RVB06-0108
Gemeente n Bergen op Zoom
Onderwerp Nummer voorstel Datum voorstel
: gratis entree museum : SC/06/10
Programmanaam en nummer
: Cultuur 15
Sector : Cultuur Afdeling : Historisch Centrum Markiezenhof
2 8 SEP. 2uü5
Het
Voorstel: Niet in te stemmen met gratis entree museum. Type voorstel: E3 D D
Kaderstellend Controlerend Rest
Zijn in het voorstel één of meer van de volgende aspecten van toepassing? Zijn doelen en/of effecten beschreven Financiële consequenties Inspraak
Ja ^
Nee O
Ë3 D
D IEl
Samenvatting: De gemeenteraad heeft op 20 april 2006 een motie aangenomen, waarin het college de opdracht krijgt onderzoeksvragen te formuleren met betrekking tot gratis entree museum. Als uitgangspunt voor het formuleren van de onderzoeksvragen en de beantwoording daarvan is de studie "Geen entreeheffing, geen drempels'gebruikt, die in februari 2006 in opdracht van het ministerie van OCW is geschreven. Vraag 1: Financiële consequenties Derving inkomsten recette en extra kosten voor schoonmaak, bewaking en dergelijke, komen bij alle musea voor na invoering gratis entree. Om "verslonzing" of bedelacties bij het publiek te voorkomen, vergt gratis toegang tot musea extra overheidssubsidies. Voor Bergen op Zoom gaat dit om € 200.000 op jaarbasis. Er worden geen of weinig extra inkomsten gegenereerd door stijging van bestedingen in museumwinkels en museale horeca-activiteiten. Er dient ook een oplossing gevonden te worden voor de BTW-problematiek. Een neveneffect: alle vormen van gratis toegang tot musea verstoren de concurrentieverhoudingen met andere culturele en recreatieve voorzieningen.
Vraag 2: Meer bezoekers Afschaffing van entreeheffing leidt tot een grote stijging van het aantal bezoekers: ca. 30% - 40%. Er worden vooral mensen met culturele preferenties en competenties bereikt die anders wegens hun financiële positie geen of weinig museumbezoeken brengen. Na verloop van tijd zwakt dit effect van de invoering van gratis toegang doorgaans weer wat af. Vraag 3: Grotere diversiteit bezoekers Het blijkt buitengewoon lastig te zijn om via het prijsinstrument de samenstelling van het museumpubliek te veranderen. Wanneer bepaalde bevolkingsgroepen geen belangstelling hebben voor het gebodene in het museum of de vaardigheid ontberen om van het museumbezoek te kunnen genieten, helpt ook gratis toegang niet of maar beperkt. Structurele vergroting van publieksbereik vraagt een bredere inzet van beleidsinstrumenten dan het prijsinstrument. Vraag 4: gratis entree alleen voor Nederlanders Dit wordt op landelijk niveau door juristen van het ministerie van OCW bestudeerd. Het is mogelijk in strijd met het anti-discriminatiebeginsel. Landelijke besluitvorming Volgens mededelingen van Postbus 51 is het voorstel van WD, PvdA en SP voor gratis entree Rijksmusea niet ingediend bij de Tweede Kamer en er is geen wetsvoorstel. De Staatssecretaris ziet veel haken en ogen over dit voorstel en het is de vraag of het volgende kabinet tot uivoering over wil gaan. En zo ja, dan niet voor begin 2009. Bijlagen: De volgende bijlage(n) is / zijn, als onderdeel van dit raadsvoorstel, bijgevoegd: 1. De volgende bijlage(n) is / zijn ter inzage gelegd: 1.
Bergen op Zoom
Datum raadsvergadering
: 28 september 2006
Nummer
: SC/06/10
Onderwerp
: gratis entree museum
Aan de gemeenteraad,
Voorstel Niet in te stemmen met gratis entree museum.
Inleiding Op 20 april 2006 heeft uw raad een motie aangenomen waarin u het college het volgende opdraagt: • Een onderzoek te starten naar de financiële haalbaarheid van gratis entree tot het Markiezenhof • Bij dit onderzoek de economische en maatschappelijke spin-off te betrekken • De onderzoeksvragen vooraf voor te leggen aan de raad • De raad uiterlijk 1 oktober te rapporteren over de resultaten van het onderzoek Voorgesteld wordt de onderzoeksvragen met betrekking tot gratis entree Het Markiezenhof als volgt te formuleren en om ook aan uw opdracht te voldoen om u voor 1 oktober de resultaten van het onderzoek te rapporteren, de vragen tegelijkertijd uit te werken. 1. Wat zijn de kosten en baten van gratis toegang tot museum Het Markiezenhof voor de gemeente Bergen op Zoom ? 2. Zal gratis museumbezoek leiden tot meer bezoekers ? 3. Zal gratis museumbezoek leiden tot een grotere diversiteit bezoekers ? 4. Wat zijn de effecten als het gratis museumbezoek alleen voor Nederlandse bezoekers geldt?
