdragen van 2,0 mln. euro zijn overgeboekt naar de exploitatie. Via resultaatsbestemming is het saldo van 200.000 euro in een reserve gestort. Conform de daarvoor geldende regels dient deze reserve ter egalisatie van toekomstige afschrijvingen rentelasten van de Scholingsboulevard. Ten tweede heeft de gemeente in het kader van de Bredeschool-regeling, zoals al eerder in de 2e marap van dit jaar is aangegeven, een éénmalige subsidie ontvangen ten behoeve van uitbreiding van de onderwijshuisvesting. Het ontvangen subsidie is volledig gebruikt ter realisatie van twee leslokalen bij Wijkcentrum De Roef, als uitbreiding van de Alfonsusschool. Dit was niet begroot waardoor de gerealiseerde lasten en baten beiden ruim 100.000 euro hoger zijn.

Een andere afwijking doet zich voor bij de lasten van Zwemonderwijs. Nadat een besluit tot herinvoering van het Zwemonderwijs in het voorjaar was genomen, zijn de zwemlessen gestart in het najaar. Hierdoor is 100.000 euro van het budget niet gebruikt.


2.3 Zorg en welzijn Portefeuillehouder Ed Wallinga De Wet maatschappelijke ondersteuning (Wmo) is per 1 januari 2007 ingevoerd. Daarmee zijn gemeenten onder andere verantwoordelijk geworden voor Hulp bij het Huishouden. In voorwaardenscheppende sfeer moeten door de overheid in het algemeen en de gemeente in het bijzonder meer activiteiten worden ondernomen om de burgers in staat te stellen hun zelfredzaamheid te verhogen. Preventie speelt daarbij een belangrijke rol en mensen dienen zich bewust te zijn van de gezondheidsgevaren als gevolg van hun leefstijl. Voor mensen die niet meer (zelfstandig) kunnen wonen of intensieve zorg en opvang nodig hebben moet een keten van kwalitatief goede zorg en opvang worden gewaarborgd.

47

 Hebben we bereikt wat we wilden bereiken? Doelstellingen uit de Programmabegroting  Het bieden van adequate hulp en zorg in situaties waarin mensen niet meer zelfredzaam zijn of

maatschappelijke problemen niet meer zelfstandig kunnen oplossen en een beroep willen doen op professionele of informele hulp.  Het stimuleren van gezond gedrag, met name het tegengaan van bovenmatig alcohol- en

middelengebruik, vooral bij jongeren.  Het ontwikkelen van een samenhangend pakket aan voorzieningen en maatregelen op het terrein van

wonen, welzijn en zorg, opdat mensen zo lang als ze wensen in hun eigen omgeving kunnen blijven wonen.  Het waarborgen van een passend aanbod van zorg, opvang voor dak- en thuislozen en verslaafden.  Het coördineren van de zorg in situaties waarin sprake is van multiproblematiek.

In 2007 is veel aandacht in het programma Zorg en Welzijn uitgegaan naar de implementatie van de Wmo op alle negen prestatievelden, maar in het bijzonder naar prestatieveld zes: individuele verstrekkingen en Hulp bij het Huishouden. Verder is er veel aandacht besteed aan de voorbereiding van het beleidsplan Maatschappelijke Ondersteuning waarin na het beleidsarme jaar 2007 een richting wordt bepaald voor de komende drie jaar. De opgave om sociale samenhang te versterken en de participatie van alle burgers te bevorderen, in het bijzonder van kwetsbare burgers, wordt in deze nota verder uitgewerkt. Ook worden er voorstellen gedaan om collectieve voorzieningen te intensiveren teneinde het beroep op individuele verstrekkingen te voorkomen of te verminderen. Andere zaken die in samenhang hiermee in 2007 zijn bereikt:  Er is in samenwerking met de gemeenten in de regio een vierjarig plan opgesteld met als titel

“Happy fris?! Integrale Aanpak Jeugd & Alcohol Twente”.  De dagopvang voor dak-en thuislozen en alcoholisten is nu ook geopend op zaterdag.  Als opmaat naar het Kompas, een regionaal plan van aanpak maatschappelijke opvang, is de publicatie In

Vogelvlucht verschenen. De publicatie is een inhoudelijke en cijfermatige schets van de opvang in Twente.  De structuur van zorg en veiligheid is de projectfase voorbij en ingebed in de bestaande gemeentelijke

organisatie.


Op diverse terreinen is er intensief samengewerkt met gemeenten uit de regio; bijvoorbeeld bij Hulp bij het Huishouden en op het terrein van maatschappelijke opvang/verslavingszorg/huiselijk geweld. Hierbij heeft Enschede vaak de rol van trekker/centrumgemeente.

Programmalijn 1 Maatschappelijke ondersteuning

 Wat hebben we daarvoor gedaan? Wet maatschappelijke ondersteuning In 2007 is de Wmo ingevoerd. Enschede heeft gekozen voor een beleidsarme invoering. Dit houdt in dat in

48

2007 de nieuwe taak Hulp bij het Huishouden is geïmplementeerd. De voormalige AWBZ-subsidieregelingen (waaronder preventieve geestelijke gezondheidszorg) zijn in 2007 zoveel mogelijk gecontinueerd en er zijn voorbereidingen getroffen om in 2008 en verder de kanteling te maken naar een beleidsrijke Wmo. De voormalige WVG en de Openbare Geestelijke Gezondheidszorg (OGGZ) (GSB III) zijn in 2007 ‘beleidsarm’ uitgevoerd. Er is een aanzet gegeven voor de beleidsrijke uitvoering in een concept beleidsplan Maatschappelijke Ondersteuning dat in het voorjaar van 2008 vermoedelijk wordt vastgesteld.

De dienstverlening Hulp bij het Huishouden verloopt voor de cliënten naar tevredenheid. De overheveling van Hulp bij het Huishouden vanuit de AWBZ naar gemeenten heeft geen noemenswaardige problematiek voor cliënten opgeleverd. Veel werk was er wel voor het zorgloket met het op orde brengen van de circa 5.000 cliëntdossiers Hulp bij het Huishouden die sterk waren vervuild. Eind 2007 is een start gemaakt met herindicaties van cliënten die tot 1 januari 2008 ‘AWBZ-overgangscliënt’ waren. Dit proces wordt in het 1e halfjaar 2008 afgerond. Het zorgloket is in toenemende mate de toegangspoort voor de gemeentelijke Wmo dienstverlening. In het afgelopen jaar had het loket ruim 18.000 klantcontacten. Er is fors geïnvesteerd in de kwaliteit van het loket; zowel in de fysieke omgeving, ondersteunende middelen zoals vraagverheldering, maar vooral ook in kwaliteit van medewerkers. Het loket is inmiddels organisatorisch ingebed in de eenheid Zorg van de DMO. Op het terrein van de indicatiestelling is de werkwijze Hulp bij het Huishouden onder de AWBZ niet helemaal één op één overgenomen. Na overleg met de adviesraden en ter uitvoering van een motie van de Raad is de aandacht voor mantelzorg bij de overheveling naar de gemeente nadrukkelijk verankerd in de indicatiestelling. Ook is afgestapt van de werkwijze onder de AWBZ dat bij voorkeur een telefonische intake plaatsvindt; de huidige werkwijze is via een persoonlijk gesprek. In de gemeentelijke uitvoeringspraktijk staat bij de vraagverheldering niet de claim van de individuele aanvrager centraal, maar het probleem van de cliënt en zijn directe (gezins)omgeving. Er kan niet meer gedeclareerd worden op basis van het beschikbare personeel; de declaratie moet in overeenstemming zijn met de indicatie. In 2007 heeft dit geresulteerd in een stijging van het aantal declaraties Hulp bij het Huishouden 1 van 1% naar 2,1% van de Enschedese bevolking. Voor Hulp bij het Huishouden 2 is het gedaald van 3,6% naar 1,9%. In vrij grote mate was er sprake van overgekwalificeerd personeel. Om ingrijpende arbeidsmarkteffecten te voorkomen is met de gecontracteerde aanbieders afgelopen periode voordurend overleg gevoerd en zijn ook door de gemeente maatregelen getroffen. Bijvoorbeeld het temporiseren van een deel van de herindicaties (totaal circa 4.200 overgangscliënten). Dit ter voorkoming van personeelsprobleem bij de grote instellingen.


Om op termijn een budgettair evenwicht te creëren tussen het via een verdeelmodel te ontvangen budget en de noodzakelijke uitgaven is in 2007 vooral aandacht besteed aan het contractbeheer. Dit houdt in dat een systeem is ontwikkeld om (lopende) indicaties en declaraties van thuiszorgorganisaties met elkaar te vergelijken. Daarnaast is een protocol ontwikkeld op basis waarvan thuiszorgorganisaties zich gaan verantwoorden.

Voor de mantelzorgondersteuning vervult het Steunpunt Informele Zorg in toenemende mate een rol in Enschede. In 2007 zijn projecten gestart op het terrein van ondersteuning van jonge mantelzorgers, mantelzorgers van dementerende ouderen en mantelzorgers van GGZ- cliënten. Ook zijn in 2007 verdere stappen gezet in het uitbreiden van het netwerk van vrijwilligersorganisaties, en de signaleringsfunctie. Dit vanuit het besef dat mantelzorgers en vrijwilligers een essentiële factor vormen binnen de Wmo. Uit de indicatoren komt naar voren dat in de afgelopen 2 jaar ondermeer door bovengenoemde activiteiten erkenning van en het zicht op mantelzorg is vergroot. Ook kan uit deze cijfers het belang van de mantelzorgondersteuning voor Enschede worden afgeleid.

In 2007 is gewerkt aan de voorbereiding van de pilot “In Beeld Bij Elkaar” (een initiatief van Menzis, Domijn, De Woonplaats en de gemeente Enschede). De bedoeling is dat breedbanddiensten ten behoeve van burenhulp aangeboden worden via een interactief televisieplatform. Begin 2008 moeten partijen een besluit nemen over een televisieplatform. Hiertoe is een voorstel gedaan richting de initiatiefnemers.

Maatschappelijk werk In 2007 was de integratie van het algemeen en het specifiek maatschappelijk werk, uitgezonderd het sociaal raadsliedenwerk, binnen de SMD een feit met als resultaat verbreding van inzet van professionaliteit en minder versnippering. In 2006 is een forse extra inzet gepleegd op met name de aanpak van multiprobleemgezinnen en bij schoolgericht maatschappelijk werk. Deze inzet is doorgezet in 2007. De cliënttevredenheid- en effectmeting bij de SMD heeft in 2007 plaatsgevonden. Helaas was de respons aan de lage kant, maar de uitkomst van de meting was positief. De algemene tevredenheid is met een waardering van 7,4 aan de hoge kant ten opzichte van vergelijkbare cliënttevredenheidsonderzoeken en meer dan 80% van de cliënten vindt dat de hulpverlening voldoende of meer dan voldoende voldoet aan de verwachtingen. Gezien de lage respons kan dit alleen als richting worden gezien. In de toekomst wordt gezocht naar betere vormen om cliënttevredenheid te onderzoeken.

 Wat is niet gedaan en waarom niet? De cliënten- en burgerparticipatie is nog niet (volledig) ontwikkeld. Het onderwerp maakt deel uit van het concept beleidsplan Wmo. De verdere inbedding van de burgerparticipatie vindt plaats in de ontwikkeling van de woongebieden. Eind 2007 is hier een start mee gemaakt.


49

Programmalijn 2 Volksgezondheid

 Wat hebben we daarvoor gedaan? In 2007 zijn de eerste en tweede fase van de regionale nota Lokaal gezondheidsbeleid (LGB) ‘Twente kiest voor gezond leven en werkt aan gezondheid’ afgerond en is fase drie gestart. De eerste fase betrof het vaststellen van prioriteiten en de tweede fase het uitwerken van de vier thema’s: alcohol, roken, overgewicht en depressie. Fase drie moet in mei 2008 leiden tot definitieve vaststelling van de regionale nota in de bestuurscommissie OGZ. In 2007 is ook de eerste verkenning gedaan om te komen tot de lokale, Enschedese inkleuring van de regionale nota LGB. In 2007 is gewerkt aan het transparanter krijgen van de begroting en productbeschrijving van de

50

GGD-diensten. Dit zal leiden tot meer inzicht in hetgeen de GGD biedt en kan bieden en daarmee tot een gemakkelijker afweging van nieuw voor oud beleid. Het traject wordt begin 2008 afgerond.

Jeugd en alcohol In opdracht van de raad is een plan ontwikkeld op het gebied van jeugd en alcohol en is afstemming gezocht met gemeenten in de regio. Dit heeft geleid tot een vierjarig plan van aanpak met de titel ‘Happy fris?! Integrale aanpak Jeugd & Alcohol Twente’, dat een scala aan lokale en regionale activiteiten omvat. Enschede is trekker hiervan.

Programmalijn 3 Wonen, welzijn en zorg

 Wat hebben we daarvoor gedaan? Wonen, Welzijn en Zorg In alle veertien woongebieden in Enschede zullen voorzieningenknooppunten worden vormgegeven die mensen die dat willen, in staat stellen om zelfstandig en zelfredzaam te kunnen blijven wonen in de buurt waar ze nu wonen. Daar waar al activiteiten liepen zijn deze afgelopen jaar verder ontwikkeld, zoals in: Roombeek, Pathmos Velve-Lindenhof en Stroikslanden. In 2007 zijn de sociale kaarten voor alle 14 woongebieden afgerond. Hierin zijn allerlei gegevens, zoals de bevolkingsopbouw, inkomensniveau, gezondheidssituatie, vrijetijdsbesteding, veiligheid en leefbaarheid, per woongebied in kaart gebracht. De kaarten worden voortdurend bijgewerkt met nieuwe gegevens. De gesprekken over invulling van wonen, welzijn, zorg zullen aan de hand van deze kaarten vorm krijgen via op te stellen sociale agenda’s per woongebied.

Afgelopen jaar is de inventarisatie van haalbare levensloopbestendige woningen in bezit van woningbouwcorporaties afgerond. In 2008 worden hierover prestatieafspraken gemaakt met de corporaties.

Buurtkamers In Zuid functioneren nog steeds 2 buurtkamers. Verder zijn met buurtkamers vergelijkbare initiatieven (namelijk: gericht op ontmoeting) ondersteund, waaronder de pilot in Roombeek. Daar wordt het Roomblik


benut voor sociale buurtactiviteiten voor alle bewoners met en zonder beperking om de integratie van mensen met beperkingen te bevorderen.

 Wat is niet gedaan en waarom niet? Eerstelijnsvoorzieningen De eerstelijnsvoorziening voor gezondheidszorg in Diekman is definitief niet gerealiseerd als gevolg van onvoldoende draagvlak bij direct betrokkenen, zoals huisartsen. In de programmaverantwoording 2006 was al aangegeven dat er vooralsnog onvoldoende draagvlak was in het veld.

Er is afgelopen jaar geen consultatiebureau voor ouderen ontwikkeld. In het kader hiervan wordt in het concept beleidsplan Maatschappelijke Ondersteuning voorgesteld een pilot in een woongebied te ontwikkelen om in overleg met diverse partijen te komen tot een laagdrempelige inloopfunctie waar mensen met allerlei vragen terecht kunnen.

Buurtkamers Voor 2007 waren er (afhankelijk van de behoefte) meer buurtkamers gepland dan het huidige aantal. Besloten is de uitbreiding niet te honoreren en het onderwerp deel uit te laten maken van het beleidsplan Maatschappelijke Ondersteuning. In het concept beleidsplan is opgenomen dat moet worden onderzocht of buurtkamers in de behoefte aan ontmoeting en contact voorzien.

Voorzieningenknooppunten De ontwikkeling van voorzieningenknooppunten (voorheen woonzorgzones) heeft in 2007 nog niet tot realisatie van een knooppunt geleid, omdat afstemming en betrokkenheid van meerdere partijen meer tijd vraagt dan geraamd. Wel zijn initiatieven gestart en ondersteund die kunnen leiden tot grote en kleine voorzieningenknooppunten, zoals Pathmos.

Programmalijn 4 Opvang, zorg en veiligheid

 Wat hebben we daarvoor gedaan? Verslaving, dak- en thuislozen (GSB III) In de gebruikersruimte komen inmiddels harddrugs- (waaronder heroïne-) en alcoholverslaafden. Mensen kunnen er ook eten en zijn zelf betrokken bij de maaltijdbereiding. Daar is veel belangstelling voor, tot 50 maaltijden per dag. Eind 2007 is besloten om meer ruimte voor activiteiten en arbeidsprojecten te realiseren en minder ruimte voor inloop. De realisatie hiervan staat gepland voor begin 2008.

Op 1 januari 2007 ging de feitelijke verstrekking van heroïne van start in de behandelunit medische verstrekking heroïne. Deelnemers blijken zich onder meer beter te verzorgen en nemen deel aan activiteiten van Tactus. De financiering is vanaf 2008 structureel.

Met de behandeling via internet van cliënten van Tactus wordt een nieuwe doelgroep bereikt, onder wie


51

veel vrouwen en veel werkenden. Eind 2007 werd bekend dat het ministerie van VWS bereid is deze vorm van internetbehandeling te financieren. In 2007 is gestart met de ontwikkeling van zo’n zelfde soort behandeling voor gok- en drugsverslaving.

De uitbreiding van opvang van alcoholisten blijkt een groot succes. Er is door de groep zelf gevraagd om opening tot in het weekend. Dit wordt ook gevraagd door politie, ondernemers en markt. Vanaf 1 december is de zaterdag-opening gerealiseerd, met inzet van middelen van stadsdeel Centrum.

Het zoeken en vinden van een geschikte locatie voor een maatschappelijke opvang voorziening bleek lastig. Inmiddels is een geschikte locatie gevonden voor Humanitas Onder Dak Twente en heeft het college hiermee ingestemd, het Van Goolpand. Er vindt overleg met de omgeving plaats over inpassing en bouwtekening. De bouwvergunningsaanvraag wordt medio 2008 verwacht.

52

Onderzoek woonsituatie en woonbehoefte kwetsbare groepen In 2007 is onderzoek gedaan naar de woonsituatie en woonbehoefte van kwetsbare burgers. Het betreft vooral de doelgroepen: dak- en thuislozen, verslaafden, psychiatrische patiënten en mensen met een verstandelijke handicap. De woonbehoefte blijkt groot. Een nota huisvestiging kwetsbare groepen is voorbereid in 2007 en wordt binnenkort behandeld in college en raad.

Zeer actieve veelplegers (GSB III) Van alle zeer actieve volwassen veelplegers is een dossier aangelegd. Op basis hiervan is per persoon voor een aanpak gekozen met het accent op repressie of zorg. In combinatie met zorg wordt aan elke veelpleger een casemanager toegewezen. De werkwijze en het proces van het speciaal hiervoor ingestelde casusoverleg is inmiddels beschreven. De koppeling met de Wijkzorgteams is in 2007 gemaakt. De inzet van casemanagement is in 2007 uitgebreid met 2 fte, daardoor komen er nog eens 60 extra zeer actieve veelplegers in een intensief traject. Het extramurale traject bij de Inrichting Stelselmatige Daders moet nog vorm krijgen.

Nazorg detentie Het meldpunt “Onderdak na detentie” stopt. Gebleken is dat medewerkers vanuit de penitaire inrichting niet in staat zijn gegevens van de cliënt te verifiëren, er is veel onjuiste informatie. Gedetineerden die zich willen onttrekken aan bemoeienis geven bijvoorbeeld aan over huisvesting te beschikken, wat niet het geval blijkt te zijn. Eind 2007 is een protocol ondertekend tussen de gemeente en de Dienst Justitiële Inrichtingen voor de gegevensuitwisseling van gedetineerden. In de loop van 2008 wordt een nieuwe aanpak/oplossing ontwikkeld.

Vrouwenopvang en Huiselijk Geweld (GSB III) In 2007 heeft Mediant voor Twentse vrijwilligers een deskundigheidstraining huiselijk geweld verzorgd. Voor het bestrijden van huiselijk geweld is signalering van groot belang en ook vrijwilligers hebben met deze problematiek te maken. Ook het aanpakken van de Loverboyproblematiek begint bij goede voorlichting. In het schooljaar 2006/2007 heeft Bureau Jeugdzorg op scholen voorlichting gegeven, voornamelijk aan scholieren maar ook aan docenten. In 2007 is er door de politie weer veel beroep gedaan op het Team Vroeghulp van de SMD, dat hulp verleent aan slachtoffers van huiselijk geweld. Het Team Vroeghulp functioneert naar tevredenheid. ‘Let op de Kleintjes’, een hulpverleningsprogramma voor kinderen die slachtoffer zijn geweest van


huiselijk geweld, zal vanaf 2008 door de SMD worden uitgevoerd. Het jaar 2007 was nog een overgangsjaar waarbij Vrouwenopvang en SMD samen twee groepen hebben gedraaid om de kennisoverdracht te regelen. In de Week zonder Geweld 2007 zijn verschillende activiteiten georganiseerd om huiselijk geweld onder de aandacht van het publiek te brengen. Het Advies en Steunpunt Huiselijk Geweld is in 2007 overgegaan op één landelijk nummer, daaraan gekoppeld volgde in het najaar een grote mailingcampagne. In 2007 is (ambtelijk) in Enschede een start gemaakt met de voorbereiding van de Wet Tijdelijk Huisverbod. De Eerste Kamer moet zich nog uitspreken over de invoering van de wet. Verwachting is dat halverwege 2008 de wet in werking treedt. De wet maakt het mogelijk plegers van huiselijk geweld voor tien dagen de toegang tot hun woning te ontzeggen. Binnen deze tien dagen moet de hulpverlening aan zowel slachtoffer als pleger als eventueel betrokken kinderen op gang komen.

Wat is er ook nog gedaan  Een zogenaamd dagloonproject gestart onder de naam UURwerk. Uurtje werken-uurtje betalen. Er is

veel belangstelling voor (40 deelnemers).  Het project Kettingreactie (Surplus) is afgerond, de methodiek is beschreven en er komt een publicatie

van. Het project betreft het ontwikkelen van een keten op het gebied van zorg, hulpverlening, wonen en werken voor mensen die aan de kant staan. De deelnemers krijgen via activiteiten in de tuin de kans om hun afstand tot de samenleving en de arbeidsmarkt te verkleinen. Doorstart vindt plaats door middel van membershipcertificaten (het recht kopen om deelnemers op het project te laten plaatsen door organisaties).  Als opmaat naar het Kompas, een regionaal plan van aanpak maatschappelijke opvang, is de

publicatie In Vogelvlucht verschenen. De publicatie is een inhoudelijke en cijfermatige schets van de opvang in Twente.

 Wat is niet gedaan en waarom niet?  De herhuisvesting van Humanitas is afgelopen jaar nog niet gerealiseerd, omdat het vinden van een

geschikte locatie lastig bleek. Zoals eerder aangegeven is inmiddels wel een geschikte locatie gevonden waar het college mee heeft ingestemd en waar voorbereidingen voor getroffen worden.  Er is nog niet genoeg huisvesting met begeleidende ondersteuning (AWBZ gefinancierd). Hierdoor is

doorstroming vanuit de maatschappelijke opvang niet voldoende mogelijk. Met de corporaties wordt gekeken naar hoe beter tegemoet gekomen kan worden aan de wensen en de mogelijkheden van de doelgroep. Het gaat daarbij om diverse woon-en zorgvormen.  Uitbreiding van het aantal plaatsen in de vrouwenopvang. In afwachting van landelijke

impulsmiddelen en door onduidelijkheid van het effect van het tijdelijk huisverbod op opvangcapaciteit is hiermee gewacht.


53

Programmalijn 5 Effectieve zorgcoördinatie

 Wat hebben we daarvoor gedaan? In 2007 is de nieuwe structuur voor de Coördinatie van Zorg en Veiligheid ingevoerd in de hele stad. In de verschillende stadsdelen zijn in totaal 7 wijkzorgteams (GSB III) actief (verdeeld over Oost 2, Zuid 2 en West, Noord en Centrum ieder 1). De werkprocessen van het wijkzorgteam zijn stedelijk het afgelopen jaar geharmoniseerd. Het geheel is de projectmatige pioniersfase voorbij. De structuur is nu ingebed in de bestaande gemeentelijke organisatie. Eind 2007 is de structuur Coördinatie Zorg en Veiligheid extern geëvalueerd door het onderzoeksbureau Sardes. Op moment van opstellen van de programmaverantwoording waren de resultaten van dit

54

onderzoek nog niet beschikbaar. Anno 2007 zijn 365 casussen stedelijk in de diverse wijkzorgteams in behandeling of op de schaduwlijst geplaatst. Dit is ongeveer conform verwachting, zoals die voor 2007 is uitgesproken. De invoer van cliëntgegevens in het registratiesysteem VIS is nog steeds een groot punt van aandacht. Inmiddels zijn alle casussen ingevoerd, maar er zijn nog geen betrouwbare gegevens aan te leveren over bijvoorbeeld de doorlooptijden van casuïstiek. De integratie van bestaande overlegvormen en structuren in de nieuwe structuur heeft in 2007 nader vorm gekregen. Zo zijn Vangnet Zorg en de aanpak van Veelplegers binnen de structuur geïntegreerd. Ook zijn de afspraken rond deelname van bijvoorbeeld de woningcorporaties, bureau jeugdzorg en Mediant binnen het systeem aangescherpt. Met de justitiepartners is een start gemaakt met een Stedelijk strafketenoverleg (SSO) waarin de casuïstiek van wijkzorgteams wordt afgestemd met de reguliere ‘klantenstroom’ van de justitieketen. Hierdoor zijn er meer mogelijkheden voor justitiële drang en dwang. De geïntegreerde indicatiestelling is in 2007 voorbereid door het laten uitvoeren van onderzoek en advisering. Ook is in 2007 de beslissing genomen de inzet van gezinscoaching te laten indiceren door de teamleiders van de wijkzorgteams, vooruitlopend op het grotere geheel van geïntegreerde indicatiestelling.

Bestuurlijk project Invoering Wmo Zie voor rapportage programmalijn 1, onderdeel Wet maatschappelijke ondersteuning.


Bedragen x d 1.000

Begroting 2007

Realisatie 2007

Lasten

49.016

47.944

Baten

-12.221

-11.896


36.795

36.084


-1.318

292

226

-1.128

36.377

35.774

Onttrekkingen aan Reserves Saldo na bestemming



Toelichting De lasten voor het programma Zorg en Welzijn (maatschappelijke zorg) zijn in 2007 1,1 mln. euro lager uitgevallen dan begroot, de baten zijn ruim 300.000 euro lager uitgevallen. De onttrekking aan en storting in de reserves wijken in totaliteit nauwelijks af. Per saldo heeft het programma Zorg en welzijn 600.000 euro minder gekost dan was begroot.

Het belangrijkste verschil (per saldo 500.000 euro lagere lasten) doet zich voor bij het product voorziening gehandicapten en houdt verband met de Wmo. Er is sprake van lagere uitgaven voor Hulp bij het Huishouden. Zoals in de 2e concernrapportage gemeld, worden deze veroorzaakt door een gunstige aanbesteding en het feit dat thuiszorgaanbieders een vergoeding krijgen die in lijn is met de indicatie. Daarnaast is sprake van lagere inkomsten aan eigen bijdragen voor Hulp bij het Huishouden die via het Centraal Administratie Kantoor Bijzondere Zorgkosten (CAK-BZ) worden geïnd. De lagere lasten (100.000 euro) bij het product maatschappelijke dienstverlening worden veroorzaakt door niet bestede subsidies ten behoeve van integratie en vrijvallende kapitaallasten.

2.4 Werk en inkomen Portefeuillehouder Myra Koomen Het programma Werk en inkomen richt zich primair op de arbeidsmarktparticipatie van mensen in een uitkeringssituatie en op het aanbieden van een werkplek voor mensen die zijn geïndiceerd als arbeidsgehandicapt volgens de Wet Sociale Werkvoorziening (WSW). Bij het beleid ten aanzien van Werk en inkomen geldt als motto ‘werk gaat boven inkomen’.

Doelstellingen uit de Programmabegroting  Stimuleren dat uitkeringsgerechtigden zo snel mogelijk weer in hun eigen bestaan kunnen voorzien,

door het bevorderen van zo veel mogelijk duurzame uitstroom uit de bijstand en het voorkomen van instroom in de bijstand.  Inwoners van Enschede die de behoefte hebben op klantgerichte wijze conform wettelijke

voorschriften voorzien van een inkomen.  Het bieden van arbeid onder aangepaste omstandigheden aan personen met een arbeidshandicap,

waarbij werknemers zoveel mogelijk werkzaam dienen te zijn in een reguliere (externe) arbeidsplaats (=uitvoering Wet Sociale Werkvoorziening).

 Hebben we bereikt wat we wilden bereiken?  Het WWB bestand voor mensen onder de 65 jaar is in 2007 gedaald van 4.664 naar 4.371.Dat is een

bestandsdaling van 6,3%. Een vergelijking van deze daling met die van referentiegemeenten is heel lastig, omdat een deel van de referentiegemeenten volop het instrument van (on)gericht verlonen toepast en het andere deel van de gemeenten, waaronder Enschede, dit niet of maar in beperkte mate doet.  We hebben doelmatig en rechtmatig uitkeringen verstrekt. De waardering van onze diensverlening

werd door onze cliënten gewaardeerd met een 6,7 en dit is beter dan in voorgaande jaren.


55

 In 2007 is het aandeel sw’ers dat regulier werkt met 1,7% toegenomen tot 33,2% van het totaal. Dit is

toe te schrijven aan het succes van groepsdetacheringen door het DCW onderdeel Industrie.

Lobby WWB-verdeelmodel Het tekort van 4,2 mln. euro over 2007 en naar het zich laat aanzien het tekort van ± 5,0 mln. euro over 2008 zal de 10%-marge niet overschrijden (tekorten van 6,6% en 8,3% van het totale budget). De omvang van dit tekort maakt duidelijk waarom wij niet kunnen instemmen met het gehanteerde verdeelmodel en de hoogte van het toegekende budget. Ondanks de inspanningen van de gemeente worden we nog steeds geconfronteerd met miljoenentekorten. Gezamenlijk met een aantal andere nadeelgemeenten voeren we lobby tegen dit verdeelmodel. De verwachting is dat begin 2008, na behandeling van de evaluatie Wwb in de Tweede Kamer, een beslissing valt over een eventuele wijziging van het verdeelmodel.

56

Het programma Werk en inkomen was in 2007 opgebouwd uit de volgende programmalijnen:  Verbinding arbeidsmarktbeleid, economisch beleid en onderwijs  Matching  Inkomensvoorziening  Sociale werkvoorziening

Programmalijn 1 Verbinding arbeidsmarktbeleid, economisch beleid en onderwijs

 Wat hebben we daarvoor gedaan?  In het voorjaar van 2007 is het Werkplein geopend. In het Werkplein werken CWI, UWV, gemeente

Enschede en gemeente Haaksbergen samen aan de geïntegreerde dienstverlening richting cliënten en werkgevers.  De verbinding tussen arbeidsmarktbeleid en economisch beleid heeft binnen de gemeente vorm

gekregen in de Taskforce Banen. Samen met het Werkplein en het Ondernemersloket is een gemeenschappelijke werkgeversbenadering gerealiseerd.  Ook onze instrumenten op het snijvlak van arbeidsmarktbeleid en onderwijs zijn in 2007

geïntensiveerd. Een van de centrale thema’s hierbij is het tegengaan van schoolverzuim en voortijdig schoolverlaten. De ontwikkeling van de Scholingsboulevard en de inspanningen van RMC leveren hieraan een essentiële bijdrage (zie Programma Opgroeien in de Stad). Bijvoorbeeld door het uitvoeren op Enschedese schaal van de ‘8 slimme ideeën’ van de taskforce Jeugdwerkloosheid.  Daarnaast is op het Werkplein een Leerwerkloket tot stand gekomen en is gestart met de invoering

van EVC’s (erkenning van verworven competenties). Ook het RMC/Jongerenloket is fysiek gehuisvest in het Werkplein.


Programmalijn 2 Matching

 Wat hebben we daarvoor gedaan?  In 2007 hebben we onze aanpak voor de nieuwe instroom en de kansrijke cliënten onverminderd doorgezet

met de trajecten bij WorkStep Workfirst en bemiddeling via het Werkplein. De resultaten van WorkStep Workfirst zijn zoals verwacht: 44% stroomt uit de bijstand, 30% uit de bijstand naar werk.  We hebben onze werkgeversbenadering fors geïntensiveerd, zowel vanuit het Werkplein als vanuit de

uitstroomteams van de verschillende stadsdelen. Daarbij is de aandacht niet alleen uitgegaan naar de bemiddeling van individuele personen naar werk, maar hebben we ook groepsgewijze bemiddelingen uitgevoerd (werkgever met vraag naar meer dan drie personen). Vanuit het Werkplein zijn zo, via een projectmatige aanpak, ruim 200 plaatsingen bij verschillende werkgevers in Enschede e.o. gerealiseerd.  Naast het Werkplein, WorkStep en Verloning voor de goed bemiddelbare uitkeringsgerechtigden

hebben we nieuwe instrumenten ontwikkeld voor moeilijk bemiddelbare bijstandgerechtigden, die in veel gevallen al meerdere jaren op de bijstand zijn aangewezen. Het gaat dan om de uitvoering van de pilots Participatiebanen en Terugkeerbanen bij WorkStep.  Een goede actuele diagnose is onmisbaar om vast te stellen welke route naar regulier werk het meest

succesvol is. Omdat van een grote groep langdurig werklozen geen actuele diagnose meer voorhanden was, hebben we WorkStep Diagnose ontwikkeld om hierin beter zicht te brengen. De diagnose richt op de kansen en mogelijkheden van cliënten.  In 2007 hebben we extra ingezet op scholing, met name gekoppeld aan een reëel beroepsperspectief.

Hoewel al meer cliënten gebruik maken van scholing dan voorgaande jaren, willen we deze route naar de arbeidsmarkt komend jaar nog meer nadruk geven.  Ook is de werkzame basis voor een integraal startersbeleid gerealiseerd met de komst van de tweede

vestiging van het ROZ (Regionaal Orgaan Zelfstandigen) in het Werkplein. In de eerste helft van 2007 hebben 80 bijstandsgerechtigden uit Enschede van hun dienstverlening gebruik gemaakt, bijvoorbeeld via projecten als Startkans en Persoonlijk Twente.  Onder de noemer “de winst wordt in de spreekkamer geboekt” hebben onze casemanagers en

consulenten maximale vrijheid gekregen om creatief maatwerk voor de cliënt te leveren, mits dit maar bijdraagt aan een weg naar gegarandeerd werk. Daarvoor hebben we bijvoorbeeld subsidies ingezet, proefperiodes toegepast, scholingstrajecten ingezet en/of hebben we belemmeringen rondom bijvoorbeeld schulden weggenomen. Bij dit maatwerk gaat het niet alleen om toepassingen van instrumenten die in omvang of financiën als relatief groot te betitelen zijn. In het kader van uitstroom naar werk en maatwerk geënt op de cliënt, hebben we bijvoorbeeld ook reiskostenvergoedingen, gebruikte fietsen, veiligheidsschoenen, kledingkosten en cursuskosten zoals vorkheftruckcertificaten betaald.  Daarnaast is een groot scala aan flankerende instrumenten ingezet om uitstroom te bewerkstelligen.

Voorbeelden zijn inzet pgb’s, sollicitatietrainingen, loonkostensubsidies, werken met behoud van uitkering, mental coaching, projecten voor allochtone vrouwen, kinderopvang, c.a.  In 2007 heeft een verdere afbouw van gesubsidieerde arbeid plaatsgevonden, overigens zonder dat we

daar als gemeente extra maatregelen voor hebben getroffen. De ingevoerde vacaturestop in combinatie met de in 2005 ingevoerde eigenbijdrageregeling vormen de basis van ons beleid gericht op afbouw.


57

Programmalijn 3 Inkomensvoorziening

 Wat hebben we daarvoor gedaan? Gemeentelijke heffingen en belastingen als stevige basis De kwijtschelding van gemeentelijke heffingen en belastingen vormt de basis voor het Enschedese armoedebeleid. Jaarlijks worden hiermee circa 8.500 burgers in onze stad bereikt die leven rond het bestaansminimum. De kwijtscheldingsregeling kost in 2007 circa 3,1 mln. euro.

Bijzondere bijstand als individueel maatwerk Bijzondere bijstand is er voor Enschedese burgers met een laag inkomen, die te maken krijgen met extra

58

noodzakelijke kosten als gevolg van bijzondere, persoonlijke omstandigheden. De regeling is bij uitstek geschikt om gericht op de individuele situatie maatwerk te leveren. Meer dan 4040 cliënten hebben in 2007 gebruik gemaakt van deze regeling met 3,4 mln. euro aan uitgaven.

Verdere financiële problemen voorkomen door: preventie en schuldhulpverlening Steeds meer Enschedese burgers kampen met schulden. Inwoners van Enschede kunnen voor schuldhulpverlening terecht bij de Stadsbank Oost Nederland. De schuldhulpverlening bestaat uit voorlichting, preventie, advies, begeleiding, bemiddeling en sanering van schulden. Deze aanpak is erop gericht dat de cliënt na drie tot vier jaar zijn zaken op orde heeft. Verder is er een intensieve aanpak van de schuldenproblematiek van jongeren.

Overige voorzieningen voor minima  De langdurigheidstoeslag voor mensen die vijf jaar of langer onafgebroken leven van een inkomen op

bijstandsniveau. In 2007 hebben 2097 personen van deze regeling gebruik gemaakt.  Een eenmalige uitkering zwaar lichamelijk gehandicapten voor de deelname aan maatschappelijke en

culturele activiteiten is, evenals in voorgaande jaren, aan 298 personen verstrekt. Het gaat om zwaar gehandicapten die permanent rolstoel gebonden zijn, maar zelfstandig wonen. In totaal is hiervoor 288.000 euro aan eenmalige uitkeringen verstrekt.  Een eenmalige uitkering 2005 voor WVG-geïndiceerde en in AWBZ-instellingen verblijvende

gehandicapten met een laag inkomen die een aangepaste auto hebben, of een taxi- of autokostenvergoeding ontvangen. Er is begin 2007 een eenmalige uitkering aan 496 personen toegekend die tot deze categorieën gehandicapten behoren. In totaal is hiervoor 247.000 euro aan eenmalige uitkeringen verstrekt.  De gemeente heeft een collectieve ziektekostenverzekering voor uitkeringsgerechtigden afgesloten met

een uitgebreid voorzieningenpakket van Menzis. Na beëindiging van de uitkering, kan de ex-bijstandsgerechtigde gedurende de rest van het lopende jaar blijven profiteren van de voordelen van de collectieve ziektekostenverzekering. In 2007 hebben 7.629 cliënten van het collectieve ziektekostenverzekeringscontract gebruik gemaakt. Hiervan hebben ongeveer 2.400 minima geen WWB uitkering.  De stichting Fonds Bijzondere Noden Enschede biedt in schrijnende situaties financiële hulp aan

burgers van Enschede als er geen andere mogelijkheden zijn. Vanaf oktober 2007 voert deze stichting de sport bijdrageregeling uit voor kinderen van minima in onze stad.


Armoedenota 2007 Onderwerpen hieruit die in gang zijn gezet:  terugdringen van het niet-gebruik van de bijstand voor 65 plussers door het actief benaderen van deze

groep met informatie over het recht op aanvullende bijstand door de Sociale Verzekeringsbank;  et verstrekken van een eenmalige startsubsidie aan het particulier initiatief: de Voedselbank;  het verstrekken van een eenmalige startsubsidie aan stichting Leergeld voor de deelname van

kinderen aan maatschappelijke activiteiten in onze stad.

Formulierenbrigade Sinds 1 mei 2007 bestaat de Formulierenbrigade, een team van vier personen dat burgers helpt bij het invullen van formulieren. Een van de manieren van effectieve armoedebestrijding is te zorgen dat mensen zoveel mogelijk het geld krijgen waar ze recht op hebben. Om allerlei redenen gebeurt dit niet. Daarom is er door de gemeente Enschede gekozen voor deze actieve manier van armoedebestrijding.

Armoedenota 2008 In het proces om te komen tot een breed gedragen armoedenota hebben we in een aantal bijeenkomsten de samenwerking en dialoog gezocht en gevonden met onder meer maatschappelijke en kerkelijke organisaties. Onze eigen opvattingen opgeteld bij de input van deze bijeenkomsten heeft geleid tot de opzet van een blauwe nota, die op 29 oktober en 28 november met de Raad is besproken. In maart 2008 wordt de Raad een uitvoeringsnota aangeboden.

Formatie voor uitvoering WWB Overeenkomstig de brief aan de Raad van 21 april 2005 (stuknummer 11654) wordt een deel van de vastgestelde structurele personeelssterkte voor de uitvoering van de WWB gefinancierd met incidentele middelen, zoals het Fonds Werk en Inkomen (FWI) en de zgn. Agenda voor de Toekomst-gelden. Indertijd werd voorzien dat de beschikbare incidentele middelen toereikend zouden zijn tot 1 juli 2008 en dat op die datum in de structurele dekking zou moeten worden voorzien. Door de toevoeging van latere incidentele inkomsten en andere incidentele middelen (zoals bij deze Rekening een gehonoreerde Europese subsidie en enkele reserves) is het mogelijk het moment van structurele dekking te verschuiven naar 1 januari 2010. Een voorstel terzake zal worden opgenomen in de Kadernota 2010 en in de Programmabegroting 2010-2013.

Programmalijn 4 Sociale werkvoorziening

 Wat hebben we daarvoor gedaan? Het aandeel sw’ers dat regulier werkt is in 2007 met 1,7% toegenomen tot 33,2% van het totaal. Dit is toe te schrijven aan het succes van groepsdetacheringen door het DCW onderdeel Industrie. In 2007 zijn uiteindelijk 119 personen nieuw ingestroomd in de DCW met een dienstverband, daarnaast zijn dertien nieuwe personen gestart op begeleid werken. Door deze omvangrijke instroom is de omvang van de wachtlijst enigszins gedaald van 383 personen eind 2006 naar 370 personen op 31 december 2007. Dit is lager dan verwacht volgens de concernrapportage (385 personen). Door DCW is de subsidietaakstelling van 1.762 SE gerealiseerd, bovendien zijn er 12 SE extra gerealiseerd middels de gelden van het Bussemakers


59

amendement. Ook is gestart met het voorstroom programma voor wachtende sw’ers: 52 personen zijn begonnen, daarvan kon een groot deel (35 personen) al versneld instromen waardoor per 31/12 nog zeventien personen in traject zaten. De gemoderniseerde WSW is per 1 januari 2008 van kracht. Hiermee is de onzekerheid over de uitkomst van het nieuwe verdeelmodel voor het jaar 2008 van de baan. Op korte termijn wordt een commissie van deskundigen ingesteld die de staatssecretaris informeert over een fundamentele herbezinning op de WSW.

 Wat is niet gedaan en waarom niet? De aanvankelijke programmadoelstelling voor het percentage regulier werken (begeleid werken, individueel of groepsgedetacheerd) is niet bereikt. Dit wordt deels verklaard (circa 5%) door het niet operationeel worden van het Stadsbedrijf. Het aanvalsplan arbeidsmarktbeleid komt daarvoor terug en

60

werpt in 2008 de eerste vruchten af op het gebied van detacheringen. Bij begeleid werken is met veel inspanning een bescheiden groei gerealiseerd van 25 naar 31 medewerkers. Het bestand van het aantal individuele detacheringen is uitgekomen op 250 medewerkers en bleef duidelijk achter bij de planning. Dit komt door het wegvallen van een aantal plaatsen en het moeilijk kunnen vinden van nieuwe kandidaten op dit niveau. Met het Werkplein zijn nieuwe contractafspraken gemaakt om het aantal plaatsingen te verhogen. De groei van het percentage regulier werken ten opzichte van eind 2006 wordt volledig verklaard door de toename in groepsdetacheringen binnen het onderdeel Industrie (van 299 naar 344 medewerkers). De uitkomst van 33,2% is bijna 1% onder de gestelde prognose in de concernrapportage.


Bedragen x d 1.000

Begroting 2007

Realisatie 2007

Lasten

200.218

198.955

Baten

-168.996

-171.280

31.223

27.675

0

0


-4.446

-4.011

Saldo na bestemming

26.776

23.664

Saldo voor bestemming Stortingen in Reserves


Toelichting Wwb I-deel In 2007 waren de uitgaven op het inkomensdeel 4,2 mln. euro hoger dan het aan ons toegekende budget. Ten opzichte van de 2e Managementrapportage een toename van het tekort met circa 350.000 euro. Dit verschil is voornamelijk veroorzaakt door:  kosten van de 65+. Door het terugdringen van het niet gebruik (uitbesteding van 65+ aan de Sociale

verzekeringsbank) is er niet alleen sprake van een hoeveelheidsverschil, een stijging van 442 per ultimo 2006 naar 522 ultimo 2007, maar tevens een prijsverschil ten opzichte van de begroting van ongeveer 400 euro per persoon. Totale nadelige effect circa 365.000 euro.


Wwb W-deel Het W-deel bedraagt voor het jaar 2007 ongeveer 29,8 mln. euro. Op basis van de gemaakte en nog ten laste van 2007 te brengen kosten resteert naar verwachting nog een bedrag van ongeveer 5 mln. euro. Oorzaken voor de lagere uitgaven ten opzichte van de begroting zijn gelegen in het feit dat:  de worksteptrajecten, de pilots inzake de diagnosetrajecten en de terugkeer- en participatiebanen

tegen lagere kosten zijn uitgevoerd dan aanvankelijk begroot. Enerzijds veroorzaakt door lagere kostprijzen, anderzijds veroorzaakt doordat er een beperkter aantal cliënten in de pilots zijn opgenomen (1,2 mln. euro);  het aantal ID-ers/WIW-ers sneller is afgenomen dan aanvankelijk begroot (900.000 euro),  er minder aanspraak is gemaakt op inzet van bepaalde reintegratieinstrumenten dan begroot,

bijvoorbeeld een opleidingsbudget of een training) (600.000 euro). De besteding van het W-deel is geen doel op zich. Bij elke uitgave stellen we de verwachte bijdrage aan bestandsdaling centraal en moet er uiteraard sprake zijn van een acceptabele kosten/baten-verhouding. Daarbij moeten we in ogenschouw nemen dat als gevolg van het regeerakkoord voor Enschede de komende jaren een korting op het W-deel plaatsvindt. Het budget loopt terug van 30 mln. euro in 2007 naar 22,5 mln. euro in 2011, terwijl onze ambities voor de komende 4 jaren op het gebied van ‘werk, werk, werk’, zoals verwoord in de kadernota 2008, fors toenemen. Het restantbudget 2007 en het restantbudget 2006 (7,2 mln. euro) kunnen we de komende jaren dan ook goed gebruiken om deze spanning te ondervangen.

Individuele Bijzondere Bijstand De totale uitgaven voor individuele bijzondere bijstand bedroegen in de periode 2004-2006 circa 3,0 mln. euro per jaar. In 2007 wordt deze trend doorbroken, mede als gevolg van het terugdringen van het nietgebruik, en komt het bedrag van de uitgaven uit op circa 3,4 mln. euro. Ten opzichte van de 2e Managementrapportage is er een tekort op de uitgaven voor bijzondere bijstand ontstaan van circa 263.000 euro. Het grootste deel van het tekort kan worden verklaard door de in het 4e kwartaal verstrekte bijstand aan gepardonneerde asielzoekers. Het gaat vooral om bijstand voor woninginrichting en huisraad. Het resterende tekort (90.000 euro) wordt veroorzaakt door stijging van de uitgaven ‘Voorzieningen voor wonen’ en hogere uitgaven voor ‘Financiële transacties’ onder andere ter voorkoming van huisuitzettingen.

Bijzondere inkomensvoorziening Bijzondere inkomensvoorziening. Het voordeel van 214.000 euro is veroorzaakt door niet ingezette middelen in 2007.

Schuldhulpverlening Het tekort bij schuldhulpverlening is uitgekomen op circa 113.000 euro. Dit komt vooral doordat de jaarnota (afrekeningsjaar Stadsbank loopt van november t/m oktober) uiteindelijk hoger is uitgevallen dan de eerdere prognoses van de Stadsbank. Dit als gevolg van het actiever benaderen van mensen met schulden. Er loopt een onderzoek naar de looptijd (maximaal 3 jaar) van de budgetbeheerrekeningen.


61

Uitvoering WSW De baten zijn 1,2 mln. euro onder begroting vooral door een lagere toevoegde waarde. Dit betrof met name het onderdeel Diensten. De ontwikkeling van de rijkssubsidie was echter gunstiger dan begroot door een hoger niveau van de prijscompensatie. Het aantal SE is vrijwel overeenkomstig de begroting gerealiseerd. De lasten zijn 1,6 mln. euro lager dan begroot. Op vrijwel alle directe kosten categorieën is de realisatie achtergebleven bij de planning. In verband met de lagere baten zijn er bezuinigingen gerealiseerd. Daarnaast waren de loonkosten SW lager. Door het uitblijven van een nieuwe CAO is er vanaf november geen loonstijging doorgevoerd. De toevoegingen aan de voorzieningen betreft voornamelijk de uitgestelde CAO SW. De onttrekking reserve betreft de afgesproken inhaalafschrijving pand Wethouder Beversstraat.

62

2.5 Economische ontwikkeling Portefeuillehouder Eric Helder Het programma Economische ontwikkeling is gericht op het versterken van de (Eu)regionale concurrentiepositie van Enschede, door in te zetten op economische structuurversterking in een aantal kansrijke sectoren (toerisme, innovatie, cultuur en de binnenstad) en door verbetering van het ondernemersklimaat in Enschede, met als gewenst effect groei van de werkgelegenheid.

 Hebben we bereikt wat we wilden bereiken? Doelstellingen uit de Programmabegroting Centraal binnen het programma Economische ontwikkeling staat het maximaal scheppen en benutten van kansen voor groei van de bedrijvigheid in Enschede. Het beoogde effect hiervan is het behoud en de groei van de Enschedese werkgelegenheid.

Economische ontwikkeling in Twente 2007 was een goed jaar in economisch opzicht. Voorlopige uitkomsten uit onderzoek van de Kamer van Koophandel (Erbo) laten positieve cijfers zien ten aanzien van de economische ontwikkeling in Twente, ook in vergelijking met de landelijke cijfers. De werkgelegenheid in Twente is in 2007 toegenomen met 4,8% (fulltime banen) ten opzichte van een landelijke stijging van 3,3%. Met name de industrie sector (4,3% in Twente t.o.v. 1,7% landelijk) en de dienstensector (7% t.o.v. 5,1% landelijk) hebben het goed gedaan. De omzet van het bedrijfsleven in de regio Twente neemt in 2007 toe met 4,2%. Landelijk steeg de omzet met 3,0%. De gunstige omzetontwikkeling is grotendeels te danken aan de explosieve groei van de exportsom in de afgelopen twee jaar. In 2006 steeg de export met ruim 7%, in 2007 is een groei van 7,5% gerealiseerd.

Economische ontwikkeling in Enschede Nieuwe gegevens over de werkgelegenheidsontwikkeling in Enschede zijn in april 2008 beschikbaar. Wel kunnen we al de resultaten van het actieprogramma Zorg en Technologie melden: een groei van 461 arbeidsplaatsen over de periode 2003-2006, waarvan 150 bij bedrijven en 311 bij instellingen. Relatief gezien heeft deze sector beter gepresteerd dan andere sectoren in Enschede èn beter dan deze sector landelijk.


Het gunstige economische tij vertaalt zich in investeringen door bedrijven. In 2007 hebben we ruim tien hectare grond uitgegeven. Ook de leegstand in kantoren is in Enschede gedaald van 16,2% naar 13,4% (meting over 2006, Vastgoedrapportage 2007). Het kantorenbeleid van Enschede ondersteunt dit herstel. Dit houdt in dat een gezonde markt voorstaat dat kantoren slechts op enkele sterke locaties zijn toegestaan. Door de aangetrokken markt is het aanbod van kantoren in Enschede gedaald met 14,5% tot 60.700 m2, verdeeld over zeventig koop- of huurobjecten. Het aanbod in de regio bleef stabiel.

Ook de benchmark Ondernemersklimaat (tweejaarlijkse meting) laat voor Enschede een positieve trend zien: een stijging van een half punt in de waardering voor het ondernemersklimaat door het Enschedese bedrijfsleven (van een 6,4 in 2005 naar een 6,9 in 2007). De andere grote steden (de G-31) behalen een gemiddelde score van een 6,7 in 2007. Voor de gemeentelijke dienstverlening aan ondernemers krijgen we een 6,4 (in 2005 scoorden we een 6,0). De G-31 scoren hier een gemiddeld rapportcijfer van een 6,0.

We zijn positief over de ontwikkeling van onze binnenstad. Tegelijkertijd constateren we dat het aantal bezoekers en de gemiddelde bestedingen gelijk blijven terwijl de ambitie is om een groei te realiseren (in de krant stond een onjuist bericht over een daling). Het aantal bezoekers aan de Enschedese binnenstad in 2007 ligt rond de 200.000 per week. Op zaterdag is er een toename van 1,5% te zien. De bestedingen per bezoeker bleven constant op 54 euro. Bezoekers waardeerden de overall-kwaliteit van het centrum met een rapportcijfer 7,3 (2006: 7,4).

 Wat hebben we daarvoor gedaan? Marketing en Acquisitie De actieve acquisitie van nieuwe bedrijvigheid vanuit EZ heeft zich in 2007 met name geconcentreerd op potentiële vestigers voor het toekomstige Airport Business Park op Vliegveld Twente. Contacten met meer dan veertig grote en kleine geïnteresseerde bedrijven zijn gelegd en onderhouden. Door de onzekere situatie rond de doorstart en herontwikkeling van Vliegveld Twente in 2007 konden transacties ten aanzien van verhuur van bestaande panden en het uitgeven van kavels niet tot stand worden gebracht.

Op het terrein van de algemene bedrijvenacquisitie is vanuit marketing & acquisitie een forse inspanning geleverd om samen met de steden van de Netwerkstad fase 2 van het Marketingcommunicatieplan (MC-plan) Twente uit te voeren. Door verschillen tussen deze steden is dit uiteindelijk maar deels gelukt. In november 2007 is daarom in het bestuurlijk overleg van de Netwerkstad besloten om in 2008 een aanzienlijk minder ambitieuze, informerende versie van het MC-plan uit te rollen.

Toekomstvisie Enschede 2020 Vanuit het programma Economische ontwikkeling is een belangrijke bijdrage geleverd aan de Toekomstvisie Enschede 2020 en de invulling van de strategische opgaven “Enschede werkt!” en “Stad Enschede”. Deze zijn vertaald in het programma Economische ontwikkeling 2008.

Landelijk netwerk G-27 Binnen de economische pijler van de G-27 heeft Enschede gewerkt aan het Actieplan wijkeconomie; deze economische pijler wordt inhoudelijk getrokken vanuit Enschede, onder voorzitterschap van de


63

portefeuillehouder Economische Zaken van Enschede. Het Actieplan is begin november aangeboden aan Minister Vogelaar. Dit plan is economische input voor de wijkenaanpak, wijkeconomie in de steden en vooral in de veertig Prachtwijken.

Meer informatie over de prestaties vanuit dit programma vindt u onder de vier programmalijnen.

Programmalijn 1 Stimuleren van innovatie en ondernemerschap

Doelstellingen uit de Programmabegroting De hoofddoelstelling in 2007 is het creëren en behouden van (kennisintensieve) werkgelegenheid.

64

Het stimuleren van innovatie en ondernemerschap vergroot het concurrentievermogen van alle sectoren van de Enschedese economie.

 Wat hebben we daarvoor gedaan? Mindshift Het project Mindshift is opgenomen in de Innovatieroute. Mindshift is een initiatief vanuit de Technologie Kring Twente (TKT), Oost NV en de gemeente Enschede, dat zich richt op de doorgroei van (techno)starters. Deze partijen hebben samen bereikt dat dit project een financiële bijdrage krijgt vanuit het programma Pieken in de Delta Oost-Nederland.

Kennispark Twente` De Universiteit Twente (UT) en de gemeente Enschede hebben Stichting Kennispark Twente opgericht. Deze stichting is verantwoordelijk voor de coördinatie van de Kennispark activiteiten, voor kennisvalorisatie (‘werk maken van kennis’), gebiedsontwikkeling en marketing. Op het vlak van kennisvalorisatie heeft de Stichting nieuwe mijlpalen bereikt. Vanuit het landelijke Subsidieprogramma Kennisexploitatie (SKE) is 1,9 mln. euro ter beschikking gesteld voor onder andere de verlenging van de TOP-regeling (starterslening) en het beter benutten van intellectueel eigendom. Het aantal UT spin-off bedrijven en doorgroeiers nam toe (20 TOP-aanvragen in 2007). Vijf UT spin-off bedrijven waren in 2007 opgenomen in de Deloitte Fast Fifty van snelst groeiende high-tech ondernemingen.

Speerpunt Zorg en Technologie Ter afronding van het actieprogramma Zorg en Technologie (2003-2006) is in 2007 een brochure uitgebracht met een beknopt overzicht van de uitgevoerde activiteiten en de behaalde resultaten van het actieprogramma.

Creatief Ondernemerschap (Cultuur en Technologie) Om de kansen voor werkgelegenheidsgroei in de creatieve sector in Roombeek te verzilveren, is samen met ondernemers ingezet op het ontwikkelen van een Creatieve Campus. Dit is een concentratiegebied voor creatieve ondernemers, binnen het gebied “Op de Brouwerij”. De visie op deze Creatieve Campus is goed ontvangen door de doelgroep. Hierdoor zijn de inrichtingsplannen voor de openbare ruimte aangepast. Via de Open Days in Brussel heeft Enschede zich sterk geprofileerd als het stedelijke centrum van Twente,


met een uitstekend vestigingsklimaat voor kennisintensieve en creatieve ondernemers. De boodschap heeft zowel Brussel als de regionale en landelijke pers gehaald.

Breedband De midterm review van GSB-III is aangegrepen om - in overleg met het ministerie van EZ – een deel van de BDU-middelen die bestemd waren voor de realisatie van breedbandaansluitingen, te bestemmen voor maatregelen ter verbetering van het ondernemersklimaat. Voor de onderwijssector is het project Schoolglas opgestart. Dit project richt zich op ICT dienstenontwikkeling en het bereiken van een aantrekkelijk glasvezel aanbod specifiek voor de basisscholen. In 2007 is wederom bijgedragen aan de ontwikkeling van het breedband dienstenplatform “Leven in Roombeek”.

Strategische Allianties De gemeente sluit ook strategische allianties om de innovatiekracht en de innovatie-reputatie van Enschede te versterken: Eurocities: De gemeente Enschede vertegenwoordigt Netwerkstad in het Economic Development Forum van Eurocities. In 2007 is het project Roombeek ingezonden voor de Eurocities Awards for Participation vanwege de innovatieve vormen van sociale participatie in de wederopbouw van de wijk. Roombeek is gekozen tot één van de drie genomineerde projecten voor 2007. Rotterdam heeft uiteindelijk de Eurocities Award gewonnen voor het project Mensen Maken de Stad. Palo Alto: De gemeente heeft in samenwerking met de Kamer van Koophandel, de Technologie Kring Twente en Kennispark een handelsmissie naar de Verenigde Staten georganiseerd. Enschede en Palo Alto hebben een nadere invulling gegeven aan onze stedenband door een Economische Alliantie overeen te komen. De economische alliantie tussen Enschede en Palo Alto verstevigt de samenwerking tussen Twente en Silicon Valley.

 Wat is niet gedaan en waarom niet? De oprichting van een regionale publiek-private samenwerking met marktpartijen voor de aanleg van glasvezelinfrastructuur op alle bestaande Twentse bedrijventerreinen is niet gerealiseerd. De Regio Twente heeft zich teruggetrokken omdat het aantal deelnemende gemeenten te beperkt werd. Het gevolg hiervan is dat het beschikbaar komen van glasvezel op de bedrijventerreinen vertraging oploopt. Vanuit Enschede is het initiatief genomen om samen met de “positieve” gemeenten (in elk geval Hengelo en Haaksbergen) tot een nieuwe aanpak te komen. De Raad is over de beperkte voortgang geïnformeerd via antwoorden op raadsvragen en in de Concernrapportage 2007.

Het in de breedte betrekken van het Enschedese MKB bij de uitvoering van de projecten op de Twentse Innovatieroute (ook buiten de Zorg & Technologie sector) heeft vertraging opgelopen, doordat de besluitvorming en inrichting van de organisatie voor de Innovatieroute (als onderdeel van de Agenda van Twente) meer tijd heeft gekost dan verwacht.


65

Programmalijn 2 Versterken van de vrijetijdseconomie

Doelstellingen uit de Programmabegroting Om de toename van het aantal bezoekers en hun bestedingen in de binnenstad te bevorderen wordt actief promotie gemaakt voor (de activiteiten in) het centrum. Daarnaast worden het evenementenbeleid en de stimuleringsregeling binnenstad als onderdelen van het Actieplan Binnenstad uitgevoerd. Dit moet resulteren in een toename van het aantal winkels/horecapanden in de aanloopstraten Walstraat, Zuiderhagen en Pijpenstraat, een toename van het gemiddelde waarderingscijfer binnenstad door bezoekers en een toename van het totaal aantal bezoekers aan evenementen in Enschede.

 Wat hebben we daarvoor gedaan?

66

Vrijetijdseconomie In de Toekomstvisie Enschede 2020 neemt Vrijetijdseconomie zowel in de strategische opgave “Stad Enschede” als “Enschede Werkt!”, een belangrijke plaats in. Zo moet ‘vrijetijdsbesteding’ voor laatstgenoemde opgave vanaf 2010, 150 banen per jaar extra opleveren. Daartoe zijn in 2007 al diverse activiteiten ontwikkeld:  Als resultaat van maatwerk in het detailhandelsbeleid is een aantal bedrijven op een nieuwe locatie

geopend (w.o. Ter Horst bedden en Multimate). Er lopen gesprekken met een aantal grote (inter) (nationale) detailhandelspartijen voor vestiging in Enschede. Deze partijen zoeken een perifere locatie;  Voor tal van wijkwinkelcentra (Eschmarke, WC Zuid, WC Twekkelerveld, Roombeek) zijn maatregelen

genomen voor verdere ontwikkeling of versterking: onder meer branchering, verplaatsing en huurgewenning;  Een opvallende impuls kwam vanuit de horeca waar diverse landelijke formules kozen voor Enschede,

waaronder ”Bagels&Beans” en “De Drie Gezusters”. Voorts krijgt het voormalig pand van de VVV aan de Oude Markt een hoofdrol in de populaire reality soap ”Mijn Tent is Top” en zijn de voorbereidingen voor de herinvulling van de karakteristieke Villa van Heek met een hoogwaardig restaurant in volle gang. Daarnaast hebben we afspraken gemaakt met de ontwikkelaars rond het Muziekkwartier voor nieuwe horecaconcepten (grandcafé, hotel) aan het Willem Wilminkplein;  De nieuwe profileringscampagne van het Twents Bureau voor Toerisme (twentejezelf.nl) is medio 2007

gestart. Met een budget van ruim 1 mln. euro richt de campagne zich op tweeverdieners en oudere, actieve levensgenieters. Enschede draagt 15% bij aan deze investering, met als doel in tien jaar tijd een groei van de toeristische sector met 30%.

Binnenstad We hebben een aantal bijzondere resultaten behaald:  Een opmerkelijke groei van het aanbod in de modebranche (11 nieuwe winkels);  Afname van de leegstand;  De sfeer/gezelligheid wordt significant vaker genoemd als reden om te gaan winkelen in Enschede

(t.o.v. 2005 en 2006).

In 2007 is het proces voor herbestemming van de Schouwburg gestart. Daarnaast is besloten om de stimuleringsmaatregelen voor de Walstraat, Zuiderhagen en Pijpenstraat uit te breiden om nog meer


impulsen te kunnen geven aan de verlevendiging van deze straten. Hiertoe is onder meer de subsidieverordening aangepast. Door de aanpassing kunnen startende ondernemers beter worden ondersteund en kan ook subsidie worden verleend voor het realiseren van winkels onder woningen. Ook ondernemers van elders uit de stad tonen interesse voor een plek in dit mooie gebied. Het afgelopen jaar zijn er diverse openingen geweest door nieuwe ondernemers en zijn er nieuwe appartementen gerealiseerd. Om bekendheid te geven aan de uitbreiding van de stimuleringsmaatregelen is medio 2007 een nieuwe folder uitgebracht: 'De verrassende straatjes in de binnenstad'. Daarnaast is er publiciteit in de lokale kranten geweest en een bijeenkomst georganiseerd voor ondernemers en eigenaren in het gebied. De langlopende trajecten rondom vergunningenaanvragen en de staatsteundiscussie hebben ervoor gezorgd dat vooral voor de grote projecten minder is uitgegeven/verplicht dan verwacht. Dit leidt tot een storting van bijna 350.000 euro in de reserve Ontwikkelingsfonds Binnenstad. Inmiddels komt het proces van subsidieverstrekking goed op gang. In 2008 en 2009 worden grote uitgaven verwacht.

Profilering en evenementen De ontwikkelingen rond Het Platform voor stads- en streekmarketing hebben een zwaar stempel gedrukt op de stadsmarketing en profilering van StadEnschede. In juli heeft de Raad ingestemd met een extra bijdrage van 900.000 euro aan Het Platform om een gezonde doorstart – van pionieren naar professionaliseren – mogelijk te maken. Daarnaast heeft het college in december ingestemd met de richting van de strategische visie City Marketing Enschede. Deze visie wordt in 2008 met betrokkenen van binnen en buiten de stad verder uitgewerkt. Omdat tijdens de verbouwing de verkoop gewoon doorgaat, is een volledig en opvallend succesvol evenementenprogramma 2007 gedraaid. De vijftien belangrijkste evenementen in Enschede trokken samen bijna 460.000 extra bezoekers naar de stad (de verwachting was 325.000). Uitschieters waren de Internationale Multiculturele Markt, de Military Boekelo Enschede en het Internationaal Jazz Festival. De publiekswaardering leverde een gemiddeld rapportcijfer van 7,6 op. Met een gemeentelijke investering in evenementen van ongeveer 1 mln. euro wordt 7 mln. euro aan omzet gegenereerd in winkels, horeca en parkeren. Samen goed voor tachtig arbeidsplaatsen.

 Wat is niet gedaan en waarom niet? Afronding van het Koers- en actieprogramma Vrijetijdseconomie heeft vertraging opgelopen. Het document zal in het tweede kwartaal van 2008 worden opgeleverd.

Programmalijn 3 Versterken van de stadseconomie

Doelstellingen uit de Programmabegroting Om kwantitatief en kwalitatief ruimte te kunnen bieden aan bedrijven worden verouderde bedrijventerreinen verbeterd en wordt gezorgd voor een continu aanbod van nieuwe bedrijventerreinen in diverse segmenten. Dit gebeurt onder meer door specifieke herstructureringsprojecten, zoals het Havengebied met inzet van GSB3 middelen. Daarnaast bieden we ruimte aan voor kleine en startende bedrijven in de gemeentelijke bedrijfsverzamelgebouwen waarmee de broedplaatsfunctie van de stad wordt versterkt.


67

 Wat hebben we daarvoor gedaan? Ruimte voor bedrijven In de zomermaanden is door de Raad het beleid ‘binnenstedelijke bedrijventerreinen’ vastgesteld. Hiermee is tevens de start gemaakt om te zoeken naar nieuwe binnenstedelijke locaties. Daarnaast heeft het bureau Ecorys een onderzoek gedaan naar de behoefte aan terreinen voor modern gemengde industrie. Dit rapport wordt in het voorjaar 2008 – samen met de uitgiftecriteria – aan de Raad gepresenteerd. De pilots parkmanagement Euregio en Josink Es verlopen goed. Een eerste evaluatie geeft goede richtlijnen voor een beleid ten aanzien van parkmanagement en met name de rol die de gemeente hierin in kan nemen. Het besluitvormingstraject wordt in het eerste kwartaal 2008 afgerond. Nieuw is een regionaal onderzoek naar de functie van de havens en regionale vaarwegen. Hiervoor is op initiatief van EZ een gemeentelijk havenoverleg opgestart tussen betrokken clusters/diensten.

68

Laagdrempelige bedrijfsverzamelgebouwen Het bedrijfsverzamelgebouw Spinnerij Oosterveld is binnen planning en budget opgeleverd. De officiële opening was op 2 november 2007. De eerste zes ondernemers hebben zich gevestigd en er hebben zich meer belangstellenden gemeld. In de prognoses voor de Spinnerij is rekening gehouden met een bezettingspercentage van 12,5% aan het eind van het eerste jaar van exploitatie (in 2008).

Het bedrijvencentrum Drienerlo is verkocht en maakt sinds november geen onderdeel meer uit van onze gemeentelijke panden. Voor de gemeente Enschede lag verkoop van ‘Drienerlo’ voor de hand omdat:  Drienerlo in eerste instantie niet gericht was op de doelgroep – kleine startende ondernemers – en

daarmee niet goed paste binnen de beleidsdoelstelling;  FC Twente bezig is een ‘tweede ring’ te bouwen op het stadion, wat naar verwachting een nadelige

invloed heeft op de exploitatie van het bedrijvencentrum.

De verkoop van ‘Drienerlo’ aan FC Twente hangt direct samen met de niet-begrote incidentele bate op het eindproduct Stadseconomie van 1,2 mln. euro. Dit betreft een deel van de boekwinst en wordt zoals bekend aangewend om de aanloopverliezen van de Spinnerij op te vangen. Deze middelen vallen derhalve niet vrij ten gunste van het gemeenteresultaat, maar worden toegevoegd aan de reserve Bedrijfsverzamelgebouwen. Kosten voor promotie en verhuur van de Spinnerij 2007 worden op deze middelen in mindering gebracht. De opbrengsten op Hardick & Seckel (H&S) zijn in 2007 duidelijk teruggelopen als gevolg van de voorgenomen sluiting van dit bedrijvencentrum per 1 januari 2008. De werkelijke lasten zijn nagenoeg ongewijzigd gebleven. Het nadelige resultaat op H&S wordt ten laste gebracht van de genoemde reserve. In de afgelopen jaren is het positieve resultaat op ‘Drienerlo’ in deze reserve gestort. Tot nu toe heeft EZ één aanvraag ontvangen van een huurder die vroeger gehuisvest was op H&S, voor uitbetaling van de verhuiskostenvergoeding.