Beoogd maatschappelijk effect/doelstelling Onderzoeksaanpak De Staatssecretaris van Onderwijs, Kunsten en Wetenschappen gaf in 2002 opdracht aan APE bv in Den Haag de mogelijke effecten van verschillende vormen van gratis toegang te inventariseren met het doel het publieksbereik van de musea te vergroten. Op deze rapportage "Musea en plein publique" volgde in februari 2006 een update door dezelfde onderzoekers: "Geen entreeheffing, geen drempels ?" Deze studie is gebruikt als basis voor het formuleren van de onderzoeksvragen. De resultaten zullen worden getoetst aan gegevens - voor zo ver die bekend zijn - in Bergen op Zoom. Het was in de relatief korte doorlooptijd tussen de vaststelling van de motie en het schrijven van de nota niet mogelijk een nieuw onderzoek uit te voeren en ook niet noodzakelijk. Veel gegevens zijn te generaliseren naarde lokale situatie in Bergen op Zoom.
-2-
Inhoudelijk is de geraadpleegde studie gericht op museumbezoek, toegangsprijzen en in samenhang daarmee het overheidsbeleid en de kwantitatieve effecten van gratis toegang. Er is daarbinnen ook gekeken naar andere Europese landen, waar verschillende vormen van gratis museumbezoek een belangrijke plaats inneemt in het nationale museumbeleid: Groot-Brittannië en Frankrijk. Vrijwel alle musea in Groot-Brittannië zijn gratis toegankelijk sinds 1 december 2001 en in Frankrijk zijn alle nationale musea de eerste zondag van de maand gratis.
Uitwerking voorstel Uitwerking onderzoeksvragen Vraag 1: Wat zijn de kosten en baten van gratis toegang tot museum Het Markiezenhof voor de gemeente Bergen op Zoom ? Kosten 1. derving inkomsten recette € 90.000 2. extra kosten schoonmaak, onderhoud, bewaking en voorlichting € 110.000 Kosten c.q. inkomstenderving per jaar € 200.000 Deze kosten komen bij alle musea voor. Uit het Britse onderzoek blijkt dat de musea onvoldoende worden gecompenseerd, waardoor ze dreigen te "verslonzen". Om dit te voorkomen worden bedelacties bij het publiek opgezet. Baten Hier staan geen of weinig extra inkomsten tegenover binnen het museum. De invoering van gratis toegang tot de Britse musea heeft niet geleid tot stijging van bestedingen in museumwinkels en museale horeca-activiteiten. Per bezoek zijn deze zelfs afgenomen door de stijging van het aantal korte bezoeken en herhaalbezoeken. Er dient ook een oplossing gevonden te worden voor de BTW-problematiek. Musea komen na invoering van gratis toegang niet langer in aanmerking voor de verrekening van de BTW die zij zelf hebben betaald bij de aanschaf van goederen en diensten. Dit heeft grote financiële gevolgen voorde musea. Een neveneffect: alle vormen van gratis toegang tot musea verstoren de concurrentieverhoudingen met andere culturele en recreatieve voorzieningen. Vraag 2: Zal gratis museumbezoek leiden tot meer bezoekers ? APE heeft de kosten en effecten van verschillende vormen van gratis toegang in Nederland doorgerekend. In de regel daalt het aantal bezoeken bij een prijsverhoging. De door APE geraadpleegde studies zijn hierover nagenoeg eensluidend. De daling van het aantal bezoeken bedraagt in de meeste gevallen 30 è 40%. Omgekeerd leidt afschaffing van entreeheffing gemiddeld tot een stijging van het aantal bezoekers van ca. 30 40%. Het exacte effect van gratis toegang is moeilijk meetbaar, te meer daar de tellingen met behulp van de kassa vaak nauwkeuriger zijn dan handmatige tellingen bij gratis entree. Bovendien is stijging van het aantal bezoekers van meerdere factoren afhankelijk, zoals de aard en de collectie van het museum, de oorspronkelijke hoogte van de toegangsprijzen en publiciteitscampagnes rondom gratis entree. Gratis toegang heeft vaak een relatieve toename van het gezinsbezoek, studenten en mensen uit de regio tot gevolg. Er worden vooral mensen met culturele preferenties en competenties bereikt die anders wegens hun financiële positie geen of weinig museumbezoeken brengen. Na verloop van tijd zwakt dit effect van de invoering van gratis toegang doorgaans weer wat af. Kanttekening: voor €30 (volwassenen) of € 15 (jongeren) per jaar zijn meer dan 400 musea in Nederland gratis toegankelijk met een Museumjaarkaart.
-3-
Vraag 3: Zal gratis museumbezoek leiden tot een grotere diversiteit bezoekers ? Het blijkt buitengewoon lastig te zijn om via het prijsinstrument de samenstelling van het museumpubliek te veranderen. Museumbezoek wordt bepaald door meerdere factoren: 1. kosten (entreekosten maken 25% uit van de totale kosten, als reiskosten, consumpties etc.) 2. preferenties en culturele competenties Punt 1: voor de lokale bevolking van Bergen op Zoom is dit percentage niet van toepassing omdat reiskosten niet van toepassing zijn. De kosten bestaan dan uit entreekosten, consumpties, etc. Punt 2: geldt ook voorde lokale en regionale bevolking. Wanneer bepaalde bevolkingsgroepen geen belangstelling hebben voor het gebodene in het museum of de vaardigheid ontberen om van het museumbezoek te kunnen genieten, helpt ook gratis toegang niet of maar beperkt. Dit blijkt uit onderzoek in Groot-Brittannië: de samenstelling van het Britse publiek is nauwelijks veranderd na de invoering van de gratis toegang. De stijging van het bezoek is het grootst bij de hogere sociaal-economische klassen. Een groot deel van de extra bezoeken betreft herhaalbezoeken. Structurele vergroting van publieksbereik vraagt een bredere inzet van beleidsinstrumenten dan het prijsinstrument: • educatie (vorming preferenties en competenties) • marketing, communicatie en de wijze van presenteren van de collectie die aansluit bij de preferenties en competenties van de doelgroepen (daar wordt op dit moment aan gewerkt bij Het Markiezenhof door herinrichting van het museum en de voorbereiding van een marketing-communicatieplan; dit alles in het kader van de uitvoering van de beleidsnota) • gratis toegang kan de participatie bevorderen van bevolkingsgroepen met museale belangstelling, die nu door financiële drempels worden weerhouden van museumbezoek • op lange termijn kan niet worden uitgesloten dat door gratis toegang preferenties worden "bijgebogen" door het proces van gewoontevorming Vraag 4: Wat zijn de effecten als het gratis museumbezoek alleen voor Nederlandse bezoekers geldt? Dit wordt op dit moment op landelijk niveau door juristen van het ministerie van OCW bestudeerd. Het is mogelijk in strijd met het anti-discriminatiebeginsel. Volgens Europese wetgeving zijn alle Europese burgers gelijk. Wanneer alle bezoekers een identiteitskaart moeten tonen en alleen de Nederlandse bezoekers krijgen daarop gratis toegang, zou dat discriminerend kunnen zijn1. Conclusie Vraag 1: Financiële consequenties Derving inkomsten recette en extra kosten voor schoonmaak, bewaking en dergelijke, komen bij alle musea voor na invoering gratis entree. Om "verslonzing" of bedelacties bij het publiek te voorkomen, vergt gratis toegang tot musea extra overheidssubsidies. Voor Bergen op Zoom gaat dit om € 200.000 op jaarbasis. Er worden geen of weinig extra inkomsten gegenereerd door stijging van bestedingen in museumwinkels en museale horeca-activiteiten. Er dient ook een oplossing gevonden te worden voor de BTW-problematiek. Een neveneffect: alle vormen van gratis toegang tot musea verstoren de concurrentieverhoudingen met andere culturele en recreatieve voorzieningen. Vraag 2: Meer bezoekers Afschaffing van entreeheffing leidt tot een grote stijging van het aantal bezoekers: ca. 30% - 40%. Mededeling Postbus 51
Er worden vooral mensen met culturele preferenties en competenties bereikt die anders wegens hun financiële positie geen of weinig museumbezoeken brengen. Na verloop van tijd zwakt dit effect van de invoering van gratis toegang doorgaans weer wat af. Vraag 3: Grotere diversiteit bezoekers Het blijkt buitengewoon lastig te zijn om via het prijsinstrument de samenstelling van het museumpubliek te veranderen. Wanneer bepaalde bevolkingsgroepen geen belangstelling hebben voor het gebodene in het museum of de vaardigheid ontberen om van het museumbezoek te kunnen genieten, helpt ook gratis toegang niet of maar beperkt. Structurele vergroting van publieksbereik vraagt een bredere inzet van beleidsinstrumenten dan het prijsinstrument. Vraag 4: gratis entree alleen voor Nederlanders Dit wordt op landelijk niveau door juristen van het ministerie van OCW bestudeerd. Het is mogelijk in strijd met het anti-discriminatiebeginsel. Landelijke besluitvorming Volgens mededelingen van Postbus 51 is het voorstel van WD, PvdA en SP voor gratis entree Rijksmusea niet ingediend bij de Tweede Kamer en er is geen wetsvoorstel. De Staatssecretaris ziet veel haken en ogen over dit voorstel en het is de vraag of het volgende kabinet tot uivoering over wil gaan. En zo ja, dan niet voor begin
2009. Een ontwerpbesluit bieden wij u hierbij ter vaststelling aan. Het college van burgemeester en wethouders van Bergen op Zoom, De burgemeesjfer,
DrsNVrflaasnoot.
&
Gemeente a Eergen op Zoom
De raad van de gemeente Bergen op Zoom; gezien het voorstel van het college van 15 augustus 2006, nr. SC/06/10;
BESLUIT:
Niet in te stemmen met gratis entree museum. Aldus vastgesteld in de openbare vergadering van De griffier,
F.P.deVos
De voorzitter,