Stimulering (door)starters Per 1 januari 2007 is het begeleiden van (potentiële) starters aan het ROZ uitbesteed. In de loop van het jaar is samen met de DMO en ROZ gewerkt aan een gezamenlijke opdracht voor alle activiteiten ten aanzien van informeren en begeleiden van starters. Dit gaat per 1 januari 2008 in. Daarnaast is gestart met een regionaal overleg over startersbegeleiding en een eventuele opvolging van het Equalproject. Dit heeft geleid tot een voorstel voor een gemeenschappelijke aanvraag voor de Agenda van Twente.


Naast begeleiding van starters wordt met wijkeconomie/functiemenging gewerkt aan huisvesting voor starters onder meer door middel van de bedrijfsverzamelgebouwen.

 Wat is niet gedaan en waarom niet? De (regionale) actualisatie van het Kantorenbeleid is niet uitgevoerd. Dit heeft op de regionale agenda niet de hoogste prioriteit vergeleken met andere actiepunten. Daarnaast is het bij EZ naar achteren geschoven wegens capaciteitsproblemen. Omdat de regionale Vastgoedmonitor en landelijke rapportages tot nu toe voldoende inzicht geven over de ontwikkelingen op de kantorenmarkt levert dit op de korte en middellange termijn geen problemen op.

Programmalijn 4

69

Het ondersteunen van bestaande en nieuwe bedrijvigheid via het Ondernemersloket

Doelstelling Met de uitvoering van deze programmalijn wordt beoogd het ondernemersklimaat in Enschede te verbeteren en daarmee een groei van de werkgelegenheid te bewerkstelligen.

 Wat hebben we daarvoor gedaan? 2007 is een jaar geweest waarin de economie in Enschede weer zichtbaar aantrok. Een verkoop van tien hectare bedrijventerrein aan zo’n 30 bedrijven die circa 800 mensen in dienst (gaan) hebben, maakt dit duidelijk. Ook komt dit tot uitdrukking in het veel grotere aantal onderhanden accountmanagementcases dan begroot (ca 300 versus 150). Verder komt het bezoek aan het digitale Ondernemersloket goed op gang. Vergeleken met 2006 een viervoudiging van het aantal algemene bezoekers en een verdrievoudiging van het aantal actieve bezoekers aan de site (2007: 171.000 algemene bezoeken, waarvan 43.000 actief). In het najaar 2007 is de capaciteit van het Ondernemersloket uitgebreid met een accountmanager Roombeek. Deze wordt specifiek op bedrijven ingezet die vestiging in Roombeek overwegen of deze keuze al hebben gemaakt. De Enschedese deelname in Netwerkstadverband aan de Business Meeting Twente in november was erg succesvol en leverde Enschede complimenten op van bezoekers en collega-standhouders. De trots op onze stad en ambities waren zichtbaar volgens hen. De activiteiten van MKB-Enschede zijn vastgelegd in een businessplan. In 2008 start MKB-Enschede samen met de gemeente met de uitvoering. Verder heeft in 2007 het Ondernemersloket structureel aandacht ingebouwd voor arbeidsmarktvraagstukken door te participeren in de Task Force Banen in afstemming met het Werkplein Enschede.

 Wat is niet gedaan en waarom niet? Bij de verdere ontwikkeling van het digitale Ondernemersloket is twijfel gerezen aan de meerwaarde van het verder doorvoeren van een branchegerelateerde informatievoorziening zoals het Horecaloket. Invoering daarvan heeft in 2007 dan ook niet plaatsgevonden. In 2008 wordt een definitieve keuze gemaakt op dit


vraagstuk. Gezien de forse toename in gebruik van het digitale Ondernemersloket, verwachten wij niet dat dit gevolgen heeft gehad voor de dienstverlening.

Bestuurlijke projecten Kennispark Twente Vanaf 2007 wordt de geïntegreerde gebiedsontwikkeling voor het Kennispark (B&S park en de Campus) van de UT gecoördineerd door de Stichting Kennispark Twente. De gebiedsontwikkeling faciliteert de groei van tienduizend arbeidsplaatsen. Daarvoor is een Masterplan gemaakt voor ontwikkeling van bedrijvenlocaties en de verbetering van bereikbaarheid, ontsluiting en ruimtelijke kwaliteit tot 2020. Centraal staan verdichting en behoud van de groene Campus. Definitieve besluitvorming over het Masterplan vindt plaats in juni 2008. Voor de tot standkoming van het Masterplan zijn vier aanvullende studies verricht naar bereikbaarheid, parkeren, voorzieningen en investeringskosten. De Netwerkstad partners zijn betrokken bij

70

de ontwikkeling van het Masterplan. Voorts hebben de UT, Gemeente Enschede en ontwikkelaar samengewerkt aan de voorbereiding van de herstructurering van het gebouw Langezijds (Campus) tot hoogwaardig bedrijfsverzamelgebouw (50.000m2). De bouwaanvraag wordt in maart 2008 verwacht.

Herontwikkeling luchthaven Twente Begin 2007 hebben de drie betrokken overheden (Rijk, provincie en gemeente) besloten om te onderzoeken of een samenwerkingsverband kan worden opgezet ten behoeve van de ontwikkeling van het gebied van de luchthaven en omgeving. In de zomer van 2007 is besloten tot de oprichting van de Vliegwiel Twente Maatschappij (VTM). De doelstelling van de VTM is om door middel van een integrale gebiedsontwikkeling van het vliegveld tot een duurzame structuurversterking van de Twentse Economie te komen. Voorgesteld wordt de resterende budgettaire ruimte op het eindproduct Stedelijke voorzieningen van 176.000 euro in een bestemmingsreserve te storten ten behoeve van de Milieu Effect Rapportage (MER) Luchthaven. Deze MER wordt in 2008 uitgevoerd.

Havengebied/Handelskade In maart 2007 heeft het college besloten alle noodzakelijke voorbereidingen te treffen voor een nieuwe woonarkhaven aan de zuidoever van het Twentekanaal ter hoogte van de fietsbrug . Eigenaren die een nieuwe plaats willen hebben of willen beëindigen worden schadeloos gesteld. Inmiddels is een programma van eisen met een financiële onderbouwing afgerond. Tevens vinden individuele gesprekken plaats met de zeven eigenaren van de woonarken. De plannen voor de herinrichting van de derde havenarm c.q. Ossenboer is, mede in overleg met de ondernemers, afgerond en worden in 2008 uitgevoerd. Tevens zijn met twee bestaande ondernemers huurbeëindigingsovereenkomsten gesloten. De voorbereidingen voor bodem saneringen en bouwrijp maken zijn vergevorderd. De uitgifte van de bedrijfskavels aan de Hendrik ter Kuilestraat is in de tweede helft van 2007 gestart. Onderzoek naar mogelijkheden om restruimtes (onder meer Kop Ossenboer) uit te geven als bedrijfskavels is doorgeschoven naar 2008 mede in afwachting van ontwikkelingen woonarken. Voor het nieuwe project Binnenhaven en Westerval/Spoorzone is in 2007 een projectplan geschreven. Dit heeft als basis gediend voor een subsidieaanvraag zowel bij de provincie Overijssel als bij het Ministerie van EZ.


Usseler Es Het opstellen van de MER rapportage en het bestemmingsplan loopt. Het stedenbouwkundig plan is als eindconcept opgesteld, het beeldkwaliteitplan en het inrichtingsplan zijn grotendeels opgesteld. Het bestek van de tweede fase archeologisch proefsleuvenonderzoek is aanbesteed. De werkzaamheden starten in januari 2008. De tweede open gespreksronde met belanghebbenden vond plaats in oktober 2007. De individuele vervolggesprekken zijn opgestart en worden afgerond in januari 2008. De voorbereidende stukken voor de onderhandeling met nutspartijen zijn opgesteld, de offertes worden begin 2008 verwacht. Het plan voor parkmanagement wordt begin 2008 opgestart, in navolging van de evaluatie van parkmanagement op de Josink Es en Euregio.

Stadserf De Brammelerstraat is nieuw ingericht in nauwe relatie met de aanleg van de hellingbaan voor de nieuwe fietsenstalling De Graaff. Schade aan natuursteenplaten en aan lijngoten is (grotendeels) hersteld. De kelder van de eerder gesloopte kiosk op het Van Loenshof is gesloopt en de ruimte volgens ontwerp dicht gestraat.

Zuiderval Een intensief onderzoek naar de kantorenmarkt heeft geleid tot actualisatie van het oorspronkelijke kantorenprogramma.  Kotmanplaats: mobiliteitscentrum en brandweer zijn in gebruik genomen. Grondverkoop aan Praxis en

Nettorama heeft plaats gevonden;  Kotmanpark: woonrijp maken nieuw woongebied (vrije kavels) en woningen gerealiseerd;  Eeftink: bouw hoofdkantoor De Woonplaats en verbouwing parkeergarage zijn gestart, verwachting is

dat dit in het voorjaar van 2008 gerealiseerd is;  Hofkwartier: in november 2007 gestart met de bouw van het appartementencomplex aan de

Getfertsingel;  De kantoren afzet is niet volgens de planning gegaan. Hotellocatie is niet gerealiseerd omdat de

kandidaat zich teruggetrokken heeft op de betreffende locatie in Kotmanpark.

Josink Es In 2007 is het parkmanagement verder ingevoerd. De locatie is inmiddels voor 90% bouwrijp. In 2007 zijn er negen bedrijven gevestigd (in totaal zijn er nu tien bedrijven gevestigd). Er zijn in 2007 twaalf kavels (4.04 hectare) verkocht en er lopen twaalf reserveringen (4.4 hectare). De eerste bedrijven op de zichtlocatie aan de Westerval zijn in aanbouw. Verder is gestart met de realisatie van het nieuwe overdekte bergbezinkbassin met ruimte voor recreatie.


71


Bedragen x d 1.000

Begroting 2007

Realisatie 2007

Lasten

16.845

13.076

Baten

-9.583

-7.471


7.262

5.605


2.050

3.131

-3.604

-3.807

5.708

4.928

Onttrekkingen aan Reserves Saldo na bestemming


72

Toelichting De lasten en baten van het programma Economische Ontwikkeling zijn respectievelijk 3,7 mln. euro en 2,1 mln. euro lager dan begroot. De mutaties in de reserves zijn in totaal 878.000 euro hoger dan begroot. Per saldo heeft het programma Economische Ontwikkeling 800.000 euro minder gekost dan geraamd. Dit voordeel is voor 700.000 euro ontstaan doordat de begrote uitgaven voor de meerjarige projecten ‘Stimuleringsmaatregelen Ontwikkeling Binnenstad’ (500.000 euro) en ‘Milieu Effect Rapportage Luchthaven’ (200.000 euro) niet in 2007 hebben plaatsgevonden. Bij de resultaatbestemming zal een voorstel aan uw Raad worden voorgelegd om deze middelen in 2008 te mogen besteden.

Naast de genoemde lagere uitgaven voor de hierboven genoemde projecten zijn er bij de lasten diverse onder- en overschrijdingen van per saldo 3,0 mln. euro. De afwijkingen worden veroorzaakt door: Lagere lasten  meerjarige projecten, Handelskade en Usseler Es 1,0 mln. euro. Uitgaven niet in jaarschijf 2007

(zie ook lagere baten) 

meerjarige GSB projecten 300.000 euro (zie ook lagere baten)



meerjarige projecten van Stedelijk Hart Enschede van 2,3 mln. euro ( zie ook lagere baten)

Hogere lasten  niet begrote lasten van 500.000 euro voor o.a. Toekomstvisie, strategische opgaven Enschede werkt en

Stad Enschede, Landelijk netwerk G-27 en bijdrage aan Regio Twente voor Twentepromotie

De afwijking in de baten van 2,1 mln. euro wordt veroorzaakt door: Lagere baten  meerjarige projecten, met name Handelskade 1,0 mln. euro. Ontvangsten niet in jaarschijf 2007

(zie ook lagere lasten) 

meerjarige GSB projecten 300.000 euro (zie ook lagere lasten)



meerjarige projecten van Stedelijk Hart Enschede van 2,3 mln. euro ( zie ook lagere lasten)

Hogere baten 

boekwinst verkoop bedrijvencentrum Drienerlo van 1,2 mln. euro



projecten in het kader van stedelijke voorzieningen van 300.000 euro


De hogere storting in reserves van 1,1 mln. euro wordt met name veroorzaakt door de storting van de boekwinst verkoop bedrijvencentrum Drienerlo in de reserve bedrijfsverzamelgebouwen. De hogere onttrekking aan reserves van 200.000 euro wordt veroorzaakt door niet begrote bijdragen aan projecten kennisintensieve bedrijvigheid.

2.6 Ruimtelijke ontwikkeling Portefeuillehouders Roelof Bleker, Jeroen Goudt en Jelmer van der Zee Richting geven aan kwaliteit Dit programma geeft richting aan het realiseren van een goede ruimtelijke kwaliteit van stad en buitengebied en het tijdig beschikbaar hebben van voldoende geschikte ruimte voor nieuwe functies. Het levert daarmee een belangrijke bijdrage aan de (eu-)regionale concurrentiepositie en de kwaliteit van de fysieke leefomgeving. De belangrijkste uitgangspunten daarbij zijn dat Enschede het stedelijk hart van Oost-Nederland is en het centrum van de hoogwaardige kennisregio Twente, dat Enschede deel uit maakt van de Netwerkstad Twente en een strategische grensligging heeft en dat Enschede een waardevol buitengebied heeft dat in toenemende mate van belang is voor de aantrekkelijkheid als groene woonstad en moderne werkstad.

Kaders stellen en uitvoeren Het programma zet niet alleen kaders neer voor de ruimtelijke ontwikkeling op (middel)lange termijn, maar draagt ook direct bij aan de uitvoering daarvan door het aantrekken en verdelen van Europese en Rijkssubsidies en door een actief grondbeleid. De kaders hebben een strategisch en uitvoeringsgericht karakter en zijn uitdagend voor marktpartijen.

Ruimte bieden Ruimte is kostbaar en nieuwe functies moeten de best mogelijke plek krijgen. In het programma Ruimtelijke ontwikkeling worden de ruimteclaims vanuit de verschillende programma’s tegen elkaar afgewogen en met elkaar verbonden. Het programma ruimtelijke ontwikkeling is in dit opzicht actief regisserend en voorwaardenscheppend voor alle andere programma’s, met name voor de programma’s Wonen, Economisch ontwikkeling, Bereikbaarheid en mobiliteit, Actief in de stad en Opgroeien in de stad. Het programma is bepalend voor de inzet naar Netwerkstad en Regio.

Speerpunten De belangrijkste speerpunten in de periode 2007-2010 zijn: de actualisatie van de Ruimtelijke Ontwikkelingsvisie, het opstellen van de Gids Buitengebied en de planvorming en uitvoering van de Landinrichting Zuid en Noord, inclusief de Stadsranden en de Ecozone Middengebied Enschede-Hengelo.


73

 Hebben we bereikt wat we wilden bereiken? Doelstellingen uit de Programmabegroting  Het vasthouden en versterken van de ruimtelijke kwaliteit van de stad en de kwaliteiten van het

buitengebied. Voor wat betreft de stad gaat het dan om de gewenste stedelijke uitstraling en gebruikswaarde, inclusief veiligheid. In het buitengebied gaat het niet alleen om de groene waarden (natuur, landschap, water en cultuurhistorie) en de beleefbaarheid daarvan (fietsen wandelmogelijkheden, recreatiemogelijkheden, rustplaatsen, eenvoudige horeca), maar vooral ook om de sociale en economische vitaliteit. Die vitaliteit staat onder druk door de voortschrijdende teruggang in de landbouw.  Het beschikbaar stellen van ruimte voor het toevoegen van functies (wonen, werken, voorzieningen,

natuur en infrastructuur) en de bijbehorende openbare ruimte.

74

De belangrijkste beoogde maatschappelijke effecten zijn:  Een hogere waardering van de stedelijke ruimtelijke kwaliteit en groenstructuur en de kwaliteiten van

het buitengebied. Er wordt ingezet op een fors hogere waardering van de beleefbaarheid van de groene kwaliteiten.  Het beschikbaar hebben van voldoende geschikte ruimte om te kunnen voldoen aan de behoefte voor

nieuwe functies en openbare ruimte en een adequate spreiding van voorzieningen.

Bereikte effecten Uit het landelijke onderzoek WoON 2006 (verschenen voorjaar 2007) blijkt dat de inwoners van Enschede zeer positief zijn over de ontwikkelingen van hun stad in de afgelopen jaren. Twee-derde van de Enschedeërs vindt dat hun stad de afgelopen jaren vooruit is gegaan. Ter vergelijking: in andere vergelijkbare, grote gemeenten is dit eenderde, landelijk 28%. Ook ten aanzien van de toekomst is men opvallend positief: 53% verwacht dat Enschede ook de komende jaren vooruit zal gaan. In andere vergelijkbare steden ligt dit percentage op 37%, landelijk op 31%.

Ook het afgelopen jaar zijn we erin geslaagd een gestage verbetering van de ruimtelijke kwaliteit van stad en buitengebied te realiseren. Voor de komende jaren wordt ingezet op verdere verbetering, m.n. op versterking van de beleefbaarheid van de stadsranden.

Doelstelling

Rapportcijfer

Begroot

Realisatie per

Begroot

2007

31-12-2007

2011

Stedelijke ruimtelijke kwaliteit

Vormgeving woon/leefomgeving

6,9

6,9

7,0 - 7,5

Openbaar groen in buurt en wijk

6,7

6,8

7,0 - 7,5

Kwaliteit buitengebied

Beleefbaarheid

(recreatiemogelijkheden)

6,9

6,8

7,0 - 7,5

Groene kwaliteiten (natuur,

7,4

7,5

7,5 - 8,0

landschap, cultuurhistorie)


Programmalijn 1 Stedelijke ontwikkeling en grondbeleid

Portefeuillehouders Roelof Bleker en Jeroen Goudt

 Wat hebben we daarvoor gedaan? Toekomstvisie/ Actualisatie RO-visie In 2007 is een substantiële bijdrage geleverd aan het totstandkomen van de Toekomstvisie 2020. Highlights waren de ‘Dag van Enschede centrum voor 1 miljoen inwoners’ en expertmeetings op het gebied van demografie, wonen en bereikbaarheid. Hiermee is ook een basis gelegd voor de actualisatie van de RO-visie. In 2007 hebben we ons georiënteerd op de opgave en het proces van de RO-visie. Om Enschede 2020 te realiseren geeft de actualisatie van de RO-visie de hiervoor noodzakelijke en gewenste ruimtelijke ontwikkelingen aan alsmede de wijze waarop ze tot stand komen. Speciale doelen zijn, mede in relatie tot de strategische opgaven vanaf 2008: ruimte voor de woonopgave, stedelijke vernieuwing, (strategie voor) revitalisering werklocaties en nieuwe locaties (binnen de bestaande stad), vrije tijdseconomie en de schaalsprong/behoud van het karakter van de binnenstad en de bereikbaarheid van Enschede-west en de binnenstad. De herijking van de RO-visie loopt gelijk op met de ontwikkeling van de Binnenstadsvisie. In de eerste helft van 2008 wordt de concept-visie verwacht.

Visie Spoorzone De bouwstenen voor de Visie Spoorzone zijn in een ruwe vorm gereed, worden nu samengevoegd en voor de eerste maal oriënterend besproken met het college. In het voorjaar zal de stadsdeelcommissie. Centrum worden geïnformeerd over de concept-visie en het verdere proces. De visie zal leiden tot een Masterplan dat eind 2008 is afgerond.

Ruimtelijke Ontwikkelingsagenda Netwerkstad Twente (NT) In 2007 is gewerkt aan het verder uitvoering geven van de prioritaire projecten uit de Ruimtelijke Ontwikkelingsagenda NT. Met name de onderlinge samenwerking ten behoeve van deze projecten is verder uitgewerkt. Dit betreft niet alleen samenwerking zoals in het kader van het lobbytraject, maar ook bij de planontwikkeling, zoals bijvoorbeeld bij Hart van Zuid. Er zijn zes projecten ingediend voor de Agenda van Twente.

Investeringsbudget Stedelijke Vernieuwing (ISV) Het ISV-II budget (periode 2005-2009) voor de fysieke pijler is toegewezen aan zeven investeringscategorieën, ondermeer aan herstructurering openbare ruimte, bodemsanering, geluidssanering en cultuur. Een deel van de projecten in deze categorieën verloopt volgens planning. Met name de investeringen in de categorie openbare ruimte blijven achter bij de ramingen. Dit komt omdat planvoorbereiding en overleg met betreffende partners over nieuwe projecten meer tijd vergen dan voorzien. Besloten is om de herstructurering- en infrastructuurprojecten, die al wel uitvoeringsgereed zijn, in 2007 en 2008 naar voren te halen waardoor bestedingen versneld plaatsvinden. Het betreft Stadsveldcentrumgebied, Lipperkerkstraat, winkelgebied Glanerbrug en winkelcentrum Twekkelerveld.


75

Voor de prachtwijkenaanpak Velve Lindenhof is in overleg met het ministerie van Wonen, Wijken en Integratie (WWI) en de in de wijk werkzame (bewoners)organisaties, corporaties en instellingen een wijkactieplan gemaakt.

Europees Fonds voor Regionale Ontwikkeling (EFRO)/ Europese programma’s De goedkeuringsprocedure van het nieuwe EFRO-programma voor Oost-Nederland is, geheel in lijn met eerdere EU-programma's, flink vertraagd. Uit Brussel is nu goedkeuring ontvangen en zijn de noodzakelijke voorbereidingen in landsdeel Oost vrijwel afgerond. Voor de uitvoering van dit programma stelt de Europese Commissie 160 mln. euro beschikbaar. De subsidiegelden zijn beschikbaar voor projecten op het gebied van kenniseconomie, vestigingsklimaat en integrale wijkaanpak. Onderdeel van het besluitvormingsproces is de vaststelling van een lijst met voor subsidie in aanmerking komende projecten en vertegenwoordiging van Netwerkstad Twente in de adviesorganen van het EU-programma. De eerste

76

subsidieaanvragen kunnen naar verwachting vanaf januari 2008 worden ingediend. De officiële looptijd van het programma is 2007-2013. De door Brussel voorgeschreven jaarlijkse omzetverplichting van subsidiegelden biedt kansen voor projecten die snel kunnen worden ingediend en waarmee snel subsidiegelden kunnen worden ingezet. Naast het EFRO-programma zijn ook programma's voor plattelandsontwikkeling, scholing en werkgelegenheid en grensoverschrijdende samenwerking voorbereid. De start van deze programma’s vindt ook begin 2008 plaats. De subsidiebureaus van DSOB en DMO zullen waar mogelijk en gewenst aanvragen verzorgen.

GroenStructuurActiePlan (GRAP) Voor 2007 is een jaarprogramma opgesteld gebaseerd op de twee door de raad gekozen scenario’s ‘Buiten in de buurt’ en ‘Land in de stad’ aangevuld met de voortzetting van projecten die reeds voor de scenariokeuze in gang zijn gezet. Het programma voor 2007 bestaat uit de volgende projecten:  De Posten (Unieke Brink)  Buurtpark Oost Boswinkel  Ledeboerpark  Boombeplanting Emmastraat  Boombeplanting Blekerstraat  Boombeplanting Oldenzaalsestraat binnen singel  Boombeplanting Oldenzaalsestraat buiten singel

Alle projecten zijn in uitvoering of al voltooid.

Ruimte voor ruimte Op 3 december 2007 heeft de raad ingestemd met het aangaan van de bestuursovereenkomst met de Provincie in het kader van ‘Ruimte voor Ruimte’. In het kader van deze eenmalige, uit 2000 daterende, regeling ten behoeve van de sanering van de intensieve veehouderij verplicht Enschede zich aan de afdracht van 500.000 euro aan de provincie, die op haar beurt (planologische) medewerking verleent aan de ontwikkeling van een aantal woningbouwlocaties.

Grondbeleid Het Grondbedrijf rapporteert jaarlijks over de behaalde resultaten, de toekomstige ontwikkelingen en de financiële positie in het Meerjaren Perspectief Grondbedrijf (MPG). Volgens planning wordt het MPG van 2007 in mei 2008 door de Raad vastgesteld.


In 2007 hebben de portefeuillehouders Grondzaken van de Netwerkstadgemeenten verder gewerkt aan het afstemmen van het gronduitgifte- en grondprijsbeleid. Deze afstemming is onderdeel van het Actieprogramma Nota Grondbeleid Netwerkstad. In 2007 zijn op Netwerkstadniveau afspraken gemaakt over de afstemming van de sociale grondprijzen. De afzonderlijke colleges van de Netwerkstadgemeenten hebben in maart 2007 besloten de grondprijzen voor sociale woningbouw marktconform vast te stellen. Deze prijzen worden nu gerelateerd aan die van vrije sector woningen, waarbij wordt gestreefd naar 70% in een periode van drie jaar. Op dit moment wordt gewerkt aan de afstemming van de uitgifteprijzen van bedrijventerreinen. De verwachting is dat dit in het eerste kwartaal van 2008 bestuurlijk wordt vastgesteld.

In 2007 is gezamenlijk met RO gewerkt aan de voorbereiding van de consequenties van de invoering van de nieuwe Wet op de ruimtelijke ordening (WRO). Expliciet gaat het bij het Grondbedrijf over de implementatie van de Grondexploitatiewet als onderdeel van de nieuwe WRO. Door uitstel van de invoering van de wet loopt dit implementatietraject nog. Verwacht wordt dat de wet op 1 juli 2008 in werking treedt. Op dat moment is ook het implementatietraject gereed.

 Wat is niet gedaan en waarom niet? Regionale Structuurvisie (RSV) Dit project van de Regio Twente heeft in 2007 geen inzet gevraagd. Op grond van het besluit van de Tweede Kamer in oktober jl. krijgen WGR-+-regio’s geen juridische bevoegdheden voor regionale structuurvisies. De Regio Twente bezint zich op de ontstane situatie. De provincie ontwikkelt een Omgevingsvisie als opvolger van het Streekplan. Het is gewenst een eventueel vrijwillig RSV en de Omgevingsvisie nauw op elkaar af te stemmen.

Particulier opdrachtgeverschap en ruimtelijke kwaliteit Het opstellen van deze nota is doorgeschoven naar 2008. De gepleegde inzet ten behoeve van de andere producten - met name voor de Toekomstvisie - betekende dat hiervoor in 2007 geen capaciteit beschikbaar was.

Programmalijn 2 Buitengebied

Portefeuillehouder Jelmer van der Zee

 Wat hebben we daarvoor gedaan? Gids Buitenkans De Gids Buitenkans is in oktober 2007 vrijgegeven voor inspraak. De Gids Buitenkans is opgesteld om meer mogelijk te maken in het buitengebied en tegelijkertijd de ruimtelijke kwaliteit te verbeteren. De Gids is bedoeld voor kleinere en middelgrote initiatieven, zoals rood voor rood, nieuwe landgoederen en nieuwe functies in agrarische bedrijfsgebouwen. De inspraak loopt tot 15 januari 2008. De Gids zal, afhankelijk van de inspraakreacties, in maart of april 2008 aan de raad ter vaststelling worden aangeboden. Delen van de Gids worden daarna verwerkt in het bestemmingsplan Buitengebied.


77

Investeringsregeling Landelijk Gebied (ILG)/ Europese programma’s De gemeente heeft voor de uitvoering van het ILG-programma 2007 een convenant met de provincie afgesloten. Op basis daarvan heeft de gemeente een bijdrage uit het ILG verkregen en daarmee zijn verschillende projecten uitgevoerd. Ook voor het jaar 2008 zal een convenant worden afgesloten. Daarnaast is de gemeente met de provincie bezig te onderzoeken in hoeverre taken van de provincie kunnen worden overgeheveld naar de gemeente en in hoeverre de gemeente meer mogelijkheden heeft om een meerjarenprogramma uit te voeren. De gemeente is verder met de provincie bezig geweest met de voorbereiding van een aanvraag van een EU-samenwerkingssubsidie Interreg IVB voor een Europees stadsrandenproject, SURF genaamd (Sustainable URban Fringes). Daarbij zal de gemeente als leadpartner/projectleider optreden. Deze voorbereiding zal in 2008 moeten leiden tot de officiële aanvraag.

78

Loket buitengebied Het organisatorische onderzoek naar de gewenste werkwijze voor het Loket is in 2007 afgerond en besproken in de OR. In januari 2008 wordt een start gemaakt met de verdere uitwerking en implementatie van het Loket. Aandachtspunten daarbij zijn de klantgerichtheid en een integrale wijze van samenwerken. Voor het loket wordt gezocht naar passende huisvesting.

Groene diensten In november 2007 hebben Burgemeester en Wethouders onder meer besloten tot vaststelling van een gebiedsplan voor Twekkelo/Boekelo en tot de instelling van een Landschapsfonds, bestuurd door een private stichting. In december 2007 is de stichting opgericht. De eerste contracten voor groene diensten zullen in maart 2008 in Twekkelo worden afgesloten.

 Wat is niet gedaan en waarom niet? Waterlandgoed Dit project heeft geen inzet gevraagd. Vitens is in 2007 gegonnen met het interne onderzoek naar de toekomst van de waterwinning aan de Weerseloseweg. De uitgangspunten uit de studie ‘Waterlandgoed’ staan daarbij ter discussie. Het aangescherpte veiligheidsbeleid in Nederland leidt tot heroverweging van de toegankelijkheid van het terrein.

Bestuurlijke projecten Herinrichting Noord In 2007 is het Landinrichtingsplan Noord door de landinrichtingscommissie Enschede-Noord en de Raad vastgesteld. Een belangrijk punt van aandacht is het verwerven van externe middelen voor de uitvoering van het project. In de eerste helft van 2008 zal Gedeputeerde Staten het plan vrij geven voor formele inspraak. Vaststelling door Provinciale Staten wordt medio 2008 verwacht.

Herinrichting Zuid De uitvoering van het herinrichtingsplan Enschede-Zuid ligt op schema conform de tekst van de programmabegroting.


Stadsrand-Noord/Vaneker en Ecozone Enschede-Hengelo De plannen voor de Stadsrand-Noord (o.a. Rondje Enschede) en de Ecozone Enschede-Hengelo zijn opgenomen in het Landinrichtingsplan Noord. Voor het onderdeel Stadsrand Vaneker is gestart met een planuitwerking voor de hele zone tussen Deppenbroek en het toekomstige woongebied Het Vaneker. In verband met de moeizaam verlopende grondverwervingen en de benodigde juridisch planologische procedures wordt uitvoering verwacht in 2009/2010.

Stadsrand-Zuid / Stadsrand Brunink De concept-route voor het Rondje Enschede is uitgewerkt. In 2008 wordt het overleg met de betreffende grondeigenaren afgerond. Voor het deelgebied Smalenbroek wordt samengewerkt met het Landschap Overijssel en wordt aangesloten bij de ontwikkelingen in Stroinkslanden. In 2007 is het ontwerp voor de uitwerking van het bestemmingsplan Brunink in procedure gebracht en is een verklaring van geen bezwaar van de provincie ontvangen. De grondverwerving is daar voor een deel afhankelijk van de ontwikkelingen in het woningbouwgebied Het Brunink. De EFRO subsidie loopt waarschijnlijk geen gevaar.


Bedragen x d 1.000

Begroting 2007

Realisatie 2007

Lasten

11.564

15.068

Baten

-10.216

-9.285


1.348

5.782


2.787

100


-839

-2.765

3.296

3.117

Saldo na bestemming


Toelichting De lasten en baten van het programma Ruimtelijke Ontwikkeling zijn respectievelijk 3,5 mln. euro hoger en 900.000 euro lager dan begroot. De mutaties in de reserves wijken in totaal 4,6 mln. euro af van de begroting. Per saldo heeft het programma Ruimtelijke Ontwikkeling 200.000 euro minder gekost dan geraamd. Dit “voordeel” ontstaat doordat de begrote uitgaven voor het meerjarige project Landinrichting niet in 2007 hebben plaatsgevonden. Bij de resultaatbestemming zal een voorstel aan de Raad worden voorgelegd om deze middelen in 2008 te mogen besteden.

De nog te verklaren afwijking in de lasten van 3,7 mln. euro wordt veroorzaakt door: Hogere lasten  afdracht verkopen voor derden door Grondbedrijf, met name bedrijvencentrum Drienerlo, van 4,2 mln

euro (zie ook hogere baten)  verwerken van uitkomsten MPG in exploitatie van 3,3 mln. euro (zie baten en mutaties in reserves)

Lagere lasten  meerjarige GSB projecten van 2,9 mln. euro (zie ook lagere baten)  meerjarige projecten, Brunink en stadsrandzones van 900.000 euro. Uitgaven niet in jaarschijf 2007


79

De afwijking in de baten van 900.000 euro wordt veroorzaakt door: Lagere baten  verwerken van uitkomsten MPG in exploitatie van 1,2 mln. euro (zie lasten en mutaties in reserves)  meerjarige GSB projecten van 2,9 mln. euro (zie ook lagere lasten)  meerjarige projecten, Brunink en stadsrandzones van 1,0 mln. euro. Uitgaven niet in jaarschijf 2007

(zie lagere lasten) Hogere baten  verkopen voor derden door Grondbedrijf, met name bedrijvencentrum Drienerlo, van 4,2 mln. euro

(zie ook hogere lasten) De afwijking mutaties in reserves wordt veroorzaakt door:  verwerken van de uitkomsten MPG in de reserve grondexploitatie van 4,5 mln. euro

80

 meerjarige projecten, Brunink en stadsrandzones van 100.000 euro

2.7 Bereikbaarheid en mobiliteit Portefeuillehouder Jeroen Goudt Het programma Bereikbaarheid en mobiliteit geeft richting aan de ontwikkeling van de verkeerssituatie in Enschede voor de komende jaren en geeft uitwerking aan concrete projecten. Dit programma sluit aan bij het op 4 oktober 2004 door de gemeenteraad vastgestelde Mobiliteitsplan 2004-2015 en bij de in 2006 geactualiseerde Meerjaren Prognose Parkeerbedrijf. Daarnaast heeft de gemeenteraad op 29 januari 2007 de actualisering van de projectenlijst, behorende bij het Mobiliteitsplan 2004-2015 vastgesteld. Tenslotte heeft de Raad op 30 januari 2006 de rapportage Investeren Fysieke Bereikbaarheid vastgesteld en besloten om te gaan sparen voor de realisatie van grootschalige lange termijninvesteringen in infrastructuur.

Ook geeft het programma invulling aan de ontwikkeling van de stad in een breder kader en de rol die verkeer en vervoer hierin kan en moet spelen. In dat verband noemen we de belangrijke structuurversterkende en voorwaardenscheppende elementen zoals de realisatie van de N18, de ontsluiting van de stad en regio op de A35 en de bereikbaarheid van Enschede-West via de Auke Vleerstraat.

Tenslotte is onderdeel van het programma het parkeerbeheer: het beheer en de exploitatie van de betaaldparkeerterreinen en –garages, van de fietsenstallingen in het centrum alsmede de uitgifte van parkeervergunningen en het handhaven van het parkeren. Hiermee wordt ook een bijdrage geleverd aan de bereikbaarheid van de stad, met name het centrum.

Voor de externe bereikbaarheid in relatie tot de economische en ruimtelijke ontwikkeling van de stad en de regio is de aanwezigheid van een luchthaven en het Twentekanaal met haar haven van belang. De stedelijke verkeersproblematiek staat in dit programma echter centraal.


 Hebben we bereikt wat we wilden bereiken? Doelstellingen uit de Programmabegroting  Het op peil houden en verbeteren van de bereikbaarheid van het centrum van Enschede (primaat bij

Euregionale functies werken en winkelen).  Het verbeteren van de bereikbaarheid van Enschede-West (primaat bij functies zakelijke

dienstverlening en recreatie).  De (betaalde) parkeervoorzieningen zo klantvriendelijk en economisch mogelijk exploiteren,

resulterend in een positief exploitatieresultaat.

Resultaten 2007 De resultaten van de reistijdmeting en stadspeiling 2007 zijn op dit moment nog niet beschikbaar. Uit de reistijdmetingen in 2005 en 2006 is gebleken dat de reistijd voor de fiets redelijk constant is, de reistijd voor de bussen over de HOV-assen ook constant is, maar dat de reistijd voor het autoverkeer, met name via de Zuiderval oploopt. De resultaten uit 2007 (PM Nog te vermelden zodra bekend) zullen duidelijk maken of deze trend doorzet.

Daarnaast is te zien dat de bereikbaarheid van de stad ten gevolge van de realisatie van nieuwe infrastructuur en door onderhoudswerkzaamheden op het hoofdwegennet in 2007 onder druk heeft gestaan. De flexibiliteit en het verwerkingsvermogen van het hoofdwegennet loopt tegen enkele grenzen aan.

Ook voor de bereikbaarheid van Enschede-West geldt dat de resultaten van de metingen in 2007 nog niet beschikbaar zijn. Wel blijkt dat door aanpassingen bij het kruispunt A35-Grolsch de doorstroming is verbeterd.

De in 2007 doorgevoerde maatregelen ten aanzien van het parkeerbedrijf leiden naar verwachting tot het tijdig terugverdienen van de aanloopverliezen, wat conform planning is.

Programmalijn 1 Centrum als bereikbaar hart van Enschede Doelstellingen uit de Programmabegroting  Het benutten van de beschikbare capaciteit van de auto-infrastructuur voor bezoekers uit de regio die

geen (redelijk) alternatief hebben voor het gebruik van de auto.  Het verminderen van het onnodige autoverkeer (doorgaand verkeer en binnenstedelijk verkeer) door

het aanbieden van een alternatief (OV en fiets of een andere route).

 Wat hebben we daarvoor gedaan? Resultaten 2007 De activiteiten zoals beschreven in de programmabegroting zijn in hoofdlijnen uitgevoerd. De HOV-West tussen het Fortuinplein en de Singelring is vrijwel afgerond, het vervolg wordt in 2008 verder opgepakt.


81

Met de herinrichting van de Walhofstraat en andere verkeersveiligheidsmaatregelen in Noord is een belangrijk onderdeel van het compensatiepakket ook gerealiseerd. In 2008 en 2009 zal de doorstroming op de Singelring-Noord verder worden aangepakt en worden verkeerscirculatiemaatregelen in Noord getroffen.

De HOV-Noord is in uitvoering. Dit is te zien in de Lasonderdriehoek en in Roombeek. Ook is in het kader van HOV-Noord een VRI geplaatst op de Deurningerstraat-Vanekerstraat, waardoor de route van de bus in Noord verlengd kan worden.

De fietsenstalling De Graaff is gerealiseerd, de fietsenstalling bij het station is in voorbereiding, net als de fietsroutes richting het centrum. Bij dit laatste punt ligt het accent op dit moment op de realisatie van de hoofdfietsroute HengeloCS – EnschedeCS. Ook is in 2007 een proef voor OV-tariefdifferentiatie uitgevoerd

82

en participeert de gemeente in een regionale proef. Tenslotte is de basis voor de bereikbaarheidstoets ontwikkeld. In 2008 zal deze nader moeten worden uitgewerkt.

 Wat is niet gedaan en waarom niet? Maatregelen op het gebied van parkeerbeleid zijn nog niet volledig uitgewerkt. De eerste voorbereidingen zijn wel getroffen. Dit heeft ten aanzien van het nu geldende beleid geen consequenties gehad. Juist vanuit de gedachte om hiermee meer te kunnen sturen en om maatregelen te kunnen treffen die er toe leiden dat ook in de toekomst voldoende (betaald) parkeervoorzieningen gerealiseerd kunnen worden, zal in 2008 het parkeerbeleid verder worden vormgegeven.

In 2007 is de geplande nota Beleidsnota ‘Verkeerslichten/Dynamisch verkeersmanagement’ vanwege de veelheid aan lopende projecten niet gemaakt. Naar verwachting zal medio 2008 de nota gereed zijn.

Ook is in 2007 de doorstroming op de Singelring Noord in het kader van het compensatiepakket Noord niet gerealiseerd. Vanwege de samenhang met de onderhoudswerkzaamheden op de Singelring en de Oldenzaalsestraat en vanwege de werkzaamheden aan de Hengelosestraat in verband met de aanleg van de HOV-West was een en ander niet te combineren. Omdat het de bedoeling is om in 2008 wel verder te gaan met de verkeerscirculatiemaatregelen in Noord en omdat het effect van een verbeterde doorstroming op de Singelring één van de afwegingsfactoren is voor het bepalen van de maatregelen, zal met behulp van het dynamische verkeersmodel een inschatting van het effect van een verbeterde doorstroming worden gemaakt. Hierdoor is een goede afweging van de te ontwikkelen maatregelen mogelijk.

Programmalijn 2 Bereikbaarheid economisch kerngebied Enschede West Doelstellingen uit de Programmabegroting  Bereikbaarheidsniveau vanaf de A35 in 2020 handhaven op niveau van 2005.  Structureel garanderen van de snelle verbinding tussen het economische kerngebied Enschede-West

en het centrum van Enschede door middel van het openbaar vervoer.


 Wat hebben we daarvoor gedaan? Resultaten 2007 Met de aanpassingen van het kruispunt A35-Grolsch is de verkeerssituatie hier aanzienlijk verbeterd. Ook participeert de gemeente in de te ontwikkelen Trajectnota/MER voor de N18 en levert zij, samen met de regio, belangrijke input voor de discussie met Rijkswaterstaat over het tracé, het te hanteren snelheidsregime en de verschillende varianten voor de aansluiting op de A35.

Verbetering van de doorstroming op de Auke Vleerstraat.

Met de realisatie van de HOV-West tot aan de Singelring wordt gewerkt aan een betere OV-bereikbaarheid. Met de planontwikkeling rondom de hoofdfietsroute HengeloCS – EnschedeCS wordt ook gewerkt aan de bereikbaarheid van Enschede-West op de fiets.

83

Programmalijn 3 Optimale benutting aanwezige infrastructuur Doelstellingen uit de Programmabegroting  Het zorgdragen voor een goede werking en afstemming op elkaar van verkeersregelinstallaties.  Het adequaat verwijzen van bezoekers naar de parkeervoorzieningen.

 Wat hebben we daarvoor gedaan? Resultaten 2007 De vervanging van de VRI’s ligt op schema en wordt zoveel mogelijk gekoppeld aan de fysieke ingrepen op het hoofdwegennet. Het Dynamisch Parkeerroute Informatiesysteem is in 2007 officieel in gebruik genomen. Het vinden van parkeerlocaties is hiermee sterk vereenvoudigd.

Op regionaal niveau werkt de gemeente samen aan Twente Mobiel, en in het kader van de Duitse feestdagen worden aanpassingen aan de verkeersregelingen getroffen zodat de grote bezoekersstroom beter gefaciliteerd kan worden.

Programmalijn 4 Parkeerbeheer Doelstellingen uit de Programmabegroting  Binnen de kortst mogelijke tijd een positief exploitatieresultaat realiseren en de aanloopverliezen

terugverdiend hebben.  In 2006 door herijking van het MPP duidelijkheid verschaffen over het moment waarop deze

doelstelling gerealiseerd kan worden.


 Wat hebben we daarvoor gedaan? In 2007 zijn maatregelen doorgevoerd, op basis van het raadsbesluit eind 2006, die het PBE kostendekkend moeten maken. Zo is het gereduceerde avondtarief in de garages afgeschaft, is het tarief voor parkeren op straat in de B-zone gelijk getrokken aan de A-zone en werd het tarief van de overheids- en nutspassepartout verhoogd. Ook is de eindtijd voor betaald parkeren op straat teruggebracht van 20.00 naar 19.00 uur. Per saldo realiseert het PBE over 2007 een winst van bijna 1 mln. euro. In dit resultaat is een aantal grotere incidentele baten en lasten opgenomen. Voor 2008 is de verwachting dat de inkomsten vanuit kort parkeren op straat, bij gelijkblijvend beleid, beneden de begroting kunnen uitkomen, dit als gevolg van verschuivingen van parkeerdruk die sinds de laatste maanden van 2007 zichtbaar worden. Er wordt inmiddels onderzocht of dit structurele ontwikkelingen zijn. Op basis van de uitkomsten van dit verrichte onderzoek zal worden bekeken welke

84

structurele effecten een en ander heeft en welke bijstelling van het beleid mogelijk aan de orde is.

Bestuurlijke projecten Bereikbaarheid Enschede West/Ontsluiting kanaalzone In 2007 zijn de voorontwerpen voor het zuidelijke deel van de Auke Vleerstraat aan het publiek gepresenteerd. Daarnaast zijn verkeerskundige analyses gepresenteerd waaruit blijkt dat de Hendrik ter Kuilestraat geen éénrichtingsverkeer behoeft te worden om de doorstroming op de kruising met de Auke Vleerstraat en de Windmolenweg op voldoende niveau te houden. Dit vraagt dan wel een grootschalige uitbreiding van de betreffende kruising. Voor de verdere verbetering van de doorstroming op de Auke Vleerstraat is het ontwerp voor kruispunten en wegvakken tussen de Westerval en de Hoeveler in een vergevorderd stadium. Uitvoering start in 2009.

De termijn van uitvoering, start 2e kwartaal 2009 moet gehaald worden in verband met de Toppersubsidie van het Ministerie van Economische Zaken. De realisatie van de derde ontsluiting Kanaalzone mag geen vertraging oplopen in verband met de planologische noodzaak deze drie jaar na opening van de tweede ring van het Arke stadion operationeel te hebben (bron: MER/VER Kanaalzone), met name om de hulpdiensten te faciliteren.


Bedragen x d 1.000

Begroting 2007

Realisatie 2007

Lasten

29.733

14.989

Baten

-15.285

-12.694


14.448

2.295

3.197

8.317

-13.012

-5.950

4.633

4.662




Toelichting De lasten en baten van het programma Bereikbaarheid en Mobiliteit zijn respectievelijk 14,7 mln. euro en 2,6 mln. euro lager dan begroot. De mutaties in de reserves zijn in totaal 12,1 mln. euro nadeliger dan begroot. Per saldo heeft het programma Bereikbaarheid en Mobiliteit een geringe overschrijding van 29.000 euro.

De uitvoering van het Mobiliteitsplan 2004-2015 is een meerjarig project waarbij voor de jaarschijf 2007 afwijkingen ontstaan tussen de begroting en realisatie. De niet benodigde middelen worden in de daarvoor bestemde reserves gestort. Per saldo heeft dit geen invloed op het resultaat.

Het exploitatieresultaat van het Parkeerbedrijf laat een winst zien van bijna 1 mln. euro. Dit resultaat is in de egalisatiereserve parkeren gestort om de aanloopverliezen verder af te dekken.

85

2.8 Wonen Portefeuillehouder Roelof Bleker Uitgangspunt voor dit programma is de Woonvisie: ‘Werken aan wonen’. De vijf beleidslijnen uit de woonvisie vormen de leidraad voor dit programma. Deze vijf beleidslijnen zijn:  Sturen op strategische aanpassing van de voorraad  Aandacht voor kwetsbare doelgroepen  Werken aan kwaliteit voor nu en straks  Vergroten invloed woonconsumenten  Samenwerken aan wonen.

Per beleidslijn zijn doelstellingen geformuleerd. Het programma Wonen heeft een duidelijke relatie met de economische, sociale en andere fysieke programma’s.

 Hebben we bereikt wat we wilden bereiken? Doelstellingen uit de Programmabegroting  Het leveren van een bijdrage aan het versterken van de sociaal-economische positie van Enschede.  Het vergroten van de woonkwaliteit voor alle inwoners, waarbij de wensen van de consument

centraal staan.

Uit het migratieonderzoek 2007 blijkt dat – exclusief studenten – het aandeel hoge inkomens in de groep vestigers in Enschede ten opzichte van 2004 is gestegen. Het aandeel hoge inkomens onder de ‘vertrekkers’ is echter nog steeds groter dan onder ‘vestigers’. Enschede is dus nog niet succesvol in het vasthouden van burgers met hoge inkomens. Uit het Woononderzoek blijkt dat de 87% van de Enschedese huishoudens zich thuis voelt in de buurt. Slechts 4% van de huishoudens is zeer ontevreden over de woning waarin men woont. De nieuwbouwproductie is ook in 2007 weer gehaald. In totaal zijn er 1.037 woningen (waaronder 194 zelfstandige studenteneenheden) gerealiseerd.


In de Raamovereenkomst wonen 2007-2010 is de bijdrage van corporaties in Enschede aan het versterken van de sociaal-economische positie in Enschede vastgelegd door afspraken te maken over alle vijf programmalijnen. Onder andere is afgesproken dat de corporaties het aantal te slopen woningen verhogen naar gemiddeld 300 woningen per jaar, meer kwaliteit leveren en woningbouwplannen in vernieuwingsgebieden Twekkelerveld, Mekkelholt, Boswinkel-oost, ’t Getfert, Stadsveld, Wesselerbrink, Stroinkslanden en Glanerbrug onderling afstemmen. Meer kwaliteit leveren door zeer beperkt in het goedkope segment te bouwen, bijzondere architectuur en kwaliteitscriteria te formuleren voor verkoop & nieuwbouw sociale huurwoningen. Door een onrendabele top voor haar rekening te nemen is er voor een deel wel sprake van sociale huur.

Programmalijn 1

86

Sturen op strategische aanpassing van de woningvoorraad Doelstelling  Creëren van langere verhuisketens waardoor de doorstroming weer op gang komt.  Inzetten op kwaliteit.  Opzoeken van de niches van de woningmarkt voor de midden- en hogere inkomens en de senioren.  De nieuwbouwproductie op gang houden.  Geen grote toename van de goedkope woningvoorraad.  Geen omzettingen van geplande nieuwbouw naar goedkopere segmenten.  Het op peil houden van de bouwtechnische en woontechnische kwaliteit van de bestaande voorraad

(inclusief de woonomgeving).

 Wat hebben we daarvoor gedaan? Woningbouw De doelstelling nieuwbouwwoningen is gehaald. In 2007 zijn in totaal 1.037 woningen (waaronder 194 zelfstandige studenteneenheden) gereedgekomen. Van de 843 gerealiseerde woningen was 60% een appartement en 40% een grondgebonden woning. Naast dit kwantitatieve aspect is er echter een, in feite nog belangrijker, kwalitatief aspect (aandeel duur, aandeel bestaande stad, etc). De nieuwbouw vond in 2007 nagenoeg in zijn geheel plaats in de bestaande stad: ruim 90% (doelstelling 55%). Uitgaande van de nieuwbouw exclusief de studenteneenheden bedroeg het aandeel dure woningen 67%. Dit ligt ruim boven de doelstelling van 50%. Het aandeel goedkope nieuwbouw was met 20% gelijk aan de doelstelling van 20%. Hierbij moet wel rekening worden gehouden met het feit dat hier bijna altijd sprake is van het door de corporatie voor haar rekening nemen van de onrendabelel top. De gevraagde sociale huur staat in geen verhouding met de stichtingskosten van de nieuwe woning. Ook aan de onderkant van de huurmarkt wordt dus (meer) kwaliteit geleverd.

Bestaande voorraad De wijken buurtvernieuwing in Deppenbroek, De Laares en Wesselerbrink is ook in 2007 verder opgepakt. Velve-Lindenhof is aangewezen als een van de landelijke veertig prachtwijken. Samen met de corporaties is voor deze wijk een wijkactieplan opgesteld. Met de corporaties is daarnaast, in het kader van de


raamovereenkomst en de verschillende prestatieovereenkomsten, afgesproken dat in de periode 2007 - 2010 zal worden geïnvesteerd in (delen van) Twekkelerveld, Mekkelholt, Boswinkel-oost, ’t Getfert, Stadsveld, Wesselerbrink, Stroinkslanden en Glanerbrug (Wat betreft de ‘hot spots’ particuliere woningverbetering wordt verwezen naar programmalijn 3. In de 2e helft van 2007 is samen met de DMO een visietraject stedelijke vernieuwing gestart (onder andere delen best practices, opstellen plan van aanpak). Het onderzoek “Wijken in kleur” (tien indicatoren die aangeven hoe de verschillende enschedese wijken zich hebben ontwikkeld in de periode 2000 – 2006) en de Gids sociale kwaliteit zijn hierbij betrokken.

Sloop In 2007 zijn totaal 286 sloopvergunningen verleend. Vooral voor Lasonder (gerealiseerd) en Velve Lindehof (nog te realiseren).

Dashboard wonen In de eerste helft van 2007 is een eerste versie verschenen van het dashboard wonen. Het dashboard, samen opgesteld met de corporaties, geeft een overzicht van facts en figures van de woningmarkt in Enschede. Volgend jaar zal een verbeterde versie van het dashboard verschijnen.

Programmalijn 2 Aandacht voor kwetsbare groepen Doelstelling  Het garanderen van voldoende geschikte, betaalbare huur- en koopwoningen voor de aandachtsgroep

in een omgeving die leefbaar en veilig is. 

Een adequate en efficiënte zorgverlening is voor iedereen binnen handbereik.

 Het bieden van de mogelijkheid aan ouderen en mensen met beperkingen om zo lang mogelijk in hun

eigen omgeving te kunnen blijven wonen.

 Wat hebben we daarvoor gedaan? Wonen, welzijn, zorg Ook in 2007 is samen met de DMO (trekker) verder gewerkt aan het project “wonen, welzijn en zorg”. Enschede is hiertoe ingedeeld in veertien gebieden.

Studenten In 2007 zijn in totaal 194 zelfstandige studenteneenheden gerealiseerd. Dit jaar zijn met name op de campus zelfstandige eenheden gerealiseerd. De behoefte aan studentenhuisvesting wordt gemonitord met de betrokken corporaties Met de Regio Twente zijn afspraken gemaakt over de wijze van meetellen van studentenwoningen in het kader van Besluit Locatiegebonden Subsidies (BLS; ‘specifieke categorie’).

Bijzondere woonvoorziening Skeef Hoes Door de contactgroep wonen is in 2007 besloten om de twee door Domijn reeds beschikbare woningen


87

voorlopig aan te houden als bijzondere woonvoorzieningen Skeef Hoes. Daarnaast is met de corporaties afgesproken dat, wanneer het wijkzorgteam tot de conclusie komt dat alle stadia van het protocol woonoverlast zijn doorlopen en plaatsing in een bijzondere woonvoorziening de enige oplossing is voor de overlastgevende, de corporaties een maximale inspanning zullen leveren om binnen één maand een woning te vinden die voldoet aan de criteria zoals gesteld in de quick scan Skeef Hoes.

Integratie De Integratienota is in 2007 vastgesteld. Doel is onder andere dat allochtonen evenwichtiger over de stad verspreid wonen en allochtonen te verleiden niet te gaan wonen in de wijken waar nu al veel allochtonen wonen. Het loodsenproject Munster (begeleiden wonen en werken en inburgering) wordt nu toegepast voor generaal pardonners.

88

Programmalijn 3 Werken aan kwaliteit voor nu en straks Doelstelling 

Het wegwerken van de geconstateerde (toekomstige) tekorten in de suburbane woonmilieus

 Voor woonmilieus met lage dichtheden die niet ontwikkeld kunnen worden in de bestaande stad zal

gezocht moeten worden naar mogelijkheden in kleinschalige combinaties van en met groen/natuur/ recreatie, extensieve landbouw en landgoederen.  Het ontwikkelen van vernieuwende, wervende woonconcepten voor de niches in de markt.  Het ontwikkelen van aantrekkelijke woonmilieus met een eigen identiteit voor mensen met

overeenkomstige leefstijlen.  Het creëren van wijken die worden gekenmerkt door een variatie aan woonmilieus waardoor mensen

een wooncarrière binnen de eigen wijk kunnen doorlopen.  Het up-to-date houden van de (particuliere) voorraad en aanpakken van de ‘hot spots’.  Inzetten op intensief ruimtegebruik en inventief zoeken naar mogelijkheden in de bestaande stad om

de nieuwe woonmilieus te ontwikkelen. In het binnensingelgebied wordt ingezet op centrum stedelijk wonen. Hier zal de hoogbouw moeten worden gerealiseerd.

 Wat hebben we daarvoor gedaan? (Nieuwe) woonmilieus Er is een onderzoek gedaan naar inbreidingsmogelijkheden met kwaliteitswonen in Enschede. Eind 2007 is dit onderzoek specifieker uitgebreid naar het gebied rondom de (toekomstige) binnenstad en de Hengelosestraat. Het aspect meervoudig ruimtegebruik wordt hierbij meegenomen. De uitkomsten van en ideeën uit dit inspiratieonderzoek zullen in 2008 bij de herijking van de RO-visie worden gebruikt. Daarnaast is voor drie locaties in de stad de ‘conceptontwikkeling doelgroep grijs kleurt de stad’ (vitale kapitaalkrachtige 55+) opgestart. In het nieuwe woonmilieu ‘t Vaneker zullen op korte termijn de eerste kavels worden uitgegeven. Zie verder het programma ruimtelijke ontwikkeling


Particuliere woningverbetering In 2007 zijn 41 panden verbeterd: 20 appartementen en 21 woningen. In het laatste kwartaal van 2007 is daarnaast in de Lipperkerkstraat voor 35 woningen begonnen met een pandverbeteringsproces. .

Wonen boven winkels Er is een subsidieverordening ‘Wonen boven Winkels’ vastgesteld. Er zijn enkele initiatieven in behandeling.

Programmalijn 4 Vergroten invloed woonconsumenten Doelstelling  Verder stimuleren van consumentgericht ontwikkelen, bouwen en verbouwen.  De woonconsumenten krijgen meer invloed op de ontwikkeling en uitvoering van het beleid.  De betrokkenheid van de inwoners bij het wonen wordt groter.

 Wat hebben we daarvoor gedaan? Particulier en collectief opdrachtgeverschap In 2007 zijn 129 woningen op vrije kavels gerealiseerd, zijn 104 kavels verkocht en zijn 85 kavels in optie genomen. Ook in 2007 zijn enkele tientallen kavels gerealiseerd in particulier opdrachtgeverschap onder bouwbegeleiding. Landelijk heeft Enschede / Roombeek met particulier opdrachtgeverschap in de belangstelling gestaan door toekenning van de Architectuurprijs 2007.

‘één loket-gedachte’ particuliere opdrachtgeverschap In 2007 is bureau kaveluitgifte van het grondbedrijf optimaal ingericht voor het faciliteren van particuliere opdrachtgeverschap. In 2008 zal deze organisatie verder worden uitgebouwd. Hierdoor kan nog beter per project de beste strategie van kaveluitgifte worden bepaald.

Selectie project consumentgericht ontwikkelen, bouwen en verbouwen In 2007 is nog geen voorbeeldproject dat voldoet aan de principes van consumentgericht bouwen geselecteerd. Wel is in dit kader het traject ‘grijs kleurt de stad’ samen met een marktpartij opgepakt. Daarnaast is het project Roombeek in algemene zin een project dat nadrukkelijk inzet op consumentgericht ontwikkelen en bouwen.

Programmalijn 5 Samenwerken aan wonen Doelstelling  De gemeente heeft een regisserende rol bij het gezamenlijk concreter uitwerken van de voorgaande

vier (inhoudelijke) programmalijnen. Hierbij wordt nadrukkelijk gestuurd op de hoofddoelstellingen van het programma Wonen.


89

 Een betere regionale afstemming van de verschillende gemeentelijke woonprogramma’s in kwantiteit en

kwaliteit. Uitgangspunt hierbij is een uitdagende maar realistische woningproductie in het regiogebied.  Draagvlak voor en flexibiliteit in de plannen om zodoende goed te kunnen in spelen op de voortdurend

veranderende maatschappij, economie en woningmarkt.  Een nog beter (gezamenlijk) inzicht in trends en ontwikkelingen op de woningmarkt.

 Wat hebben we daarvoor gedaan? Raamovereenkomst en prestatieovereenkomsten In juni zijn de prestatieovereenkomsten met de studentenhuisvesters SJHT en De Veste ondertekend. In september die met de corporaties De Woonplaats, Domijn en Ons Huis. In de Raamovereenkomst wonen 2007-2010 en in individuele prestatatieovereenkomsten is de bijdrage van

90

corporaties in Enschede aan de programmalijn ‘Samenwerken aan wonen’ vastgelegd. In deze overeenkomst zijn de taken & verantwoordelijkheden en de rolverdeling & samenwerking nader ingevuld. Daarnaast zijn per programmalijn concrete afspraken gemaakt en ambities geformuleerd.

(Eu)regio / intergemeentelijke afstemming Met de Euregio en de regio Twente zijn de demografische ontwikkelingen en -gevolgen in beeld gebracht. Vervolgens zijn ervaringen uitgewisseld hoe hier mee om te gaan (strategieën). In 2007 is in regioverband afgesproken om een website te ontwikkelen van waaruit links zijn naar de woonruimteverdeelsystemen per gemeente.. De verwachting is dat deze in mei 2008 gereed is. Zodoende kan beter inzicht worden verkregen in het regionale woonruimteverdeelvraagstuk. In 2007 zijn de resultaten van het Twents woningmarktonderzoek beschikbaar gekomen. Enschede heeft initiatief genomen richting de overige netwerkstad Twente partners om het topsegment wonen in beeld te krijgen (terugblik en vooruitblik). Een eerste overzicht zal in het voorjaar 2008 verschijnen.

 Wat is niet gedaan en waarom niet? Bestuurlijke en (top)prioriteit projecten Eschmarke In de Eschmarke zijn in de afgelopen tien jaar ruim 2.600 woningen gebouwd. De woningbouwproductie is daarmee ruim voor de helft gerealiseerd, met name aan de zuidzijde van de Gronausestraat. Tot 2015 worden in verschillende deelprojecten nog ca. 2000 woningen gebouwd, op basis van een gemiddelde woningproductie van 260 woningen per jaar. Eind 2007 zijn de eerste woningen opgeleverd van het deelplan de Cascade. Hiermee is de sprong naar de noordzijde van de wijk gemaakt.

Wat is in 2007 gerealiseerd: De planontwikkeling voor Leuriks-Oost (100 particuliere kavels), Eschmarkerveld (800 woningen) is in volle gang. Ook is de planontwikkeling voor Deelplan 15 (160 woningen) gestart nadat een overeenkomst met de ontwikkelaar in 2007 is vastgesteld. Eind 2007 is ook het winkelcentrum met bovenwoningen in de Eschmarke in gebruik genomen In verschillende reeds gerealiseerde wijken (Oikos, Eilermarke, Eekmaat West) zijn nog kleinere bouwplannen in ontwikkeling met verschillende partijen.


Wat is in 2007 niet gerealiseerd (en waarom niet): Eschmarkerveld: Door de actuele marktsituatie verlopen de gesprekken met de ontwikkelingscombinaties moeizaam met als resultaat vertraging.

Welke bestuurlijke en financiële risico’s worden gelopen: De woningbouwproductie verloopt minder snel dan is voorzien. In het derde kwartaal van 2008 zal een actualisatie van het ontwikkelingsplan aan de Raad worden aangeboden, waarbij alle kaders qua geld, tijd en kwaliteit opnieuw herijkt zullen worden. Met het oog op de marktsituatie is het waarschijnlijk dat verdere uitfasering nodig is. De financiële consequenties voor het Grondbedrijf zullen daarbij in beeld worden gebracht.

Grolsch Mekkelholt De bestemmingsplanaanpassingen voor het voormalige Grolschterrein zijn in 2007 onherroepelijk geworden. Ter voorbereiding op de uitgifte en verkoop is een marketingcampagne gestart waarin de nieuwe naam ‘Op de Brouwerij’ is gelanceerd. Voor het noordelijke deel (in gemeentelijke grondexploitatie) zijn vanaf oktober 2007 zowel de woon- als bedrijfskavels in verkoop gegaan. De eerste kavelreserveringen voor beide functies zijn gedaan en bouwplannen zijn in voorbereiding. Voor het zuidelijke deelgebied heeft ING de bouwplannen uitgewerkt, die rond de jaarwisseling als aan bouwaanvraag zijn ingediend. Met verschillende winkeliers (waaronder twee supermarkten) zijn huurcontracten gesloten. Mekkelholtwinkeliers hebben bij voorrang gelegenheid voor een positie in het nieuwe winkelcentrum. Zij kunnen bij het aangaan van een huurovereenkomst dit jaar nog gebruik maken van de subsidieregeling voor een huurgewenningsbijdrage. De feitelijke herontwikkeling van het winkelcentrum Mekkelholt zal uiterlijk in 2014 plaatsvinden.

Zuiderval Wat is in 2007 gerealiseerd: In deelgebied Kotmanpark zijn woningen (vrije kavels) gerealiseerd. In deelgebied Hofkwartier is in november 2007 gestart met de bouw van het appartementencomplex aan Getfertsingel.

Boddenkamp Wat is in 2007 gerealiseerd: Er is overeenstemming over het stedebouwkundig ontwerp. Zowel de gemeente als de andere opdrachtgevers toetsen op dit moment de financiële haalbaarheid van het plan.

Welke bestuurlijke en financiële risico’s worden gelopen: De reguliere projectrisico’s.

De Laares Wat is in 2007 gerealiseerd: De openbare ruimte van fase 1 is opgeleverd en de huurwoningen in fase 5 zijn allen gesloopt. Gewerkt wordt nu aan een stedenbouwkundige uitwerking voor deze fase.


91

De belangstelling voor koopwoningen in de Laares is onveranderd groot. Er is gestart met de bouw van drie goedkope koopwoningen, drie middeldure koopwoningen en zesendertig duurdere koopwoningen. Door aankoop door de WOM van het zogenaamde Assinkterrein tussen de Begoniastraat en de Oosterstraat zullen in 2008 en 2009 nog eens tweeëndertig middeldure koopwoningen kunnen worden gebouwd. De pandverbetering vordert goed. Van de circa honderd te verbeteren particuliere panden zijn er ruim vijftig verbeterd. Circa twintig eigenaren gaven aan hun pand niet te kunnen/willen verbeteren. Overwogen wordt nu of aanschrijving wenselijk en mogelijk is. Met circa dertig eigenaren wordt nog gesproken.

Wat is in 2007 niet gerealiseerd (en waarom niet): Zeven middeldure koopwoningen (fase 1) konden nog niet worden gerealiseerd omdat nog niet alle grond is verworven. De onteigeningsprocedure loopt nu.

92

De besluitvorming over fase 6 was gepland in december 2007 maar zal pas in het 2e kwartaal van 2008 door de WOM plaatsvinden. De WOM heeft meer tijd nodig om alle belangen goed af te wegen en overleg te voeren met de betrokken bewoners.

Welke bestuurlijke en financiële risico’s worden gelopen: Het risico voor de gemeente is in principe via de SOK afgekocht.

Diekman Wonen Wat is in 2007 gerealiseerd: De uitgifte van de 35 kavels aan de Tiemeister is in oktober 2007 gestart. Het woonrijpmaken van de eerste fase van de Diekmanes is stapsgewijs vervolgd. Ook is de noordelijke groenzone rondom de Sportlaan en het buurtpark aangelegd. Daarnaast is het terrein van de tweede fase bouwrijp gemaakt.

Het Brunink Wat is in 2007 gerealiseerd: In 2007 zijn vier van de vijf grote kavels in veld 5a verkocht. In veld 5b zijn alle zes kavels verkocht en ook in veld 6a zijn alle kavels (37 stuks) verkocht. Voor de velden 6b en 6c is het beeldkwaliteitsplan in procedure gebracht. De verkoop van deze 23 kavels start in 2008.

Welke bestuurlijke en financiële risico’s worden gelopen: Er is een risico voor planschade ingeschat en voor het niet verwerven van gronden. Voor beide is in de grondexploitatie een voorziening opgenomen.

Horstlanden-Veldkamp Wat is in 2007 gerealiseerd: In “In de Groene Bogen” zijn in 2007 8 woningen aan De Triomfboog opgeleverd. Het straatgedeelte tussen De Groene boog en De Ereboog is aansluitend woonrijp gemaakt. De resterende straten in het project zijn bouwrijp gemaakt. Er zijn 35 dure eengezinswoningen + 22 middeldure appartementen (in de huur, boven de huursubsidiegrens) in aanbouw genomen.


Wat is in 2007 niet gerealiseerd (en waarom niet): In Plan De Nassau is één aankoop nog niet rond gekomen, waardoor het laatste deel parkeerplaatsen nog niet kon worden aangelegd. Het onteigeningstraject loopt. De ontwikkeling van de locaties “zuidzijde Blekerstraat” en “Macandra” lag stil. De ontwikkelaars hebben daaraan geen prioriteit gegeven. Voor de locatie Haaksbergerstraat/Blekerstraat heeft De Woonplaats een plan ontwikkeld. Tegen dit plan bestaat in de buurt veel weerstand. Voor een deel van het plan dient een artikel 19-procedure te worden gevolgd. Overeenkomsten tussen gemeente en ontwikkelaar worden voorbereid.

Vaneker Wat is in 2007 gerealiseerd: Het afgelopen jaar zijn de ruimtelijke randvoorwaarden voor de ontwikkeling van Het Vaneker uitgewerkt. Dit heeft geleid tot een aanpassing van het plan. De belangrijkste ontwikkeling van Het Vaneker was echter de vernietiging van het bestemmingsplan door de Raad van State. De reden was dat het bestemmingsplan te veel rechtsonzekerheid zou bieden voor omwonenden en nieuwe bewoners, omdat de marges voor het aantal te bouwen woningen te groot waren. Hierop is het plan aangepast en thans wordt een nieuw bestemmingsplan opgesteld waarin naast de schil ook het gebied van Het Zuidkamp, voor zover woningbouw is voorzien, wordt meegenomen.

Wat is in 2007 niet gerealiseerd (en waarom niet): De pilot is niet van start gegaan omdat het bestemmingsplan is vernietigd. Bovendien is er rondom Het Zuidkamp nog onduidelijkheid. Terwijl beschikking over de gronden van Het Zuidkamp de aanleg van de benodigde infrastructuur zoals wegen en riolering aanzienlijk vereenvoudigen.

Welke bestuurlijke en financiële risico’s worden gelopen: De reguliere projectrisico’s. Verwerving: de meeste particuliere gronden in de schil zijn verworven of met de eigenaar is vergaande mate overeenstemming. Dit risico is dan ook beperkt. Uitgifte: de omvang van de kavels en de wijze hoe deze worden uitgegeven is uniek voor Enschede en zelfs voor Nederland. Om die reden wordt ook begonnen met een pilot om te onderzoeken of de wijze van uitgifte aansluit bij de behoefte van de toekomstige bewoners. Uitgangspunt moet hoe dan ook blijven dat wonen te gast is in het landschap.


Bedragen x d 1.000

Begroting 2007

Realisatie 2007

Lasten

8.573

7.052

Baten

-6.293

-4.956

2.281

2.096

100

458


-270

-419

Saldo na bestemming

2.111

2.135

Saldo voor bestemming Stortingen in Reserves



93

Toelichting De lasten en baten van het programma Wonen zijn respectievelijk 1,5 mln. euro en 1,3 mln. euro lager dan begroot. De mutaties in de reserves zijn in totaal 200.000 euro nadeliger dan begroot. Per saldo heeft het programma Wonen een gering nadeel van 24.000 euro.

Het verschil bij de lasten en baten wordt voor 900.000 euro veroorzaakt door de technisch/administratieve verwerking van de financiële afwikkeling van de Neighbourhood Corporation (NCE). De lasten en baten zijn in de begroting opgenomen terwijl in de realisatie de lasten rechtstreeks ten laste van de voorziening ISV zijn gebracht ( conform Raadsbesluit van 29 januari 2007). Het verschil bij de baten en lasten wordt verder voor 400.000 euro veroorzaakt door meerjarige projecten die niet ten laste van jaarschijf 2007 zijn gebracht. De overige afwijkingen van 200.000 euro tussen de lasten, baten en reserves zijn het gevolg van de

94

financiële transacties van het Besluit Woninggebonden Subsidies ( BWS). De betaalde en ontvangen subsidies zijn lager dan geraamd. Per saldo heeft dit geen effect op het saldo na bestemming.

2.9 Woon en leefomgeving Portefeuillehouders Jelmer van der Zee en Roelof Bleker Het programma Woon- en leefomgeving draagt bij aan het versterken van de kwaliteit van de fysieke leefomgeving, één van de hoofddoelstellingen uit de Toekomstvisie. Kwaliteit definiëren we als de kwaliteit van de directe woonen werkomgeving plus de kwaliteit van de indirecte leefomgeving. Dit zijn zeer brede begrippen die zich uiteraard niet beperken tot het programma Woon- en leefomgeving. Voor het doel van dit programma worden bij de omschrijving van deze begrippen alleen de elementen die mede via dit programma kunnen worden beïnvloed benoemd. Onder kwaliteit van de directe woonen werkomgeving wordt onder andere het beheer en onderhoudsniveau van de openbare ruimte en veiligheid (externe, sociale en verkeersveiligheid) verstaan. Samen met burgers en bedrijven probeert de gemeente een leef bare, veilige en gezonde woonen leefomgeving te realiseren.

Doelstellingen uit de Programmabegroting De doelstelling van dit programma is het versterken en behouden van de fysieke kwaliteit van de woonen leefomgeving in en rondom de stad. Dit heeft alles te maken met hoe de burger de openbare ruimte ervaart. Vindt hij of zij het prettig om hier te vertoeven, nodigt het uit om naar buiten te gaan? Dit programma wil met name de openbare ruimte aantrekkelijk maken en houden.

Programmalijnen Het programma Woon- en leefomgeving is opgebouwd uit twee programmalijnen: a. Beheer van de fysieke ruimte zorgt voor het bepalen en realiseren van adequate onderhoudsniveaus van de openbare ruimte in onze stad; b. Uitvoering wettelijke taken legt de gewenste kwaliteit vast in regels door het opstellen van bestemmingsplannen, het verlenen van vergunningen en het handhaven daarvan.


 Hebben we bereikt wat we wilden bereiken? Om te meten in hoeverre we de gestelde doelen halen, zijn de volgende effectindicatoren benoemd:  De burgers van Enschede waarderen de kwaliteit van hun woonomgeving in 2007 met een 7,3. Dit is een

lichte stijging ten opzichte van de waardering in 2006, maar blijft achter bij de gestelde ambitie van 7,5.  Het basis kwaliteitsniveau in de openbare ruimte van de stad (op de onderdelen schoon, heel en veilig) en

een hoog kwaliteitsniveau in het stadserf is behaald voor alle onderdelen die in de schouw zijn gemeten.  De waardering van burgers voor de afhandeling van meldingen woonen leefomgeving was in 2007 een

6,4. Dit cijfer is de laatste jaren redelijk stabiel en blijft licht achter bij de doelstelling van een 7,0 in 2010.  Het percentage Enschedeërs dat zich onveilig voelt door de aanwezigheid van bedrijven in de

woonomgeving is in 2007 gestegen tot 3,5%. Uit de gegevens van de Klantenmonitor blijkt dat de bezorgdheid over milieuthema’s van de burger over de volle breedte toeneemt. Deze gegevens betreffen ruwe data waarover we met I&O in gesprek gaan. Een vraag daarbij is ook of interventies naar aanleiding van dit beeld mogelijk en/of wenselijk zijn.

Programmalijn 1 Beheer van de fysieke ruimte

Portefeuillehouder Jelmer van der Zee Binnen deze programmalijn streven we naar het stabiliseren van de tevredenheid over de fysieke leefomgeving en leefbaarheid in de stad door het uitvoeren van het beheer en onderhoud aan de hand van het uitgangspunt schoon, heel en veilig. Daarnaast streven we ernaar de dienstverlening richting burger zo goed mogelijk te verrichten door een adequate afhandeling van de meldingen woonen leefomgeving.

 Wat hebben we daarvoor gedaan? Natuureducatie Een forse kwaliteitsimpuls in het aanbod van natuur- en milieueducatie voor het basisonderwijs heeft geleid tot een stijging van het percentage scholen dat gebruik maakt van dit aanbod. Inmiddels maakt 93% van de scholen hiervan gebruik. Er is een groter aantal natuureducatieve projecten uitgevoerd dan begroot. Het grootste project, het netwerk belevingspaden, heeft tot doel op een plezierige manier de bewustwording van de waarde en zorg voor de openbare ruimte bij de burger te vergroten. De aanleg van de Roombeek gecombineerd met structuurversterkende maatregelen hebben in 2007 geresulteerd in een grote kwaliteitsimpuls in de educatieve en recreatieve functie van het Ledeboerpark. Het park en omliggend gebied zijn in 2007 op ecologische wijze beheerd.

Begraafplaatsen en Gedenkparken Het resultaat bij het product begraafplaatsen en gedenkparken is conform de tweede marap. In het jaar 2007 is het aantal begravingen fors achter gebleven bij het begrote aantal. Deels is dit terug te voeren op het lage sterftecijfer, een gegeven dat ook landelijk speelt. Voor een ander deel is het aandeel


95

begraven in Enschede ten opzichte van cremeren, laag. Cremeren levert voor de begraafplaatsen en gedenkparken van de gemeente Enschede ook enige omzet op, door asverstrooiing en plaatsing in urnennissen, maar dit staat financieel niet in verhouding tot de opbrengsten voor begrafenissen.

Stadsdeelbeheer Uit de metingen van de schouw kan worden afgeleid dat het beheer en onderhoud is uitgevoerd conform de afgesproken kwaliteitsniveaus. Door extreme weersomstandigheden is in een aantal wijken achterstand ontstaan in het groenonderhoud. Deze problemen zijn inmiddels opgelost en komen ook niet naar voren in de schouwresultaten. In 2007 heeft de ontwikkeling van de regieorganisatie veel aandacht gevergd. Hierbij is ook de inrichting van een centrale intake van klachten en meldingen van belang. Dit moet een zodanig positief effect hebben op de waardering van de burger voor de afhandeling van meldingen woonen leefomgeving, dat de

96

gestelde doelstelling in de toekomst wel wordt gehaald.

Riolering Het jaar 2007 is een succesvol jaar geweest in relatie tot het meerjaren investeringsprogramma riolering. Alle geplande projecten zijn in 2007 uitgevoerd. Daarnaast zijn enkele projecten uitgevoerd die pas in 2008 gepland stonden. De financiële effecten hiervan worden in 2008 zichtbaar in de exploitatie.

Beheer wegen Het meerjaren investeringsprogramma wegen is in 2007 succesvol geweest. Er is een flinke bijdrage gedaan aan het Projectbureau Roombeek en diverse straten zijn gerenoveerd, zoals de Oldenzaalsestraat (binnen de singels), Emmastraat/Blekerstraat en Potsweg. Ook hiervan geldt dat de inspanningen van 2007 pas zichtbaar worden in de exploitatie van 2008.

Woonwagencentrum Van de veertig standplaatsen zijn eind 2007 vijfentwintig standplaatsen klaar en bewoond en vier in aanbouw. In 2008 moeten nog vijftien standplaatsen worden gesloopt en daarvoor in de plaats elf nieuwe standplaatsen worden gerealiseerd. De planning van de oplevering is in 2008, waarna de herinrichting van de openbare ruimte zal plaatsvinden. Na het gereedkomen van de herinrichting vindt overdracht plaats aan woningcorporatie De Woonplaats.

 Wat is niet gedaan en waarom niet? Natuureducatie De nieuwbouw voor natuureducatie in het Ledeboerpark is in 2007 niet gerealiseerd. Dit heeft te maken met een noodzakelijk onvoorziene wijziging in het bestemmingsplan, waardoor de bouw in 2008 pas kan starten. Er is dit jaar geen meting verricht van het aantal bezoekers van het Ledeboerpark. Dit vanwege de reconstructie in het park (aanleg Roombeek en opknappen park) en de daarmee gepaard gaande hinder voor bezoekers.

Begraafplaatsen en gedenkparken De realisatie van een nieuw uitvaartcentrum gelegen naast de Wester begraafplaats ging niet door vanwege een raadsbesluit over het toekennen van een andere bestemming aan het pand. De gemeente laat de marktpartijen nu zelf zoeken naar een andere locatie.


Stadsdeelbeheer Bij de kinderboerderijen is, om de zorg voor de dieren te garanderen, extra geld uitgetrokken voor een professionele inzet. Dit leidt tot een tekort op de begroting van stadsdeelbeheer. Het probleem van alle drie de kinderboerderijen inclusief de oplossingsrichtingen wordt in beeld gebracht en wordt het eerste kwartaal van 2008 gedeeld met de Gemeenteraad. Om de hondenvoorzieningen op basisniveau te onderhouden, zijn onvoldoende middelen beschikbaar. Wij zullen inzichtelijk maken wat hierdoor niet meer gedaan kan worden. Voor een structurele oplossing van dit knelpunt, volgt in 2008 een nader voorstel.

Riolering Het huidige Gemeentelijk Riolerings Plan (GRP) loopt tot en met 2008. Daarom is in 2007 al gestart met het maken van een nieuw GRP dat wordt afgerond in 2008. In dit GRP krijgen we te maken met een aantal ontwikkelingen. Er is nieuwe wetgeving die vanaf 2008 geldt. Het komt erop neer dat grondwateren hemelwaterproblematiek mag worden gedekt uit het rioolrecht. De gemeente krijgt dus meer taken en verantwoordelijkheden op het gebied van riolering. Deze ontwikkeling wordt betrokken bij het opstellen van het verbrede GRP. Dit zal er waarschijnlijk toe leiden dat het rioolrecht (lasten voor de burger) zal stijgen.

Havens De haven moet op redelijk korte termijn worden gebaggerd. Hiervoor zijn niet voldoende middelen beschikbaar. De Gemeenteraad is geïnformeerd over de problematiek en ook dit knelpunt komt in 2008 terug. Totdat voldoende middelen beschikbaar zijn, wordt minimaal onderhoud gepleegd aan de haven voor zover het budget dat toelaat. Voor het jaar 2008 is bij de behandeling van de Programmabegroting 2008-2011 een bedrag van 150.000 euro toegekend om het absoluut noodzakelijke onderhoud te plegen.

Infrastructurele kunstwerken In 2007 is gebleken dat er onvoldoende middelen zijn om de infrastructurele kunstwerken te beheren conform de geldende kwaliteitsnormen. Bij de Kadernota 2008 is dat ingebracht en dit heeft bij de behandeling van de Programmabegroting 2008-2011 geleid tot eenmalige toekenning van 100.000 euro in 2008 om ook dan de veiligheid te garanderen. Dit knelpunt wordt in 2008 verder ingebracht.

Programmalijn 2 Wettelijke taken

Portefeuillehouders Jelmer van der zee (bouwen, milieu, bestemmingsplannen) Roelof Bleker (monumenten en archeologie) Inwoners willen wonen en werken in een schone, veilige en mooie omgeving, waarin zij zo min mogelijk overlast ervaren. Bedrijven willen hun activiteiten uitoefenen en daarbij zo min mogelijk gehinderd worden door regels en (administratieve) lasten. Samen met burgers en bedrijven wil de Gemeente Enschede deze wensen zo veel mogelijk realiseren. Zij voert daartoe een aantal wettelijke taken uit, op het vlak van bouwen milieuregelgeving, bestemmingsplannen, monumenten en archeologie. Ook andere onderwerpen, die direct invloed hebben op de


97

veiligheid en kwaliteit van de woonen leefomgeving, staan hoog op de agenda. Voorbeelden daarvan zijn detectie van explosieven uit de Tweede Wereldoorlog, projecten voor een beter klimaat en de mondiale voetafdruk.

 Wat hebben we daarvoor gedaan? Vergunningen Er is het afgelopen jaar veel aandacht besteed aan de voorbereiding op de veranderende regelgeving. De activiteiten Algemene Maatregel van Bestuur (AMvB) is per 1 januari 2008 in werking getreden, waardoor het aantal vergunningplichtige bedrijven kleiner wordt. Als gemeente hebben we hierop geanticipeerd door bedrijven hierover actief te informeren. Hierdoor zijn in 2007 minder milieuvergunningen verleend. De invoering van de Wet algemene bepalingen omgevingsrecht (Wabo) op 1 januari 2009 verlangt meer integraliteit en onderlinge afstemming. In 2007 zijn diverse voorbereidingen getroffen, zoals de inzet van

98

de vergunningmanager en het reduceren van doorlooptijden. Ook zijn in 2007 testen uitgevoerd voor het digitaal aanvragen van diverse vergunningen.

Handhaving Het gewenste landelijke niveau voor professioneel handhaven is ook in 2007 gerealiseerd. In 2007 is het bouwtoezicht uitgevoerd conform het mede door Enschede ontwikkelde toezichtprotocol. Hierin zijn de toezichtmomenten en het niveau van toezicht gedefinieerd, waardoor efficiënter gewerkt wordt. Binnen handhaving milieu zijn vanuit landelijke werkgroepen voorbereidingen voor de implementatie van de activiteiten AMvB opgepakt. Bij de milieupolitie zijn evenals voorgaande jaren, meer meldingen leefomgeving binnengekomen. Het hogere aantal meldingen is binnen de bestaande capaciteit opgevangen, door gevallen zonder daderindicatie rechtstreeks door te geven aan Twente Milieu.

Bestemmingsplannen Het overgrote deel van de geactualiseerde bestemmingsplannen is inmiddels onherroepelijk. Een enkel plan moet gedeeltelijk gerepareerd worden, omdat aan kleine onderdelen goedkeuring is onthouden. Alle bestemmingsplannen zijn digitaal beschikbaar. Na verder uitstel is duidelijk geworden dat de nieuwe Wet op de Ruimtelijke Ordening (Wro), met uitzondering van het digitale onderdeel, per 1 juli 2008 van kracht wordt. De consequenties worden/zijn in beeld gebracht en momenteel worden voorbereidingen getroffen voor een goede in werking treding.

Bodem De totale prestaties voor de bodemsaneringsoperatie liggen in lijn met de prognoses voor de lopende ISVplanperiode 2005-2009 (ISV = Investeringsbudget Stedelijke Vernieuwing). De gedetailleerde beschrijving is vastgelegd in het gemeentelijke ISV/WBB-bodemprogramma 2005-2009 (WBB=Wet bodembescherming). Er worden twee soorten prestaties verlangd, te weten onderzoeksinspanningen om de gemeentelijke bodemkwaliteit in kaart te brengen, en feitelijke saneringen van verontreinigde locaties. In 2007 zijn twee ISV-bodemsaneringen afgerond: Beatrixstraat (Tattersal) en Perikweg. De fysieke prestatie (uitgedrukt in bodemprestatie-eenheden) is al grotendeels gerealiseerd voor de periode tot 2009.


Geluid Ook voor geluid wordt de ISV-planperiode 2005-2009 gehanteerd. In de periode 2005-2007 zijn 210 woningen van de A-lijst gesaneerd, waarvan 55 in 2007. Kosteneffectiviteit van saneringen is gevonden door aansluiting te zoeken bij andere activiteiten. In 2007 is ingezet op het stimuleren van geluidarm asfalt, om te bezien of daarmee de geluidbelasting van A-lijst woningen te reduceren is. De eerste indrukken hiervan zijn positief. Daarnaast wordt ook de reguliere sanering voortgezet, bij voorkeur in combinatie met renovatieprojecten van corporaties. Het regionale geluidbeleid is in 2007 met vertraging tot stand gekomen. Dit vormt de basis voor het formuleren van het gemeentelijke geluidbeleid dat in de eerste helft van 2008 wordt aangeboden.

Externe veiligheid De uitvoering van taken voor externe veiligheid is op orde. In 2007 is het gemeentelijk externe veiligheidsbeleid geëvalueerd en gereviseerd en door de Raad vastgesteld. Ook is in 2007 de veiligheidsbeleving van inwoners van Enschede gemeten, waar het gaat om risico’s van bedrijven. Gebleken is dat deze beleving, op basis van de voorlopige onderzoeksresultaten, op een iets lager niveau ligt als het voorgaande jaar. De mogelijkheid van de inzet van het ruimtelijke ordeningsinstrumentarium om vuurwerkopslagen uit de woonomgeving te weren is onderzocht en wordt in het eerste kwartaal van 2008 in het college besproken.

Afvalstoffeninzameling Het plaatsen van ondergrondse containers is dit jaar voortgezet met een tempo van circa twintig per jaar. Door de uitloop van het aanbestedingstraject wordt het tempo pas in 2008 opgevoerd. Dit jaar is de vierde stap gezet van de kwijtschelding, waardoor bij de minima 80% van de afvalstoffenheffing is kwijtgescholden. Het scheidingspercentage van 53% voor de inzameling van huishoudelijk afval is in 2007 niet gehaald. De 53% is een landelijke richtlijn voor gemeenten in stedelijkheidsklasse 1 en 2 (grootstedelijke gemeenten). Voor Enschede schommelt het percentage al jaren rond 42%. De verwachting is dat dit met het huidige beleid nauwelijks verandert. Een instrument om het scheidingspercentage van 53% te benaderen, is de invoering van tariefdifferentiatie. Een verkennend onderzoek wijst uit dat de invoering van gedifferentieerde tarieven kostenneutraal ingevoerd kan worden. Echter de kosten per huishouden gaan variëren doordat elk huishouden invloed krijgt op haar afvalstoffenheffing. De Raad heeft besloten dit onderzoek voort te zetten en te verbreden om in het voorjaar van 2008 tot een definitief besluit te komen voor de mogelijke implementatie van tariefdifferentiatie.

Archeologie In het kader van de zorgplicht van de gemeente voor het archeologiebeleid is een verwachtingenkaart opgesteld. Het selectiebeleid en onderliggend normenkader zijn in 2007 in een randprogramma met de Raad gedeeld. Begin 2008 wordt het definitieve beleidskader ter besluitvorming aan de Raad voorgelegd.

Klimaat De achttien klimaatprojecten, die tot eind 2008 in het kader van het Plan van Aanpak gemeentelijke klimaatbeleid Enschede worden uitgevoerd, verlopen conform planning. De nieuwe impuls voor het klimaatbeleid heeft in 2007 geresulteerd in het integraal opnemen van dit


99

thema in de Programmabegroting 2008-2011. Er zijn twee expertmeetings gehouden met een aantal direct betrokken partijen uit de bouwkolom.

Mondiale voetafdruk De mondiale voetafdruk van de burgers in Enschede is uitgevoerd. Het resultaat en vervolg worden meegenomen in het actieplan duurzaamheid.

 Wat is niet gedaan en waarom niet? Bestemmingsplannen De inventarisatie van het bestemmingsplan Buitengebied is in 2007 niet afgerond, wegens onduidelijkheden over de doorstart van het vliegveld Twente. Door het gebied te knippen in twee delen, is het eerste deel

100

voortvarend ter hand genomen.

Handhaving milieu Door het up-to-date maken van het inrichtingenbestand, is het aantal fysieke controles bij bedrijven achtergebleven bij de begroting. De niet uitgevoerde controles betreffen vooral bedrijven met een gering milieurisico. Met het geactualiseerde inrichtingenbestand is beter programmatisch handhaven in de toekomst mogelijk, doordat er een realistischer beeld is van de activiteiten die op ons grondgebied plaatsvinden.


Bedragen x d 1.000

Begroting 2007

Realisatie 2007

Lasten

69.053

66.109

Baten

-38.886

-41.912

30.168

24.197

6.358

10.071

-323

-880

36.203

33.388

Saldo voor bestemming Stortingen in Reserves Onttrekkingen aan Reserves Saldo na bestemming


Toelichting De lasten en baten van het programma Woon- en leefomgeving zijn respectievelijk 2,9 mln. euro lager en 3,0 mln. hoger dan begroot. Het saldo van de mutaties in de reserves resulteert in een hogere storting in reserves van 3,1 mln. euro dan begroot. Per saldo heeft het programma Woon- en leefomgeving 2,8 mln. euro minder gekost dan begroot. Dit voordeel ontstaat voor 2,6 mln. euro omdat de uitgaven voor het meerjarige project ‘Gronausestraat in Glanerbrug’ niet in 2007 hebben plaatsgevonden. Bij de resultaatsbestemming zal een voorstel aan uw Raad worden voorgelegd om deze middelen in 2008 te mogen besteden.


Naast de genoemde lagere lasten voor het project ‘Gronausestraat’ zijn er bij de lasten diverse onder- en overschrijdingen van per saldo 300.000 euro. De belangrijkste afwijkingen zijn de volgende: Hogere lasten  extra productie bij de producten bouwvergunningen,basisregistratie vastgoed en werken voor derden

van 1,5 mln. euro (zie hogere baten).  stadsdeelbeheer van 400.000 euro door hogere lasten voor het project “afsluiten van de binnenstad”

(regulering toegang van diverse verkeerstromen) en extra inzet personeel voor het project “oprichten Centrale Eenheid voor het onderhoud van de Openbare Ruimte”.  havens van 200.000 euro voor het project ‘woonboten’ (zie onttrekking aan reserves).

Lagere lasten  riolering van 2,0 mln. euro door meerjarige projecten die niet tot uitgaven in de exploitatie van 2007

hebben geleid.  ruimtelijke regelgeving van 400.000 euro door minder inzet personeel voor het bestemmingsplan

buitengebied en lagere storting in reserve planschades in verband met afname risico’s planschades.

De afwijking in de baten van 3,0 mln. euro wordt per saldo veroorzaakt door:  extra productie bij de producten bouwvergunningen, basisregistratie vastgoed en werken voor derden

van 1,5 mln. euro (zie hogere lasten).  riolering van 1,0 mln. euro door afdracht compensabele BTW van meerjarige projecten (zie storting in

reserves).  afvalstoffen van 200.000 euro door hogere inkomsten afvalstoffenheffing en afvalstromen.  wegen van 200.000 euro door hogere bijdragen in projecten.  saldo van overige producten van 100.000 euro

De afwijking in de mutaties in de reserves wordt veroorzaakt door: Hogere stortingen van 3,7 mln. euro in  egalisatiereserve riolering van 1,2 mln. euro door voordelig exploitatieresultaat  egalisatiereserve BTW Compensatie Fonds (BCF) van 2,1 mln. euro door meer gecompenseerde BTW bij

met name riolering  egalisatiereserve afvalstoffen van 300.000 euro door voordelig exploitatieresultaat  reserve grondexploitatie van 100.000 euro door voordelig exploitatieresultaat erfpachtgronden

Hogere onttrekkingen van 600.000 euro uit  bestemmingsreserve bomenherstel door sneeuwschade van 200.000 euro  reserve verbetering stad van 200.000 euro voor project “woonboten” (zie hogere lasten)  diverse bestemmingsreserves tot een totaal van 0,2 miljoen voor de producten wegen en

bouwvergunningen


101

2.10 Veiligheid Coördinerend Portefeuillehouder Peter den Oudsten Veiligheid is voor de inwoners, ondernemers en anderen in de gemeente een belangrijke voorwaarde om plezierig te kunnen wonen, werken, uitgaan en recreëren in de gemeente. Dit programma Veiligheid is er op gericht om de veiligheid te verbeteren. Door samen te werken met mensen en vele partijen moet de objectieve en subjectieve veiligheid in Enschede toenemen. Dit programma Veiligheid omvat de veiligheid in de openbare ruimte, verkeersveiligheid, brandweerzorg en hulpverlening, veiligheid van bedrijven en transport, crisisbeheersing en handhaving. Geïnvesteerd wordt niet alleen in repressieve maatregelen. Preventieve maatregelen zijn talrijk. Voorbeelden zijn het bieden van hulp en zorg en het beperken van de gelegenheden,

102

waardoor onveiligheid mogelijk wordt. Meerdere preventieve maatregelen zijn opgenomen in andere programma’s. Indien van toepassing wordt per programmalijn verwezen naar desbetreffende programma’s.

 Hebben we bereikt wat we wilden bereiken? Doelstellingen uit de Programmabegroting  Het percentage inwoners dat zich wel eens onveilig voelt in het algemeen terugdringen naar 25%.  Het percentage inwoners dat zich wel eens onveilig voelt in de buurt terugdringen naar 15%.

Het onveiligheidsgevoel in het algemeen was in 2007 23,5 %. Hiermee is het doel bereikt, zaak is om dit ook te continueren. Het onveiligheidsgevoel in de eigen buurt is in 2007 15,8 %. In 2008 wordt dit door middel van WENS opnieuw gemeten.

Programmalijn 1 Coördinatie veiligheidsbeleid

Portefeuillehouder Peter den Oudsten Doelstellingen uit de Programmabegroting Het hoofddoel is het voeren van regie om met de veiligheidspartners te komen tot gemeenschappelijke probleemstellingen en het samen optrekken bij de uitvoering.

 Wat hebben we daarvoor gedaan? In 2007 is begonnen met het Veiligheidshuis Enschede. Door het Veiligheidshuis is de samenwerking tussen de veiligheids-, justitie- en zorgketen verbeterd. Ook is het Convenant lokale driehoek 2007 - 2009 vastgesteld. Hierin zijn twaalf speerpunten benoemd met daaraan gekoppeld acties. Ook is in 2007 het beleidskader veiligheid opnieuw opgesteld. Het financiële kader moet worden behandeld bij de Kadernota 2008.


 Wat is niet gedaan en waarom niet? Actief structureel communicatiebeleid is in 2007 niet tot stand gekomen. Wel is incidenteel gecommuniceerd over veiligheidsonderwerpen. Door personele wisselingen bij communicatie is dit nog niet van de grond gekomen. In 2007 zijn de voorbereidingen voor actief structureel communicatiebeleid gestart.

Programmalijn 2 Openbare orde, criminaliteit en overlast

Portefeuillehouder Peter den Oudsten (openbare orde) Eric Helder (jeugd en jongeren) Ed Wallinga (zorg en opvang)

103

Doelstellingen uit de Programmabegroting De algemene doelstelling van deze programmalijn is een daling van de criminaliteit met 25% (slachtofferschap) in 2010 voor de gehele stad ten opzichte van 2005. Deze doelstelling wordt mede gerealiseerd via de inspanningen op de speerpunten van het convenant. Op sommige speerpunten zullen hogere inspanningen leiden tot meer registraties van criminaliteit. Dat kan consequenties hebben voor de haalbaarheid van de algemene doelstelling.

 Wat hebben we daarvoor gedaan? In 2007 zijn nieuwe afspraken gemaakt in het Convenant lokale driehoek 2007 - 2009, waarbij twaalf speerpunten zijn afgesproken. Daarin zijn acties afgesproken om de criminaliteit en overlast verder aan te pakken. Er is geen meting gedaan voor criminaliteit in het algemeen. Wel zijn cijfers beschikbaar voor de diverse onderdelen. Het aantal aanhoudingen huiselijk geweld is sterk gestegen. De gemelde overlast van het dealen van drugs is gedaald. Er zijn geen coffeeshops meer in woonwijken. Bij jeugdcriminaliteit zijn meer dan honderd verdachten naar het OM gezonden. In 2007 is geïnvesteerd in de samenwerking tussen de ketenpartners binnen het jeugdbeleid. Voor het onderwerp veelplegers wordt verwezen naar het programma Maatschappelijke zorg.

 Wat is niet gedaan en waarom niet? Op een aantal onderdelen zijn nog geen grote successen zichtbaar. Het aantal woninginbraken is vrijwel niet gedaald. De gemeente heeft nu nog niet voldoende mensen opgeleid om het keurmerk veilig wonen te toetsen. Geweld op straat is in de afgelopen jaren gestegen. Analyse moet nog plaatsvinden in 2008. Het blijft lastig om honderd kwekerijen per jaar op te rollen. Kwekerijen lijken uit woonwijken te verdwijnen en steeds groter te worden.


Programmalijn 3 Leefbare en veilige leefomgeving Portefeuillehouder:

Ed Wallinga

Doelstellingen uit de Programmabegroting Het in stand houden van hele, schone en veilige wijken in stadsdelen, mede door bevordering van de fysieke- en sociale kwaliteit van de wijken. Een landelijke doelstelling is dat de onveiligheid met 25% wordt gereduceerd. Voor Enschede zijn het Binnensingelgebied (Centrum) en Boswinkel/Stadsveld (West) als aandachtswijk aangewezen.


104

Naar aanleiding van de speerpunten die in 2006 bij het WENS-traject zijn geformuleerd, zijn in 2007 vele acties uitgevoerd. Zo ook voor het binnensingelgebied en Boswinkel/Stadsveld. In de stand van zaken van het Convenant lokale driehoek 2007 – 2009 wordt weergegeven wat inmiddels is bereikt en wat aandachtspunten zijn.

 Wat is niet gedaan en waarom niet? Er is sprake van een agenda die langer duurt dan één jaar. Een deel van de inspanningen moet dan ook nog worden gepleegd.

Programmalijn 4 Verkeersveiligheid

Portefeuillehouder Jeroen Goudt Doelstellingen uit de Programmabegroting De doelstelling van het Gemeentelijk VerkeersveiligheidsPlan 2003-2008 (GVP) is dat ten opzichte van het basisjaar 1998 in 2010 33,8% minder doden en 26,4% minder ziekenhuisgewonden vallen in het wegverkeer.

 Wat hebben we daarvoor gedaan?  Uitvoering van niet-infrastructurele projecten zoals beschreven in het Verkeersveiligheid Actieplan

2007. Voorbeelden: Dode Hoek-project en ANWB Streetwise op basisscholen en rijvaardigheidsritten voor ouderen.  Aanpakken van knelpunten in verblijfsgebieden binnen de bebouwde kom in het kader van Duurzaam

Veilig (project mobiliteitsplan).  Inrichting van verblijfsgebieden buiten de bebouwde kom in het kader van Duurzaam Veilig (project

mobiliteitsplan).  Aanpakken van verkeersveiligheidsknelpunten op het hoofdwegennet (project mobiliteitsplan).


 Wat is niet gedaan en waarom niet? Het is nog niet gelukt om het volledige budget voor niet-infrastructurele projecten daadwerkelijk in te zetten voor projecten in uitvoering. De voornaamste oorzaak hiervoor is dat deze projecten eerst ontwikkeld moeten worden en vervolgens moet worden gezorgd voor partijen die ze uitvoeren. Deze ontwikkeling vindt plaats in regionaal verband en wordt inhoudelijk getrokken door het Regionaal Orgaan voor de Verkeersveiligheid in Overijssel (ROVO). Naar verwachting zullen de uitgaven de komende jaren steeds verder groeien zodat in 2010 voor alle doelgroepen en leeftijdscategorieën projecten worden uitgevoerd.

Programmalijn 5 Brandweerzorg en hulpverlening

105

Portefeuillehouder Peter den Oudsten Doelstellingen uit de Programmabegroting  Bijdragen aan een fysiek veilige leefomgeving door gerichte voorlichting en adviezen met betrekking

tot risico’s in de openbare ruimte.  Bevorderen van het brandveilig gebruik van objecten, inrichtingen en bij evenementen door het

opleggen van restricties en de controle op naleving van de geldende regelgeving.  Bevorderen van risicobewustzijn en zelfredzaamheid door middel van controle en handhaving,

gerichte voorlichting en advisering en door inzet van het traject Meer Rood op Straat.  Realiseren en behouden van een gelijkwaardige en adequate brandweerzorg en hulpverlening in het

verzorgingsgebied van de gemeente Enschede.

 Wat hebben we daarvoor gedaan? In het navolgende overzicht is het aantal inzetten van Brandweer Enschede inzichtelijk gemaakt. Hierin zien we een toename van het aantal inzetten. Het forse aantal hulpverleningen wordt veroorzaakt door de inzetten bij de storm en hevige regenval respectievelijk begin en medio dit jaar. Het aantal loze alarmeringen is met 10% afgenomen. Brandweer Enschede was in 91,2% van het aantal inzetten binnen de normtijd aanwezig. Dit ligt hoger dan de gestelde ambitie van 90%.

Aantal uitrukken

2005

2006

2007

Brand

574

596

518

Hulpverlening

274

260

639

Loos alarm

925

1049

962

Opkomsttijd

92,9 %

94,8 %

91,2 %

Totaal

1.773

1.905

2.119o


In het kader van Meer Rood op Straat bezocht Brandweer Enschede iedere vrijdag een object in Enschede om gezamenlijk een veiligheidsscan te maken. Doel hiervan om repressieve kennis op te doen en de eigenaar dan wel gebruiker bewust te maken van de risico’s. Vanaf de zomervakantie vonden dagelijks Meer Rood op Straat activiteiten plaats, niet alleen gericht op bedrijven en instellingen, maar ook gericht op de burger. Zo werd in de zomervakantie de bereikbaarheid van de wijk voor brandweervoertuigen getest. Brandweer Enschede heeft in oktober ruim duizend rookmelders weggegeven en in december is voorlichting gegeven over brandveiligheid tijdens de feestdagen.

In het jaar 2007 zijn wederom tientallen gebruiksvergunningen voor bedrijfspanden afgegeven en bestaande vergunningen gecontroleerd. Via thematisch handhaven controleert de Brandweer iedere twee maanden de gebruiksvergunningen van een bepaalde groep objecten, zoals bijvoorbeeld scholen of verzorgingstehuizen. Ook deed de Brandweer mee aan de gemeentelijke Integrale handhavingacties.

106

Brandweer Enschede maakte bereikbaarheidskaarten, aanvalsplannen en rampbe¬strijdingsplannen voor ‘risico-objecten’.

Programmalijn 6 Externe veiligheid

Portefeuillehouder Jelmer van der Zee Doelstellingen uit de Programmabegroting Van primair belang voor de burger is het risico dat is verbonden aan zijn woon- of werkplaats: het zogenaamde plaatsgebonden risico. Voor het plaatsgebonden risico geldt een norm voor bestaande situaties en een strengere norm voor nieuwe situaties. Landelijk beleid is dat per 2010 deze beide worden gelijk getrokken en dat bestaande situaties moeten voldoen aan de eisen voor nieuwe situaties. In het gemeentelijke beleid is als uitgangspunt opgenomen dit zo snel mogelijk, binnen enkele jaren, door te voeren. Dit betekent dat het aantal woningen binnen de 10-6 -contour voor het plaatsgebonden risico uiterlijk in 2010 tot 0 moet worden teruggebracht. Ten aanzien van de risicobeleving is het volgende doel gesteld: het aantal burgers dat zich onveilig voelt door de aanwezigheid van risicobedrijven in de woonomgeving blijft ten minste stabiel (zie ook programma Woon- en leefomgeving).

 Wat hebben we daarvoor gedaan? De uitvoering van taken voor externe veiligheid is op orde. In 2007 is het gemeentelijk externe veiligheidsbeleid geëvalueerd en gereviseerd en door de Raad vastgesteld. Ook is in 2007 de veiligheidsbeleving van inwoners van Enschede gemeten. Waar het gaat om risico’s van bedrijven blijkt dat deze op basis van de voorlopige onderzoeksresultaten op een iets lager niveau liggen dan het voorgaande jaar. De mogelijkheid van de inzet van het ruimtelijke ordeningsinstrumentarium om vuurwerkopslagen uit de woonomgeving te weren is onderzocht en wordt in het eerste kwartaal van 2008 in het college besproken.


Programmalijn 7 Crisisbeheersing

Portefeuillehouder Peter den Oudsten Doelstellingen uit de Programmabegroting Doelstelling van de programmalijn crisisbeheersing is samen met de betrokken partijen de gemeentelijke crisisbeheersingsorganisatie versterken. Ter voorbereiding op een daadwerkelijke crisis is het van belang om kennis te maken met elkaar en afspraken vast te leggen in het rampenplan. Daarnaast de bijbehorende draaiboeken of specifieke planvorming te maken, risico’s in kaart te brengen en functionarissen op te leiden en te oefenen met crisisbeheersing.

107

 Wat hebben we daarvoor gedaan? In 2007 is naast de jaarlijkse rampenstafoefening ook een oefening gehouden met een aantal gemeentelijke actiecentra in samenwerking met FC Twente en de politie. Ook zijn regelmatig bijeenkomsten georganiseerd met en voor verantwoordelijken binnen de rampenstaf. Behalve oefeningen heeft ook een aantal calamiteiten (storm en wateroverlast) plaatsgevonden waarbij coördinatie nodig was en goed is verlopen. In 2007 is de landelijke campagne Denk Vooruit gestart. Hieraan is ook lokaal aandacht besteed.

 Wat is niet gedaan en waarom niet? De informatie van de risicokaart is 100 % up to date aan de provincie doorgegeven. De provincie moet dit nog wel publiceren in de risicokaart.

Programmalijn 8 Handhaving

Portefeuillehouder Peter den Oudsten en Jelmer van der Zee Doelstellingen uit de Programmabegroting •

Het handhaven van de veiligheid en gezondheid in gebouwen, inrichtingen en tijdens evenementen.

•

Het handhaven van een veilige en leefbare omgeving door overlast en criminaliteit te beperken.

 Wat hebben we daarvoor gedaan? Begin 2007 is er een integraal handhavingsprogramma opgesteld. In dit handhavingprogramma is beschreven hoe uitvoering gegeven wordt aan het handhaven van de regels die van toepassing zijn op gebouwen, de openbare ruimte en het gebruik van de openbare ruimte. Het handhavingprogramma is opgesteld in samenwerking met alle gemeentelijke diensten, stadsdeelmanagers, de politie, het openbaar ministerie en andere overheidsinstanties.


Integraal handhaven en de samenwerking in multidisciplinaire teams heeft ook in 2007 plaatsgevonden. De handhaving heeft plaatsgevonden conform de speerpunten van de Gemeente Enschede die worden bepaald binnen de Lokale Driehoek. Wederom zijn er meerdere strafbare feiten en fraudes opgespoord, onderzocht en zijn sancties opgelegd. Ook zijn er elf veegacties bij hennepkwekerijen uitgevoerd. Daarnaast zijn in 2007 huis-aan-huisacties gehouden in Acacia.

Bestuurlijke projecten Steunpost Brandweer in Noord Vergunningen / procedure De voorbereiding van de bouw van de brandweerpost Noord is grotendeels afgerond. De bouwaanvraag is ingediend en een bouwvergunning kan worden verleend. Zoals al ingecalculeerd, hebben twee buurtbewoners bij de Raad van State beroep ingesteld tegen de milieuvergunning en tegen het

108

bestemmingsplan. Hun verzoek om voorlopige voorziening is afgewezen en een inhoudelijke toetsing vindt dit jaar plaats. Afhankelijk van de beslissing van de Raad van State en het verloop van de te verwachten bezwaarprocedure tegen de bouwvergunning kan begin 2009 worden gestart met de bouw. We verwachten meer vertraging bij de aankoop van de grond.

Aankoop grond en opstal Aveleijn/SDT Een punt van zorg is de verwerving van de benodigde bouwgrond. Een deel van de benodigde grond zou worden verworven van Aveleijn waarbij zij zich zouden vestigen in Prismare. Dit laatste is afgeketst waardoor zij niet op korte termijn ergens anders terecht kunnen. Momenteel wordt in goed overleg naar alternatieven gezocht. Waarschijnlijk betekent dit nieuwbouw op een andere plek in de wijk voor hun dagopvangactiviteiten gecombineerd met zorgwoningen. We verwachten een vertraging van twee jaar waardoor er mogelijk pas in 2011 kan worden gebouwd. De gevolgen voor de brandweerzorg zijn beperkt zolang de huidige post aan de Hengelosestraat operationeel blijft.

Financiën Op dit moment is de stand van zaken zodanig dat de kosten van de vertraging kunnen worden opgevangen binnen het beschikbare budget. Er is echter nog geen definitieve overeenkomst met Aveleijn gesloten waardoor er nog geen zekerheid is over de verwervingskosten. Vooralsnog is er echter geen reden om aan te nemen dat dit tot overschrijding van het budget leidt.

Nieuwbouw Brandweerkazerne De brandweer heeft op 23 januari 2007 haar intrek genomen in de nieuwe brandweerkazerne. Het project nieuwbouw brandweerkazerne is in 2007 financieel afgesloten en is gerealiseerd binnen het door de Raad beschikbaar gestelde krediet.



Bedragen x d 1.000 Lasten Baten Saldo voor bestemming Stortingen in Reserves Onttrekkingen aan Reserves Saldo na bestemming

Begroting 2007

Realisatie 2007

10.343

11.065

-498

-570

9.845

10.495

135

163

-140

-790

9.841

9.867


Toelichting Het resultaat wordt beïnvloed door de meeropbrengst ad 115.000 euro, voor de verkoop Brandweerauto’s. Dit bedrag is door de Brandweer, conform besluit in de Reserve Investeringen Brandweer gestort. Verder heeft de Brandweer een bedrag van 36.000 euro voor Vrijval van de kapitaallasten in de Reserve Investeringen Brandweer gestort. En er is een opbrengst van de inventaris Vlierstraat gestort in de reserve.

Het resultaat wordt daarnaast beïnvloed door de gevolgen van het Arbeidstijdenbesluit en levensloopregeling, de formatieruimte en opbrengsten detacheringen personeel. Voor de meerkosten van de compensatie-uren en levensloopregeling(689.000 euro), heeft de gemeente een bedrag van 650.000 euro uit de Reserve Bestemming rekeningresultaat 2006 onttrokken. Ten behoeve van de Vrijwilligers is voor een bedrag van 30.000 euro aan Kleding aangeschaft. Conform raadsbesluit is dit bedrag uit de dienstreserve onttrokken. Daarnaast is er 110.000 euro onttrokken uit de dienstreserve voor de vrijwilligers. Dit bedrag wordt gebruikt om de kosten te dekken van het sociaal plan wat opgesteld is voor het stopzetten van 4 vrijwillige secties. Per 01/01/08 zijn de betreffende secties opgeheven. In de periode tot 2008 zijn er kosten gemaakt voor sectie Lonneker (gestopt per april 2007) en kosten voor de afscheidsreceptie van de vrijwilligers. De finale financiële afrekening vindt in het eerste kwartaal van 2008 plaats.


109

2.11 Stadsdelen Portefeuillehouder Ed Wallinga Enschede heeft vijf stadsdelen die gezamenlijk verantwoordelijk zijn voor: het verzorgen van samenhang, het leveren van maatwerk tussen vraag en aanbod, het slagvaardig oplossen van problemen en het vergroten van de inbreng en de communicatie met bewoners en ondernemers op de vier thema’s Leef baarheid, Veiligheid, Samenlevingsopbouw en Participatie. Het is onmogelijk om deze verantwoordelijkheid waar te maken zonder anderen. Steeds meer wordt stadsdeelgewijs werken dan ook een manier van handelen en denken binnen de gemeentelijke organisatie. In deze Programmabegroting komt dit tot uitdrukking doordat in het programma Stadsdelen de genoemde inhoudelijke thema’s niet meer afzonderlijk onder het programma Stadsdelen worden

110

beschreven, maar elders in de programma’s. Voor een meer gedetailleerd overzicht van de activiteiten per stadsdeel wordt verwezen naar de afzonderlijke jaarplannen die per stadsdeel worden opgesteld. Wel zullen bondig de doelstellingen vermeld worden en de relatie met andere programma’s uit de Programmabegroting. Voor het overige richt het programma Stadsdelen zich op de wijze van stadsdeelgewijs werken, zeg maar de ‘hoe’-vraag.

 Hebben we bereikt wat we wilden bereiken? Doelstellingen uit de Programmabegroting  Het verbeteren en versterken van het functioneren van de relaties en verbindingen tussen het

stadsdeel en het bestuur.  De relaties in het stadsdeel zelf met externe partners.  De relatie tussen de stadsdelen en de diensten op de eerder genoemde thema’s.

Bovenstaande doelstellingen gerealiseerd. Meer specifiek zijn er goede resultaten geboekt op de volgende onderdelen:  Verbinden politiek en stadsdeelgewijs werken  Versterken relatie met de diensten  Bevorderen van bewonersparticipatie

 Wat hebben we daarvoor gedaan? 1. Het verbinden van politiek en stadsdeelgewijs werken Binnen de verschillende stadsdelen leggen de stadsdeelwethouders werkbezoeken af aan wijken en buurten. Daar wordt o.a. in gesprek gegaan met bewoners over onderwerpen die daar spelen. Een tweede punt is dat er in samenwerking met de voorzitters van de stadsdeelcommissies verschillende initiatieven zijn ontwikkeld, zoals de inrichting van stadscommissievergaderingen, het organiseren van themabijeenkomsten, de inbreng van wijkraden bij agendapunten en het vergaderen op locatie. Een ander punt is dat raadsleden steeds vaker betrokken zijn bij projecten in de wijken en bezoeken aan vergaderingen van wijken dorpsraden. Tot slot zijn er in een aantal stadsdelen ‘kooksessies’ georganiseerd, waaraan verschillende partijen deelnamen. Ook dit heeft geleid tot het versterken van informele contacten en de verbinding met stadsdeelgewijs werken.


2. Het versterken van de relatie met de diensten Op uitvoerend niveau zijn er verschillende samenwerkingsvormen tussen functionarissen van de verschillende diensten ontwikkeld die hun vruchten beginnen af te werpen, te weten werkateliers, periodieke afstemmingsoverleggen (PAL), stadsdeelgericht projectenoverleg (SPO), enz. De directies van zowel de DSOB als de DMO zijn in het afgelopen jaar proactief betrokken geweest bij een aantal dossiers. Voorbeelden hiervan zijn de totstandkoming van het wijkactieplan Velve Lindenhof, de voorbereiding van een visie voor Boswinkel in relatie tot de aanstaande herstructurering van Oost Boswinkel, de aanpak Acacia (huisbezoeken en handhaving), het project Hart van Stadsveld, en het wijkontwikkelingsplan Stroinkslanden 2015. Enkele keren per jaar is overleg tussen Stadsdeelmanagement, DMO, programmamanagers en directie en clustermanagers van de DSOB. Verder heeft de directie DSOB jaarlijks overleg met de wijken dorpsraden. De DMO heeft eind 2006 de functie van ontwikkelingsmanager in het leven geroepen. Hiermee is de “Ruit” operationeel geworden. Dit ontwikkelt zich tot een effectief afstemmingsoverleg.

3. Het bevorderen van bewonersparticipatie Stadsdeelmanagement Centrum In 2005 en 2006 was Hogeland Noord de Buurt in Actie-wijk in Stadsdeel Centrum. In 2007 is een deel van het projectteam verder gegaan als Bewonerscommissie. De besteding van het restant BIA-budget was vooral gericht op projecten om de sociale samenhang in de wijk te vergroten. In 2007 is in de wijk ’t Getfert het project Buurt in Actie gestart. Het projectteam is inmiddels op volle sterkte. Dit heeft geresulteerd in een aantal sociale en fysieke projecten. Het projectteam wordt ondersteund door professionals vanuit de gemeente, politie en Alifa. Ook in niet-Buurt in Actie-wijken zijn verschillende sociale en fysieke bewonersinitiatieven gerealiseerd vanuit het BINBIA budget. In de wijk Horstlanden-Veldkamp heeft de wijkraad het initiatief genomen om een sociale en fysieke wijkanalyse te maken onder de naam ‘IJk de Wijk’. Doel is om te komen tot een breed gedragen wijkanalyse en een toekomstvisie voor de wijk. In het project Keurmerk Veilig Ondernemen (Binnenstad en Lipperkerkstraat/De Klomp) zetten winkeliers zich in een werkgroep in om de omgeving te verbeteren. Ze hebben een visie ontwikkeld en een werkplan opgesteld waardoor zowel de veiligheid als de leefbaarheid in de omgeving verbeterd..

Stadsdeelmanagement Noord In opdracht van de locale driehoek is dit jaar gestart met de Kwaliteitsmeter Veilig Uitgaan in het uitgaansgebied Kanaalzone. Samen met alle betrokken partijen wordt een samenwerkingsverband opgericht. Dit moet er toe leiden dat men elkaar snel kan vinden als in de toekomst de druk op het gebied toeneemt. De speerpunten waar de betrokken partijen mee aan de slag willen gaan zijn benoemd en in 2008 worden deze nader uitgewerkt. In Twekkelerveld is afgelopen jaar gestart met de ‘branding’ van deze wijk. Een traject waarbij met veertig bewoners en zestien professionals uit de wijk gekeken is naar de identiteit van het gebied. Op basis van de benoemde kernkwaliteiten van de wijk is een eerste aanzet gemaakt voor een wijkprogramma dat samen met de partijen uit de wijk gerealiseerd wordt. Daarnaast heeft afgelopen jaar niet in één maar in twee wijken Buurt in Actie gedraaid. In het bijzonder in de wijk Walhof/ Bolhaar was dit een groot succes.


111

Stadsdeelmanagement Oost Door Buurt in Actie en door het mogelijk maken van tientallen Buurtinitiatieven in het stadsdeel heeft participatie op vele manieren vorm gekregen. De tweede ‘kooksessie’ met wijkorganen, raadscommissie, stadsdeelteam en stadsdeelmanagement is met het thema ‘rollenspel in oostelijk krachtenveld’ een groot succes gebleken. Verder is de wijkraad Velve Lindenhof ondersteund om deel te nemen aan een manifestatie van het Landelijk Samenwerkingsverband Aandachtswijken. Op die manifestatie in Amsterdam was de Enschedese delegatie (een bus vol) duidelijk zichtbaar en hoorbaar. Bovendien zijn er nauwere samenwerkingsvormen tussen gemeente en wijkraden ontstaan; zoals bij het samen opstellen van buurtanalyses; het gezamenlijk uitvoeren van een sociaal plan, het uitvoeren van een enquête enz.

Stadsdeelmanagement Zuid Bijzonder hoogtepunt voor het stadsdeel (en de stad) zijn de nominaties als Parel van Integratie (december

112

2007) en bij het Innovatiefestival (maart 2008) van het project Unieke Brink (participatie & openbare ruimte). In september is de oprichting van het nieuwe wijkorgaan BTS in Stroinkslanden een feit geworden. Buurt in Actie in Het Lang heeft naast vele resultaten op straat ook het effect gehad dat er diverse bewonersgroepen zijn gevormd. In 2007 is er een enorme verbetering gekomen in de daadkracht en kwaliteit van werken bij stadsdeelbeheer, met grote waardering bij de betrokken bewoners. Diverse initiatieven van bewoners, ondernemers, maatschappelijke instellingen zijn gehonoreerd van het stadsdeel, onder de voorwaarde ‘Voor Wat Hoort Wat, ofwel zelf een tegenprestatie leveren voor de buurt of wijk – zoals bijvoorbeeld de half jaarlijkse opschoondag laat zien.

Stadsdeelmanagement West Buurt in Actie en het faciliteren van buurtinitiatieven in het stadsdeel hebben naast het werken met buurtpanels in Pathmos participatie op verschillende manieren vorm gegeven. Er is een breed scala van samenwerkingsvormen tussen Gemeente en bewonersorganisaties ontstaan. Andere voorbeelden hiervan zijn het samen opstellen en uitwerken van dorpsvisies voor Boekelo en Usselo, de behandeling van het plan tot behoud van Twekkelo, uitvoering van wijkveiligheidsacties in het kader van WENS, het gezamenlijk uitvoeren van een sociaal plan (Acacia/Pathmos) en de inzet van sportverenigingen (Rigtersbleek/Jugglers).

 Wat is niet gedaan en waarom niet? Deltaplan Spelen in Oost en Zuid In 2007 heeft de gemeenteraad voor de renovatie van de speeltuin Tuindorp en Varvik als co-financiering een bedrag van 100.000 euro per tuin beschikbaar gesteld. Mede financiers zijn: fondsen (deltaplan spelen), corporaties en de SES zelf. De financiering van fondsen is eind 2007 rond gekomen. Dit is later dan verwacht. Daarom heeft de uitvoering niet in 2007 kunnen starten, maar in januari 2008.

Voorzieningen Compagnie in Zuid Vanuit de Raad is het oorspronkelijke plan om een nieuwe stichting op te richten om het maatschappelijk vastgoed te beheren en exploiteren niet akkoord gevonden. In het bijzonder het belang van meerwaarde op maatschappelijk gebied en onduidelijkheid over de verwachte vraag vanuit de samenleving heeft geresulteerd in omzetting in de vorm van een gemeentelijk project met VBE als opdrachtgever en SDM Zuid als opdrachtnemer. De uitvoering hiervan is door capaciteitsgebrek vertraagd tot januari 2008.


Bewonersinitiatieven in Centrum In Centrum is een aantal bewonersinitiatieven doorgeschoven naar 2008, vooral door beperkte ondersteuning voor bewoners door Alifa. Voor 2008 garandeert de gemeente de ondersteuning, waardoor de initiatieven kunnen worden uitgevoerd.

Speelnota in West De actualisering van de speelnota West is doorgeschoven naar het eerste kwartaal 2008. De reden hiervoor ligt in de beperkte capaciteit van het stadsdeelmanagement in West afgelopen jaar.


Bedragen x d 1.000 Lasten Baten Saldo voor bestemming Stortingen in Reserves Onttrekkingen aan Reserves Saldo na bestemming

Begroting 2007

Realisatie 2007

4.937

5.140

-312

-864

4.625

4.276

0

99

-797

-506

3.829

3.870


Toelichting De overschrijding van per saldo 41.000 euro wordt verklaard door hogere uitgaven voor buurtinitiatieven. Met name in stadsdeel Zuid zijn er in het laatste kwartaal fors meer buurtinitiatieven toegekend. Daarnaast is er 99.000 euro gedoteerd aan de BIA-bestemmingsreserve. Omdat de beschikking over de BIA-budgetten bij de bewoners van de BIA-wijken ligt, hebben de stadsdeelmanagers minder invloed op de tijdigheid van deze bestedingen. Dit is de reden waarom de bestemmingsreserve is gevormd. De initiatieven van de bewoners lopen door tot 2009.


113

2.12 Samenwerking en dienstverlening Het programma Samenwerking en dienstverlening omvat een verzameling van programmalijnen:  Regionale samenwerking en Netwerkstad Twente.  Werken aan kwaliteit.  Externe dienstverlening.  Gemeentearchief.  Positionering en profilering van Enschede.

Regionale samenwerking en Netwerkstad Twente

114

Portefeuillehouder Peter den Oudsten

 Wat hebben we in 2007 gedaan? Medio 2007 is de Agenda van Twente in eerste aanleg besproken. Vaststelling van de eerste tranche projecten (met financiering vanuit de regio) is in de eerste helft van 2008 voorzien. De volgende projecten maken in elk geval deel uit van de Agenda van Twente: de innovatieroute Twente, Centraal station Twente. N18, verbreding A1 en toeristische promotie.

Ook is het principebesluit genomen tot het beschikbaarstellen van investeringen voor de innovatieroute en de overige projecten op de Agenda van Twente (resp. vijftig en dertig mln. euro). Voor de Innovatieroute en de Agenda van Twente is in december besloten tot het instellen van een tweetal investeringsfondsen. Ook is de eerste tranche projecten goedgekeurd uit de Innovatieroute en voorzien van reservering van een bijdrage voor 2008 van ruim acht mln. euro. De gemeenten zijn in gelegenheid gesteld aanvullende projecten in te dienen tot eind vorig jaar. Besluitvorming over welke projecten de jaarschijf 2008 van de Agenda van Twente zullen bestrijken, vindt in het eerste half jaar van 2008 plaats. Aan de projecten is ondermeer de eis gesteld dat ze een bijdrage moeten leveren aan de economische structuurversterking van Twente. Vanuit Enschede zijn projecten als Kennispark, herontwikkeling vliegbasis, en overige projecten gerelateerd aan de strategische opgaven van de stad van groot belang in het kader van de Agenda van Twente.

Vorig jaar is het eventuele besluit tot verkoop van aandelen Twence Beheer BV uitgesteld. Wel is het principebesluit genomen vermogen te onttrekken aan Twence ter financiering van de Agenda van Twente en de Twentse innovatieroute. Momenteel loopt een second opinion naar de besluitvorming omtrent het belang van de Regio in Twence BV. Besluitvorming hierover vindt nog voor de zomer van 2008 plaats.

In september vorig jaar is de sociale ontwikkelingsagenda gepresenteerd. In deze agenda van de Netwerkstad staat aangegeven welke projecten de Netwerkstadgemeenten de komende jaren gaan uitvoeren op de terreinen sport, cultuur, zorg, onderwijs, jeugd, werk en inkomen. Enkele van deze projecten zijn in het kader van de Agenda van Twente voor een bijdrage ingediend.


Met betrekking tot de ruimtelijke ontwikkelingsagenda is het in 2007 gelukt om via een intensieve bestuurlijke en ambtelijke lobby het project Centraal Station Twente/WTC /Hart van Zuid alsnog op de landelijke projectenlijst Nota Ruimte te krijgen. Om de lobby meer structuur te geven wordt gewerkt aan een aantal kernlobbydossiers, een inhoudelijke lobbyboodschap en dito organisatie. Dit gebeurt in samenwerking tussen de gemeentesecretarissen van de Netwerkstad, de Regio en de Provincie Overijssel. De gemeente Enschede is voortrekker in dit traject. Ook wordt het lobbykantoor in Brussel steeds vaker benut en ingezet om succesvol beroep te doen op de Europese fondsen.

Naast lobby is externe oriëntatie en profilering belangrijk om als Regio sterk(er) te staan. Eind vorig jaar is gestart met een profileringsoffensief. Naast een nationale agenda verkeert de internationale agenda van de Regio Twente/Netwerkstad in afrondend stadium. Hiervoor moeten binnen de begroting van de Regio middelen worden gezocht. Het is de bedoeling om het initiatief van de provincie Overijssel (Twente in Internationaal perspectief) hier eveneens onder te brengen.

Facilitaire samenwerking is vanaf 2002 een sterk thema waarop de netwerkstadgemeenten elkaar weten te vinden. Vanaf vorig jaar is dit thema omgedoopt tot Samenwerking Bedrijfsvoering. Het gaat om het delen van kennis en ervaring, samenwerken en professionalisering en opzetten van samenwerkingsorganisaties. Actueel project tussen Enschede, Hengelo en Borne is het gestarte traject m.b.t. samenwerking gemeentebelastingen. Begin dit jaar hebben de colleges van B&W een voorgenomen besluit genomen te komen tot een gemeenschappelijk belastingkantoor. Dit moet in januari 2009 een feit zijn. De gemeenten Almelo en Oldenzaal wachten de resultaten van de uitwerking af en nemen later een besluit over deelname. Ook andere gemeenten in de regio krijgen de gelegenheid aan te sluiten.

Externe Dienstverlening

Portefeuillehouder Jeroen Goudt

 Hebben we bereikt wat we wilden bereiken? Doelstellingen uit de Programmabegroting  Het zo snel en efficiënt mogelijk afhandelen van publieksvragen die betrekking hebben op eenvoudige

producten die direct in relatie tussen burger en gemeente kunnen worden afgedaan aan de balie, per telefoon, per post of digitaal.  Het verbeteren van externe (fysieke en digitale) dienstverlening richting burgers en bedrijven van

Enschede, waarbij zoveel mogelijk gemeentelijke diensten voor alle loketten (fysiek via de balies, digitaal, telefonisch en per post) geïntegreerd kunnen worden aangeboden.

De klanttevredenheid van de burgers blijft voor zowel het fysieke- als het telefonische kanaal onverminderd hoog met een 8,0. E-mail scoort een 6,4 en loopt daarmee teveel uit de pas. Samen met de staf van DPGO wordt gekeken hoe dit gebracht kan worden naar de gewenste norm van 7,2. De op 1 oktober gewijzigde openingstijden in het Stadskantoor hebben geen negatief effect gehad op de klanttevredenheid. Deze is in het laatste kwartaal zelfs licht gestegen t.o.v. het voorgaande kwartaal. Het gemiddelde cijfer in


115

het vierde kwartaal is uitgekomen op een 8,2. Dit is al het tiende kwartaal op rij waarbij de klant de dienstverlening beoordeeld met een 8 of hoger.

De waardering voor het digitaal loket is, volgens het gebruikersonderzoek, afgenomen van een 7,8 naar een 7,1. Na de zeer positieve waardering van het digitaal loket in 2005 is in 2007 een daling zichtbaar. Dit uit zich niet alleen in het algemene rapportcijfer, maar ook in de waardering voor diverse deelaspecten. Met name de daling voor de aspecten overzichtelijkheid en vindbaarheid van informatie is opvallend te noemen. Ook het percentage bezoekers dat aangaf het doel van zijn of haar bezoek te hebben gehaald is fors gedaald. Negen op de tien bezoekers vindt het digitaal loket een goede vorm van dienstverlening. De verwachting is dat het webteam voor een hogere tevredenheid op de onderdelen overzichtelijkheid en vindbaarheid zal zorgen. Het webteam is eind 2007 geformeerd en zal in 2008 meer gestalte krijgen.

116

Van alle fysieke klanten wordt 85% geholpen binnen 15 minuten. Bezoekers met een afspraak hebben een aanzienlijk kortere wachttijd dan de bezoekers van de vrije inloop. Het % bezoekers op afspraak is opgelopen naar 17,5%. De veranderde openingstijden en het nog meer aanbieden van de mogelijkheid tot het maken van een afspraak zal er voor zorgen dat dit % in 2008 verder zal stijgen. De gemiddelde wachttijd in het stadskantoor bedroeg het afgelopen jaar 7minuten en 48 seconden. In 2006 bedroeg de gemiddelde wachttijd 7 minuten en 28 seconden.

Van de 80 deelnemende gemeenten in een landelijke benchmark is Enschede als derde geëindigd (achter Moerdijk en Duiven) en dus als eerste van de grote gemeenten. Uit de benchmark blijkt dat de landelijk gemiddelde wachttijd voor 100.000+-gemeenten 12 minuten bedraagt. De landelijk gemiddelde score voor klanttevredenheid aan de balie is volgens de benchmark 7,6. Op telefoniegebied is de klanttevredenheidsscore landelijk gemiddeld een 7,3 en scoort Enschede een 7,5. Een 7,5 is tevens het hoogste cijfer dat enkele 100.000+ gemeenten hebben behaald.

KCC Het inrichten van een gemeentelijk Klanten Contact Centrum (KCC) past in de koers van de gemeente Enschede om voordurend haar dienstverlening te verbeteren. Deze opvatting is verankerd in de Visie Andere Overheid Enschede die is vastgesteld in het College van B&W (18 juni 2006). Het KCC is de schakel tussen klanten en de organisatie en bundelt de dienstverlening aan de balie, via internet, per post en telefoon en mogelijk andere kanalen. Het is een eenduidig gezicht van de gemeente dat efficiënt opereert. Het KCC is voor alle kanalen de toegangspoort tot de gemeente Enschede waar burgers, bedrijven en instellingen terecht kunnen voor alle producten en diensten van de gemeente. In de huidige ontwikkelingen rond het KlantContact is tot nu toe het organische groeimodel gehanteerd, te beginnen bij het KCC Werk & Bijstand maart 2007. Dit groeimodel en het voorbeeld van het KCC Werk & Bijstand heeft ertoe geleidt dat er een aantal initiatieven binnen de gemeentelijke organisatie zijn ontstaan die graag willen aansluiten bij de KCC ontwikkeling. Met als doel toe te werken naar een gemeentebreed KCC met een eerste en tweede lijn medio 2010.

Stemmen met rood potlood Enschede stemt al sinds 1983 met de stemmachines. Aangezien het verkiezingsproces met de huidige stemmachines niet transparant is en de verkiezingsuitslag niet controleerbaar, heeft de staatssecretaris van Binnenlandse Zaken, mevr. A. Bijleveld, op 21 oktober 2007 de ‘Regeling voorwaarden en goedkeuring


stemmachines 1997’ ingetrokken. Dit betekent dat de huidige stemmachines (zijn volledig afgeschreven) niet meer gebruikt mogen worden. Voor dit moment betekent dit dat alleen nog met het rode potlood kan worden gestemd. Het stemmen met potlood heeft gevolgen voor de organisatie. De gehele inrichting van het verkiezingsproces moet worden aangepast. Door de inzet van stemmachines zijn destijds het aantal stembureaus teruggebracht omdat een stemmachine meer kiezers kan verwerken. Herinvoering van het stemmen met het rode potlood heeft consequentie voor o.m. het aantal stembureaus en stembureauleden. Het verkiezingsproces met rode potlood is arbeidsintensiever. Het benodigde materiaal, o.m. stemhokjes en stembussen, is niet meer beschikbaar en zal moeten worden aangeschaft. De aanpassing omvat ook het opnieuw instrueren van de stembureauleden a.d.h.v. nieuwe instructies. Op dit moment loopt een landelijk onderzoek naar de mogelijkheid van het gebruik van stemprinters met een elektronische stemmenteller om transparantie van het verkiezingsproces en controleerbaarheid van de verkiezingsuitslag te waarborgen.

117


Fysiek

West

Fysiek

Fysiek

Fysiek

Fysiek

Zuid

Noord

Oost

SK

Fysiek

Digitaal

Telefoon

Bezoekers 568.398

2006 totaal

Klantcontacten 284.157

12.108

22.907

10.354

15.044

94.806

155.219

2007

2e

marap

2007 totaal (2007

2e

10.892*

19.142*

9.131*

14.866*

69.790*

123.821*

14.171

23.608

11.743

19.071

95.481

164.074

205.643

Bezoekers 1.159.450 Klantcontacten 304.136

163.057

Bezoekers 1.399.194 Klantcontacten 393.589

213.959

marap kent peildatum 30 september tenzij anders aangegeven en is een cumulatief getal).

* = peildatum 31 augustus i.p.v. 30 september

De klantcontacten nemen toe op alle fysieke locaties. Voor een groot deel is dit te verklaren door een gewijzigde procedure rondom rijbewijzen, waardoor klanten twee keer moeten komen. De toename in 2007 is 15% meer fysieke klantcontacten. Zonder de procedurewijziging van rijbewijzen is dit een toename van 2%. We zien een vergelijkbaar beeld bij de telefonische klantcontacten. Ook zij laten een toename van 5% zien. Het aantal digitale klantcontacten is toegenomen met 38%.

De aantallen reisdocumenten liggen ruim boven de begrote aantallen. Er is geen logische verklaring te geven voor deze stijgingen. Volgend jaar zullen de aantallen paspoorten nog verder stijgen omdat Enschede per 1 januari 2008 ook paspoorten kan uitreiken aan Nederlanders die in Duitsland wonen. Met dit stukje dienstverlening zal de gemeente Enschede meer buitenlandse bezoekers binnen de stadsgrenzen krijgen.

De op 1 januari gestarte proef waarbij de gemeente Enschede reisdocumenten kan uitreiken aan Nederlanders in de Duitse grensstreek is een succes. De afsprakenloketten zitten ruim een week van te voren helemaal vol, de klanten zijn zeer tevreden met de geboden service en de staatsecretaris (tijdens haar bezoek op 28 januari) was onder de indruk van de reeds verstrekte aantallen en de door Enschede gehanteerde aanpak van de proef.


Samenwerking o.a. in Dimpact verband Enschede werkt op Diverse terreinen samen met andere gemeenten. We kennen de samenwerking binnen de Dimpact organisatie. De Dimpact organisatie is in 2007 gegroeid met drie gemeenten. Begin 2008 zullen weer twee gemeenten toetreden. Daarnaast maken we als Enschede deel uit van de ‘voorhoede gemeenten’, zijn lid van de Vereniging Directeuren Publieksdiensten en dragen bij aan het Kloosterhoeve beraad. Daarnaast zijn we pilot gemeente op het gebied van de Persoonlijke Internet Pagina (PIP), de omgevingsvergunning (WABO) en Gemeente heeft Antwoord.

Gemeentearchief

118

Portefeuillehouder Jeroen Goudt

 Hebben we bereikt wat we wilden bereiken? Doelstellingen uit de Programmabegroting  Het op zowel actieve als passieve wijze bijeenbrengen, beheren en het op alle mogelijke wijzen

beschikbaar stellen van relevante informaties met betrekking tot het Enschedese verleden in het algemeen en dat van haar bestuur, burgerlijke en maatschappelijke organisaties en personen in het bijzonder. Zij tracht het één en ander door middel van kennisoverdracht en inzicht in het reilen en zeilen van de stad op een zo laagdrempelige wijze in zowel digitale als fysieke vorm te realiseren door (hulp bij) onderzoek, voorlichting, publicaties, tentoonstellingen, lezingen, educatie en door intensieve samenwerking met diverse andere soortgelijke lokale, regionale en nationale instellingen.  Het voldoen aan de wettelijke plicht tot de tijdige bijeenbrenging, het beheer en de beschikbaarstelling

van relevante informaties ten behoeve van een zo groot mogelijk gebruikersveld, alsmede het adviseren en het houden van toezicht op een verantwoord gemeentelijk informatiebeheer ter voorkoming van eventualiteiten ten aanzien van de beschikbaarheid en betrouwbaarheid van de uiteindelijk na twintig jaar onder verantwoording van het gemeentearchief beschikbaar te stellen openbare informaties.

Het Gemeentearchief heeft dit jaar voor het eerst een klanttevredenheidsonderzoek gehouden. De score van 8,2 is zeer mooi te noemen. Uit de gegevens die dit onderzoek heeft opgeleverd zullen in 2008 een aantal verbeterpunten worden opgepakt om vooral de uitstraling naar bezoekers verder te verbeteren.

 Wat hebben we daarvoor gedaan?  Intensivering samenwerking met documentaire instellingen (lokaal, regionaal)  Het gemeentearchief onderhoudt intensieve samenwerking met lokale, regionale en landelijke

culturele instellingen. De realisatie van de kadastrale atlas Enschede tot een publiceerbare status maakt hier deel van uit. Ook zijn over en weer tentoonstellingen, lezingen, educatieve excursies activiteiten (lezingen en publicaties en cursussen) gerealiseerd door het gemeentearchief.


 Wat is niet gedaan en waarom niet? De herinrichting van de publieksruimte van het gemeentearchief is in 2007 nog niet gestart. Dit omdat er een verband was met andere herinrichtingsplannen in het stadhuis. Nu hierover duidelijkheid is ontstaan, is de herinrichting en modernisering opgepakt en zal dit begin 2008 worden gerealiseerd

Positionering en profilering van Enschede

Portefeuillehouder Peter den Oudsten

 Hebben we bereikt wat we wilden bereiken?

119

Platform voor stads- en streekmarketing Het campagnegeld is voor een klein gedeelte (schatting, een paar duizend euro) besteed aan: plaatsing van posters in Mupi’s, enkele deelopdrachten (omslag winkelgids, boekje kunst- en architectuurwandeling, verlenging busreclame) en aan een enkele advertentie. Deze informatie komt van Axis. Over de besteding zou tussentijds gerapporteerd worden in mei 2007. Uitstel werd gevraagd tot 21 juni. Een verantwoording van het Platform is tot op heden echter niet ontvangen.

Stadsmarketing via afdeling Concerncommunicatie Bij het achter blijven van initiatieven door het Platform is door Concerncommunicatie het aantal stadsmarketingacties geïntensiveerd. Bij Concerncommunicatie is dit jaar tot en met augustus in totaal 50.000 euro besteed aan stadsmarketing activiteiten. Hiervoor is dus een gedeelte van het campagne geld besteed, dat niet aan het Platform is overgedragen. Grotere uitgaven die uit stadsmarketingoogpunt zijn geïnitieerd dan wel ondersteund zijn:  de productie van een infomap Stad Enschede. Deze map omvat naast algemene informatie over de stad,

specifieke informatie over wonen, ondernemen, studeren, cultuur, sport en winkelen in Enschede. Wordt uitgereikt aan nieuwe inwoners, bij ontvangst van delegaties door Kabinet en bij beursdeelname.  Enschedeprijs  Enschede-Pride in Amsterdam  Corporate advertentie in Elsevier  Deel van het promotiedoek Het Rozendaal  Relatiemarketing met Alumni’s: advertentie en attentie burgemeester aan afstudeerders  Relatiemarketing richting jonge ondernemers: ondersteuning van het initiatief van de Ronde Tafel

(ondernemers tot 40 jaar) bij productie Enschede-Monopoly. Dit vanuit de gedachte dat het goed is nieuwe partnerships in de stad aan te gaan (gezien de soms moeizame relatie met FCE).  Met de aandacht die nu in het spel is verwerkt voor alle culturele openingen, voor de ijsbaan en voor

Scholingsboulevard, is het tevens promotie van het ‘openingsjaar 2008’.


 Wat is niet gedaan en waarom niet?  De bijdrage van 100.000 euro voor cultuurpromotie is niet verantwoord door het Platform voor stads- en

streekmarketing.  Het strategisch marketingplan is niet opgeleverd door het Platform voor stads- en streekmarketing.


Bedragen x d 1.000

120

Begroting 2007

Realisatie 2007

Lasten

24.657

26.406

Baten

-6.787

-8.271


17.870

18.135

0

170


-143

-74

17.727

18.231


Toelichting Het saldo van baten en lasten voor het programma Samenwerking & dienstverlening kent een nadeel van 265.000 euro. De mutaties van de reserves levert een nadeel op van 239.000 euro. Het uiteindelijke resultaat ten opzichte van de begroting komt daarmee op een nadeel van 504.000 euro.

De programmalijn Externe Dienstverlening laat een voordeel zien van 78.000 euro en wordt grotendeels veroorzaakt door vrijvallende kapitaallasten (afschrijving stemmachines) en een ontvangen subsidie op het product Verkiezingen.

De programmalijn Profilering en Positionering van Enschede heeft een nadelig resultaat behaald van 590.000 euro. Het grootste deel hiervan wordt verklaard door hogere loonkosten en extra inhuur die voortkwamen uit de centralisatie naar een afdeling Concerncommunicatie. Hiervan is 317.000 euro toe te schrijven aan lagere afnames door diensten. Het restantbedrag van 273.000 euro bestaat uit kosten van interim-management, inhuur en diverse incidentele kosten. Op het project Stadsmarketing (profilering en positionering van Enschede) is 170.000 euro minder uitgegeven. Dit komt omdat het Platform voor stads- en streekmarketing vertraging heeft opgelopen in de uitvoering.

Bij de Raadsgriffie is de bestemmingsreserve van 143.000 euro voor onderzoeken Rekenkamer niet besteed. De reden hiervan is dat er geen extra kosten zijn gemaakt voor rekenkameronderzoeken.


2.13 Roombeek Portefeuillehouder Roelof Bleker Het programma Roombeek omvat de wederopbouw van de door de vuurwerkramp getroffen wijk. Aan de horizon van het programma is Roombeek een wijk waarin het stadsleven beter dan ooit zijn loop heeft hernomen. Vertrekpunt is dat het fysieke, sociale, economische en culturele programma voor Roombeek integraal wordt aangepakt en zich richt op de stad als geheel. Bovendien wordt de wederopbouw in directe samenspraak en samenwerking met direct betrokkenen en belanghebbenden voorbereid en gerealiseerd. Ontwikkeling van een Kunstkwartier van bovenregionaal belang is een stedelijke opgave waarvoor Roombeek een concentratiepunt is.

121

 Hebben we bereikt wat we wilden bereiken? Doelstellingen uit de Programmabegroting Het realiseren van een wijk waarin terugkeerders en nieuwe bewoners hun plek kunnen vinden. Een groene, levendige en gemengde wijk met toekomstwaarde, met voorzieningen op hoog niveau en een hoogwaardige culturele inkleuring.

Concreet kan de doelstelling als volgt worden weergegeven:  Herontwikkelen van het getroffen gebied Roombeek West.  Alle gedupeerden die terug willen terug laten keren in de wijk, in een woonsituatie die qua

woonklimaat, sfeer en kostenniveau vergelijkbaar is met de situatie van voor de ramp.  Zorg voor de terugkeermogelijkheid van bedrijvigheid (voor wie dat wenst), passend binnen de grenzen

van milieu- en externe veiligheidszones.  Voorkomen dat het gebied rondom Roombeek afglijdt.  Realisatie van een wijk met toekomstkwaliteit, die duurzaam veilig is, met een voorzieningencluster

van hoog niveau en waarin het gebruik van nieuwe technologie mogelijk is.  Uitwerken van een Kunstkwartier van bovenregionaal belang.  In het plangebied is ‘state of the art’ duurzaam bouwen de norm. Water is één van de belangrijke

thema's, daaronder het terugbrengen van de Roombeek. Ook aanpasbaar bouwen is onderdeel van de duurzaamheid.  In het proces van wederopbouw hebben getroffenen concreet invloed op de opbouw van de wijk en

van hun toekomst. Er is sprake van een sterk consument gerichte gebieden projectontwikkeling. Doel is om 50% van de woningen via particulier opdrachtgeverschap tot stand te brengen.

Roombeek heeft in 2007 de Gouden Piramide gewonnen: de rijksprijs voor inspirerend opdrachtgeverschap. Die prijs staat symbool voor een werkelijkheid waarin we bereiken wat we wilden, namelijk datgene wat is vastgelegd in het in 2001 – na intensieve participatie – opgestelde Ontwikkelingsprogramma Roombeek, de afspraken uit het Wederopbouwconvenant Roombeek-West en in het verlengde daarvan de afspraken uit de Kwaliteitsimpuls. Voor een gedetailleerde beschrijving van de stand van zaken wordt verwezen naar het separaat uitgebrachte Jaarverslag, inclusief Jaarrekening Projectbureau Roombeek 2007.


 Wat hebben we daarvoor gedaan? Roombeek krijgt deze jaren definitief vorm. Het grootstedelijke hart rondom de centrale Knoop van Roombeek wint nog met de dag aan uitstraling. Zorgcluster Eekenhof torent als een landmark boven Roombeek uit, Prismare, het sociale hart van Roombeek, is feestelijk geopend, het Rozendaal is als nieuwe culturele basis bijna opgeleverd. Het Balengebouw bereid zich voor op vestiging van het Cremer en is door de Woonplaats gekocht; Rem Koolhaas en Bjarne Mastenbroek zijn betrokken om richting te geven aan de komende metamorfose van het gebouw. De HOV-as is grotendeels aangelegd, en ook de aanleg van de RoomBeek is in een meer dan figuurlijke stroomversnelling geraakt. Hetzelfde geldt voor de fysieke aanleg van het Cultuurlint richting binnenstad. De culturele pijler is verder versterkt door een veelheid van evenementen, festivals en voorstellingen, vaak

122

in samenhang met de binnenstad. Voorts worden in Roombeek de laatste gebieden bouwrijp gemaakt, waaronder het Voortman en Op de Brouwerij (de voormalige Grolsch-locatie). Kavelverkoop in die gebieden is inmiddels gestart. Op Roombekerveld zijn in het zuidelijk deel de eerste woonhuizen in aanbouw. Andere buurten, waaronder de Bamshoeve zijn voor een belangrijk deel woonrijp gemaakt. De Lonnekerspoorlaan laat zien hoe met particulier opdrachtgeverschap een fenomenale stedenbouwkundige wand tot ontwikkeling kan worden gebracht, die landelijk tot voorbeeld strekt. Ook verder is de aandacht voor particulier opdrachtgeverschap onverminderd groot, getuige onder meer de 200 bezoekers bij het over dit onderwerp georganiseerde congres. Met Roombeek als voorbeeldwijk waarin iedereen in staat is om zijn eigen droom te bouwen. Het bouwen van een droom raakt ook aan de sociale pijler. De activiteiten daarvoor gaan als beoogd langzaam op in het geheel van Enschede Noord. Inzet is er natuurlijk op sociale cohesie en activering, en op veiligheid via preventie en weerbaarheidstrajecten. Daarnaast worden vernieuwende thema’s geïntroduceerd die versterkend zijn aan de andere, zoals de gezonde wijk, bijvoorbeeld via sportactivering en de culturele wijk waaronder cultuureducatie. Het beeld wordt compleet door de economische ontwikkeling van het gebied die eveneens meer en meer op gang begint te komen. Roombekerveld heeft het afgelopen jaar enkele kansen op bedrijfsvestiging nipt gemist, reden om de stedenbouwkundige randvoorwaarden in deze periode meer aan te passen aan de marktvraag. Op de Brouwerij zijn meerdere bijeenkomsten met ondernemers uit de hoek van kunst, ict, zorg & technologie georganiseerd. Een aantal heeft het besluit tot vestiging Op de Brouwerij inmiddels genomen of serieus in overweging. Als broedplaats en voorloper van het Media Art Centre hebben zich in de voormalige Noordlindeschool zo’n 10 tot 15 bedrijven gevestigd. Ook de plint van het appartementencomplex langs de Roomweg is inmiddels vrijwel volledig gevuld met bedrijvigheid. Tot slot heeft ING Vastgoed op de valreep van het jaar definitief het besluit genomen om op korte termijn de verkoop te starten van het noordelijk deel van Op de Brouwerij. Een aantal winkels uit Mekkelholt heeft het besluit voor vestiging Op de Brouwerij al genomen, ook zijn inmiddels twee supermarkten gecontracteerd. Voorts is er rondom het voormalige Brouwhuis plaats voor kantoren en appartementen, in gebouwen die de lijn van grootstedelijke allure voortzetten.



Bedragen x d 1.000

Begroting 2007

Realisatie 2007

Lasten

52.084

31.620

Baten

-52.084

-33.175


0

-1.5 5 5


0

1.673


0

-118

Saldo na bestemming

0

0


Toelichting Zoals hiervoor is aangegeven wordt volop gewerkt aan en in Roombeek. Het project kent een doorlopend karakter. Voor een gedetailleerde beschrijving van de stand van zaken wordt verwezen naar het separaat uitgebrachte Jaarverslag, inclusief Jaarrekening Projectbureau Roombeek 2007. Vermeldenswaard is nog dat over de besteding van de convenantgelden per 31 december 2007 moet worden afgerekend met het Rijk.

2.14 Financieel Addendum & Algemene Dekkingsmiddelen Bedragen x d 1.000 Lasten Baten Saldo voor bestemming Stortingen in Reserves

Begroting 2007

Realisatie 2007

43.388

35.848

-236.360

-231.729

-192.971

-195.881

16.793

19.232


-20.838

-27.050

Saldo na bestemming

-197.017

-203.699


Toelichting Algemene uitkering De bate à 159,7 mln. euro over 2007 bestaat uit de verwachte bate over 2007 van 160,2 mln. euro minus nabetalingen à 516.000 euro over 2005 en 2006. In deze bate is rekening gehouden met uitbetaling van 50% van de behoedzaamheidsreserve. Dit bedrag kan wijzigen na publicatie van de Maartcirculaire. De omvang van de algemene uitkering is ten opzichte van 2006 fors toegenomen. De oorzaak hiervan ligt in de Wmo (Wet Maatschappelijke Ondersteuning). De bijdragen voor de Wmo worden uitgekeerd via het gemeentefonds. Daarnaast zijn in totaal 1,3 mln. euro aan taakmutaties in 2007 toegevoegd aan het gemeentefonds vanuit de juni- en septembercirculaires. Ten opzichte van de laatst gemelde begrotingstand bedraagt het nadeel op de algemene uitkering 1,5 mln. euro. De oorzaak hiervan ligt in een aantal nabetalingen over 2005 en 2006 die hoger uitvielen dan verwacht. Verder leiden bijstellingen van de volumes en prijsontwikkelingen tot een nadeel van in totaal 119.000 euro.


123

WOZ Met ingang van 2007 vindt de jaarlijkse waardering van onroerende zaken plaats, nadat daarvoor een 2- en 4-jaarlijkse waardering is uitgevoerd. Deze jaarlijkse waardering is enkel mogelijk door de door-looptijden van de bezwaarafhandeling en de waardering te verkorten. De in maart ontvangen bezwaren waren alle voor 1 augustus afgerond. De in de 2e helft van het jaar geplande ruimte kon geheel worden uitgenut voor waarderingswerkzaamheden, die op 31 december nagenoeg zijn afgerond. In de loop van het jaar is er steeds uitgegaan dat de herwaardering (vooral grote objecten, met lange doorlooptijd voor overleg) ook nog in 2008 zou doorlopen. Dit is echter in beperkte mate het geval waardoor niet alleen werkzaamheden maar ook kosten, naar voren zijn gehaald.

OZB Door de versnelling van de waardering (inclusief afhandeling van bezwaarschriften) begint er steeds een

124

concreter beeld te ontstaan van de te realiseren OZB opbrengst. Prognoses van de WOZ waarden van grote belastingobjecten maken plaats voor correcte waarden, waarbij tevens de hieraan ten grondslag liggende uitgangspunten voor meerdere jaren worden vastgesteld. Hierdoor is in de 2e helft van 2007 een hogere OZB-belastingopbrengst ontstaan van 231.000, wat neerkomt op een afwijking van 0,75%. Naar verwachting zullen door deze versnelling de jaarlijkse afwijking gaan afnemen.

Dividend In 2007 zijn de volgende dividenden verantwoord (x d 1.000):  Bank Nederlandse Gemeenten  Twence

2.156 970

 Essent

2.667

 Vitens

58

5.851

Dit is een stijging van 350.000 euro ten opzichte van de laatst gemelde begrotingstand. Het verschil wordt veroorzaakt door Essent N.V. die in december 2007 onverwacht heeft besloten een extra dividenduitkering te doen.

Rente & treasury Het resultaat van het product Rente en treasury in de jaarrekening 2007 bedraagt 8,9 mln. euro voor bestemming en 7,2 mln. euro na bestemming. Dit is een verhoging van 534.000 euro ten opzichte van de laatst gemelde begrotingstand. Dit voordeel wordt grotendeels veroorzaakt door een hoger dan verwachte renteverrekening over het onderhanden werk.

Stelposten Concern De lasten en baten van de concernstelposten zijn ruim 6,5 mln. euro hoger dan begroot. Deze afwijking wordt grotendeels (6,0 mln. euro) veroorzaakt door de vrijval van de stelpost voor de risico’s van de WWB. Het overige voordeel op de concernstelposten komt voor uit een optelling van een groot aantal stelposten die niet benodigd waren bij de diensten versus de vrijval van een aantal batige stelposten die geen invulling hebben verkregen.


Van een aantal stelposten van in totaal 237.000 euro wordt bij deze jaarrekening voorgesteld deze te reserveren, zijnde:  Stelpost verplaatsing sportschool de Rots. In het voorjaar van 2008 heeft het VBE het voorstel gereed

voor de nieuwbouw van de Rots. In de berekening van de huurprijs is rekening gehouden met de inzet van het gereserveerde bedrag voor 2007.  Stelpost taakmutatie onderwijskundige vernieuwing. In haar vergadering van 18 december 2007 heeft

het college van Burgemeester en wethouders besloten deze stelpost in te zetten op het nieuwe spreidingsmodel voor peuterspeelzalen.  Stelpost organisatieontwikkeling gesubsidieerde instellingen. In de aandeelhoudersvergadering is deze

bijdrage toegezegd.  Stelpost taakmutatie groepsverkleining ZMLK. Deze taakmutatie komt voort uit de septembercirculaire

2007. Het tijdsbestek tot eind 2007 is voor de DMO te kort geweest om deze stelpost in te zetten in haar beleid.  Stelpost taakmutatie bescherming archeologie. Ook deze taakmutatie komt voort uit de

septembercirculaire 2007 en zal door de DSOB worden ingezet in het archeologiebeleid in 2008.

Stelposten DPGO Op dit product wordt per saldo een resultaat gerealiseerd van 145.000 euro. Dit saldo wordt voor met name behaald door voordelen op de interne dienstverlening bij Huisvesting en ICT. Een hogere afname is de belangrijkste oorzaak. DPGO heeft een nadeel behaald op de eigen huisvesting door de verhuizingen afgelopen jaar.

Restposten DSOB De afwijking ten opzichte van de begroting van 273.000 euro nadeel houdt verband met het resultaat kostenplaatsen.

Stelposten DMO Dit betreft een voordeel van 43.000 euro ten opzichte van de begroting door een incidenteel resultaat voorgaand boekjaar.


125

3. Paragrafen

3.1 Lokale heffingen Algemeen  Met ingang van 1 januari 2006 is de Gemeentewet gewijzigd in verband met de afschaffing van het

gebruikersdeel van de onroerende-zaakbelasting (OZB) op woningen en het maximeren van de resterende OZB tarieven. De VNG heeft met enkele gemeenten waaronder de gemeente Enschede een procedure tegen de Staat gevoerd, omdat de wetswijziging in strijd zou zijn met het Europese Handvest voor de lokale autonomie. De rechtbank heeft op 18-04-2007 uitspraak gedaan en de vordering afgewezen. Artikel 9, lid 3, van het Europees Handvest inzake lokale autonomie is volgens de rechtbank geen een ieder verbindende verdragsbepaling.  De VNG heeft hoger beroep ingesteld tegen deze uitspraak. Wij hebben dit beroep niet verder

ondersteund omdat wij het standpunt hebben ingenomen dat de principediscussie over de vraag wat het Europees Handvest voor waarde heeft, een aangelegenheid is tussen de VNG en het Rijk.  Bij de behandeling van het wetsvoorstel ‘afschaffing OZB gebruikersheffing op woningen’ is het

amendement De Pater-van der Meer door de Tweede Kamer aangenomen. Het amendement beoogt ook huishoudens in gebouwen die niet in hoofdzaak tot woning dienen (boerderijen, winkel of bedrijfspanden annex woonhuizen, verzorgingstehuizen, enzovoort) te laten profiteren van de afschaffing van het gebruikersdeel op woningen. Opbrengstverlies ad 105.000 euro is in 2007 wederom door het Rijk gecompenseerd via het Gemeentefonds.  Naast de in punt 1 bedoelde afschaffing van de gebruikersbelasting op woningen, regelde de

wetswijziging ook de maximering van de resterende OZB tarieven. Deze maximering betrof twee aspecten namelijk de maximumtarieven en een gelimiteerde tariefstijging.  Het systeem van maximering kwam voort uit de behoefte van de regering om te sturen op de

lastenontwikkeling van burgers en bedrijven. Voor 2007 bedroegen deze maximumtarieven

 voor de eigenarenbelasting op niet-woningen 8,29 euro (in Enschede 7,25 euro)

 voor de gebruikersbelasting op niet-woningen 6,68 euro ( in Enschede 5,97 euro)

 voor de eigenarenbelasting op woningen 6,62 euro (in Enschede 3,52 euro).

 Bovengenoemde limitering van de OZB vervalt per 1 januari 2008. De afschaffing van de limitering OZB

is bij wet vastgelegd op 12 december 2007. De inwerkingtreding is 29 december 2007. Ter voorkoming van een onevenredige stijging van de collectieve lastendruk wordt wel een macronorm van 3,75% ingesteld. Er vindt dus geen individuele toets (per gemeente) plaats maar een landelijke toets. De afschaffing van de limitering mag namelijk niet leiden tot een onevenredige stijging van de collectieve lastendruk. Als in het voorjaar van 2008 blijkt dat de OZB-opbrengsten meer zijn gestegen dan de macronorm, dan treedt het kabinet in overleg met de VNG over de achtergronden van de overschrijding. Op basis daarvan zal dan een bestuurlijke weging plaatsvinden of een correctie op het gemeentefonds gewenst is.  Gemeenten, zoals onder andere Enschede, die boven de drempeltarieven, maar onder de

maximumtarieven verkeren, mogen een maximale tariefstijging doorvoeren die overeenkomt met de trendmatige groei van het bruto binnenlands product (BBP). De maximale stijging van de opbrengsten, exclusief areaalontwikkelingen, is door het Rijk voor 2007 vastgesteld op 2,75%. In het belastingvoorstel 2007 is uitgegaan van een percentage van 2,2% voor loon- en prijsontwikkeling zodat onder het maximale stijgingspercentage werd gebleven.


127

 Gemeenten mogen geen meeropbrengst halen uit de waardestijging van onroerende zaken als gevolg

van een herwaardering. Deze waardestijging moet zich vertalen in een lager tarief. Daarbij mag wel gecorrigeerd worden voor areaalontwikkeling en tariefstijging die op grond van de Gemeentewet mogelijk is. Dit betekent dat er bij een herwaardering onderscheid moet worden gemaakt tussen waardestijging als gevolg van areaalontwikkeling en waardestijging als gevolg van prijsstijging. Deze lijn werd in onze gemeente al jaren gehanteerd.

Ontwikkelingen Met ingang van 1 januari 2007 heeft er een jaarlijkse hertaxatie plaatsgevonden met als waarde peildatum 1 januari 2005. Gebleken is dat de woningen met 6,5% en de niet-woningen met 3,5% in waarde zijn gestegen t.o.v. de vorige waardepeildatum 1 januari 2003.

128

Nominale ontwikkelingen OZB  De OZB tarieven werden tot en met het jaar 2007 geraamd op basis van de ontwikkelingen van het

CPI prijsindexcijfer voor gezinsconsumptie, waarbij rekening werd gehouden met nacalculatorische effecten. In de praktijk bleek deze systematiek moeilijk uitlegbaar. Zo werd voor het jaar 2007 een stijging verwacht van 1,50 % voor dit prijsindexcijfer. Door ontwikkelingen welke zich ten opzichte van eerdere jaren werkelijk hadden voorgedaan, moest het inflatiepercentage voor OZB, hondenbelasting en precariobelasting uiteindelijk worden vastgesteld op 2,20 %. Thans is vast komen te staan dat het CPI prijsindexcijfer over 2007 zal uitkomen op 1,6%.  Met ingang van 2008 wordt de hierboven genoemde gedragslijn losgelaten. Daarvoor in de plaats komt

een percentage waarbij alleen naar de toekomst wordt gekeken. Besloten is dat percentage te baseren op de inflatiepercentages zoals die zijn opgenomen in de meicirculaire van het Gemeentefonds. Die percentages zijn éénduidig en navolgbaar en leiden er bovendien toe dat zowel de grootste inkomstenbron (het Gemeentefonds) en de inkomsten uit de OZB met hetzelfde percentage groeien.

Afvalstoffenheffing Met ingang van 2004 is besloten om vanaf het belastingjaar 2008 de gehele kwijtschelding van de afvalstoffenheffing mogelijk te maken door het kwijt te schelden bedrag ieder jaar met 20 % te verhogen. In 2007 is de vierde stap gezet naar kwijtschelding van het (meerpersoons)tarief dat voor 2007 uit kwam op 292,44 euro. Het kwijt te schelden bedrag kwam dan op 239,64 euro. Het eenpersoonstarief werd geraamd op 258,48 euro.

Rioolrecht Bij het rioolrecht is het noodzakelijk dat de kosten van het gemeentelijk rioleringsstelsel voor 100% door het rioolrecht worden gedekt. Wegens nominale loon- en prijsontwikkelingen werd voor 2007 eveneens een (gemiddelde) stijging van 1,50% geraamd. Hiermee kwam het tarief op 143,88 euro. Voor rioolrecht geldt al de mogelijkheid om volledige kwijtschelding te verkrijgen.

Overige heffingen De overige heffingen zijn geraamd op basis van het uitgangspunt dat zoveel mogelijk gestreefd moet worden naar 100% kostendekking. In de voorstellen waarbij de belastingverordeningen werden aangepast, is over het algemeen rekening gehouden met een nominale stijging van 1,50%. Bij de begraafplaatsrechten is er sprake geweest van een afwijking van het gebruikelijke inflatiepercentage.

3. Paragrafen

Op 3 juli 2006 is door de raad namelijk besloten de tarieven van de begraafplaatsen voor de komende drie jaar te verhogen met 2% per jaar (bovenop het prijscompensatiepercentage).In de verordening 2007 is een eerste stap gezet.

In 2003 zijn voor het eerst aanslagen voor de baatbelasting opgelegd in verband met de aanleg van drukriolering in het buitengebied. Met ingang van het belastingjaar 2007 is wederom een aantal baatbelasting-verordeningen door de Gemeenteraad vastgesteld. De daaruit voortvloeiende aanslagen worden in 2008 opgelegd. De aanslagen moeten als éénmalige heffingen ad 3.403,35 euro per belastingobject worden opgelegd. Schriftelijk kan verzocht worden om gespreide betaling over zeven jaren. Indien verzocht is om gespreide betaling krijgt men jaarlijks een aanslag te betalen gebaseerd op een zevenjarige annuïteit met een rentepercentage van 6,2%.

Door actuele jurisprudentie is de mogelijkheid tot het heffen van baatbelasting inzake de herinrichting van het stadserf, niet eenvoudiger geworden. Tevens is er onderzoek gedaan naar de kosten die gemeenten moeten maken voor alle rechtsgedingen. De te verwachten bezwaar- en beroepsprocedures zijn kostbaar en tijdrovend. Eén en ander is aanleiding te onderzoeken of er alternatieve verhaalmogelijkheden zijn.

De raad is op 30 augustus 2007 geïnformeerd over het voornemen de inning van de begrote bijdrage van eigenaren aan de herinrichting van het stadserf via het instrument baatbelasting voorlopig op te schorten en te onderzoeken in hoeverre die bijdrage via andere instrumenten geïnd kan worden, eventueel in samenhang met andere dekkingsmiddelen. Reclamebelasting lijkt één van mogelijke verhaalsmogelijkheden te zijn.

Kwijtscheldingsmogelijkheden Voor de gebruikersbelasting van de onroerende-zaakbelasting voor woningen is kwijtschelding niet meer aan de orde. Voor het rioolrecht was in 2007 al volledige kwijtschelding mogelijk. Voor de afvalstoffenheffing was in 2007 kwijtschelding van globaal 80% van het (meerpersoons) tarief mogelijk. Dit is de vierde stap in het voornemen om in het jaar 2008 volledige kwijtschelding mogelijk te maken. Door de verhoging van het kwijtscheldingsbedrag naar 239,64 euro in 2007 zijn de woonlasten voor de minima uiteindelijk met circa 40,7% gedaald.

Woonlastenontwikkeling algemeen Als gevolg van voorgaande uitgangspunten ontstonden de volgende gemeentelijke woonlasten bij een woning met een gemiddelde waarde.

OZB eigenaar Afvalstoffenheffing Rioolrecht Totaal

2006

Begroting 2007

Resultaat 2007

212,26

216,93

216,92

290,40

295,92

292,44

141,72

143,88

143,88

644,38

656,73

653,24


129

Conclusie: woonlasten voor een eigenaar/bewoner van een woning met een gemiddelde waarde steeg met 1,37%. Gebleken is dat onze gemeente in 2007 op de zesde plaats is gekomen in het Belastingoverzicht grote gemeenten van het Centrum voor Onderzoek van de Economie van de Lagere Overheden (COELO).

Woonlastenontwikkeling minima: Voor de minima als bewoner van een huurwoning met dezelfde gemiddelde waarde kan het volgende overzicht worden opgemaakt.

Afvalstoffenheffing (meerpersoons)

130

2006

Begroting 2007

Resultaat 2007

290,40

295,92

292,44

Rioolrecht

141,72

143,88

143,88

Bruto totaal

432,12

439,80

436,32

Af: Kwijtschelding Afvalstoffenheffing

201,36

236,76

239,64

Rioolrecht

141,72

143,88

143,88

343,08

380,64

383,52

89,04

59,16

52,80

Totaal kwijtschelding Netto totaal

Conclusie: voor de minima zijn de netto woonlasten met 36,24 euro of te wel circa 40,7% gedaald.

Overzicht lokale lasten

Overzicht van enkele belangrijke lokale lasten 2007

Raming

Gerealiseerd

(bedragen in hele euro’s) Afvalstoffenheffing

18.075.369

18.108.008

Kwijtschelding

2.000.000

1.895.596

Rioolrecht (bruto vóór kwijtsch.)

9.704.863

9.704.735

944.441

1.201.737

30.434.500

30.667.301

Kwijtschelding

10.664

Kwijtschelding OZB eigenaren- en gebruikersbelasting

Hondenbelasting Kwijtschelding Precariobelasting Leges bouwvergunningen e.d. Baatbelasting

3. Paragrafen

687.300

699.303

40.000

36.326

245.000

242.129

4.048.000

4.125.000

64.000

66.438

3.2 Weerstandsvermogen Bij het weerstandsvermogen gaat het om de mate waarin de gemeente in staat is middelen vrij te maken om substantiële tegenvallers op te vangen, zonder dat dit leidt tot ombuigingen van bestaand beleid. In technische zin geeft het weerstandsvermogen de relatie weer tussen: a. De middelen en mogelijkheden waarover de gemeente beschikt of kan beschikken om niet begrote kosten te dekken (de weerstandscapaciteit), en; b. Alle risico’s waarvoor geen dekkingsmaatregelen zijn getroffen en die van materiële betekenis kunnen zijn in relatie tot de financiële positie. Waarbij voor deze relatie geldt dat (a) groter dient te zijn dan de financiële gevolgen van (b).

Het onderwerp weerstandsvermogen is momenteel actueel binnen de gemeente Enschede. Dit in het licht van een door ons gewenst modern en flexibel financieel beleid. Daarbij is bezien of en in welke mate daartoe mogelijkheden binnen de bestaande vermogenspositie van de gemeente Enschede zijn. Gelijktijdig met de vaststelling van de Programmabegroting 2008-2011 in 2007 heeft de Raad ingestemd met een model dat daaraan invulling geeft. De kerngedachte bij dat model is dat niet alle onderkende risico’s zich in de volle omvang voordoen en al helemaal niet tegelijkertijd. Er hoeft financieel minder afgedekt te worden. Bij de kwantificering van risico’s en afdekking daarvan in reserves en voorzieningen wordt traditioneel vaak ingestoken op het meest sombere scenario. De som van alle risico’s van de gemeente Enschede bedraagt circa 48 mln. euro. Vanuit het concern als totaal bezien hoeft echter niet elk afzonderlijk risico voor de volle 100% afgedekt te zijn. Met dat gegeven is een model ontwikkeld dat is gebaseerd op het weerstandsvermogen van de gemeente.

Dat model simuleert vervolgens, gegeven een gekozen risicoprofiel, het minimaal benodigde vermogen om tegenvallers op te kunnen vangen. Dat is de zogeheten benodigde weerstandscapaciteit. Gemeentebreed dient deze weerstandscapaciteit dan ook minimaal aanwezig te zijn. Dat is de zogeheten beschikbare weerstandscapaciteit. Hiervoor is inzicht nodig in wat de gemeente daadwerkelijk aan vermogen heeft. Hierbij is uitgegaan van reserves en voorzieningen die vrij beschikbaar zijn en/of bedoeld zijn om risico’s af te dekken. Dit is dus een beperkt deel van het totale vermogen. Het verschil tussen de benodigde weerstandcapaciteit en beschikbare weerstandcapaciteit geeft vervolgens inzicht in het weerstandsvermogen van de gemeente als totaal. Daaruit blijkt of er al dan niet middelen vrijgemaakt kunnen worden. Indien er meer beschikbaar is dan benodigd, kan op een verantwoorde wijze een bedrag worden vrijgespeeld. Het eventuele mindere dient dan te worden aangezuiverd. Om het weerstandsvermogen te kunnen beoordelen dient een norm te worden vastgesteld. Deze norm wordt de ratio van het weerstandsvermogen genoemd en wordt als volgt berekend.

Beschikbare weerstandscapaciteit

Ratio weerstandsvermogen =

Benodigde weerstandscapaciteit


131

Welke ratio indiceert een goed weerstandsvermogen en welke een onvoldoende? Hiervoor wordt gebruik gemaakt van onderstaande waarderingstabel.

132

Waarderingscijfer

Ratio weerstandsvermogen

Betekenis

A

> 2,0

Uitstekend

B

1,4 < x < 2,0

Ruim voldoende

C

1,0 < x < 1,4

Voldoende

D

0,8 < x < 1,0

Matig

E

0,6 < x < 0,8

Onvoldoende

F

< 0,6

Ruim onvoldoende

Het uitgangspunt is om de impact van de risico’s te minimaliseren. Dit betekent dat het weerstandsvermogen tenminste voldoende moet zijn. Dat betekent dat een ratio weerstandsvermogen tussen de 1,0 en 1,4 met als waarderingscijfer C nagestreefd wordt. Binnen gemeenten is het gebruikelijk om deze norm te hanteren. De gemeenteraad heeft deze ratio in 2007 formeel vastgesteld.

In de beschikbare weerstandscapaciteit van de gemeente Enschede betrekken wij de volgende componenten (beschikbare reserves en voorzieningen):  reserves met een bufferkarakter (dit betreft dat deel van de reserve dat niet concreet is bestemd voor

reeds aangegane verplichtingen): totaal 26 mln. euro  reserves die bestemd zijn voor het afdekken van een waarschijnlijk risico: totaal 13 mln. euro  voorzieningen die bestemd zijn voor het afdekken van een waarschijnlijk risico: totaal 1 mln. euro

Het overzicht op de volgende pagina geeft de nadere verdeling weer.

Het totaal van bovenstaande posten bedraagt 40 mln. euro. Het is reëel om ervan uit te gaan dat niet alle bestemmingsreserves op korte termijn “liquide” kunnen worden gemaakt. Veelal zijn ten aanzien van reserves reeds verplichtingen aangegaan (bijvoorbeeld cofinanciering of de reserve 400-meter ijsbaan). Ook kan het zijn dat aan reserves een meerjaren plan ten grondslag ligt ten einde tarieven voor interne dienstverlening te kunnen egaliseren (bijvoorbeeld reserve vastgoedbedrijf). Het grootste deel van de bestemmingsreserves (de totale bestemmingsreserves bedragen 129 mln. euro) betrekken wij niet in de beschikbare weerstandscapaciteit. Aan de andere kant daarentegen zijn er ook een aantal voorzieningen te onderkennen die geen harde verplichting betreffen, maar een potentieel risico moeten afdekken. Deze worden wel bij de weerstandcapaciteit betrokken. De focus ligt dus per saldo op de Algemene Reserve (inclusief dienstreserves) en die reserves en voorzieningen die bedoeld zijn om bestaande risico’s af te dekken.

3. Paragrafen


Reserve - buffer

Reserve - risico

Voorziening - risico

Reserves Raadsgriffie

180.869

Dienst Stedelijke Ontwikkeling en Beheer

164.282

Dienstverlening voor Publiek en Gemeentelijke Organisatie Dienst Complementaire Werkgelegenheid Concernstaf Brandweer Algemene Reserve

382.995 1.634.091 467.129 111.518 17.591.115

Egalisatiereserve BTW Compensatie Fonds Suppletie-uitkering

4.500.000

4.546.974

Reserve opbrengst aandelen Bouwfonds Nederlandse Gemeenten

1.500.000

Rente-egalisatiereserve

1.000.000

Wet Voorzieningen Gehandicapten

1.880.509

Decentralisatiegelden

349.868

Knelpunten WIW/ID

133

565.723

Inburgering verblijfsgerechtigden welzijnscomponent

531.890

Egalisatie exploitatieresultaten bouwvergunningen

500.000

Risico's leningen sociale huursector

166.522

Subsidiebureau economische zaken

121.490

Rentebaten werkkapitaal

2.600.000

Installatie nieuwe raad Voorzieningen Voorziening voor fiscale en juridische procedures

416.114

Pensioenaanspraken wethouders

233.000

Schadeclaims

500.000

Planschade uitkeringen

400.265

Totalen

25.644.696

13.150.279

1.549.379

Tabel: opbouw beschikbare weerstandscapaciteit naar categorieën.

Theoretisch gezien kunnen ook bezuinigingsmogelijkheden, onbenutte belastingcapaciteit en de stille reserves betrokken worden bij de beschikbare weerstandscapaciteit. Bezuinigingsmogelijkheden worden niet aanmerkt als een component van het beschikbare vermogen. Onbenutte inkomstenbronnen vormen in dit kader voor Enschede een beperkt onderdeel van het beschikbare weerstandsvermogen. Enschede kent immers al hoge belastingtarieven en de heffingen zijn in Enschede in principe voor het grootste gedeelte kostendekkend. De onbenutte capaciteit stellen wij daarom in onze berekeningen 2007 voorzichtigheidshalve op nul. Bij de stille reserves gaat het om die elementen die bij verkoop meer waard zijn dan waartegen ze opgenomen in de boeken van de gemeente.


Voor Enschede gaat het dan om vastgoed, deelnemingen en het grondbedrijf, zie onderstaand overzicht (bedragen in mln. euro): Vastgoed

69

Twence

40

Essent

20

Vitens

2

Grondbedrijf Totaal

19 150

De beschikbare weerstandscapaciteit exclusief stille reserves bedraagt 40 mln. euro. Inclusief stille reserves is dat dan 190 mln. euro. Betrekken wij daar ook nog eens de overige bestemmingsreserves bij dan is de totale capaciteit 297 mln. euro. Stille reserves zijn niet allemaal even wenselijk, dan wel gemakkelijk op korte

134

termijn liquide te maken. Dat geldt ook voor de meeste bestemmingsreserves. Daarom opteren wij voor de “enge” variant zonder deze reserves. In dat geval is de beschikbare weerstandscapaciteit dus 40 mln. euro.

Het totaal van alle risico’s van de gemeente Enschede bedraagt circa 48 mln. euro. Zoals eerder aangegeven is de kans dat alle risico’s met het maximale gevolg zullen optreden erg klein. Dat rechtvaardigt het reserveren van een geringer bedrag om die risico’s op te vangen. Op basis van de risicosimulatie die wordt uitgevoerd met het systeem NARIS kan worden berekend welk bedrag er benodigd is om de geïdentificeerde risico’s in financiële zin af te dekken. De input voor deze risicosimulatie zijn de risico’s zoals deze door de gemeente Enschede zijn gedefinieerd. In de afzonderlijke bijlage Risico inventarisatie is een overzicht toegevoegd van de voornaamste risico’s. De daarin genoemde bedragen zijn de bruto, maximum bedragen. Deze brutobedragen worden doorgerekend in het risicosimulatiemodel. Uit deze doorrekening blijkt dat het minimaal benodigde weerstandsvermogen per einde 2007 19 mln. euro bedraagt.

Het bovenstaande model leidt voor Enschede tot de volgende uitkomst. In euro’s (afgerond op mln.)

Benodigde weerstandscapaciteit

19 mln.


40 mln.

Weerstandsvermogen

21 mln.

Ratio weerstandsvermogen

A

3.3 Onderhoud kapitaalgoederen Wegen Beleidskader In 2004 is het ontwikkelde ‘Wegenbeleidsplan 2005-2008’ door de Raad vastgesteld. In het wegenbeleidsplan is vastgesteld dat alle wegen in Enschede op basisniveau onderhouden zullen worden. Er is in het wegenbeleidsplan een uitzondering gemaakt voor het stadserf, dat op niveau “hoog” onderhouden wordt. In nieuwe gevallen (onderhoudsniveau hoger of lager dan in het wegenbeleidsplan vastgesteld) worden afwijkingen van het onderhoudsniveau door de Raad vastgesteld als “nieuw beleid”. Het wegenbeleidsplan wordt jaarlijks vertaald naar een beheerplan, waarin bepaald wordt welke wegen in dat jaar vervangen/ onderhouden worden.

3. Paragrafen

Financiële consequenties De middelen die benodigd zijn om de wegen op basisniveau te onderhouden, zijn gegenereerd door extra afschrijvingen op de bestaande kapitaalgoederen. De vermindering van kapitaallasten die hierdoor ontstaat, levert voldoende budgettaire ruimte op om de wegen op basisniveau te onderhouden. De komende twee planperiodes (acht tot tien jaar) wordt gewerkt aan het wegwerken van ontstane achterstanden in het onderhoud. De jaarlijkse investeringsmiddelen bedragen 2,5 mln. euro. De vertaling in de begroting is geregeld bij de keuze voor een van de scenario’s uit het wegenbeleidsplan, waarbij tevens de afschrijvingstermijn 10 jaar is geworden (was 40 jaar).

Riolering en water Beleidskader Het ‘Gemeentelijk Rioleringsplan 2004 – 2008’ (GRP) is in maart 2004 door de Raad vastgesteld. Het GRP wordt ieder jaar vertaald naar een jaarschijf waarin bepaald wordt welke rioleringsmaatregelen (en/of maatregelen ten aanzien van (oppervlakte-) water) in een bepaald jaar genomen worden. Deze maatregelen zijn grofweg op te delen in vervangingsmaatregelen (vervanging in verband met technische veroudering) en verbeteringsmaatregelen (maatregelen die bijdragen aan het implementeren van vooral milieuwetgeving, bijvoorbeeld lozingsbesluiten).

Financiële consequenties Op grond van het ‘Besluit begroting en verantwoording’ worden met ingang van 2004 investeringen in rioleringen geactiveerd. Afschrijvingstermijnen die hierbij worden gehanteerd variëren van 10 jaar voor bijvoorbeeld elektrotechnische installaties van kunstwerken, tot 40 jaar voor de aanleg en vervanging van riolen. De kapitaallasten worden ten laste gebracht van het product “Riolering”.

De totale Investeringsmiddelen bedragen 65 mln. euro over de gehele planperiode 2004-2008, bestaande uit 28,0 mln. euro voor vervangingen, 35,2 mln. euro voor verbeteringen en 1,8 mln. euro voor het buitengebied. Deze investeringen leggen een beslag op de exploitatie in het product Riolering (gefinancierd middels het rioolrecht), in de vorm van kapitaallasten. Deze kosten bedragen in de planperiode ruim 18,9 mln. euro is inclusief de kapitaallasten van investeringen van vorige planperiodes).

Openbare verlichting Beleidskader In 2005 is het beleidsplan Openbare Verlichting vastgesteld. Hierin is beschreven op welke wijze het onderhoud van de openbare verlichting doeltreffend en doelmatig wordt uitgevoerd. Het onderhoud is onder te verdelen in twee delen: planmatige vervanging en correctie (“klein”) onderhoud. Hierbij speelt het niveau van onderhoud en beheer een rol, evenals het al dan niet volgen van de lichttechnische richtlijnen (‘hoeveelheden licht’) die tot op heden kaderstellend zijn. De keuzemogelijkheden zijn geschetst in het eerder genoemde ‘OV-beleidsplan’. In verschillende scenario’s is aangegeven volgens welke normen en beleidslijnen vervanging van de openbare verlichting plaats kan vinden, welke kosten daarbij horen en op welke manier deze gefinancierd kunnen worden. De Raad heeft voor een scenario gekozen waarbij het verlichtingsniveau in de bestaande wijken wordt gehandhaafd en in de nieuwe wijken aan de ( hogere) NPR norm voldoet. Met ingang van 2006 zullen de kosten van planmatige vervanging worden geactiveerd met een afschrijvingstermijn van 8 jaar.


135

Onderhoud groen Beleidskader Het beleidskader voor het onderhoud van het groen is vastgelegd in het Kwaliteitsplan Onderhoud Openbare Ruimte. Dit plan vormt de basis voor het (kleinschalig) onderhoud aan wegen, trottoirs en openbaar groen (schoon, heel en veilig). Uitgangspunt is dat de stad op niveau basis onderhouden wordt, met uitzondering van het stadserf, dat op niveau hoog onderhouden wordt. Het grootschalig onderhoud van grootschalig groen is gebaseerd op het Groenstructuur Actie Plan (GRAP). Hierin worden uitvoeringsprojecten benoemd in het kader van structurele verbeteringen aan het grootschalig groen in de stad. In juni 2005 is een geactualiseerde versie voor de jaren 2006 - 2008 door de Raad vastgesteld.

Financiële consequenties Het uitvoeringsprogramma zoals opgenomen in het GRAP is verdeeld in jaarschijven. Daar is een financiële

136

paragraaf aan gekoppeld. Dekking is afkomstig uit het ISV en aanvullende middelen onder andere uit opbrengst verkoop snippergroen. In 2006 wordt voor 350.000 euro een aantal inhaalslagprojecten uitgevoerd. Hiermee wordt nog een aantal “uitzonderingsplekken” met als kwaliteitsniveau basis weggewerkt. Naar aanleiding van de extreme sneeuwval in november 2005, worden in 2006 de nodige werkzaamheden uitgevoerd. De kosten voor het veiligstellen worden geraamd op 525.000 euro. De kosten voor het uitvoeren van de herstelwerkzaamheden om weer basisniveau te bereiken bedragen maximaal 800.000 euro. Onderhoudsmiddelen worden gefinancierd uit de producten ‘Stadsdeelbeheer’ (openbaar groen en “schoon”) en ‘Beheer wegen’ (klein onderhoud wegen). Het groen wordt, met uitzondering van de grote investeringen (GRAP), niet geactiveerd.

Gemeentelijke gebouwen Het Meerjaren onderhoudsplan is ook in 2007 bijgesteld en wordt continu geactualiseerd. Op basis daarvan wordt jaarlijks een jaarplan opgesteld. Vanuit dit jaarplan voeren de projectleiders het onderhoud uit, via diverse aannemers, installateurs en eventueel met begeleiding van gespecialiseerde adviesbureaus.

Stand van zaken meerjarenplan VBE VBE heeft in 2007 haar onderhoud uitgevoerd vanuit een onderhoudsplanning die is opgesteld volgens de NEN 2767 norm. Hierbij wordt uitgegaan van een gewenst onderhoudsniveau dat kan worden gesteld aan de gebouwen. Dit gewenste onderhoudsniveau is momenteel voor alle gebouwen op hetzelfde niveau gehouden, maar gestreefd wordt naar een fluctuatie hierin. Hierbij kan afhankelijk van de functie het gebouw, of de wens van de huurder, het onderhoudsniveau worden afgesproken. Onderzoek hiernaar zal in 2008 en 2009 plaatsvinden. Tevens zal in de vastgoednota hierover een voorstel worden opgenomen waarvoor de raad instemming zal worden gevraagd. In 2007 was voor planmatig onderhoud een bedrag van 3,55 mln. euro geraamd. Daadwerkelijk geboekt is echter 4,26 mln. euro. Deze meerkosten komen bijna geheel voor rekening van het project aanpassing en upgrading Noordmolen (Molenstraat 50). Een deel van deze kosten zijn gemaakt om tegemoet te komen aan wensen van de huurder afdeling Huisvesting & Services en gebruikers. Deze kosten zullen in 2008 alsnog worden doorberekend. De stand van de onderhoudsvoorziening bedraagt ultimo 2007 1,56 mln. euro.

3. Paragrafen

Onderwijsgebouwen De doelen die gesteld worden in de programma begroting worden voor wat betreft Onderwijshuisvesting zelden binnen één jaar gehaald. Het betreft meestal grote verbouwingen, uitbreidingen, aanpassingen in het kader van weten regelgeving etc. Vandaar dat hieronder een opsomming is gegeven van belangrijke resultaten die gerealiseerd zijn in 2007 voor wat betreft het voorzieningenniveau onderwijs.  De nieuwbouw voor het praktijkonderwijs van het Bonhoeffer College is gerealiseerd evenals de

uitbreiding van de locatie van het Bonhoeffer College aan de Van der Waalslaan. Deze uitbreiding is onderdeel van de afspraken die gemaakt zijn tussen de schoolbesturen voortgezet onderwijs en de gemeente in het kader van de Overeenkomst Instroompunten Voortgezet Onderwijs. Ook bij Het Stedelijk Lyceum zijn diverse projecten volop in uitvoering om uitbreidingen op verschillende locaties te realiseren.  Voor de Huifkar is een permanente locatie gevonden. Op dit moment wordt bekeken welke aanpassingen

aan het gebouw moeten plaatsvinden. Het leerlingaantal van het Mozaïek groeit nog steeds. Het deel Voortgezet Speciaal Onderwijs (leerlingen ouder dan 12 jaar) van Het Mozaïek is afgesplitst van het deel Speciaal Onderwijs (leerlingen tot en met 12 jaar) en is in 2007 gehuisvest aan de Madoerastraat.  De uitbreiding en upgrading van de Anna van Buren locatie Zevensterstraat van VCO is afgerond.

Ook de openbare basisschool Het Stroink is helemaal aangepast aan de eisen die tegenwoordig aan onderwijshuisvesting worden gesteld. St. KOE heeft in 2007 een aantal schoolgebouwen intern verbouwd zodat er meer kantoorruimte is voor docenten en ruimte voor interne begeleiders van kinderen.  De ontwikkeling rond de vier brede scholen waarvoor extra middelen beschikbaar gesteld in het kader

van het collegeprogramma, zijn volop in ontwikkeling. De voorbereiding en afronding van de initiatieffase ondervinden enige vertraging. Het definiëren van behoefte en mogelijkheden is arbeidsintensiever dan in eerste instantie ingeschat. Twee externe projectmanagers begeleiden het proces het komende jaar intensief.  Verder zijn er twee brede scholen in aanbouw. De brede school  aan het Bijvank is in 2007 aanbesteed en zal in 2009 haar deuren openen. De derde fase van de brede

school Stadsveld Zwering is na in de afgelopen jaren vertraging te hebben opgelopen, volop in ontwikkeling. De woningbouwvereniging de Woonplaats heeft de grond voor de bouw verkocht aan de gemeente. De stichting Consent en de gemeente hebben de handen ineen geslagen en hebben het “Voorlopig Ontwerp” van de school in 2007 afgerond. Het “Definitief Ontwerp”, de aanbesteding en de start bouw volgen in 2008.

Sportaccommodaties In 2007 zijn bij Sportaccommodaties naast het planmatig onderhoud diverse projecten afgerond. De Diekmanhal is verbouwd en uitgebreid in voorbereiding op de komst van leerlingen van de Scholingsboulevard. De atletiekbaan is gerenoveerd. En tenslotte is het sportpark Wesselerbrink klaar gemaakt voor de toekomst door de aanleg van 4 kunstgrasvelden en 2 nieuwe natuurgrasvelden. Het nadelig rekeningresultaat van 70.000 euro is vooral toe te schrijven aan extra uitgaven bij de buitensport. Daarvoor zijn twee grote posten aan te wijzen: de inhuur van extra personeel vanwege langdurige ziekte van een medewerker en een naheffing van de huur van een sportpark van het VBE. Serviceburo en Binnensport hebben een neutraal resultaat.


137

3.4 Treasury Resultaat Rente en Treasury In de begroting 2007 was een verwacht voordeel van bijna 5,6 mln. euro opgenomen. In de Concernrapportages 2007 is al melding gemaakt van een stijging van dit voordeel naar 12,147 mln. euro. Ten opzichte van dit in de 2e concernrapportage gemelde resultaat is een batig verschil van 881.000 euro te constateren. Dit wordt grotendeels veroorzaakt door de onverwachte extra dividenduitkering van Essent in december 2007. Het resultaat van het product Rente en treasury komt daarmee voor de jaarrekening 2007 uit op ruim 13 mln. euro.

Financiering Bij het opstellen de begroting 2007 (in mei 2006) werd verwacht dat zowel de korte als de lange rente zou

138

gaan stijgen. De realiteit is dat de rentestanden per ultimo 2007 nogal afweken van de verwachting. De verwachting was dat de korte rente eind 2007 ongeveer 3,5% zou bedragen terwijl dit 4,4% is geworden. De lange rente is daarentegen per eind 2007 lager dan de verwachte 5% namelijk 4,4%.

De kasgeldlimiet bedroeg 44,1 mln. euro voor het jaar 2007. In de onderstaande tabel is te zien dat de kasgeldlmiet in 2007 meerdere kwartalen is overschreden:

(x d 1.000) Omvang begroting per 1 januari 2007

1e kwartaal

2e kwartaal

3e kwartaal

4e kwartaal

518.922

518.922

518.922

518.922

Toegestane kasgeldlimiet  in % van de grondslag (% van 1.)  omvang kasgeldlimiet

8,5%

8,5%

8,5%

8,5%

44.108

44.108

44.108

44.108

Toets kasgeldlimiet Gemiddelde overschot vlottende middelen1)

Gemiddeld opgenomen vlottende schuld1)

58.400

64.476

40.591

53.567

Toegestane kasgeldlimiet

44.108

44.108

44.108

44.108

Ruimte/Overschrijding kasgeldlimiet

-14.291

-20.368

3.518

-9.458

1) Dit is conform de kwartaalrapportages die aan de provincie zijn verstuurd.

Slechts in het 3e kwartaal van 2007 is geen sprake geweest van een overschrijding van de kasgeldlimiet. In de eerste twee kwartalen werd een vervolgfinanciering verwacht uit het Cultuurfonds van Triodos. Derhalve werden geen andere langlopende leningen aangetrokken. Een eventuele lening uit dit fonds zou namelijk een aanzienlijk lagere rente dan de marktrente hebben. Helaas was het fonds uitgeput en kwam Enschede niet in aanmerking voor een verdere financiering. De meermaalse overschrijding van de kasgeldlimiet in 2007 heeft verder geen gevolgen. In de Wet Financiering Decentrale Overheden is opgenomen dat twee kwartalen achtereen overschreden mag worden alvorens maatregelen verwacht worden. In 2008 zal wel vroegtijdig tot consolidatie van kortlopende schulden worden overgegaan om binnen de kasgeldlimiet te blijven.

3. Paragrafen

In de onderstaande grafiek wordt die geprognosticeerde liquiditeitspositie afgezet tegen de gerealiseerde liquiditeitspositie.

139

In 2007 is een flink aantal leningen aangetrokken met een totale hoofdsom van 85 mln. euro. Hiervan komt een lening van 10 mln. euro uit het Triodos Cultuurfonds. En verder is ruim 13,5 mln. euro doorverstrekt aan FC Twente. In de Programmabegroting 2007-2010 was geprognosticeerd dat ongeveer 45 mln. euro aan langlopende financiering zou worden aangetrokken. Dit is aanzienlijk meer geworden. Een oorzaak hiervoor is dat bij het opstellen van de begroting voor 2007 een kasgeldlimiet werd verwacht van 49 mln. euro terwijl deze uiteindelijk 44,1 mln. euro bedroeg. De overige leningen waren benodigd voor het hoge investeringsniveau van 2007.


Ontwikkeling leningenportefeuille In de onderstaande tabel is een samenvatting opgenomen van de ontwikkelingen in de leningenportefeuilles:

Omschrijving

Oorspronkelijke

(bedragen x d 1.000)

Hoofdsom

hoofdsom

Opgenomen geldleningen:

Nieuwe

Hoofdsom

Rente

per 01-01-2007 leningen 2007

per 31-12-2007

2007

Onderhandse leningen

14.330

6.475

0

5.541

354

370.336

208.159

85.000

277.555

11.913

4.538

4.538

0

4.538

238

389.204

219.172

85.000

287.634

12.505

binnenlandse pensioenfondsen Onderhandse leningen binnenlandse banken Onderhandse leningen

140

buitenlandse instellingen Totaal Verstrekte leningen:

Leningen aan corporaties

71.807

52.417

0

41.049

2.497

3.498

3.498

0

3.296

199

met WSW-achtervang Leningen aan verbonden partijen

899

670

0

613

36

Overige langlopende leningen

Leningen aan deelnemingen

39.170

12.340

20.900

25.998

737

Totaal

115.374

68.925

20.900

70.956

3.469

Garanties:

WSW-garanties

928.794

717.327

170.764

805.847

~

WEW-garanties

niet bekend

169.260

0

169.260

~

82.349

55.745

2.115

45.727

~

1.011.143

942.332

172.879

1.020.834

Overige garanties Totaal

Opmerkingen bij de tabel:  Van de opgenomen leningen is 10 mln. euro afkomstig uit het Cultuurfonds van Triodos.  De leningverstrekkingen in 2007 zijn gedaan aan FC Twente, Stichting Alifa en een tweetal leningen in

de sector Sport.

Renterisiconorm De renterisiconorm geeft het kader aan voor de spreiding van looptijden in de leningenportefeuille. Het doel is om overmatige renterisico’s op de vaste schuld te vermijden. De onderstaande opstelling toont dat de renterisiconorm in 2007 niet is overschreden.

(bedragen x d 1.000)

Begroting 2007

Jaarrekening 2007

1a. Renteherziening op vaste schuld o/g

0

0

1b. Renteherziening op vaste schuld u/g

0

0

2.

Renteherziening op vaste schuld (1a - 1b)

3a. Nieuw aangetrokken vaste schuld

3. Paragrafen

0

0

45.000

85.000

3b. Nieuw uitgezette lange leningen 4.

0

20.900

Netto nieuw aangetrokken vaste schuld (3a - 3b)

45.000

64.100

5.

Betaalde aflossingen

17.000

16.537

6.

Herfinanciering (laagste van 4. en 5.)

17.000

16.537

7.

Renterisico op de vaste schuld (2. + 6.)

17.000

16.537

8.

Renterisiconorm

37.834

44.407

20.834

27.870

0

0

Begroting

Jaarrekening

189.172

222.035

9a. Ruimte onder renterisiconorm (8. - 7.) 9b. Overschrijding renterisiconorm (7. - 8.) Berekening renterisiconorm: 10. Stand van de vaste schuld op 1 januari 11.

Vastgesteld percentage

12. Renterisiconorm (10. x 11. /100)

20%

20%

37.834

44.407

141

Beleidsrealisatie treasuryfunctie De beleidsvoornemens voor 2007 zijn niet nagekomen. Van het benutten van de gedetailleerde renteberekeningen in CODA wordt afgezien. Dit blijkt geen toegevoegde waarde te hebben en maakt de renteverrekeningen binnen de gemeente slechts nog complexer. De gemelde offerteronde inzake het betalingsverkeer is niet in 2007 uitgevoerd omdat besloten is dit in 2008 in een gezamenlijk traject met de Netwerksteden op te pakken.

Limieten 2007 In de 2007 zijn de limieten, zoals vastgesteld in de Programmabegroting 2007-2010, niet overschreden. Dit is ook gemeld middels de onderstaande overzichten met de kwartaalrapportages die zijn voorgelegd aan het college van B&W (bedragen x d 1.000):

Netto-vlottende schuld

1e kwartaal

2e kwartaal

3e kwartaal

4e kwartaal

Limiet - conform treasuryparagraaf Programmabegroting ‘07-‘10

57.000

57.000

57.000

57.000

Gemiddeld opgenomen vlottende schuld in kwartaal *)

58.400

66.476

40.591

53.567

Gemiddeld overschot vlottende middelen *)

0

0

0

0

Overschrijding limiet: ja/nee **)

Ja

ja

nee

nee

*) Gerapporteerd aan de provincie in kader van de Wet fido. 1e kwartaal

2e kwartaal

3e kwartaal

4e kwartaal

Limiet - conform treasuryparagraaf Programmabegroting ‘07-‘10

85.000

85.000

85.000

85.000

Opgenomen vaste schuld in kwartaal

35.000

12.500

15.000

22.500

Cumulatief opgenomen vaste schuld in jaar

35.000

47.500

62.500

85.000

Vaste schuld

Overschrijding limiet: ja/nee **) Uitzettingen Limiet - conform treasuryparagraaf Programmabegroting ‘07-‘10 Totale omvang uitzettingen in kwartaal Overschrijding limiet: ja/nee **)

nee 1e

kwartaal

nee 2e

kwartaal

nee 3e

kwartaal

nee 4e

kwartaal

50.000

50.000

50.000

50.000

0

0

0

0

nee

nee

nee

nee


3.5 Bedrijfsvoering De gemeente levert veel producten en diensten. Bij de totstandkoming hiervan is een goede bedrijfsvoering van essentieel belang. In deze paragraaf wordt ingegaan op belangrijke ontwikkelingen ten aanzien van de bedrijfsvoering in 2007.

Communicatie Het jaar 2007 stond in het teken van de samenvoeging van de verschillende (dienst)afdelingen communicatie tot één afdeling concerncommunicatie. Dit kreeg per 1 januari 2007 zijn beslag, gevolgd door fysieke samenvoeging op één vloer per 1 maart aan de Langestraat (voormalig I&O-pand).

Belangrijk winstpunt in 2007 is de stroomlijning en verbetering van de berichtgeving op intranet. Verder is de

142

keuze om per wethouder communicatieteams te gaan vormen een goede gebleken. De portefeuillegewijze invalshoek is een belangrijke stap in de richting van daadwerkelijk oncerncommunicatie.

In 2007 is de bedrijfsvoering van de nieuwe afdeling een knelpunt gebleken. Afspraken om tot doorberekening van dienstverlening over te gaan, zijn niet geëffectueerd. De veelheid van zaken die betrekking hadden op het stroomlijnen van de nieuwe organisatie en de discontinuïteit in het management maakten dat er op dit punt achterstand ontstond.

Om de samenhang te laten zien en te realiseren tussen de projecten van Andere Overheid Enschede en om medewerkers te enthousiasmeren, krijgt communicatie in dit programma veel aandacht. Zowel intern naar de organisatie toe door middel van voortgangsrapportages, intranet, nieuwsbrieven en roadshows als extern naar burgers en andere overheden door middel van persberichten en het bijwonen van en spreken op seminars. In 2008 worden de banden tussen de projectleiders van de grote projecten verder aangehaald door gezamenlijke afstemmingsbijeenkomsten.

Het regionaal operationeel voorlichtingspiket heeft in 2007 haar nut bewezen. Door de goede contacten met de media is er een adequate berichtgeving omtrent de repressieve brandweer¬zorg en hulpverlening ontstaan. Ook in het kader van Meer Rood op Straat is er in 2007 veel aan¬dacht besteed aan communicatie, wat zijn vruchten afwerpt.

Op de open dag in september heeft DCW de nieuwe huisstijl met een fraai nieuw logo gepresenteerd, het motto luidt DCW “werk met meerwaarde”. De interne communicatie middelen zijn omgezet in de nieuwe stijl.

Personeel en organisatie Kenmerkend voor 2007 was de grote flexibiliteit en inzet die in onze organisatie is getoond. Op bijna alle terreinen en binnen iedere afdeling hebben zich veranderingen voorgedaan die door de betrokken leidinggevenden met hun medewerkers voortvarend zijn doorgevoerd. De meest in het oogspringende zijn de inrichting van en verhuizing naar het nieuwe Werkplein en de oprichting van het Zorgloket en het KCC (Klant Contact Centrum).

2007 stond voor de brandweer in het teken van het Arbeidstijdenbesluit (ATB). Een gevoelig dossier met veel consequenties voor zowel het personeel als de organisatie van Brandweer Enschede. De onderhandelingen

3. Paragrafen

met de Ondernemingsraad hebben er toe geleid dat in dit dossier een akkoord is bereikt. Om te voldoen aan het arbeidstijdenbesluit is in 2007 een 4-ploegenrooster voorbereid. Dit rooster is per 01-01-2008 ingegaan. Vanaf september 2007 is al op basis van 48-uur gewerkt. Om met het nieuwe rooster te kunnen starten zijn in 2007 zeven nieuwe repressieve medewerkers aangesteld.

In 2007 is voor de derde keer een medewerkertevredenheidsonderzoek (MTO) uitgevoerd. Een hoge respons, positieve resultaten en een focus op verbeterpunten, in rapportcijfer vertaald een 7,5. Vergelijking met de resultaten van 2005 laat zien dat geen sprake is van grote verschillen. De medewerkertevredenheid bij de diensten is ‘vrij hoog’ en daarmee duidelijk hoger dan het landelijk gemiddelde. Daarnaast blijft de klantteveredenheid van de burgers voor zowel het fysieke- als het telefonische kanaal onverminderd hoog met een 8,0.

DCW meet de stand van ontwikkeling als leerwerkbedrijf middels een branche meting de zogenaamde AO meter. Er is een score behaald van 6,2 dit is een verbetering met 1,4 punt in 1 jaar tijd.

Eind 2007 is het project digitalisering uitkeringsdossiers afgerond. Tijdens dit project zijn ongeveer 15.000 papieren dossiers digitaal gemaakt. Het grootste voordeel hiervan is dat deze dossiers voortaan direct online raadpleegbaar zijn en niet meer zoek kunnen raken. Bovendien worden de ervaringen die tijdens het project zijn opgedaan gebruikt voor andere digitaliseringprojecten bij de gemeente. Verder is in 2007 het KlantContactCentrum (KCC) opgericht waardoor de spreekuren van de uitkeringsconsulenten zijn komen te vervallen. Eind 2007 was het KCC in staat om met behulp van een in eigen beheer bij de gemeente ontwikkeld KlantContactSysteem (KCS) de helft van de vragen van alle uitkeringsgerechtigden direct te beantwoorden. De andere helft moet alsnog door de consulenten worden afgehandeld. Bedoeling is dat het KCC op termijn 80% van alle vragen die bij de gemeente binnenkomen van burgers en bedrijven direct kan afhandelen.

Ziekteverzuim Het verzuimpercentage van de Gemeente Enschede is de afgelopen jaren sterk gedaald. in 2007 heeft deze trend zich verder voortgezet. Het percentage is verder gedaald van 4,66% naar 4,46%. Kenmerkend voor het omgaan met ziekteverzuim is de verschuiving die de gemeente Enschede doormaakt van verzuimbeheersing naar -preventie, oftewel gezondheidsmanagement. In 2007 is een grote stap gezet richting gezondheidsmanagement middels concrete acties in het kader van ‘Fit in uw vel’ Denk hierbij aan hardloopclinics, training stoppen met roken, aandacht voor gezonde voeding etc. Voor 2007 hebben de diensten voor het eerst jaarplannen opgesteld op het gebied van ziekteverzuim. Deze jaarplannen maken deel uit van het contract dat we in juni 2006 zijn aangegaan met de ArboUnie. In dat contract hebben we afgesproken volgens het werkgeversmodel / eigen regiemodel te werken. Dit houdt in dat de verantwoordelijkheid voor het ziekteverzuim daar ligt waar die hoort: bij werkgever en werknemer. Concrete aandachtspunten en acties in het kader van ziekteverzuim en gezondheidsmanagement worden per dienst vastgelegd in het jaarplan.

Juridische controlling Binnen de bedrijfsvoering van de gemeente(lijke organisatieonderdelen) speelt de juridische kwaliteit van het gemeentelijk handelen een belangrijke rol. Dat geldt zowel voor de juridische kwaliteit in het primaire proces ( zoals vergunningverlening en handhaving) als in het secundaire proces (de ondersteuning en control).


143

De kennispunten inkoop hebben zich in 2007 een vaste plek, naast het Centrale Kennispunt (BIK), verworven in trajecten met betrekking tot inkoop en aanbesteding. Dit heeft bijgedragen aan een verdere professionalisering van de inkoop en aanbesteding.

Gemeentebreed is een legal audit uitgevoerd naar de verstrekking van subsidies aan burgers en bedrijven binnen de daarvoor gestelde wettelijke kaders. De uitkomsten van het onderzoek komen in het eerste kwartaal van 2008 beschikbaar. Hieruit moet blijken of er onnodige risico's genomen worden binnen de organisatie en wat er eventueel verbeterd moet worden.

De DCW is aansprakelijk gesteld voor schade als gevolg van de geconstateerde bodemverontreiniging op het park Labyrinth der Zinnen. Zie voor verder informatie de risicoparagraaf.

144

Planning en control Besturingsmodel Met de introductie van programmadirecteuren is een belangrijke stap gezet in de aansturing van de gemeentelijke organisatie in 2007. Hiermee wordt aan de sturing van de strategische opgaven meer handen en voeten gegeven. Deze zal in 2008, o.a. op basis van ervaringen, verder vorm worden gegeven.

Control In 2006 zijn we gestart met een aantal acties om met name de financiële bedrijfsvoering op een hoger niveau te tillen, waar in 2007 een vervolg aan is gegeven. Dit heeft o.a. geresulteerd in het behalen van een goedkeurende accountantsverklaring op de Jaarrekening 2006 (óók voor wat betreft de rechtmatigheid). Met de jaarrekening 2006 hebben we ook een best practise gewonnen bij de Kordes Trofee. De Kordestrofee is een landelijke prijs voor de beste jaarrekening.

Verder zijn in 2007 veel voorbereidingen gestart voor de overgang van een administratiekantoor naar een accounting house. Hierdoor zullen administratieve taken efficiënter uitgevoerd kunnen worden.

Omdat we het belangrijk vinden om goed inzicht te hebben waar we staan met de kwaliteit en de effectiviteit van onze bedrijfsvoering en daarmee van onze organisatie, zijn we in 2007 begonnen met het in kaart brengen van bedrijfsvoeringindicatoren.

Doelmatigheid Momenteel worden de doelmatigheidsonderzoeken op het terrein van het team Administratie (AK) en Uitvoering Arbeidsvoorwaarden (JPO) uitgevoerd. De onderzoeken verkeren in de fase van het analyseren van de gegevens van de deelnemende gemeenten. In maart 2008 zijn de doelmatigheidsonderzoeken afgerond.

Ook vermeldenswaardig is, dat er op het gebied van procesmanagement in 2007 zodanige afspraken zijn gemaakt, dat risicovolle werkprocessen voortaan periodiek (min. jaarlijks) worden doorgelicht. Op deze manier blijven de beschrijvingen van deze processen actueel en zijn eventuele verbeterslagen structureel geborgd.

Doeltreffendheid In 2006 is een doeltreffendheidonderzoek gestart naar de beheersing van de instroom in de WWB. Dit onderzoek is in 2007 afgerond. Het onderzoek heeft voor de Gemeente Enschede 19 verbeterpunten

3. Paragrafen

opgeleverd. Deze verbeterpunten zijn in een verbeterplan opgenomen. De implementatie van de verbeterpunten is in 2007 gestart en wordt in 2008 afgerond. In 2007 is een nieuw doeltreffendheidonderzoek in het kader van artikel 213a vastgesteld, de doeltreffendheid van de aanpak van vroegtijdige schoolverlaters. Het onderzoek start in mei 2008 en is in oktober 2008 gereed.

Rechtmatigheid In 2007 is ook op dit gebied een inhaalslag gemaakt. We liggen op koers bij het opstellen van de normenen toetsingskaders. De interne controle is op orde en geeft geen aanleiding tot zorg. In het controleprotocol 2007 zijn nadere afspraken vastgelegd tussen gemeente Enschede en accountant voor het controlejaar 2007. Hierin is ook het normenkader opgenomen dat voor de rechtmatigheidcontrole geldt. In 2007 heeft er een actualisatie van de risico-analyse van alle relevante processen plaatsgevonden. De controleplannen zijn hierop aangepast. De interne controle is overigens zowel gericht op het vaststellen van getrouwheid als rechtmatigheid. Getrouw betekent in dit verband dat posten juist, volledig en tijdig zijn verantwoord. Rechtmatig betekent dat in overeenstemming met de geldende regelgeving is gehandeld. De uitkomsten van deze controles zijn in de maanden september en oktober door de accountant gereviewed. Uit de controle zijn geen tekortkomingen gebleken.

Voor het meest risicovolle proces inkopen zijn de opzet en uitkomsten van de interne controle hieronder samengevat. In 2007 is ingezet op het borgen van interne controle in de procesgang. Daarbij wordt ook beoogd om de kwaliteit van het inkoopproces te verbeteren. De controle wordt centraal gecoördineerd door de concernstaf en de uitvoering van de controle is belegd bij de adviseurs van de kennispunten bij de diensten. Ten aanzien van de aspecten getrouwheid en rechtmatigheid zijn uit de controles geen onjuistheden gebleken. Het interne inkoopbeleid behoort niet tot het normenkader voor de rechtmatigheidcontrole, wordt dus niet in het accountantsoordeel betrokken. De naleving van het intern inkoopbeleid behoeft echter wel aandacht. Een aanpassing van het digitale afhandelingsysteem facturen en het besluit tot standaardisatie van de inkoopdossiers moeten bijdragen aan een verbetering van de procesgang op dit punt.

Informatie- en communicatietechnologie (ICT) Medio 2007 is de Nota Informatiebeleid Gemeente Enschede 2007 afgerond. Door middel van deze nieuwe nota is een richtinggevend kader vastgesteld waarbinnen ontwikkelingen van informatisering en technologie worden vormgegeven. Daarbij zijn de voor de gemeente zo belangrijke thema's als doelmatige bedrijfsvoering en hoogwaardige dienstverlening duidelijk benoemd. De onderwerpen beveiliging en auditing maar ook architectuur dragen duidelijk bij aan het streven naar kwaliteitsverbetering ten aanzien van de informatievoorziening. Momenteel wordt dit I- beleid nader uitgewerkt. Per onderwerp wordt een zogenaamd inrichtingsstuk geschreven op basis waarvan dit onderwerp concreet wordt gemaakt.

Ontwikkelingen uit het ICT-Jaarplan 2007 liggen veelal op schema. Bijzonder voortvarend is de in gebruik name van het Klant Contact Systeem verlopen. De ontwikkeling van het Digitaal Loket (ook de aansluiting in het kader van Dimpact) krijgt in het eerste kwartaal van 2008 zijn beslag. Enschede is in dit opzicht afhankelijk van de leverancier. De implementatie van de ondersteunende tool ten behoeve van de informatieverzorging is nog niet afgerond. De invoering van het BurgerServiceNummer is uiteindelijk op 26 november 2007 (na een lange vertraging als gevolg van uitgestelde besluitvorming) met succes verlopen. In 2007 is (landelijk) hard gewerkt aan de voorbereidingen voor en realisatie van het Digitaal Klant Dossier (DKD) in de SUWI-keten. De invoering heeft nogal wat voeten in de aarde gehad, af en toe was het


145

pionieren, met name technisch. Samen met de landelijke projectorganisatie en door inspanningen van de kant van DPGO-ICT is het Enschede gelukt om als één van de eerste gemeenten van Nederland op een technisch geavanceerde wijze aan te sluiten op het DKD.

3.6 Grondbeleid Grondbeleid gemeente Enschede Enschede voert een actief grondbeleid, wat inhoudt dat de gemeente actief gronden aankoopt en verkoopt, als instrument om beleid op het gebied van ruimtelijke ontwikkeling, volkshuisvesting, economische zaken, milieu en maatschappelijke ontwikkeling te realiseren. Randvoorwaarde daarbij is een gezonde financiële positie van het Grondbedrijf nu en in de toekomst en een efficiëntere wederzijdse afstemming

146

tussen de verschillende beleidsvelden. Bijvoorbeeld op het gebied van woningbouwontwikkeling en bedrijventerreinen kantorenontwikkeling.

Onderdeel van het actieve grondbeleid is een strategisch verwervingbeleid. Wanneer de (her-) ontwikkeling van een locatie een bijzonder of strategisch belang heeft, zal de gemeente op een actieve manier deze ontwikkeling initiëren. Het strategisch aankoopbeleid is een instrument dat in toenemende mate ook in het buitengebied zal worden ingezet. Vooral waar het gaat om de kwaliteit van het buitengebied te waarborgen. In april 2007 is de nota strategisch verwervingsbeleid door B&W vastgesteld.

Hoge prioriteit in 2007 had ook het inzichtelijk maken van de financiële opgave van de toekomstige ruimtelijke projecten. Deze opdracht is succesvol afgerond en de consequenties daarvan zijn meegenomen in het Meerjaren Perspectief Grondbedrijf (MPG). Waar voorheen de bestemmingsreserve van toekomstige projecten werd gebaseerd op wat ooit beschikbaar was is deze nu reëel begroot. Jaarlijks wordt de financiële opgave geactualiseerd, in 2007 heeft de eerste actualisatie plaatsgevonden.

Belangrijke thema’s in 2008 zijn de projecten: uitbreiding core-business grondbedrijf, de afweging van realisatie strategieën en de implementatie van de nieuwe grondexploitatiewet.

Corebusiness Grondbedrijf Zoals hierboven gemeld wordt jaarlijks de financiële opgave voor de toekomstige ruimtelijke projecten geactualiseerd. Naast het inzichtelijk maken van de kosten wordt ook onderzoek gedaan naar de dekkingmogelijkheden van deze toekomstige projecten. Deze doorkijk laat zien dat er een verlies zit op onze toekomstige plannen. Dit heeft negatieve gevolgen voor het weerstandsvermogen van het grondbedrijf. Er zij een aantal oplossingsrichtingen voorhanden, die deels al zijn ingezet, namelijk: Kostenreductie / kostprijsverlaging, opbrengstoptimalisatie en verbreding van de core-business. De eerste twee wegen bewandelen we al, de derde is in studie en discussie. Moet de gemeente zich sec blijven inzetten op de productie van bouwrijpe grond of schuiven we steeds meer op in de richting van projectontwikkeling (incl. vastgoedontwikkeling en vastgoedexploitatie)? Deze vragen zijn onderwerp van discussie.

Realisatiestrategieën Enschede voert een actief grondbeleid, wat inhoudt dat de gemeente actief gronden aankoopt en verkoopt, als instrument om beleid te realiseren. Hieraan is echter een ‘tenzij’ toegevoegd’. Als de praktijk uitwijst dat

3. Paragrafen

een actief grondbeleid niet de optimale keuze is of niet mogelijk is staan andere mogelijkheden open, waarbij samenwerking met private partijen of geheel overlaten aan de markt de keuze is. De kern is dat we een afwegingskader willen schetsen om voor ieder project de meest geschikte realisatiestrategie te bepalen.

Implementatie gevolgen nieuwe Grondexploitatiewet Met de nieuwe Grondexploitatiewet krijgt de gemeente per 1 juli 2008 een nieuw instrument voor het kostenverhaal en verevening bij particuliere locatieontwikkeling. De gemeente krijgt de mogelijkheid om bepaalde kosten voor 100% te verhalen op private partijen en om bepaalde locatie-eisen te stellen. Voor de wet in 2008 daadwerkelijk van kracht gaat worden de gevolgen van deze wet in beeld gebracht en moet het totale gemeentelijke implementatietraject gereed zijn.

Financiële positie Grondbedrijf 2007 Het Grondbedrijf rapporteert jaarlijks over de behaalde resultaten, de toekomstige ontwikkelingen en de financiële positie in het MPG.

Actuele prognose lopende grondexploitaties Per 31 december 2007 kent het grondbedrijf 36 lopende grondexploitaties met een begroot negatief eindresultaat van 33,5 mln. euro op netto contante waarde (NCW) per 1-1-2008:  20 verliesgevende of financieel sluitende grondexploitaties met een begroot tekort van 79,6 mln. euro

op NCW 1-1-2008. Hiervoor is een verliesvoorziening getroffen.  16 winstgevende grondexploitaties met een begroot positief resultaat van 46,1 mln. euro op NCW

1-1-2008. Daarvan is 15,1 mln. euro al gerealiseerd en genomen. De begrote nog te realiseren winst bedraagt daarom 31,0 mln. euro.

Weerstandsvermogen grondbedrijf  De beschikbare weerstandscapaciteit bedraagt 30,1 mln. euro.

Dit gebaseerd op de begrote Toekomstige Reserve grondbedrijf vermeerderd met stille reserves. De Toekomstige Reserve Grondbedrijf bedraagt 23,9 mln. euro (inclusief 31,0 mln. euro nog te realiseren winst uit de lopende grondexploitaties). De aanwezige stille reserves bedragen 6,2 mln. euro en ontstaan door verschillen tussen de economische waarde van strategische voorraad minus de boekwaarde.  De berekende vereiste weerstandscapaciteit bedraagt 11,2 mln. euro.

Voor het afdekken van toekomstige grondexploitaties en betalingsverplichtingen jegens concernfinanciën is een reservering van 19,2 mln. euro gewenst. (in het MPG bestemmingsreserve genoemd). De Toekomstige Reserve Grondbedrijf (23,9 mln. euro) minus de genoemde reservering (19,2 mln. euro) bedraagt 4,7 mln. euro en wordt in het MPG Algemene Reserve Grondbedrijf genoemd. Omdat deze kleiner is dan de vereiste weerstandscapaciteit (11,2 mln. euro) wordt de financiële positie van het grondbedrijf geduid als een ‘code geel situatie’. Een code geel situatie wil zeggen dat:  Alle lopende verplichtingen (projecten met een reeds vastgestelde grondexploitatiebegroting) gedekt

kunnen worden omdat de beschikbare weerstandscapaciteit veel groter is dan de vereiste weerstandscapaciteit. Afhankelijk van de mate waarin risico’s zich daadwerkelijk gaan voordoen, niet alle toekomstige grondexploitaties bekostigd kunnen worden. (6,5 mln. euro ongedekt).


147

3.7 Verbonden partijen

148

Verbonden partij

Bestuurlijk en financieel belang

Doelstelling

NV Twentse

De gemeente bezit 100% van de aandelen

Het exploiteren en beheren van gelegenheden

Schouwburg

zijnde 776.418 aandelen B à 1,00 euro per

voor podiumkunst en andere ontspanning

aandeel. De directeuren en commissarissen

evenals het uitoefenen van een horeca

worden benoemd, geschorst en ontslagen door

onderneming.

de algemene vergadering van aandeelhouders.

NV Enschedese

Alle aandelen zijn in het bezit van de gemeente. Het beheren en exploiteren van zwembaden

zwembaden

De bestuurders worden benoemd, geschorst en evenals al wat met een of ander verband houdt

ontslagen door de algemene vergadering van

of daarvoor bevorderlijk kan zijn, alles in de

aandeelhouders.

ruimste zin.

Dataland BV

DataLand is een initiatief van vijfentwintig

DataLand is het centrale loket voor gemeentelijke

grote Nederlandse gemeenten (100.000+).

vastgoedinformatie. Namens de aangesloten

De VNG, de BNG en GemNet ondersteunen het

gemeenten maakt DataLand deze gegevens

initiatief van harte en vrijwel alle gemeenten

toegankelijk voor het bedrijfsleven en de overheid.

in Nederland nemen deel aan DataLand.

De deelname van de gemeente Enschede

heeft een omvang van 8.000 euro.

Stadsbank

De gemeenteraad benoemt uit zijn midden

Te behartigen belangen zijn: het op zowel

Oost-Nederland

één lid van het algemeen bestuur en het

maatschappelijk als zakelijk verantwoorde wijze

dagelijks bestuur van de Stadsbank

voorzien in de behoefte aan geldkrediet; op

Oost-Nederland. De Stadsbank Oost-Nederland

schriftelijk verzoek dan wel na schriftelijke

ontvangt van de gemeente een jaarlijkse

instemming van betreffende gemeente zowel op

bijdrage (voorschot) op basis van hun begroting. maatschappelijk als zakelijk verantwoorde wijze

De definitieve verrekening van de bijdrage

regelen van schulden van personen die in financiële

geschiedt na vaststellen van de jaarrekening.

moeilijkheden zijn geraakt; op schriftelijk verzoek

dan wel na schriftelijke instemming van betreffende

gemeente het op zowel maatschappelijk als

zakelijk verantwoorde wijze aangaan van

overeenkomsten in rekeningcourant (zogenaamde

salarisrekeningen); het geven van voorlichting en

advies met betrekking tot hiervoor gemelde zaken.

NV Bank

De NV heeft ten doel de uitoefening van het

De gemeente bezit 200.343 aandelen à 2,50 euro.

Nederlandse

bedrijf van bankier ten dienste van overheden.

Gemeenten Essent NV

De gemeente bezit 323.314 aandelen à 1,00 euro. De NV heeft ten doel werkzaam te zijn op het

Het totale aandelenkapitaal van de NV

bedraagt 300 mln. euro.

gebied van de energievoorziening, communicatiesystemen en –diensten, zorg voor een schoon en

gezond milieu, afvalverwijdering en -verwerking

evenals op het gebied van de voorziening in andere

goederen of diensten die met het vorenstaande

samenhangen of daaraan verwant zijn.

NV Waterleiding

De gemeente bezit 46.329 (1,04%) gewone

De uitoefening van een publiek (drink)waterbedrijf

Maatschappij

aandelen à 1,00 euro nominaal (boekwaarde

daaronder begrepen de winning, productie,

3. Paragrafen

Vitens

bij verkrijging 10,00 euro. De burgemeester

transport, verkoop en distributie van water, evenals

van Enschede maakt deel uit van de Raad

het verrichten van alles wat met de publieke water-

van Commissarissen van Vitens NV.

voorziening verband houdt of daaraan bevorderlijk

kan zijn, alles in de ruimste zin van het woord.

NV Twente Milieu

De gemeente bezit 620 aandelen van de

Namens en ten behoeve van haar aandeelhouders

2.077 aandelen. Dit betekent dat de

in het algemeen belang werkzaam te zijn op het

gemeente een zeggenschap heeft van

gebied van gemeentelijke taken, zoals inzameling

29,9 % in NV Twente Milieu.

van huishoudelijk afval, reiniging en gladheid-

bestrijding evenals op het gebied van andere

milieuvelden, evenals het werkplaatsbeheer voor

het onderhoud van gemeentelijke voertuigen en

machines, één ander in de ruimste zin.

De omschreven doelstelling dient te worden

bereikt tegen zo laag mogelijke kosten.

Openbaar Lichaam

De gemeenteraad benoemt uit zijn midden

Het stichten en exploiteren van één of meer crematoria.

Crematoria

één lid en één plaatsvervangend lid op

Twente

aanbeveling van burgemeester en wethouders.

Enschede

De gemeente bezit 100% van de aandelen met

Het ontwikkelen en financieren van bedrijfsterreinen, kantoorlocaties en

Ontwikkeling BV

een totale nom. waarde van 20.000 euro. De

directeuren en commissarissen worden benoemd, woongebieden gelegen binnen het plangebied

geschorst en ontslagen door de algemene

Zuiderval te Enschede voor eigen rekening dan

vergadering van aandeelhouders. Enschede

wel in samenwerking met of ten behoeve van

Ontwikkeling bezit 50% van de aandelen van

een daarvoor opgerichte rechtspersoon.

Grondexploitatiemaatschappij Zuiderval Beheer

BV. Genoemde BV’s hebben met Bridico BV de

CV Grondexploitatie Zuiderval opgericht.

Regio Twente

Collegeleden van de gemeente maken deel uit De Regio Twente heeft met inachtneming van

van het algemeen bestuur en het dagelijkse

wat in deze regeling is bepaald, tot doel in de

bestuur. In de begroting van de Regio Twente

betreffende regio de volgende belangen te

wordt het geraamde bedrag van de gemeente

behartigen: openbare orde en veiligheid,

opgenomen en in de jaarrekening van de Regio

volksgezondheid, milieu en afvalverwerking,

Twente wordt het werkelijk verschuldigde

ruimtelijke ontwikkeling, verkeer en vervoer,

bedrag van de gemeente vastgesteld. Via de

sociaal- economische ontwikkeling, recreatie en

Regio Twente neemt de gemeente deel in

toerisme, grensoverschrijdende samenwerking,

Twence Afvalverwerking, waarvan de

arbeidsvoorziening, volkshuisvesting en

gemeente jaarlijks een dividend ontvangt.

grondbeleid.

Stichting Green

Een bestuurder wordt benoemd door de

De ontwikkeling en exploitatie van een

Family

gemeente. Bij ontbinding van de stichting

thematisch family entertainment park te

Entertainment

wordt het vermogen in overleg met de

Boekelo genaamd het Land der Labyrinten.

gemeente besteed in overeenstemming met het

doel of kan na goedkeuring van de gemeente

een nadere bestemming worden gegeven.

Coöperatie

De gemeente Enschede is lid. De jaarlijkse

Het ontwikkelen en leveren van oplossingen voor

Dimpact U.A.

bijdrage aan de coöperatie is 1.000 euro.

de gemeentelijke digitale dienstverlening van

De bijdrage voor het gebruik van de producten publiekrechterlijke instellingen. De coöperatie

van Dimpact is 1,20 euro per inwoner per jaar.

heeft geen winstoogmerk.


149

Jaarrekening 2007

4. Programmarekening

Gemeenterekening

Lasten

Bedragen x d 1.000 Actief in stad Opgroeien in de stad Zorg en welzijn Werk en inkomen

Baten

Saldo

29.008

-4.357

24.651

72.122

-47.852

24.269

47.944

-11.896

36.048

198.955

-171.280

27.675

Economische Ontwikkeling

13.076

-7.471

5.605


15.068

-9.285

5.782

Bereikbaarheid en Mobiliteit

14.989

-12.694

2.295

7.052

-4.956

2.096

Wonen Woon en leefomgeving

66.109

-41.912

24.197

Veiligheid

11.065

-570

10.495

Stadsdelen

5.140

-864

4.276

26.406

-8.271

18.135

Samenwerken en dienstverlening Roombeek

31.620

-33.175

-1.555

Financieel addendum (excl. Algemene dekkingsmiddelen)

35.848

-29.468

6.380

574.402

-384.051

190.349

Subtotaal programma’s Algemene dekkingsmiddelen:

Algemene uitkering

0

-157.503

-157.503

Dividend

0

-5.851

-5.851

-7.176

-7.176

0

0

Saldo financieringsfunctie

Saldo compensabele BTW en uitkering BTW-compensatiefonds

0

Overige algemene dekkingsmiddelen

0

-31.731

-31.731

Subtotaal algemene dekkingsmiddelen

0

-202.261

-202.261

574.402

-586.312

-11.912

Resultaat voor bestemming Saldo toevoegingen en onttrekkingen aan reserves:

Actief in stad

844

-332

512


154

-374

-220

Zorg en welzijn

955

-1.228

-274

0

-4.011

-4.011

3.131

-3.807

-676

100

-2.765

-2.665

8.317

-5.950

2.367

459

-419

40

Werk en inkomen Economische Ontwikkeling Ruimtelijke Ontwikkeling Bereikbaarheid en Mobiliteit Wonen Woon en leefomgeving

10.071

-880

9.191

Veiligheid

163

-790

-627

Stadsdelen

99

-506

-406

170

-74

96

Samenwerken en dienstverlening Roombeek

1.673

-118

1.555

Financieel addendum (excl. Algemene dekkingsmiddelen)

19.233

-27.050

-7.818

Subtotaal mutaties in reserves

45.369

-48.304

-2.936

Resultaat na bestemming

619.771

-634.616

-14.848


153

5. Balans

ACTIVA (bedragen x d 1.000)

2007

2006

326.212

296.936

Vaste activa Materiële vaste activa

Investeringen met economisch nut:  gronden uitgegeven in erfpacht  overige investeringen met een economisch nut

5.826

3.894

286.377

266.872

Investeringen in de openbare ruimte met uitsluitend maatschappelijk nut

34.009

26.170


99.996

98.404

Kapitaal verstrekkingen aan:  deelnemingen  gemeenschappelijke regelingen  overige verbonden partijen

3.535

3.274

194

195

10.920

747

Leningen aan:  woningbouwcorporaties

41.049

52.417

 deelnemingen

5.868

724

 overige verbonden partijen

3.305

3.756

Overige langlopende leningen

26.620

12.888

7.404

23.263

1.101

1.139

426.208

395.340

290.788

243.532

525

272

290.136

239.730

Overige uitzettingen met een rentetypische looptijd van een jaar of langer Bijdragen aan activa in eigendom van derden Totaal vaste activa Vlottende activa Voorraden Grond- en hulpstoffen Onderhanden werk, waaronder grond in exploitatie Gereed product en handelsgoederen

128

323

0

3.208

Uitzettingen met een rentetypische looptijd korter dan één jaar

72.939

58.548

Overige vorderingen

23.258

17.929

Overige uitzettingen

Vooruitbetalingen

49.681

40.619

Liquide middelen

111

135

Kassaldi

44

102

Bank- en girosaldi

67

33

Overlopende activa Totaal vlottende activa

6.923

8.694

370.762

310.909

796.970

706.247

Totaal ACTIVA


155

PASSIVA (bedragen x d 1.000)

2007

2006

154.399

142.485

18.110

18.908

Vaste passiva Eigen vermogen Algemene reserve

Bestemmingsreserves:  voor egalisatie van tarieven

19.104

13.062

98.086

102.654

4.251

3.400

14.848

4.461

Voorzieningen

196.035

204.866

Voorzieningen voor verplichtingen, verliezen en risico’s

147.365

134.811

695

2.303

47.975

67.751

295.164

227.640

58

58

 overige bestemmingsreserves Resultaat voorgaande jaren Resultaat voor bestemming (nog te bestemmen resultaat)

156

Onderhoudsegalisatievoorzieningen Door derden beklemde middelen met een specifieke aanwendingsrichting Vaste schulden met een rentetypische looptijd van één jaar of langer Obligatieleningen

Onderhandse leningen van:  binnenlandse pensioenfondsen en verzekeringsinstellingen  binnenlandse banken en overige financiële instellingen

5.541

6.475

277.555

193.159

 buitenlandse instellingen, fondsen, banken, bedrijven en overige sectoren

4.538

19.538

Door derden belegde gelden

7.343

8.289

129

122

645.598

574.991

129.809

112.410

Kasgeldleningen

25.000

20.000

Bank- en girosaldi

62.164

41.684

Overige schulden

42.644

50.726

21.563

18.847

151.371

131.257

796.970

706.247

1.020.834

931.314

Waarborgsommen Totaal vaste passiva

Vlottende passiva Netto-vlottende schulden met een rentetypische looptijd korter dan één jaar

Overlopende passiva Totaal vlottende passiva

Totaal PASSIVA

Gewaarborgde geldleningen

5. Balans

157


6. Toelichting op de Jaarrekening algemeen

Alle in de Jaarrekening opgenomen bedragen zijn in duizenden Euro’s, tenzij anders is aangegeven.

6.1 Consolidatiegrondslag De Jaarrekening 2007 is opgesteld conform het Besluit Begroting en Verantwoording Provincies en Gemeenten (BBV). In de Financiële verordening (ex. art. 212 Gemeentewet) kunnen nadere bepalingen zijn opgenomen die een nadere invulling van de BBV-voorschriften zijn. In de Jaarrekening 2007 zijn begrepen de activa, passiva en resultaten van de volgende diensten:  Brandweer  Concern (Algemene dienst)  Concernstaf  Dienst Maatschappelijke Ontwikkeling

159

 Dienst Stedelijke Ontwikkeling en Beheer  DCW  Dienstverlening voor Publiek en Gemeentelijke Organisatie  Het Stedelijk Lyceum  Projectbureau Roombeek  Raadsgriffie

De onderlinge verrekeningen, vorderingen en schulden tussen de diensten onderling zijn tegen elkaar weggestreept. Deelnemingen zijn niet in de consolidatie betrokken, maar zijn opgenomen onder de financiële vaste activa.

6.2 Grondslagen voor waardering en resultaatbepaling Grondslagen financiële verslaggeving De Jaarrekening van de gemeente Enschede is opgesteld op basis van de algemeen aanvaardbare grondslagen voor financiële verslaggeving (BBV).

(Im-)materiële vaste activa In erfpacht uitgegeven gronden De in erfpacht uitgegeven percelen zijn gewaardeerd tegen de eerste uitgifteprijs (i.c. de waarde die bij eerste uitgifte als basis voor de canonberekening in aanmerking is genomen).

Overige investeringen met economisch nut Alle activa worden voor het bedrag van de investering geactiveerd. Waardering vindt plaats op basis van de verkrijging- of vervaardigingprijs, verminderd met bijdragen van derden. Er wordt afgeschreven over de verkrijgingprijs of vervaardigingprijs, vanaf het moment dat het activum in gebruik is genomen. Activa welke nog niet in gebruik zijn genomen per 31 december 2007, maar nog in uitvoering zijn, worden apart gepresenteerd als kapitaalwerken (materiële vaste activa in uitvoering) in de categorie onderhanden werk. De afschrijvingen vinden grotendeels plaats op basis van de lineaire methode (deels op annuïtaire basis) en gebaseerd op de economische levensduur. Over investeringen wordt tijdsevenredig afgeschreven. De levensduur van de gronden en terreinen is bepaald als oneindig.


Investeringen in de openbare ruimte met uitsluitend maatschappelijk nut Investeringen in infrastructurele werken in de openbare ruimte, zoals wegen, pleinen, bruggen, viaducten en parken worden ten laste van de exploitatie gebracht. Bij raadsbesluit kan hiervan worden afgeweken. In de toelichting is aangegeven welke investeringen in de openbare ruimte met een maatschappelijk nut zijn geactiveerd.

Financiële vaste activa De financiële vaste activa zijn opgebouwd uit aan derden verstrekte leningen en belangen in gemeenschappelijke regelingen en deelnemingen. Aan derden verstrekte geldleningen zijn gewaardeerd tegen nominale waarde. De belangen in gemeenschappelijke regelingen en deelnemingen zijn gewaardeerd tegen verkrijgingprijs of lagere marktwaarde.

160

Voorraden Voorraden zijn gewaardeerd tegen verkrijging- of vervaardigingprijs, eventueel afgewaardeerd wanneer de marktwaarde lager is (bij een later oplopende marktprijs kan herstel van de oorspronkelijke prijs plaatsvinden). Uitzondering is de grondexploitatie, deze wordt gewaardeerd tegen netto vervaardigingkosten (kosten minus opbrengsten). De voorraden niet in exploitatie genomen bouwgronden en onderhanden werk worden gewaardeerd tegen de historische kostprijs verhoogd met gemaakte kosten en verminderd met opbrengsten uit gronduitgiften, subsidies en bijdragen. De kostprijs bestaat uit de directe kosten en eventueel de aan het werk toe te rekenen indirecte kosten en interest. Voor winstneming op projecten wordt de methode toegepast, waarbij de winsten worden genomen op het moment dat de boekwaarde, rekeninghoudend met nog te maken kosten, negatief wordt. Een negatieve boekwaarde minus nog te maken kosten wordt gezien als gerealiseerde winst. Voor eventuele verwachte negatieve resultaten op projecten wordt zonodig een voorziening gevormd.

Vorderingen Vorderingen worden gewaardeerd tegen nominale waarde, indien noodzakelijk verminderd met een voorziening voor oninbare bedragen. Deze laatste worden dus niet opgenomen onder voorzieningen (passiva) maar, als waarderingscorrectie in mindering gebracht op de boekwaarde van de desbetreffende lening of vordering.

Liquide middelen Liquide middelen worden gewaardeerd tegen verkrijgingprijs.

Overlopende activa Overlopende activa worden gewaardeerd tegen verkrijgingprijs.

6. Toelichting op de Jaarrekening algemeen

Voorzieningen Voorzieningen dienen naar beste schatting dekkend te zijn voor de achterliggende verplichtingen en risico’s. Ze mogen niet groter of kleiner zijn dan de geschatte omvang van de verplichtingen en risico’s waarvoor ze gevormd zijn. Voorzieningen worden gewaardeerd tegen nominale waarde. Uitzondering geldt voor een aantal voorzieningen waarbij het tijdsaspect een betekenisvolle rol speelt. Deze voorzieningen hebben een omvang verminderd met verwachte toevoegingen in de loop der tijd. Deze voorzieningen worden dan gewaardeerd tegen contante waarde.

6.3 Resultaatbepalingsgrondslagen De baten en lasten worden toegerekend aan het jaar waarop zij betrekking hebben. Baten en winsten worden slechts genomen voor zover zij op balansdatum zijn gerealiseerd. Verliezen en risico's die hun oorsprong vinden voor het einde van het begrotingsjaar, worden in acht genomen indien zij voor het opmaken van de jaarrekening bekend zijn geworden. Voor zover noodzakelijk zijn ten laste van het resultaat voorzieningen getroffen voor:  Verplichtingen en verliezen waarvan de omvang per balansdatum onzeker is, doch redelijkerwijs is

te schatten;  Risico’s ter zake van verplichtingen en verliezen waarvan de omvang redelijkerwijs is te schatten;  Kosten te maken in een volgend boekjaar, mits deze hun oorsprong vinden in het onderhavige

boekjaar en de voorziening strekt tot gelijkmatige verdeling van lasten.


161

7. Toelichting op de Programmarekening

7.1 Toelichting algemene dekkingsmiddelen Algemene Dekkingsmiddelen

Begroting 2007 Begroting 2007 Realisatie 2007

Bedragen x d 1.000

Afwijking

(primitief )

(na wijziging)

-30.185

-30.435

-30.677

-242

Hondenbelasting

-687

-687

-699

-12

Precariobelasting

-245

-245

-242

3

-64

-64

-66

-2

-31.181

-31.431

-31.684

253

Onroerende zaakbelasting

Baatbelasting Subtotaal Gemeentelijke kortingen

0

0

0

0

40

40

47

7

-31.221

-31.471

-31.731

-260

-276.790

-159.034

-157.503

1.532

Kwijtschelding Netto belastingopbrengsten Algemene uitkering Algemene uitkering suppletie OZB

-2.200

-2.200

-2.200

0

Dividenden

-1.618

-5.502

-5.851

-350

Saldo financieringsfunctie

-4.005

-6.308

-7.176

-868

0

0

0

0

-315.833

-204.515

-204.461

53

Saldo BTW Compensatiefonds Saldo

Analyse afwijkingen tussen begroting na wijziging en realisatie (bedragen x d 1.000) Omschrijving

Afwijking

I/S

- 231

S

Door de versnelling van de waardering (inclusief afhandeling

van bezwaarschriften) begint er steeds een concreter beeld te

ontstaan van de te realiseren OZB opbrengst. Prognoses van de WOZ

waarden van grote belastingobjecten maken plaats voor correcte

waarden, waarbij tevens de hieraan ten grondslag liggende uitgangs-

punten voor meerdere jaren worden vastgesteld. Hierdoor is in de 2e helft

van 2007 een hogere OZB-belastingopbrengst ontstaan van 231.000 euro,

OZB

Analyse

wat neerkomt op een afwijking van 0,75%. Naar verwachting zullen door

deze versnelling de jaarlijkse afwijking gaan afnemen.

Algemene

S

De bate à 159.703 mln. euro over 2007 bestaat uit de verwachte bate over

uitkering

2007 van 160.219 mln. euro minus nabetalingen à 516.000 euro over 2005

1.532

en 2006. In deze bate is rekening gehouden met uitbetaling van 50% van

de behoedzaamheidsreserve. Dit bedrag kan wijzigen na publicatie van

de Maartcirculaire.

De omvang van de algemene uitkering is ten opzichte van 2006 fors

toegenomen. De oorzaak hiervan ligt in de Wmo (Wet Maatschappelijke

Ondersteuning). De bijdragen voor de Wmo worden uitgekeerd via het

gemeentefonds. Daarnaast zijn in totaal 1.278.000 euro aan taakmutaties

in 2007 toegevoegd aan het gemeentefonds vanuit de juni- en

septembercirculaires.


163

Omschrijving Algemene

Afwijking

I/S

1.532

S

Analyse Ten opzichte van de laatst gemelde begrotingstand bedraagt het nadeel

uitkering

op de algemene uitkering 1.532.000 euro. De oorzaak hiervan ligt in een

aantal nabetalingen over 2005 en 2006 die hoger uitvielen dan verwacht.

Verder leiden bijstellingen van de volumes en prijsontwikkelingen tot

een nadeel van in totaal 119.000 euro.

Dividend

350

I

In 2007 zijn de volgende dividenden verantwoord:

 Bank Nederlandse Gemeenten

 Twence

 Essent

 Vitens

164

2.156.000 euro 970.000 euro 2.667.000 euro 58.000 euro 5.851.000 euro

Dit is een stijging van 350.000 euro ten opzichte van de laatst gemelde

begrotingstand. Het verschil wordt veroorzaakt door Essent N.V. die in

december 2007 onverwacht heeft besloten een extra dividenduitkering

te doen.

Saldo financierings-

Zie de paragraaf treasury voor een toelichting.

-868

I

functie


7.2 Analyse van de afwijkingen tussen begroting (na wijziging) en programmarekening Actief in de stad Bedragen x d 1.000

Begroting

Prod.nr. Omschrijving

(primitief)

Lasten 3.03.03 Welzijnswerk 3.03.06 Alg. vrijwilligers ondersteuning

Begroting

Realisatie

(na wijziging)

Afwijking

2007

5.294

5.047

5.023

-25

274

231

187

-44

3.04.01 Literatuur

3.470

3.575

3.574

-1

3.04.02 Kunstzinnige vorming

3.546

3.477

3.384

-92

3.04.03 Podiumkunsten

2.893

3.030

3.048

17

3.04.04 Musea

1.195

1.220

1.324

104

3.04.05 Beeldende kunst

1.456

1.626

1.570

-56

992

1.144

1.058

-86

3.06.01 Beleid sport en recreatie

1.737

1.872

1.789

-83

3.06.02 Buitensportvoorziening

2.326

2.270

2.374

105

3.06.03 Binnensportvoorziening

3.868

3.812

3.911

99

3.06.04 Recreatievoorzieningen

1.870

1.754

1.767

13

0

0

0

0

28.922

29.058

29.008

-50

3.04.06 Manifestaties/evenementen

3.06.05 Sportactivering Totaal lasten Baten 3.03.03 Welzijnswerk

-572

-136

-136

0

0

0

0

0

-16

-16

-17

-1

-120

-120

-72

48

-17

-17

-40

-22

0

0

0

0

3.04.05 Beeldende kunst

-672

-672

-622

50

3.04.06 Manifestaties/evenementen

3.03.06 Alg. vrijwilligers ondersteuning 3.04.01 Literatuur 3.04.02 Kunstzinnige vorming 3.04.03 Podiumkunsten 3.04.04 Musea

-126

-121

-129

-8

3.06.01 Beleid sport en recreatie

-92

-526

-566

-41

3.06.02 Buitensportvoorziening

-482

-482

-518

-36

3.06.03 Binnensportvoorziening

-2.156

-2.156

-2.257

-102

3.06.04 Recreatievoorzieningen

0

0

0

0

3.06.05 Sportactivering

0

0

0

0

-4.253

-4.246

-4.357

-111

24.669

24.812

24.651

-161

Totaal baten Saldo voor bestemming Stortingen in Reserves

200

886

844

-42


-521

-510

-332

178

24.348

25.188

25.164

-25

Saldo na bestemming


165

Analyse afwijkingen tussen begroting na wijziging en Programmarekening 2007 (bedragen x d 1.000) Omschrijving

Afwijking

I/S

-44

I

Analyse

Lasten Alg.vrijwilligers

ondersteuning

mondiale bewustwording gestort in de reserve Mondiaal beleid. Zie ook

afwijking bij storting reserves.

Kunstzinnige

166

Conform een raadsbesluit uit 2002 worden niet ingezette middelen voor

-92

I/S

Het pand van Concordia aan de Oude Markt wordt niet meer gehuurd

vorming

(S=86.500 euro). De rest zijn diverse incidentele voordelen.

Musea

Het betreft hier een structurele verhoging van de subsidie aan de

104

S

TwentseWelle. Bij de kadernota 2008 wordt deze verhoging structureel in

de begroting van DMO verwerkt.

Beeldende kunst

De in dit jaar nog niet ingezette middelen voor de adviesstructuur beeldende

-56

I

kunst zijn t.g.v. de reserve stadsverfraaiing gekomen.

Manifestaties/

Het betreft hier niet bestede middelen in het kader van actieplan

-86

I

evenementen

cultuurbereik. Deze cofinanciering moet over de periode 2005-2008 worden

ingezet en zal begin 2009 met het Rijk worden afgerekend.

Beleid sport

Het betreft hier voornamelijk de kapitaallasten (94.500 euro)

-83

I

en recreatie

voorbereidingskrediet kunstijsbaan. Dit krediet wordt in 2008 naar het

Vastgoedbedrijf overgedragen.

Buitensport-

De hogere uitgaven hadden betrekking op:

105

I/S

voorziening



hogere huur kleedkamers Lonneker (S)



inhuur maaier i.v.m. ziekte personeel (I)

Binnensport-

99

I

voorziening

Het betreft hier voornamelijk uitgaven welke bij de inkomsten aan Vastgoedbedrijf zijn doorberekend.

Baten Kunstzinnige

48

I/S

Als gevolg van het niet meer huren van het pand Oude Markt (Concordia)

vorming

worden hier ook geen inkomsten meer gerealiseerd.(S=58.000 euro).

De overige inkomsten zijn incidenteel en betreffen een doorberekening.

Podiumkunsten

De extra inkomsten worden veroorzaakt door niet begrote doorberekening

-22

I

eigenaarslasten aan de huurder van de panden Essengaarde/

Wenninkgaarde(Muziekcentrum).

Beeldende kunst

De gerealiseerde bijdrage van de DSOB aan nieuwbouwprojecten t.g.v.

50

I

stadsverfraaiing is ten opzichte van de begroting lager uitgevallen.

Beleid sport en

Structureel draagt de DSOB bij aan de subsidie Military, welke via de

-41

I

recreatie

beschikking van de DMO uitbetaald wordt. Deze hogere subsidie en de

bijdrage zijn niet begroot.

Buitensport-

Het betreft inkomsten als gevolg van doorberekende werkzaamheden aan

-36

I

voorziening

verenigingen met een eigen accommodatie.

Binnensport-

Het betreft hier inkomsten Vastgoedbedrijf welke onder de uitgaven zijn

-102

I

voorziening Stortingen in reserves

verantwoord.

30

I

Conform een raadsbesluit uit 2002 worden niet ingezette middelen voor

ondersteuning

mondiale bewustwording gestort in de reserve Mondiaal beleid. Zie ook

afwijking bij Alg.vrijwilligers ondersteuning.

Alg.vrijwilligers


Beeldende kunst

-72

I

Zie toelichting bij baten/lasten.

Onttrekkingen aan reserves

Beeldende kunst

78

I

Zie toelichting bij baten/lasten.

Beleid sport en

95

I

Geen onttrekking als gevolg van vertraging overdracht krediet kunstijsbaan

recreatie

naar Vastgoedbedrijf.

Buitensport-

Geen onttrekking als gevolg vertraging realisatie sportpark Boekelo.

5

I

voorziening

De kapitaallasten worden gedekt uit de reserve sportpark Boekelo.

Opgroeien in de stad Bedragen x d 1.000

Begroting

Begroting

Realisatie


(primitief)

(na wijziging)

2007

Lasten

Afwijking

3.03.05 Jeugdwerk

8.147

8.162

8.115

-46

3.05.01 Gemeentelijke onderwijskansen

4.037

4.323

4.344

22

0

0

0

0

3.05.02 Onderwijs in allocht.levende talen 3.05.03 Schoolbegeleiding

1.003

654

662

8

3.05.06 Leerplicht

2.236

2.546

2.638

92

19.288

19.707

21.680

1.973

213

155

70

-85

3.05.09 Leerlingenvervoer

2.150

2.049

2.038

-12

3.05.12 Consent

1.200

600

600

0

62.718

30.959

31.885

926

100.992

69.154

72.032

2.878

3.03.05 Jeugdwerk

-2.465

-2.215

-2.217

-2

3.05.01 Gemeentelijke onderwijskansen

-2.376

-2.630

-2.689

-59

0

0

0

0

3.05.07 Onderwijshuisvesting 3.05.08 Zwemonderwijs

3.05.11 Het Stedelijk Lyceum Totaal lasten Baten

3.05.02 Onderwijs in allocht.levende talen 3.05.03 Schoolbegeleiding

-331

0

0

0

3.05.06 Leerplicht

-639

-1.044

-1.144

-100

-7.082

-7.686

-9.837

-2.151

0

0

0

0

-40

-40

-31

9

0

0

0

0

3.05.11 Het Stedelijk Lyceum

-63.118

-31.559

-31.982

-423

Totaal baten

-76.052

-45.174

-47.900

-2.726


24.940

23.980

24.132

152

0

0

292

292

-235

226

-374

-600

24.705

24.206

24.050

-157

3.05.07 Onderwijshuisvesting 3.05.08 Zwemonderwijs 3.05.09 Leerlingenvervoer 3.05.12 Consent



167


Afwijking

Lasten Leerplicht

168

I/S

92

I

Analyse

GSB III middelen voor project “Aanval op de uitval” van 100.000 euro zijn in

de daarvoor geopende voorziening gedoteerd.

Onderwijs-

In het kader van de richtlijnen van het Besluit Begroting en Verantwoording

1.805

I

huisvesting

(BBV) is eind 2007 voor de realisatie van de Scholingsboulevard 1,805 mln.

euro vanuit de kredieten overgeboekt naar de exploitatie.

In het kader van de brede school regeling van het Ministerie van OCW zijn de

116

I

huurkosten voor twee lokalen in het Wijkcentrum de Roef en de

begeleidingskosten voor de aanvraag betaald.

Zwemonderwijs

Vanaf het schooljaar 2007-2008 is schoolzwemmen weer ingevoerd.

-85

I

Baten Gemeentelijke

-59

I

Hierdoor valt deel van beschikbaar budget vrij.

Eind 2007 zijn aanvullende middelen in de uitbetaling van de derde tranche

onderwijskansen

van GSB III voor onderwijsachterstandenbeleid (OAB) binnengekomen.

Leerplicht

GSB III middelen voor project “Aanval op de uitval” van 100.000 euro zijn

-100

I

Onderwijs-

-2.000

I

binnengekomen. In de realisatieovereenkomst Scholingsboulevard is overeen gekomen dat het

huisvesting

Bonhoeffer College en het Stedelijk Lyceum gebruik kunnen maken van de

gebouwen en omliggend terrein tegen een eenmalige vergoeding van 2 mln. euro.

In het kader van de brede school regeling van het Ministerie van OCW is

-116

I

116.000 euro binnengekomen.

Stortingen in Reserves Onderwijs-

195

I

In 2007 zijn voor de realisatie van de scholingsboulevard voor 2 mln. euro aan

huisvesting

baten en 1,805 mln. euro aan lasten in de exploitatie gerealiseerd. Het restant

van 195.000 euro wordt gedoteerd aan de egalisatiereserve ter dekking van de

kapitaallasten van de Scholingsboulevard, dat hiervoor geopend is. Via een

bestemmingsvoorstel wordt in de jaarrekening van 2007 voor deze dotatie

toestemming gevraagd aan de Raad.


Zorg en welzijn Bedragen x d 1.000

Begroting

Begroting

Realisatie


(primitief)

(na wijziging)

2007

Lasten

3.02.02 Voorziening gehandicapten

12.499

25.897

Afwijking

25.107

-790

3.02.03 Indicaties zorgvoorzieningen

1.206

1.806

2.046

240

3.02.04 Verslavingszorg

2.129

2.482

2.390

-92

3.02.05 Collectieve preventie

4.224

4.585

4.598

14

3.02.06 Maatschappelijke ondersteuning

2.619

3.746

3.506

-240

3.03.01 Maatschappelijke dienstverlening

3.368

3.855

3.779

-76

3.03.02 Maatschappelijke opvang

3.946

5.964

5.866

-97

725

681

650

-31

30.716

49.016

47.944

-1.072

3.03.04 Ouderenwerk Totaal lasten Baten

3.02.02 Voorziening gehandicapten 3.02.03 Indicaties zorgvoorzieningen 3.02.04 Verslavingszorg 3.02.05 Collectieve preventie

-1.080

-2.655

-1.926

728

0

0

-50

-50

-150

-150

-150

0

-1.688

-1.893

-1.903

-10

3.02.06 Maatschappelijke ondersteuning

-706

-728

-904

-176

3.03.01 Maatschappelijke dienstverlening

-732

-453

-461

-8

-4.828

-6.342

-6.502

-160

3.03.02 Maatschappelijke opvang 3.03.04 Ouderenwerk Totaal baten Saldo voor bestemming Stortingen in Reserves Onttrekkingen aan Reserves Saldo na bestemming

0

0

0

0

-9.184

-12.221

-11.896

325

21.533

36.795

36.048

-747

0

900

955

55

-476

-1.318

-1.228

90

21.057

36.377

35.774

-603

Analyse afwijkingen tussen begroting na wijziging en Programmarekening 2007 (bedragen x d 1.000) Omschrijving Lasten Voorziening

Afwijking

I/S

-790

I

Analyse

De uitgaven voor de hulp bij het huishouden waren 715.000 euro lager dan de

gehandicapten

gewijzigde begroting. Hiermee werd in de 2e concernrapportage al rekening

gehouden. De overige individuele verstrekkingen waren 75.000 euro lager dan

geraamd.

Indicaties

De hogere uitgaven worden veroorzaakt door de invoering van de Wmo per

240

I

Zorgvoorzieningen

1-1-2007. Deze hogere lasten zijn begroot onder product maatschappelijke

ondersteuning. Het tekort is onttrokken aan de reserve Wmo.

Verslavingszorg

Het voordeel op dit product is gedoteerd aan de reserve maatschappelijke

-92

I

opvang en verslavingsbeleid.

Maatschappelijke

Een deel van de uitgaven is verantwoord onder product indicaties

-240

I

ondersteuning

zorgvoorzieningen. Het niet bestede bedrag is gedoteerd aan de reserve Wmo.


169

Maatschappelijke

-76

I

Een deel van het voordeel 37.000 euro heeft te maken met vrijvallende

dienstverlening

kapitaallasten. Het andere deel wordt veroorzaakt door niet bestede subsidies

in het kader van integratie.

Maatschappelijke

-97

I

Een deel van de subsidies werd niet besteed.

-31

I

Een deel van de subsidies werd niet besteed.

opvang Ouderenwerk Baten Voorziening

I

De inning van de eigen bijdrage voor de hulp bij het huishouden waren

gehandicapten

683.000 euro lager dan geraamd. Ook bij de individuele verstrekkingen bleven

de baten 45.000 euro achter bij de raming.

Maatschappelijke

170

728

-176

I

De extra inkomsten in het kader van de verkoop van VIS2 zijn gedoteerd aan

ondersteuning

de voorziening zorgcoördinatie (GSB III).

Maatschappelijke

I

Eind 2007 is de bijdrage van het Rijk opgehoogd met OVA. Daarnaast is het

opvang

budget OGGZ verhoogd. De niet bestede middelen OGGZ zijn gedoteerd aan

de voorziening.

-160

Stortingen in reserves Voorziening

-436

I

In de 2e concernrapportage 2007 is in eerste instantie een dotatie aan de

gehandicapten

reserve Wmo opgenomen van 900.000 euro. Door nadere afstemming met het

concern is dit verlaagd met een bedrag van 500.000 euro. Dit is ook het

voordeel op dit product.

Verslavingszorg

Het voordeel op dit product is gedoteerd aan de reserve maatschappelijke

92

I

opvang en verslavingsbeleid.

Maatschappelijke

Een deel van de subsidies in het kader van de Wmo is in 2007 niet besteed en

140

I

ondersteuning

gedoteerd aan de reserve Wmo.

Maatschappelijke

De extra bijdragen van het Rijk zijn voor een deel gedoteerd aan de reserve

258

I

opvang

maatschappelijke opvang en verslavingsbeleid.

Onttrekkingen aan reserves Indicaties

-189

I

De inzet van o.a. extra personeel is onttrokken aan de reserve Wmo.

279

I

De inzet van o.a. extra personeel is onttrokken aan de reserve Wmo. In de 2e

Zorgvoorzieningen Maatschappelijke

ondersteuning

concernrapportage werd uitgegaan van een hogere inzet uit de reserve.

Overigens is een deel van de onttrekking verantwoord onder product

indicaties zorgvoorzieningen.


Werk en inkomen Bedragen x d 1.000

Begroting

Begroting

Realisatie


(primitief)

(na wijziging)

2007

Lasten 3.01.01 Alg. bijstand levensonderhoud

Afwijking

78.827

74.862

75.898

3.01.02 IOAW/IOAZ

2.412

2.066

1.530

-536

3.01.03 Bijstandverlening zelfstandigen

1.912

2.235

3.521

1.286

3.01.04 Inkomensvoorziening kunstenaars

1.014

1.228

614

-614

36.647

35.382

33.705

-1.676

5.459

4.617

4.895

278

638

1.175

961

-214

3.01.09 Fraudebestrijding

1.196

1.771

1.749

-22

3.01.10 Terugvordering en verhaal

1.161

834

835

2

3.01.06 Arbeidsmarktparticipatie 3.01.07 Individuele bijzondere bijstand 3.01.08 Bijzondere inkomensvoorziening

1.036

3.01.11 Schuldhulpverlening

1.720

2.152

2.218

66

3.05.05 Educatie en inburgering

6.208

7.584

7.642

57

0

66.313

65.912

-401

137.193

200.218

199.480

-738

3.01.04 Uitvoering WSW Totaal lasten Baten 3.01.01 Alg. bijstand levensonderhoud

-66.469

-61.619

-62.264

-645

3.01.02 IOAW/IOAZ

-1.962

-1.962

-1.425

537

3.01.03 Bijstandverlening zelfstandigen

-1.836

-1.836

-3.185

-1.350

3.01.04 Inkomensvoorziening kunstenaars 3.01.06 Arbeidsmarktparticipatie 3.01.07 Individuele bijzondere bijstand 3.01.08 Bijzondere inkomensvoorziening 3.01.09 Fraudebestrijding 3.01.10 Terugvordering en verhaal 3.01.11 Schuldhulpverlening 3.05.05 Educatie en inburgering 3.01.04 Uitvoering WSW

-869

-1.169

-537

632

-34.070

-31.273

-33.121

-1.847

-412

-831

-845

-14

0

0

0

0

-286

-2

-17

-15

0

0

-4

-4

-203

-447

-400

47

-5.257

-5.904

-6.024

-120

0

-63.953

-63.458

495

-111.364

-168.996

-171.280

-2.284

25.830

31.223

28.200

-3.022

0

0

0

0


-3.360

-4.446

-4.011

436

Saldo na bestemming

22.469

26.776

24.189

-2.587

Totaal baten Saldo voor bestemming Stortingen in Reserves


171

Analyse afwijkingen tussen begroting na wijziging en Programmarekening 2007 (bedragen x d 1.000) Omschrijving Lasten Algemene

Afwijking

I/S

1.036

I/S

Analyse

Verschil bij zowel lasten als baten wordt veroorzaakt doordat bij de mutatie van

Bijstand

de begroting naar aanleiding van de concernrapportage de begroting op saldo

levensonderhoud

is gemuteerd in plaats van een mutatie naar de onderliggende begrotingsregels.

Inkomensvoorziening

Lagere uitgaven worden veroorzaakt doordat er minder uitkeringen zijn

-536

S

oudere/ arbeidson-

verstrekt.

geschikte werkloze werknemers en gewezen zelfstandigen

172

(IOAW/IOAZ) Bijstandverlening

1.286

S

Hogere bijstandskosten kunnen gedeclareerd worden bij het Rijk.

-614

S

De lagere uitgaven voor kunstenaars leiden tot lagere inkomsten

Zelfstandigen Inkomensvoorziening

Kunstenaars

van het Rijk.

Arbeidsmarkt-

In combinatie met de baten is het totaal resultaat bij arbeidsmarktparticipatie

-1.676

I/S

participatie

3,0 mln. euro. Resultaat wordt veroorzaakt doordat de dekking van het

reïntegratie instrument Schuldhulpverlening en de uitvoering van de

reïntegratietrajecten door consulenten op een ander product binnen het

programma Werk en Inkomen is verantwoord.

Individuele

Hogere uitgaven voornamelijk veroorzaakt door uitgaven voor

278

I

Bijzondere Bijstand

gepardonneerden.

Bijzondere

Voordeel ontstaan door een gedeeltelijk niet gebruik van middelen uit het

-214

I

Inkomensvoorziening Schuldhulpverlening

66

S

Coalitieaccoord voor de Stads Enschedepas. Hogere uitgaven door groter aantal ingezette schuldhulpverleningstrajecten.

Dekking: zie o.a. arbeidsmarktparticipatie.

Educatie en

Door hogere inkomsten is dotatie aan de voorziening hoger dan begroot.

57

I

Inburgering

Baten Algemene

-645

I/S

Verschil bij zowel lasten als baten wordt veroorzaakt doordat bij de mutatie van

Bijstand

de begroting naar aanleiding van de concernrapportage de begroting op saldo

levensonderhoud

is gemuteerd in plaats van een mutatie naar de onderliggende begrotingsregels.

Inkomensvoorziening

537

S

Lagere inkomsten van het Rijk doordat er minder uitkeringen zijn verstrekt.

-1.350

S

Hogere inkomsten van het rijk door hogere bijstandskosten.

632

S

oudere/ arbeidsongeschikte werkloze werknemers en gewezen zelfstandigen (IOAW/IOAZ) Bijstandverlening Zelfstandigen Inkomensvoorziening

Kunstenaars


De lagere uitgaven voor kunstenaars leiden tot lagere inkomsten van het Rijk.

Arbeidsmarkt-

-1.847

I/S

participatie

In combinatie met de lasten is het totaal resultaat bij arbeidsmarktparticipatie 3,0 mln. euro. Resultaat wordt veroorzaakt doordat de dekking van het

reïntegratie instrument Schuldhulpverlening en de uitvoering van de

reïntegratietrajecten door consulenten op een ander product binnen het

programma Werk en Inkomen is verantwoord.

Educatie en

Voor Educatie en Inburgering zijn extra GSB-3 middelen ontvangen van het Rijk.

-120

I

530

I

Inburgering Onttrekkingen aan reserves

Een onttrekking aan de reserve Integraal arbeidsmarktbeleid was vanwege het overschot op het W-deel niet nodig.


173

Bedragen x d 1.000

Begroting

Begroting

Realisatie


(primitief)

(na wijziging)

2007

Lasten 2.11.00 Bedrijven, kantoren 2.12.00 Stedelijke voorzieningen

Afwijking

512

1.847

877

-970

1.084

5.131

4.466

-664

2.40.01 Economische ontwikkeling

761

537

1.325

788

2.40.02 Kennisintensieve bedrijvigheid

667

667

1.021

354

2.40.03 Vrijetijdseconomie

2.064

2.625

2.272

-353

2.40.04 Stadseconomie

1.640

1.981

1.565

-416

2.40.05 Versterking gevestigde bedrijven

583

583

387

-196

2.40.20 Genereren middelen

454

454

478

24

2.40.21 SHE programmamanagement

210

2.410

72

-2.338

2.40.30 Ambulante handel Totaal lasten

644

611

614

3

8.619

16.845

13.076

-3.769

Baten

2.11.00 Bedrijven, kantoren

0

-1.222

-203

2.12.00 Stedelijke voorzieningen

0

-2.985

-3.257

-271

2.40.01 Economische ontwikkeling

0

-20

-542

-522

2.40.02 Kennisintensieve bedrijvigheid

-198

-198

-233

-35

2.40.03 Vrijetijdseconomie

-169

-169

-82

87

2.40.04 Stadseconomie

1.019

-1.350

-1.385

-2.074

-689

2.40.05 Versterking gevestigde bedrijven

-215

-215

-48

168

2.40.20 Genereren middelen

-334

-334

-408

-74

2.40.21 SHE programmamanagement

-210

-2.410

0

2.410

-677

-644

-626

18

Totaal baten

2.40.30 Ambulante handel

-3.154

-9.583

-7.471

2.112


5.465

7.262

5.605

-1.657

0

2.050

3.131

1.081

0

-3.604

-3.807

-204

5.465

5.708

4.928

-780



Analyse afwijkingen tussen begroting na wijziging en Programmarekening 2007 (bedragen x d 1.000) Omschrijving Bedrijven en kantoren

Afwijking

I/S

Lasten: -970

I

Baten: 1.019

Op grote bestuurlijke projecten als Usseleres en Lage Bothof zijn minder kosten gemaakt dan begroot. Naar verwachting worden deze kosten pas in

een later stadium gerealiseerd (dit geldt bijvoorbeeld voor de onderzoeks-

kosten in het kader van de MER op Usseleres). Gerealiseerde lasten en

baten heffen elkaar grotendeels op.

Stedelijke

De inzet (apparaatskosten) op bestuurlijke projecten is gepleegd; uitgaven in

voorzieningen

Lasten: -664

I

Baten: -271

174

Analyse

Economische

Lasten: 788

ontwikkeling

Baten: -522

I

materiële lasten zijn duidelijk achtergebleven. De verwachting is dat deze uitgaven alsnog in 2008 worden gedaan. De niet begrote baten op dit eindproduct betreffen grotendeels de totale GSBmiddelen van jaarschijf 2007. Ook de gerealiseerde lasten GSB worden ten

laste van dit eindproduct geboekt. Zie verder toelichting*.

Voorts wordt de overschrijding aan de lastenkant veroorzaakt door:

a. Extra inzet op strategische projecten (Toekomstvisie 2020 en de strategische opgaven Enschede werkt en Stad Enschede).

b. Activiteiten rond G27. De vergoeding van het Rijk dekt slechts een deel van de benodigde uren af. In dit verband is bedongen dat de Rijksvergoeding in 2008 wordt verdubbeld. Dit is inmiddels toegezegd.

c. De niet-begrote bijdrage aan Regio Twente voor Twentepromotie à 77.500 euro.

Kennis-

Verschil wordt deels veroorzaakt door lasten en baten GSB. Zie verder

intensieve bedrijvigheid Vrijetijds- economie

Lasten: 354

I

Baten: -35 Onttrekking: -182 Lasten: -353

I

Baten: 87

toelichting*. De hogere lasten worden verder veroorzaakt door projecten die gedekt worden uit de onttrekking aan de reserve kennisintensieve bedrijvigheid. Zie beleidsinhoudelijke toelichting. Resterende budgettaire ruimte wordt gestort in Ontwikkelingsfonds Binnenstad. Verwacht wordt dat in 2008 en

2009 substantiële uitgaven worden gedaan vanuit dit fonds.

Een deel van de achtergebleven realisatie in baten betreft de gederfde

huuropbrengsten van het pand aan de Oude Markt (dit pand wordt niet

meer door de VVV gebruikt).

Stadseconomie

Lasten: -416

Verschil tussen geraamde en gerealiseerde lasten wordt vooral veroorzaakt

Baten: -689

I

door begrote lasten GSB. Zie verder toelichting*. In de beleidsinhoudelijke

toelichting staat verder vermeld dat het voordeel wordt gerealiseerd door de

verkoop van ‘Drienerlo’ aan FC Twente.

Versterking

I

Verschil wordt vooral veroorzaakt door begrote lasten en baten GSB. Zie verder

Baten: 168

toelichting*. Gerealiseerde kosten en opbrengsten heffen elkaar nagenoeg op.

Baten: -74

In 2007 is bij het genereren van subsidies een goede productie gedraaid.

gevestigde

Lasten: -196

bedrijvigheid Genereren

I

Middelen SHE Programma -management

Lasten: -2.338

S

Baten: 2.410

Verschil tussen gerealiseerde baten en lasten (een nadeel van 72.000 euro) wordt opgeheven door een onttrekking aan de reserve.

De begrote lasten en baten zijn niet gerealiseerd: de realisatie vindt plaats

via de investeringsrekening.


* Toelichting Op eindproducten Stadseconomie, Ondernemersloket en Ondernemerschap & Innovatie zijn budgetneutraal GSB-uitgaven en inkomsten begroot. Deze rijksmiddelen zijn over een periode van 5 boekjaren in gelijke delen verdeeld. Het afzonderlijk rapporteren over verschillen tussen begrote en gerealiseerde lasten enerzijds en verschillen tussen begrote en gerealiseerde baten anderzijds, heeft tot gevolg dat per definitie moet worden gerapporteerd over afwijkingen op deze eindproducten. Want in werkelijkheid worden de middelen niet gelijkmatig over de jaren van de GSB-periode besteed.

Ruimtelijke ontwikkeling Bedragen x d 1.000

Begroting

Begroting

Realisatie


(primitief)

(na wijziging)

2007

Lasten

Afwijking

175

2.20.00 Ruimtelijk beleid

2.544

4.064

2.993

-1.071

2.30.00 Stedelijke vernieuwing

3.067

6.376

3.463

-2.912

52

1.125

8.611

7.486

5.663

11.564

15.068

3.503

2.80.00 Grondbedrijf Totaal lasten Baten 2.20.00 Ruimtelijk beleid

-5

-1.473

-407

1.066

-2.343

-5.623

-2.764

2.860

-24

-3.119

-6.115

-2.995

Totaal baten

-2.372

-10.216

-9.285

931


3.291

1.348

5.782

4.434


0

2.787

100

-2.687


0

-839

-2.765

-1.926

3.291

3.296

3.117

179

2.30.00 Stedelijke vernieuwing 2.80.00 Grondbedrijf

Saldo na bestemming



Afwijking

Lasten Ruimtelijk

I/S

-1.071

I

Analyse

Niet geheel bestede budgetten voor meerjarige projecten die in 2008 verder

Beleid

worden uitgevoerd. Zie ook baten.

Betreft de projecten Brunink, Stadsrandzones en Landinrichting.

Stedelijke

-2.912

I

Zie ook lagere baten. In begroting is een te hoge raming voor GSB middelen

Vernieuwing

opgenomen.

Grondbedrijf

Verwerken van uitkomsten MPG in exploitatie. Zie baten en mutaties in

3.255

S

reserves.

4.232

I

Hogere lasten door werken voor derden. Zie hogere baten.

Ruimtelijk Beleid

1.066

I

Zie lasten.

Stedelijke

2.860

I

Zie lasten.

1.236

S

Verwerken van uitkomsten MPG in exploitatie. Zie lasten en mutaties in reserves.

-4.232

I

Zie lasten.

100

I

Bestemmingsreserve Stadrandszones 100.000 euro.

-2.787

S

Verwerken van uitkomsten MPG in reserve Grondexploitatie.

-200

I

Bestemmingsreserve Niet geleverde output 05 ( project Brunink)

Baten

176

Vernieuwing Grondbedrijf Stortingen in Reserves Ruimtelijk Beleid Grondbedrijf Onttrekkingen aan reserves Ruimtelijk Beleid

-100.000 euro. Bestemmingsreserve Stadsrandzone -100.000 euro.

Grondbedrijf

Verwerken van uitkomsten MPG in reserve Grondexploitatie.

-1.726

S

Bereikbaarheid en mobiliteit Bedragen x d 1.000

Begroting

Begroting

Realisatie


(primitief)

(na wijziging)

2007

5.231

21.391

7.214

Afwijking

Lasten 2.13.00 Verkeersinfrastructuur en beleid

-14.177

2.70.10 Parkeerbeheer

8.520

8.342

7.775

-567

Totaal lasten

13.751

29.733

14.989

-14.744

-40

-3.010

-601

2.409

Baten 2.13.00 Verkeersinfrastructuur en beleid 2.70.10 Parkeerbeheer

-9.227

-12.274

-12.093

182

Totaal baten

-9.267

-15.285

-12.694

2.591


4.484

14.448

2.295

-12.153

822

3.197

8.317

5.120

-850

-13.012

-5.950

7.062

4.456

4.633

4.662

29




Afwijking

Lasten Verkeer-

I/S

-14.177

I

Analyse

Niet benodigd budget inzake meerjarige mobiliteitsprojecten. Zie ook lagere

infrastructuur

baten en mutaties in reserve mobiliteitsprojecten.

Parkeerbeheer

Minder exploitatielasten door:

-567

I

Lagere energiekosten.

Lagere beheerkosten in de garages.

Lagere inhuurkosten parkeerpolitie.

Baten Verkeer-

2.409

I

Lagere baten door meerjarige mobiliteitsprojecten.

infrastructuur

Zie ook lagere lasten en mutaties in reserve mobiliteitsprojecten.

Parkeerbeheer

Lagere baten door met name achterblijvende inkomsten van kort parkeren

182

I

op straat.

Stortingen in reserves

Verkeer-

3.994

I

Storting jaarschijf 2007 in reserve mobiliteitsprojecten.

1.125

I

Hogere storting in egalisatiereserve parkeren en reserve parkeren Roombeek .

7.801

I

infrastructuur Parkeerbeheer Onttrekkingen aan reserves Verkeer-

Lagere onttrekking aan reserve mobiliteitsprojecten door meerjarige

infrastructuur

projecten.

Parkeerbeheer

Reserve parkeergarage. Betreft afdracht aan Algemene middelen.

-739

I

Wonen Bedragen x d 1.000

Begroting

Begroting

Realisatie


(primitief)

(na wijziging)

2007

Lasten 2.10.00 Woningen

Afwijking

813

5.321

4.045

-1.276

2.25.00 Volkshuisvesting

4.788

3.252

3.007

-245

Totaal lasten

5.601

8.573

7.052

-1.522

Baten 2.10.00 Woningen

0

-4.533

-3.215

1.318

2.25.00 Volkshuisvesting

-3.091

-1.760

-1.741

19

Totaal baten

-3.091

-6.293

-4.956

1.337

2.510

2.281

2.096

-185

0

100

458

358

-269

-270

-419

-149

2.241

2.111

2.135

24



177


Afwijking

Lasten

Analyse

-936

I

Zie baten. Geraamde lasten van financiële afwikkeling Neighbourhood

Corporation ( NCE ) zijn rechtstreeks van voorziening ISV geboekt

(cf Raadsbesluit 29-1-2007).

Zie baten. Door overloop van meerjarige projecten naar jaarschijf 2008

Woningen

-340

lagere lasten.

Volkshuisvesting

Lagere subsidie uitgaven BWS.

-245

I

Baten

178

I/S

Woningen

936

I

Zie lasten.

340

I

Zie lasten.

42

I

Saldo van onder- en overschrijdingen op diverse projecten.

Volkshuisvesting

19

I

Lagere subsidie ontvangsten BWS.

Mutaties in Reserves Volkshuisvesting

209

I

Verrekening met reserves BWS.

Woon en leefomgeving Bedragen x d 1.000

Begroting

Begroting

Realisatie


(primitief)

(na wijziging)

2007

Lasten

Afwijking

2.20.40 Ruimtelijke regelgeving

2.223

1.751

1.399

-352

2.21.00 Bouwvergunningen

4.578

4.384

4.716

333

2.21.20 Handhaving bouw

1.233

1.250

1.381

131

2.22.00 Monumenten

287

239

223

-16

2.35.00 Strategisch milieubeleid

736

913

1.065

152

1.388

726

860

135

14.688

15.193

14.755

-437

2.35.10 Uitvoering milieu 2.35.11 Afvalstoffen 2.35.20 Vergunningen milieu

1.470

1.415

1.386

-29

2.35.30 Handhaving milieu

2.063

2.070

1.963

-106

2.35.40 Natuureducatie

976

754

833

78

2.40.40 Havens

110

133

306

173

2.50.00 Stadsdeelbeheer

13.246

18.424

16.243

-2.181

2.62.00 Riolering

7.578

7.099

5.092

-2.006

2.63.00 Beheer wegen

9.696

9.333

9.519

187

578

553

589

36

2.63.20 Beheer weginrichting 2.65.00 Infrastructurele kunstwerken 2.65.50 Openbare verlichting 2.66.00 Reclame op openbare terreinen 2.67.00 Gladheidbestrijding 2.75.00 Begraafplaatsen 2.76.00 Woonwagencentrum


43

43

55

12

1.773

1.687

1.734

47

43

43

24

-19

690

690

608

-82

1.129

1.282

1.132

-150

297

255

220

-35

2.77.00 Erfpachtgronden 2.81.00 Basisregistratie vastgoed 2.90.00 Dienstverlening aan derden Totaal lasten

0

0

2

2

500

500

805

305

0

317

1.196

879

65.325

69.053

66.109

-2.944

Baten 2.20.40 Ruimtelijke regelgeving 2.21.00 Bouwvergunningen 2.21.20 Handhaving bouw 2.22.00 Monumenten 2.35.00 Strategisch milieubeleid 2.35.10 Uitvoering milieu 2.35.11 Afvalstoffen 2.35.20 Vergunningen milieu 2.35.30 Handhaving milieu

-355

0

-26

-26

-4.080

-4.048

-4.305

-257

-220

-220

-241

-21

-98

0

0

0

0

0

-13

-13

-801

-205

-254

-49

-16.381

-16.940

-17.113

-174

0

0

-2

-2

-178

-269

-442

-173

2.35.40 Natuureducatie

-84

-99

-172

-73

2.40.40 Havens

-41

-41

-58

-17

2.50.00 Stadsdeelbeheer

-99

-4.833

-4.567

266

-8.792

-10.492

-11.439

-947

2.62.00 Riolering 2.63.00 Beheer wegen

-178

-178

-463

-285

2.63.20 Beheer weginrichting

0

0

-3

-3

2.65.00 Infrastructurele kunstwerken

0

0

0

0

2.65.50 Openbare verlichting

0

0

-58

-58

-381

-446

-474

-28

0

0

-37

-37

-700

-564

-414

150

-141

-141

-106

35

2.66.00 Reclame op openbare terreinen 2.67.00 Gladheidbestrijding 2.75.00 Begraafplaatsen 2.76.00 Woonwagencentrum 2.77.00 Erfpachtgronden

0

0

-130

-130

-78

-78

-383

-305

0

-332

-1.211

-879

-32.607

-38.886

-41.912

-3.026


32.718

30.168

24.197

-5.971


3.897

6.358

10.071

3.714


-300

-323

-880

-557

36.315

36.203

33.388

-2.814

2.81.00 Basisregistratie vastgoed 2.90.00 Dienstverlening aan derden Totaal baten

Saldo na bestemming


179

Analyse afwijkingen tussen begroting na wijziging en Programmarekening 2007 (bedragen x d 1.000) Omschrijving Lasten Ruimtelijke

Afwijking

I/S

352

I

Analyse

Lagere apparaatskosten en lagere storting in voorziening i.v.m. afname

regelgeving

risico’s planschade.

Bouwvergunningen

-333

Hogere apparaatskosten i.v.m. invoering Wabo.

Handhaving bouw

-131

I

Hogere apparaatskosten (door hogere productiviteit).

Strategisch

-152

I

Eindafrekening bommendetectie en hogere apparaatskosten.

-135

I

Hogere apparaatskosten door externe veiligheid en kwaliteitszorg bodem

I

Milieubeleid Uitvoering Milieu

180

(zie baten).

Afvalstoffen

Lagere lastenbijdrage in nieuwbouw Twente Milieu en achterblijven

437

S

aanbesteding.

Handhaving Milieu

Lagere apparaatskosten.

Natuureducatie Havens Stadsdeelbeheer

106

I

-78

I

Hogere apparaatskosten door uitvoering meer projecten (zie lasten).

-173

I

Hogere apparaatskosten door project woonboten, zie ook baten en reserves

2.554

S

Hogere lasten m.b.t. afsluiten binnenstad en extra inhuur personeel m.b.t.

-373

I

Centrale Eenheid; Lagere lasten door niet uitvoeren in 2007 van project Gronausestraat in

Glanerbrug.

Riolering

2.181

S

Lasten zijn via de investeringen geboekt; zie baten

Beheer Wegen

-187

I

Door laag ziekteverzuim, hogere productiviteit, waardoor meer

apparaatskosten; in resultaat ook verantwoord een incidenteel

aanbestedingsvoordeel.

Weginrichting

-36

S

Meer onderhoud om veiligheid weggebruikers te garanderen.

Infrastructurele

-12

S

Extra onderhoud en veilig maken van bruggen.

-47

S

Hogere lasten worden gecompenseerd door hogere baten.

19

I

Minder materiële kosten.

82

I

Minder lasten vanwege gunstige weersomstandigheden

150

I

Lagere lasten door het niet storten in de reserve van de wand- en keldergraven.

35

I

Zie baten.

-305

S

Hogere lasten worden gecompenseerd door hogere baten.

-879

S

Bouwvergunningen

257

I

Hogere legesinkomsten en extra inkomsten voor Wbb-taken.

Handhaving bouw

21

I

Opgelegde dwangsommen en uitleen personeel.

Uitvoering Milieu

49

I

kunstwerken Openbare Verlichting Reclame op openbare terreinen Gladheidbestrijding Begraafplaatsen Woonwagen- centrum Basisregistratie vastgoed Dienstverlening

Zie lasten.

aan derden Baten


Extra inkomsten van Rijk voor externe veiligheid en kwaliteitszorg bodem (zie lasten).

Afvalstoffen

174

I

Hogere inkomsten afvalstoffenheffing en afvalstromen.

Handhaving Milieu

173

I

Extra inkomsten VROM voor Wbb-taken.

Natuureducatie

73

I

Hogere baten door uitvoering meer projecten (zie lasten).

Havens

17

S

Hogere havengelden; zie reserves.

Stadsdeelbeheer

-266

Minder baten doordat project Velve-Lindehof nog niet volledig is gerealiseerd.

Riolering

-947

Baten zijn via investeringen geboekt; zie lasten.

Beheer Wegen

S

285

I

Zie lasten; meerdere bijdragen in groot onderhoud projecten.

58

S

Zie lasten.

28

S

Hogere baten door vernieuwde contracten.

37

I

Eenmalige compensatie t.b.v. nieuwbouw zoutloods; zie reserve.

Begraafplaatsen

-150

I

Lagere inkomsten door minder begrafenissen.

Woonwagen-

- 35

I

Zie lasten.

Erfpachtgronden

130

I

Voordelig exploitatiesaldo.

Basisregistratie

305

S

Zie lasten.

879

S

Zie lasten.

reserves

Riolering

2.969

S

Openbare verlichting Reclame op openbare terreinen Gladheidbestrijding

181

centrum

vastgoed Dienstverlening aan derden Stortingen in

Storting in egalisatiereserve rioleringen wegens exploitatieresultaat en

afdracht Compensabele BTW aan Reserve BCF.

Erfpachtgronden

130

I

Storting in reserve wegens voordelig exploitatiesaldo.

Afvalstoffen

611

I

Storting in egalisatiereserve afvalstoffenheffing wegens exploitatieresultaat

en hogere storting compensabele BTW in reserve BCF.

Onttrekkingen aan reserves Bouwvergunningen

75

I

Onttrekking aan egalisatiereserve bouwvergunningen wegens

exploitatieresultaat.

Havens

156

S

Onttrekking aan Reserve Havens wegens exploitatieresultaat.

Stadsdeelbeheer

183

I

Onttrekking aan bestemmingsreserve bomenherstel.

51

I

Onttrekking reserve extra onderhoud stadserf.

Beheer Wegen

47

S

Onttrekking reserve herstel opgebroken bestrating.

Openbare

40

I

Onttrekking aan bestemmingsreserve inzake Cogas.

Beheer Wegen

verlichting


Veiligheid Bedragen x d 1.000

Begroting

Begroting

Realisatie


(primitief)

(na wijziging)

2007

Lasten

1.10.00 Pro actie advisering

115

91

98

7

1.11.00 Preventie Brandweer

837

956

955

-1

1.12.00 Reparatie Brandweer

1.879

3.065

3.370

305

1.13.00 Repressie paraath Brandweer

7.250

6.231

6.642

410

10.080

10.343

11.065

722

Totaal lasten Baten

1.10.00 Pro actie advisering

182

Afwijking

0

0

0

0

1.11.00 Preventie Brandweer

-279

-279

-289

-10

1.12.00 Reparatie Brandweer

-219

-219

-391

-172

1.13.00 Repressie paraath Brandweer

0

0

110

110

Totaal baten

-498

-498

-570

-72


9.582

9.845

10.495

649

0

135

163

28


0

-140

-790

-650

9.582

9.841

9.867

27


Afwijking

I/S

- 689

I

Analyse

Lasten Reparatie

brandweer

Meerkosten van de compensatie-uren en levensloopregeling (zie onttrekking reserves).

Repressie paraatheid brandweer Baten Reparatie

115

I

Meeropbrengst door de verkoop brandweerauto’s.

650

I

Voor de meerkosten van de compensatie-uren en levensloopregeling is

brandweer Onttrekkingen aan reserves Reparatie

brandweer Repressie paraatheid brandweer


dit bedrag onttrokken uit de reservering rekeningresultaat 2006.

Stadsdelen Bedragen x d 1.000

Begroting

Begroting

Realisatie


(primitief)

(na wijziging)

2007

Lasten

5.04.01 Stadsdelen

4.643

Totaal lasten

4.643

Baten

4.937

5.140

4.937

Afwijking

203

5.140

203

5.04.01 Stadsdelen

-312

-312

-864

-552

Totaal baten

-312

-312

-864

-552

4.332

4.625

4.276

-349

0

0

99

99

-499

-797

-506

291

3.832

3.829

3.870

41



Afwijking

I/S

-203

I

Analyse

Lasten Stadsdelen

Er is voor 203.000 euro meer aan extra kosten gerealiseerd:

-552.000 heeft betrekking op de uitvoering van extra werkzaamheden,

waarvoor bijdragen zijn ontvangen. Gedacht moet worden aan oa uitvoering

wijkeconomie, trekkingsrechten DSOB, project de Unieke Brink, diverse

veiligheidsprojecten en subsidie Goudvink.

99.000 heeft betrekking op lagere BIA uitgaven 2007. Het proces van de

totstandkoming en toekenning van aanvragen door bewoners duurt langer

dan een kalenderjaar. Het restant wordt gestort in een reserve met als

bestemming de besteding van de overige aanvragen in 2008.

460.000 heeft betrekking op lagere uitgaven van seca-2 projecten. Ook hier

is vertraging in de uitvoering oorzaak van de onderuitputting. De projecten

worden afgerond in 2008.

-167.000 bestaat uit toegekende BIA-aanvragen van bewoners uit de BIA-

wijken in 2006. Deze extra kosten worden onttrokken aan de in 2006

gevormde BIA-bestemmingsreserve.

41.000 is toe te schrijven aan extra toegekende aanvragen van

buurtinitiatieven. Met name in stadsdeel Zuid zijn de aanvragen in het

laatste kwartaal fors toegenomen.

Baten Stadsdelen

552

I

Er is 552.000 meer aan baten ontvangen door de stadsdelen dan begroot.

Het ging daarbij om bijdragen van diensten, cofinanciering van derden en

subsidies van andere overheden.

Deze baten zijn ingezet om extra werkzaamheden uit te voeren binnen de

stadsdelen.


183

Stortingen in reserves Stadsdelen

-99

I

Er is voor 99.000 euro minder aan BIA aanvragen uitgegeven in 2007. Bewoners

hebben beschikking over deze budgetten en besteden dit niet in één kalenderjaar

In 2008 zal het restant worden uitgegeven de nieuwe aanvragen. Conform een in

2006 vastgestelde raadsmotie wordt het restant gestort in een bestemmingsreserve.

Onttrekkingen aan reserves Stadsdelen

184

-291

I

Er is per saldo een lagere onttrekking uit de reserves gedaan van 291.000 euro.

459.000 euro heeft betrekking op lagere lasten Seca-2 projecten. 168.000 euro heeft

betrekking op hogere kosten als gevolg van bestedingen van eerder gevormde

bestemmingsreserves.

Samenwerking en dienstverlening Bedragen x d 1.000

Begroting

Begroting

Realisatie


(primitief)

(na wijziging)

2007

Lasten 6.01.01 Ondersteuning college en CMT

5.659

Afwijking

5.593

5.728

136

6.03.01 Communicatie & repr. bestuur

2.025

1.975

2.400

425

6.05.01 College van B&W

1.480

1.578

1.611

32

6.06.01 Euregionale samenwerking

4.459

4.594

6.199

1.605

5.01.01 Burgerzaken

4.059

4.255

4.044

-210

5.01.02 GBA

1.419

1.440

1.458

18

5.01.03 Verkiezingen

371

259

213

-46

5.04.05 Gemeentearchief

705

706

736

30

0

1.687

1.643

-44

5.05.01 Bezwaar en beroep 8.01.01 Raad en commissies

2.602

2.571

2.373

-197

22.778

24.657

26.406

1.749

6.01.01 Ondersteuning college en CMT

0

0

0

0

6.03.01 Communicatie & repr. bestuur

0

0

0

0

6.05.01 College van B&W

0

0

0

0

6.06.01 Euregionale samenwerking

-3.637

-3.637

-5.271

-1.634

5.01.01 Burgerzaken

-2.626

-3.051

-2.858

193

-9

-9

-19

-11

0

0

-12

-12

-9

-9

-29

-20

0

-82

-82

0

Totaal lasten Baten

5.01.02 GBA 5.01.03 Verkiezingen 5.04.05 Gemeentearchief 5.05.01 Bezwaar en beroep 8.01.01 Raad en commissies

0

0

0

0

Totaal baten

-6.280

-6.787

-8.271

-1.484


16.498

17.870

18.135

265

0

0

170

170



-143

-143

-74

69

16.355

17.727

18.231

504

Analyse afwijkingen tussen begroting na wijziging en Programmarekening 2007 (bedragen x d 1.000) Omschrijving Ondersteuning

Afwijking

I/S

-54

I

Analyse 54.000 euro wordt verklaard door hogere personeelskosten dan werd

College en CMT

geprognosticeerd in de tweede marap. Hierbij speelt de uitbetaling van het

voorschot van de CAO-effecten in december 2007 ook een rol.

Communicatie en

I

Exclusief het voordeel bij stadsmarketing (170.000 euro) bedraagt het nadeel

representatie

bij Communicatie 595.000 euro. 273.000 euro heeft betrekking op kosten van

Bestuur

interim-management, extra inhuur en incidentele materiele kosten (zoals

assessments en verhuiskosten). 317.000 euro heeft betrekking op lagere

doorberekeningen aan afnemende diensten.

Communicatie en

-595

170

I

Op het budget stadsmarketing (profilering en positionering van Enschede)

representatie

heeft een onderuitputting plaatsgevonden van 170.000 euro. De reden

Bestuur

hiervan is dat er vertraging in de uitvoering was bij het platform voor

Stads- en Streekmarketing. Deze vertraging kwam voor bij de onderdelen 2e

tranche actieprogramma kleur de stad en het plan van aanpak strategische

stadsmarketing. Voorgesteld wordt aan de Gemeenteraad om dit voordeel te

doteren aan de bestemmingsreserve en deze middelen in 2008 alsnog tot

besteding te laten komen.

Euregionale

29

I

Per saldo heeft het product Euregionale samenwerking een voordeel behaald

Samenwerking

van 29.000 euro. Dit voordeel valt toe te schrijven aan teruggave van

middelen voor kinderopvang.

Burgerzaken

De afwijking op zowel lasten als baten wordt veroorzaakt door een technische

16

I

verschuiving binnen de werkbegroting DPGO. Per saldo laat het product een

resultaat zien van ca 16.000, wat geen nadere toelichting behoeft

Verkiezingen

Door het vertrek van een medewerker is een voordeel ontstaan op de

-46

I

apparaatskosten ca 14.000. Daarnaast is er sprake van vrijval van kapitaal-

lasten van 30.000. De huidige stemmachines zijn volledig afgeschreven

GBA

De afwijking wordt grotendeels veroorzaakt door de vrijval voorziening GBA

- 11

I

van 11.000.

Deze voorziening was bestemd voor gedeeltelijke financiering van een nieuw

aan te schaffen GBA-systeem. Aangezien onduidelijk is wanneer dit moet

gebeuren en het beschikbare bedrag in geen verhouding staat met het

benodigde bedrag is besloten dit bedrag vrij te laten vallen.

Gemeentearchief

De afwijking wordt grotendeels veroorzaakt door een doorberekening aan de

-20

I

DSOB voor de gemaakte bommenkaart. Deze opbrengst was niet geraamd.

Raad en

Het voordeel van 197.000 euro wordt verklaard door een onderuitputting van

197

I

Commissies

het budget Onderzoeken Rekenkamer.

Dit komt omdat er minder kosten zijn gemaakt voor onderzoeken

uitgevoerd door de Rekenkamer.

Raad en

Er is niet onttrokken uit de bestemmingsreserve voor onderzoeken

-143

I

Commissies

Rekenkamer, omdat er geen extra kosten voor onderzoeken zijn gemaakt.


185

Roombeek Bedragen x d 1.000

Begroting

Begroting

Realisatie


(primitief)

(na wijziging)

2007

Lasten

7.01.01 Wederopbouw

73.558

Totaal lasten

73.558

Baten

52.084

Totaal baten

31.620

52.084

7.01.01 Wederopbouw

186

Afwijking

-20.464

31.620

-20.464

-73.558

-52.084

-33.175

18.909

-73.558

-52.084

-33.175

18.909


0

0

-1.555

-1.555


0

0

1.673

1.673


0

0

-118

-118

Saldo na bestemming

0

0

0

0


Afwijking

I/S

- 1.038

I

Analyse

Lasten Apparaats-

Lagere kosten voor marketing, exposure, onderzoeken etc. Sprake van

kosten

doorlopende projecten, waardoor middelen in een volgend boekjaar worden

uitgegeven.

Programma-

Uitbetaling van een aantal regelingen (terugkeerreg., arbeidsplaatsenreg.,

2.005

I

kosten

subsidiereg. Cultuurlint etc) vindt in een volgend jaar plaats, vanwege

economische

langzamer verloop van vestiging van ondernemers.

pijler Kosten sloop en

- 15.460

I

sanering, bouw-

Lagere uitgaven a.g.v. vertraging /gewijzigde planning van de uitvoering van werken.

woonrijpmaken Verwervingskosten

- 2.160

I

Een aantal verwervingen, zowel binnen als buiten het gebied, vindt eerst in een volgend boekjaar plaats.

Baten Opbrengst

- 10.370

I

De verkoop van kavels is lager uitgevallen enerzijds a.g.v. het later

verkochte

beschikbaar zijn van terreinen, waardoor de verkoop van kavels op een

bouwterreinen

later moment plaats vindt, anderzijds door een langzamer verkoopritme0

van een aantal kavels.

Onttrekkingen

Vanwege per saldo lagere uitgaven/inkomsten minder onttrekking aan

- 9.500

I

aan voorzieningen


voorziening werkkapitaal.

Financieel addendum (excl. Algemene dekkingsmiddelen) Bedragen x d 1.000

Begroting

Begroting

Realisatie


(primitief)

(na wijziging)

2007

Lasten 6.09.01 Algemene uitkering

0

Afwijking

0

0

0

6.09.02 Rente & treasury

28.432

21.423

21.829

407

6.09.03 Stelposten concern

18.397

12.926

-76

-13.002

0

1.000

1.250

250

143

95

101

6

5.02.01 WOZ

2.293

2.429

2.555

126

5.02.02 OZB

1.249

789

879

90

5.02.03 Hondenbelasting

213

222

206

-16

5.02.04 Precariobelasting

98

113

113

0

6.09.04 Restposten Concern 6.07.01 Stelposten concernstaf

5.02.05 Baatbelasting

10

10

23

12

5.07.02 Stelposten DPGO

2.437

4.203

4.020

-183

2.84.00 Restposten DSOB

1.094

553

2.275

1.723

-356

-375

2.672

3.047

54.012

43.388

35.848

-7.540

-276.790

-159.034

-157.503

1.532

6.09.02 Rente & treasury

-58.957

-35.416

-36.576

-1.160

6.09.03 Stelposten concern

3.08.01 Stelposten DMO Totaal lasten Baten 6.09.01 Algemene uitkering

-17.329

-7.881

-1.549

6.332

6.09.04 Restposten Concern

0

0

-11

-11

6.07.01 Stelposten concernstaf

0

0

4

4

5.02.01 WOZ

-665

-665

-662

3

5.02.02 OZB

-30.185

-30.435

-30.677

-242

5.02.03 Hondenbelasting

-687

-687

-699

-12

5.02.04 Precariobelasting

-270

-270

-267

3

-64

-64

-66

-2

5.02.05 Baatbelasting 5.07.02 Stelposten DPGO

-484

-484

-849

-365

2.84.00 Restposten DSOB

-623

-1.423

-2.873

-1.450

0

0

0

0

Totaal baten

-386.054

-236.360

-231.729

4.631


-332.042

-192.971

-195.881

-2.909

17.449

16.793

19.232

2.440

-20.059

-20.838

-27.050

-6.212

-334.652

-197.017

-203.698

-6.681

3.08.01 Stelposten DMO



187

Analyse afwijkingen tussen begroting na wijziging en Programmarekening 2007 (bedragen x d 1.000) De producten Algemene Uitkering, Rente & Treasury, Onroerende zaakbelasting, Hondenbelasting, Precariobelasting, Baatbelasting betreffen algemene dekkingsmiddelen en worden onder 7.1 Algemene dekkingsmiddelen toegelicht.

Omschrijving

Afwijking

I/S

-596

I

Resultaat kostenplaatsen .

323

I

Niet benodigd budget voormalig personeel.

-1.450

I

Overige lasten, diverse verrekeningen, zie baten.

-43

I

Door incidentele baten voorgaand boekjaar.

1.450

I

Lasten Restposten DSOB

Stelposten

188

Analyse

DMO (lasten) Baten Restposten DSOB


Overige baten, diverse verrekeningen, zie lasten.

7.3 Toelichting resultaat voor en na bestemming (mutaties in reserves)

Bedragen x d 1.000

Begroting 2007 (primitief)

Stortingen Actief in de stad

Begroting 2007

Realisatie 2007

Afwijking

(na wijziging)

200

886

844

-42


0

0

154

292

Werk en inkomen

0

0

0

0 55

Zorg en welzijn Wonen 0 Woon en leefomgeving Economische ontwikkeling Bereikbaarheid en Mobiliteit

0

900

955

100

459

358

3.897

6.358

10.071

3.714

0

2.050

3.131

1.081

822

3.197

8.317

5.120

Veiligheid

0

135

163

28

Stadsdelen

0

0

99

99

Samenwerken en dienstverlening

0

0

170

170


0

2.787

100

-2.687

Roombeek

0

0

1.673

1.673

Financieel addendum

17.449

16.793

19.233

2.440

Totaal Stortingen

22.368

33.205

45.369

9.860

Onttrekkingen

Actief in de stad

-521

-510

-332

178


-235

226

-374

-600

-3.360

-4.446

-4.011

436

Zorg en welzijn

-476

-1.318

-1.228

90

Wonen -269

-270

-419

-149


-300

-323

-880

-557

0

-3.604

-3.807

-204

-850

-13.012

-5.950

7.062

0

-140

-790

-650

Stadsdelen

-499

-797

-506

291


-143

-143

-74

69


0

-839

-2.765

-1.926

Roombeek

0

0

-118

-118

Financieel addendum

-20.059

-20.838

-27.050

-6.212

Totaal onttrekkingen

-26.712

-46.014

-48.303

3.923

Saldo Mutaties Reserves

-4.345

-12.809

-2.936

13.783

Werk en inkomen

Economische ontwikkeling Bereikbaarheid en Mobiliteit Veiligheid


189

8. Toelichting op de Balans

Alle in de Jaarrekening opgenomen bedragen zijn in duizenden Euro’s, tenzij anders is aangegeven.

8.1 Materiële vaste activa Materiële vaste activa

2007

2006

Investeringen met economisch nut

292.203

270.766

Investeringen in de openbare ruimte met maatschappelijk nut

34.009

26.170

Totaal

326.212

296.936

De investeringen met maatschappelijk nut betreffen in hoofdzaak grond-, wegen waterbouwkundige werken. De afschrijvingstermijnen zijn vastgelegd in art.10 van de financiële verordening. Onderhoud van wegen wordt afgeschreven in 25 jaar, verkeersregelinstallaties in 10 jaar, openbare verlichting in 8 jaar. Bij raadsbesluit kan hiervan worden afgeweken. De materiële vaste activa kunnen als volgt worden onderverdeeld:


2007

2006

Gronden en terreinen

36.429

33.741

Woonruimten

110

122

Bedrijfsgebouwen

190.264

184.925

Grond-, weg-, en waterbouwkundige werken

65.750

46.277

Vervoermiddelen

3.615

2.688

Machines, installaties en apparatuur

23.578

22.993

Overige materiële vaste activa

6.465

6.189

326.212

296.936

Totaal

Van de gronden en terreinen was in 2007 5,826 mln. euro in erfpacht uitgegeven.

Het onderstaand overzicht geeft het verloop van de boekwaarde van de materiele vaste activa weer:

Verloop materiële vaste activa

Boek-

Inves- Desinves-

Bijdragen

Af-

waarde

teringen

teringen

1-1-2007

derden

31-12-2007

33.741

2.996

144

0

165

36.429

122

0

0

0

11

110

184.925

12.174

496

177

6.162

190.264

46.277

38.132

0

14.638

4.021

65.750

2.688

1.558

631

0

0

3.615

22.993

4.277

874

0

2.818

23.578

Gronden en terreinen Woonruimten Bedrijfsgebouwen Grond-, weg-, en waterbouwkundige werken Vervoermiddelen Machines, installaties en apparatuur Overige materiële vaste activa Totaal

van schrijving

Boekwaarde

6.189

1.439

26

0

1.138

6.465

296.936

60.577

2.171

14.815

14.315

326.212


191

De belangrijkste investeringen in 2007 betreffen:

Belangrijkste investeringen

Beschikbaar

Werkelijke

Cumulatieve

gesteld krediet

besteding 2007

besteding t/m 2007

Aanpassing Spinnerij

9.628

9.482

9.482

Onderwijshuisvesting

1.657

974

1.716

Inrichting, inventaris en materieel brandweer

8.472

2.002

2.012

Aanpassing Noordmolen

1.716

1.040

1.098

3.430

1.233

1.233

Raamkrediet

1.002

1.002

3.498

1.404

1.531

2.821

1.439

1.439

Overdracht panden

Nvt

1.339

1.339

Erfpachtgronden

Nvt

1.932

1.932

6.610

12.530

3.437

4.569

15.506

1.245

5.050

Openbaar

976

976

0

780

Werkplein Voertuigen DCW Diekmanhal ICT vervangingsinvesteringen

192

Rioleringen

Gem. Riolerings

Plan 2004-2008

Wegen

Meerjaren Invest.

Plan 2004-2008

HOV-assen Openbare Verlichtingen Fietsenstalling de Graaff

Verlichtingsplan 780

Overige

1.068

515

515

Totaal

48.576

35.317

47.111


8.2 Financiële vaste activa Het verloop van de financiële vaste activa gedurende het jaar 2007 wordt in onderstaand overzicht weergegeven:

Verloop financiële vaste activa

Boekwaarde

Afsluiting/ Afschrijvingen/

31-12-2006

investering

Af lossingen

Voorziening

Boekwaarde

oninbaar

31-12-2007

Kapitaalverstrekkingen aan:  Deelnemingen

3.655

0

120

3.535

195

0

1

194

 Overige verbonden partijen

10.666

254

0

10.920

Totaal kapitaalverstrekkingen

14.516

254

121

 Gemeenschappelijke regelingen

0

14.649

Leningen aan:  Woningbouwcorporaties

52.417

0

11.368

41.049

 Deelnemingen

5.280

645

56

5.868


3.810

0

205

300

3.305

Totaal verstrekte leningen

61.506

645

11.630

300

50.222

Overige fin. vaste activa: Overige langlopende leningen Overige uitzettingen met een

12.868

21.296

7.544

26.620

8.373

1

969

7.404

1.139

0

38

1.101

looptijd > 1 jaar Bijdragen aan activa in eigendom van derden Totaal overige fin. vaste activa

22.380

21.297

8.551

0

35.125

Totaal

98.403

22.195

20.302

300

99.996

De specificatie van de kapitaalverstrekkingen is als volgt:  Deelnemingen

 NV Twentsche Schouwburg

 Saxion Hogeschool

 NV Twente Milieu


776 2.478 281

 Gemeenschappelijke regelingen

 Stadsbank Oost-Nederland

194

 Stg Volkshuisvesting Nederland  NV Bank Nederlandse Gem.

10.385 455

 Enschedese Ontwikk.

20

 Essent NV

41

 Vitens

11

 Dataland

8

Naast bovenstaande deelnemingen is de deelneming in NV Enschedese zwembaden opgenomen tegen een waarde nihil. Onder de leningen aan overige verbonden partijen is een bedrag van 2,84 mln. euro opgenomen betreffende Vitens. Voor de lening aan St Green Family Entertainment (300.000 euro) is in verband met onzekerheid over de invorderbaarheid een voorziening gevormd.

De specificatie van de overige uitzettingen is als volgt:  BWS  Overige

7.343 61

De bijdragen aan activa in eigendom van derden betreft persleiding Waterschap.


193

8.3 Voorraden Het verloop van de voorraden in 2007 wordt in onderstaand overzicht weergegeven.

Voorraden

31-12-2007

31-12-2006

Grond- en hulpstoffen

525

272

Onderhanden werk, waaronder bouwgronden in exploitatie

290.136

239.730

Gereed product en handelsgoederen

128

323

Vooruitbetalingen

0

3.208

290.78z

243.532

Totaal

194

In het Onderhanden werk is 49,6 mln. euro (2006: 54,4 mln. euro) begrepen inzake nog niet in exploitatie genomen (complex verspreide) bouwgronden. Voor het verloop van de bouwgronden in exploitatie wordt verwezen naar de actuele becijferingen in het Meerjaren Perspectief Grondbedrijf 2008. Verloop van de bouwgronden in exploitatie in 2007:

Boekwaarde

Investering

Inkomsten

Boek-

Voorziening

Balans-

01-01

waarde

verlies-

waarde

31-12

latend

31-12

complex

58.567

12.986

14.655

56.898

32.911

23.987

692

860

197

1.355

2.078

-724

-5.069

2.435

-27

-2.607

Eschmarke, De Woonwagencentrum (herinr.) Diekman, Het Brunink, Het

7.591

2.768

10.986

-628

11.543

5.017

0

16.560

393

16.167

Lonneker spoorzone

4

303

261

47

284

-237

Diekman, S&L

0

1.422

0

1.422

1.422

Vaneker, 't

Wesselerbrink Zuid

-2.607 -628

1.579

1.579

1.579

88

88

88

29

29

sport WC Stokhorst Rosinkweg, Usselo Lonnekererf

27

2

0

0

67

0

67

Horstlanden/Veldkamp

9.283

805

499

9.589

10.698

-1.109

Laares, De

1.073

2.299

834

2.538

3.752

-1.214

Twekkelerveld

1.195

271

0

1.465

0

1.465

Geessinkweg-Bijvank

318

44

185

177

Voortsweg 56-60

753

44

0

797

533

263

5.886

644

0

6.530

511

6.020

7

58

309

-244

8

-253

17

1

Boddenkamp Blekerij (vml. Texoprint) Voortsweg / Roomweg Marssteden


-12.034

17 -525

2.014

-14.573

67

177

16

-14.573

Business&Sciencepark 1

-1.087

-33

0

-1.120

-1.120

Business&Sciencepark 2

-2.662

-56

0

-2.719

-2.719

6.414

462

1.368

5.509

15.099

1.586

5.157

11.529

1.700

9.829

1.547

792

755

Euregiopark II Josink-es Kanaalzone IJsbaan

Unisson bedrijventerrein

0

Westerval Zuiderval GEM

35

0

35

5.509

35

301

216

1.760

-1.243

5.033

-6.276

3.394

483

6.770

-2.893

0

-2.893

Usseleres

Muziekkwartier

1.547

5.969

1.626

1.024

8.241

8.195

0

8.195

-1.024

9.462

-10.486

674

7.754

8.196

-442

Twekkeler-es

496

308

804

(3e

7.080

Arkestadion

-600

8.241

Zuiderval MC

2e

ring

8.241

804

havenarm)

Hardick & Seckel

32

3.022

-2.990

65

334

0

399

259

140

2

51

43

10

114.907

46.689

45.435

116.161

Gend en Loosterrein Dishhotel Totaal gemaakte kosten

32

10

79.634

Nog te maken kosten

419.540

Nog te verwachten opbrengsten

478.754

Verwacht exploitatieresultaat

-56.947

36.527

8.4 Vorderingen Vorderingen

Saldo

Voorziening

Boekwaarde

Boekwaarde

31-12-2007

Oninbaarheid

31-12-2007

31-12-2006

Vorderingen op openbare lichamen

0

0

Verstrekte kasgeldleningen

0

0

Rekening-courant verhoudingen met

0

0

niet-financiële instellingen Overige vorderingen

23.258

23.258

17.929

Overige uitzettingen

51.859

2.178

49.681

40.619

Totaal

75.117

2.178

72.939

58.548

Het gaat hier om uitzettingen met een rentetypische looptijd korter dan één jaar.

Ten opzichte van 2006 is de toename van de overige uitzettingen het gevolg van enerzijds een hoger bedrag aan openstaande vorderingen (o.a. grondverkopen van 10,5 mln. euro aan Gem. Zuiderval) en anderzijds een lagere afboeking wegens oninbaarheid. De voorziening oninbaarheid, welke als waardecorrectie in mindering is gebracht op de openstaande uitzettingen bestaat uit 704.000 euro wegens belastingdebiteuren en 1,474 mln. euro wegens privaatrechtelijke debiteuren.


195

8.5 Liquide middelen Liquide middelen

Boekwaarde

Boekwaarde

31-12-2007

31-12-2006

Kassaldi

44

102

Banksaldi Girosaldi

67

33

Betalingen onderweg Totaal

196

111

135

Boekwaarde

Boekwaarde

31-12-2007

31-12-2006

2.773

6.284

8.6 Overlopende activa Overlopende activa

Vooruitbetaalde bedragen Nog te ontvangen bedragen

4.150

2.410

Totaal

6.923

8.694

De specificatie van de overlopende activa is als volgt:  Mobiliteitsfonds Regio Twente

5.165

 Projectsubsidies Stadsdelen

 Gemeentefonds uitkering

1.153

 Bijdrage Parkeergarage van Holland Casino 364

2.000

 Onderhanden werk IBE voor Gem Zuiderval 221

1.638

 Overige

 Scholingsboulevard  Wmo-huishoudelijke hulp  Nog niet geleverde gronden Zuiderval

314

3.907

-7.838

8.7 Eigen vermogen Omschrijving

Saldo

Mutaties

Saldo

Storting

Ont-

Saldo

Her-

Saldo

31-12-2006

per

1-1-2007

trekking

31-12-2007

ordening

31-12-2007

1-1-2007

reserves

na her-

ordening

18.908

1.437

20.345

529

8.517

12.357

5.753

18.110

7.861

-5.798

2.063

8.363

6.174

4.251

0

4.251

5.360

214

5.574

104

564

5.113

-2.941

2.173

39.880

0

39.880

17.934

18.831

38.982

5.453

44.435

5.834

130

5.964

1.122

167

6.919

0

6.919

Algemene reserve Nog te bestemmen rekeningsresultaat Dienstreserves Financieel Addendum Actief in de stad


Opgroeien

2.554

0

2.554

228

501

2.281

-350

1.932

in de stad Werk en inkomen

7.814

0

7.814

0

3.196

4.618

-1.098

3.520

Zorg en welzijn

4.613

540

5.153

955

1.228

4.879

-1.881

2.999

Wonen

3.120

0

3.120

617

636

3.101

-167

2.935

14.993

0

14.993

5.127

400

19.720

-500

19.220

4.761

100

4.861

3.142

2.859

5.144

-121

5.023

12.391

0

12.391

8.236

6.068

14.559

0

14.559

0

0

0

163

0

163

0

163

Stadsdelen

437

0

437

99

169

367

0

367

Samenwerken en

432

-65

367

170

74

463

0

463

131

0

131

0

0

131

0

131

13.396

0

13.396

1.673

118

14.952

-2.600

12.352

142.485

-3.442

139.043

48.460

49.502

138.002

1.549

139.551

Rekeningresultaat 2007

14.848

Woon en leefomgeving Economische ontwikkeling Bereikbaarheid en mobiliteit Veiligheid

dienstverlening Ruimtelijke ontwikkeling Roombeek

154.399

N.B. Voor een nadere toelichting op de reserves wordt verwezen naar de bijlagen bij de jaarrekening.

In oktober is door de Raad besloten een herordening en bundeling van reserves en voorzieningen door te voeren om invulling te kunnen geven aan de strategische opgaven en de beschikbare weerstandscapaciteit op concernniveau inzichtelijk te maken. Voor de weerstandscapaciteit is per saldo een bedrag van 23,3 mln. euro afgezonderd in een reserve weerstandsvermogen en opgenomen onder de algemene reserves. Hiernaast is voor de strategische opgaven een bedrag van 17 mln. euro gereserveerd. Dit besluit is zowel in het bovenstaande overzicht als in het voorzieningenoverzicht verwerkt.

Onder ‘Mutaties per 1-1-2007’ staan de toevoegingen of onttrekkingen vermeld uit hoofde van de bestemming van het resultaat 2006.

In verband met de negatieve saldi zijn de volgende reserves conform de verslaggevingsvoorschriften BBV in bovenstaand overzicht op de Algemene Reserve in mindering gebracht:  Egalisatiereserve Vastgoedbedrijf

7.485

 Reserve Grondexploitatie

7.122

Dit is overigens een momentopname en van tijdelijke aard omdat deze reserves volgens het meerjarenperspectief uiteindelijk positieve saldi zullen vertonen.

Voor een nadere toelichting op de reserves wordt verwezen naar de bijlagen bij de Jaarrekening.


197

8.8 Voorzieningen Omschrijving

Saldo

Toevoe-

Vrijval

Aan

Saldo

Her-

Saldo

31-12-2006

-gingen

-wending

31-12-2007

ordening

31-12-2007

reserves

na her-

ordening

122.636

7.798

11

4.618

125.805

-1.149

124.656

Actief in de stad

2.054

1.049

0

841

2.262

0

2.262


8.699

7.959

0

7.714

8.945

0

8.945

Werk en inkomen

16.182

8.816

0

3.844

21.154

0

21.154

2.114

5.290

0

2.539

4.865

0

4.865

Wonen

-1.149

990

0

831

-990

0

-990

Woon- en leefomgevin

6.084

679

0

1.207

5.557

-400

5.156

1.533

0

0

-54

1.587

0

1.587

0

546

0

284

262

0

262

769

59

0

142

686

0

686

Financieel Addendum

Maatschappelijke zorg

198

in en om de stad Economische ontwikkeling Bereikbaarheid en mobiliteit Stadsdelen Samenwerken en dienstverlening Wederopbouw en nazorg

45

0

0

0

45

0

45

45.898

0

0

18.492

27.407

0

27.407

204.865

33.187

11

40.456

197.585

-1.549

196.035

N.B. Voor een nadere toelichting op de voorzieningen wordt verwezen naar de bijlagen bij de jaarrekening.

De voorzieningen zijn in 2007 met per saldo 8,8 mln. euro afgenomen. Hierin is een bedrag van 1,55 mln. euro in het kader van de herordening en bundeling van reserves en voorzieningen toegevoegd aan de reserve weerstandsvermogen. Voor een nadere toelichting op de voorzieningen wordt verwezen naar de bijlagen bij de Jaarrekening.


8.9 Vaste schulden

Saldo

Stortingen

Af lossingen

Saldo

31-12-2006

2007

2007

31-12-2007

58

0

0

58

Obligatieleningen

Onderhandse leningen van:  binnenlandse pensioenfondsen en

6.475

0

934

5.541

193.159

85.000

604

277.555

 binnenlandse bedrijven

0

0

0

0

 overige binnenlandse sectoren

0

0

0

0

19.538

0

15.000

4.538

8.289

0

946

7.343

122

7

0

129

227.640

77.746

10.222

295.164

verzekeringsinstellingen

 binnenlandse banken en overige financiële

instellingen

 buitenlandse instellingen, fondsen, banken,

bedrijven en overige sectoren

Door derden belegde gelden Waarborgsommen Totaal

In 2007 zijn een zestal nieuwe leningen afgesloten voor in totaal 85 mln. euro. Deze leningen zijn vooral aangetrokken voor een lening aan FC Twente (13,5 mln. euro) en ter financiering van het hoge investeringsniveau. De aflossingsverplichting voor 2008 is opgenomen in het saldo van de vaste schulden en is niet afzonderlijk gepresenteerd onder de kortlopende schulden.

De totale rentelast voor het jaar 2007 met betrekking tot de langlopende schulden bedraagt 12,5 mln. euro. Onder de kortlopende schulden is de verplichting van de lopende rente per eind 2007 opgenomen van 6,3 mln. euro.

Het bedrag door derden belegde gelden (7,3 mln. euro) bevat gelden betreffende het Besluit Woninggebonden Subsidies (BWS). Ditzelfde bedrag is als overige uitzetting onder de Financiële vaste activa opgenomen.

8.10 Kortlopende schulden Kortlopende schulden

Boekwaarde 31-12-2007


25.000

20.000

Bank- en girosaldi

62.164

41.684

Overige schulden

42.644

50.726

129.809

112.410

Kasgeldleningen

Totaal

Het hoge investeringsniveau heeft er toe geleid dat maximaal gebruik is gemaakt van korte termijn financiering en het toegenomen rekeningcourantkrediet.


199

8.11 Overlopende passiva Overlopende passiva


Vooruitontvangen bedragen


2.638

Nog te betalen bedragen

18.659

15.899

Overig

266

2.948

Totaal

21 .563

18.847

De belangrijkste vooruitontvangen baten bestaan uit:  GSB-III gelden

200



478

Dagarrangementen

433

 Ontvangen bijdragen voor nog uit te voeren projecten stadsdeelbeheer  Ontvangen abonnementsgelden parkeerbedrijf 2008  Ontvangen subsidiegelden voor nog uit te voeren projecten PBME

572

268

209

Onder de nog te betalen bedragen zijn begrepen:  Wmo, huishoudelijke hulp

2.250

 regeling gehandicapten

1.993

 regeling oudkomers (via ROC)

398

 Projectsubsidies van Efro (bureau subsidies)

3.063

 Projectsubsidies Milieu ( Cluster B&M )

1.003

405

100

 Provinciale subsidie ILG ( Cluster RO)  Projectbijdragen Natuureducatie ( Cluster OB)


8.12 Niet uit de balans blijkende verplichtingen Gewaarborgde geldleningen

Boekwaarde

Nieuwe

Af lossingen

Boekwaarde

31-12-2006

leningen

31-12-2007

 WSW-garanties1

717.327

170.764

82.244

805.847

 WEW-garanties2

169.260

169.260

(Bedragen x c 1.000)

 Overige garanties3 Totaal

55.755

12.280

22.308

45.727

942.342

183.044

104.552

1.020.834

1 Het WSW staat voor het Waarborgfonds Sociale Woningbouw. Bij deze leningen treedt de Gemeente Enschede op als achtervang. Dit betekent dat indien een corporatie niet aan haar betaalverplichtingen kan voldoen allereerst het WSW gehouden is om de betalingen te verrichten. Slechts indien het WSW niet in staat is om deze verplichtingen te voldoen dan zal de gemeente renteloze leningen aan het WSW moeten verstrekken zodat het fonds alsnog aan de claims kan voldoen. Overigens heeft het WSW momenteel de hoogst mogelijke kredietstatus (triple A) dus is het niet erg waarschijnlijk dat het WSW van deze mogelijkheid gebruik zal maken.

2 Het WEW staat voor het Waarborgfonds Eigen Woningen. Dit betreft de Nationale Hypotheek Garanties die worden verstrekt aan particulieren. Hier gelden dezelfde regels als bij het WSW. De gemeente is slechts achtervang.

3 Dit betreft voornamelijk leningen ter financiering van bejaardencentra, gezondheidszorg en sociale woningbouw. Bij deze leningen staat de gemeente voor 100% van de vermelde stand garant. De overige garantstellingen betreft een aantal garantstellingen waarbij de gemeente niet garant staat voor geldleningen maar voor bijvoorbeeld rekeningcourant kredieten. Ook hier staat de gemeente voor 100% van de vermelde stand garant.

NB: De boekwaarde op 31-12-2006 wijkt af van wat is opgenomen in de Jaarrekening 2006. Dit als gevolg van Gemeentegaranties t.b.v. het Stimuleringsfonds Volkshuisvesting die daarin niet zijn opgenomen.

Verlofuren Voor arbeidskostengerelateerde verplichtingen van een jaarlijks vergelijkbaar volume wordt geen voorziening getroffen of op andere wijze een verplichting opgenomen. Deze personele lasten worden verantwoord in het jaar waarin de uitbetaling plaatsvindt. Daarbij moet worden gedacht aan overlopende vakantiegeld- en (spaar)verlofaanspraken.  Spaar- en restantverlof: 4,9 mln. euro  Vakantiegeld: 6,3 mln. euro

Overige Naast bovengenoemde verplichtingen is de gemeente voor een aantal toekomstige jaren verbonden aan verschillende, niet uit de balans blijkende, financiële verplichtingen. De belangrijkste betreffen:  Huurovereenkomsten.  Onderhoud- en service-overeenkomsten.

Opdrachten welke in 2007 aan derden zijn verstrekt welke in 2008 en volgende jaren worden uitgevoerd.


201

9. Overige gegevens

9.1 Voorstel vaststellingsbesluit saldo programmarekening Besluit Van de Raad van de gemeente Enschede, gelezen het voorstel van Burgemeester en Wethouders van 8 april 2008 1. De gemeenterekening 2007 vast te stellen. 2. In te stemmen met een totale dotatie van b 50.009.000 aan reserves en een totale onttrekking van b 52.943.000 uit reserves (zie bijlagen gemeenterekening). In totaliteit neemt het saldo van de reserves hierdoor met b 2.934.000 af. 3. In te stemmen met het voordelig rekeningresultaat 2007 van b 14.848.000. Dit is het resultaat na reserveringen (zie punt 2) maar vóór resultaatbestemming (zie punt 4). 4. In te stemmen met een bestemming van het voordelig resultaat tot een bedrag van b 3.886.000 als dekkingsmiddel voor voorstellen welke voortvloeien uit bestaand beleid, zodat een nog onbestemd resultaat resteert van b 10.962.000. Voorgesteld wordt om dit bedrag te betrekken bij de integrale afweging.

Vastgesteld in de vergadering van 26 mei 2008.

De Griffier,

De Voorzitter,

R. M. Jongedijk

P. E. J. den Oudsten


203

9.2 Accountantsverklaring Verklaring betreffende de jaarrekening Aan de gemeenteraad van de gemeente Enschede,

Wij hebben de in deze gemeenterekening opgenomen jaarrekening 2007 van gemeente Enschede, bestaande uit de balans per 31 december 2007 en de programmarekening over 2007 met de toelichtingen, gecontroleerd.

Verantwoordelijkheid van het College van Burgemeester en Wethouders Het College van Burgemeester en Wethouders van de gemeente Enschede is verantwoordelijk voor het

204

opmaken van de jaarrekening, alsmede voor het opstellen van het jaarverslag, beide in overeenstemming met het Besluit begroting en verantwoording provincies en gemeenten. Deze verantwoordelijkheid houdt onder meer in dat de jaarrekening zowel de baten en lasten als de activa en passiva getrouw dient weer te geven en dat de in de jaarrekening verantwoorde baten, lasten en balansmutaties rechtmatig tot stand zijn gekomen. Rechtmatige totstandkoming betekent in overeenstemming met de begroting en met de van toepassing zijnde wettelijke regelingen waaronder gemeentelijke verordeningen. Deze verantwoordelijkheid omvat onder meer: het ontwerpen, invoeren en in stand houden van een intern beheersingssysteem relevant voor het opmaken van en getrouw weergeven in de jaarrekening van zowel de baten en lasten als de activa en passiva, zodanig dat deze geen afwijkingen van materieel belang als gevolg van fraude of fouten bevat en voor de naleving van de relevante weten regelgeving, het kiezen en toepassen van aanvaardbare grondslagen voor financiële verslaggeving en het maken van schattingen die onder de gegeven omstandigheden redelijk zijn.

Verantwoordelijkheid van de accountant Onze verantwoordelijkheid is het geven van een oordeel over de jaarrekening op basis van onze controle, als bedoeld in artikel 213, tweede lid van de Gemeentewet. Wij hebben onze controle verricht in overeenstemming met Nederlands recht, waaronder het Besluit accountantscontrole provincies en gemeenten. Dienovereenkomstig zijn wij verplicht te voldoen aan de voor ons geldende gedragsnormen en zijn wij gehouden onze controle zodanig te plannen en uit te voeren dat een redelijke mate van zekerheid wordt verkregen dat de jaarrekening geen afwijkingen van materieel belang bevat.

Een controle omvat het uitvoeren van werkzaamheden ter verkrijging van controle-informatie over de bedragen en de toelichtingen in de jaarrekening. De keuze van de uit te voeren werkzaamheden is afhankelijk van de professionele oordeelsvorming van de accountant, waaronder begrepen zijn beoordeling van de risico’s van afwijkingen van materieel belang als gevolg van fraude of fouten.

In die beoordeling neemt de accountant in aanmerking het voor het opmaken van en getrouw weergeven in de jaarrekening van zowel de baten en lasten als de activa en passiva, alsmede het voor de naleving van de weten regelgeving relevante interne beheersingssysteem, teneinde een verantwoorde keuze te kunnen maken van de controlewerkzaamheden die onder de gegeven omstandigheden adequaat zijn, maar die niet tot doel hebben een oordeel te geven over de effectiviteit van het interne beheersingssysteem van de gemeente. Tevens omvat een controle onder meer een evaluatie van de aanvaardbaarheid van de

9. Overige gegevens

toegepaste grondslagen voor financiële verslaggeving, van de redelijkheid van schattingen die het College van Burgemeester en Wethouders van de gemeente heeft gemaakt, en een evaluatie van het algehele beeld van de jaarrekening.

De bij onze controle toegepaste goedkeuringstolerantie bedraagt voor fouten 1% en voor onzekerheden 3% van de totale lasten. Deze goedkeuringstolerantie is door de Gemeenteraad bij raadsbesluit van 2 april 2007 vastgesteld.

Wij zijn van mening dat de door ons verkregen controle-informatie voldoende en geschikt is als basis voor ons oordeel.

Oordeel Naar ons oordeel geeft de jaarrekening van de gemeente Enschede een getrouw beeld van de grootte en de samenstelling van zowel de baten en lasten over 2007 als van de activa en passiva per 31 december 2007 in overeenstemming met het Besluit begroting en verantwoording provincies en gemeenten, behoudens de afwijkingen van artikel 53: in de toelichting op de balans zijn de niet in de balans opgenomen belangrijke financiële verplichtingen waaraan de gemeente voor toekomstige jaren gebonden is, niet volledig vermeld.

Voorts zijn wij van oordeel dat de in deze jaarrekening verantwoorde baten en lasten alsmede de balansmutaties rechtmatig tot stand zijn gekomen in overeenstemming met de begroting en met de van toepassing zijnde wettelijke regelingen waaronder gemeentelijke verordeningen.

Verklaring betreffende andere wettelijke voorschriften

Op grond van de wettelijke verplichting ingevolge artikel 213 lid 3 onder d Gemeentewet melden wij dat het jaarverslag, voor zover wij dat kunnen beoordelen, verenigbaar is met de jaarrekening.

Apeldoorn, 2 april 2008

Ernst & Young Accountants, namens deze,

w.g. drs. J.W. van Oostrum, RA


205

Bijlagen

Bijlagen A. Outputindicatoren bij de programma’s B. Mutaties reserves conform raadsbesluit of bestendige gedragslijn C. Mutaties reserves nog goed te keuren door de Raad D. Toelichting reserves E. Staat van Reserves F. Staat van Voorzieningen

207

G. Risico-inventarisatie H. Sisa


A. Outputindicatoren bij de programma’s Actief in de stad Outcome-indicatoren/effectmeters

2006

2007

Realisatie

2007

2010

Programmalijn Welzijnswerk % dat de afgelopen 12 maanden een van de Enschedese welzijnsinstellingen heeft bezocht

27%

26%

26%

22%

% kinderen dat de afgelopen 12 maanden een buurthuis heeft bezocht Sociale kwaliteit van de woonomgeving

208

20%

8%

11%

8%

6,6

6,8

6,5%

6,8

Programmalijn 1 Welzijnswerk Outputindicator

2006

2007

2010

580.000

Niet beschikbaar

Min. 580.000

In ontwikkeling

In ontwikkeling

Aantal deelnemers/bezoekers aan activiteiten van Alifa Kwaliteitsaudit Alifa

Programmalijn 3 Inburgering en integratie Outputindicator (GSB)

2006

2007

Realisatie

2007

362

262

252

PM

(NT2)/Breed Maatschappelijk Functioneren

1.199

1.236

1.211

PM

Aantal deelnemers staatsexamen NT2

N.v.t.

n.v.t.

13

PM

150

PM

262

PM

200

152

152

PM

2010

Aantal deelnemers voortgezet algemeen volwassenenonderwijs (VAVO) Aantal deelnemers traject Sociale Redzaamheid

Aantal nieuwkomers volgens jaarlijkse monitor inburgering Aantal oudkomers volgens jaarlijkse monitor inburgering

Bijlagen

Opgroeien in de stad Effectindicator

2006

2007

2010

Het verhogen van het

Doelstelling

Het aandeel

Aandeel

Aandeel

Toename tot het

opleidingsniveau van

scholieren naar

HAVO/VWO is 37%

HAVO/VWO is 38%

landelijke aandeel

onderwijsniveau in

van (nu) 43%

jongeren in Enschede

het derde leerjaar VO

Het aandeel jeugdigen

tot 23 jaar met een

2010 nulmeting

nulmeting

startkwalificatie voor

(88%)

(88%)

de arbeidsmarkt

5% stijging tov

88,5%

5% stijging tov

Het aandeel

Toename van

Het aantal VSV-ers

Afname van

schooluitval/

meldingen door

is 732, waarvan

meldingen, 30%

voortijdige

verbeterde

706 herplaatst

van doelgroep

registratie

wordt herplaatst

schoolverlaters

Programmalijn 1 Spelen, leren en werken Outputindicator Aantal doelgroepkinderen dat deelneemt aan voorschoolse educatie (GSB)

2006

2007

2009 en 2010

Het streven is

605

Nieuwe norm

handhaving van

berekening van het

het huidige bereik

Rijk is 369 peuters.

van 1.280 (oude

norm, incl. vroeg-

schoolse educatie)

Totaal aantal leerlingen

45 (oude norm)

45

292 (cumulatief

dat heeft deelgenomen aan

aantal 2006

een schakelklas op grond

t/m 2009)

van artikelen 166 en 166a van de Wet op het primair onderwijs (GSB). Aantal autochtone en allochtone scholieren dat

Toename van

732 VSV-ers, waarvan

Afname van meldingen,

meldingen door

310 allochtoon en

30% van doelgroep wordt

herplaatst is (tov de doelgroep

verbeterde

433 autochtoon.

herplaatst, te weten

voortijdig schoolverlaters) (GSB)

registratie

706 herplaatst, waarvan

ca. 300, waarvan 100

293 allochtoon en 413 autochtoon.

allochtoon en 200 autochtoon.

In het kader van de midterm review GSB in 2007 zijn de resultaatafspraken met betrekking tot VVE en met betrekking tot schakelklassen herzien.


209

Programmalijn 2 In een gezonde en veilige leefomgeving Outputindicator Aantal 0-19 jarigen met overgewicht

2007

2009

2010

 nulmeting.

22% in het basis-

Uitbreiding

Aantal gelijk aan

 Implementeren

onderwijs en 24%

gezamenlijke

of onder landelijk

in het voortgezet

afspraken over

gemiddelde.

onderwijs.

integrale aanpak

kinderen met

van overgewicht,

overgewicht.

gericht op voor-

dat (1) via de JGZ

protocol op-

wordt opgespoord

sporen: alle

en (2) voor wie gezondheids- interventies worden

 onderzoek in

lichting over

1000 dossiers

voeding/beweging

naar prevalentie

als ook op pro-

overgewicht.

gramma’s daarop.

Eerst gericht op

kinderen met

ingezet (GSB).

210

2006

Aantal jeugdige

4

Alle jeugdige

Alle jeugdige

allochtone en autoch-

veelplegers

veelplegers komen

veelplegers komen

tone veelplegers waar-

volgen een

in aanmerking

in aanmerking

intensief

voor een reclas-

voor een reclas-

zorgtraject.

seringstraject,

seringstraject,

wordt aangeboden tov

zonodig verslavings-

zonodig verslavings-

totaal aantal geregi-

zorg en krijgen

zorg en krijgen

voor een nazorg en/of resocialisatietraject

De 8 jeugdige

ernstig overgewicht.

streerde jeugdige

nazorgtraject

nazorgtraject

veelplegers (GSB).

aangeboden.

aangeboden.

Aantal jeugdige alloch-

Nog geen

Nog niet bekend.

50% van de

50% van de

tone en autochtone

trajecten

trajecten

trajecten

veelplegers waarvoor

afgerond.

is afgerond.

is afgerond.

een traject is afgerond.

Programmalijn 3 Met gerichte ondersteuning bij opvoeden opgroeiproblemen Outputindicator

2006

2007

2010

Aantal jeugdigen en

Aantal functionerende

123 ZAT’s hebben

Afname van aantal

opvoeders die lichte

ZAT’s 0-4, 4-12,

657 jeugdigen verwezen

jeugdigen en opvoeders

12-19 jaar

naar lichte hulp

met doorverwijzing naar

naar geïndiceerde hulp

hulp ontvangen

Bijlagen

Werk en inkomen Effectindicator

2006

2007

2007 realisatie

2010

-0,5

-0,5

0

-0,5

Verschil ontwikkeling WWB 65- t.o.v. referentiegemeenten in%

Programmalijn 2 Matching WorkStep Outputindicator

2006

2007

2007

realisatie

600

1.000

521

Percentage cliënten dat geen uitkering aanvraagt in %

25

25

N.t.b.

25

Percentage gestarte trajecten, dat uitstroomt naar werk

20

25

38

30

2006

2007

2007

2010

realisatie

50%

50%

51,5%

50%

N.t.b.

N.t.b.

N.t.b.

N.t.b.

2006

2007

2007

2010

realisatie

N.t.b.

N.t.b.

119

N.t.b.

2006

2007

2007

2010

Aantal gestarte trajecten

2010

1.000

Werkplein/Werkloket Enschede Outputindicator

Preventiequote CWI Outputindicator Werkloket

Scholing Outputindicator

Outputindicator Scholing

Terugkeerbanen Outputindicator

realisatie

N.t.b.

N.t.b.

199

N.t.b.

2006

2007

2007

2010

realisatie

Outputindicator Participatie-/terugkeerbanen

Starters (zelfstandig ondernemerschap) Outputindicator

Outputindicator Starters

N.t.b.

N.t.b.

N.t.b.

2006

2007

realisatie

N.t.b.

N.t.b.

1.7 mln.

N.t.b.

Loonkostensubsidies Outputindicator

Outputindicator Loonkostensubsidies

2007

2010

N.t.b.


211

Gesubsidieerde arbeid: ID en WIW Outputindicator

Aantal ID-werknemers in fte Afname aantal ID-werknemers in% Aantal WIW-dienstbetrekkingen in fte Afname aantal WIW-dienstbetrekkingen in%

2006

2007

2007

2010

realisatie

730

620

431

525

15

10

17.9%

5

290

195

166

170

27

25

26.6%

7

2006

2007

Programmalijn 3 Inkomensvoorziening Schuldhulpverlening

212

Outputindicator

2007

2010 (*)

realisatie

Regulier Aantal budgetbeheersrekeningen (basis, plus, klassiek) Aantal nieuwe aanvragen schuldregeling

1.455

1.600

1635

1.500

508

600

641

500

Jongeren Aantal budgetbeheersrekeningen (basis, plus, klassiek)

233

260

351

225

Aantal nieuwe aanvragen schuldregeling

141

170

193

125

Aantal schuldregeling via budgetbeheersrekeningen

100

110

144

90

* De genoemde indicatoren voor 2010 zijn geen harde cijfers, maar een weergave van onze ambitie en in die zin richtinggevend voor onze inspanningen.

Inkomensverstrekking Outputindicator

2007

2007

realisatie

Aantal WWB-ers jonger dan 65 jaar Aantal WWB-ers 65 jaar of ouder

2006

5.150

4.950

4.371

2010

4.500

400

440

522

480

Aantal nieuwe instroom

2.000

1.700

2.035

1.700

Aantal uitstroom

2.100

1.900

2.342

2.000

6,4

7,0

6.7

7,2

2006

2007

2007

2010

realisatie

Aantal WSW-ers (in SE)

1.773

1.773

1.774

1.773

Percentage WSW-ers in regulier werk (externe werkplek)

31,5%

40%

33,2%

42%

Kwaliteit dienstverl. inkomensverstrekking (rapportcijfer)

Programmalijn 4 Sociale werkvoorziening Sociale Werkvoorziening (SW) Outputindicator (inclusief effect Stadsbedrijf )

Bijlagen

Maatschappelijke zorg Effectindicatoren Maatschappelijke

2006

ondersteuning Aantal en percentage mensen dat huishoudelijke verzorging krijgt

2007

HV 1: (m.n. schoon-

HH1:

maken): 1.500 (1%)

HV 2: (m.n. hulp

bij organiseren

van het huishouden):

4.000 (3,6%)

Percentage en aantal mensen dat mantelzorg verleent

Realisatie

2010

3.240 (2,1%) HH2: 2.972 (1,9%)

Dagelijks 3%, 4.637

Dagelijks: 4%, 6.194

Wekelijks 10%, 15.455

Wekelijks: 10%, 15.485

Incidenteel (6%), 9.273

Incidenteel: 6%, 9.291

Effectindicatoren

2006

2007

Volksgezondheid

2007

Percentage

Jongeren gaan op

Resultaten GGD

Jongeren gaan op

dat wel eens

latere leeftijd

jeugdonderzoek

latere leeftijd

drinken en

2007 medio 2008

drinken en

drinken minder

verwacht

drinken minder

Daling aantal

19%

Verder daling

drinkers

aantal drinkers

Alcoholgebruik jongeren

alcohol drinkt

Klas 2 VO: 62%,

klas 4 VO: 84%

Alcoholgebruik

21,1%

volwassenen Drugsgebruik

2010

Daling

Resultaten GGD

Verdere

drugsgebruik

jeugdonderzoek

daling

-Klas 4:13%

2007 medio 2008

verwacht

jongeren

Aantal personen dat voldoet aan de landelijke norm

Percentage dat

Realisatie

hasj/wiet gebruikt

Volwassenen Twente:

In elk geval

Volwassenen: 66%

In elk geval

gelijk blijven

Leerlingen VO:

gelijk blijven

56,1%,

Resultaten GGD

leerlingen

jeugdonderzoek

middelbaar

2007 medio 2008

onderwijs: 64%

verwacht

gezond bewegen

Opmerkingen:  Cijfers leerlingen middelbaar onderwijs zijn afkomstig van het jeugdonderzoek van de GGD, 2004  Cijfers alcoholgebruik: drinker: minimaal 1 keer per week meer dan 6 glazen alcohol op een dag of personen die gemiddeld per dag 3 of meer (mannen) of 2 of meer (vrouwen) glazen alcohol drinken.


213

Effectindicatoren Opvang,

2006

zorg en veiligheid

Aantal geregistreerde incidenten

1.082

2007

Realisatie

2007

Stijging

2010

1.213

Daling aantal

huiselijk geweld politie

aantal eerste

eerste meldingen

meldingen

tot niveau 2005

Aantal dak- en thuislozen en aantal

1.533

Minimaal

verslaafden dat bekend is bij

1.559

Minimaal

1.470

1.470

hulpverlening/politie

Opmerkingen: De cijfers bij dit onderdeel verschuiven vanwege de monitoren/verantwoordingen een jaar. De cijfers 2006 zijn afkomstig uit 2005; realisatie 2007 is realisatie 2006.

214

Effectindicatoren Effectieve zorgcoördinatie Aantal cases dat succesvol is afgerond in het

2006

2007

2010

Huidige stand:

Schaduwlijst 2006

70%

wijkzorgteam en wordt gevolgd via een

50%

en 2007: 233,

schaduwlijst

Afgerond 2006

en 2007: 100

Afgerond: succesvol afgeronde probleemhouderschappen. Schaduwlijst: enkelvoudig weggezet bij instellingen.

Programmalijn 1 Maatschappelijke ondersteuning Doelstelling

Overname huishoudelijke verzorging1

Outputindicator

2006

2007

Realisatie

2007

Aantal en

2004: HV 1

N.t.b.

HH1:

percentage

(m.n. schoon-

3.240 (2,1%)

mensen dat huis-

maken): 1.500 (1%)

HH2:

HV 2 (m.n. hulp

2.972 (1,9%)

houdelijke verzorging (h.v.) krijgt

bij organiseren

van het huis-

houden): 4.000

(3,6%)

Budget h.v.

N.t.b.

109 euro en

per inwoner en

2.736 euro

N.t.b.

N.t.b.

per indicatie

Klanttevreden-

Nog niet van

Eerste meting

heidscijfer

toepassing

in 2006, in elk

geval gelijk aan

het landelijke

gemiddelde

Bijlagen

2010

2006: 8,4

Minimaal 7,5

Het bieden van

Aantallen:

Stand 2005:

Conform

1.684

Conform

toereikende hulp

Woningaan-

1.253

2005

12.508

2005

(t.a.v. wonen en

passingen

9.379

797

vervoer) i.v.m.

Vervoers-

670

de beperkingen van mensen met

voorzieningen

561

+CVV Rolstoelen

631

een handicap

Scoot-mobielen

Efficiënte wijze

Gemiddelde

van indiceren

kostprijs

procedures

Doorlooptijden

WVG 2005:

N.t.b.

147 euro

N.t.b.

N.t.b.

128 euro

N.t.b.

HH: (bijna altijd)

Nog n.v.t.

binnen 20 dagen

Ex-WVG: mobili-

teit: korte termijn

Woonvoorzien-

ingen: iets langer

Effectieve wijze

Aantal

van toekennen voorzieningen

Nog n.v.t.

215

110

bezwaarschriften beschikkingen Wmo

Klanttevredenheid

n.v.t.

Niet lager

Resultaten 2007

afhandelen

dan 2006

volgen voorjaar

aanvragen voor-

2008

zieningen Wmo

Minimaal 7,5

1 Aantallen en percentage mensen dat hulp bij het houden verzorging krijgt is gebaseerd op cijfers CAK 2004. Ingaande 2007 is Hulp bij het huishouden een gemeentelijke verantwoordelijkheid. Voor de indicatoren rond het budget is 2007 het startpunt. 2 Resultaten 2007 volgen voorjaar 2008. 2006: betrekking op uitvoering onder AWBZ-regime.

Doelstelling

Outputindicator

Een laagdrempelig

2006

2007

Realisatie

2010

2007

Totaal aantal vragen

4.000

15.000

18.000

20.000

Procentuele digitale

2,4%

10%

1,6%

30%

2,7%

10%

1.9%

20%

zorgloket waar men terecht kan voor vragen over zorg en de zorg- gerelateerde vragen op het gebied van

afhandeling Procentueel aantal huisbezoeken

welzijn en wonen

Opmerkingen:  Relatief lage percentage digitale afhandeling heeft te maken met de introductie van de (digitale) vraagverheldering, waardoor een andere visie is ontstaan op digitale afhandeling. Overigens is het absolute aantal digitale afhandelingen en huisbezoeken verdrievoudigd. 

Er is geïnvesteerd in huisbezoeken bij herindicaties. Dit zal pas in 2008 zijn effect krijgen.


Maatschappelijke dienstverlening Doelstelling

Outputindicator

Tegengaan wachtlijsten

2006

2007

Realisatie

2010

2007

Wachttijd tot intake

14 werkdagen

Handhaven

binnen 5

Conform

(algemeen

werkdagen

2007

bij maatschappelijk werk

en aanpak MPG maatschappe

Gezinnen op de

wachtlijst MPG

Wachttijd tot start hulp-

verlening vanaf de intake

Effectieve hulpverlening

Klanttevredenheidscijfer

maatschappelijke werk

216

en effectmeting

lijk werk). 9

0

0

0

maand

N.t.b.

N.n.b.

N.t.b.

Wordt in

Niet lager

7,4

Minimaal 7,5

dan 2006

(Percentage

2006 voor

(percentage terugval

het eerst

terugval

in oude problemen)

gemeten

n.t.b.)

Opmerking:  Het gaat hier om een gemiddelde wachttijd. De SMD schat bij aanmelding in hoe dringend de hulpvraag is en indien nodig komen mensen eerder aan de beurt. Tevens bestaat er een 24-uurs bereikbaarheidsdienst.  Wachttijd tot start hulpverlening: Eind 2006: 10 cliëntsystemen moesten langer dan de overeengekomen wachttijd van een maand wachten en op 31-8-2007 waren er 4 cliëntsystemen die langer dan die maand moesten wachten.  Het klanttevredenheidscijfer over 2007 is indicatief gelet op een relatief lage respons.

Programmalijn 3 Wonen, welzijn, zorg Eerstelijnsvoorzieningen Doelstelling

Outputindicatoren

2006

2007

Realisatie

2007

Afstemmen van woonen

Aantal woonservice-

zorgvoorzieningen, onder-

gebieden met een

steund door welzijns-

2010

geïntegreerde eerste-

functies en technologie,

lijnsvoorziening:

zodat mensen langer in

In ontwikkeling

1

2

2

5

Gerealiseerd

0

1

1

3

Aantal buurtkamers

2

7

2

Naar

(afhankelijk

behoefte

hun eigen omgeving kunnen blijven wonen,

als ze niet meer zelfredzaam zijn.

van de

behoefte)

Het betreft hier geïntegreerde eerstelijnsvoorzieningen, waar naast gezamenlijke huisvesting sprake is van samenwerking en het aanbod is afgestemd op de betreffende wijk.

Bijlagen

Programmalijn 4 Opvang, zorg en veiligheid Gebruikersruimte harddrugsgebruikers Doelstelling

Outputindicatoren

2006

2007

Realisatie

2007

Verbeteren van het

2010

Bereik ambulante

114

verslavingszorg

bij de politie

verslavingszorg

bekende

van de 48 is

bij Tactus

kende hard-

harddrugs-

duidelijk

161

drugsverslaaf

bereik van de ambulante

Bereik: bij 120 bekend bij Bereik: Alle bij nog eens 24 de politie niet

de politie be-

verslaafden

waardoor

Wel bij

den (HKS) zijn

niet bekend

dit verschil

Tactus, niet

bekend en in

bij Tactus

optreedt.

Nog niet

30

Gem. aantal bezoekers

gebruikersruimte per dag

bij politie zorg bij Tactus. 85

30

bekend

Invloed gebruikers-

Ingebruik-

1e resultaat-

Volgt later

Verdere

ruimte op

neming

meting:

via CCBH

verbeterde

gebruikers-

verbeterde

onderzoek

gezondheid

gezondheid en

criminaliteit

ruimte en

gezondheid

en afname

nulmeting

en minder

criminaliteit

criminaliteit

Opmerkingen: De cijfers bij dit onderdeel verschuiven vanwege de monitoren/verantwoording vanuit de instelllingen een jaar.

Dagopvang en dagactiviteiten voor dak- en thuislozen en verslaafden Doelstelling

Outputindicatoren

2006

2007

Realisatie

2007

Het percentage over-

30%

40%

65%

50%

lastgevenden dat in de

25 voorheen

Verminderen van overlast op straat veroorzaakt door personen, mede door

2009/2010

(maatschappelijke) op-

overlast-

realisatie van een sluitende

vang kan worden ge-

gevenden

aanpak van sociale opvang

plaatst t.o.v. het totale

nemen deel

en hulpverlening (GSB)

aantal geregistreerde dagactiviteiten overlastgevenden uit

de doelgroep (start 2004:

23% van de 451) (GSB)

Aantal personen dat

2005: 492

Minimaal

gebruik maakt van de Leger des Heils

(o.a. Surplus)

455 (Leger des

Minimaal

330

Heils, laag-

330

maatschappelijke opvang laagdrempelige

drempelige

opvang en

opvang en

Humanitas)

Humanitas)



217

Verstrekking heroïne op medische indicatie Doelstelling

Outputindicatoren

2007

Realisatie

2010

2007

Woonsituatie

Nulmeting

Percentage

53%

Percentage

situatie heroïneverslaafden

stabiele

stabiele

en terugdringen van door

huisvesting:

huisvesting:

hen gepleegde criminaliteit

PM

Verbeteren (gezondheids)

Aantal antecedenten

218

2006

Nulmeting Vermindering

PM

Volgt later

20 van de 30

of feiten

van het

via onder-

cliënten zijn

aantal

zoek CCBH

niet meer

criminele

crimineel

feiten

actief

met 50%

5 cliënten

volgen een

abstinentie

programma


Doelstelling

Verbeteren bereik ambulante verslavingszorg (GSB) Enschede zorgt samen met de andere Twentse

Indicator

2006

2007

Aantal

Stand 2005:

Conform

cliënten

a. Enschede

stand 2005

Realisatie

2009/2010

2007 half

a + b: hand-

jaar 2007:

haven van

a. stand

1e

dat per jaar

totaal 1068

feitelijk

cliënten waar-

nieuw: 313

c. gemiddeld

wordt

van 465 nieuw)

1e

half

100 cliënten

behandeld

b. Hengelo

jaar: 407

per dag

(GSB) totaal 371 cliënten

Hengelo, 114

d. PM

nieuw

e. per jaar 20

gemeenten

(waarvan 208

daarbij voor een nieuw) c. Enschede

Enschede: 1171,

b. stand

de capaciteit

c. 70-100

kinderen

goed op elkaar

dagopvang gem.

d. via verant-

f. conform

afgestemd

70 tot 80 cliënten

woording

2005

verslavingsaanbod

per dag

Hengelo

d. Hengelo dag-

e. 2 bijeen-

opvang gem. 25

komsten, 4-5

cliënten per dag

gezinnen

e. Kinderen van

f. 196

verslaafde

ouders: 15

f. Aantal metha-

don cliënten

Enschede: 229

Bijlagen

Maatschappelijke opvang

Twents Opvanghuis voor Jongeren Doelstelling

Verbetering van de doorstroming in de

Outputindicator

2006

2007-2009

Realisatie

2007

Het aantal

13 plaatsen

Opvanghuis

13 plaatsen,

2010

Een woonvoor-

personen dat

TOV, gebruikt

voor zwerf-

gebruikt door

ziening met

maatschappelijke

gebruik maakt

door 52

jongeren met

57 jongeren

een capaciteit

opvang (GSB); het

van de opvang

jongeren

13 opvang-

(tot 1-10-07)

van 30

bieden van tijdelijk

en de capaciteit;

(2005: 66)

plaatsen,

plaatsen,

gemiddelde

gebruikt door

voor 120

verblijfsduur

40 jongeren

jongeren

onderdak en begeleiding

Terugdringen langdurig verblijf in de maatschappelijke opvangvoorzieningen Leger des Heils Doelstelling

Outputindicator

2006

2007

2007

Verbetering van de

Maximale

9 maanden

9 maanden

9 maanden

doorstroming in de

verblijfsduur

maatschappelijke

Humanitas

opvang; gemiddelde verblijfsduur

Gemiddelde

Tot 1-10-07:

9 maanden

Maximaal

meer dan

Leger des Heils

laagdrempelige

60 nachten

18 nachten

Verhouding 15:85

2006: 145 langer

Verblijf

nachtopvang

per jaar

Geen verblijf

2009/2010

verblijfsduur

(GSB)

20 dagen

Realisatie

Aantal jaren

langer dan twee

dan 2 jaar,

maximaal

24-uurs voor-

jaar, 514 korter

verhouding

2 jaar

ziening Leger

dan twee jaar

27:63

gebruik van

133 cliënten

60 nacten

des Heils

Verhouding 21:79

2006: 18:82

Aantal plaatsen

begeleid wonen

68

Verdubbelen

2006: 80

begeleid wonen

tot 58 plaatsen

Aantal ex-

cliënten per

2005: 75

2005: 15

85 plaatsen

30

Tot 1-11-07:

Uitbreiden

2006: 20

71

tot aantal van

jaar maatjes-

50 maatjes-

contact

contacten


219

Advies- en steunpunt Huiselijk Geweld Overijssel Doelstelling

Verbeteren van de aanpak van huiselijk geweld,

Outputindicatoren

2006

2007

Realisatie

2007

Aantal aan-

195

Meer dan

2006: 237

Toename van

houdingen bij

150

(district Enschede

meldingen

politie

-Haaksbergen)

door verbeterde

leidend tot vermindering van (herhaling) van huiselijk

registratie

Aantal

Leerstraf

Aantal

170 ver-

Vervolgaanpak

veroordelingen

(Twente) 32

veroordeling

oordelingen

na melding

dader cursus

dadercursus:

Dadertherapie

(aangifte, aan-

geweld (GSB)

PM

Tender: 34

houding, dader-

(Twente) 45

Dadertraining

hulpverlening

Leger des

e.d.)

Heils: 49

220

2009/2010

N.t.b.

2006: 85

vroeghulp

2007 tot

cliënten SMD

1-9-07: 75

Aantal

Training

Aantal

97

2005: 1.533

Stijging aantal

N.t.b.

2006: 1.559

Aanbod aan

geregistreerde

eerste meldingen

daders leidt

incidenten

(i.v.m. verbeterde

tot minder

huiselijk

registratie)

(afname 80%)

geweld politie

recidive. Daling

aantal eerste

meldingen tot

op niveau 2005.

Daling her-

halingsmeldingen

met 50%.

Aanwezigheid van

Convenant is

Convenant

Convenant

Convenant

een convenant

reeds gesloten

aanwezig en

aanwezig en

aanwezig en

in 2003

operationeel

operationeel

operationeel

2005: meldpunt

Meldpunt

Meldpunt

Meldpunt

gerealiseerd

gerealiseerd

gerealiseerd

gerealiseerd

119

Twente tot

ASHG

1-10-07: 210

tussen alle lokale

partijen betrokken

bij de aanpak van

huiselijk geweld

(GSB)

Aanwezigheid van

een advies- en meldpunt huiselijk

geweld (GSB)

Aantal meldingen

Bijlagen

Uitbreiden aantal plaatsen vrouwenopvang Doelstelling

Outputindicator

Vergroten van de capaciteit in de vrouwenopvang

2004

2005/2007

2007

Stand 2004:

Conform

Het aantal plaatsen in de

a. 24 uurs woon-

vrouwenopvang

voorziening:

(GSB)

7 appartementen

+ 21 plaatsen

a. opgevangen 31 systemen,

Realisatie

2009/2010

stand 2004,

a. conform

behalve :

niveau 2004

74 personen

f. 920 (tot

b. conform

b. onbekend

1-10-2007)

niveau 2004

b. Crisisopvang

c. 26 opnames,

c. uitbreiding

(samen met

58 personen

met 2 bedden

Zwolle): 18 bedden c. Noodbedden Enschede: 1 bed

d. Hengelo (extra be-

d. Hengelo

d. uitbreiding

17 systemen,

met 3 bedden

35 personen

e. uitbreiding

e. 38 systemen,

met 6 bedden

veiligd): 12 bedden

82 personen

f. verbeterde

e. Begeleid wonen:

f. opgegaan

registratie

24 bedden

in ASHG

g. ombouwen

f. Meldpunt (samen

g. idem

tot provinciaal

met Zwolle): 2512

ASHG incl.

aanmeldingen

ambulante

g. Steunpunt Re-

begeleiding

lationeel Geweld

(hele gezin)

Extra inzet maatschappelijk werk bij huiselijk geweld Doelstelling

Outputindicator

Verminderen

2006

2007

Realisatie

2007

Aandeel personen

In 2005 195 aan-

50%

Wet Tijdelijk

van (herhaling)

dat niet recidiveert

houdingen; 97

Huisverbod

van huiselijk

ten opzichte van het

cliënten werden

uitgesteld

aantal dat daad- bij de SMD gemeld

tot 2008

geweld

werkelijk huisverbod

en geholpen. In

en hulpverlening

2006 100 cliënten

heeft geaccepteerd

geholpen

2010

70%

Huisverbod daders huiselijk geweld Doelstelling

Outputindicator

2006

2007

Realisatie

2010

2007

Verminderen

Aantal opgelegde

Nog niet van

Percentage per-

Wet Tijdelijk

Percentage per-

van (herhaling)

huisverboden en

toepassing

sonen dat zich

Huisverbod

sonen dat zich

van huiselijk

geaccepteerde

niet opnieuw

uitgesteld

niet opnieuw

geweld

hulpverlening schuldig maakt aan

tot 2008 schuldig maakt aan

huiselijk geweld

huiselijk geweld


221

Aanpak (volwassen) veelplegers Doelstelling

Verminderen van criminaliteit door

2005

2007

Realisatie

2007

Het percentage

Enschede: 361,

197 veelplegers,

Enschede: 373,

volwassen

waarvan 83

(waarvan 111

allochtone

zeer actief

zeer actief)

2009/2010

100% van de zeer

waarvan 69 actieve volwassen zeer actief

veelplegers krijgt

en autochtone

een nazorgtraject

veelplegers

veelplegers waar-

aangeboden. Alle

(GSB)

voor een resocia-

nazorg- en/of

lisatietraject wordt

zeer actieve veel-

aangeboden t.o.v.

plegers komen in

het totaal aantal

aanmerking voor

geregistreerde

een reclasserins-

volwassen

222

Outputindicatoren

volwassen traject en zonodig veelplegers (GSB)

Gemiddeld aantal

Minder dan 44

Veelplegers: 24

gepleegde feiten

Zeer actieve

Zeer actieve

veelpegers: 38

veelpegers: 38

Het percentage vol-

wassen allochtone

en autochtone veel-

plegers waarvoor een

nazorg- en/of resocia-

lisatie traject wordt

afgerond t.o.v. het

totaal aantal geregi-

streerde volwassen

veelplegers (GSB)

veeplegers: 23

Nog geen

verslavingszorg 35

PM

Nog niet

50% van de

trajecten

bekend

zeer actieve

afgerond

veelplegers

Opmerkingen: De cijfers bij dit onderdeel verschuiven vanwege de monitor/verantwoordingen een jaar. Nb 1: voor cijfers ‘jeugdige veelplegers en jeugdige meerplegers’ zie programma Opgroeien in de stad. Nb 2: onderscheid allochtoon/autochtoon is een verplichting van het Rijk.

Nazorg detentie Doelstelling

Outputindicator

2006

2007

Realisatie

2007

Voorkomen

Percentage van de

Nog niet

10% beter

Was nog niet

50% beter dan

van terugval

ex-gedetineerde

bekend

dan in 2005

meetbaar,

in 2006

die in de eerste 3

wel per 2008

in crimineel gedrag binnen

maanden na deten-

3 maanden

tie niet terugvalt in

na detentie

crimineel gedrag

Bijlagen

2010

Programmalijn 5 Effectieve zorgcoördinatie Doelstelling

Verbeteren van

Outputindicatoren

2006

2007

Realisatie

2007

Aantal cases dat

In 2005: 70

300

365

300

Wordt

90%

100% is inge-

100%

de coördinatie

in behandeling is

van de dienst-

bij de diverse

verlening bij complexe, meer- voudige proble-

wijkzorgteams Percentage cases dat juist en

momenteel

voerd, maar

matiek, zodat

volledig is inge-

geïmplemen-

nog geheel

slagvaardiger

voerd en wordt

teerd

eenduidig

kan worden op-

bijgehouden in

getreden en de

het klantvolgsys-

versnippering

teem VIS2

wordt tegengegaan

2010

Aantal cases

223 50%

60%

Schaduwlijst

wijkzorgteams dat

2006 en 2007:

succesvol is afge-

233,

rond en wordt

Afgerond

gevolgd via de

2006 en 2007:

schaduwlijst

100

70%

Opmerking: Afgerond: succesvol afgeronde probleemhouderschappen. Schaduwlijst: enkelvoudig weggezet bij instellingen.


Ruimtelijke ontwikkeling Maatschappelijke effecten: scores in 2006 en streefwaardes voor 2010

2006

Stedelijke ruimtelijke kwaliteit

2010

Vormgeving woon/leefomgeving

6,9

6,9

7,0 – 7,5 7,0 - 7,5

Openbaar groen in buurt en wijk

6,7

6,7

Parken

7,8

7,8

-

-

Nulwaarde te

bepalen in 2006

Kwaliteiten buitengebied Vitaliteit (sociaal en economisch)

224

2007

7,8

Groene kwaliteiten

7,4

7,4

7,5 – 8,0

Beleefbaarheid

6,1

6,1

7,0 – 7,5

Dagelijkse winkels

7,4

7,4

7,5

Maatschappelijke voorzieningen

7,2

7,2

7,5

Spreiding voorzieningen

Elke Enschedeër woont of werkt op maximaal 10

actuele situatie

streefsituatie

streefsituatie

fietsminuten van een groene wig of buitengebied

2007

2010

0-waarde

Streefwaarde

Realisatie

2004

2009/2010

2007

306,5 ha in de buurten

40 ha in Pathmos,

Nnb

3 Natuur, landschap, water, cultuurhistorie. 4 Fiets- en wandelmogelijkheden, recreatiemogelijkheden, rustplaatsen, eenvoudige horeca. 5 Zorg, onderwijs, cultuur, openbaar bestuur.

Programmalijn 1 Stedelijke ontwikkeling en grondbeleid Doelstelling en indicator (GSB)

Oppervlak openbare ruimte met kwaliteitsimpuls, door uitvoering BDU-Fysiek (ISV-II) Oppervlak grootschalige

10, 22, 63 en 66,

Wesselerbrink,

waarvan 13% onverbeterd

Velve-Lindenhof

236 ha park/plantsoen 236 ha park/plantsoen

Nnb

groenprojecten, door uitvoering GRAP (ISV-II) Wijken waar fysieke culturele

Pathmos

Pathmos

kwaliteiten deel zijn van de

Cultuurcluster

ontwikkeling, door uivoering

Roombeek

BDU-Fysiek (ISV-II)

Bijlagen

Nnb

Programmalijn 2 Buitengebied Doelstelling en indicator (GSB) Oppervlak grootschalige

0-waarde 2004

Realisatie 2007

Streefwaarde 2010

2.237 ha bos/natuur

2.237 ha bos/natuur *

groenprojecten (via ILG)

* Dit is exclusief de ambitie om in het kader van de Herinrchting Zuid en de Herinrichting Noord in totaal circa 800 ha nieuw bos/natuur te realiseren.

Bereikbaarheid en mobiliteit Effectindicator

20066

2007 Realisatie 2007

2010

Door inwoners ervaren reistijd naar Enschede-Centrum

Niveau 2005

Niveau 2005

Nnb

Niveau 2005

Daadwerkelijke reistijd naar Enschede-Centrum

Niveau 2005

Niveau 2005

Nnb

Niveau 2005

Door inwoners ervaren reistijd naar Enschede-West

Niveau 2005

Niveau 2005

Nnb

Niveau 2005

Daadwerkelijke reistijd naar Enschede-West

Niveau 2005

Niveau 2005

Nnb

Niveau 2005

6 Hier is geen waarde opgenomen. Het betreft immers een waarde per vervoerwijze per wijk, alsmede waarden vanaf de A35 richting Enschede-West. Over deze uitgebreide waarden wordt gerapporteerd in het kader van de Monitor Zicht op Enschede en in een separate rapportage.

Woon- en leefomgeving Effectindicator7

2006

2007

Realisatie

2007

7,5

7,5

7,3

woonomgeving (huidige niveau vasthouden)

(cijfer 2007)

Rapportcijfer algemene waardering kwaliteit

Waardering burger voor afhandeling meldingen woon-

6,8

6,4

en leefomgeving (gemeten middels klantenmonitor)

cijfer 2006)

Kwaliteitsniveau openbare ruimte gemeten middels schouw

6,6

Binnenstad:

Binnenstad:

Binnenstad:

2010

7,5

7,0

Binnenstad:

hoog. Rest van hoog. Rest van hoog. Rest van hoog. Rest van

de stad: basis de stad: basis de stad: basis de stad: basis

Percentage Enschedeërs dat zich onveilig voelt voor wat

2%

2%

3,5%

4,7%

6,2%

13,5%

20%

5,7%

7,4%

2%

betreft de aanwezigheid van bedrijven in de woonomgeving Percentage Enschedeërs dat zich veel of zeer veel zorgen maken over het transport van gevaarlijke stoffen in de wijk Percentage Enschedeërs dat zich veel of zeer veel zorgen maakt over geluidhinder door bedrijven in de wijk Percentage Enschedeërs dat zich veel of zeer veel zorgen maakt over stankoverlast door bedrijven in de wijk Het aantal klachten over afval naast blokcontainers per jaar

2250

7 De indicatoren aangaande onveiligheid en gevaarlijke stoffen komen ook in het programma Veiligheid aan de orde.


225

Programmalijn 1 Beheer van de fysieke ruimte Eindproduct

Output

2007 (e.v.)

Realisatie 2007

Natuureducatie

Basisscholen: % van de basisscholen dat gebruik

90

93%

maakt van het dienstenaanbod Natuureducatie

Ledeboerpark:

 % van de Enschedeërs dat minimaal 1x per

40

Niet

jaar in het Ledeboerpark komt

gemeten

 aantal bezoekers exposities en themadagen

16.000

15.000

 realisatie nieuwbouw bezoekerscentrum

Niet

Ledeboerpark

gerealiseerd

bezoekerscentrum Ledeboerpark

226

 beheer openbare ruimte Ledeboerpark/

100%

Niet

Wageler op onderhoudsniveau ‘basis’ (parken)

gerealiseerd

100% (op

ecologische

wijze)

Aantal natuureducatieve projecten (in opdracht)

per jaar in een stadsdeel

7

10

Stadsdeelbeheer

Doelbereiking niveau basis (hele stad, m.u.v.

binnenstad):

% Schoon

100

100

% Heel

100

100

% Veilig

100

100

Excl. Gebieden met grote achterstanden, waarvoor

een extra inhaalslag nodig is. Dus: overal waar de

afspraak geldt dat beheer en onderhoud op

basisniveau plaatsvindt, wordt dat niveau ook

daadwerkelijk bereikt (blijkt uit schouw).

Doelbereiking niveau hoog (binnenstad):

% Schoon

100

100

% Heel

100

100

% Veilig

100

100

Riolering

Vervangingsachterstand riolering:



80

80

80

80

75

75

Afronding

Afronding

in 2008

in 2008

% dat in 2006 van jaarschijf 2004 is uitgevoerd,

restant doorgeschoven naar 2007/2008




restant doorgeschoven naar 2007/2008






Bijlagen

restant doorgeschoven naar 2007/2008 Bovengronds brengen van de Roombeek (gestart in 2005)

Riolering



Er is een tijdelijk waterplan vastgesteld, met een

geldigheid tot en met 2009. Dit waterplan wordt

vanaf 2009 geactualiseerd, nadat de doelstellingen

en maatregelen op basis van de KRW zijn vastgesteld.

Beheer wegen



Opstellen nieuw GRP

Gereed

Gereed

Afgerond

Afgerond

Doelbereiking niveau basis (hele stad, m.u.v. stadserf):

% Heel

100

100

% Veilig

100

100

Doelbereiking niveau hoog (stadserf):

% Heel

80

80

% Veilig

Infrastructurele

De gemeentelijke infrastructurele kunstwerken zijn in

kunstwerken

2005/2006 geïnspecteerd. Op basis van de inspectie-

resultaten is een onderhoudsplanning opgesteld.

80

80

Onderhoud

Conform

wordt volgens

planning

planning uitgevoerd

Openbare

Op basis scenariokeuze Beleidsplan Openbare

verlichting

Verlichting en de beschikbare middelen, is in 2006 een

Beheerplan opgesteld. In dit beheerplan is tevens een

jaarlijks uitvoeringsprogramma opgenomen.

Op basis scenario-keuze Beleidsplan Openbare Verlichting

Conform

is een beheerssysteem aangeschaft en opgezet.

planning

Gladheidbestrijding

Een nieuw beleidsplan Gladheidbestrijding en het hiertoe

behorende Strooiplan is vastgesteld. Hierin is onder

anderen aandacht voor de aangepaste strooiroutes en

de wijze van gladheidbestrijding (natstrooien).

Begraafplaatsen



Jaarlijks aantal begrafenisplechtigheden per jaar

en gedenkparken





Vervangings-

Conform

planning

planning

volgens schema uitgevoerd.

Routes worden

Gerealiseerd

volgens strooikaart natgestrooid 250

165

Jaarlijks aantal asbusbijzettingen

50

59

Wandgraven (in totaal 216 beschikbaar)

40

5



Keldergraven

25

3



Conform de ontwikkelingsvisie een impuls geven

Evt. besluit

Is gerealiseerd

aan het beheer en het onderhoud van de

Oosterbegraafplaats

Verbeteren kostendekkendheid eindproduct

Is verbeterd

Begraafplaatsen

met 3%

Nieuw uitvaartcentrum

College is

niet accoord





realisatie


227

Programmalijn 2 Wettelijke taken

228

Eindproduct

Output

2007

Realisatie 2007

Bouwvergunningen

Behandelde bouwaanvragen

1350

1340

Behandelde overige aanvragen

850

777

Verklaring bestemming en gebruik

500

690

Milieuvergunningen

Afgegeven vergunningen

80

62

Behandelde meldingen/kennisgevingen

3108

309

Evenementenvergunningen

1009

162

Handhaving bouw

Toezicht (aantal inspecties, bouw, sloop en overig toezicht)

2500

3378

Aantal afgehandelde klachten

250

273

Juridische afhandeling van overtredingen

250

261

Handhaving milieu

Controles bedrijven

870

724

Afhandeling milieuklachten over bedrijven

160

120

Controles bodemsaneringen

40

210

Afhandeling van meldingen leefomgeving (o.a. afval)

2400

3229

Eigen waarneming van overtredingen

1800

1735

Afvalinzameling

% gescheiden ingezameld huishoudelijk afval

53%

42%

Uitvoering milieu

Bodem (aanpak werkvoorraad t/m 2009, excl.

t/m 2009:

t/m 2007:

(GSB)

projecten van marktpartijen)

Aantal bodemsaneringen

910

3

Aantal bodemonderzoeken

416

891

Jaarlijkse geluidsaneringen t/m 2009

Aantal A- en railwoningen

100

55

Aantal A- en railwoningen in %

20%

11%

Bestemmings-

% Grondgebied met actuele bestemmingsplannen

plannen

(resulterend in 100 % dekking stedelijk gebied begin ’07)

Buitengebied

98

98

Stedelijk gebied

100

100

Aantal bestemmingsplanherzieningen

20

Aantal planschadeverzoeken

30

8 Deregulering: onduidelijk is nog hoe de rijksoverheid de deregulering van vergunningen wil vormgeven. Er zal naar alle waarschijnlijkheid een verschuiving optreden van af te geven vergunningen naar te ontvangen meldingen. 9 Als gevolg van een te ontwikkelen systematiek van meldingen voor kleine evenementen zal het aantal af te geven vergunningen afnemen. 10 Per abuis is in de programmabegroting het aantal van 12 saneringen opgenomen; dat was inclusief drie saneringen uit de vorige, reeds afgesloten, ISV- planperiode.

Bijlagen

Bodemprestaties

Begroot

Realisatie

Programma 2005 - 2009*

Totaal 2005 - 2007

Programma

Programma

Gemeente

ISV/WBB

SEB/markt

ISV/WBB

Aantal historische onderzoeken

250

360

889

130

Aantal oriënterende onderzoeken

150

240

0

325

16

45

2

68

Aantal saneringsplannen

5

30

0

58

Aantal saneringensevaluaties

9

24

3

83

Aantal nadere onderzoeken

5.000

20.000

5.184

337.168

10.015

17.000

4.978

219.128

Volume onttrokken verontreinigd grondwater (m3)

182.000

25.000

130.091

90.357

Bodemprestatie eenheden

107.845

81.000

101.236

1.537.765

Verontreinigd oppervlak

(m2)

Markt/SEB

Volume ontgraven verontreinigde grond (m3)

Samenwerking en dienstverlening Externe Dienstverlening Output: Vraaggerichte dienstverlening

Rekening 2006

Begroting 2007

Rekening 2007

Klanttevredenheid

cijfer 8

cijfer 8

Cijfer 8,0

Wachttijden

95,7% binnen

85% binnen

84,3% binnen

25 min.

15 min.

15 min.

Afsprakenloket (gebruik)

13,4%

30%

17,5%

(fysiek, digitaal, post en telefoon)

Gemeentearchief Jaar

Output

rekening 2006

(jaar-)verslagen , (inspectie-)rapporten, publicaties.

begroting 2007

Idem, productie van virtuele toegangen tot archieven en beschikbaarstelling gedigitaliseerde gegevens.

rekening 2007

Idem.


229

B. Mutaties reserves conform raadsbesluit (bedragen in hele euro’s) Programma

Dotaties

Onttrekkingen

Actief in de stad

1.251.998

166.589

Opgroeien in de stad Zorg en welzijn Werk en inkomen Economische ontwikkeling Ruimtelijke ontwikkeling

723.868 3.108.579

0

4.129.069

2.150.000

2.626.164

0

0

3.225.588

0

Wonen

0

166.522

Woon- en leefomgeveing

0

500.000

Bereikbaarhei en mobiliteit

230

0 1.494.547

0

0

Stadsdelen

Veiligheid

99.403

119.296

Roombeek

1.673.137

2.600.000

60.883.860

61.260.088

70.778.533

75.400.174

Financieel addendum Totaal

C. Mutaties reserves conform bestendige gedragslijn (bedragen in hele euro’s) Programma Actief in de stad

Dotatie

Onttrekking

0

0

227.798

126.635

Zorg en welzijn

0

0

Werk en inkomen

0

165.000

1.091.576

354.337

0

0

5.010.552

6.068.035

616.779

635.709

5.126.658

400.097

162.750

0

0

49.590

170.097

74.000


Economische ontwikkeling Ruimtelijke ontwikkeling Bereikbaarhei en mobiliteit Wonen Woon- en leefomgeveing Veiligheid Stadsdelen Samenwerking en dienstverlening Roombeek Financieel addendum Totaal

Bijlagen

0

117.528

2.178.084

4.905.685

14.584.294

12.896.616

D. Toelichting reserves In de Raadsvergadering van 12-11-2007 is besloten een herordening van reserves en voorzieningen door te voeren om middelen te verzamelen voor de dekking van gemeentelijke risico’s en uitvoering van de strategische opgaven. Hiervoor is respectievelijk 23,3 mln. euro en 17,0 mln. euro afgezonderd. Voor de voeding van deze reserves verwijzen wij naar de staat van reserves, waarin een aparte kolom herordening is opgenomen. Daarnaast hebben de belangrijkste mutaties in 2007 hebben zich voorgedaan op de volgende reserves:

Reserve

Programma

Doelstelling

Reserves HSL


Het openbaar voortgezet onderwijs heeft een eigen rijks-

financiering. Nog niet bestede middelen worden toegevoegd

aan bestemmingsreserves in afwachting van verdere besteding.

Bijzondere bijstand

Ten behoeve van het opvangen van schommelingen in het

Zorg en opvang

verstrekkingenniveau betreffende de (individuele)

bijzondere bijstand.

Refunding FWI budgetten

Ten behoeve van het opvangen van risico's IOAW/IOAZ en

Werk en inkomen

BZ, evenals ter dekking van projectkosten in het kader van

de Agenda voor de Toekomst. 6,6 mln. euro hiervan is

bedoeld om uitstroom uit de bijstand een impuls te geven,

middels tijdelijke aanstelling 25 fte's.

Parkeergarage/

Egalisatiereserve dient ter egalisatie van de exploitatie-


egalisatie risico’s

resultaten uit het Parkeerbedrijf. De eerste jaren zal deze

parkeergarage

negatief zijn, i.v.m. aanloopverliezen. Als dekking voor het

negatieve saldo is de reserve parkeergarage ingesteld.

Egalisatie rioleringen

Woon- en leefomgeving

Reserve bedoeld ter egalisatie van de opbrengsten en kosten

in en om de stad

betreffende rioleringen ten einde fluctuaties in de tarieven

aan de burger te reduceren.

Egalisatie


Reserve bedoeld ter egalisatie van de opbrengsten en kosten

afvalstoffenheffing

in en om de stad

betreffende afvalstoffenheffing ten einde fluctuaties in de

tarieven aan de burger te reduceren.


Betreft rentebaten op het door het rijk ineens uitgekeerde

Wederopbouw en nazorg

kapitaal t.b.v. de wederopbouw van Roombeek. Bedrag dient

gereserveerd te blijven t.b.v. de realisatie van het

wederopbouw programma.

Weerstandsvermogen

Voor de opvang van allerlei risico’s heeft een herordening van

Financieel addendum

reserves plaatsgevonden, waarbij een gezamenlijke reserve

weerstandsvermogen is gevormd om deze risico’s op te vangen.

Strategische opgaven

Voor de uitvoering van in kadernota en toekomstvisie

Financieel addendum

neergelegde ambities.

Verbeteren stad

Ten behoeve van bestedingen die ten goede komen aan de

Financieel addendum

stad in de meest ruime zin. Daarbij geldt onder andere dat

bestedingen een incidenteel karakter hebben en waarvoor

binnen de programma's geen dekking kan worden gevonden.


231

232

Reserve

Programma

Doelstelling

Egalisatie BTW

Financieel addendum

Ten behoeve van het jaarlijks egaliseren van de uitname van

Compensatiefonds

de BTW uit het gemeentefonds en de daadwerkelijke hoogte

van de BTW declaratie.

Grondexploitatie

Buffer ten behoeve van het egaliseren van zowel positieve

Financieel addendum

als negatieve resultaten op de exploitatie van gronden.

Opbrengst aandelen

Reserve is ontstaan uit de opbrengst van de verkoop van de

Financieel addendum

Bouwfonds Nederlandse

aandelen Bouwfonds. Deze reserve is grotendeels bestemd

Gemeenten

voor de cofinanciering van het programma Stedelijk Hart

Enschede.

ICT vervanging

Ten behoeve van het egaliseren van de opbrengsten en

Financieel addendum

kosten van de ICT dienstverlening ten einde geen fluctuaties

in de tarieven aan de afnemers te hebben.

Seca 3

Reserve gevormd door liquidatie van de stichting SECA.

Financieel addendum

Reserve is al volledig bestemd ten behoeve van

stadsdeelgewijs werken en overige ICT-gerelateerde

projecten.

Seca 2

Reserve gevormd door liquidatie van de stichting SECA.

Financieel addendum

Reserve is al volledig bestemd ten behoeve van extra

kwaliteitsimpulsen in woonwijken (in overleg met

woningbouwcorporaties).

ICT gemeentebrede

Ten behoeve van het egaliseren van de opbrengsten en

Financieel addendum

software

kosten van de ICT dienstverlening ten einde fluctuaties in de

tarieven aan de afnemers te reduceren.

Rente egalisatie

Ten behoeve van het opvangen van onverwachte

Financieel addendum

schommelingen in het marktrentepercentage ten opzichte

van de gecalculeerde rente.

Vastgoed egalisatie

Het hebben van een buffer voor het opvangen van

Financieel addendum

vermogensrisico's en (tijdelijke) exploitatietekorten.

Dient tevens ter egalisatie om de tarieven aan afnemers

constant te kunnen houden.

Algemene reserve en

Deze reserves zijn bedoeld als buffer en maken een

Financieel addendum

dienstreserves

belangrijk onderdeel uit van de weerstandscapaciteit, ten

einde onvoorziene risico's af te kunnen dekken.

Bijlagen


Algemene Reserve

Algemene Reserve

Grondexploitatie

Vastgoedbedrijf - egalisatiereserve

Weerstandsvermogen

Totaal Algemene reserve

Nog te bestemmen rekeningsresultaat

Resultaat concernrapportage Najaarsnota 2006

ALG

BR

BR

ALG

NTB

1.437.349

Dienst Stedelijke Ontwikkeling en Beheer

Dienstverlening voor Publiek en Gemeentelijke Organisatie

Raadsgriffie

Totaal Dienstreserves

Financieel Addendum

BR

BR

BR

460.225

Bestuurscommissie Het Stedelijk Lyceum

BR

Concernstaf

Brandweer

BR

Dienst Complementaire Werkgelegenheid

Dienstreserves

BR

Totaal Nog te bestemmen rekeningsresultaat

BR

2.119.277

Nog te bestemmen rekeningsresultaat 2005

NTB

-5.798.442

-1.254.470

-1.108.099

149.093

5.359.517

114.157

214.093

65.000

377.335

161.854

1.878.868

247.801

7.861.064

1.254.470

1.108.099

Nog te bestemmen rekeningresultaat 2004

962.261

-4.361.093

NTB

4.461.454

Nog te bestemmen rekeningsresultaat 2006

Nog te bestemmen rekeningresultaat vorige jaren

NTB

-37.041

1.437.349

NTB

1.037.041

18.908.042

-5.795.909

-4.533.125

29.237.075

per 1-1-2007

31-12-2006

Mutaties

Saldo

Motief Omschrijving

E. Staat van Reserves

5.573.610

179.157

377.335

161.854

2.027.961

460.225

2.119.277

247.801

2.062.622

0

0

962.261

100.361

1.000.000

20.345.391

0

-5.795.909

-4.533.125

30.674.424

1-1-2007

Saldo

111.518

140.000

-111.518

0

180.869 5.113.419

-180.869

1.712 104.098

382.995

5.660

564.289

-382.995

164.282

2.428

-467.129

-2.940.884

-164.282

-1.634.091

467.129 1.634.091

424.289

30.419

6.903

2.172.535

53.258

3.717

8.363.237

4.251.500

0

0

0

0

6.174.359

35.606 356.700

64.755

2.172.535

0

0

0

0

0

2.172.535

0

4.251.500

0

0

356.700

35.606

18.110.160

23.344.445

3.859.194

641.000

35.439

0

8.327.798

5.753.239

23.344.445

-7.483.879

-7.122.315

9.371.909

herordening

31-12-2007 na

Saldo

3.859.194

5.468.604

0

528.609

12.356.921

-7.483.879

1.398.175

8.517.079

-7.122.315

2.490.813

-17.591.206

26.963.115

4.628.091

0

-289.795

-98.377

916.782

reserves

31-12-2007

Herordening

Saldo

(bedragen in hele euro’s)


233

Bijlagen

Egalisatiereserve wet WOZ

Gemeentearchief vuurwerkramp

Investeringsreserve externe activiteiten

H&S BHV opleidingen

H&S Werkplekinrichting

H&S leegstand

Vastgoedbedrijf - rente egalisatiereserve

Vastgoedbedrijf - kostprijsdekkende huur

Andere overheid

ICT / gemeentebrede software

BR

BR

BR

BR

BR

BR

BR

BR

BR

Suppletie-uitkering

BR

Egal

Reserve SECA -3

BR

Reserve kapitaallasten

Reserve SECA -2

BR

BR

Reserve SECA -1

BR

Reserve Milieu, nog te bestemmen uitkeringen regio Twente

Reserve renteverschil FC Twente

BR

BR

Reserve opbrengst aandelen Bouwfonds Nederl. Gemeenten 2.877.747

BR

Stelposten Concern

Reserve verbetering stad

Reserve Scholingsboulevard

Rente-egalisatiereserve

BR

BR

BR

Burgemeesterfonds

BR

BR

Egalisatiereserve BTW Compensatie Fonds

BR

260.000

-260.000

254.284

1.200.000

1.900.467

1.491.439

0

416.633

5.082

366.713

68.599

617.833

0

51.658

485.683

1.223.986

3.439.357

1.311.267

245.785

260.000

180.580

10.308.177

1.000.000

2.054

10.346.234

Strategische opgaven

ALG

per 1-1-2007

31-12-2006

Mutaties

Saldo

Motief Omschrijving

254.284

1.200.000

1.900.467

1.491.439

0

416.633

5.082

366.713

68.599

617.833

0

51.658

485.683

1.223.986

3.439.357

1.311.267

505.785

0

180.580

2.877.747

10.308.177

1.000.000

2.054

10.346.234

0

1-1-2007

Saldo

6.876.682

190.300

4.772.402

815.174

489.000

800.000

336.705

45.828

195.997

40.000

1.005.283

329.345 160.474

298.993

0

2.265.023

316.437

206.333

123.010

593.963

185.500

508.048

24.300

12.835

0

671.673

405.450

0

1.089.493

0

2.844.617

45.894

17.702

0

47.625

0

1.352.786

0

0

5.193.994

0


234 -4.500.000

17.000.000

reserves

Herordening

-1.000.000

-1.500.000

-4.546.974

236.840

993.667

4.042.480

2.085.402

25.026

595.336

29.382

183.550

28.599

284.223

405.450

5.830

1.575.176

408.812

5.794.974

557.161

186.782

0

228.205

2.687.447

6.888.561

1.000.000

2.054

8.663.545

0

31-12-2007

Saldo

236.840

993.667

4.042.480

2.085.402

25.026

595.336

29.382

183.550

28.599

284.223

405.450

5.830

1.575.176

408.812

1.248.000

557.161

186.782

0

228.205

1.187.447

6.888.561

0

2.054

4.163.545

17.000.000

herordening

31-12-2007 na

Saldo


Spaarfonds werkweken

Brede school Zwering

BR

BR

130.000

2.554.289

0

1.067.149

146.088

32.627

550.000

34.557

0

723.868

5.833.522

0

0

130.000

0

0

0

3.465.000

2.554.289

1.067.149

146.088

32.627

550.000

34.557

0

723.868

5.963.522

0

0

0

130.000

0

3.465.000

1.575.000

56.111

50.748

483.535

54.432

39.192

43.928

65.576

39.879.900

1.826.323

110.000 130.000 70.000 226.000 280.263 6.918.931 349.868

0 0 0 0 0 166.589 374.000

227.799

0

32.912

0

0

0

1.059.025 -349.868

1.059.025 500.635

2.281.452

114.133

64.867 8.124

114.133

0

32.627

13.540

1.931.584

0

550.000

13.540 550.000

0

194.887

0

6.918.931

280.263

226.000

70.000

130.000

110.000

3.638.250

1.653.750

483.856

57.154

39.192

21.017

194.887

-349.868

0

3.638.250

194.887

0

1.121.998

280.263

226.000

70.000

0

110.000

173.250

0

86.609

78.750

30.498

86.609

54.554

0

3.806

1.653.750

483.856

138.336

138.658

0

57.154

0

54.554

39.192

23.727

0

2.722

8.052 0

65.576

44.435.499

23.727

5.453.026

28.253

2.073.969

65.576

38.982.473

2.073.969

18.830.982

2.128.010

0

17.933.555

2.375.657

Totaal Opgroeien in de stad

Kapitaallasten Scholingsboulevard

Egal

Egalisatiereserve investeringssubsidies

Decentralisatiegelden

BR


BR

Totaal Actief in de stad

Decentrale budgetten

Haalbaarheidsonderzoeken Jeugd Olympische Spelen en Vuelta

BR

BR

Kapitaallasten atletiekbaan Wesselerbrink

Egal

De Wissel

Kapitaallasten vervangingsinvesteringen sport

BR

Muziekkwartier knelpunten verhuizing instellingen

Egal

56.111

50.748

483.535

54.432

39.192

43.928

65.576

0

1.575.000

BR

Muzikale concerten

BR

Aanpassing honkbal/softbal Kroedkotten

Stadsverfraaiing

BR

BR

Herstrukturering sportaccomodaties

BR

400 m ijsbaan

Culturele doeleinden

BR

BR

Beeldende kunst

BR

Mondiaal beleid

Resultaatbestemming 2004

BR

39.879.900

Sportpark Boekelo

Actief in de stad

BR

Totaal Financieel Addendum

1.826.323

BR

ICT / vervanging

BR

235

Bijlagen 0

-166.522

Egalisatie afvalstoffenheffing

Egalisatie rioleringen

Egalisatie exploitatieresultaten bouwvergunningen

Boekwinst en -verlies beheersbedrijf

Egal

Egal

Egal

BR

0

3.419

700.000

8.942.213

1.923.864

3.120.305

3.419

700.000

8.942.213

1.923.864

3.120.305

2.000

635.710

446.413

14.297

75.548 171

10.500

4.719.165

396.822

616.779

501.239

15.540

-166.522

-500.000 3.590

634.952

13.661.378

2.318.686

3.101.374

2.653.803

208.443

72.606

Woon- en leefomgeving in en om de stad

2.598.977

207.200

0

Totaal Wonen

2.598.977

207.200

72.606

0

166.522

-1.880.509

540.000 4.879.491

Rente jaarlijkse bijdragen B.W.S.

175.000

-1.880.509 1.096.346

1.880.509

1.137.665

BR

100.000

-1.097.613

-565.723

-531.890

224.971

4.617.911

2.395.298

565.723

531.890

Gemeentelijke sociale huisvesting

75.000

1.228.070

0

544.711

0

954.547

0

572.246

32.330

594.090

89.269

3.196.456

3.031.456

reserves

1.125.000

31-12-2007

Herordening

BR

72.606

75.000

166.522

5.153.014

540.000

1.068.811

1.848.179

286.293

63.678

0

0

0

0

165.000

Saldo

Stadrandzones

166.522

540.000

540.000

1.068.811

1.848.179

1.445.462

250.562

7.814.367

5.426.754

565.723

531.890

0


Tijdelijke regeling geldelijke steun liftplaatsingen

Risico's leningen sociale huursector

BR

1.445.462

4.613.014

0

250.562

7.814.367

5.426.754

565.723

531.890

1.290.000

1-1-2007

Saldo

BR

Wonen

per 1-1-2007

Mutaties

1.290.000

31-12-2006

Saldo

BR

Steunmaatregelen Alifa

Totaal Maatschappelijke zorg

Wet Maatschappelijke Opvang

BR

BR

Wet Voorzieningen Gehandicapten

BR

Vrouwenopvang

Maatschappelijke opvang en verslavingszorg

BR

Maatschappelijke zorg

BR

Totaal Werk en inkomen

Inburgering verblijfsgerechtigden - welzijnscomponent

BR

Knelpunten WIW/ID

Integraal arbeidsmarktbeleid

BR

Refunding FWI budgetten

Werk en inkomen

BR

BR

Motief Omschrijving

236

3.590

134.952

13.661.378

2.318.686

2.934.852

2.653.803

208.443

72.606

0

0

2.998.982

540.000

1.096.346

0

1.137.665

224.971

3.520.298

2.395.298

0

0

1.125.000

herordening

31-12-2007 na

Saldo


Kennispark

Arbeidsplaatsenregeling

Subsidiebureau economische zaken

Ec structuur: niet geleverde output 2004 in 2005

(res.best.2004)

BR

BR

BR

BR


Parkeergarage

Egalisatie risico's parkeergarage

Parkeren Roombeek

Extra onderhoud stadserf

Egal

Egal

BR

BR

Niet geleverde output 2005 (VVV/UitBureau)

Startersbeleid

BR

Totaal Economische ontwikkeling

Garantiereserve Economische Zaken

BR

BR

Egalisatie exploitatieresultaten bedrijfsverzamelgebouwen

Egal

Egalisatie onderhoud markten

Egal

Evenementenbeleid


BR

Totaal Woon- en leefomgevin in en om de stad

Sitmuleringsmaatregelen binnenstad

Boomherstel door sneeuwschade

BR

BR

Aanpassing Gronausestraat

BR

Stedelijk Hart

Niet geleverde output 2005

BR

Spinnerij Oosterveld

prestatie 2005 (res.best.2004)

BR

Woon en leefomg. verplichtingen 2004,

BR

BR

Erfpachtgronden

BR

100.000

51.291

0

-6.761.504

6.934.707

4.761.404

1.000

100.000

1.432.000

2.000.000

250.376

47.000

121.490

41.000

153.525

10.000

-27

678.155

0

0

26.885

14.993.427

183.000

904.931

2.296.000

40.000

0

51.291

0

-6.761.504

6.934.707

4.861.404

1.000

100.000

1.432.000

2.000.000

250.376

47.000

121.490

41.000

153.525

10.000

-27

678.155

26.885

14.993.427

183.000

904.931

2.296.000

40.000

0

0

1.698.851 0

504.674 41.000

0

0

0

51.291

0

3.225.588

0

3.225.588

-5.861.323

-5.861.323

900.180 3.225.588

5.022.478

1.000

100.000

1.259.143

0

177.896

0

0

0

1.698.851

10.000

-27

1.769.327

6.288

19.219.988

6.299.728

739.000

904.931

2.196.451

0

0

6.299.728

104.021

1.000

0 3.141.576

100.000

0

-121.490

1.259.143

172.857

0

5.143.968

0

2.859.011

177.896

72.480 2.000.000

0

0

0

47.000

0

0

-121.490

10.000

0

121.490

-27

2.050.000

1.769.327

0

1.091.172

-500.000

6.288

0

21.000

403

5.126.658

19.719.988

904.931

0 183.000

2.196.451

99.549

0

400.097

0

40.000

0

0

0

237

Bijlagen


Toekomstvisie

W.E.N.S.

Communicatie

Stadsmarketing

Installatie nieuwe raad

BR

BR

BR

BR

-20.000

10.000

100.000

20.000

0

74.000

436.860

172.270

49.590

15.000

200.000

BR

Renovatie speeltuinen

BR

0

Stadsdelen

0

0

Totaal Stadsdelen

Totaal Veiligheid

Reserve resultaatbestemming 2004

BR

0

Buurt in actie

Reserve verbeterplannen commissie Oosting

BR

0

BR

Reserve Investeringen Brandweer

BR

0

Leefbaarheid en veiligheid

en inspectie audits

0

Trekkingsrechten DSOB

Reserve inhaalslag vergunningen, aanvalsplannen

BR

12.390.517

11.390.851

338.621

47.008

-694

BR

Veiligheid

per 1-1-2007

Mutaties

390.236

31-12-2006

Saldo

BR

Totaal Bereikbaarheid en mobiliteit

Herstel opgebroken bestratingen

BR

Onderhoud haven

Gladheidsbestrijding

BR

Projecten Mobiliteitsplan 2004-2015

Mobiliteit

BR

BR

BR

Motief Omschrijving

0

0

10.000

100.000

74.000

436.860

172.270

49.590

15.000

200.000

0

0

0

0

0

12.390.517

11.390.851

338.621

47.008

-694

390.236

1-1-2007

Saldo

0

3.000

74.000

168.886

116.296

49.590

0

170.097

0

0

0

99.403

99.403

0

0

0

162.750

0

0

162.750

6.068.036

5.211.010

19.727

47.008

0

8.236.139

3.993.804

11.852

0

694

0


238

reserves

Herordening

0

0

0

0

170.097

10.000

100.000

0

367.377

155.377

0

12.000

200.000

162.750

0

0

162.750

0

14.558.620

10.173.645

330.746

0

0

390.236

31-12-2007

Saldo

0

170.097

10.000

100.000

0

367.377

155.377

0

12.000

200.000

162.750

0

0

162.750

0

14.558.620

10.173.645

330.746

0

0

390.236

herordening

31-12-2007 na

Saldo

Onderzoeksbudget RG

Totaal Samenwerken en dienstverlening


Landinrichting

Totaal Ruimtelijke ontwikkeling

Wederopbouw en nazorg


Totaal Wederopbouw en nazorg

Totaal generaal

BR

BR

BR

142.485.441

13.396.458

13.396.458

131.000

131.000

431.757

182.757

45.000

-3.442.000

0

0

-65.000

-45.000

139.043.441

13.396.458

13.396.458

131.000

131.000

366.757

182.757

0

48.460.382

1.673.137

1.673.137

0

0

170.097

0

131.000 131.000 14.952.067 14.952.067 138.002.097

0 117.528 117.528 49.501.726

182.757 462.854

1.549.379

-2.600.000

-2.600.000

0

0

0

74.000

0

Verklaring af kortingen: ALG = Algemene reserve, BR = Overige Bestemmingsreserve, Egal = Egalisatiereserve, NTB = Nog te bestemmen.

Verkiezingen

BR

239


139.551.476

12.352.067

12.352.067

131.000

131.000

462.854

182.757

0

Bijlagen

Financieel Addendum

Voorziening voor fiscale en

juridische procedures

Bedrijfsvoeringsvoorzieningen

Reorganisatievoorziening

Voorziening Consent

Inactieven

Neighbourhood Corporation Enschede

Oud-wethouders

Pensioenaanspraken wethouders

Pensioen en spaarverlof -

(ex)werknemers

Inactieven

Voormalig personeel

BTW

H&S onderhoud

Overheidsloket

GBA bevolkingssysteem

Vastgoedbedrijf - onderhoud

Grondexploitatie

Schadeclaims

Inactieven

Regionaal Bedrijven Terrein

VVR

VVR

VVR

VVR

VVR

VVR

VVR

VVR

VVR

VVR

VVR

VVR

Egal

VVR

VVR

Egal

VVR

VVR

VVR

VVR

236.670

100.000

500.000

104.436.132

1.555.631

11.000

37.950

407.597

678.342

2.121.064

93.230

700.000

1.939.936

600.000

1.628.737

251.057

522.300

190.000

1.696.323

1-1-2007

Mutaties per

Saldo

31-12-2006

Omschrijving

Soort

F. Staat van Voorzieningen Saldo

Vrijval

1.000.000

Toevoegingen

2.280.209

Aanwending

-354.639

755.837

600.000

324.424

205.296

326.650

365.489

408.831

308.548

429.877

200.000

236.670

2.800.174

-11.834

100.000

500.000

-4.457.456

4.356.905

11.000 2.801.274

104.436.132

1.555.631

11.000

37.950

407.597

0

678.342

2.121.064

93.230

700.000

1.939.936

600.000

1.628.737

251.057

522.300

190.000

1.696.323

1-1-2007

240 Saldo

-416.114

reserves

Herordening

-233.000

-500.000

3.048.678

100.000

500.000

108.893.588

-1

0

37.950

286.268

200.000

635.000

2.121.064

93.230

1.054.639

1.184.099

0

1.304.313

45.761

195.650

190.000

416.114

31-12-2007

3.048.678

100.000

0

108.893.588

-1

0

37.950

286.268

200.000

635.000

2.121.064

93.230

821.639

1.184.099

0

1.304.313

45.761

195.650

190.000

0

herordening

31-12-2007 na

Saldo

(bedragen in hele euro’s)


Wesselerbrink

10.889

0

40.000

Extern BKV 05-08 ateliers

Extern BKV 05-08 medialab

activiteiten

Muziekkwartier

Centrum Beeldende Kunst

VVR

VVR


bijzonder basisonderwijs

Extern GSB3 veilige leefomgeving

Extern Overschrijdingsuitkering

Extern Inburgering educatiecomponent

Extern Regeling uitbreiding kinderopvang

Totaal Actief in de stad

Extern Cultuurbereik 2004

vrijwilligerswerk

Extern Tijdelijke regeling stimulering

Extern Breedtesport

0

406.000

466.454

2.587.346

720.758

2.053.605

0

0

1.000.000

72.395

36.456

97.819

160.000

Extern BKV 05-08 stimulering kunst initiatieven

Extern BKV 05-08 exposities en andere

39.408 131.500

Extern Cultuurbereik 2005-2008

209.295

BTW binnensportaccomodaties

Extern GSB3 bewonersondersteuning

VVR

119.958

Groot onderhoud atletiekbaan

Egal

0

122.635.825

4.929.856 7.798.252

322.767 11.000

5.499.116 125.805.469

-246.493 4.617.607

124.656.355

-1.149.114

129.032 87.357

174.158 296.253 129.032 87.357 24.625 193.599 30.750

2.833 1.456

296.253 216.263 -5.200 68.697 46.401 29.250

236.524 35.000

141.538

20.000

80.000

-38.178

42.749

136.000

2.262.108

840.979

0

2.571.964

466.454 0

466.454 654.000

406.000

248.000

2.587.346

15.382

704.792

114.000

1.049.482

129.966

720.758

2.053.605

93.400

0

59.241

34.159

0

56.315

107.120

50.805

0

0 1.000.000

72.395

72.395

1.000.000

0

466.454

2.571.964

704.792

2.262.108

59.241

56.315

1.000.000

0

1.456

2.833

30.750

193.599

24.625

296.253

174.158

191.000

191.000

10.885 45.800

100.000

66.000

15.489

15.489

4.600

36.456

97.819

40.000

160.000

131.500

39.408

209.295

0

119.958

135.885

10.889

5.499.116

122.635.825

135.885

Actief in de stad

Extern BOS- kom in beweging voor jezelf GSB3

Totaal Financieel Addendum

4.929.856

Extern BOS-gezond bewegen door jeugd GSB3

GEM Zuiderval

VVR

241

Bijlagen

1-1-2007

Mutaties per

Opvoedingsondersteuning 2005-2007

VVR

1.167.151

Extern OCW Dagaarangementen

Frictie personeel

Bapo

VVR

VVR

Extern GSB3 Aanval op uitval

364.500

170.654

0

87.158

309.606

Extern GSB3 Onderwijsachterstandenbeleid

Extern Preventief Jeugdbeleid RSU-JGZ

178.823

0

Extern Convenant terugdringen VSV

Extern GSB3 WEB

70.875

280.263

Extern Pilot no risk polis 2e kans BO

Zwemvangnet

90.751

Extern RMC provinciegelden

VVR

79.679

0

6.273

Extern Schakelklassen OAB

Extern GOA

begeleiding

550.378

227.284

Extern GSB3 kortdurige pedagogische

289.931

0

Extern GSB3 zorgstructuur 0-12 J-teams

Extern GSB3 leefbaarheid en veiligheid

0

Extern GSB3 de draad WEB

Extern GSB3 RMC

0

59.748

Extern GSB3 jeugdhulpverlening VO

Extern GSB3 coordinatie WEB

2.772

46.736

31-12-2006

Saldo

maatschappelijk werk

Extern GSB3 schoolgericht

Extern GSB3 veiligheid op scholen

Omschrijving

Soort

Vrijval

152.000

277.375

300.000

136.000

125.000

114.000

174.000

50.000

290.000

265.000

436.920

1.516.578

2.038.872

446.419

4.938

280.263

36.333

79.679

152.000

277.375

176.852

97.249

268.730

114.000

174.000

50.000

290.000

265.000

100.000

364.500

72.900

96.579

39.700

90.481

383.000

2.615.379

2.008.919

170.654

0

87.158

1.167.151

309.606

178.823

446.419

70.875

280.263

90.751

0

Aanwending

50.000

Toevoegingen

79.679

0

6.273

550.378

227.284

289.931

0

0

0

59.748

2.772

46.736

1-1-2007

Saldo

242

reserves

Herordening

291.600

74.075

60.300

177.639

1.113.231

1.408.407

148.870

0

65.937

0

54.418

0

0

6.273

673.526

266.035

146.201

0

0

0

59.748

2.772

96.736

31-12-2007

Saldo

291.600

74.075

60.300

177.639

1.113.231

1.408.407

148.870

0

65.937

0

54.418

0

0

6.273

673.526

266.035

146.201

0

0

0

59.748

2.772

96.736

herordening

31-12-2007 na

Saldo


Totaal opgroeien in de stad

Werk en inkomen

9.269.578

Wet Werk en Bijstand - werkdeel

G26 kansen zien en benutten

VVR

VVR

VVR

Totaal Werk en inkomen

Spaarverlof wsw

VVR

Herhuisvesting werk in uitvoering

VVR

Afloopkosten CBB

Bijzonder onderhoud

Egal

Sneeuwschade

Saneringskosten Usselerriet

VVR

VVR

Saneringskosten

VVR

VVR

Stichting Green Family Entertainment

VVR

Herhuisvesting 2e fase

Subsidiekorting

VVR

VVR

Overdracht Spaansland

VVR

Cao wsw

Leerwerkloket

VVR

VVR

Schuldhulpverlening jongeren

VVR

16.181.709

131.163

0

0

151.826

0

0

0

179.987

92.359

66.500

0

0

10.000

0

65.000

1.254.400

786.579

Extern GSB3 Nieuwkomers

Extern GSB3 Oudkomers

572.202 415.690

RIF, verbindende schakels

Extern GSB3 Allochtone vrouwen

113.353

1.699.016 1.234.003

140.053

0

Extern Inburgering verblijfsgerechtigden

bijdragen

8.699.486

536.346

Extern Integraal arbeidsmarktbeleid

Extern Voor- en cofinanciering ESF

Spaarverlof

VVR 8.945.036

7.713.735

122.199 554.216 65.000 0 0 0

700.184

65.000 20.309 10.000

0

3.910

20.309

0 174.652 41.100 229.987

51.259

50.000

16.181.709

8.816.251

0

21.154.198

3.843.762

0

0

0 131.163

15.150

0

151.826

151.826

116.013

320.000

320.000

0

0 23.628

23.628

0

0

179.987

92.359

117.290

9.138

66.500

0

10.000

0

1.254.400

786.579

415.690 668.290

430.906

442.219

0

229.827

389.475

16.069.261

188.843

26.215

1.615.949 1.091.362

1.110.969

129.983

317.553

7.029.510

46.202

1.027.902

0

0

0

556.058

-140.053

7.959.285

19.712

572.202

113.353

9.269.578

1.234.003

1.699.016

140.053

8.699.486

536.346

243

21.154.198

15.150

0

0

320.000

23.628

0

229.987

41.100

174.652

0

0

0

0

65.000

554.216

122.199

389.475

442.219

0

16.069.261

1.091.362

1.615.949

0

8.945.036

556.058

Bijlagen

Zorg en welzijn

1-1-2007

Mutaties per

Vrijval

heroinebehandeling

Adviessteunpunt huiselijk

geweld WWS

Invoering Wmo

Meldpunt onderdak na detentie

Winteropvang Enschede

Wet inburgering GSB 3

Totaal Zorg en welzijn

Wonen

Verplichtingen 2004, wonen

Verplichtingen 2004, woonvisie

VVR

VVR

VVR

VVR

VVR

VVR

VVR

ingrijpende voorzieningen

Extern B.W.S. 1995

Extern - soc. huur- en koopwoningen/

Uitbreidingplekken

VVR

0

2.270

-61.595

0

-50.000

2.114.254

11.607

32.000

0

26.101

631.993

12.779

Extern GSB3 gezinscoaching prov.

3.643

Aanwending

85.000

100.000

19.526

631.993

0

9.088

93.170

5.289.937

3.925.243

0

2.539.015

809.631

11.607

989.943

697.282 2.270

-61.595

0

-50.000

2.114.254

0

11.607

32.000

0

149

631.993

26.101

794.516

60.000

101.227

8.257

207.453

762.092

60.000

12.779

154.735

3.643 154.735

0

484.542

0

Extern GSB3 jeugdgezondheidszorg

Extern GSB3 huiselijk geweld

Extern GSB3 MO/VB/VO

484.542

0

Extern GSB3 zorgcoordinatie

300.000

300.000

Extern GSB3 medische heroine veiligheid

Extern GSB3 pension zwerfjongeren

150.000

456.854

Toevoegingen

0

1-1-2007

Saldo

456.854

0

31-12-2006

Saldo

Extern Rijksgelden

Extern Vrouwenopvang

Omschrijving

Soort

244

reserves

Herordening

0

2.270

231.066

0

-50.000

4.865.176

3.115.612

0

32.000

0

6.724

0

12.779

230.647

10.473

207.453

452.118

0

348.773

448.597

0

31-12-2007

Saldo

2.270

231.066

0

-50.000

4.865.176

3.115.612

0

32.000

0

6.724

0

12.779

230.647

10.473

207.453

452.118

0

348.773

448.597

0

herordening

31-12-2007 na

Saldo


Totaal Wonen


Onderhoud en expl. huurwoonwagens

Egal


Liquidatie woonwagenschap

Onderhoud parkeergarages

Zuidelijke invalsweg

Totaal Bereikbaarheid en mobiliteit

VVR

VVR

VVR

Totaal Economische ontwikkeling

0

0

0

0 0

0

0

1.532.835

1.532.835


6.084.132

Totaal Woon- en leefomgeving

0

Extern Efro gelden Stedelijk Hart

Grondwatermonitoring

VVR

333.857

3.302.334

Extern ISV II gelden BDU fysiek

Extern ISV II gelden BDU economie

1.525.760

Extern ISV I gelden

-10.389

367.782

Planschade uitkeringen

VVR

Extern Stadsvernieuwingsfonds

Verplichtingen 2004, woonen leefomgeving 169.016

29.231

272.035

0

-54.709

149.215

-1.149.441

VVR

Extern Efro Diekman/Glanerbeek/Eschmarke

Extern IPSV gelden Lipperkerkstraat

Extern ISV woonwagens

Extern Stadeconomie niet fysiek

woningvoorraad

0

Extern B.W.S. 1999

189.646

0 -1.229.763

Extern B.W.S. 1998

Extern Herstructurering goedkope

0

Extern B.W.S. 1997

42.508

126.508

1.586.502

0

0

0

546.176

0

546.176

0 262.339

283.837

0

0

-400.265

262.339

1.586.502

-53.667

-53.667

5.556.514

1.206.913

283.837

0

0

0

0

679.295

0

1.532.835

1.532.835

6.084.132

34.235

354.880

34.235

1.038.875

-350.138

0

333.857

2.816.051

486.283

3.302.334

965.975

559.785

1.525.760

-10.389

106.000

-10.389

367.782

169.016

-400.265

29.231

29.231

400.265

0

73.517

0

272.035

272.035

-54.709

0

0

76.493

-990.292

830.794

-131.202

56.134

133.512

163.270

0

184.180

989.943

170.125

149.215

-1.149.441

189.646

0

0 -1.229.763

0 -1.229.763

262.339

0

262.339

0

1.586.502

1.586.502

5.156.249

34.235

1.038.875

2.816.051

965.975

-10.389

0

42.508

29.231

0

0

76.493

163.270

-990.292

56.134

-1.229.763

0

0

0

245

Bijlagen

Stadsdelen

1-1-2007

Mutaties per

45.000

Totaal Roombeek

Totaal generaal

204.864.979

45.898.333

0

0

0

302.561

Vrijval

58.500

Toevoegingen

75.000

0

58.500

302.561

204.864.979

45.898.333

0 11.000

33.187.121

0

0

8.666.820

0

0

36.928.952

45.000

45.000

769.241

40.456.263

18.491.549

117.468

8.165.691

10.208.390

0

141.738

141.738

Aanwending

70.756

623.485

1-1-2007

Saldo

reserves

Herordening

197.584.837

-1.549.379

0

185.093

27.406.784

0

501.129

0

0

26.720.562

45.000

45.000

686.003

75.000

70.756

540.247

31-12-2007

Saldo

Verklaring af kortingen: VVR = Voorziening verplichtingen en risico’s, Egal = Voorziening ter egalisering van kosten, Extern = Voorziening van derden verkregen geoormerkte gelden.

Verlies bij verkoop herstelde woningen

VVR

Extern Nog te besteden giften

0

8.666.820

Roombeek

Extern Werkkapitaal kwaliteitsimpuls

Totaal Samenwerken en dienstverlening

45.000

36.928.952

Afvloeiingskosten personeel

VVR

0

Extern Werkkapitaal wederopbouw


769.241

75.000

Reorganisatie

Totaal Stadsdelen

VVR

70.756

623.485

31-12-2006

Saldo

Extern Faciliteiten crisisbeheer

Extern SGW

Omschrijving

Soort

246 196.035.458

27.406.784

0

185.093

501.129

26.720.562

45.000

45.000

686.003

75.000

70.756

540.247

herordening

31-12-2007 na

Saldo

247


G. Risico inventarisatie Risico’s die zich regelmatig voordoen en die veelal goed meetbaar zijn, maken daar geen deel van uit. Hiervoor kunnen immers verzekeringen worden afgesloten of voorzieningen worden gevormd. De relevante risico’s voor het weerstandsvermogen zijn die risico’s die niet op een andere wijze zijn afgedekt. Deze worden onderscheiden in drie categorieën: A. Risico’s die niet behoren tot de normale bedrijfsvoering; bijvoorbeeld reorganisaties en verzelfstandigingen m.a.w. niet verklaarbaar in het kader van de normale bedrijfsvoering. B. Risico’s die de normale bedrijfsvoering te boven gaan. Dit zijn risico’s die passen bij de uitvoering van het takenpakket van de dienst, maar waar het risico aanzienlijk hoger is dan vanuit de normale bedrijfsuitoefening acceptabel is (bijvoorbeeld door externe ontwikkelingen, zoals rijksbeleid). C. Risico’s die passen bij de normale uitvoering van het takenpakket van de dienst. Deze risico’s komen voort of kunnen ontstaan bij een normale uitvoering van het takenpakket van een dienst.

248

 Categorie B: risico’s die de normale bedrijfsvoering te boven gaan. Marge loonkosten WSW / Rijkssubsidie, CAO SW Portefeuillehouder: M. Koomen. Ambtelijk verantwoordelijk: Directeur DCW. Omschrijving: discrepantie tussen de ontwikkeling van loonkosten WSW en de rijkssubsidie WSW als gevolg van een lagere prijscompensatie in de subsidie dan ontwikkeling van loonkosten als gevolg van de CAO. De prijscompensatie wordt gebaseerd op een gemiddelde index van de zorgsector. Boven- en ondergrens: 500.000 euro bij 1% minder compensatie dan loonkostenstijging. Termijn duidelijkheid: elk jaar in september met de subsidie beschikking incl. de taakstelling in subsidie eenheden (SE) van dat jaar. Ontwikkeling: Er is nog geen nieuw CAO akkoord, de oude CAO liep tot 1 november 2007. De loonkosten ontwikkeling sw voor 2008 is dan ook onzeker. De prijscompensatie wordt in september met de definitieve beschikking bekend en is dus ook tot aan die datum niet zeker. Acties/beheersing: Via CEDRIS de onderhandeling door VNG beïnvloeden.

Archeologie Portefeuillehouder: J. van der Zee. Ambtelijk verantwoordelijk: Afdelingshoofd Beleid, Bestuur en Projecten. Omschrijving: Om gerichter archeologisch onderzoek uit te kunnen voeren en eventuele archeologische vondsten te kunnen beoordelen, is een archeologische verwachtingenkaart voor de gemeente Enschede opgesteld. Deze kaart is in mei 2006 bestuurlijk vastgesteld. Hiermee zijn de archeologische onderzoeksplichtige gebieden bekend. Het onderzoek naar de aanwezigheid van archeologie en de berging daarvan zijn zeer kostbaar. Naar verwachting zal met name in de binnenstad een particulier of een projectexploitatie financieel onvoldoende draagkrachtig zijn voor het uitvoeren van dergelijk onderzoek. Boven- en ondergrens: per project afhankelijk. Termijn duidelijkheid: Per project zal een inschatting van deze kosten gemaakt moeten worden. Aan de hand van de verwachtingenkaart en selectiebeleid (deze wordt naar verwachting begin 2008 bestuurlijk vastgesteld) kan worden bepaald of onderzoek verplicht is.

Bijlagen

Ontwikkeling: Vanuit de verwachtingenkaart en het nader te formuleren selectiebeleid worden normen opgesteld voor onderzoek, het zogenaamde archeologiebeleid. Op basis hiervan worden kostenscenario’s opgesteld, die aan het bestuur worden voorgelegd begin 2008. Het is de bedoeling het aantal verwachtingsgebieden met archeologisch onderzoeksplicht terug te brengen. Aanvullende toelichting: Financiële dekking zal in eerste instantie binnen de projectexploitatie gevonden moeten worden.

Bommendetectie Portefeuillehouder: J. van der Zee. Ambtelijk verantwoordelijk: Afdelingshoofd Beleid, Bestuur en Projecten. Omschrijving: Het is bekend dat binnen de grenzen van de gemeente Enschede nog een aantal bommen uit de Tweede Wereldoorlog ligt. Niet bekend zijn de exacte locatie en de met de opruimwerkzaamheden samenhangende kosten. Bij bouwlocaties is het beleid om bommenonderzoek te doen en indien nodig tot ruiming over te gaan. De kosten voor detectie zijn voor een deel te declareren bij het Rijk. In 2002 is de regeling gewijzigd waarbij de drempelbijdrage van gemeenten is verhoogd en de vergoeding van kosten door het Rijk neerwaarts is bijgesteld. Boven- en ondergrens: Boven- en ondergrens is per project afhankelijk. Zie ook aanvullende toelichting. Termijn duidelijkheid: Per project zal een inschatting van deze kosten worden gemaakt. Aan de hand van de te ontwikkelen verwachtingenkaart kan, voordat een project start, worden aangegeven op welke locaties detectieonderzoek in de bodem moet plaatsvinden. Ontwikkeling: Het uitkeringspercentage fluctueert jaarlijks, afhankelijk van de ingediende declaraties. De laatste twee jaar zijn er relatief weinig subsidieaanvragen geweest en konden alle subsidieaanvragen een maximale rijkssubsidie ontvangen. Aanvullende toelichting: De drempelbijdrage en een vast percentage van de kosten die worden gemaakt bij detectie en ruiming van explosieven worden doorberekend aan de grondeigenaar/projectontwikkelaar. De drempelbijdrage voor de gemeente Enschede is vastgesteld op iets meer dan 375.000 euro per project. De kosten van bommendetectie worden niet doorberekend in de grondprijs van projecten. Hierdoor draagt de gemeente de kosten van detectie en ruiming van explosieven als het gaat om door ons aangekochte gronden. Acties/beheersing: Indien blijkt dat de kosten niet gedragen kunnen worden binnen het programma Woonen Leefomgeving, zal door uw college nadere besluitvorming moeten plaatsvinden over het aanspreken van de algemene middelen.

Bedrijfsvoering Brandweer Portefeuillehouder: P.E.J. den Oudsten. Ambtelijk verantwoordelijk: Commandant Brandweer. Omschrijving: Door wijzigingen in de weten regelgeving is Brandweer Enschede genoodzaakt om personele danwel organisatorische wijzigingen/aanpassingen door te voeren. Boven- en ondergrens: 0 – 1.000.000 euro. Termijn duidelijkheid: In de afgelopen periode is Brandweer diverse malen geconfronteerd met wijzigingen in de geldende weten regelgeving. Deze wijzigingen zijn in veel gevallen tijdig bekend zodat er voorbereiding kan plaats vinden om de consequenties en de te nemen maatregelen in beeld te brengen. Ontwikkeling: Landelijk zijn er diverse wetten en regels en overige maatregelen in voorbereiding die consequenties hebben voor de gemeentelijke brandweer, te weten:


249

 Wet op de Veiligheidsregio;  Kwaliteits AmvB Brandweer Enschede;  Wet Algemeen Besluit Omgevingsvergunning;  Gebruiksbesluit;  Besluit Brandweerpersoneel.

De precieze consequenties van genoemde nieuwe wettenen regels zijn nog niet in inzichtelijk. Acties/beheersing:  Signaleren van wijzigingen en ontwikkelingen;  Advies ter besluitvorming voorleggen aan gemeentebestuur.

Grondopbrengsten Portefeuillehouder: R. Bleker. Ambtelijk verantwoordelijk: Programmamanager Roombeek.

250

Omschrijving: de in de grondexploitatie geraamde grondopbrengsten zijn, voorzover de gronden nog niet waren uitgegeven of nog geen optie was verstrekt, gebaseerd op de in maart 2004 door B&W vastgestelde grondprijzen. De gronden huizenmarkt is echter gestagneerd, de kantorenmarkt kent een forse leegstand en de detailhandel kent lagere omzetten, wat een prijsdrukkend effect heeft op de huurprijzen in deze sector en daarmee op de grondprijzen. Boven- en ondergrens: bovengrens 2.600.000 euro. Termijn duidelijkheid: uiterlijk 2009. Aanvullende toelichting: Risico is afgedekt d.m.v. de Reserve rentebaten. Acties/beheersing: Continue monitoring van de potentiële grondopbrengsten.

WWB uitkeringen Portefeuillehouder: M. Koomen. Ambtelijk verantwoordelijk: Manager Werk en Bijstand. Omschrijving: Vanaf 2004 is de gemeente voor 100% risicodragend voor de uitvoering van de Wet Werk en Bijstand voor wat betreft het Inkomensdeel Levensonderhoud. Voor het verstrekken van uitkeringen ontvangt de gemeente een budget. Dat budget wordt door het Rijk bepaald met een objectief verdeelmodel. Prognoses wijzen uit dat het toegekende budget onvoldoende is om de uitkeringslasten te dekken. Boven- en ondergrens: De middelen die we van het Rijk ontvangen, middels het zogenaamde objectieve verdeelmodel, worden bepaald door de gemiddelde landelijke bestandsontwikkeling. Deze bijdrage kan dus (sterk) fluctueren. In 2007 bedraagt ons tekort circa 4,2 mln. (2006 6,5 mln.). Om ons tekort te beperken zetten wij voor de jaren 2008-2011 ambitieus in (bestandsdaling van 25% die in ieder geval gelijke tred houdt met de landelijke daling) op beperking van de instroom en bevorderen van de uitstroom. Naar verwachting bedraagt het tekort over 2008 circa 5 mln. (incl. gepardonneerden), dit tekort is in de Programmabegroting 2008-2011 reeds financieel afgedekt. Termijn duidelijkheid: Risico blijft aanwezig. Ontwikkeling: Het beroep op de regeling wordt bepaald door de bestandssamenstelling als resultante van de in- en uitstroom. In beginsel wordt deze in- en uitstroom weer bepaald door de economische ontwikkelingen, de lokale arbeidsmarkt en de sociale infrastructuur. Sinds 15 juni 2007 kunnen mensen die in aanmerking komen voor het Generaal Pardon een beroep doen op een bijstandsuitkering op het moment dat ze een verblijfsvergunning hebben en niet meer in de centrale opvang verblijven. Hierdoor zal er een toename plaatsvinden van het aantal uitkeringsgerechtigden.

Bijlagen

Acties/beheersing:  Uitvoeren actieplan WWB gericht op beperken instroom en bevorderen uitstroom;  Beïnvloeding verdeelmodel, onder andere door deelname aan onderhoudstraject van het verdeelmodel;  Maandelijkse monitoring van de uitputting van de beschikbare budgetten en de ontwikkeling van het

beroep op de regeling;  KIZ-systeem.

Het project Stadsrandzone Het Brunink Portefeuillehouder: J. van der Zee. Ambtelijk verantwoordelijk: Clustermanager RO. Omschrijving: De grondverwerving voor het project verloopt moeizaam en kan er de oorzaak van worden dat de EFRO subsidie niet verkregen wordt wegens overschrijding van de termijnen. Boven- en ondergrens: bovengrens: 250.000 euro; ondergrens: 0 euro. Termijn duidelijkheid: Ultimo 2008. Acties/beheersing: Er wordt naar mogelijkheden gezocht om de uitvoering te faseren en daarmee in 2008 een begin te maken.

Stedelijk Hart Enschede, Rechtmatig gebruik Europese subsidies binnen gemeente en/of externen Portefeuillehouder: E. Helder. Ambtelijk verantwoordelijk: Adjunt directeur DSOB. Omschrijving: Terugbetaling van ontvangen EFRO-subsidie bij onjuiste aanwending binnen de gemeente en/of landelijk. Discussie met ministeries en europese commissie over de hoogte van het terug te vorderen bedrag loopt nog. Het genoemde bedrag betreft een voorlopige aanname. Eventuele kortingen zouden - onder andere voorwaarden - wellicht ook nog kunnen worden heringezet. Boven- en ondergrens: 16.000.000 euro* 12,5%= 2.000.000 euro (bedrag handhaven). Termijn duidelijkheid:  Continue monitoring;  Blijvend kritisch zijn op de juiste naleving van de regels op dat gebied;  Verankeren in onze administratieve organisatie en interne controle.

Algemene aansprakelijkheids risico’s Portefeuillehouder: P. den Oudsten / J. Goudt. Ambtelijk verantwoordelijk: Gemeentesecretaris. Omschrijving: Enschede loopt een risico op financiële, politieke en/of bestuurlijke schade in geval derden de gemeente aansprakelijk stellen. Boven- en ondergrens: 0 – 5.000.000,-. Termijn duidelijkheid: Doorlopend. Dergelijke risico’s zijn nooit helemaal uit te sluiten en kunnen altijd optreden. Acties/beheersing: Scherpere kaderstelling, Voorbereiding besluitvorming, risico-inschatting, positiebepaling.


251

Overige onvoorziene risico’s Portefeuillehouder: J. Goudt. Ambtelijk verantwoordelijk: Gemeentesecretaris. Omschrijving: Vanwege nieuwe systematiek risicomanagement en weerstandsvermogen is zekerheidshalve een bedrag voor niet voorziene risico’s opgenomen. Omdat deze systematiek nieuw is en we nog ervaring moeten opdoen is deze buffer ingebouwd. Boven- en ondergrens: 0 – 10.000.000. Termijn duidelijkheid: Komende twee jaren kan ervaring worden opgedaan met dit nieuwe mechanisme. Daaruit moet blijken of deze buffer afgebouwd kan worden. Acties/beheersing: Verdere en scherpere analyse van risico’s en de ervaring in het algemeen hebben invloed op de hoogte van dit risico. Bij de Programmabegroting 2009-2012 zal de balans opnieuw worden opgemaakt.

252

 Categorie C: risico’s die passen bij de normale uitvoering van het takenpakket van een dienst. Schuldhulpverlening Portefeuillehouder: M. Koomen. Ambtelijk verantwoordelijk: Manager Werk & Bijstand. Omschrijving: De Stadsbank Oost Nederland (SON) verzorgt voor DMO de schuldhulpverlening. Wij nemen de producten van de SON af en betalen daarvoor per product. Het aantal aanvragen voor schuldhulpverlening is afhankelijk van de economische ontwikkeling. Op dit moment heeft dit product kenmerken van een open-eind regeling. Er is echter niet voor de volledige schuldhulpverlening sprake van een wettelijke zorgplicht. Wel is het maatschappelijke afbreukrisico hoog. Daar komt nog bij dat indien de schuldproblematiek leidt tot uithuiszetting, de gemeente voor opvang zal moeten zorgdragen. Boven- en ondergrens: We schatten het risico in tussen de 0 en 500.000 euro. Termijn duidelijkheid: Het aantal aanvragen is afhankelijk van de economische ontwikkeling. Ontwikkeling: De mogelijkheden tot bijsturen zijn beperkt. Acties/beheersing: Het gebruik van SHV producten en de uitputting van de budgetten maandelijks monitoren.

Sociaal medische indicaties (SMI) - Kinderopvang Portefeuillehouder: E. Helder. Ambtelijk verantwoordelijk: Programmamanager Jeugd en Onderwijs. Omschrijving: In sommige gezins-/thuissituaties en voor sommige kinderen is het voor de persoonlijke ontwikkeling van het kind goed om een aantal dagdelen gebruik te maken van kinderopvang. De ouders of het kind hebben dan een zogenaamde sociaal-medische indicatie (smi). Ouders kunnen voor een mogelijke tegemoetkoming in de kosten van kinderopvang terecht bij de gemeente. Dit is gemeentelijk beleid, gefinancierd door het Rijk. Het gaat hier om open eind financiering en de kosten per indicatie kunnen zeer verschillend zijn afhankelijk van intensiteit en omvang van het traject. Het aantal aanvragen neemt toe i.v.m. een betere signalering en de rijksmiddelen zijn beperkt. Boven- en ondergrens: 50.000 euro tot 250.000 euro. Termijn duidelijkheid: Het gaat hier om open eind financiering.

Bijlagen

Ontwikkeling: Het aantal aanvragen neemt toe i.v.m. een betere signalering en de rijksmiddelen zijn beperkt (bezetting 2007: 103 kinderen, 2008: 172 kinderen). Acties/beheersing:  Wijze van indicatiestelling wordt komend jaar geëvalueerd (alternatieve opvang mogelijkheden);  Lokaal beleid wordt vergeleken met beleid vergelijkbare steden.

Wet Maatschappelijke Ondersteuning (Wmo) Portefeuillehouder: E. Wallinga Ambtelijk verantwoordelijk: Programmamanager Zorg en Welzijn. Omschrijving: De Wmo is ingevoerd per 1 januari 2007. In deze wet zijn de Wvg, delen van de Welzijnswet en delen van de AWBZ opgenomen. Hulp bij het huishouden is als gemeentelijke taak toegevoegd. De indicatiestelling ligt deels bij het Zorgloket en deels bij het Centrum Indicatiestelling Zorg (CIZ). De individuele voorzieningen worden verstrekt op basis van een indicatie. Hierdoor gaat het om een open-eind regeling waarbij vooraf niet volledig duidelijk is hoeveel en welke verstrekkingen (in een jaar) zullen worden gedaan. De middelen voor hulp bij het huishouden zijn met ingang van 2007 toegevoegd aan het gemeentefonds. In 2007 was dit op basis van de historisch uitgaven 2005. In eerste instantie was overeengekomen dat een overgangsperiode van 3 jaar zou worden gehanteerd om van historische uitgaven over te gaan naar het ‘objectief-verdeelmodel’. In het bestuursakkord tussen Rijk en gemeenten is echter overeengekomen dat het verdeelmodel in volle omvang in 2008 in werking treedt. Boven- en ondergrens: 0 euro. Termijn duidelijkheid: Het gaat om een open-eind regeling waarbij vooraf niet volledig duidelijk is hoeveel en welke verstrekkingen (in een jaar) zullen worden gedaan. Ontwikkeling: Hulp bij het huishouden is een nieuwe taak. Bij de dossieroverdracht van zorgkantoor en thuiszorgorganisaties is gebleken dat er sprake was van een forse bestandsvervuiling. Om die reden moeten gemeenten nieuwe managementinformatie opbouwen. Dit zowel rond volume-ontwikkeling als inzet benodigd niveau. Inmiddels hebben we één jaar ervaring op dit terrein. Uit de Nationale analyse “Zorg welzijn en wonen’ blijkt dat verwacht wordt dat tot 2020 het aantal 65+’ers toeneemt. Het effect van deze vergrijzing en verdergaande extramuralisering heeft onder andere tot gevolg dat de vraag naar woonvoorzieningen landelijk gemiddeld met 40% zal toenemen. Dit terwijl de groei van de landelijke bevolking in dezelfde periode ca 10% bedraagt. Er wordt rekening gehouden met achterblijvende macro-compensatie voor de gevolgen van vergrijzing (de “gebruikers” van de Wmo zijn veelal ouderen) en extramuralisering. Landelijk staat de AWBZ onder forse druk. In hoeverre dit consequenties heeft voor de Wmo valt nog niet te bezien. Het objectief verdeelmodel levert voor Enschede een tekort op van circa 1,1 mln. euro ten opzichte van de historische uitgaven exclusief compensatie. Dit tekort is door prijsmechanisme (lagere tarieven) en contractbeheer (indicatie en declaratie) gecompenseerd. Voor 2007 levert dit een substantiële onderbesteding op. In de periode 2008-2010 verwachten we ook een onderbesteding, naar verwachting wordt deze ingezet volgens het beleidsplan maatschappelijke ondersteuning. Afhankelijk van landelijke ontwikkelingen is de verwachting dat er op termijn een evenwicht ontstaat tussen inkomsten verdeelmodel en aan te gane verplichtingen.


253

Acties/beheersing:  De uitputting van de budgetten wordt maandelijks gemonitord;  KIZ –systeem;  De procesgang is met ingang van 1 januari 2007 ingrijpend gewijzigd. De aanvragen komen vanaf deze

datum rechtstreeks bij de gemeente binnen en niet meer bij het CIZ. Vanaf mei 2007 indiceren we in toenemende mate zelf bij eenvoudige indicaties/aanvragen;  Het beleidsplan Maatschappelijke ondersteuning en daaruit voortkomende uitvoering van beleid.

Aanname hierbij is dat een vangnet aan collectieve voorzieningen de vraag naar individuele voorzieningen vermindert.

Sanering terrein Stichting Green Family Entertainment (SGFE) Portefeuillehouder: J. Goudt. Ambtelijk verantwoordelijk: Directeur DCW.

254

Omschrijving: de gemeente is, als participant in de SGFE, aansprakelijk gesteld door de huurder voor de (gevolg-)kosten van de sanering van de bodem van het park Labyrinth der Zinnen. Boven- en ondergrens: de saneringskosten zijn nog niet bekend, ook zijn de gevolgkosten niet duidelijk, geraamd wordt tussen de 100.000 en 600.000 euro in totaal. Termijn duidelijkheid: de gemeente geeft binnenkort een beschikking inzake ernst en spoedeisendheid van de sanering. Daarop wordt een saneringsplan door SGFE ingediend in overleg met huurder. Ontwikkeling: SGFE is eigenaar van het park Labyrinth der Zinnen en verhuurt dit. De huurder heeft bodemverontreiniging gesignaleerd welke naar zijn oordeel een uitbreiding van het toekomstig gebruik kan belemmeren. Naar de mening van huurder loopt men schade op. Zowel SGFE als de participanten zijn daarvoor aansprakelijk gesteld. Zoals gemeld in de concernrapportage zijn de vermoedelijke kosten van de sanering aanmerkelijk lager dan aanvankelijk uit de voorstellen van huurder bleek. De gemeente heeft alle aansprakelijkheid afgewezen. Aanvullende toelichting: SGFE kent 2 participanten waaronder de gemeente Enschede. De gemeente heeft een lening verstrekt (risico is reeds voorzien) en wordt vertegenwoordigd in het bestuur. Huurder heeft tevens een aanvraag tot wijziging van de bestemming van het gehuurde lopen. Acties/beheersing:  Via het bestuur van SGFE monitoren;  Verweer in 1e aanleg door SGFE te voeren;  Daarnaast gemeentelijk werkgroepje dat de acties coördineert en het dossier beheert.

Gemeentearchief Portefeuillehouder: J. Goudt. Ambtelijk verantwoordelijk: Afdelingshoofd PFO. Omschrijving: Het archief heeft twee functies, namelijk de bewijsfunctie en de informatieve functie. De bewijsfunctie betekent dat rechten en verplichtingen in het archief worden vastgelegd. Zowel rechten en verplichtingen met individuen, instellingen etc., als rechten en verplichtingen vastgelegd in algemene gemeentelijke besluiten en verordeningen. Een andere categorie vormen de openbare registers, die bij wet zijn ingesteld om voor ieder burger als informatiebron te kunnen dienen.

Bijlagen

Het door brand of op andere wijze verloren gaan van archiefbestanden of delen daarvan, kan op grond van onvolledigheid respectievelijk onbetrouwbaarheid, leiden tot onjuiste besluitvorming, en tot het niet kunnen aantonen van rechten en verplichtingen dan wel het niet kunnen voldoen aan de plicht tot het verstrekken van informatie. Reconstructie van feiten, afspraken en besluiten is in voorkomende gevallen niet mogelijk. Boven- en ondergrens: naar schatting 500.000 euro. Termijn duidelijkheid: Jaarlijks bezien. Ontwikkeling: Nieuwe wetgeving m.b.t. eisen te stellen aan archiefruimten. Acties/beheersing: Er wordt op dit moment toegezien op brandveiligheid, luchtvochtigheid en fysieke beveiliging tot archiefruimte(s). Voor het bepalen van de grootte (en daaraan gekoppeld aanvaardbaarheid) van de risico’s is nader onderzoek nodig.

Rentepercentage Vastgoedbedrijf Portefeuillehouder: E. Wallinga. Ambtelijk verantwoordelijk: Afdelingshoofd Vastgoedbedrijf. Omschrijving: Het gehanteerde rentepercentage dat wordt gebruikt bij het Vastgoedbedrijf. Bij de huurprijssystematiek wordt voor een kostendekkende huur over een periode van 30 jaar gerekend met een rentepercentage van 5%. Een renteverhoging heeft bij deze systematiek een grote impact. Een stijging van een van de rente naar 5,5% heeft een nadelig financieel effect van ongeveer 2 mln. euro voor een periode van 5 jaar. Boven- en ondergrens: naar schatting 2,0 mln. euro. Termijn duidelijkheid: Jaarlijks bezien. Acties/beheersing: Op dit moment wordt de huurprijssystematiek opnieuw tegen het licht gehouden. Er zullen verschillende scenario’s worden doorgerekend waarbij ook rekening wordt gehouden met verschillende rentepercentages.

Leegstand Gebouwen Portefeuillehouders: J. Goudt & E. Wallinga. Ambtelijk verantwoordelijk: Afdelingshoofd H&S & Afdelingshoofd Vastgoedbedrijf. Omschrijving: Bij de verhuur van de gebouwenportefeuille bestaat de kans dat ruimtes niet verhuurd kunnen worden (leegstand). Voor deze leegstand kunnen dan ook geen huuropbrengsten worden gegenereerd. Het gaat hierbij om de kantoorgebouwen die ondergebracht zijn bij de afdeling Huisvesting & Services als de overige gemeentelijke panden bij het Vastgoedbedrijf Enschede. Boven- en ondergrens: n.v.t. Termijn duidelijkheid: n.v.t. Acties/beheersing: Voor leegstand is een kleine risicocomponent opgenomen in de huur (2% bij Vastgoedbedrijf en 2% bij Huisvesting & Services). Dit kan de negatieve gevolgen van leegstand in principe afdekken. De kans is echter aanwezig dat de leegstand groter wordt dan aanvankelijk gedacht. Daarnaast worden leegstaande gebouwen afgestoten indien deze geen functie meer kunnen vervullen ten behoeve van doelgoep-huurders of overige (strategische of beleidsmatige) gemeentelijke doelstellingen.


255

Risico’s bouwprojecten Portefeuillehouder: variërend. Ambtelijk verantwoordelijk: Afdelingshoofd Vastgoedbedrijf. Omschrijving: Grote bouwprojecten zijn onderhevig aan grote risico’s op het terrein van aanbesteding, planning, bezwaarprocedures en prijsstijgingen tijdens de bouw. Boven- en ondergrens: Schatting tezamen met DMO projecten 5,0 mln. euro. Termijn duidelijkheid: n.v.t. Acties/beheersing: Voor grote bouwprojecten wordt een aparte projectorganisatie opgezet. Een onderdeel daarvan is de projectcontroller. Deze dient vroegtijdig afwijkingen mbt het kader te signaleren en projectleider/opdrachtgever te informeren zodat bijgestuurd gaat worden. Bij projecten wordt zo exact mogelijk worden gecalculeerd om te voorkomen dat projectkosten hoger uitpakken dan beschikbaar is. Hiervoor worden gespecialiseerde adviesbureaus ingeschakeld.

256

Vervanging GBA-systeem Portefeuillehouder: J. Goudt. Ambtelijk verantwoordelijk: Afdelingshoofd ICT-Beheer en ontwikkeling. Omschrijving: Het Ministerie van BZK is bezig met een onderzoek naar de modernisering van de GBA. Door de modernisering bestaat de mogelijkheid dat het huidige systeem moet worden vervangen. Het is nog onbekend wanneer er duidelijkheid komt over de invoeringsdatum en wat de hiermee gemoeide kosten. Boven- en ondergrens: niet bekend. Acties/beheersing: De beschikbare middelen tbv het huidige GBA-systeem (waaronder kapitaallasten) blijven beschikbaar voor vervangingsinvesteringen.

Risico’s ICT Portefeuillehouder: J.H.A. Goudt. Ambtelijk verantwoordelijk: Afdelingshoofd ICT. Omschrijving: Fysieke beveiliging: ICT gebouw met betrekking tot bouwkundige risico’s van Noordmolen. Mogelijk brandgevaar en gevaren vanwege spoorbaan. Procesmatige beveiliging: Systeemuitval, IT productie fouten, ongeautoriseerde toegang tot systemen. De Gemeente Enschede heeft beveiligingsbeleid dat in 2007 geactualiseerd is. Voor het beheer is een beveiligingsplan vereist dat voorziet in werkafspraken voor het toekennen en het controleren van bevoegdheden (autorisaties bij systeemgebruik op basis van competenties) en procedures bij het opvoeren van nieuw personeel en het afvoeren van vertrokken personeel. Boven- en ondergrens: naar schatting 1,32 mln. euro. Termijn duidelijkheid: nog niet bekend. Ontwikkeling: Risico is afgenomen door verhuizing van rekencentrum naar moderne lokatie. Acties/beheersing: Systeemuitval Uitwijk is van essentieel belang voor de continuïteit van de geautomatiseerde gegevensverwerking. Voor het GBA-systeem (PIV4all) is o.g.v. GBA-auditregels een externe uitwijkfaciliteit geregeld. Voor de belangrijkste informatiesystemen is een interne uitwijk mogelijk. Onderzoek of een dergelijke uitwijk binnen Netwerkstad zou kunnen en moeten worden geregeld heeft te weinig interne en externe supporters opgeleverd om hier invulling aan te geven. Daarnaast is een backup- en recoveryprocedure van belang.

Bijlagen

Op dit moment is er geen calamiteitenplan aanwezig dat voorziet in een volledige recoveryprocedure (en het systematisch testen daarvan) in het geval van grote verstoringen.

IT productie fouten. Beheersing ICT-processen Bij Afdeling ICT worden de beginselen van de ITIL-beheersystematiek toegepast. Teneinde de dienstverlening te borgen, zijn in 2006 de processen ICT-Helpdesk, Incident Management en Configuration Management geïmplementeerd. Daarmee is de beheersbaarheid van de infrastructuur verbeterd. Deze processen zullen steeds de aandacht moeten blijven houden van het management van de afdeling zodat de geboekte winst niet verloren gaat. In 2007 is het Change Management Proces geoperationaliseerd. Hierdoor worden ad-hoc wijzigingen niet meer binnen de organisatie getolereerd. Andere processen moeten de komende tijd nog gestructureerd worden (Problem en Release Management).

Ongeautoriseerde toegang tot systemen Om ongeautoriseerde toegang tot systemen te beperken is er aandacht voor de volgende maatregelen: Gebruik van wisselende wachtwoorden Vanwege het lage beveiligingsbewustzijn in de gebruikersorganisatie moet de toegangsbeveiliging regelmatig worden ververst. Momenteel moet iedere gebruiker zijn wachtwoord iedere drie maanden veranderen. Voor gebruikers die extern toegang hebben tot het netwerk (via OWA of CSG) is dit om de 30 dagen. Regelmatig opschonen van niet gebruikte accounts Periodiek worden accounts, die langer dan twee maanden niet zijn gebruikt, onderzocht op wel of niet aanhouden. Deze procedure verdient verdere aanscherping. Beperking van het aantal administrators In 2007 is, met de invoering van een nieuwe Active Directory, het aantal administrators sterk teruggebracht. Verder is een scheiding aangebracht tussen het persoonlijke werk-account van een administrator en het administrator account waarmee hij zijn specifieke werkzaamheden kan verrichten. Inbelprocedure voor support van softwareleveranciers De inbelprocedure voor software leveranciers is in 2007 aangescherpt. Leveranciers kunnen niet meer zelfstandig inbellen, maar ontvangen een tijdelijke toegangscode die slechts eenmalig werkt.

Voertuigschade Brandweer Enschede Portefeuillehouder: P. den Oudsten. Ambtelijk verantwoordelijk: Commandant Brandweer. Omschrijving: Voertuigschade die ontstaan is bij een uitruk. Boven- en ondergrens: 0 – 500.000 euro. De WA-verzekering dekt de schade aan voertuigen van derden. Het eigen risico hierbij bedraagt (1.000 euro per schadegeval). Schade aan het eigen voertuig niet verzekerd. Wanneer een brandweervoertuig onbruikbaar is geworden dan moet er versnelt geïnvesteerd worden en dient voor de tussentijd een vervangend voertuig gehuurd te worden. In 2007 is in totaliteit een bedrag van 6.000 euro aan schadebedragen uitgekeerd cq aan eigen schade gerepareerd. Deze kosten zijn niet begroot. Termijn duidelijkheid: Geen. Dit risico kan zich ten alle tijden voordoen. Ontwikkeling: Kosten van reparatie of tijdelijke vervanging zijn hoog en onontkoombaar. Inmiddels hebben alle brandweerchauffeurs de verplichte module brandweerchauffeur gevolgd en afgesloten met een diploma.


257

Aansprakelijkheid repressieve dienstverlening derden Portefeuillehouder: P. den Oudsten. Ambtelijk verantwoordelijk: Commandant Brandweer. Omschrijving: Schade aan het milieu, letselschade, economische schade of schade aan eigendommen van derden als gevolg van het repressieve optreden. Voor het repressieve optreden gelden diverse procedures en normen. Bij overschrijding van deze normen / afwijking van de geldende procedure, waarbij duidelijk sprake is van schuld of nalatigheid kan de brandweer aansprakelijk worden gesteld voor de opgetreden schade. Boven- en ondergrens: 0 – 1.000.000 euro. Termijn duidelijkheid: Geen. In voorkomende gevallen zal de brandweer aansprakelijk worden gesteld. Ontwikkeling: Bij objecten waar gevaarlijke stoffen opgeslagen dan wel gebruikt worden, wordt op basis van de milieuvergunning maatregelen geëist om schade bij eventuele incidenten zoveel mogelijk te beperken. Bij diverse objecten zijn sleutelsystemen geïnstalleerd zodat de Brandweer makkelijker toegang kan krijgen tot objecten. Deze sleutelsystemen zijn niet wettelijk verplicht.

258

Landelijk spelen er diverse rechtzaken waarbij de brandweer tijdens het aanrijden naar een incident schade heeft veroorzaakt of waar de opkomsttijd ruim overschreden is. Aanvullende toelichting: De inzet van de brandweer is primair gericht op het redden van eventuele slachtoffers en het stabiliseren van de situatie, w.o. het voorkomen van uitbreiding. Acties/beheersing: Brandweer heeft diverse inzetprocedures voor het repressief optreden. Bij omvangrijkere incidenten vindt er multidisciplinaire afstemming plaats. Brandweer Enschede draagt geen zorg met betrekking tot het afvoeren van gevaarlijke stoffen en/of het reinigen van de oppervlakte. Overige maatregelen:  Procedures evalueren, beoefenen en eventueel aanscherpen;  Evalueren van inzetten;  Risico verzekeren.

Letselschade medewerkers Brandweer Enschede Portefeuillehouder: P. den Oudsten. Ambtelijk verantwoordelijk: Commandant Brandweer. Omschrijving: Letselschade van medewerkers van Brandweer Enschede (beroeps en vrijwillig) als gevolg van deelname aan cursussen / opleidingen, (onderhouds)werkzaamheden in dagdienst of bij het repressief optreden in het kader van de brandweerzorg. Boven- en ondergrens: 0 – 500.000 euro. Termijn duidelijkheid: In voorkomende gevallen zal de brandweer aansprakelijk worden gesteld. Ontwikkeling: Brandweer Enschede is diverse malen aansprakelijk gesteld door medewerkers. Deze zaken zijn in behandeling genomen door de verzekeraar. Aanvullende toelichting: Bij oefeningen wordt structureel aandacht besteed aan de veiligheid van de deelnemers. Bij de inzetprocedures van de brandweer staat de veiligheid van de repressieve medewerker voorop. Acties/beheersing:  Voorlichting intensiveren (mondeling /schriftelijk);  Evalueren van inzetten en oefeningen;  Risico verzekeren;  Arbo-beleid vaststellen en implementeren.

Bijlagen

Schade aan eigendommen derden Portefeuillehouder: P.E.J. den Oudsten. Ambtelijk verantwoordelijk: Commandant Brandweer. Omschrijving: Brandweer Enschede biedt ook dienstverlening aan in het kader van onderhoud en beheer van materieel en materiaal van derden. Het gaat hierbij om onderhoud van voertuigen, gereedschappen en persoonlijke beschermingsmiddelen. Bij nalatigheid kan Brandweer Enschede aansprakelijk worden gesteld. Boven- en ondergrens: 0 – 250.000 euro. Termijn duidelijkheid: In voorkomende gevallen zal de brandweer aansprakelijk worden gesteld. Ontwikkeling: Brandweer Enschede wil de dienstverlening verder professionaliseren. Hiervoor is Brandweer Enschede zich aan het oriënteren op partners die hierin een bijdrage kunnen leveren.

Verhoging bijdragen aan gemeenschappelijke regelingen Portefeuillehouder: P.E.J. den Oudsten / J. Goudt. Ambtelijk verantwoordelijk: Gemeentesecretaris. Omschrijving: Het kan voorkomen dat gemeenschappelijke regelingen vanwege nieuw beleid of tegenvallers een extra financiële injectie nodig hebben van de deelnemers. Dit soort injecties is niet altijd te voorzien, dus te begroten. Boven- en ondergrens: 0 – 250.000 euro. Termijn duidelijkheid: Lopend risico. Acties/beheersing: Proactieve betrokkenheid bij vaststelling van beleid van gemeenschappelijke regelingen. Scherp monitoren van de financiële voortgang van gemeenschappelijke regelingen.


259

BZK

OCW

6

10

Multidisciplinair oefenen

BDUR en art 10 wet

Gemeenten,

Aantal gehouden

overige BZK-subsidies

provincies,

multidisciplinaire

gem.reg.

oefeningen

Gemeenten

Totaal declarabele

Regionale melden

Wet educatie en

coördinatiecentra

beroepsonderwijs, Wet

Toelichting

per indicator (A)

Indicatoren (3)

Ontvanger (C)

grondslag (2)

Juridische

uitkering (1)

Specifieke

Nummer

Departement

H. Sisa

In aantallen

In euro’s

uitgaven

expertisecentra Wet op

260

het voortgezet onder-

Beginstand voorziening/

wijs, Uitvoerings-

overlopende post

In euro's

regeling Regionale melden coördinatiefunctie voortijdig schoolverlaten OCW

11

Geldstroom Beeldende

Bekostigingsbesluit

Kunst en Vormgeving 2005-2008 (GBKV)

Gemeenten

GBKV: autonome

In euro’s (in het

cultuuruitingen art 41

bijdragen gemeenten,

verantwoordingsjaar

en 45 Ministeriële

voor zover niet in

bestede bedrag)

Regeling uitkeringen

samenwerking met

cultuurbereik

provincie

2005-2008

GBKV: correctie over

In euro's

autonome bijdragen gemeenten, voor zover niet in samenwerking met provinicie voorgaand jaar Provincies

GBKV: autonome

In euro’s (het totaal

bijdragen provincies incl.

van: door provincie

bijdragen in

bestede bedrag en het

samenwerking met

bedrag dat provincies

gemeenten

samen met gemeenten hebben besteed)

GBKV: correctie over

In euro's

autonome bijdragen provincies incl. bijdragen in samenwerking met gemeenten voorgaand jaar Gemeenten

GBKV onbestede

en provincies

middelen van ontvangen rijksmiddelen

Bijlagen

In euro's

Jaarlijks

2007

Jaarlijks

Jaarlijks 47 D1

Jaarlijks 919.2 32

R

391.1 R

01

777.030 R

0 R

Jaarlijks R

Jaarlijks

R

2008

R


261

Aard controle (14)

afwijking (13)

Toelichting

Overige (12)

met het Rijk (11)

Te verrekenen

besteding (10)

Overige

rijksmiddelen (9)

Besteed t.i.v.

ontvangsten (8)

Overige

Beschikking Rijk (7)

Beginstand jaar (6)

Realisatie (5)

Afspraak (4)

( jaarrekening) (B)

Frequentie

12

Actieplan Cultuurbereik

Bekostigingsbesluit

Gemeenten

APCB: eigen

2005-2008 (APCB)

cultuuruitingen art 41

en provincies

matchingsbijdrage

en 45 Ministeriële

gemeente/provincie

Regeling uitkeringen

APCB: correcties over

cultuurbereik

eigen bijdrage gemeente/

2005-2008

provincie voorgaand jaar APCB: onbestede

Toelichting

per indicator (A)

Indicatoren (3)

Ontvanger (C)

grondslag (2)

Juridische

uitkering (1)

Specifieke

Nummer

Departement OCW

In euro's

In euro's

In euro's

middelen van ontvangen

262

Rijksmiddelen OCW

13

Versterking cultuur-

Gemeenten

CPO: onbestede

educatie in het primair

en provincies

middelen van ontvangen

onderwijs 2005-2007 (CPO) OCW

16

In euro’s

rijksmiddelen.

Regeling

Regeling

dagarrangementen en

dagarrangementen en

ultimo 2006

combinatiefuncties

combinatiefuncties.

Besteed bedrag aan

(Zie gewijzigde

directe activiteiten (2006)

regeling 23 mei 2007)

Besteed bedrag aan

Gemeenten

Stand van de voorziening

In euro's

In euro’s

In euro’s

overhead (2006) Besteed bedrag aan

In euro’s

cofinanciering (2006) Besteed bedrag aan

In euro’s

directe activiteiten Besteed bedrag aan

In euro’s

overhead Besteed bedrag aan

In euro’s

cofinanciering Totaal besteed

In euro’s

bedrag Aantal gerealiseerde

In aantallen

dagarrangementen (over de hele looptijd) Aantal gerealiseerde

In aantallen

combinatiefuncties (Over de hele looptijd) OCW

18

Brede scholen/

Regeling stimulering

sportaccommodaties

Verklaring van gemeente

In aantal afgeronde

aanp. huisvesting brede

dat project is

projecten, 0

scholen en aanp. sport-

gerealiseerd cf

aangeven als er

accommodaties i.v.m.

toekenningbesluit

geen is afgerond

multifunctioneel gebruik

Bijlagen

Gemeenten

Jaarlijks R

91.453

Jaarlijks 13.30

2007 799.2

2007

Jaarlijks 41.167

Jaarlijks 170.7

Jaarlijks 25.87

Jaarlijks 240.306

2009

230.2

2009

Jaarlijks

3 R

g

2008 R

2008 R

R

41 R

2007 0 R

2007 33.68 R

2 R

R

43

R

1 R

D2

96

D2

R

3


263

Aard controle (14)

afwijking (13)

Toelichting

Overige (12)

met het Rijk (11)

Te verrekenen

besteding (10)

Overige

rijksmiddelen (9)

Besteed t.i.v.

ontvangsten (8)

Overige


Beginstand jaar (6)

Realisatie (5)

Afspraak (4)

( jaarrekening) (B)

Frequentie

25

Bodemsanering

Wet bodem-

Provincies en

Stand voorziening Wbb

bescherming (Wbb)

gemeenten

ultimo 2005 (eenmalig en

Besluit financiële

incl. Fonds Economische

bepalingen

Structuurversterking (FES)

bodemsanering,

Stand voorziening Wbb

Regeling financiële

ultimo 2006 (eenmalig

bepalingen

en incl. FES)

bodemsanering;

Stand voorziening FES

Toelichting In euro’s

In euro’s

In euro’s

ultimo 2005 (eenmalig)

264

Stand voorziening FES

In euro’s

ultimo 2006 (eenmalig) Besteed bedrag Wbb

In euro’s

Besteed bedrag FES

In euro’s

Aantal saneringen

In aantallen

(incl. SEB)

Aantal bodem-

In aantallen

onderzoeken (incl. SEB)

Aantal m2 gesaneerd

In m²

oppervlak (incl. SEB)

Aantal m3 gesaneerde

In m3

grond (incl. SEB)

Aantal m3 gesaneerd

In m3

verontreinigd grondwater (incl. SEB)

VROM

29

BIRK

Aantal b.p.e (incl. SEB)

In aantallen

In euro’s

Besluit op de

Provincies en

Met het Rijk te

Ruimtelijke

gemeenten

verrekenen

Ordening 1985

investeringskosten Aantal afgeronde projecten

Bijlagen

In aantallen

per indicator (A)

Indicatoren (3)

Ontvanger (C)

grondslag (2)

Juridische

uitkering (1)

Specifieke

Nummer

Departement VROM

294.2

Aard controle (14)

Toelichting

afwijking (13)

Overige (12)

met het Rijk (11)

Te verrekenen

besteding (10)

Overige

rijksmiddelen (9)

Besteed t.i.v.

ontvangsten (8)

Overige


Beginstand jaar (6)

Realisatie (5)

Afspraak (4)

( jaarrekening) (B)

Frequentie 2007

R

76

2007

534.9

R

51

2007

0

R

2007

0

R

Jaarlijks

230.3

R

33 Jaarlijks

R

Na afloop van

D1

de programmaperiode Na afloop van

D1


D1


D1


D1


D1


R

een project D1 Na afloop van

0

0

een project


265

Klimaatconvenant BANS

Subsidieregeling BANS

Provincies en

Totale, rechtstreeks aan

klimaatconvenant

gemeenten

de uitvoering van het

Toelichting In euro’s

plan van aanpak toe te rekenen en door de aanvrager tot subsidieverlening gemaakte en betaalde kosten Aantal conform de

266

In aantallen

beschikking gerealiseerde prestaties en doelen WWI

36

Tijdelijke regeling CO2

Tijdelijke regeling CO2

Provincies en

Totaal CO2-reductie niet

reductie gebouwde

reductie gebouwde

gemeenten

tot bewoning bestemde

omgeving 2006

omgeving 2006

gebouwen Totaal CO2-reductie tot bewoning bestemde gebouwen Totaal declarabele kosten

WWI

37

Impuls budget stedelijke

Besluit impulsbudget

vernieuwing

stedelijke vernieuwing

Gemeenten

In de beschikking

In euro’s In aantallen

genoemde doelstellingen

2006 tot en met 2009 Totaal besteed bedrag

In euro's

t/m 2007 impulsbudget stedelijke vernieuwing WWI

38A

Investeringsbudget

Wet Stedelijke

Programma-

Doelstellingen en


vernieuwing, art 13,

gemeenten

prestatieafspraken die

(ISV)

1e

lid a.

met het Rijk

Gemeenten bedoeld

respectievelijk de

als in Wet stedelijke

provincies zijn

vernieuwing art 5,

overeengekomen o.b.v.

2e

Bijlagen

lid en

2e

lid of art 6

3e

In aantallen

lid,

het stedelijk meerjaren

onder a programma-

ontwikkelings-

gemeenten)

programma 1

In aantallen

2

In aantallen

3

In aantallen

4

In aantallen

5

In aantallen

6

In aantallen

7

In aantallen

per indicator (A)

Indicatoren (3)

Ontvanger (C)

grondslag (2)

Juridische

uitkering (1)

Nummer 30

Specifieke

Departement VROM

Jaarlijks

Na afronding

Eenmalig na

Jaarlijks 257.1

Jaarlijks 0

0 0

228.5

R

76

0 0 R

van een

project

Jaarlijks 0 0 D2

Jaarlijks 0 0 D2

R

afronding van D1

het project

R

30

2009 D1

2009

D1

2009

D1

2009

D1

2009

D1

2009

D1

2009

D1

2009

D1


267

Aard controle (14)

afwijking (13)

Toelichting

Overige (12)

met het Rijk (11)

Te verrekenen

besteding (10)

Overige

rijksmiddelen (9)

Besteed t.i.v.

ontvangsten (8)

Overige


Beginstand jaar (6)

Realisatie (5)

Afspraak (4)

( jaarrekening) (B)

Frequentie

Toelichting In aantallen

9

In aantallen

10

In aantallen

11

In aantallen

12

In aantallen

13

In aantallen

14

In aantallen

15

In aantallen

16

In aantallen

17

In aantallen

18

In aantallen

19

In aantallen

20

In aantallen

21

In aantallen

22

In aantallen

23

In aantallen

24

In aantallen

25

In aantallen

26

In aantallen

27

In aantallen

28

In aantallen

29

In aantallen

30

In aantallen Verplichtingen /

In aantallen / euro's

afspraken met VROM

(verschillen per

n.a.v. eindsaldo

gemeenten)

investeringstijdvak ISV I Eindsaldo ISV I

In euro’s

Besteed bedrag

In euro’s

investeringsbudget stedelijke vernieuwing Correctie over besteed

In euro's

bedrag investering stedelijke vernieuwing voorgaand jaar WWI

38B

Investeringsbudget

Project-

Bedrag voor stedelijke


gemeenten

vernieuwing verkregen

(ISV)

van provincies (investeringsbudget)

Bijlagen

per indicator (A)

Indicatoren (3)

Ontvanger (C)

grondslag (2)

Juridische

uitkering (1)

Specifieke

Nummer

Departement

268

8

In euro's

2009 D1

2009 D1

2009 D1

2009 D1

2009 D1

2009 D1

2009 D1

2009 D1

2009 D1

2009 D1

2009 D1

2009 D1

2009 D1

2009 D1

2009 D1

2009 D1

2009 D1

2009 D1

2009 D1

2009 D1

2009 D1

2009 D1

2009 D1

2009 D1: aan-

tallen

R: euro’s

2009

Jaarlijks

Jaarlijks

Jaarlijks

R

3.809.

R

591

0

R

R


269

Aard controle (14)

afwijking (13)

Toelichting

Overige (12)

met het Rijk (11)

Te verrekenen

besteding (10)

Overige

rijksmiddelen (9)

Besteed t.i.v.

ontvangsten (8)

Overige


Beginstand jaar (6)

Realisatie (5)

Afspraak (4)

( jaarrekening) (B)

Frequentie

Toelichting

per indicator (A)

Indicatoren (3)

Ontvanger (C)

grondslag (2)

Juridische

uitkering (1)

Specifieke

Nummer

Departement

Correctie over bedrag

In euro's

voor stedelijke vernieuwing verkregen van provincies (investeringsbudget voorgaand jaar) Activiteiten stedelijke

In aantallen

vernieuwing Verplichtingen opgelegd

270

In aantallen

door provincie 38C

Investeringsbudget

Provincies

Eindsaldo ISV

In euro’s


Totaal investerings-

In euro’s

(ISV)

bedrag ISV II, verdeeld over niet-rechtstreekse gemeenten

WWI

39

Brede doeluitkering

Besluit brede

Gemeenten

Doelstellingen en

Verschillen per

Sociaal, integratie en

doeluitkering sociaal,

G31


gemeenten

veiligheid (GSB/SIV)

integratie en veiligheid

met het Rijk zijn overeen-

(SIV)

gekomen o.b.v. het stedelijk

Uitvoeringsregeling

meerjaren ontwikkelings-

brede doeluitkering

programma en vastgelegd

sociaal, integratie en

in het GSB-convenant

veiligheid

per stad (prestatielijst) 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16

Bijlagen

Jaarlijks R

Na afloop proD1

jectperiode

Na afloop proD1

jectperiode

2010 R

Jaarlijks R

2009 (optioD1

neel per jaar

in te vullen)

Besteed

bedrag optio-

neel i.v.m.

verreken-

systematiek D1

D1

D1

D1

D1

D1

D1

D1

D1

D1

D1

D1

D1

D1

D1

D1


271

Aard controle (14)

afwijking (13)

Toelichting

Overige (12)

met het Rijk (11)

Te verrekenen

besteding (10)

Overige

rijksmiddelen (9)

Besteed t.i.v.

ontvangsten (8)

Overige


Beginstand jaar (6)

Realisatie (5)

Afspraak (4)

( jaarrekening) (B)

Frequentie

Toelichting

18 19 20 21 22 23 24 25

272

26 27 28 29 30 31 32 33 34 35 Onderdeel inburgering

Gemeenten

Inburgeringsplichtigen en

BDU SIV: Regeling

G31

vrijwillige inburgeraars

inburgering G-31

In aantallen

voor wie voor de eerste keer een inburgeringsvoorziening is vastgelegd Inburgeringsplichtingen

In aantallen

en vrijwillige inburgeraars voor wie voor de eerste keer een inburgeringsvoorziening is vastgesteld en die uiterlijk 31 december 2009 hebben deelgenomen aan het inburgeringsexamen Inburgeringsplichtigen en vrijwillige inburgeraars voor wie voor de eerste keer een gecombineerde inburgeringsvoorziening is vastgesteld

Bijlagen

In aantallen

per indicator (A)

Indicatoren (3)

Ontvanger (C)

grondslag (2)

Juridische

uitkering (1)

Specifieke

Nummer

Departement

17

D1

D1

D1

D1

D1

D1

D1

D1

D1

D1

D1

D1

D1

D1

D1

D1

D1

D1

D1

2009 (optio-

2009 (optio-

2009 (optioD1

neel per jaar

in te vullen)

D1

neel per jaar

in te vullen)

neel per jaar

D1

in te vullen)


273

Aard controle (14)

afwijking (13)

Toelichting

Overige (12)

met het Rijk (11)

Te verrekenen

besteding (10)

Overige

rijksmiddelen (9)

Besteed t.i.v.

ontvangsten (8)

Overige


Beginstand jaar (6)

Realisatie (5)

Afspraak (4)

( jaarrekening) (B)

Frequentie

Toelichting

per indicator (A)

Indicatoren (3)

grondslag (2)

Juridische

uitkering (1)

Specifieke

Nummer

Departement

Ontvanger (C)

Inburgeringsplichtigen en

In aantallen en in

vrijwillige inburgeraars

euro's

voor wie voor de eerste keer een gecombineerde inburgeringsvoorziening is vastgesteld en die uiterlijk 31 december 2009 hebben deelgenomen aan het inburgeringsexamen

274

Aantal inburgerings-

In aantallen en in

plichtigen en vrijwillige

euro's

inburgeraars dat op 1 januari 2007 deelneemt aan opleidigen educatie in de zin van de WEB en de omvang van het bedrag benodigd om deze opleidingen educatie in 2007 te bekostigen Bekend gemaakte hand-

In aantallen

havingsbeschikkingen en verstrekte kennisgevingen aan inburgersingsplichtigen Geestelijk bedienaren

In aantallen

voor wie voor de eerste keer een inburgeringsvoorziening is vastgesteld Geestelijk bedienaren die

In aantallen

na vaststelling van de inburgeringsvoorziening hebben deelgenomen aan het inburgeringsexamen Geestelijk bedienaren die na vaststelling van de inburgeringsvoorziening hebben deelgenomen aan het aanvullend praktijkdeel van het inburgeringsexamen

Bijlagen

In aantallen

Aard controle (14)

Toelichting

afwijking (13)

Overige (12)

met het Rijk (11)

Te verrekenen

besteding (10)

Overige

rijksmiddelen (9)

Besteed t.i.v.

ontvangsten (8)

Overige


Beginstand jaar (6)

Realisatie (5)

Afspraak (4)

( jaarrekening) (B)

Frequentie

2009 (optio-

D1

neel per jaar in te vullen)

2009 (optio-

D1: aan-

neel per jaar

tallen

in te vullen)

R: euro’s

2009 (optio-

D1


2009 (optio-

D1


2009 (optio-

D1


2009 (optio-

D1



275


beschikkingen voor Inburgeringsprogramma’s aan nieuwkomers in de zin van de Win In 2006, 2007, en 2008

In aantallen

afgegeven verklaringen aan nieuwkomers in de zin van de Win

276

Aantal allochtone vrouwen

In aantallen

categorie ‘uitkeringsgerechtigd’ met wie in 2006 een overeenkomst als bedoeld in art 8 van de regeling is gesloten Aantal allochtonen

In aantallen

vrouwen, categorie ‘uitkeringsgerechtigd’, dat voor 1 januari 2010 heeft deelgenomen aan het inburgeringsexamen Aantal allochtone

In aantallen

vrouwen categorie ‘nietwerkend en nietuitkeringsgerechtig’ met wie in 2006 een overeenkomst als bedoeld in art. 8 van de regeling is gesloten Aantal allochtone

In aantallen

vrouwen categorie ‘niet-werkend en nietuitkeringsgerechtig’ dat voor 1 januari 2010 heeft deelgenomen aan het inburgeringsexamen. Totaal besteed bedrag

In euro’s

(inclusief inburgering) Correctie over besteed bedrag voorgaand jaar

Bijlagen

In euro’s

per indicator (A)

Indicatoren (3)

Ontvanger (C)

grondslag (2)

Juridische

uitkering (1)

Specifieke

Nummer

Departement

In 2006 en 2007 afgegeven

Aard controle (14)

Toelichting

afwijking (13)

Overige (12)

met het Rijk (11)

Te verrekenen

besteding (10)

Overige

rijksmiddelen (9)

Besteed t.i.v.

ontvangsten (8)

Overige


Beginstand jaar (6)

Realisatie (5)

Afspraak (4)

( jaarrekening) (B)

Frequentie

2009 (optio-

D1


2009 (optio-

D1


D1

2009 (optioneel per jaar in te vullen)

D1


D1


D1


Jaarlijks

R

15.92 6.107

Jaarlijks

0

R


277

Toelichting

per indicator (A)

Indicatoren (3)

Ontvanger (C)

grondslag (2)

Juridische

uitkering (1)

Specifieke

Nummer

Departement

Betaalde BTW (recht op

In euro’s

bijdrage uit BTWcompensatiefonds) Correctie over betaalde

In euro’s

BTW (recht op bijdrage uit BTW-compensatiefonds) voorgaand jaar VenW

278

41

Spoorse doorsnijdingen

Regeling eenmalige

Gemeenten

uitkeringen spoorse doorsnijdingen. SZW

47

Verklaring van

Wel=1

gemeente dat project

Niet=0

is gerealiseerd.

Wet Sociale

Wet Sociale

Gemeenten

Het totaal aantal

In aantallen. De CBS-

Werkvoorziening

Werkvoorziening

(NB voor

geïndiceerde inwoners

berichtgeverscode

gemeenten

per gemeente dat een

dient als naam van

waarbij de

dienstbetrekking dan wel

de gemeente te

uitkering

een arbeidsovereenkomst

worden gehanteerd

voor de WSW

heeft of op de wachtlijst

in 2007 werd

staat en beschikbaar is

verstrekt aan

om een dienstbetrekking

een gem. reg.

als bedoeld in artikel 2,

geldt een

eerste lid, of artikel 7 van

afwijkende

de wet te aanvaarden op

aanlevering,

31 december 2007

zie website BZK)

Bijlagen

1

060141

In aantallen

2

061859

In aantallen

3

060147

In aantallen

4

060150

In aantallen

5

061774

In aantallen

6

060153

In aantallen

7

060158

In aantallen

8

060164

In aantallen

9

061735

In aantallen

10

060168

In aantallen

11

060173

In aantallen

12

061742

In aantallen

13

060294

In aantallen

14

In aantallen

15

In aantallen

0

Aard controle (14)

Toelichting

R

0

0

afwijking (13)

Overige (12)

met het Rijk (11)

Te verrekenen

besteding (10)

Overige

rijksmiddelen (9)

Besteed t.i.v.

ontvangsten (8)

Overige


0

Jaarlijks

Eenmalig na

Beginstand jaar (6)

Realisatie (5)

Afspraak (4)

( jaarrekening) (B)

Frequentie

Jaarlijks

R

R

afronding van het project Jaarlijks

D1

Jaarlijks

2,000

D1

Jaarlijks

2,000

D1

Jaarlijks

1,000

D1

Jaarlijks

1,000

D1

Jaarlijks

4,000

D1

Jaarlijks

2.209,000

D1

Jaarlijks

2,000

D1

Jaarlijks

13,000

D1

Jaarlijks

1,000

D1

Jaarlijks

12,000

D1

Jaarlijks

3,000

D1

Jaarlijks

1,000

D1

Jaarlijks

2,000

D1

Jaarlijks

D1

Jaarlijks

D1


279


17

In aantallen

18

In aantallen

19

In aantallen

20

In aantallen

21

In aantallen

22

In aantallen

23

In aantallen

24

In aantallen

25

per indicator (A)

Indicatoren (3)

Ontvanger (C)

grondslag (2)

Juridische

uitkering (1)

Specifieke

Nummer

Departement

280

16

In aantallen Aantal mensen dat is

In aantallen

uitgestroomd uit het werknemersbestand Totale realisatie in 2007

In aantallen

uitgedrukt in standaardeenheden

Bijlagen

Het aantal gerealiseerde

In aantallen. De CBS-

arbeidsjaren in begeleid

berichtgeverscode

werken van geïndiceerde

dient als naam van

bewoners per gemeente

de gemeente te

in 2007

worden gehanteerd

1

060153

In aantallen

2

061774

In aantallen

3

In aantallen

4

In aantallen

5

In aantallen

6

In aantallen

7

In aantallen

8

In aantallen

9

In aantallen

10

In aantallen

11

In aantallen

12

In aantallen

13

In aantallen

14

In aantallen

15

In aantallen

16

In aantallen

17

In aantallen

18

In aantallen

Aard controle (14)

Toelichting

afwijking (13)

Overige (12)

met het Rijk (11)

Te verrekenen

besteding (10)

Overige

rijksmiddelen (9)

Besteed t.i.v.

ontvangsten (8)

Overige


Beginstand jaar (6)

Realisatie (5)

Afspraak (4)

( jaarrekening) (B)

Frequentie

Jaarlijks

D1

Jaarlijks

D1

Jaarlijks

D1

Jaarlijks

D1

Jaarlijks

D1

Jaarlijks

D1

Jaarlijks

D1

Jaarlijks

D1

Jaarlijks

D1

Jaarlijks

D1

Jaarlijks

130,000

D1

Jaarlijks

1.774,335

D1

Jaarlijks

D1

Jaarlijks

22,654

D1

Jaarlijks

0,526

D1

Jaarlijks

D1

Jaarlijks

D1

Jaarlijks

D1

Jaarlijks

D1

Jaarlijks

D1

Jaarlijks

D1

Jaarlijks

D1

Jaarlijks

D1

Jaarlijks

D1

Jaarlijks

D1

Jaarlijks

D1

Jaarlijks

D1

Jaarlijks

D1

Jaarlijks

D1

Jaarlijks

D1

Jaarlijks

D1


281

SZW

48

WWIK

282

Wet Werk en Inkomen


20

In aantallen

21

In aantallen

22

In aantallen

23

In aantallen

24

In aantallen

25

In aantallen

Gemeenten

Totaal uitgaven

Kunstenaars (WWIK),

uitkeringen WWIK

art 46

Totaal ontvangsten (W)

per indicator (A)

Indicatoren (3)

Ontvanger (C)

grondslag (2)

Juridische

uitkering (1)

Specifieke

Nummer

Departement

19

In euro's kasstelsel


WIK (niet-Rijk) Aantal WWIK-

In aantallen

gerechtigden ultimo jaar SZW

49

Wet Werk en Bijstand (inkomensdeel)

Wet Werk en Bijstand

Gemeenten

Totaal uitgaven


inkomensdeel Categorie 65 jr en ouder Totaal uitgaven


inkomensdeel categorie jonger dan 65 jaar Totaal ontvangsten (niet-


Rijk) van derden inkomensdeel. Categorie 65 jr en ouder Totaal ontvangsten (niet-


Rijk) inkomensdeel. Categorie jonger dan 65 jaar Wet Werk en Bijstand

Meeneemregeling:

In euro’s kasstelsel (bij

(werkdeel)

overheveling overschot/

tekort een negatief

tekort van 2006 naar 2007

bedrag invullen)

Meeneemregeling:

In euro’s kasstelsel (bij

overheveling overschot/

tekort een negatief

tekort van 2007 naar 2008

bedrag invullen)

Totaal uitgaven werkdeel


Omvang van het in 2007

In euro's

uitgegeven bedrag waarvan de rechtmatigheid nog niet kan worden vastgesteld.

Bijlagen

Aard controle (14)

Toelichting

afwijking (13)

Overige (12)

met het Rijk (11)

Te verrekenen

besteding (10)

Overige

rijksmiddelen (9)

Besteed t.i.v.

ontvangsten (8)

Overige


Beginstand jaar (6)

Realisatie (5)

Afspraak (4)

( jaarrekening) (B)

Frequentie

Jaarlijks

D1

Jaarlijks

D1

Jaarlijks

D1

Jaarlijks

D1

Jaarlijks

D1

Jaarlijks

D1

Jaarlijks

D1

Jaarlijks

485.8

R

85 Jaarlijks

Jaarlijks

25.859

R

42

R

2.878.

Jaarlijks

Nvt

247

63.58

Jaarlijks

Nvt

5.039

Jaarlijks

123.640

Nvt

Jaarlijks

3.415.

Nvt

603

2007

7.233.

R

398

2007

12.031.

R

426

Jaarlijks 2007

25.813.867

R 0

R


283

Toelichting

per indicator (A)

Indicatoren (3)

Ontvanger (C)

grondslag (2)

Juridische

uitkering (1)

Specifieke

Nummer

Departement

Omvang van het in 2006

In euro's

uitgegeven bedrag waarvan de rechtmatigheid niet kan worden vastgesteld Totaal ontvangsten (niet-


Rijk) werkdeel

284

SZW

50

IOAW

Terug te betalen aan Rijk


Uitgaven IOAW


voorziening oudere en

Ontvangsten IOAW


gedeeltelijk arbeids-

(niet-Rijk)

Wet inkomens-

Gemeenten

ongeschikte werkloze werknemers (IOAW), art 54 SZW

51

IOAZ

Wet inkomens-

Uitgaven IOAZ


voorziening oudere en

Ontvangsten IOAZ


gedeeltelijk arbeids-

(niet-Rijk)

ongeschikte gewezen

Uitvoeringskosten IOAZ

In euro’s kasstelsel

Totaal uitgaven

In euro's In euro's

zelfstandigen (IOAZ), art 54 SZW

SZW

52

53

Tijdelijke subsidie-

Tijdelijke subsidie-

regeling Schuldhulp-

regeling Schuldhulp-

Totaal terug te betalen

verlening 2006

verlening 2006, art 11

aan Rijk

Leerwerk-trajecten

Tijdelijke

Gemeenten

Gemeenten

Aantal personen welke

stimuleringsregeling

een certificaat of diploma

leer-werktrajecten

hebben behaald, dan wel

In aantallen

ten minste 80% van de overeengekomen scholingsduur van het leer-/werktraject feitelijk scholing hebben gevolgd én welke tijdens het leer-/werktraject ten minste 12 maanden in dienstbetrekking werkzaam zijn geweest Gerealiseerde uitstroom

Bijlagen

In aantallen

2007

Eenmalig na

Eenmalig na 0

Jaarlijks 728.851

Jaarlijks 0

Jaarlijks 889.012

Jaarlijks 16.689

Jaarlijks 350.792

Jaarlijks 3.915

2007 0

R

R

R

R

R

R

R

Jaarlijks 0 R

Jaarlijks 93.768 R

R

afronding

project 10 10 R

10

10

R

afronding

project


285

Aard controle (14)

afwijking (13)

Toelichting

Overige (12)

met het Rijk (11)

Te verrekenen

besteding (10)

Overige

rijksmiddelen (9)

Besteed t.i.v.

ontvangsten (8)

Overige


Beginstand jaar (6)

Realisatie (5)

Afspraak (4)

( jaarrekening) (B)

Frequentie

SZW

54

55

Subsidiekader

Subsidiekader

Gemeenten

Totaal uitgegeven

no- riskpolis in G34

No-riskpolis in G34

G34

polissen

Toelichting

per indicator (A)

Indicatoren (3)

Ontvanger (C)

grondslag (2)

Juridische

uitkering (1)

Specifieke

Nummer

Departement SZW

In aantallen

Terug te betalen aan rijk

In euro's In euro's kasstelsel

Bijstandverlening

Besluit Bijstands-

Totaal uitgaven

Zelfstandigen

verlening Zelfstandigen

uitkeringen Bbz 2004

2004 art 54

(excl. Bob) Totaal uitgaven kapitaal-


verstrekking Bbz 2004 Totaal ontvangsten

286


uitkeringen Bbz (excl. Bob) (excl. Rijk) Totaal ontvangsten


kapitaalverstrekking Bbz (excl. Rijk) Totaal uitvoeringskosten


Bbz 2004 (excl. Bob) Totaal uitgaven


uitkeringen Bob Totaal ontvangsten Bob


(excl. Rijk) Totaal uitvoeringskosten


Bob SZW

58

Wet werkloosheids-

Wet werkloosheids-

voorziening

voorziening

Gemeenten

Betaalde uitkeringen,


inclusies sociale lasten Betaalde


uitvoeringskosten

SZW

59

Subsidies Programma

Beschikkingen

Gemeenten

‘Verbindende Schakels 2006-2007’ SZW

60

Subsidies Allochtone

Beschikkingen

Gemeenten

Vrouwen VWS

64

Heroïne-experimenten

Convenanten

Gemeenten

Ontvangsten


Besteed bedrag

In euro’s (kasstelsel)

Voldaan aan voorwaarden

Wel=1

gesteld in de beschikking

Niet=0

Voldaan aan voorwaarden

Wel=1

gesteld in beschikking

Niet=0

Besteed bedrag

In euro's

Gerealiseerde

In aantallen

behandelplaatsen VWS

Bijlagen

65

Advies- en steunpunten

Tijdelijke stimulerings-

huiselijk geweld

Gemeenten

Totale werkelijk gemaakte

In euro’s (optelling

regeling advies- en

kosten (zie art. 4.1), dus

van de kosten van

steunpunten huiselijk

inclusief de kosten

alle jaren samen)

geweld

genoemd in art. 4.2.

Aard controle (14)

Toelichting

afwijking (13)

Overige (12)

met het Rijk (11)

Te verrekenen

besteding (10)

Overige

rijksmiddelen (9)

Besteed t.i.v.

ontvangsten (8)

Overige

Realisatie (5)


Afspraak (4)

7

Beginstand jaar (6)

( jaarrekening) (B)

225

Frequentie

Jaarlijks

D1

Jaarlijks

65.936

Jaarlijks

1.611.

R R

880

Jaarlijks

1.469.

R

435 Jaarlijks

33.890

R

Jaarlijks

616.374

R

Jaarlijks

134.202

R

Jaarlijks

0

R

Jaarlijks

0

R

Jaarlijks

0

R

Jaarlijks

0

R

Jaarlijks

0

R

Jaarlijks

0

Jaarlijks

R 336.085

R

Jaarlijks

1

R

Jaarlijks

1

R

Jaarlijks Jaarlijks

2007

R 30

30

287.612

R


287

Toelichting

per indicator (A)

Ontvanger (C)

grondslag (2)

Juridische

uitkering (1)

Specifieke

Nummer

Departement

Indicatoren (3)

In euro’s

Gemaakte kosten van oprichting en uitbreiding vóór 1 januari 2006 (zie art. 4.2) VWS

66

Regeling opvoed-


ondersteuning

regeling lokale opvoed-

Gemeenten

Besteed bedrag

In euro’s

ondersteuning en gezinsondersteuning 68

Regeling Buurt,


Provincies en

Verklaring van gemeente

Wel=1

Onderwijs en Sport

regeling buurt,

gemeenten

waaruit blijkt dat de

Niet=0

(‘BOS’)

onderwijs en sport

activiteiten waarvoor de uitkering is verstrekt zijn uitgevoerd

EZ

76

N.v.t.

Besluit subsidie stads-

Art. 10 lid 2: Betaalde

Begroot

economie GSB III (GSB)

BTW (recht op bijdrage

bedrag

Realisatie (7)

gemeente (6)

Geen indicatoren

Geplande bestedingen

Afspraak(3)

Indicatoren (2)

Gemeenten

In euro’s

Rijk (5)

jeugdgezondheidszorg

Besteed bedrag


gemeenten

totaal (4)

Gem.reg en

WMO


Regeling experimenten

Specifieke uitkering

uitkering

72

Experimenten WMO

Specifieke

VWS

69

Nummer

VWS

Departement

288

VWS

Jaarlijks

uit BTW-compensatiefonds) Doelstellingen en

Jaarlijks

Jaarlijks

Jaarlijks

0 In ieder


geval in

met het Rijk zijn over-

jaar-

eengekomen o.b.v. het

rekening

stedelijk meerjaren ont-

2009 (vul

wikkelingsprogramma

een nul

en vastgelegd in het

in, indien

GSB-convenant per

u in 2007

stad (prestatielijst); art 4

niets wilt

Aantal ha geherstructureerde bedrijventerreinen

Bijlagen

0

2900000

2900000

754400

Jaarlijks

0

Jaarlijks

0

Jaarlijks

0

0

Jaarlijks

Jaarlijks

N.v.t.

bedragen (16)

Nog te besteden

Ontvangsten (15)

afwijking (14)

Toelichting

Jaarlijks

in jaar t (13)

Bijdrage t.l.v. rijk

t/m jaar t (12)

Bijdrage t.l.v. Rijk

t/m jaar t (11)

Bijdrage t.l.v. gemeente

0

t/m jaar t (10)

Besteed bedrag

Eenmalig na

in jaar t (9)

Besteed bedrag

t/m jaar t-1 (8)

Besteed bedrag 2007 64.055 R

Jaarlijks 597.034 R

0 R

afronding

117.156 R

N.v.t.

Jaarrekening

Alleen in jaar-

2009 (vul een

rekening 2010

nul in, indien

indien af-

u in 2007

spraken niet zijn

niets wilt

gerealiseerd

verant-

(vul een nul in,

woorden)

indien u in 2007

niets wilt ver-

antwoorden)

0


289

Aard controle (14)

afwijking (13)

Toelichting

Overige (12)

met het Rijk (11)

Te verrekenen

besteding (10)

Overige

rijksmiddelen (9)

Besteed t.i.v.

ontvangsten (8)

Overige


Beginstand jaar (6)

Realisatie (5)

Afspraak (4)

( jaarrekening) (B)

Frequentie

891000

891000

508000

2744000

2744000

932000

300000

300000

300000

gesloten op breedband Aansluiting bij nationale electronische bedrijvenloket

Verbeteren innovatief vermogen bedrijfsleven

EZ

77

TOPPER-regeling

Afspraken, kosten en opbrengsten per

290

Jaarlijks aantal ha

project

Herstructurering

0

Havengebied, deel Twekkeler Es Bedrijventerrein Havengebied, onderdeel Haven

Bijlagen

0

Realisatie (7)

gemeente (6)


Rijk (5)


totaal (4)


Afspraak(3)

Indicatoren (2)

uitkering

Specifieke

Nummer

Departement

Aantal locaties aan-

0

9616

0

9616

155593

141670

297353

0

297353

148175

0

148175

0

148175

Jaarlijks

Jaarlijks per

Bij afronding

per

project de

project (vul

totale markt-

project

totaal

een nul in,

conforme ge-

de totaal

gemaakte en

indien u in

realiseerde (en

gemaakte

betaalde

2007 niets

bij afronding

en

subsidiabele

wilt verant-

project ver-

betaalde

kosten

woorden)

meerderd met

bedragen (16)

Nog te besteden

Ontvangsten (15)

afwijking (14)

Toelichting

in jaar t (13)

Bijdrage t.l.v. rijk

t/m jaar t (12)

Bijdrage t.l.v. Rijk

t/m jaar t (11)

Bijdrage t.l.v. gemeente

t/m jaar t (10)

Besteed bedrag

in jaar t (9)

Besteed bedrag

Besteed bedrag

t/m jaar t-1 (8) 9616

Per project de

subsi-

de nog te ont-

diabele

vangen) op-

kosten

brengsten, de ontvangen (en bij afronding project te vermeerderen met de toegezegde maar nog niet ontvangen) bijdragen van derden en de subsidies van andere bestuursorganen en de Commissie van de Europese Gemeenschappen.

828442

828442

0

0


291

I. Lijst met afkortingen Afkortingen volgen...

292

Bijlagen

293


294

Bijlagen

295


296

Bijlagen

297


298

Bijlagen

Colofon Teksten Afdeling Communicatie, gemeente Enschede Eindredactie en coördinatie Afdeling Communicatie, gemeente Enschede Ontwerp Digidee Ontwerpstudio Oplage 250 exemplaren Deze uitgave is gemaakt in opdracht van de gemeente Enschede, mei 2008.

Gemeenterekening Gemeenterekening 2007

2007


Gemeenterekening Jaarverslag & Jaarrekening

Recommend Documents